ისრაელი, ოფიციალურად ისრაელის სახელმწიფო მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში, ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ კიდეზე. ისრაელის სახელმწიფოს ფართობია 20770 კვ.კმ. (პალესტინის ავტონომიის გარეშე), ხოლო მოსახლეობა 7, 7 მლნ. ადამიანი (2013 წ.). ისრაელის დედაქალაქია იერუსალიმი, რომელიც მდებარეობს იეჰუდის (იუდეის) მთების გულში, ზღვის დონიდან 800 მეტრის სიმაღლეზე.
რაც შეეხება სტატისტიკურ მონაცემებს, სამწუხაროდ 2010 წელზე ახალი მონაცემები არ მოიპოვება ან დასაზუსტებელია, ამიტომ სტატიაში 2010 წლის მონაცემებია მოყვანილი.
2010 წლის მონაცემებით, ისრაელს ესტუმრა 3, 45 მლნ. ტურისტი. მათი უმრავლესობა იყო აშშ-დან, საფრანგეთიდან, გაერთიანებული სამეფოდან, გერმანიიდან, იტალიიდან, უკრაინიდან, პოლონეთიდან და რუსეთიდან. სწორედ აღნიშნული ქვეყნები არიან ტურისტების ძირითადი გენერატორი ქვეყნები ისრაელში. თუმცა მსოფლიოს სხვა ქვეყნებიდანაც ჩადიან ისრაელში ტურისტები, მაგრამ მათი რაოდენობა ზემოთ ჩამოთვლილი ქვეყნებიდან ჩასული ტურისტების რაოდენობას ჩამოუვარდება. აღსანიშნავია, რომ ისრაელში ჩასული ტურისტების რაოდენობის დინამიკა ბოლო წლებში იზრდება (მაგალითად, 2008 წელს ისრაელს ესტუმრა 1, 9 მლნ. ტურისტი, 2009 წელს – 2, 6 მლნ. ტურისტი, 2010 წელს კი 3, 45 მლნ. ტურისტი).
ისრაელში ტურიზმიდან მიღებულმა წლიურმა შემოსავალმა 2010 წელს შეადგინა 3, 3 მლრდ. აშშ დოლარი (ანალოგიური მაჩვენებელი 2008 წელს იყო 2, 1 მლრდ. აშშ დოლარი, ხოლო 2009 წელს – 2, 7 მლრდ. აშშ დოლარი). როგორც ხედავთ, ტურიზმიდან მიღებული შემოსავლები ისრაელში ყოველწლიურად იზრდება. ტურიზმის სფეროში დასაქმებულია მოსახლეობის 7, 9% (2010 წელი), ხოლო ისრაელის ტურისტული ინდუსტრია მსოფლიოში 51-ე ადგილზეა 181 ქვეყანას შორის (2010 წელი).
აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ ისრაელის ტერიტორიის პატარა განფენილობის გამო, ღირსშესანიშნაობები და ისტორიული ძეგლები ერთმანეთთან საკმაოდ ახლოს მდებარეობს, ამიტომ ტურისტს საშუალება აქვს მცირე დროში მოინახულოს ისინი. ერთ საათში შესაძლებელია თანამედროვე ქალაქიდან უდაბნოში და ბარიდან მთაში მოხვედრა. ისრაელის ისტორია იმდენად დიდი და მრავალფეროვანია, რომ ძნელია მოძებნო ისეთი ადგილი, რომელსაც რაიმე ისტორიულ მოვლენასთან არ ჰქონდეს კავშირი. ისრაელის მდიდარი ისტორია და თანამედროვეობა ჰარმონიულად არის ერთმანეთში შერწყმული, რაც კიდევ უფრო მიმზიდველს ხდის ამ ქვეყანას.
ისრაელის ძირითადი ტურისტული დესტინაციების სათავეში დგას დედაქალაქი იერუსალიმი.
იერუსალიმი – არის წმინდა ქალაქი და კაცობრიობის ერთ-ერთი უდიდესი მონაპოვარი. მას აქვს თითქმის 4000 წლიანი ისტორია. იერუსალიმი წარმოადგენს სამი რელიგიის – ქრისტიანობის, იუდაიზმისა და ისლამის – თავშეყრის ადგილს. იერუსალიმში ძალიან ბევრი სიწმინდეა ზემოთ ჩამოთვლილი რელიგიების მიმდევართათვის. კერძოდ, იუდაისტების სიწმინდეა გოდების კედელი, ქრისტიანების სიწმინდეა მაცხოვრის ტაძარი და “ჯვარცმის გზა” (Via Dolorosa), მუსლიმებისთვის – ალ აქსას მეჩეთი (მექას და მედინას შემდეგ მნიშვნელობით მესამე სიწმინდე). ყოველწლიურად უამრავი პილიგრიმი თუ მომლოცველი ჩადის იერუსალიმში აღნიშნული სიწმინდეების მოსანახულებლად და სალოცავად. აქედან გამომდინარე, რელიგიური ტურიზმი წარმოადგენს ისრაელის ტურიზმის უმნიშვნელოვანეს სახეობას.
სურათი 1. იერუსალიმის ხედი
იერუსალიმის სხვა ღირსშესანიშნაობებიდან აღსანიშნავია ქალაქში მდებარე სკვერები, ბოტანიკური ბაღები და პარკები. მათ შორის გამორჩეულია: დამოუკიდებლობის პარკი, “თავისუფლების ზარის” პარკი, გივატ-რამე და სკოუპის მთაზე მდებარე ბოტანიკური ბაღები.
ასევე იერუსალიმი მდიდარია მუზეუმებით შემეცნებითი ტურიზმის მოყვარულთათვის. მუზეუმებიდან აღსანიშნავი და ტურისტების მიერ ყველაზე მონახულებადია: იად-ვაშემის მუზეუმი (ევროპელი ებრაელების გენოციდისადმი (ჰოლოკოსტი) მიძღვნილი მუზეუმი),როკფელერის მუზეუმი (მასში განთავსებულია იერუსალიმის შემოგარენში არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილი ნივთები), “დავითის კოშკი” (იერუსალიმის ისტორიის მუზეუმი) და ბიბლიური ქვეყნების მუზეუმი (აქ წარმოდგენილი ექსპონატები მოიცავენ იმ ქვეყნებისა და ხალხების ისტორიას, რომლებიც მოხსენიებულნი არიან ბიბლიაში).
იერუსალიმი მთელი წლის მანძილზე სთავაზობს ტურისტებს კულტურული ღონისძიებების (მუსიკალური, საცეკვაო, სამხატვრო, დრამატული) მრავალფეროვან პროგრამას, რომელიც იმართება ქუჩებში, საკონცერტო დარბაზებსა და ქალაქის ისტორიულ ადგილებში. ამასთან, იერუსალიმი მშვენიერი ადგილია საერთაშორისო შეხვედრების, კონფერენციების, კონგრესების, ფორუმების, ბაზრობების და გამოფენების მოსაწყობად.
იაფო – არის ძველი, 3000 წლიანი ისტორიის მქონე საპორტო ქალაქი ისრაელში. იგი მდიდარია სიძველეებითა და შუა საუკუნეების აღმოსავლეთის არქიტექტურული სტილის შენობებით. ქალაქში ეწყობა სამხატვრო გამოფენები. ტურისტებს ხიბლავს დაჩრდილული პარკი, საიდანაც ზღვისა და თელ-ავივის ულამაზესი ხედი იშლება. იაფოს იემენურ კვარტალში მდებარეობსკარმელის ბაზარი, რომელიც ერთ-ერთია აღმოსავლეთის ყველაზე დიდ, ღია ცის ქვეშ გამართულ ბაზრებს შორის.
თელ-ავივი – არის ისრაელის ეკონომიკური, საქმიანი, კულტურული და გასართობი ცენტრი. იგი თეატრების, მუზეუმების, გამოფენების, კონცერტების, რესტორნების, კაფეების, მაღაზიებისა და ღამის კლუბების მოყვარულთათვის იდეალური ადგილია. განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია თელ-ავივთან ახლოს მდებარე ე.წ. “მინი ისრაელი”. ამ მაკეტში თავმოყრილია ისრაელის ყველა მნიშვნელოვანი ღირსშესანიშნაობა. მიუხედავად მცირე ზომებისა (მასშტაბი 1:25), ნაგებობები რეალურად გამოიყურება და ერთ პატარა ადგილას შეიძლება მთელი ისრაელის დათვალიერება.
სურათი 2. “მინი ისრაელი”
ჰაიფა – სამრეწველო თვალსაზრისით მეორე მნიშვნელოვანი პორტია ისრაელში. სწორედ ჰაიფაში მდებარეობს ქვეყნის ერთადერთი მეტროპოლიტენის ხაზი და უდიდესი უნივერსიტეტი. ჰაიფას მთავარ ღირსშესანიშნაობას წარმოადგენს მთა კარმელი, რომელზეც მდებარეობს ბაჰაის ტაძარი უმშვენიერესი ბაღებით.
სურათი 3. ბაჰაის ტაძარი
ეილათი – მდებარეობს ისრაელის სამხრეთით, წითელი ზღვის სანაპიროზე, აკაბას ყურეში. ეილათი წარმოადგენს საუკეთესო ადგილს მათთვის, ვისაც მზე და ზღვა უყვარს. ეილათში წელიწადში 359 დღე მზიანია. თეთრი ქვიშიანი სანაპიროების გარდა, ტურისტებს იზიდავს ულამაზესი წყალქვეშა სამყარო. ტურისტების განკარგულებაშია ექსკურსიისათვის განკუთვნილი გამჭვირვალეფსკერიანი კატერები, წყალქვეშა ობსერვატორია და პატარა გემები. აქ ტურისტი შეიძლება დაკავდეს Diving-ით, Windserfing-ით და წყლის თხილამურებით. ასევე, ეილათი ცნობილია საუკეთესო სათევზაო ადგილებით. ხოლო ველური ბუნების მოყვარულ ტურისტებს შეუძლიათ ნეჰევის უდაბნოში ფეხით, ველოსპედით, აქლემით ან ავტომობილით გაისეირნონ.
სურათი 4. ეილათი
ისრაელის სხვა საზღვაო კურორტებიდან აღსანიშნავია: ნეტანია, ნაგარია, აკო და ტვერია. ეს საზღვაო კურორტები ყოველწლიურად უამრავ ტურისტს იზიდავენ თავისი საუცხოო სანაპიროებითა და ფეშენებელური სასტუმროებით. აღნიშნულ კურორტებზე ყველანაირი პირობაა შექმნილი დასვენებისა და გართობისთვის.
საზღვაო კურორტების გარდა, ისრაელი ცნობილია სამკურნალო კურორტებითაც.სამკურნალო-გამაჯანსაღებელი ტურიზმი ისრაელის ტურისტული ინდუსტრიის უმნიშვნელოვანესი სახეობაა. სამკურნალო-გამჯანსაღებელი კურორტების უმრავლესობა მდებარეობს ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში, მკვდარი ზღვის სანაპიროზე. სამკურნალო ეფექტის მატარებელია არა მარტო ზღვის წყალი, არამედ ჰაერიც. მაღალკვალიფიციური ექიმების დახმარებით აქ იკურნება ართრიტი, ნევროზი, სხვადასხვა სახის ალერგია, კანისა და გულსისხლძარღვთა დაავადებები. მკვდარი ზღვის მიმდებარე ტერიტორია იმდენად უნიკალური და ლამაზია, რომ უამრავ ტურისტს იზიდავს მსოფლიოს არაერთი ქვეყნიდან. მკვდარი ზღვა გამოირჩევა მარილიანობით. ზღვის წყალში იმდენად დიდია მარილის შემცველობა, რომ წყალქვეშ სიცოცხლე არ არის, ხოლო ადამიანი არ იძირება და წყალზე ტივტივებს. ამასთან, მკვდარი ზღვა ზღვის დონიდან -416 მეტრით დაბლა მდებარეობს, ამიტომ იგი მსოფლიოში ყველაზე დაბალი ადგილია.
სურათი 5. მკვდარ ზღვაში მოტივტივე ადამიანი
ისრაელის ჩრდილოეთით, ჰერმონის მთებში მდებარეობს ცნობილი და პოპულარული კურორტი რამატ-შალომი. იგი ერთადერთი სამთო-სათხილამურო კურორტია ისრაელსა და მთელს ახლო აღმოსავლეთის რეგიონში. რამატ-შალომში სეზონი ნოემბრიდან თებერვლის ბოლომდე გრძელდება. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ბუნებრივი პირობების გამო, ისრაელში სამთო-სათხილამურო ტურიზმი არ არის მაღალ დონეზე განვითარებული და რამატ-შალომი ახლოსაც ვერ მივა, მაგალითად, შვეიცარიის სამთო-სათხილამურო კურორტებთან. მაგრამ რამატ-შალომს საკმაოდ ბევრი ტურისტი სტუმრობს, რადგან ის ერთადერთი სამთო კურორტია მთელს ახლო აღმოსავლეთში.
სურათი 6. რამატ-შალომი
ისრაელის ტურისტული დესტინაციებიდან ცალკე აღნიშვნის ღირსია ქვეყნის სამხრეთში მდებარე ნეჰევის უდაბნო. აქ წარმოდგენილია კლდოვანი მთები, ქვიშიანი დაბლობები და კანიონები. ნეჰევის უდაბნოში ტურისტებისათვის შესაძლებელია დასვენების აქტიური სახეობებით დაკავება (კლდეზე ცოცვა, ველოსიპედებით მთიდან დაშვება, ავტომობილებით უდაბნოში სეირნობა და სხვა). უდაბნოში გავრცელებულია ცხოველთა და მცენარეთა სხვდასხვა სახეობა, რაც იზიდავს საფარი ტურიზმის მოყვარულებს. მათ საშუალება ეძლევათ ბუნებრივ პირობებში დააკვირდნენ ისრაელის ფაუნის წარმომადგენლებს. ნეჰევის უდაბნო მდიდარია არქეოლოგიური ძეგლებით. ბოლო პერიოდში აღმოაჩინეს სპილენძისა და ბრინჯაოს ხანის ქალაქები და სოფლები, რომელთაც ჩაუტარდათ რეკონსტრუქცია და დღესდღეობით, უამრავ ტურისტს იზიდავენ.
ტურისტების ყურდღებას იქცევს იერუსალიმიდან 28 კმ-ით დაშორებული მსოფლიოს უძველესი ქალაქი – იერიქონი. აქ ნაპოვნი შენობების ქვები დახლოებით 10000 წელს ითვლიან. ბიბლიის მიხედვით, სწორედ აქედან დაიწყო ქანაანის მიწის დაპყრობა ებრაელების მიერ, რომლებიც მოსემ ეგვიპტელთა მონობისგან იხსნა.
მკვდარი ზღვის სანაპიროსთან ახლოს, 300 მეტრის სიმაღლის კდლეზე მდებარეობს ციხე-ქალაქი მასადა. იგი აგებულ იქნა მეფე იროდის ბრძანებით I საუკუნეში და წარმოადგენდა ებრაელთა მთავრ ციხე-სიმაგრეს რომაელების წინააღმდეგ ბრძოლაში. აქ ტურისტების ყურადღებს იპყრობს სამ იარუსიანი სასახლე, რომელიც კლდის პირას დგას.
სურათი 7. ციხე-ქალაქი მასადა
რა თქმა უნდა, ეს ისრაელის ღირსშესანიშნაობების სრული სია არ არის და კიდევ უამრავი საინტერესო და ისტორიული ადგილია ამ ულამაზე ქვეყანაში, ყველა მათგანის განხილვა ძალიან შორს წაგვიყვანს, ამიტომ სტატიაში განხილულია ყველაზე პოპულარული და მონახულებადი ტურისტული დესტინაციები.
რაც შეეხება ისრაელის ტურიზმის განვითარების პერსპექტივას, ეს საკმაოდ საინტერესო საკითხია. უდავოა, რომ ისრაელს უდიდესი ტურისტული პოტენციალი გაჩნია. მისი ტურისტული ინდუსტრია ყოველწლიურად იზრდება და ტურიზმი ქვეყნის ეკონომიკის სულ უფრო და უფრო სწრაფად მზარდი დარგი ხდება. თუმცა ისრაელის ტურიზმზე საუბრისას აუცილებლად უნდა აღვნიშნოთ ტურიზმის განვითარების ხელისშემშლელი ფაქტორები, რომელთაგან განსაკუთრებით აღსანიშნავია ისრაელის დაძაბული ურთიერთობა მეზობელ არაბულ სახელმწიფოებთან და მუდმივი კონფლიქტი პალესტინის ავტონომიასთან, რომელიც ისრაელის დამოუკიდებლობის დღიდან (1948 წლის 14 მაისი) დაწყებული, დღემდე გრძელდება და დასრულებას ბოლო არ უჩანს. კონფლიქტების დროს აშშ-ს მთავრობა მოუწოდებდა თავის მოქალაქეებს თავი შეეკავებინათ ისრაელში ტურისტული ვიზიტისგან. ასევე შემცირდა ტურისტთა ნაკადები სხვა ქვეყნებიდანაც, რაც, რა თქმა უნდა, უარყოფითად აისახება ტურიზმის განვითარებაზე. თუმცა უნდა ითქვას, რომ მიუხედავად სერიოზული კონფლიქტებისა და მუდმივად დაძაბული სიტუაციისა, ისრაელი მაინც რჩება ტურისტებისათვის ერთ-ერთ ყველაზე მიმზიდველ და საინტერესო ქვეყნად.
წყარო: intermedia.ge
https://www.youtube.com/watch?v=-AYNspLD-QQ |