ალექსანდრე ქართველი

დაბადების ადგილი: ქ. თბილისი.

დაამთავრა თბილისის პირველი გიმნაზია; შემდეგ, 1917 წელს - იუნკერთა სასწავლებელი; სამხედრო განათლების დასასრულებლად 1919 წელს საფრანგეთში გაგზავნეს, სადაც უმაღლესი საავიაციო სკოლა ინჟინრის სპეციალობით დაამთავრა; შემდეგ დაამთვარა საფრანგეთის უმაღლესი ტექნიკური სკოლა, აგრეთვე პარიზის უმაღლესი საავიაციო სასწავლებელი.

მუშაობა დაიწყო საფრანგეთის პირველი ავიატორის ლუი ბლერიოს საავიაციო კომპანიებში მფრინავ გამომცდელად, შემდეგ კი კონსტრუქტორად; მონაწილეობა მიიღო ერთადგილიანი თვითმფრინავების "ბერნარის" და "ფერბუას" შექმნაში. მის მიერ აგებულმა თვითმფრინავმა 1924 წელს სიჩქარეში მსოფლიო რეკორდი დაამყარა; 1927 წელს პარიზში იგი შეხვდა ამერიკის ავიაციის მეცენატს ჩარლზ ლევინს და გააცნო მას თავისი ჩანაფიქრი - მუშაობდა თვითმფრინავის ახალ მოდელზე, რომელიც ატლანტიკის ოკეანეს გადასერავდა. ლევინს, რომელსაც ჰქონდა საკუთრი ავიაკომპანია, მოეწონა ალექსანდრეს იდეები და მიიწვია იგი ამერიკაში მისი ფირმის მთავარ კონსტრუქტორად; იმავე წელს იგი გადავიდა აშშ-ში, ლევინის ავიაკომაპანიაში; 1931 წელს იგი ა. სევერსკის კორპორაციაში მთავარი ინჟინრის თანამდებობაზეა; 1939 წლიდან იგი "Republic Avia Corporation"-ის ვიცე-პრეზიდენტი და საკონსტრუქტორო ბიუროს ხელმძღვანელია. ამ დროიდან მოყოლებული 1960 წლამდე იგი გახდა ამ ფირმის ყველა თვითმფრინავის მთავარი კონსტრუქტორი; მეორე მსოფლიო ომის წინ და ომის დროს მან ააგო მრავალი სამხედრო თვითმფრინავი, რომელთაგან გამორჩეულია ავიაგამანადგურებელი "p-47', "თანდერბოლტი" ("მეხთამფრქვევი"), შემდეგ კი მისი ახალი მოდელი "6p-47-p". ამ თვითმფრინავს ომის ყველა ფრონტზე იყენებდნენ: ბრიტანეთში, ბრაზილიაში, აფრიკაში, შორეულ აღმოსავლეთსა და საბჭოთა კავშირში; ომის შემდეგ მან შექმნა რეაქტიული თვითმფრინავები "pr-12" (ცისარტყელა) და "F-84" ("თანდერჯეთი"-"მეხთამეხი"); 1960-იან წლებში მან შექმნა მსოფლიოში ყველაზე სწრაფი ავიაგამანდგურებელი "თანდერფლაში" (სიჩქარე - 1049 კმ/სთ), რომელიც აშშ-ისა და ნატოს ქვეყნების შეიარაღებაში იყო. მისი კონსტრუქტორული ნიჭის გვირგვინად იქცა ყველაზე მძლავრი ზებგერითი გამანადგურებელი-ბომბდამშენი თვითმფრინავი F-105 "თანდერჩიფი" ("უფროსი მეხი"), რომელსაც შეეძლო ბირთვული იარაღის გადატანაც. მინიჭებული ჰქონდა ტემპლის უნივერსიტეტისა და ბრუკლინის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის საპატიო დოქტორის წოდება. ავიაკონსტრუქტორი, აშშ-ის ავიამშენებლობის ერთ-ერთი პიონერი. აშშ-ის საავიაციო ისტორიაში ალექსანდრე ქართველი მიჩნეულია ერთ-ერთ ყველაზე თვალსაჩინო და მოწინავე ავიაკონსტრუქტორად.

წყარო: საქართველოს მათემატიკოსები და მექანიკოსები: ბიოგრაფიული ცნობარი/ნოდარ მახვილაძე. -თბ., 2016. -გვ.281-282; reading.ge; old.ihst.ru; warthunder.ru; pora-valit.livejournal.com

• აშშ-ის საინჟინრო აკადემია, საპატიო წევრი

• აშშ-ის მეცნიერების ეროვნული მედალი
  ავიამშენებლობის და აერონავტიკის დარგში