ხევი გაკვეთილი 26-27
xangrZlivoba: 90 wT.
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala.
1. ritmuli moTelva: yvela gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
xevi saqarTvelos Crdiloe T sazRv ars icavs.
xevSi gavrcelebulia saweso, sac ekv ao-s af er
xul o, sufr ul i da Srom is, erT, or da samx mia ni
simR er ebi. erT xmia ni simRerebi mxolod fandu
ris Tanxleb iT sruldeba.
mosmena. moxeuri `dideba~.
`did eb a~sruld eb a xat ob as a da qorwilSi.
gansazRvre simReris xasiaTi.
1. riTi ganasxvaveb am simReras sxva kuTxis simRerebi-
sagan?
2. ramden xmas gamoarCev simReraSi?
3. romeli xma aris wamyvani? musikosi CangiT.
moxeve qalebi mRer ian `nanebs~, `ferxisas~, `tirilebs ~. brinjaos qan-
dakeba.yazbegi.
Zv.w. VII-VI s.s.
mosmena. moxeuri `nana~- liza bebos namReri.
მთიულეთ-გუდამაყარი
mTiuleT-gudamayris soflebi TeTri da
Savi aragvis xeobaSia ganlagebuli.
mTiuleTSi cnobili simRerebia: saweso `jva-
ruli~, `dideba~, `ferxisuli~. kacebi mRerian
`namglurs~, qalebi _ `nanebs~. mTiulebi as-
ruleben erTxmian lirikul, istoriul-sagmi-
ro, saxumaro simRerebs sakravebis TanxlebiT.
fanduri odiTganve RvTis sakravad miaCndaT. masze gansakuTrebiT kargad
ukraven sacekvao melodiebs, Selocvebs bavSvTa infeqciuri daavadebis _
`batonebis~ dros.
mosmena: fandurze dasakravi mTiuluri melodiebi.
gudamayrelebi simRerebs `fandurze damRerebas~ eZaxian.
mTiulebi sam xmaSi mRerian. gansakuTrebiT popularulia saferxulo
simRerebi, romlebic saweso-ritualebs ukavSirdeba. mTavar salocavTan,
lomisis wminda giorgisTanaa dakavSirebuli simRerebi: `lomisuri~, `lo-
misis jvrisa~.
mosmena: mTiuluri `lomisuri~
1. ra ganwyobaa gadmocemuli simReraSi?
2. ramdenxmiania simRera?
3. aqamde mosmenil simRerebTan SedarebiT
ufro ganviTarebulia Tu martivi?
saxelmZRvanelos eleqtroresurs- mTis Zveli fanduri
Si mocemulia damatebiTi videomasala aRmo-
savleT saqarTvelos mTis kuTxeebze.
99
saSobao-saaxalwlo simRerebi
simReris Seswavla: `O Holy Night~.
O H"OO LHYolyNNI GigHhtT"
Oh, holy night! The stars are brightly shining
It is the night of the dear Savior's birth
Long lay the world in sin and error pining
Till He appeared and the soul felt its worth
A thrill of hope the weary world rejoices
For yonder breaks a new and glorious morn
Fall on your knees! Oh, hear the angel voices
Oh, night divine
Oh, night when Christ was born
Truly He taught us to love one another
His law is love and His gospel is peace
Chains shall He break for the slave is our brother
And in His name, all oppression shall cease
Sweet hymns of joy in grateful chorus raise we
Let all within us praise His holy name
Christ is the Lord! Oh, praise His Name forever
His power and glory evermore proclaim
Oh, night…
Fall on your knees! Oh, hear the angel voices
Oh, night divine
Oh, night when Christ was born
Oh, night divine, oh, night when Christ was born
Christ is the Lord! Oh, praise His Name forever
His power and glory evermore proclaim
Oh, night divine, oh, night when Christ was born
Авторы: Reuben Morgan / Peter King
mosmena: a. adami. saSobao sagalobeli `wminda Rame~ _ minus fonograma.
mousmine da gaimRere.
bavSvebi uyureben videos _ `O Holy Night~ asrulebs kembrijis biWunaTa gundi.
meToduri miTiTeba: simRera `O Holy Night~ sruldeba gundurad unisonSi. SesaZlebelia
solo Sesrulebac. maswavlebels saSobao-saaxalwlo simRerebi SeuZlia, survilisamebr,
Seaswavl os sxvadasxva gakveTilze.
100
O"OHHOoLlyYNNighI tG"H T
Words by JOHN S, DWIGHT
teqMsutsiic: jbyoAn Ds.OdLuPHaiETAi DAM
Slow and flowing musika: adolf adami
& # 68
P
..
∑ ∑ œ. œ œj œ. œ œj
∑ O ho - ly night, the
œœœœœœ
Tru - ly He taught us to
& # 68 ∑ .. œœœ... œœœ œœœj œœœ... œœœ Jœœœ
P
? # 86 œ œ œ œ œ œ .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
# œj œ œj ˙. œ œj œ j œ œj
&œ œ œ.
stars are bright - ly shin - ing; it is the night of the
love one an - oth - er; His law is love, and His
œj œœœ.. œj ˙˙˙...
# œœœ.. œœœ.. œj œœœ.. œj œœœ... œœœ.. œJ
&
?# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
# œ j Œ. œ. œ œj
& œ. œ ˙. œ.
dear Sav - ior's birth. Long lay the
gos - pel is peace.
Chains shall He
# œœœ... œœœ.. œj ˙˙˙... œœœ... Œ. œœœ... œœœ œœœj
&
?# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
101
# œ œj œ œj œ œj ˙. œ œj #œ œj
& œ.
world in sin and er - ror pin - ing, till He ap -
break, -
for the slave is our broth er, and in His
œœœ œœœJ œœœ.. œj œœœ.. œj ˙˙˙...
# œœœ... n œœœ.. œj #œœ. œj
&
?# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ nœ œ
# œ œj œ. œ œj ˙. œ. Œ œj
& œ.
peared and the soul felt its worth. A
name all op - pres - sion shœajll cease. Sweet
# #œœœ... œœ. œJ ##œœœ... œœœ.. ˙˙˙ . œœœ . Œ Jœ
& .. ..
? # #œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ #œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ
œ
# œ. œ. œ. œ œj œ œj œ. œ œj
& œ.
of hope the for
thrill of joy in wea - ry soul re - joic - es, let
hymns œ. œ. œ. grate - ful cho - rus raise we, œJ
œ Jœ œ Jœ œ.
# œ. œ
&
?# œ œ œ œ œ œ œœœœœœ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ
# œ. œ. œ. œ œj œ œj ˙.
& œ.
breaks a new and glor - ious morn.
yon - der - in us praise His ho - ly name.
all with
œœœ.. œj œœœ.. œj ˙˙˙ ...
# œ˙˙˙. ... œ. œ˙˙˙. ... œ.
& œœœœœœ œ œœ œœ œœœœœœ
œ
?# œ œ œ œ œ œ
102
# ˙. œ. œ œj ˙. œ. œ.
&
on your knees, oh,
Fall is the Lord, oh,,
Christ œœœ... œœœ.. Jœ ˙˙˙... œœœ... œ.
# ˙˙˙ ... œ œ œ œ œ œ œœœœœœ œœœœœœ
&
?# œ œ œ œ œ
œ
# ˙. œ œj œ œj ˙. œ. Œ œj
&
es! O
hear the an - gel voic - er! His
praise -
His name for - ev œœœ... Œ Jœœœ
# ˙˙˙ ... œœœ œœœJ œœœ.. Jœ ˙˙˙... œœœœœœ
&
?# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ
# ˙. œ. œ œj ˙. œ. œ œj
&
night di - vine, O
pow'r and glo - - - - ry
œ˙˙... œ œj
# ˙˙˙ ... ˙˙œ... œ œj ˙˙˙...
&
?# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
# - - œ œj œ œj ˙. œ. œ.
& ˙.
when Christ was born! O
night - er - more pro - claim! His
ev
œœœ.. œj œœœ.. œj ˙˙˙... œœœ... œœœ...
& # ˙˙˙...
œ œcresc. œ œ œ œ
?# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ
103
# 1. œ. Œ œj ˙. œ. œ.
&
˙.
night, O ho - - - - ly
# ˙˙˙ ... œœœ... Œ œJ ˙˙˙... œ. œ.
&
?# œ œ œ œ œ œ œœœœœœ f œ œ œ œ œ œ œ œ œ.
œ
# ˙. œ. œ œj ˙. œ. Œ. ..
&
O
night, night di - vine!
œœœ...
# ˙˙˙ ... œœœ.. œj ˙˙˙... œœœ... Œ. ..
&
? # œ œ œ œ œ œ ˙. dim.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ..
# 2. œ. œ. ˙. œ œJ œ œj
& œj
˙. and glo - - - - ry
pow'r œœœ... œ. ˙˙˙˙.... œœœ.. œj œœœœ...
# ˙˙˙ ... œœœœœœ f
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ.
?# œ œ œ œ œ œ
# ˙. œ. œ œj ˙. ˙. U
&
er - more pro - claim! ˙.
ev -
œœœ... œœœ.. œj ˙˙˙... gggg U˙˙˙˙ ....
# ˙˙˙ ... ˙˙˙ ...
& œ. dim. p
œ.
?# œ œ œ œ œ œ œœœœœœ œ œ œ rit. U
œœ œ ˙.
104
თემა: ბუნება და ტექნიკა მუსიკაში გაკვეთილი 28-29
ქვეთემა: ელექტრონული მუსიკა
mizani: mosmenili tembrebis (sinTezuri, akustikuri) gansxvaveba; sakoncerto da studiaSi Cawe-
rili musikis garCeva; tembruli JReradobis grafikuli gamoxatva; musikis misadageba grafikul
gamosaxulebebTan. akademiuri da popularuli eleqtronuli musikis gansxvaveba, Stoqhauzenis
da isao tomitas eleqtronuli musikis gacnoba.
misaRwevi Sedegebi: mus.sab.1.2..mus.sab.4.
მოუყევით ბავშვებს...
43reœs.ursœi:œmoswaœvlაiკs უwსiœg.ტniი; კœaუuœdრ. iიo დაœjსინœთეœზურœjი œხმებœიj – 1œ. œ ˙
da videomasala. xangrZlivoba: 90 wT.
6 œj ‰
431. r˙itmuli moTœelva: gœakveTiœli iwœyeba ritœm.uliœmoœ TelviœT _ zom˙a 3/4.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiT da kakuniT asruleben ritmul
suraTs marcvlebis dasaxelebiT.
43 œ œ œ œ œ œ. œj œ 33 Œ Œ
œj ‰
œœœœœœœ œ œ
7 33
43 ˙ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
me-20 saukunis dasawyisidan, musikaSi sul ufro metad gaismis disonirebuli JRe-
radoba. aseTi intonaciebia r. Strausis, i. stravinskis, a. Sonbergis da sxvaTa nawar-
moebebSi. `sxva planetis haers vsunTqav~ _ germaneli poeti stefan georges es sityvebi
av43satmriœeireœlidœmaanœ,koSœom. pnobezrigtioarxmlœaejab.uSlœoinbxœeerdgvœmiaTœgaadmoœa isytenila TiTœajviiwsœyeerbsTœm-jeursœiTkœiksoœSmepqomœzn.iacs,iœuaSœaijr1y‰o90f8Œswtelras-.
diciul melodias, harmoniasa da tonalobas. misi mimdevrebi arian a. veberni da a. bergi.
8 am43amvee-œp2e0risœoaudkiuœsnnœiosvœa5tœ0oœrwli eaœbmiedriaœkn.elmoiœRkœvoa.mwpeooœzbiœatsœo3irœwiyaebCœearn lkzoœmapiovzziiœct.orœebi,œ romlœ ebic,Œ erTi
mxriv, eyrdnobian XX saukunis dasawyisis kompozitorebis Semoqmedebas da meore mxriv,
eZeben axal gamomsaxvelobiT xerxebsa da JReradobebs. eseni arian: pier bulezi, oli-
vie mesiani, jon keiji, karlhainc Stokhauzeni, luiji nono, ianis qsenakisi, isao to-
mmtiur43tsoiank.œuoamlsœedœbm3srœuosœxiiekslœaTmsœv3diœuesœwmSyieoœvqybmasnviœaslrriTuœt.lœ3eiœqanœdolgœaonœg3siœxevœbaivœ3,eœbkuoœ lmœ3piœiuJtœReerrœia,œd3sœoibnœTebeiœzsuœ3SrœeiœqmsnaakSrœia,verbais˙ad.ca xmebi,
eleq-
9 43 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙.
43 ˙ 33
œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ ˙.
44 ˙ ˙ œ œl. nono œ œ 3
œ œ œ œ œ œp. œ œbulezi œ œ œ œ œ Œ
10 105 œj œ. œj œ œ œ œ Œ
3
44 œ œ œ œ œ œ œ œ œ.
œ. œœ. œœ œ œ œ œ
j. keiji i. tomita
amgvarad, me-20 saukunis teqnikuri progresi bgeris gardaqmnis araCveulebrivad
mravalferovan saSualebebs iZleva. swored amitomac iTvleba, rom am periodis mu-
sika imdenadvea mecniereba, ramdenadac xelovneba. musika iqmneba ara marto notebiT,
aramed saxeSecvlili bgerebiT anu bgerebiT, romelTac ar gaaCniaT tembri. utembro
bgerebis erTmaneTze dadebiT vRebulobT sinTezuri JReradobis bgerebs, romlebic
eleqtronul musikaSi gamoiyeneba. amgvarad, utembro anu sinTezuri toni (bgera) dae-
do safuZvlad eleqtronul musikas.
s. reixi k. Stoqhauzeni i. qsenakisi
aris kompoziciebi, romlebic mTlianad eleqtronuli saSualebebiT iqmneba da aris
nawarmoebebi, romlebSic eleqtronuli xmovaneba tradiciuli musikaluri sakravebis
JReradobasTan aris Serwymuli. musikaSi nebismieri bgera talRiseburad vrceldeba,
misi moZraoba SeiZleba sxvadasxvagvari sinusoidiT anu mrude xaziT gamoisaxos. si-
nusoidiT gamoixateba rogorc akustikuri, ise sinTezuri bgera.
akustikuri bgerebi igive bunebrivi bgerebia, romlebic ar arian dakavSirebuli
eleqtronul saSualebebTan da maT gamoscemen akustikuri anu bunebrivi sakravebi
(gitara, violino, fortepiano, hoboi da a.S.).
musikaluri leqsikoni:
sinusoida berZnuli sityvaa da niSnavs `mrude~, `araswor saxes~. es aris grafikulad ga-
moxatuli talRiseburi mrude xazi. musikaSi nebismieri bgera talRiseburad vrceldeba da
misi moZraoba SeiZleba gamovxatoT sxvadasxvagvari sinusoidiT anu mrude xaziT. sinusoidiT
gamoixateba rogorc akustikuri, ise sinTezuri bgerebi.
akustika (akustikos) berZnuli sityvaa da `smenas~ niSnavs. es aris fizikis dargi, romelic
swavlobs bgeras. musikaSi ki am terminiT aRvniSnavT raime nagebobis smenadobis xasiaTs, rac
damokidebulia Senobis arqiteqturasa da formaze.
106
maswavlebeli axsenebs bavSvebs, ra aris tembri da ufro vrclad esaubreba am Te-
maze.
erTi da igive melodia SeiZleba SevasruloT sxvadasxva sakravze, iqneba es violi-
no, fortepiano Tu fleita, erTsa da imave tonalobasa da tempSi, magram maTi xmova-
neba gansxvavebuli iqneba. bgeris Seferilobas musikaSi tembrs vuwodebT.
tembri axasiaTebs yvela xmasa da sakravs. misi meSveobiT ganvasxvavebT erTmaneTi-
sagan adamianTa da musikalur sakravTa xmebs. aseT, bunebriv xmebs akustikur xmebs
vuwodebT.
musikaSi sxvagvari xma-tembrebic gvaqvs. mecnierebma gamoikvlies da specialur
laboratoriebSi Seqmnes axali xmovanebebi, romlebic bunebaSi ar JRers. ase Seiqmna
axali mowyobiloba sinTezatori, romelsac SeuZlia Seqmnas axali tembrebi da zog-
jer, warmatebiT mibaZos kidec arsebul xmebs. aseT bgerebs sinTezuri bgerebi ewo-
deba. cxadia, rom sinTezatoris xelovnuri tembrebi ver Secvlian cocxal xmebsa da
sakravebs. magram, Tanamedrove musikaluri cxovreba warmoudgenelia sinTezatoris
gareSe.
TiToeuli bgera warmoiSoba haeris rxevis Sedegad da mas talRiseburi forma aqvs.
mas tembrul talRebs vuwodebT.
axla ki vnaxoT, rogor gamoiyureba zogierTi bgeriTi talRa. bgeris gavrcelebis
grafikuli gamosaxuleba – sinusoida waagavs wylis talRebis moZraobas.
laboratoriuli `TeTri~ bgera – sufTa sinosoida.
violinos bgeris grafikuli naxati _ sinusoida
107
fortepianos bgeris grafikuli naxati – sinusoida
C. aivzi e. artemievi
amis Semdeg, bavSvebi msjeloben da pasuxoben kiTxvebs:
1. ra aris tembri?
2. razea damokidebuli sxvadasxva sakravis tembri?
3. sad da rogor gamoiyeneba tembris gamomsaxveloba?
4. ras niSnavs sufTa da Sereuli tembrebi?
bavSvebi usmenen oTx nawarmoebs da ganarCeven eleqtronul musikasa da akustikurs
erTmaneTisgan. msjeloben da saubroben maT xasiaTsa da ganwyobaze.
mosmena: 1. a. Sonbergi. kameruli simfonia;
2. e. artemievi. `mozaika~;
3. C. aivzi. `samyaros simfonia~
4. C. aivzi - i. tomita. `samyaros simfonia~. (eleqtronuli versia).
Semdeg uyureben videoebs: C. aivzis `samyaros simfonia~ da amave simfoniis i. tomitas
eleqtronul versias.
videokolaJs 1 _ akustikur bgerebze.
108
43 œ. œ œ œ œ. œ œ. œj œ œ œj œ œj œ. გœაკ˙ვეთილი 30
აკუსტიკური და სინთეზური ხმები – 2
6
3 jresursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
4 ˙ œ œ œ œ œ . œ œ œ ˙ œ ‰1. ritmuli moTelva: yvela gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiT, kakuniTa da marcvlebis dasaxele-
biT asruleben ritmul suraTs.
43 œ œ œ œ œ œ. œj œ 33 Œ Œ
œj ‰
œœœœœœœ œ œ
7 33
43 ˙ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
aqtivoba: bavSvebi usmenen calkeuli sakravebis: fleitas, hobois, eleqtroorgans
xmebs da Seusabameben mocemul grafikul gamosaxulebebs _ bgeris sinusoidebs.
43 œორგანი œ œ œ œ . œj œ œ œ œ œ œj œ œj œ œ œ œ. œ œj ‰ Œ
8 43 œ 3
œ œœœœœ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ œ œœ œ œ Œ
43baœvSvœeœb3iœ 3 rœamdeœnimœe 3 33 3 3 3 fraœgment˙S.i ismis
œusœmeœnœenœ œaœuœdioœCaœnœawœerœ sœ œdœa œamoœicnœoœbœenœ, rœoœmeœlœ
sinTezuri da romelSi _ akustikuri bgera, romelSi JRers orive saxis bgera.
9 43 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙.
43 ˙ 33
œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ ˙.
44 ˙ ˙ œ œ œ œmartenos talRebi 3
œ œ œ œ œ œmartenos talRebi œ œ œ œ œ œ œ Œ
10 44 œ œ œmoœsmœenœa: œ œ 3 œj œ. œj œ œ œ œ Œ
œ. œœ. œœ œ œ œ œ œ.
1. i.s. baxi. saviolino koncerti; (akustikuri) o. mesiani
2. eleqtro musikidan _ Polypumpkins-music civilization; (eleqtronuli)
3. o. mesiani. `turangalila-simfonia~ _ martenos talRebiT. (eleqtronuli da akustikuri)
o. mesianma Tavis `turangalila-simfoniaSi~ gamoiyena axali eleqtronuli sakravi
martenos talRebi. romelsac ixilavT videokolaJSi.
bavSvebi uyureben videokolaJs 2-3 `akustikuri da sinTezuri bgerebi~.
109
გაკვეთილი 31
სტუდიური და საკონცერტო მუსიკა
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
aqtivoba: bavSvebi usmenen ramdenime musikalur fragments, amoicnoben da ganasx-
vaveben:
1. romeli fragmenti SeiZleba Sesruldes cocxlad koncertze;
2. romeli warmoadgens studiur Canawers. romelsac ver Seasrulebs verc akusti-
kuri da verc sinTezuri sakravebi. igi winaswar aris Cawerili studiaSi da Serwymulia
sakoncertod warmodgenil nawarmoebTan.
1. o. TaqTaqiSvili. `mindia~. fragmenti prologidan. kiTxulobs g. saRaraZe (magnito-
firze Cawerili);
2. e. artemievi. `nana~;
3. t. makoveri. `simfonia pertisaTvis~;
4. p. karmanovi. `gansxvavebuli wvimebi~ (wvimis xma Cawerilia studiurad).
meToduri miTiTeba: bavSvebi usmenen sxvadasxva fragmentebs. amoicnoben da ganasxva-
veben akustikursa da sinTezur bgerebs, agreTve, iseT xma-xmaurebs, romelic studia-
Sia Cawerili da simfoniuri orkestri ver Seasrulebs.
igive fragmentebis daxmarebiT, bavSvebi asruleben sxva aqtivobebsac. usmenen da
aRwer en mxolod studiaSi Caweril xmebs: esenia adamianis xmebi, sagnis xmebi da sxva-
dasxva xma-xmauri.
bavSvebi arCeven dajgufebul wyvilebs Soris, romelia studiuri Canaweri.
a) 1 _ 3 b) 1 _ 2 g) 2 _ 3 d) 1 _ 4
bavSvebi kidev erTxel usmenen fragmentebs da usadageben winadadebebs:
1. musikaSi ismis qalaqis mravalferovani xma-xmauri;
2. nawarmoebs asrulebs simfoniuri orkestri, ismis adamianis xma-monologi, gundi
umReris bunebas;
3. nawarmoebSi gamokveTilia melodiuri xazi, ritmi, feradovani harmonia;
4. nawarmoebSi uaryofilia tradiciuli musikis ZiriTadi xerxebi: melodia, ritmi,
harmonia, maJoruli da minoruli kiloebi.
o. TaqTaqiSvili t. makoveri e. artemievi
110
gaecani eleqtrosakravebs.
sinTezatori
eleqtrogitara
eleqtropianino
eleqtroorgani
klara rokmori.
amerikeli musikosi, Tereminze
erTerTi pirveli Semsrulebeli,
1930 weli.
Teremini
uyure videos eleqtrosakravebze.
informaciisTvis: perti aris dasavleT avstraliis dedaqalaqi, sadac xSirad tardeba saer-
TaSoriso xelovnebis festivalebi. t. makoverma am qalaqs miuZRvna simfonia, avstraliis simfo-
niuri orkestris dakveTiT, 2013-14 wlebSi. kompozitorma Seqmna qalaq pertisa da misi axlom-
debare raionebis musikalur-bgeriTi portreti, pertis yvela asakisa da profesiis adamianTa
TanamSromlobiT, iseve, rogorc `detroitis simfonia~. `simfonia pertisTvis _ udabnosa da
cisfer usazRvro zRvas Soris~, msoflio premiera Sedga 2014 wlis 1 marts pertis saerTaSo-
riso festivalis daskvniT koncertze.
111
43 ˙ œ œ œ œ œ. œ œ œ ˙ œj ‰
გაკვეთილი 32-33
43 œ აœკაœდœემœიურიœდ. ა პოპœუj ლœ არულœ œი3 ელე3ქტრონული მუსŒიკაŒ
œœœœœ œ œ
7 43r1.ers˙iutrmsuil: miomsowaTvœelliœvsaw: igœgankivœ;eaTuiœdliioœidwyœae.vbiadœreiotœmmausallia.mœoTelvœiTœ3_ œzomœxaan3œ3g/r4œ.Zlœivobœaj: 45 wT.
‰
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiT, kakuniTa da marcvlebis dasaxele-
biT asruleben ritmul suraTs.
43 œ œ œ œ œ. œj œ œ œ œ œ œj œ œj œ œ œ œ. œ œj ‰ Œ
8 43 œ 3
œ œœœœœ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ œ œœ œ œ Œ
eleqtronul musikaSi gvaqvs ori ZiriTadi mimarTuleba: akademiuri da popularu-
lsiin43.Taekœzaudœreœm3siœuaœkrriaœveœe3lbœzeœqet, œrasoenvœue,liœisœem3Tuœsœximkaa-œxmœmT3aœluœriœae3nbœazdœe,œ3drœaomymœalreeœbbsœu3alœcœivaesrœinœS3Teœaeœszruurlœxembosvma˙une.sbiaksaaldua-
ri sakravebi, isini Camwer studiaSi iqmneba.
ri43psoapkœurlavaerbuiœ.lamealsTeœqatnarvoe,nœualkadmeumsiiuœkraSii
9 ki œgamoœiyenebœa rogorœc eleqtœ ro,œise a˙ku. stiku-
eleqtronuli musikisgan gansxvavebiT, romelic
iuyaer43nyeob˙sfsamtsraaSduiaclieubœlebisœ.musœikalurœi enis elementebs, popularuli ele3qtro3 nuli musika
œœ œ œ œœœœœœ ˙.
aqtivoba. mocemulia akademiuri da popularuli eleqtromusikis nimuSebi: bavSvebi
adareben fragmentebs. maswavlebeli ar eubneba, eleqtromusikis romel mimarTulebas
miekuTvneba warmodgenili nimuSebi.
44 ˙ akademiu˙ri eleqtrœomusœikisœmagalœiTebi:œ œ œ œ œ œ œ œ œ 3 Œ
œœœœ
1. stiv reixi. Different Train _ `gansxvavebuli matarebeli~;
10 4432.. œfpoœilpuœilpœagrlœualsœii.œGellœaesqswtœro. rokœnsœu(1.l-2iœ0mœwuusœTikiœidsaœ3nm)aœ;galœ .iTi: œj œ .
œj œ œ œ œ Œ
musika kinofilmidan `roki 3~ Eye of the Tiger.
maswavlebeli kiTxvebiT amowuravs am Temas:
1. ra mimarTulebas miekuTvneba es fragmentebi?
2. romelia maTgan akademiuri da romeli _ popularuli eleqtronuli musikis ni
muS i?
3. amoicaniT ritmuli da melodiuri ostinatoebi.
4. ra ganwyobas giqmniT TiToeuli nawarmoebi?
5. romel musikalur fragmentSi igrZnoba kavSiri tradiciuli musikis gamomsax-
vel saSualebebTan (melodia, ritmi, harmonia, tonaloba) da romelSia isini uar-
yofili? ganarCieT erTmaneTisgan.
bavSvebma unda imsjelon da gamoTqvan naazrevi, gamarTon diskusia klasSi da war-
moadginon prezentacia Temaze `eleqtromusikis ori mimarTuleba: akademiuri da popu-
laruli~.
112
aqtivoba. maswavlebeli bavSvebs asmeninebs sam nawarmoebs:
1. e. artemievi. saundtreki kinofilmidan `solarisi~, romelSic gamoyenebulia
i.s. baxis saorgano qoraluri preludia;
2. Kordz (aleqsandre korZaia) da g. cagareli n. raWvelis simfoniur orkestrTan
erTad: We’ve Been (`Cven viyaviT~); 3. jgufi Kraftwerk. kompozicia With One Synthesizer.
1. sami nawarmoebidan, romelia eleqtronuli musikis nimuSi. ratom fiqrobT ase?
2. romeli nawarmoebia ufro axlos tradiciul musikasTan. ratom fiqrobT ase?
3. romelia maTgan akademiuri eleqtromusikis nimuSi?
4. romeli nawarmoebi CagafiqrebT?
5. romelSia meti dinamiuroba da aqtiuroba?
mocemulia musikaluri fragmentebis trekebis grafikuli gamosaxulebebi musikalu-
ri kompiuteruli programidan. bavSvebi usmenen musikas da miusadageben trekebs. maT
unda amoicnon is trekic, romelic ar Seesabameba arcerT musikalur fragments.
bavSvebi uyureben videokolaJs 4.
113
6 œœ œœ œ. œ œ œ ˙ œj ‰
43 ˙ გაკვეთილი 34
შემაჯამებელი გაკვეთილი
43 œ œ œ œ œ შტოქœ .ჰაუზენœიj სœ 33 მუœსიკœა ŒŒ
ელექœ ტœრœოœნუœლœიœ
7 431r.ers˙iutrmsuil: miomsowaTœvelliœvsa:wiyœgvenliœ; aaugœdakivoœeTdiœal. viidœiweyoeœmbaasarlita.œm uli moœTœe3lœviTxœa_nœg3zroœZmlaœi3v/o4b.œaj: 45‰ wT.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiT, kakuniTa da marcvlebis dasaxelebiT
asruleben ritmul suraTs.
43 œ œ œ œ œ. œj œ œ œ œ œ œj œ œj œ œ œ œ. œ œj ‰ Œ
8 43 œ 3
œ œœœœœ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ œ œœ œ œ Œ
karlhainc Stoqhauzeni (1928-2007) me-20 saukunis
mvglieur43ormbaidœneeallœoieœ3.qœtkmœoersmoipœnaoœnu3zTœliaœtin.omœurStsiioœkdqihasaœusTœfz3eœeeornœrioeSntœioi,œvk3saoœatsdœoiaœr3ciœiyamœoraœ,3akvœasadwleaœ--- 3 3 œ ˙.
œœœœ œœœœ
9 Sfeeir43Zolvœeabnai da Zalian saintereso mignebebi aqvs. man, œ œ œ ˙.
œ
œ œ œ œ œ œ œiTqvas, me-20 saukunis axali musika Seqmna. 33
Stoqhauzeni 360-ze meti nawarmoebis avtoria. igi œœœœœœ ˙.
xTmaiv43sadr˙eaJsirsuolrie,bdTaavsaœdakvuœeTwaeœrrdnaawsatrumœodeibaeSbis. sœdtaudrœioago19r5œc1
wels daafuZna frankfurtSi hesiSer rundfukma, ro-
melmac danerga xmis Caweris uaxlesi teqnologiebi. swored aq atarebda k.Stoqhauzeni
eqsperimentebs eleqtromusikaSi da Seqmna axali musikaluri ena.
aRsaniSnavia misi nawarmoebi 5 sinTezatorisTvis `yrmaTa simRera~, r3omelic 1956
4wels Seiqmna da mis erT-erT yvelaze saintereso eleqtronul kompoziciad iTvleba.
4 ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ŒagreTve, `SesaniSnavi TamaSi~, `punqtebi~, `kontrapunqtebi~, `kvadrati oTxi orkestri-
10 gsaar44`ddyaraœqmgmauœTnnaadœsisisiœnamTTRœevezirœsua~rS,œi`~bmœgikeqorsmtœepb.uoarzdœaiœ~td,.oa`srœaismœreaiSœgueasqmœimo~nœia3dyœeaenlsaxœeevq.rat.TroxnmuaœSjliœiC. mawuesrikiœalljiufœrsialkœommuœpnoiz,œircoimŒae.lic
aqtivoba: bavSvebi usmenen k. Stoqhauzenis or nawarmoebs:
1. `telemusika~;
2. Klavierstucke # 2.
bavSvebi usmenen, amoicnoben da ganasxvaveben erTmaneTisgan:
1. Sesrulebis ra formebia gamoyenebuli: solo, saansamblo Tu saorkestro?
2. eleqtronuli musikis romel mimarTulebas miekuTvneba nawarmoebebi: akademiurs
Tu popularuls?
k. Stoqhauzenis `telemusika~ 32 monakveTisagan Sedgeba. yoveli monakveTi iaponur
instrumentebze dartymiT iwyeba. dartymebi sakmaod mkafiod JRers da isini, Segvi-
Zlia, davTvaloT.
114
bavSvebi usmenen nawarmoebs, maswavlebeli sTxovs, amoicnon yvelaze maRali da yve-
laze dabali JReradobis bgerebi, afrikuli dolebis xma, monastris zarebis xma; isau-
bron nawarmoebis xasiaTsa da ganwyobaze.
bavSvebi usmenen da Tvals adevneben sanoto Canawers. k. Stoqhauzenis saforte-
piano piesa Klavierstucke #2.
maswavlebeli ekiTxeba bavSvebs:
1. musikalur nawarmoebs sinTezuri sakravi asrulebs Tu _ akustikuri?
2. daakvirdiT sanoto Canawers da aRniSneT notebis grZliobebi, zomebi, dinamiuri
niSnebi da registrebi.
3. gaiazreT, ra aris TqvenTvis axali, uCveulo da gansxvavebuli, rac aqamde ar
giswavliaT musikaSi?
LMMS: aqtivoba eleqtromusikaSi: mocemulia 8 seqcia. TiToeuli seqcia Sedgeba
5 semplisagan. bavSvebma semplebi ise unda gadaanawilon, rom yoveli seqcia erTi da
imave bgeraze iwyebodes.
Stoqhauzeni da misi musikaluri grafika
musikaluri leqsikoni:
Klavierstuck (qlavirStuk) _ germanulad `safortepiano piesas~ niSnavs.
115
შემ43აჯაœმებœელœი გაკვეთილი . œj œ 33 œœ გაკვეთილი 35
œœ œ ტომიტას œœœœœœœ მუსიკა ŒŒ
ისაო ელექტრონული
7 43r1.ers˙iutrmsuil: miomsowaTvœelliœvsaw: iyœgvneilœ; aaugœdakivoœeTdiœal.viidœiewoyeœmbaasarliat.œmuli 3 œxanœ3grœZlœivobœaj: 4‰5
œœœ wT.
moTelviT _ zoma 3/4.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiT, kakuniTa da marcvlebis dasaxelebiT
asruleben ritmul suraTs.
43 œ œ œ œ œ. œj œ œ œ œ œ œj œ œj œ œ œ œ. œ œj ‰ Œ
8 43 œ 3
œ œœœœœ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ œ œœ œ œ Œ
iaponuri eleqtronuli musikis fuZe
mdeb eli, mis `mamad~ wodebuli isao tomita
lmgoaimR43ovaialœrwbeCeooœvbmœa3eiœTbmiœr. acsœvnxaœov3laœbdfiœlaesriœxoavavmaiœndsiirSœeoeqœim3ssoœpeqœkrmleidmaœeesnœbi3tkiœTouœsi- 3 œ œ 3 œ œ 3 3 œ ˙.
œ œ œœœœ œœœœ
9 ik.osm.43pboaœxziist, ko.rdœTebaiusniaœsw,arm.mmoueœsboebrigsskiœmsi, xme.drvaivTeœ-: œ œ œ œ œ ˙.
lis da sxvaTa. mas ekuTvnis, aseve, gustav œ œ
lhoil43vset˙rissi`ap. ltaonemtitebaimœsSmœeuqsminœkaiss~akeulTeœaqrtirokonumœ-- 33
poziciebic cifruli instrumentebis ga-
œ œœœœœœ ˙.
isao tomita
moyenebiT. gansakuTrebiT aRsaniSnavia simfonia, sadac solisti momReralia cifruli
avatari hacune miku. masTan erTad simfonias asrulebs gundi da didi orkestri. amave
simfoniaze gadaRebulia multfilmi (animatori _ osamu teZuki), sadac es3virtualuri
mom44vRire˙rtaulalicurmoi˙nmaowimlReeorbalsœ.i
œœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœ Œ
_ hacune mikus ararealuri, uCveulo vokali Serwymulia
10 wklel44assiœSkeudœrgiœa,tœtiopœiksiœosdœiamnfœtonrœiau.nrsœlœmiu.rseœibkuœalsœTi aiœny.oœ3sœmiTmfeœlo.nsiam-ssopfœejqltœia.oklSii., œrjomœlisœ premiera 2012
œœ Œ
aqtivoba. bavSvebi usmenen i. tomitas or nawarmoebs:
1. Fantasy of the clock (`saaTis fantazia~. i.s. baxis mixedviT);
2. simfonia `hacune miku~.
bavSvebi adareben or kompozicias da aRniSnaven, romeli
SeiZleba iyos Tavad kompozitoris originaluri kompozi-
cia da romeli _ sxva kompozitoris Temaze Seqmnili.
1. romel nawarmoebSi aris gamoyenebuli studiuri Ca-
naweri?
2. SesaZlebelia, mibaZoT hacune mikus xmas?
3. rogor fiqrobT, eleqtronuli musikis romel mi-
marTulebas SeiZleba mivakuTvnoT nawarmoebebi _
akademiursa Tu popularuls? ratom fiqrobT ase?
bavSvebi uyureben videokolaJs 5. hacune miku
116
გაკვეთილი 36
იანის ქსენაკისის მუსიკალური გრაფიკა
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo.
ianis qsenakisi berZeni kompozitori da arqiteqtoria. kom-
poziciaSi iyo olivie mesianis, xolo arqiteqturaSi _ XX
saukunis udidesi frangi arqiteqtoris le korbuzies mowafe.
man safrangeTsa da indoeTSi daaarsa ramdenime musikaluri
centri, romelic musikisa da maTematikis urTierTkavSirs
Seiswavlis. qsenakisma gamoigona axali sistema, romelic ma-
Tematikis Teoriis sakiTxebs eyrdnoba da Seqmna sivrcobrivi
musika. kompozitor pier bulezTan erTad, qsenakisi frangu-
li avangardis erT-erTi lideria. avangardi XX saukunis mim-
dinareobaa, romelic xelovnebaSi axal formebsa da gamosax-
vis axal saSualebebs eZebs.
qsenakisi iswrafvoda aRedgina musikis, zusti mecnierebebi-
sa da arqiteqt uris Rrma kavSirebi. amiT igi mihyveboda piTa-
goras antikur tradiciebs. am Temaze man araerTi mecnieruli
naSromi Seqmna.
ianis qsenakisi 1922-2001 ww. qsenakisis erT-erTi pirveli partitura `Metastaseis~ (berZn.
`mosvenebis Semdeg~) 61 SemsruleblisaTvis, daiwera 1954 wels.
nawarmoebis idea, e.w. `fardobiTi musikis~ Sesaxeb, musikis, maTematikis da arqiteqtu-
ris Rrma kavSirs gulisxmobs. kompozitori calkeul
bgerebs maTematikurad gamoiTvlis, milimetrian qa-
Raldze gadaaqvs da sanoto niSnebad aqcevs. qsenaki-
si maTematikur xerxebs, eleqtronikisa da informa-
tikis daxmarebiT, musikalur xerxebTan aerTianebs.
1958 wels qsenakisma `metastasis~ idea arqiteqtu-
ruli saSualebebiTac gamoxata _ briuselis msoflio
gamofenaze Seqmna korporacia `filipsis~ pavilioni,
romlis konturebSi Warbobs aRmavali da daRmavali
okro-bokro xazebi. qsenakisis musikaSi, xazebi sxva
dasxva mimarTulebis glisandoebad iqca.
qsenakiss ainteresebda Tanamedrove eleqtronu-
li musikac da ZvelberZnuli Teatric. misi audio-
vizualuri sivrciTi kompoziciebi Ria cis qveS an
specialur nagebobebze sruldeba.
`metastasis~ sanoto Canaweri
qsenakisis musikalur-grafikuli Canaxatebi
mosmena: ianis qsenakisi. `metastasi~. mousmine musikas da daxate an dawere Seni
STabeWdilebebi.
117
2. თემატური ბლოკი
მუსიკა საზოგადოებაში და საზოგადოება
მუსიკაში
თემა: ძველი და ახალი მუსიკაში
თემატური ბლოკი: მუსიკა საზოგადოებაში და საზოგადოება მუსიკაში
თემა: ძველი და ახალი მუსიკაში
რას ვასწავლით მოსწავლეს რა ინფორმაციას იღებს რას ვაფასებთ მოსწავლის ცოდნაში ?
ძირითად თემატიკასთან მოსწავლე ? შეფასების ინდიკატორები და
დაკავშირებული მოსწავლის სტანდარტის შედეგები
საკვანძო შეკითხვები მკვიდრი წარმოდგენები
• როგორ ამოვიცნოთ ძველი და ახალი • მუსიკაში ძველი და ახალი მოსწავლემ უნდა შეძლოს:
დროის ნიშნები მუსიკაში? დროის ნიშნების ამოცნობა • მუსიკალური ნაწარმოების ჰარმონიაზე,
• როგორ შევარჩიო შესაბამისი რიტმი, შეიძლება; რიტმსა და ფორმაზე დაკვირვებით
ჰარმონია, ფორმა ძველი ან ახალი • ძველი და ახალი დროის მსჯელობა, ახალ თუ ძველ დროს
დროისთვის დამახასიათებელი ნიშნების ამოცნობა მიეკუთვნება ესა თუ ის მუსიკალური
მუსიკალური კომპოზიციის მუსიკაში გამოყენებული ფრაგმენტი (მუს.საბ.4,5);
შესაქმნელად? რიტმული და ჰარმონიული • სათანადო რიტმის, ჰარმონიის და
• როგორ მივაღწიო ძველი ან ახალი ხერხებით შეიძლება; ფორმის გამოყენებით ძველი ან
დროის მუსიკისთვის • ძველი და ახალი დროის ახალი დროისთვის
დამახასიათებელ ჟღერადობას? მუსიკას სხვადასხვა დამახასიათებელი მუსიკალური
დროს შექმნილი კოლაჟების შექმნა (მუს.საბ.1,2,3).
მუსიკალური
ინსტრუმენტებით
ასრულებენ (კლავესინი,
ლირა, ელექტროგიტარა,
სინთეზატორი და სხვ.).
თემა: ძველი და ახალი მუსიკაში _ 3 ქვეთემა
1. ინტონაციური ფორმულები
2. საოპერო ფორმები: რეჩიტატივი და არია
3. კლასიკური ინტონაციები პოპ-მუსიკაში
118
თემა: ძველი და ახალი მუსიკაში გაკვეთილი 37
mizani: Zveli da axali drois musikaluri xelovnebis gacnoba, Sedareba, saerTo da
ganmasxvavebel niSnebze msjeloba. arqauli intonaciebis damuSaveba da axleburad
aJRereba musikalur-kompiuterul programaSi.
misaRwevi Sedegebi: mus.sab.4.mus.sab.1.2.3.
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: yvela gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
პითაგორა
Tanamedrove musikaluri azrovneba eyrdnoba uaxles teqnolo-
giebs da amave dros, iziarebs antikur tradiciebs. amis magaliTe-
bia: reixi da Stoqhauzeni, romelTa STagonebis wyaro iyo bibliuri
fsalmunebi; mesiani, romelic dainteresebuli iyo Zveli induri fi-
losofiiTa da musikiT. qsenakisi, romelic dainteresebuli iyo Zve-
li berZnuli TeatriTa da piTagoras TeoriebiT.
piTagora (Zv.w. VI s.) antikuri xanis udidesi berZeni moazrovne,
piTagora filosofosi, maTematikosi, bunebismetyveli da musikosi, antikuri
musikaluri mecnierebis fuZemdebelia. man maTematikis saSualebiT
daamtkica, rom samyaroSi planetebs, yvela sagans – suliersa Tu usulos – musikalu-
ri xma aqvs. piTagoram daadgina, rom musikaluri bgeris simaRle damokidebulia sag-
nis rxevis sixSireze, saidanac bgera warmoiqmneba. rac ufro meti sixSirisaa haeris
talRa, miT ufro maRalia bgera da – piriqiT. piTagora eqsperiments monoqordze
atarebda. man umartivesi sakravi Tavad daamzada: marTkuTxed xis yuTze gaaba erTi
simi da zed daamagra joraki (joraki simebis Casajdoms hqvia). sxvadasxva manZilze
misi gadaadgilebiT icvleboda bgerebis simaRle da miiReboda sxvadasxva intervalis
xmovaneba. am gamogonebiT piTagoram musikis TeoriaSi intervalis cneba daamkvidra,
monoqordi ki klavikordis, klavesinis da fortepianos Soreul winaprad iTvleba.
monoqordidan... fortepianomde
piTagora monoqordTan klavikordi klavesini roiali
piTagoras azriT, musikis mTavari saidumlo mis harmoniulobaSia. harmonia iqmne-
ba, roca sruliad gansxvavebuli bgerebi erTmaneTs erwymian da mSvenier mTlianobas
qmnian.
musika – berZnulad `musike~, `musikea~, niSnavs `muziseuls~, `muzebisadmi ganku-
Tvnils~. aq igulisxmebian zevsis qaliSvilebi – cxra muza, romlebic xelovnebis
mfarvelebad iTvlebodnen, maTi winamZRoli ki xelovnebisa da sinaTlis RmerTi apo-
loni iyo. Zvelma berZnebma daamkvidr es mravali saukunis win cneb eb i: `mel odia ~,
`ritm i~, `gama~, `intervali~, `tetraqordi~ da sxv., romlebsac dRemde vxmarobT.
musikaluri leqsikoni:
melodia (berZn. melodia simRera) – hangi, motivi; bgeraTa garkveuli Tanmimdevroba,
romelic qmnis musikalur azrs;
monoqordi (berZn. monos erTi, chorde simi) – erTsimiani sakravi.
119
antikuri xanis sakravebs, umetesad, Svidi simi hqondaT. Zveli berZnebis Sexedule-
biT, Svidi simi adamianis sxeulis Svidi nawilisa da Svidi planetis analogiaa, sakrave-
bi _ lira, qnari, kiTara _ adamianis fizikuri sxeulia, simebi _ nervebi, musika ki _
suli. maTi azriT, mel od ias, ritmsa da kilosac garkveuli ganwyobis Seqm na da adami-
anis gankurnebac SeeZlo.
kiTaraze, avlosze da liraze lira
damkvrelebi
musikosi kiTariT barbitoni ormagi alosi
uyure videos: berZnuli sakravebi.
pirvelma musikalurma sanoto Canawerebma Cvenamde saberZneTidan moaRwia. maT So-
ris aris musikaluri fragmenti evripides dramisaTvis `oreste~.
simRera evripides `orestedan~
mosmena: musika evripides dramisaTvis `oreste~.
Zveli berZnuli tragediis safuZvelze, mravali saukunis Semdeg, italiis qalaq
florenciaSi Seiqmna operis Janri, romelsac Tavdapirvelad erqva dramma per musica
– `drama musikiT~.
LMMS: berZnuli himnidan amoWeri patara monakveTi Audacity-Si. LMMS-Si gadaaqcie
semplebad. Zveli da axali intonaciebiT Seadgine kompozicia. isaubre Zveli da axali musikis
Sinaarssa da ganwyobaze, gamomsaxvelobiT xerxebze. rogoria melodia, ritmi - mSvidi Tu aqti-
uri?
120
გაკვეთილი 38
შუმერული არფა
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: yvela gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
amboben, istoria Sumeridan iwyebao. 6000 wlis win, axlandeli era
yis miwa-wyalze, mdinareebs – tigrossa da evfrats Soris, gadaSlili
iyo uZvelesi qveyana – Sumeri, sadac kacobriobis erT-erT udides
kulturas Caeyara safuZveli. mogvianebiT, amave teritorize, babi-
lonelebi da aqadelebi cxovr obdnen. Sumerebs ekuTvnis pirveli
sanoto damwerloba. Tixis erT firfitaze, lursmuli damwerlobiT
Cawerili teqstis poet uri fragmenti, mecnierTa azriT, vokaluri
melodiaa arfis akompanementiT. mecnierebma gaSifres es melodia da
Tanamedrove notebze gadaitanes.
himni Cven musikalur-kompiuterul programaSi avaJRereT. oqros
xarisTaviani
Sumerebma Seqmnes maRalganviTarebuli instrumentuli kultura arfa. Zv.w. 2600 w.
– rkaliseburi da kuTxovani arfebi, salamuri, fleita, hoboi, daira, didi dolebi. Su-
merTa saganZuridanaa xisa da oqros xarisTaviani arfa.
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ
oTxsimian qnarze Sesasrulebeli simRera-himni.
babiloni. Zv.w. 2000 -1700
movisminoT musika Sumerul xarisTavian arfasa da ormag salamurze SesrulebiT.
uyure videos Sumerul arfaze.
ra ganwyobas giqmnis Sumeruli musika?
mousmine, daasaxele Zveli da axali sakravebi, Seadare erTmaneTs (formiT,
simebis raodenobiT, JReradobiT)
mosmena: o.respigi. `siciliana~. moismineT am piesis ori varianti Zvel li-
rasa da axal arfaze SesrulebiT da SeadareT.
LMMS: airCie uZvelesi Sumeruli melodiebidan romelime intonacia, gaimRere da Seni
namReri Cawere Audacity-Si. Semdeg daade axali xmebi: xmis efeqti, calkeuli bgerebis ostina-
to, ritmi, sxvadasxva tembralur bgerebs da survilisamebr Seqmeni axali kompozicia. amgva-
rad, Zveli da axali xma-bgerebiT iqmneba axali musikaluri kolaJi.
121
გაკვეთილი 39 ვერდი და ეგვიპტური საყვირები
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: yvela gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
evropul musikaSi gamoZaxili hpova uZvelesma egvipturma
kulturam, romliTac dainteresda XIX saukunis gamoCenili ita-
lieli kompozitori juzepe verdi, opera `aidaze~ muSaobisas.
man kargad Seiswavla Zveli egvip tis istoria, arqeologia, reli-
gia, wes-Cveulebebi, xelovnebis nimuS ebi, Zveli egvipturi sakra-
vebi. opera `aidasaTvis~ verdim Zvelegvipturi sayviris msgavsi
wagrZelebuli formis eqvsi axali sayviri Seu-
kveTa, raTa Zveli JReradoba `gaecocxlebina~.
mas Semdeg simfon iuri orkestris am sakravebs
`egviptur sayvirebs~ uwodeben. opera ita-
juzepe verdi liur enaze JRers, xolo misi Sinaarsi Zvel eg-
viptes ukavS irdeba. sainteresoa operis Seqmnis
istoria. 1868 wels egviptis mmarTv elma xalifa izmail faSam, ukve
saqveynod cnobil kompoz itors, kairos axali Teatrisa da suecis
arxis gaxsnasTan dakavS irebiT, operis dawera SeukveTa. scenaris av-
tori aRmoCnda frangi egviptologi o. marieti, kairos muzeumis pir-
veli direqtori. marietis scenars safuZvlad mis mierve papirusze
amokiTxuli uZvelesi legend a daedo, romelic gviambobs egvipteli Zvelegvipteli
mesayvire
faraonebis brZolaze eTiopiis (imdroindeli nubiis) winaaRmdeg, eg-
vipteSi monad qceuli eTiopie li mefis qaliSvilis – aidasa da egvip-
telTa axalgazrda mTavarsardlis radamesis siyvarulis ambavs.
opera udidesi warmatebiT daidga kairoSi, 1871 wlis 24 dekembers. `aida~ male milan-
Si daidga. saopero Teatri `la skala~ xalxiT iyo savse. aplodismentebi ar wydeboda.
antraqtis dros ki musikosebma verdis oqros sadiriJoro joxi aCuqes. erTi wlis Ta-
vze `aida~ neapolSi daidga. speqtaklis Semdeg, aRfr-
Tovanebulma msmenelma kompozitori sastumromde
xelSi atacebuli waiyvana. ukan, anTebuli CiraRdnebiT
aTasobiT adamiani mihyveboda. orkestri mTeli saRamo
verdis aivnis qveS triumfalur marSs ukravda. swored
am marSSi JRers `egvipturi sayvirebi~. Zvelegvipturi sayvirebi
`egvipturi sayvirebi~ mosmena: juzepe verdi. opera `aida~, triumfalu-
`aidasTvis~ ri marSi. bavSvebi taSiT ahyvebian marSs da pasuxoben
kiTxvebs: ra intervaliT iwyeba marSi? ra xasiaTs ani-
Webs es intervali musikas?
musikaluri leqsikoni:
marSi (marche) franguli sityvaa da niSnavs `siaruls~, `svlas~.
marSebi sxvadasxva xasiaTisaa: sazeimo, sadResaswaulo, samxedro, sa-
qorwino, samgloviaro da sxv. marSebs axasiaTebT 4/4 da 2/4 zoma.
samxedro-sazeimo marSebs xSirad fanfaruli intonaciebi aqvT.
fanfara (ital. fanfara) Zveleburi sasignalo Casaberi sakravia,
sayvir is nairsaxeoba. igi isea mowyobili rom, umetesad, samxmova-
nebis bgerebs iRebs. aseTi intonacia-signalebi samxedro marSebSi
gvxvdeb a. maT gareSe, samxedro musika warmoudgenelia.
122
მუსიკალური გამოფენა - ეგვიპტური საკრავები
Zvelegvipteli musikosebi musikosi arfiT
qali arfiT
Zvelegvipturi arfa Zvelegvipteli musikosebi
musikosebi barbiTiTa da arfiT. brma musikosi arfiT
aarCie Seni musika. daaTvaliere Zvelegvipturi xelovnebis nimuSebi, mocemu-
li musikaluri nawarmoebebidan, survilisamebr, aarCie musika da gaaforme gamofena.
1. C. aivzi. `samyaros simfonia~;
2. osirisis himni;
3. j. verdi. opera `aida~. scena taZarSi;
4. g. holsti. `planetebi~. `iupiteri~.
123
?w w
3
Cexuri xalxuri simRera 15-VII
& 42 œ œ œ œœœ #œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œაქტივობა - ინტერვალი და აკორდი. გაიხსენე და გაიმეორე
fugeta &wminda intervalebia: prima, kvarta, kvinta da oqtava.
isini g1a6m-VoIiIsaxeba Semdegnai rad: musika: a. goldenveizeris
& 44 œwm.1 œ œ œ œ œ œwm. 4 œ
ukrainuli xalxuri simRera & b17-VII œ œœ œœœ œ. ‰
& 42 œ œ œ œ œ œ œ œ. ‰ œ œ wm. 8
wm. 5
ukrainuli xalxuri simRera 18-VII #
&œ œ œ
& 43 œ œ œ œ œœœ œ œœœ œ œ œ œœœ œ œœœ œ œ
daukariT da polonuri xalxuri simRera da daadg1i9n-VeTII,I ramdeni tonisgan Sedgeba
gaimRereT wminda intervalebi
& ## 43 œ œ œ œ œ œ œ&b œ œ œ œ œ œ œ œTiToeuli. aageT wminda intervalebi re-dan da CawereT sanoto rveulSi.
akordi (accordo) italiuri sityvaa da sami an meti musikaluri bgeris harmoniul
#SeerTebas niSnavs. terciebad dalagebul sami bgerisagan Semdgar akords samxmo-
& # œ œ œ œ œ œ œvaneba ewodeba.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œgaimRereT gama do-maJori da bgerebi do, mi, sol. am bgerebis erToblioba qmnis
& w wsamxmovanebas.
wpolonuri xalxuri simRera
20-VIII
& ## 43 œ œ œ œ œ œ œ œ gœaimRereœT saœmxœmovaneœbœisbgerœebœi
& ## œ œ œ œ œ œ œ
& w w w w w wœ œ œ œ œ œ œ œ œ
l.van beThoveni. fragmenti mexuTe simfoniidan b w wmusika: l. beTxovenis
& 44 . œj ‰ œj&‰ wœj ‰fragmenti mexuTe simfoniidan
21-VII œj ‰ œj ‰ . [ Œ]
polonuri xalxuri simRera 22-VII
# 42 œ œ œ œ œgaiœmRereT inœtœoœnaœciuœriœ sœavaœrœjœiSœo oœr xœmœaSiœ. œ œ œ œ œ
&
124
გაკვეთილი 40 იერიქონის საყვირი
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
ebraelebi msoflios erT-erTi uZvelesi xalxia. uZvelesia
maTi musikaluri kulturac, sasimRero da sacekvao Janrebi,
sakravebi. ebraelTa mefe daviTma Seqmna fsalmunebi, romleb-
sac `simReriTa da cekviT asrulebda~. fsalmuni sadidebeli
simReraa. fsalmuni sakravsac erqva. is qnaris winamorbedia.
fsalmunis gamRerebis stili gamoiyenes axali epoqis kom-
pozitorebmac. magaliTad, s. reixma opera `gamoqvabulSi~, k.
Stoqhauzenma `yrmaTa galobaSi~. me-19 saukuneSi ki erT-erTi
fsalmunis teqsti, verdim safuZvlad daudo opera `nabuqos~
gunds, romelSic babilonelTa tyveobaSi myofi ebraelebi Ta-
visuflebaze mRerian.
1842 wlis 9 marts gamarTuli opera `nabuqos~ premiera
italielTa erovnul dResaswaulad iqca, radgan am peri-
odSi avstriis imperiis winaaRmdeg mebrZolma italielebma
ebrael tyveebSi sakuTari tkivili dainaxes. gundis mier israelTa mefe daviTi qnariT
Tavisuflebisadmi miZRvnil himns `Va pensiera, sullali dorate~ –
`gafrindi, tkbilo ocnebav~, male mTeli italia RiRinebda...
mosmena: j. verdi. gundi operidan `nabuqo~ – `Va pensiera, sullali dorate~
imsjeleT musikis xasiaTze. ra gamomsaxveli xerxebiT aris miRweuli xalxis
gmiruli buneba da Tavisulebisaken swrafva?
bavSvebi pasuxoben kiTxvebs:
1. gundis ra saxeobaa (qalTa, mamkacTa, bavSvTa an Sereuli)?
2. ramdenxmiania gundi (unisoni, or- an samxmiani)?
3. romeli dinamikuri niuansebiT xdeba melodiis ganviTareba (piano, forte da sxv.)?
ebraelTa cnobili sakravia Sofara – cxvris rqa, romel-
sac, gadmocemis Tanaxmad, saswaulmoqmedi Zala hqonda, mas
mowinaaRmdegis cixis kedlebis dangreva SeeZlo.
ebraelTa `aRTqmuli qveynisTvis~ brZolis dros, bibliu-
ri gadmocemiT, Sofarebis mZlavri xmebisgan daingra qalaq
ieriqonis kedlebi. aqedanaa gamoTqma – `Rrialebs, rogorc
ieriqonis sayvirio~.
uyure videos: aTsimiani arfa
ebrauli sakravi `Sofara~. Zv.w. VI s.
romeli Tanamedrove sakravis
xmovanebas mogagonebs Sofara?
naomi Semeri
mosmena:
1. naomi Semeri. ebrauli simRera `oqros ierusalimi~.
2. ebrauli sagalobeli, aJRerebuli musikalur-kompiuteruli programiT
125
42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œj œ œj
œj
4 42 œ œ œნაბუქოœ. œ œ œ œ œj œ
1.42ri˙tmuli moTelva: gakveTiœli iwyeŒba ritmulœi moTelvœiT _ zo˙ma 3/4.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: bavSvebitaSiT da kakuniT Seasrule ritmuli
suraTi marcvlebis dasaxelebiT.
43 œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙.
5 œ œ œ œ œ œ. œ œ. œ œ œ ˙ Œ
43 ˙
3. simReris Seswavla: j. verdi. gundi operidan `nabuqo~.
juzepe verdis erT-erT adreul opera `nabuqos~ safuZvl ad bi-
bliuri ambavi udevs. igi eZRvneba babilonelTa tyveobaSi myof
ebrael xalxs, romelic Tavisuflebaze ocnebobda da tyveobi-
dan Tavis daxsnas cdilobda. babilonis mefe, am dros, nabuqodo-
nosori iyo. verdi dainteresda siuJetiT, radgan XIX saukuneSi
italielebic qveynis damoukideblobisa da gaerTianebisTvis ibr-
Zodnen avstriis imperiis winaaRmdeg. swored amitom, 1842 wlis 9
marts gamarTuli opera `nabuqos~ premiera italielTa erovnul
dResaswaulad iqca. italielebma ebrael tyveebSi sakuTari tkivi-
li dainaxes, xolo zaqarias winaswarmetyveleba babilonis dacemis
Sesaxeb, qveynis momavali gaTavisuflebis simbolod aRiqves. `na-
buqom~ juzepe verdi italielTa sayvarel kompozitorad aqcia.
gundis mier unisonSi namRer gulSiCamwvdom, Tavisuflebisadmi miZRvnil himns `Va,
pensiero, sullali dorate~ `gafrindi, tkbilo ocnebav~, male mTeli italia mReroda.
scenebi speqtaklidan
mosmena: j. verdi. gundi operidan `nabuqo~ _ `Va, pensiero, sullali dorate~
gundSi ismis tyveobaSi myofi ebraeli xalxis gancda, Cans maTi mtkic e, gmiruli xasi-
aTi da Tavisuflebisken swrafva. gundi JRers unisonSi iseve, rogorc odesRac, Zvel
pp ffdroSi mRerodnen ebraelebi. gundi iwyeba Zalian Cumad da -dan TandaTan -mde
Zlierdeba.
126
& ## ≈ œ #œ œ œ œ œ #œ œ œ œ nœ œ œ œ vœœer≈œ dœœiœœo66œœpeb œœrVaœœa`,nœ˙apbœeuœnq6œsoœi~e.œrVvoldDOgœ'oaaviauehœ,ue,Sl,nœrtpidoGem6iœoelipniœdenioaonzoVsœrszeildap˙˙˙˙eaca,aalrinგpenostoაdreuo,tinიeioatssმllercuieღserpsllìiriulirეov'diboaრa.vietell,eეtioleesldsდraunrmaoiaაaelrtutocaaშeptoltlე.alee!liი,l;riყdვuაtaრ!ე
? ## œ ≈ ≈
6
6 6
6
6 œœœ œœœœ ოპერა
œœ œœ
œœœ œœ Seswavla6 : j.
simReris
bavSvebi uyureben videofragments operidOahn, `mnaebmubqroa~n,zgausnìdcsarVaae, pfeantasile!ro. Semdeg,
bavSvebi usmenen gundis minus fonogramas da mRerian.
Va, pensiero, sull'ali dorate; Arpa d'or dei fatidici vati,
va, ti posa sui clivi, sui colli perché muta dal salice pendi?
ove olezzano tepide e molli Le memorie nel petto raccendi,
l'aure dolci del suolo natal! ci favella del tempo che fu!
Del Giordano le rive salutVa,A, PENSIEOROsimile di Solima ai fati
di Sionne le torri atterrate. traggi un suono di crudo lamento,
Oh, mia patria sì bella e perduta! o t'ispiri il Signore un concento
Oh, membranza sì cara e fatal! che ne infonda al patire virtù!
ApLeer&rpcmah#e#édm'cLomaorruπrœgdjitoea.e3indfeaalltœipsrdaeiltciticoœevrapatceic,n3edni?dViA, , PENSIERO G. Verdi
j ≈ œr œ
ci favellaVadel tepmenp-osicehe fu!- œ 3 œj. œr
ro sul - l'a -
li - do -
Otocrha&tesg'iisgmn&#pi#eiiurlci#einn# ifdœcπsLlo.iuanSroSπœdgijnogoa.onliaomœdlrieapcœauarrtœnuiirdfecaoœotvinliacr6mteùne!tnoto,œ ≈ œ œ œ. G. Verdi
j ≈ œr œ œj.
œ6 œ
6 6 œr
? ## c Va∑ pen - sie œ œ œ- œ œroœ œ œœ sul - l'aœ œ œ - œ liœ œ œ- œ do -
& ## c œ. œ ≈ œ.
π3 œ œ œ œ œ œ œ œ
œœ œœ
3
& ## œ ?3 #œ# cœ 6666
œ
∑ Œ œ œ œœj.œ œ œœr œœ œ œ œ œœjœ. œ œr œœ.œ œ œœ œœjœ. œ œœrœ œ
ra - te, va ti po - sa sui cli - vi sui
& ## #œ# 3 œ œ Œ Œ œ. œj6 . œ œr œ . œ œ. œ œ . œ œr
? #œ# œ œ œœ vœaœ œœ œ-œ œ œr œœ œj.
& œœ 6 6 œ. œ œ6 œ6j. œsuœi œ. - œ sui
## 3 - œ ti œpoœ œsaœ œ œ œœ 6
& œ œ tœe, œ œ œ œ œœ œ œ œ œ # 6 œ œ
œœ œ œ Œ œ vœi œ œ
6 œc#liœ
œraœ œ œ œ œ œ. œ œ. œ œ.
3
œœ
& ?## #œ# œ œ œ 6 œœœ œ œ œ 6 œŒ œ œ œ œ 6 œœj.œ œ œ œœ6œr œœœ œ œ œ 6 œœjœ. œ œ œœ6rœ œ œ #œ œ œ 6 œ œ 6 œ œ
œ œ œ œ #œœjœ. œœœr œ
col - li, o - ve o - lez - za - no - te - pi - de e-
& ## #œ# œ Œ œ. œ œ œ. œ œ œ. œ
& œœ Œ œj. œr œ6 œ6j. œr œ œj.
œ œ œ œ œ œ œ œon œ œ- œ vœe oœ-œleœz œ œ - œ œzaœ œ -œ œ œ - œ œr
? ## œ œcoœl #œ œ -œ œ œ lœi, œ œ œ œ 6 6
## 6 Œ6 œ6. œœ œ œ. œ de e-
& œ œ nœo œ- teœ œpœi œ -œ
6 127 œœ œ
œ.
œ
3 ? ## œ œ #œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œnœ œ œ 6 6 6 6
œœœ œœœ œœœ œœœ
& ## œ 3 œ œ Œ œj. r 3 œ œ 3 œj œ œ 3 œj
œ
œ li œ œ œ œ
mol - œ l'au - re dol - ci - del suo - lo na -
& ## œ 3 œ Œ 33 3
œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ
? ## 6666 œ œ 6 œ œ œ œ 6 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœ œ œ œ
œ
66
& ## ˙ œj ‰ Fœj. œr œ #œ 3 œj œ œ 3 œj
œ œ
tal. Del Gior - da - no le ri - ve sa -
& ## ˙ œj ‰ œ. œœ 3 3
F
#œ œ œ œ œœœ
? ## œœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ 6 œ œ
œ œœ
6666 66 6
& ## œ. œœ Œ œj. #œr œ #œj. œr œ. 3 œj œ3j n œj
Œ
lu - ta, œ. #œ. ri at - ter -
& ## œ. œœ di Si - on - ne le tor - 3
œ. #œ œ #œ. 3 œ œ nœ
œ œ œ #œ
? ## œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ 6 œ œ œ œ 6 œ œ œ 6 œ œ œ 6 œ œ œ œ 6 œ œ œ 6 œ œ
œ œ œœ œœ #œ œœ
œ œ œ œ œ œ
66
& ## œ. œ˙ œj. œr œ œj. œr œ œj. œr
ra - te. Oh mia pa - tria si bel la e per -
& ## œ. œ˙ œ. œ œ œ. œœ œ. œ
6666
? ## œ œ œnœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
6 666
3 128
& ## œ 3 œ œ Œ œj. r œ 3 œ œ 3 œj œ œ 3 œj
œ
œ œ œ œ
du - ta, Oh mem - bran - za si ca - ra e fa -
& ## œ 3 œ œ Œ œ. 3 œ œ 3 œ œ 3
œ œ œ œ œ œœœ
? ## 6666 œ œ 6 œ œ œ œ œ 6 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœœ œ œ œ
66
& ## œ œj ‰ Œ fœj. œr œœ œœJ.. Rœœ œœ 3 œœj
œœ #œœ
tal! Ar - pa d'œœœor dœœœei... fœœœa - tœœœi - dœœœi - ci
& ## œ œj ‰ Œ œ. œ #œœœ œœœ
f 3
? ## œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
666 6 6 66 6
& ## #œœ 3 π œœj ‰ œœj ≈ œœr œœj ‰ œœj ≈ œœr
‰ œœ3j œœj
œœ œœ œœ œœ mu - ta dal sa - li - ce
per - che
va - - ti,
& ## #œœ 3 ‰ 3 œœ œœj ‰ œœ ≈ œœ œœj ‰ œœ ≈ œœ
œœ œœ œœ œœ œœ
π
66 6 666
œ œ œ#œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
? ## œ œ#œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œœœ
66
& ## œœ œœ Œ fœœj.. ƒ œœJ.. œœR œœ 3 œœj
Œ œœr œœ
œœ #œœ
pen - di? Le me - mo - rœœœie... nel pet - to rac -
œœœ œœœ œœœ #œœœ œœœ
& ## œœ œœ œœ.. œœ œœœ
ƒ 3
? ## œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
6666 6 6 66
33
129
& ## #œœ 3 p
‰ œœ3j œœj œœj
œœ œœ œœ œœ ‰ œœj ≈ œœr œœj ‰ œœ 3 œœj
œœ
cen di, ci fa - vel - la del tem - po che
& ## ##œœœ œœœ œœœ œœœ œœœ ‰ 3 œœ œœj ‰ œœ ≈ œœ œœj ‰ 3
3 œœ œœ œœ œœ
π
66 6 666
œ œ œ#œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
? ## œ œ#œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œœœ
66
& ## ˙˙ Œ œj. r œœ œœj.. œœr n œœ œœj.. œœr
œ
fu! O si - mi - œ. lœ.e di So - œ. n œl.i - ma ai
J J
& ## œœj ‰ œœj ‰ œœj ‰ Œ ≈ œ. œ. œ. œ. ‰ ≈ œ. œ. n œ. œ. ‰
6 6 œœœ... œœœ
? ## œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œj ‰ œ. œ œœœ œœœ... œœœ n œœœ
66
& ## ˙˙ j‰ œj. r œœ œœj.. œœr n œœ œœj.. œœr
œ œ
fa - - - ti, trag - gi un suo - œ. nœ.o di cru - œ. ndœ.o la -
œ. J J
& ## œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. Œ ≈ œ. œ. œ. œ. ‰ ≈ œ. œ. n œ. œ. ‰
≈ œ. œ. j ‰
6 œ. œ
? ## œœœ 6 œ 6 6 œœœ... œœœ
œ j ‰ œ. œ œœœ œœœ... œœœ n œœœ
& ## œœ ˙ œj. œr
men to o t'i -
& ## ≈ #œ 6 6 œ œ #œ œ #œ œ œ #œ œ #œ œ #œ œ
œ #œ œ œ #œ œ #œ œ #œ
66
? ## ˙w. œ. nœ
130
& ## œ œj. œr œ œj. œr œ 3 Œ œj. r
œ
œœœ
spi - ri il Si - gno - re un con - cen - to che ne in-
& ## œ œ #œ œ œ œ ≈ œ œ œ œ œ ≈ œ œ œ œ œ ≈ œ œ œ œ œ ≈ œ #œ œ œ œ ≈ œ œ œ œ œ ≈ œ œ œ œ œ ≈ œ œ œ œ œ
6 666 6 666
? ## œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
6 666 6 666
poco a poco rit.
& ## 3 œ œ 3 œj œ œ 3 œj ˙ Ó
œ
œ œ œ
fon - da al pa - ti re vir - tu.
& ## œ #œ œ œ œ œ #œ œ œ œ nœ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ ˙
≈ ≈ ≈ ˙˙˙
≈
66
6 6 66
œœœœœœœœœœœœ˙
? ## œ 6 œ œ œ œ 6 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œœ œœ
66
aqtivoba: mousmine da isaubre musikaze.
1. mousmine musikas da imsjele melodiaze, ritmsa da harmoniaze.
2. aris Tu ara musikaSi dVias,opneinrseibeurol, isuJlRl'earliaddoorbaetbei; .
3. vin asrulebs musikaluvra, ftirpaogsmaenstusi:colirvki,esstuirci,olglui ndi, solisti-momRerlebi Tu
simebiani kvarteti? ove olezzano tepide e molli
4. rogoria melodiuri xla'zaui:regadbomlucli dieTl usuwoyloventaitlali!, naxtomiseburi Tu
monotonuri? Del Giordano le rive saluta,
5. ras gamoxatavs nawarmodei bSii?onne le torri atterrate.
6. ramdenxmiania nawarmoebOih: ,ermTiaxmpiaatnriiaTsuì bmrelalvaale xpmeiradnuit?a!
7. musika gamoxatavs: Oh, membranza sì cara e fatal!
a. simSvides, sikeTes, amaRlebul ganwyobas, bunebis gamoRviZebas, Tavisuflebi-
saken swrafvas;
b. sulier SfoTvas, ganAgarSpsa, Sdi'oSrsaddeia fmartiidsixcainvebaatis,;
TbTuaavnndeabamidesdebxramose,vbTes,aqsvaigldaaniqwaiidspLcOreiekevsrsofacmdaisnmhva,teéesimmrllamilemaaosSsudrRotditieaveubSTlllndoateaoelemllimbsmrprsspaaeaiivlotoyiatacvolbcieaahrrffsepaa;uecterfilcnuoed!snvi.?dani,iers;
g.
d.
e.
traggi un suono di crudo lamento,
o t'ispiri il Signore un concento
che ne infonda al patire virtù!
33 3
sagundo scena speqtaklidan `nabuqo~. Va, pensiero.
131
2. თემატური ბლოკი: მუსიკა საზოგადოებაში და საზოგადოება მუსიკაში
თემა: ძველი და ახალი მუსიკაში
ქვეთემა: ინტონაციური ფორმულები. მიგრირებადი ინტონაციები
mizani: Zveli da axali (barokosa da romantizmis) epoqis nimuSebis gansxvaveba
intonaciuri formulebiT, sxvadasxva kompozitorTa nawarmoebebidan intona-
ciebis gamRereba, ritmuli suraTis taSiT gamoxatva, kompozitorTa fotoebis,
43`emvpaaTolœqi.itcsoxœrkoonvœmerbpeoibszisioœtqworlroeTsbiasœsv.nldawaixasœmr~a,mœrBo.e.eAbbi.eCTb.H,Si.Z-,vœiejnkltinoioœndmauacsiœaiuxkaralSiœiijfmdouœarsmimukaTilsiœigsjdanaamsxoxaœsvc.ainvaoTebœbeaab.˙asD.xivxeaosdrIraausemx-ivssa,
6 43ritm˙imsoa-RiwntevoinSaecdœieigsebaim:oœmcunso.sbaabœq.1a.r2T..mvœuels.skaob.m4pœ.o5..zitœorœTa nawarmoebebSi. œj ‰
œ˙
გაკვეთილი 41-42
43 œ œ œ ძველი და ახაœლj იœ მუსიკი3ს ინტ3ონაციები - 1 Œ Œ
œ œ œ. œœœœœœœ œ œ
7 resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
3 3 œj ‰
431. r˙itmuli moTœelœva: gœakvœeTiœliœiwyœe.ba œritœmuli œzomœa œ
mœoTelvœiTœ_ 3œ/4œ.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiTa da kakuniT asruleben ritmul
suraTs marcvlebis dasaxelebiT.
43 œ œ œ œ œ. œj œ œ œ œ œ œj œ œj œ œ œ œ. œ œj ‰ Œ
8 43 œ 3
œ œœœœœ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ œ œœ œ œ Œ
aqtivoba: mocemulia intonaciuri fragmentebi sami kompozitoris nawarmoebebidan
da maTi sityvieri aRwera. bavSvebi akvirdebian sanoto Canawerebs, sityvier aRwerebs
gdaam43omxiœautsaaœvdœe3anœgeœTbieœTnœo3eœeruœTlmœianferTœasg. mœdeœn3atœvaiœls erbœiitœs3mœuSœelsœ3rsœuuœlrœ3aeœTbissœdSaeœmgdœa3ieœmgRœ, eSreœeZbœl3eœne.bœisdaœgvara˙d., taSiT
9 4321.. œ f. Sopœeni. preœludiaœ#7 œA-dur; œ œ œ œ œ œ ˙.
i.s. baxi. `musikaluri miZRvna~,
fugis Tema;
4331. . ˙ a. vivaldi. saviolino koncerti `zafxuli~ _ `Stormi~ (ciklidan `w3eliw3adis droni~).
œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ ˙.
melodia agebulia didi grZliobis notebiT, Seicavs daRmaval qromatiul svlas;
2. musikaluri fragmenti agebulia ostinatoze;
3. melodiaSi aris naxtomebi did intervalebze.
44 ˙ ˙ 3
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœ Œ
10 44 œ œ œ œ œ œ œ œ 3 œj œ. œj œ œ œ œ Œ
œ. œœ. œœ œ œ œ œ œ.
132
πœ
# œœjjœœ œœjjœœ œœ.. œœ..
&&# œœœœœœ œœ. . œœ. . œœ. . œœ.. œœ.. œœ.. Zveli da axali II blokisTvis
f. Sopeni. preludia
a. N 7, la maJ.
&&&f.##S##o#œpœ4e3nip.œpbrœb œeœlœ.œuœdœœiœaœ#bbœ7˙œA-Dœœœur #bœbœœ. œ œ œ œœ˙nnœœ œ œœ#œ .œœœ œ œœœ ˙ œœ œœœ œœœ. œ œ œœœ.. ˙
b. a. vivaldi. Stormi II blokisTvis
a. vivaldi. Stormi II blokisTvis
&&&a.bbvbbibbvcaP43axlP43rier.œdsettœsiooœtœ.oœk`Uaœzœtœa.œafœdxœuaœ≈flœœuiœgœ~œa. œ`œrœSetœœmœoiœœnrœo#œmrœœii~œœœJ
œœœœ‰œœ œUœŒœœ œœ œœ œœœ U œœ œœ≈ œœœœœœœœ#œœœ œœœjœœ œœ‰ œœ œœUŒ œœ œœ œœ
œœ œœ.
g.
&&bibb.bbscfb.iCbu.iasCg≈.x.sabi.˙aœ.b˙x`aimxœ.iu˙`.˙smœ`umiuksœias˙kliœ˙aklualœru˙u˙riœrimimimiZnœiZRn˙ZR˙vRœvnvna#naŒ~œaŒ""œœœ
œ##˙œ˙ nœn˙˙œ œnn˙œ˙ bb˙˙œ œœœœbbœœœ ˙˙œ œnnœœœnn#œœœœœ œœ œœœ ˙œ˙ œ˙˙œ
œ
mosmeJn.af: .1r. fam.oSo`epgevniip.tperleil" udia #7 A-dur ; 2. i.s. baxi . `musikaluri miZRvna~, fugis Tema;
dmbnsbuiaie&&?&&&&iludb&?&&sdabmskiamoia.uknbbbbiv#bbfcmabb,bbsbb#SbbnbblraebbbbverTmS2244eeJa24cmSuœœœouegbb.io4224uœœr.mmpfiimlbcœaeds.œeœe.Óvaœlnuœ3rrijertœaœts.nœgtsaiRœtœaoqtœmm,eaiJœ.eœinoœerbovœmbiœœu`snJœs∑Œie`œanaSkiœe.œ∑fevbSvaavmJœœnœgailciSwfnrœœpœvls,vJœaiœœiommiœoerTœeapufdbnJœœbœœxbtmi.aJœœZsœioiisoavevœi.œœ";tlSeskdœuNœvœlaaosœœigsesvj4œœi"œremeiœœb0itr≈benœœ,i≈œoœi.diniy≈œsœœg.l;‰œlevoœaari‰œœniaRlviœœiekrœœenawrmvœmœ‰ooeœoiœ‰ijakTœrmœrndc.koœœeœ.œaœedoeœœJlœmnnrœœJmegnpœmœœiœubaociœaœidmœlme_zŒJœœadJmœœrœœinœœioSeeœœttœœpTe.vœœss.oœiodrœcaaœœr`qœaœrnoezŒœ˙reœoTm˙œŒibœabŒeeRtiœœa‰fiœœnbTœesoxœiœfœb,uTœTœjœsœœoamœœlr#anjatjdœœaœvœœœaJœgixioasa~aa‰œJœaT‰œl.eldœœnuœœœ`bTaJœaiœS.iœikœ.nœœaTtumJœdmœmgœœœœeoiœœnuagajbmœejœœrTsneœdiœœeœœwinmsœibekyeiœiœvœœaonœ~acsrœ˙..,œ˙ujœœTbœœxomjaœJœdojvoœsbœœiivœ?a?iœœssorTJœmœœvdeeadœebnœœœacœœœr`aœiiœœm.am.œslœsSiaJœaiTnœœœœœxiwe#dœwaalb#œ#œnœisabiœœajaerie##Œsw"baWœnœnmaTiœdœœourœœœseœidfambJœœJœœlœœog‰reœdœœeeeloa---
a. vivaldi i.s. baxi f. Sopeni
1678-1741 1685-1750 1810-1849
133
bavSvebi pasuxoben kiTxvebs.
mocemuli musikaluri nawarmoebebidan, romeli kompozitoris musikas axasiaTebs:
1. ganmeorebadi bgerebi – ostinato;
2. qromatiuli svla daRmavali mimarTulebiT;
3. naxtomebi did intervalebze.
gadaxateT cxrili da SeavseT:
XVIII saukunis I nax.
musikisaTvis
damaxasiaTebeli
intonaciebi
XIX saukunis
musikisaTvis
damaxasiaTebeli
intonaciebi
აქტივობა _ ქრომატიზმი. გაიხსენე და გაიმეორე.
# bda alteraciis niSnebia. alteracia laTinurad Secvlas niSnavs. diezi 1/2
toniT amaRlebs bgeras, bemoli 1/2 toniT adablebs.
aamaRle do 1/2 toniT daadable re 1/2 toniT
ase SegviZlia avamaRloT gamis yvela noti aRmavali mimarTulebiT. aseT gamas musi-
kaSi qromatuli gama ewodeba. qromatizmi _ chroma _ berZnuli sityvaa da `fers~ niS-
navs, xolo musikaSi _ bgeris 1/2 toniT amaRlebas da dadablebas. Zveli berZnebi gamis
7 bgeras cisartyelas Svid fers adarebdnen, xolo gamis damatebiT, qromatul bgerebs
_ ZiriTadi ferebis gardamaval ferebad aRiqvamdnen.
daukariT da gaimRereT qromatuli gama aRmavali da daRmavali mimarTulebiT.
& w #w w #w w w #w w #w w bw nw w
& w w bw w bw w #w nw w bw w bw w
134
# ‰ œjwenn œj œjSie nicht œœ SœJie dJœer - #- Uw 7..
& œ œTeu - fel, 88-VII œ œkom - men! Hol,
Teu - fel.
savarjiSo 1
321gssgaeaaviki???&&&?&&&&&&&&&&axvmrseRvvessnsjssss########44444444..s22224444e22aaaanaaacaaar..ivvvevvvvvmmaa44442222SœœœœTia--aaaaTaeoorrœœœœœœrœœœrrorerirTuccjjjsjjœœdjjjeœœœœ--aaiiidiibiiiar-rSSSSSœœœœSSSi..œœaooottgoogooofœœœœœœœœœdeaiido22œœœœ2œœœœ33l1..31....i,aalssmaœœœœœœœaii..RsmmedœœœœrRRebgreeœœuiœœœœœœœœœœœœirrewlnaaTœœœœe9898œœœœ--898e8œœeœœooœœn9009809T8Tndppœœœœ---------œœ-eeVVVVVVVVotSrraœœœœœœœœIIIIIIIIimiioIIIIeIIImIddœœœœ--œtannaaJœœœœ--aionnœœcolhnœœ``œœtœraddœœœœœœœo..œœœliooœœœœ..b.œœœœknn..oamoœœœœ--œœ..œ.JJmobœœœgœœuuœaœœœœc-aaaSœœœœnneiimœœœœiimx.œœœœ~~eusnœœœœ!œœleœœœœœœœœniœœeœœHœœœTœœœol,œœœ,œœœ--œœœœ--rœœœœœœaœœœœSaieœœœœœœœœœœr.... diœœœœœœœœœ..œe..œœœsœœœr Teu თ- ავის- უფა-ლfიel.აქტივობა 7
œ œ œ12-IX gœœ..aœœœmœœ..oyaœœ--viTŒŒ
sekvencia da
œ- œ1œ-2-IXœœ œ
œ- œ œ- œœ œ
œœ œ
œ œœ œ œ œœ œœ œœ œ œœ JJœœ ‰
œ œ œœ œœ œœ œ œ œ ‰
UUU
œ- œ œ- œ œœ œœ. œ. U
œ- œ- œœ œœ. œ.
œ
œ œ œ œ œœ œ œœ œ
œ œ œ œœ œ œœ œœ
LMMS: mousmineT l. mocartis `iumoreskas~,
Tvali miadevneT sanoto Canawers, aRniSneT sek-
venciis rgolebi da aarCieT erT-erTi. es rgoli
LMMS-Si gadaaqcieT semplebad. mocemulia oTx-
taqtiani fragmenti daSlili saxiT: melodia da
Tanxleba cal-calke. aawyveT daSlili rgolebi.
l. mocarti. iumoreska 13-VIII leopold mocarti
&&lelo4422p. moœœolcœœdarœœmtoœœic. iaurœœ..mtoiœœreœœskœœ..a œœ œ. იœœუœœმოœœ1რ.. 3ე-œœVსკIœœIაIœœ.. >œ v.a. mocartis mama
œœ œ. >œ
œ œœ œ œ œ. œœ œ. œœœ
œ œœ œ œ œ. œœ pœ. œœœ
& 4422 œ œ œœ œœ p
& œ œ œœ
œ œœ œ œœ œ œ œ
œ œœ œœœœ œ œ œ
œœ fœ œ œ œ œ. œ œ. œ œ œ œœ
œ. œ œ. œ œœ œ
œœ œ. œ œ œ. œ œ œ œ œ œ. œœ œ. œ œ œ. œ
&œ œ œ. œ œ œ. œ œ œ œ œ. œœ œ. œ œ œ.
&p
&pœ œ œ œ œ f œœ œœ œœ œ
&œ œ œ œ œ œ œœ œœ œœ œ
œ
musikaluri leqsikoni:
sekvencia – laTinuri sityvaa da niSnavs `mimdevrobas~, musikaSi ki _ melodiis mcire mo-
nakveTis, motivis gameorebas gamis sxvadasxva safexuridan aRmavali an daRmavali mimarTule-
biT. motivs, romelic meordeba _ sekvenciis rgols uwodeben.
135
გაკვეთილი 43
ძველი და ახალი ინტონაციები - 2
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: yvela gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: ix. solfejios gakveTilZviel_iqdraoamxaatliizIImbil. okisTvis
aqtivofb.aS:ompieunsia. dpargeelusadnioa tNo7,ClanaamwaeJr. i winadadebebs
mocemulia sami musikaluri fragmenti:
& ### 43 œ . œ œ œ ˙ œ #œ . œ œ œ ˙ œ #œ . œ œ œ ˙ œ œ ˙1. J.f. ramo. saklavesino pSiuesbear`tegiv`idpatuemlTaiv~r; ebeli simfonia"
œ œ œ . œ2. i.s. baxi. saorgano tokata da fuga d-moll, fuga;
p3. fz. omemniderealdsoni. saviolino koncerti, pirveli nawili.
& # 83 œ . œ . œ . œ . œ œ œ œ . ‰ ‰ œ . œ .mocemulia intonaciuri fragmentebis sanoto Canawerebi sxvadasxva kompozitorTa
jnawarmoebebidan. bavSvebi akvirdebian sanoto Canawerebs da miusadageben Sesabamis si-
π œ œ .tyvierbaaxRiw. etroekbast:a da fuga re minori
&&12..b #fmzcceaœ)ir,rTœaœeReœ,gmœargUœvaZaS.llœli.iiolm≈biemmbeœazœrle.œToaudœgleiœbaeœSu#bi.lœiTmom;œJecleœmo.u‰dliaiUsaŒœna.laxatmoazmœœee.bbœisUœdm.eildœjiiz≈œnmteœebrivœ_œa#jlfœœeobrœzjSel(mœa‰ag.ge.bUsiŒe; qœst. eb
3. melodia agebulia meTeqvsmetedebiT da TiTo bgeris gamotovebiT erTi da igive
& # œ b œ œ œ b œ œ b œnoti meordeba zeda xmaSi. œ nœ œ œ œ œœ œ œ.
i.s. bfaxuig.afuga
&b c ≈œœœœœœœ œ œ #œ œ œœœœ œ œ œStormi œ œ œ œ œ œ œ#œ œ œ œ œ œ
a. vivaldi. II blokisTvis
Presto
& bb 43 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œf.memSneudnbdeelrelstoisno`ik.nasila. vsmiaaovxili"oilnoiknoonkcoernctei.rti œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œIIœblœoœki œintœoœnaœciœurœebœi
&& ###CA24lleœgœr.jo Jœ JœœJJœ Jœ ˙œ œj≈ œrœ œj.œœrœ œ œœ˙ œ ‰ œjœJœ Jœ JœœJœ œ œœjœJ Jœœœ œ Jœœ#œj œœ ‰
p
i.s. baxi. `musikaluri miZRvna"
# œ˙ œ˙ œ œn˙ œŒ œ ˙#.˙ n˙ œ n˙ bœ˙ œ œœbœœ ˙ œ nœ n#œ˙œ œ œ œJ˙ n˙ 43
&& bb˙b. C ˙ œ˙
mocarti simfonia N 40, sol min. `mindia"
&&&J&&.f43obb.bbbb.rbbTŒacaœm4224Jqo.Tb.fÓƒaœ`œ.qeœriœgSavvœmiœiœoŒpœl∑t`œieœpeg`œlœvmbiiiœœpœn~tdœœeiœla"œœœiœ"rœ≈œœœ‰œœœœb œ œ œ œ œ œŒ œœ œ œœ œ œ œ `œœmiœnœdœiœa"Œ# œœ
œJ œœ œmœ œ œœ œœ œœ mœ œ œœœœmJœœ œ
‰ œ œ œ œj
œ œ œ ˙œ. œ bœ
œ ˙ Œ œœ bœœ œb#j˙œ . œœ. œœŒ. œ
œ œœ ?
œ œ œ. œœ
&&œbbbœœœ. œ bœ ˙ œbœ b˙. ˙. Œœ œ bœ œ œ bœ nœ bbbbb c
œJ mœ. œ mœ œ œ œ œ œ œ #œ nmœ œ
œJ136
& bb 42 ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œj œ. œj ? œ J
& bb œ. œJ mœ. Jœ œ œ œ œ œ œ mœ œ œ œ œ œ œ #œ nmœ œ
? bb œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœœœ Œ ‰ œj ˙
˙ ˙
i.s. baxi J.f. ramo f. mendelsoni
1685-1750 1683-1764 1809-1847
amis Semdeg, bavSvebi usmenen mocemuli sanoto magaliTebis audioversiebis ufro
did fragmentebs, romlebic gaJRerdeba igive TanmimdevrobiT, ra TanmimdevrobiTac
aris mocemuli kompozitorTa fotoebi maTi cxovrebis wlebis miTiTebiT. bavSvebi
akvirdebian TariRebs da daadgenen, romelia ufro Zveli da romeli SedarebiT axali
musika. bavSvebi msjeloben am saukuneebis musikisTvis damaxasiaTebel intonaciur Ta-
viseburebebze: barokos stilisTvis (baxi, ramo, vivaldi) damaxasiaTebelia qromatuli
daRmavali svlebi, ostinaturi svlebi da mdidari melizmatika, xolo romantizmisTvis
(mendelsoni, Sopeni, Suberti) _ mReradi xasiaTis melodika, moZraoba did naxtomebze
aRmavali mimarTulebiT.
moswavlis wignSi mocemuli sqemebi bavSvebma unda gadaitanon samuSao rveulebSi da
Seavson. ix. gv. 134, 138.
maswavlebeli svams kiTxvebs:
mocemuli musikaluri nawarmoebebis magaliTze, romeli saukunis musikisTvis aris
damaxasiaTebeli:
1. mReradi xasiaTis melodia did naxtomebze aRmavali mimarTulebiT;
2. qromatiuli svla daRmavali mimarTulebiT;
3. mdidari melizmatika.
daakvirdiT sanoto Canawerebs:
1. amoicani intervalebi;
2. amoicani samxmovaneba.
mosmena: 1. i.s. baxi. saorgano tokata da fuga re-minori. fugis Tema;
2. J.f. ramo. saklavesino piesa `egvipteli~;
3. f. mendelsoni. saviolino koncertis pirveli nawili.
137
გაკვეთილი 44 ძველი და ახალი ინტონაციები - 3
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: ix. gv. 220 ritmuli suraTi danarTSi.
aqtivoba: bavSvebi ismenen 3 audioCanawers da amoicnoben wina gakveTilze mosmenil
msgavs intonaciur svlebs, romlebic ama Tu im epoqis kompozitorTa musikisaTvis aris
damaxasiaTebeli. amis mixedviT, daadgenen, romelia ufro Zveli da romeli _ Sedar-
ebiT axali musika. kompozitoris fotoebs, am niSnebis mixedviT, miuweren saukuneebs.
Semdeg, imsjeleben arCevanze.
1. f. Suberti. simfonia #8 `daumTavrebeli~. I naw;
2. a. dvorJaki. simfonia #9 `axali samyarodan~. II naw;
3. a. koreli. saviolino koncerti. La Follia.
f. Suberti a. dvorJaki a. koreli
XVII saukunis
musikisTvis
damaxasiaTebeli
intonaciebi
XIX saukunis
musikisTvis
damaxasiaTebeli
intonaciebi
meToduri miTiTeba: gakveTilebis mizania, bavSvebma SeZlon erTmaneTisgan ganarCion
sxvadasxva epoqis, anu Zveli da axali musika. maT vTavazobT barokosa da romantizmis
epoqis nimuSebs. bavSvebs ar vesaubrebiT, ar vaswavliT Tavad mimarTulebebs, anu ba-
rokosa da romantizmis epoqebs. am etapze, Zvelsa da axals ganvarCevT mxolod sauku-
neTa konteqstSi _ me-17-18 da me-19 saukuneebi, intonaciuri formulebiT, romlebic
am saukuneebis musikisTvis aris damaxasiaTebeli. amisaTvis, maT vTavazobT patara mu-
sikalur fragmentebs sxvadasxva kompozitorTa nawarmoebebidan. Tavdapirvelad, bavS-
vebi sanoto magaliTebs usadageben maT sityvier aRwerebs. Semdeg, intonaciebs, SeZle-
bisdagvarad, gaimRereben da maT ritmul suraTs taSiT gamoxataven. Semdeg, bavSvebi
138
ismenen am musikalur nawarmoebebs. musikaluri fragmentebi warmodgenilia im mimde-
vrobiT, ra mimdevrobiTacaa CamoTvlili kompozitorTa gvarebi maTi cxovrebis wle-
bisa da saukuneebis aRniSvniT. amis mixedviT amoicnoben, romelia Zveli da romeli -
SedarebiT axali musika.
Sedegad, bavSvebs gamoaqvT daskvna da Seavseben mocemul cxrils: am nawarmoebebis
magaliTze romel saukunes rogori musikaluri intonacia axasiaTebs.
gadavdivarT mesame etapze. bavSvebi ismenen axal musikalur fragmentebs da Tavad
amoicnoben am saukuneebisTvis damaxasiaTebel intonaciur formulebs. kompozitorTa
fotoebs miuweren saukuneebs.
gakveTilis bolos, maswavlebeli asmeninebs T. albinoni - r. jazotos `albinionis ada-
jios~ (“Albinoni’s Adagio”) da sTxovs bavSvebs, gamoTqvan azri, romel saukunes SeiZleba
miesadagebodes nawarmoebi.
mosmena: `albinonis adajio~ (Albinoni’s Adagio) _ saorkestro varianti.
albinoni barokos epoqis kompozitoria. piesa simebianebisa da organisTvis
dRemde cnobili iyo, rogorc `albinonis adajio~, magram mkvlevarebma daadgi-
nes, rom nawarmoebi XX saukunis 40-ian wlebSi dawera italielma musikismcodnem
remo jazotom (1910-1998).
T. albinoni r. jazoto lara fabiani
uyure videos: `albinonis adajio~ (Albinoni’s Adagio) _ vokaluri varianti.
asrulebs lara fabiani.
informaciisaTvis: a. dvorJaki XIX saukunis Cexi kompozitori, pedagogi
da diriJoria. igi mravalmxrivi musikaluri niWiT gamoirCeoda, ukravda vi-
olinoze, altze, fortepianosa da organze. magram misTvis mTavari sakom-
pozitoro moRvaweoba iyo. Seqmnili aqvs oratoriebi, kantatebi, 10 opera, 9
simfonia.
wlebis manZilze, dvorJaki praRis, Semdeg ki niu-orkis konservatoriis
reqtori iyo; rogorc diriJori, gastrolebs marTavda evropis sxvadasxva
qveyanaSi.
a. dvorJaki dvorJaki Cexuri klasikuri musikis erT-erTi fuZemdebeli da Cexuri
1841-1904 simfoniis Semqmnelia. misi musika gamoirCeva Rrma patriotizmiT, masSi asax-
ulia erovnul-ganmaTavisuflebeli brZolis ideebi, bunebisa da xalxuri
yofis suraTebi. dvorJakis Semoqmedebis safuZveli slavuri sasimRero da sacekvao folklo-
ria.
misi saukeTeso nawarmoebebia: simfonia #9 `axali samyarodan~, romelsac zogjer `amerikul
simfoniasac~ uwodeben, koncerti violonCelosa da orkestrisTvis, `slavuri cekvebi~.
139
Dies irae გაკვეთილი 45
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala. xangrZlivoba: 45 wT.
& ww ww wwww wwww ww ww1. ritmuli moTelva: gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
& w w w w2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: ix. gv. 220 danarTSi.
Sua saukuneebis evropul musikaSi farTod iyo gavrcelebuli saeklesio musikis
erT-erTi stili grigoriseuli qorali, romelic dakavSirebulia romis papis grigo-
BACH ri I-is saxelTan. stili
safuZvlad daedo Semd-
&& bbBwwACHww ww nnww gomSi evropul musikas.
grigoriseuli qoralebi
erTxmiania. mas laTinur
enaze mamakacebis an bi-
WunaTa gundi unisonSi
asrulebs. grigoriseuli
qoralebi sxvadasxva Si-
naarsisaa. maTi teqsti locvebzea dafuZnebuli. magaliTad, `Ave Maria~ _ RvTismSoblis
zZsaao&&lggazjlcceeodrbœœwweaslq..atmiœœgua,laœœ`loDuvieirœœsair..iroadœœea~xœœ_apso`igpauaTnœwœwlik..siaaTraœœxu.œœvDli..isieaœœsd.i˙˙Rrmaeae~n-,sirsionemtœœwwedol..aniiaœœmcckœœivpaiidrsrqaœœuua..Skaiuœœd,ngœœmeirTliasixmaasœœnnxœœeZv..,ialdSœœiazSœœœœseix..svdmaœœoakm˙˙odgvmRrpeoeslzacii-,,
toris SemoqmedebaSi, rom `intonaciuri formula~ SegviZlia vuwodoT. is, TiTqos,
`mogzaurobs~ sxvadasxva epoqaSi; xan sruliad ucvleli, xanac varirebuli saxiT gan-
sakuTrebul elfersa da Sinaarss aniWebs nawarmoebebs. musikis mkvlevarebi aseT into-
naciur formulebs `migrirebad~ intonaciebs uwodeben.
bavSvebi gaimRereben am intonacias da gaiTaviseben.
&& ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙
&& ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ....
mosmena: maswavlebeli bavSvebs asmeninebs Semdeg nawarmoebebs:
1. h. berliozi. `fantastikuri simfonia~, V nawili;
2. s. raxmaninovi. `rafsodia paganinis Temaze~;
3. stingi. Dies irae;
4. f. listi _ Totentanz S. 126. `sikvdilis cekva~;
5. o. TaqTaqiSvili. opera `mindia~. fragmenti II moqmedebis finalidan.
musikaluri leqsikoni:
diapazoni (berZ. dia pason chordon `yvela simis gavliT~) – adamianis xmis an musikaluri
sakravis bgeriTi moculoba. sxvadasxva simaRlis bgerebis erToblioba, romelic misawvdomia
ama Tu im sakravis an xmisaTvis. diapazonis aRsaniSnavad sakmarisia yvelaze dabali da yvelaze
maRali bgerebis dasaxeleba, romlebic mocemul sakravs an adamianis xmas aqvs.
140
bavSvebi amoicnoben grigoriseuri qoralis Dies irae-s intonaciur formulas sxva-
dasxva epoqis nawarmoebebSi. msjeloben am intonaciis mniSvnelobaze nawarmoebebSi.
pasuxoben kiTxvebs:
daaxasiaTe Dies irae-s intonacia:
1. rogori svlebia damaxasiaTebeli melodiaSi: aRmavali Tu daRmavali; aRniSne ra
intervalebzea svla da romeli intervali gansazRvravs mis xasiaTs?
2. rogoria misi ritmi?
3. romel nawarmoebSia gamoyenebuli es intonacia ucvlelad da romelSi _ saxeSe-
cvlilad?
daakvirdi, sxvadasxva epoqis kompozitorebTan Dies irae-s Tema qmnis erTi da igive,
Tu gansxvavebul mxatvrul saxeebs.
damatebiTi aqtivoba: bavSvebi usmenen musikas, musikis xasiaTisa da ganwyobis mixed-
viT amoicnoben, romelia Zveli da axali musika. agreTve, amoicnoben maT avtorebs.
(asociaciuri kavSirebi)
o. TaqTaqiSvili f. listi stingi
s. raxmaninovi h. berliozi
informaciisaTvis: intonaciuri formula Dies Irae-sTvis damaxasiaTebelia daRmavali
svla patara sekundiT; pirquSi, mrisxane, saSiSi, tragikuli, sevdiani xasiaTi; zomieri
tempi, Tumca sxvadasxva kompozitorTa nawarmoebebSi tempi sxvadasxvaa. am intonaciis
dramatul xasiaTs swored daRmavali sekunduri moZraoba qmnis.
bavSvebi uyureben videoframents filmidan `naTeba~. amoicnoben Dies irae-s
intonacias da daiTvlian, ramdenjer gaiJRera Temam, ra registrebSi da ra
sakravebiT.
musikaluri leqsikoni:
qorali (Choral) – germanulad, erTi an mravalxmiani saeklesio sagalobelia.
141
43 œ œ œ œ œ. œj Dœiesœ Irœaeœ დœა კინოœjმუœსიკœაj œ œ œ œ.გაკœვœეjთი‰ლიŒ 46
8 43 resursi: moswavlis wigni; audio da videom3asala. xangrZlivoba: 45 wT.
1.œritmœuliœ mœoTœelœ vœa: gœakveTœi.liœiwœy.ebaœrœitœmuœliœmoTeœlviT œ_ zoœma 3œ/4. œ Œ
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: taSiTa da kakuniT asruleben ritmul suraTs
marcvlebis dasaxelebiT.
43 œ 3 3 œ œ 3 333 3 3 œ ˙.
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœœœœœœ œ œœœœ œœœœ
9 43aqœtivobaœ: „intonœaciurœi œformula œDies irae œxSiradœ œgamoiyeneba kiœnomuœsikaSi˙. .maswav-
lebeli bavSvebs aCvenebs ramdenime videofragments maTTvis nacnobi kinofilmebidan.
33
43 ˙bavSvebi uyurebœenœvidœeoebs œsxvadasxva œkinofœilmebœidan: œ
œœœœœœ ˙.
1. `varskvlavuri omebi~;
2. `beWdebis mbrZanebeli~;
3. kinofilmebis kolaJi, romelTa musikalur gaformebaSi gamoyenebulia Dies irae-s
T44embaa˙.vSvebi ˙amoicnoben, rœomelœ fraœgmentœSia gaœmoyœenœebuœlœi iœntœonœaciaœ 3 ra
da œmsœjœelœobeŒn,
mniSvneloba da funqcia eniWeba motivs TiToeul fragmentSi, ra xasiaTs aniWebs Tema
10 am kadrebs. miusadageben Semdeg sityvebs: 3 mrisxaœnjeœ6. . dideœbjulœi
44 1.œpiœrqœuSœi 2œ. dœamœciœnaviœ .3. xœaœl.isœiaœniœ4.œsaœSiœSi œ5.. œœœ Œ
`varskvlavuri omebi~
`adamiani-oboba~
`beWdebis mbrZanebeli~
142
43 œ œ œ œ œ. œj œ œ œ œ œ œj œ œj œ œ œ œ. œ œj ‰ Œ
8 43გაკœვეთიœლიœ47œ œ œ œ 3
"œვალœტ. ოœრœნ. ებœიœს œოœქრœოს სœვლაœ" œ œ œ Œ
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala xangrZlivoba: 45 wT.
1. ritmuli moTelva: gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
su43r2.aœTrsiœtmœm3auœrlcœ v-liœneœt3bœoisœnadcœaisuaxrœeilseœabviœa3Trœ.jœiSoœ:œ3bœavœSvœ3eœbiœ t3 aSiTa da3 kakuniT3 asruleben ˙r. itmul
œœ œ œœ œœ œœœ œœ
9 43 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙.
43 ˙ 33
œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ ˙.
„valtornebis oqros svla“: Dies irae-s msgavsad, miekuTvneba im popularul intona-
ciaTa ricxvs, romlebic sxvadasxva epoqaSi da sxvadasxva kompozitoris SemoqmedebaSi
„m44og˙zauroben˙“. amitom, masac `intonaciur formulas~ vuwodebT. œ 3 Œ
Œ
œœœœ œœœœœœœœ œœœœ
10 44 &œ . pww.6œ wwwm.5 wwd.3 3 ww ww œjwwœ. œj œ œœœ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œœ œ œ œ œ œ.
`valtornebis oqros svla~ agebulia Semdeg harmoniul intervalebze: patara seqsta,
wminda kvinta da didi tercia.
rogorc viciT, intervalebi SeiZleba JRerdes orgvarad: 1. intervalSi Semavali
bgerebi erTdroulad JRers (sanoto sistemaze vertikalurad aris Cawerili). mas har-
moniuli intervali ewodebaB2A. CinHtervalSi Semavali bgerebi JRers erTmaneTis miyole-
& b w w w n wbiT (sanoto sistemaze horizontalurad aris Cawerili). aseT intervals melodiuri
ewodeba.
valtorna, odiTganve, nadirobis dros, agreTve samefo da didebulTa karze sazeimo
ganwyobis Sesaqmnelad gamoiyeneboda. valtornis winaparia tyis buki. aRniSnul intona-
cias uwodeben `valtornebis svlas~, radgan intervalebis svla emTxveva valtornis
bgeraTa rigis bunebriv wyobas. wminda kvintas xSirad `valtornis kvintas~ uwodeben.
`valtornebis oqros svla~ gvxvdeba rogorc aRmavali, ise daRmavali mimarTulebiT,
Tumca mis sadResaswaulo, didebul xasiaTs swored aRmavali svla ganapirobebs.
mosmena: maswavlebeli bavSvebs asmeninebs intonaciis audioCanawers, Semdeg ki œ
& c œw. œ œ œ . œ œ wœ . œ œ . œ ˙ œ . œ œsTavazobs sxvadasxva epoqis kompozitorTa nawarmoebebs. bavSvebma unda amoicnon
w œ . œ œromel fragmentebSia es svla da romelSi _ ara.
1. i. haidni. simfonia N103, IV nawilis dasawyisi;
2. j. verdi . marSi operidan `aida~;
3. a. dvorJaki. simfonia N9 `axali samyarodan~. Sesavali;
4. g. hendeli. musika `samefo feierverkisTvis~. I nawili.
maswavlebels SeuZlia sxva nawarmoebebis SeTavaze-
bac sxvadasxva gakveTilebze. bavSvebi amoicnoben `val-
valtorna
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙tornebis oqros svlas~. ix. gv. 144.
143
bavSvebi pasuxoben kiTxvebs:
1. romel fragmentSia gamoyenebuli `valtornebis oqros svla~?
2. romeli fragmenti asaxavs tyis bunebis suraTs da romeli qmnis dResaswaulis
amaRlebul ganwyobas?
3. musikis xasiaTis mixedviT, romelia ufro Zveli da romeli _ SedarebiT axali
epoqis musika?
damatebiTi aqtivoba: bavSvebi usmenen musikas, musikis xasiaTisa da ganwyobis mixed-
viT amoicnoben, romelia Zveli da axali musika. agreTve, amoicnoben maT avtorebs.
(asociaciuri kavSirebi)
a. dvorJaki i. haidni k. focxveraSvili
j. verdi g.f. hendeli k. veberi
damatebiTi musikaluri masala maswavleblebisTvis:
1. l.van beThoveni. simfonia N5 II da IV nawilebi;
2. l.van beThoveni. sonata N26. dasawyisi (daRmavali svla);
3. l.van beThoveni. uvertiura `egmonti~ (II-III taqtebi);
4. f. mendelsoni. `usityvo simRerebi~ N3;
5. n. paganini. `kaprizi~ N7 (III taqtSi aRmavali da daRmavali svlebi);
6. i. haidni. `kaizer kvarteti~. II nawilis dasawyisi;
7. k. veberi. opera `Tavisufali msroleli~. uvertiura;
8. k. veberi. opera `Tavisufali msroleli~. mesame moqmedeba. monadireTa gundi;
9. k. focxveraSvili. saqarTvelos himni (1918 w.).
144
43 œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ Œ Œ
7 œœ œ œ œ œ œ. œ œ œ 33 œj ‰
43 ˙ œœœ œœœœ
შემაჯამებელი გაკვეთილი
გაკვეთილი 48
resur43si:œmœosœwœიavœნl. ტisოwნigაnცiœj;იaუuœრdiœიo œფœორœ მულœjეœბი œკj იœ ნœ ოœ მœუ.სœიœკjა‰შიŒ 45 wT.
8
da videomasala. xangrZlivoba:
ritm43ulœ i
1. mœoTœelœ vœaœ: yœveœla gœ.akvœeœT. ilœiœ 3 ritœ mulœ i mœoTœelviœT _ Œzoma 3/4.
iœwyœebœa
2. ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiT da kakuniT asruleben ritmul
suraTs marcvlebis dasaxelebiT.
43 œ 3 3 œ œ 3 333 3 3 œ ˙.
œœœœ œœœœ œœœœ œœœœœœœœœ œ œœœœ œœœœ
9 43 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙.
43 ˙ 33
œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœœœ ˙.
aqtivoba: maswavlebeli bavSvebs uCvenebs ramdenime videofragments sxvadasxva
kinofilmidan da sTxovs, amoicnon maTTvis nacnobi „intonaciuri formulebi“ _ Dies
3
irae da „`mvu44asl˙itkiosrhnaenb˙giesbio“q. rSeosœsavsavœllia~d.œa œ œœœœœ œœœ
1. œ œœœœ Œ
cekva lendleri (komp.
riCard rojersi);
2. 10 „„keSl44meaœokiœpsaœtadrœvaœo“.kœtartœ iiœu“ (mkœfo.amlœpœ.u.jrœeiiœmssvœlnœiauœ3rtœoomœnS. iho(kvoaœmrjpdœ..ia)l; eqœsjnoœ rsœi);œ œ Œ
3.
4. „sami kakali konkiasaTvis“ (komp. karel svoboda);
5. „indiana jonsi“ (komp. jon uiliamsi).
`kleopatra~ `eSmakis advokati~ `indiana jonsi~
`sami kakali konkiasaTvis~ `musikis hangebi~
bavSvebi amoicnoben nacnob „intonaciur formulebs“ da miusadageben Semdeg wina-
dadebebs:
1. „valtornebis oqros svla“ gamoxatavs bunebis suraTs;
2. musikiT gadmocemulia daZabuli, saSiSi ganwyoba;
3. musika gamoxatavs sadResaswaulo, triumfalur svlas;
4. „valtornebis oqros svla“ gamoxatavs mefur sidiadesa da brwyinvalebas;
5. laRi, mSvidi, sacekvao ganwyobaa.
daadgineT, romel fragmentSia gamoyenebuli uSualod „valtornebis oqros svla“
da romelSi _ ara.
145
ინტონაციური ფორმულა - B.A.C.H. გაკვეთილი 49
& ww ww ww ww ww ww1. ritmuli moTelva: yvela gakveTili iwyeba ritmuli moTelviT _ zoma 3/4.
resursi: moswavlis wigni; audio da videomasala xangrZlivoba: 45 wT.
Dies irae-sa da „valtornebis oqros svlis“ garda, kompozitorebi sxva intonaciur
formulebsac iyeneben. i.s. baxis gvari bevri kompozitoris STagonebis wyaro gamxda-
ra. misi gvaris inicialebi B.A.C.H. - musikaluri bgerebic aris. bavSvebi daukraven da
gaimRereben, anu, gaSifraven bgerebs!
BACH gaimRereT da gaiTaviseT.
& bw w w nw
maswavlebeli bavSvebs axsenebs musikaluri bgerebis asoiT aRniSvnebs:
C - do, D - re, E - mi, F - fa, G - sol, A - la, H - si, B - si bemol.
B.A.C.H. _ es intonacia erT-erTi yvelaze gavrcelebuli motivi _ simboloa XIX-XX
saukuneebis musikaSi. intonaciuri formula ki pirvelad Tavad baxma gamoiyena erT-
erT fugaSi („fugis xelovneba“ _ fuga N15-is III Tema).
baxis Semdgom, intonacia gamoiyenes baxis Svilma iohan kristianma, kompozitorebma
& c œw. œ œ œ . œ œ œw. œ œ . œ ˙ œ . œ œi. krebsma, r.Sumanma, f.listma, n.rimski-korsakovma, f.buzonim, m.regerma, a.Sonberg-
w œ . œ œ œœ . œ œœ .ma, a.vebernma, r.SCedrinma, q.pendereckim, a.Snitkem da sxvebma.
bavSvebma, SeiZleba, klasSi imsjelon imis Sesaxeb, ratom gamoiyena amdenma kompozi-
torma es intonacia. maswavlebeli bavSvebs asmeninebs fragmentebs sxvadasxva epoqis kom-
pozitorTa nawarmoebebidan da sTxovs maT, amoicnon intonaciuri formula B.A.C.H.
mosmena:
1. i.s. baxi. „fugis xelovneba“, fuga N15;
2. r. Sumani. fuga baxis Temaze;
3. f. listi. preludia da fuga baxis Temaze;
4. f. listi. fantazia da fuga baxis Temaze;
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙5. n. rimski-korsakovi. valsi. 6 variacia baxis Temaze N1.
&˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
f. listi n. rimski-korsakovi r. Sumani i.s. baxi
(1811-1886 ww.) (1844-1908 ww.) (1810-1856 ww.) (1685-1750 ww.)
damatebiTi aqtivoba: bavSvebi usmenen musikas, musikis xasiaTisa da ganwyobis mixed-
viT amoicnoben, romelia Zveli da axali musika. agreTve, amoicnoben maT avtorebs.
(asociaciuri kavSirebi).
146
an piriqiT
85reœsurœ siœ: moœswaœvlisœ ხორუმი გაკვეთილი 50
œœ œœ da œ. œ œ œ œ œ. œ œ.
wigni; audio videomasala xangrZlivoba: 45 wT.
20 8512.. œritmuœljiœmoTelvœa: gakvœeTiliœijwyeœba œritœmuœli moTœelviTœ _œzoœma 4œ/4 aœn 5œ/4.œ œ
ritmul-intonaciuri savarjiSo: bavSvebi taSiT da kakuniT asruleben ritmul
suraTs marcvlebis dasaxelebiT.
`xorumi"
45 œ œœœœœ œ œ œœœœœ œœ œœœœœ œ œ
> > > >> >
œ œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
> > > >>>
qarTvel kompozitorTa SemoqmedebaSi mravladaa gamoyenebuli qarTuli xalxuri
muœsikœisœ rœitœmœo-inœtonaœciebiœ. œzoœ gjœerœ, œkoœ mpoœzitoœrœebœi maœT œucœ vœleœlœadœ, cœ iœtœatisœsaxiT
rTaven nawarmoebebSi, zogjer ki maT aranJirebas axdenen anu gadaamuSaveben. gamoiyen-
> > > > > >eba stilizaciis xerxic, roca kompozitorebi baZaven xalxur intonaciebs. amitomac,
csfxio>œveerabrdmsTœua, s-lrxœevreoabœTmilTi. aeœaobsibeciTœsi„aqmaoqrag>œTrzTvœaeuulœrloikboœexmnap“loxazuniu>œrtjio`rmsœiaTgbarriZSroœejmeloboeœqnm~ce,dekSe>vœebagaSv`iixZoxlœSriiuar,maidvsu~˙gwraoimdtooymeuTnle˙ibi.nutilnotnioancntaiocuniraai-.
mas xSirad vxvdebiT qarTvel kompozitorTa nawarmoebebSi. jer kidev Zveli berZeni
istorikosi qsenofonte, mravali wlis win werda, rom qarTvelebi brZolas cekviTa da
simReriT iwyebdnen. SesaZloa, swored xorumi aris uZveles qarTvel tomTa cekvebis
STamomavali. ritmuli kanoni
maswavlebeli sTxovs bavSvebs, taSiT gamoxaton xorumis ritmuli suraTi. amis
Semdeg, bavSvebi uAyureben sam videos: œ œœœ œ ˙
4221.. œ c`œxeokvrœau.`mxioœ~jrcueœkmœvia~œ-ssœuiœmxRiSeœvriilŒTe.bainœsCœiasnœxsœaatœmbilsœgiusœnSdesirsœuSœelserœbuœilTœ;eœbiœTœ;3 œ œ
3. safortepiano piesa `xorumi~ nika raWvelis SesrulebiT.
1 ms42gbaavvsSe∑vbeabsia adm∑aoigcannsoxbve∑anvefbrazage.m∑enteœbSiœxoruœmi. s œrjitœmœs œdœa iœmsjeœlebŒen sœamœiœviœdœeoœCœan˙aweris
pirveli videos yurebisas, SesaZlebelia, bavSvebi simReriT, cekviTa da taSiT ahy-
vnen `xorums~ (xmiT mibaZon dolis JReradobas).A
Semdeg, maswavlebeli bavSvebs sTavazobs qarTvel kompozitorTa nawarmoebebis
audioCanawerebs. bavSvebi amoicnoben xorumis ritmul intonacias, msjeloben da saub
roben musikis xasiaTze.
mesame videos yurebisas, daakvirdebian kadrebs qarTuli kinofilmebidan, romleb-
sac fonad gasdevs xorumis musika. aRniSnaven, rogor SesabamisobaSia musikaluri ga-
formeba kinokadrebTan.
147
suxiSvilebis ansambli. cekva `xorumi~
nika raWveli anCisxatis taZris gundi
mousmineT audioCanawerebs da amoicaniT xorumis ritmuli intonacia:
1. a. balanCivaZis xorumi baletidan „mTebis guli“;
2. a. maWavarianis safortepiano piesa „xorumi“;
3. m. daviTaSvilis safortepiano piesa „xorumi“.
bavSvebi pasuxoben kiTxvebs:
1. ra xasiaTs aniWebs xorumis intonacia am nawarmoebebs?
2. romeli sityvebi miesadageba TiToeuls?
gamoiyeneT sityvebi: mediduri, sabrZolo, energiuli, aqtiuri, mSvidi, sevdiani,
sacekvao, sasimRero, pirquSi.
bavSvebi uyureben videos `Zveli xorumi~ biWunebis SesrulebiT.
gaixsene
leqsikoni:
sempli (sample - sempling) (ing.) _ kompiuterul programaSi bunebrivi xmis cifrul xmovan
signalad gadayvana, anu cifruli xmovani signali, xma.
kompozicia (compositio) laTinuri sityvaa da nawarmoebis `Sedgenas~, `SeTxzvas~ niSnavs, mu-
sikaSi ki _ musikaluri nawarmoebis Seqmnas.
kolaJi (collage) franguli sityvaa da `Sewebebas~ niSnavs. musikaluri kolaJi sxvadasxva xme-
bis an damoukidebeli motivebisgan Sedgenili axali musikaluri kompoziciaa.
treki (track) inglisuri sityvaa da `nakvalevs~, `biliks~ niSnavs. musikaSi _ musikalur gzas,
biliks. kompiuterul programis trekebze ganlagebulia adamianis an sakravis xma.
148
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
tskarostvali_musika7_maswavlebeli
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search