1) რა პროცესებთან არის დაკავშირებული ორსულობა?
ორსულობა ქალის ცხოვრებაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი გამოწვევაა, რაც ორგანიზმში ნაყოფის ზრდა-განვითარებასთან არის დაკავშირებული. ამ დროს, დედის ორგანიზმის ყველა ორგანოთა სისტემაში მთელი რიგი ცვლილებები მიმდინარეობს, რაც 9 თვის ბოლოს , ჯანმრთელი ახალშობილის მოვლინებით სრულდება. ორსულობის დროს მნიშვნელოვანია შევინარჩუნოთ როგორც ნაყოფის, ასევე დედის ჯანმრთელობაც, რომლის შეფასების საუკეთესო მარკერი სხეულის წონაა. ორსულობის დროს დედის წონის მატება აუცილებელია,თუმცა აღნიშნულზე დაკვირვებისას რამდენიმე ფაქტორია გასათვალისწინებელი: |დედის საწყისი წონა, ორსულობის ვადა, ნაყოფის/ნაყოფების რაოდენობა. აღნიშნული ფაქტორების გარდა აუცილებელია ისეთი დეტალების მხედველობაში მიღება და გათვალისწინება როგორებიცაა: ორსულის კვებითი ქცევის (საკვების მიღების სიხშირე,საუზმის გამოტოვება,ბოლო კვების დრო) რაციონის (შემადგენელი პროდუქტების წილობრივი განაწილება) და აგრეთვე ძილ-ღვიძილის თავისებურებები (გაღვიძებისა და დაძინების დრო,თავად ძილის პროცესის მახასიათებლები-დარღვევები). სასურველია, აღნიშნული საკითხების დაგეგმვა ექიმმა პაციენტთან ერთად ორსულობამდე, ე.წ. მოსამზადებელ ეტაპზე მოახდინოს, რათა ორსულობა ენერგეტიკულად უზრუნველყოფილ ორგანიზმში დადგეს.დედისა და ნაყოფისათვის პრობლემებს ქმნის დედის მიერ წონის როგორც გადამეტებული ისე არასაკმარისი მატება. საზოგადოებაში მომეტებული ყურადღება - წონის მატებას ეთმობა,რაც პირველ რიგში ექიმის მხრიდან განსაკუთრებულ რეაქციას და ორსულის სათანადო ინფორმირებას საჭიროებს. წონის კონტროლი, კვებისა და ძილის რეჟიმი, ამ ფაქტორების ბალანსი და სწორი დაგეგმვა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რადგან სასურველი ეფექტის მიღწევა, მათი ჰარმონიული(ფიზიოლოგიური)შერწყმის გარეშე წარმოუდგენელია.ჭარბწონიან და მსუქან ორსულებს,აგრეთვე ნორმალური სხეულის მასის ინდექსის მქონეთ,სწორი კვებითი, ძილისა და ფიზიკური აქტივობის არქონის შემთხვევაში შესაძლებელია ერთნაირი ტიპის დარღვევები განუვითარდეთ. ზემოთჩამოთვლილი საკითხების მიმართ დამოკიდებულება, დაგეგმვა და განსაზღვრა ექიმმა საწყის ეტაპზევე უნდა დაიწყოს: ორსულის სხეულის ანატომიური თავისებურებების,ცხიმოვანი ქსოვილის რაოდენობის(ვიზუალურად), ცხიმის განლაგების, ფიზიკური აქტივობის, წონის კორექციასთან და მედიკამენტებთან დაკავშირებით ანამნეზური მონაცემების გათვალისწინებით.
2) რას მოიცავს ორსულის კვება?
ჯანმრთელი ორსულის ყოველდღიური დაბალანსებული რაციონი ცილების, ცხიმების, ნახშირწყლების, ბოსტნეულის და ხილისაგან უნდა შედგებოდეს. სასურველია,რომ ნახშირწყლების წილი 50%, ცხიმების 30-25% ხოლო ცილების, 20-25% იყოს. განსაკუთრებული უპირატესობა ცხოველურ ცილას უნდა მივანიჭოთ.
ცილოვან პროდუქტებს მიაკუთვნებენ ზღვის პროდუქტებს, ფრინველს და სხვა ხორცპროდუქტებს, რძის პროდუქტებს არაჟნისა და მდნარი ყველის გარდა. მცენარეული ცილებით მდიდარია ლობიო, ბარდა, სოიო და ოსპი.
მცენარეული ცხიმების წყაროა თხილეული(თხილი, მიწის თხილი, ნიგოზი, ნუში, ქეშიუ), მცენარეული ზეთები, განსაკუთრებით ზეითუნის და სელის, აგრეთვე თესლეული- გოგრის და მზესუმზირის მარცვლები.
ცხოველური ცხიმებიდან მიზანშეწონილია ორსულმა მიიღოს: კარაქი, ერბო, არაჟანი, მარგარინის და მაიონეზის გარდა. ცხიმებს მიეკუთვნება ავოკადოც, რომელიც განსაკუთრებით სასარგებლო პროდუქტია ორსულისათვის.
ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკვებია მარცვლეული ,განსაკუთრებით, მისი არარაფინირებული პროდუქტები. ამ შემთხვევაში უპირატესობა მთელმარცვლოვან პროდუქტებს ენიჭებათ როგორებიცაა: წიწიბურა,შვრია, ხორბალი,ქერი და მათგან მიღებული არარაფინირებული და არაფანტელოვანი ნაწარმი, რომელიც გარდა სასარგებლო ცილოვანი, ნახშირწყლოვანი და ცხიმოვანი კომპონენტებისა უხვად შეიცავს მცენარეულ ბოჭკოებს. მათ დიდი და მრავალგვარი სარგებელი მოაქვთ ორსულის რაციონში ბახჩა-ბოსტნეულთან და სეზონურ ხილთან ერთად.
პროპორციულად დღის მანძილზე, ბოსტენულის წილი 2/3-ს, ხოლო ხილის, 1/3-ს უნდა შეადგენდეს.ხილი და ჩირი უმჯობესია კვების შემდეგ, არაუგვიანეს 2 საათის ,ან უშუალოდ კვების წინ მივიღოთ.
ორსულის კვებითი რაციონის უმნიშვნელოვანესი შემადგენელი ნაწილია წყალი.ჯანმრთელი ორსულისათვის წყლის დღიური რაოდენობა 2 ლიტრამდე მერყეობს, ხოლო, მესამე ტრიმესტრიდან 1,7 ან 1,8 ლიტრს აღწევს. წყლის მიღება უმჯობესია კვებამდე ნახევარი საათით ადრე, ხოლო კვებიდან, ერთი საათის შემდეგ მოხდეს და მას ოთახის ტემპერატურა ჰქონდეს.
ქრონიკული დაავადების მქონე ორსულთათვის, აგრეთვე ორსულობის პერიოდში განვითარებული სხვადასხვა პათოლოგიის შემთხვევაში აუცილებელია კვების რაციონის კორექტირება, რაშიც სრულყოფილ და კვალიფიციურ დახმარებას ,,კარაპს მედლაინში’’ მეან-გინეკოლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი ბესარიონ ტყეშელაშვილი მასთან ასოცირებულ ენდოკრინოლოგ- ნუტრიციოლოგთა გუნდთან ერთად, თანამედროვე აპარატურის გამოყენებითა და სათანადო ლაბორატორიულ კვლევებზე დაყრდნობით გაგიწევთ.
3) რა გართულებები შეიძლება მოჰყვეს ორსულობის დროს წონის მატებას?
წონის პათოლოგიური მატება ორსულობის დროს დედასაც და შვილსაც უამრავ პრობლემას უქმნის. ეს შეეხება ნაყოფის ზრდას ,განვითარების ანომალიებს ,ნაადრევ მშობიარობას და ნაყოფის უმწიფრობას,ან პირიქით-დიდი და გიგანტი ნაყოფის განვითარებას მისი შესაძლო ტრავმირებით მშობიარობის დროს.დადგენილია ორსულის სიმსუქნის|წონის პათოლოგიური მატების კავშირი როგორც დედის, ისე შვილის დიაბეტის განვითარებაში.არსებობს გარკვეული მონაცემები აუტიზმის განვითარებასთან დაკავშირებითაც.ჭარბი წონის მატების დროს არანაკლები ხიფათი ელოდება ორსულს როგორებიცაა: არტერიული წნევის მატება,პრეეკლამფსია,ორსულთა დიაბეტი,სამშობიარო მოქმედების არაეფექტურობა,საკეისრო კვეთის, მაშებისა და ვაკუუმის ,დედის ტრავმატიზმის მაღალი პროცენტული მაჩვენებლები და სხვა.
