მადონა ბეწვის მანტოში

მადონა ბეწვის მანტოში იმ ადამიანებიდან, რომელთაც დღემდე შევხვედრივარ, ერთ-ერთმა ჩემზე წარუშლელი შთაბეჭდილება მოახდინა. მიუხედავად იმისა, რომ მას შემდეგ უკვე რამდენიმე თვე გავიდა, ამ შთაბეჭდილებისაგან ვერ ვთავისუფლდები. როგორც კი მარტო ვრჩები, თვალწინ მიდგება რაიფ ეფენდის გულუბრყვილო სახე, ოდნავ დაბნეული გამომეტყველება და გაოცებული, თუმცა ადამიანებთან შეხვედრისას მუდამ მოღიმარი მზერა. ამ დროს, ის არაფრით გამორჩეული არ გახლდათ, არავითარი თავისებურება არ ახასიათებდა; ჩვეულებრივი ადამიანი იყო, რომლის მსგავსი ჩვენ გარშემო ასობით არსებობს. ეჭვი არ მეპარება, მის ცხოვრებაში სხვებისთვის საინტერესო არაფერი ხდებოდა. ასეთ ადამიანებზე ხშირად ვფიქრობთ ხოლმე, ნეტავ რისთვის ცხოვრობენ, ცხოვრებაში რას პოულობენ, რა ლოგიკა და სიბრძნე აცოცხლებთ-თქო. მაგრამ ასე იმიტომ გვგონია, რომ მხოლოდ მათ გარეგნულ იერს ვაფასებთ. აზრადაც არ მოგვდის, რომ მათაც აქვთ თავი, რომელშიც, უნდათ თუ არა, ტვინი უმუშავებთ და გარკვეულ შინაგან სამყაროსაც ფლობენ. რადგან ამ სამყაროს არ ამჟღავნებენ, ვასკვნით, რომ სულიერ ცხოვრებას მოკლებულნი არიან; ამის ნაცვლად, მათი შინაგანი სამყაროს მიმართ ოდნავი ადამიანური ინტერესი რომ გამოვიჩინოთ, შესაძლოა, სრულიად მოულოდნელი რამ დავინახოთ, მოულოდნელ სიმდიდრეს წავაწყდეთ. მაგრამ ადამიანებს რატომღაც ვარაუდების გამოთქმა ურჩევნიათ. გაცილებით უფრო ადვილია ისეთი გმირის პოვნა, გველეშაპის ჭაში რომ ჩავა, ვიდრე ადამიანისა, რომელიც იმ ჭაში ჩასვლას გაბედავს, სადაც არავინ იცის, რა ხდება. მეც მხოლოდ შემთხვევითობას უნდა ვუმადლოდე იმას, რომ რაიფ ეფენდი ახლოს გავიცანი.  
მას შემდეგ, რაც ბანკიდან გამათავისუფლეს (გათავისუფლების მიზეზი ახლაც არ ვიცი; ასე მითხრეს, თანხების დაზოგვას უკავშირდებაო, თუმცა ერთ კვირაში ჩემს ადგილზე სხვა მიიღეს), ანკარაში კარგა ხანს ვეძებდი სამსახურს. ორიოდე დაზოგილი გროშით ზაფხული კი გავატარე, მაგრამ ზამთრის მოახლოებასთან ერთად მეგობრებთან ტახტზე ღამის თევისათვის ბოლო უნდა მომეღო. ერთ კვირაში სასადილოს ბარათსაც ვადა გაუვიდოდა და ვეღარ განვაახლებდი. უამრავ უშედეგო გასაუბრებაზე გავდიოდი და მაინც მწყდებოდა გული, თუმცა წინასწარ ვიცოდი, რომ უშედეგოდ დამთავრდებოდა. მეგობრებისგან უჩუმრად გამყიდველის ვაკანსიის დაკავებაც კი დავაპირე, მაგრამ იქიდანაც რომ უარი მივიღე, დამწუხრებული შუაღამემდე ქუჩებში დავხეტიალებდი. ჩემი უიმედო მდგომარეობა მაშინაც კი არ მავიწყდებოდა, როცა ზოგი ნაცნობი დასალევად მპატიჟებდა. ყველაზე უცნაური კი ის იყო, რომ, რაც უფრო უარეს დღეში ვვარდებოდი, პრობლემების მატებასთან ერთად, მორიდება და უხერხულობის შეგრძნებაც მემატებოდა. იმAახლობლებთან შეხვედრისას, რომელთაც ადრე დახმარებისათვის მივმართე და უყურადღებოდ სულაც არ მომქცევიან, თავდახრილი სწრაფად ჩავივლიდი ხოლმე. მეგობრებთანაც კი შევიცვალე, ვისგანაც აქამდე ფულს მოურიდებლად ვსესხულობდი ან თავს საჭმელად ვაპატიჟებინებდი. როგორა ხარო, რომ მეკითხებოდნენ, სულელურად ვუღიმოდი და, არა მიშავს, დროებით სამუშაოს ვშოულობ ხოლმე-მეთქი, ვპასუხობდი. რაც უფრო მჭირდებოდა ადამიანების თანადგომა, მით უფრო გავურბოდი მათ.
ერთ დღეს, მოსაღამოებულზე, სადგურსა და საგამოფენო სახლს (იგივე ანკარის სახელმწიფო თეატრი) შორის უკაცრიელ ქუჩას მივუყვებოდი. შეუდარებელმა ანკარულმა შემოდგომამ ოპტიმიზმი გამიღვიძა – სახალხო სახლის (საზოგადოება თურქეთში, რომელიც ჯანმრთელობისა და გარემოს დაცვის, განათლების, ქალებისა და უნარშეზღუდულთა უფლებებს იცავს) ფანჯრებში არეკლილი მზე თეთრი მარმარილოს შენობას სისხლისფრად აფერადებდა, აკაციებსა და ფიჭვებს თავზე ორთქლი, მტვერი თუ რაღაც გაუგებარი ნისლი ასდიოდა, სხვადასხვა სამშენებლო მოედნებიდან ძონძებში ჩაცმული, წელში მოხრილი მდუმარე მუშები ბრუნდებოდნენ, ასფალტს ალაგ-ალაგ საბურავების ნაკვალევი ემჩნეოდა... მაგრამ ყველა და ყველაფერი თავისი ყოფით კმაყოფილი ჩანდა. ყველაფერს შეჰგუებოდნენ. თუ ასეა, არც მე მქონდა სხვა გზა. სწორედ ამ დროს, მანქანამ ჩამიქროლა, რომლის მძღოლიც თითქოს ნაცნობი მეჩვენა. მართლაც, მანქანა რამდენიმე ნაბიჯის დაშორებით გაჩერდა. გაღებული კარიდან ჩემმა თანაკლასელმა, ჰამდიმ, დამიძახა:
– სად მიდიხარ?
– არსად, ვსეირნობ.
– წამო, ჩემთან წავიდეთ.
ჩემს პასუხს არც დალოდებია, კარი გამიღო. როგორც გზაში მისი მონათხრობიდან გავიგე, თავისი ფირმის კუთვნილი ქარხნების შემოწმებიდან ბრუნდებოდა.  
– ჩემებს დეპეშით ვაცნობე, რომ დღეს ჩამოვდიოდი, თორემ შენს დაპატიჟებას ვერ გავბედავდი.  
გამეცინა.  
ჰამდის წინათ ხშირად ვხვდებოდი ხოლმე, მაგრამ, რაც ბანკიდან წამოვედი, საერთოდ არ მენახა. ვიცოდი, რომ საკმაოდ კარგი შემოსავალი ჰქონდა. ფირმა, რომელშიც ჰამდი დირექტორის მოადგილედ მუშაობდა, მანქანა-დანადგარებითა და ხეტყით ვაჭრობდა. სამსახურის სათხოვნელად მასთან მისვლა იმიტომ მომერიდა, რომ ვიფიქრე, ეგონება, სინამდვილეში სამსახურს კი არა, ფულს ვთხოვ-მეთქი.
– ისევ ბანკში ხარ?
– არა, წამოვედი.
– აბა, სად მუშაობ? – მკითხა გაოცებულმა.
– არსად, – მივუგე ცალყბად. თავიდან ფეხებამდე ყურადღებით ამათვალიერა. როგორც ჩანს, არ უნანია, სახლში რომ დამპატიჟა, რადგან გამიღიმა და მხარზე ხელი მეგობრულად დამკრა:
– არა უშავს, ამ საღამოს მოვილაპარაკოთ, რამე გამოსავალი გამოჩნდება!
კმაყოფილი და თავდაჯერებული ჩანდა. ეტყობა, მისი მდგომარეობა