debiuti
studentTa
literaturul-publicisturi
krebuli
wigni mesame
Tbilisi
2019
qalaq Tbilisis municipalitetis meria
redaqtori
salome kapanaZe
saredaqcio sabWo:
giorgi kekeliZe
mariam wiklauri - ZiZiguri
ioseb WumburiZe
Salva berianiZe
giorgi kaxiSvili
Tamar belqania
qristine CakvetaZe
gamocemis redaqtori
marine markozaSvili
teqnikuri redaqtori
aleqsandre kuzanaSvili
garekanze:
Tako xorxeli , `qalaqi dogvili~, tilo, zeTi.
gamomcemloba
`sveti~
© debiuti. Tbilisi 2019
ISBN
3
poezia
ani qavTaraZe
goris saxelmwifo saswavlo universiteti
***
qalaqSi, sadac poeziam dakarga gemo,
qalaqSi, sadac ver gacviTes wignebma ydebi,
davdivar Cumad, sulis moTqmis mdumare Cerod,
damaqvs fiqri da Zvel nacnobebs gulgrilad vxvdebi.
damRales, isev simSvidea, isev Cumad var,
drogamoSvebiT vlaparakob, viRimi, vsunTqav,
dResac fexmorTxmiT Camovjeqi fiqris bunagTan,
Cveul rutinas mivanebe dReebis furcvla.
martis iamac Tavisive tani galia,
aq arc wvimaa, arc mzea da Tovli saerTod...
ise var, TiTqos mejaxeba kedlis galia
Riaa, magram albaT sjobda kari daerTo!
dRes vinRa ukravs gamalebiT fortepianos,
musikis duRils fanjrebidan vin gagagonebs.
qalaqSi, sadac yvelaferi wreze trialebs,
bolo ar uCanT daJangebul dReTa vagonebs.
4
debiuti
Tan damaqvs fiqri, sulis moTqmis mdumare Cerod
da Zvel nacnobebs ugunebo ieriT vxvdebi,
qalaqSi, sadac poeziam dakarga gemo,
qalaqSi, sadac moitexes leqsebma frTebi.
***
aba, ra giTxra, bevri rame xdeba axali,
es Tveebia, movukeli RamiT xetials.
lampionebi Tu odesme kidev mnaxaven,
Tavs daxrian da arc erT sityvas aRar metyvian.
amarideben farTo Tvalebs, viTomc ara var,
gaayoleben ucxos mzeras, viTom ver micnes.
aba, ra giTxra, kargad yofnam cota damRala
da Zvel iarebs Rimilian saxiT viviwyeb...
da saidanRac wamosuli aRar vbrundebi.
mekiTxebian _ sada xaro, Semdeg Tveebis,
ise ubralod wamovkrife guda-nabadi,
ise ubralod davuqnie yvelas xelebi,
raimes sagzlad gayoleba arc ki damWirda,
me gavuyevi Cems bilikebs odnav damrecad,
ukan mixedva Zveli gzisken ise gaWirda,
wamiT mominda, Cemi Tavi misgan damecva.
aba, ra giTxra, wesrigmac ki icis mowyena,
dakecil leqsebs aRaravis aRar vukiTxav
da ras Sevcvlidi, vis Sevcvlidi, azri ara aqvs
da arc pasuxi ar aqvs amas, vinme Tu mkiTxavs.
aba ra giTxra, mzeebia da zamTris napiri,
ise veRar vwer, mTeli guliT, rogorc mCveoda,
poezia
radgan damaklda emocia da ar avtirdi,
didi scenidan movagoreb Cemsav Cemodans.
isev vinaxav gadakecil, ferad naxatebs,
dRes, yvela gancdas gadaxades farda notebma.
aba, ra giTxra... xan bevri ram xdeba axali,
zogjer ki Turme, wesrigmac ki icis mowyena.
***
saRamo, qari da martis Tve.
Cems xmaSi sicive moRoRavs
oRondac simSvide maRirse,
simSvide maRirse, oRondac.
qari qris Zlierad iseve...
da totebs axeTqebs saxuravs.
wvimis xma ganwyobas misvelebs
da male kariviT davxurav.
me sadRac ocneba gamebna,
qari gvis imedis nafxvenebs.
wuxelac sicive damdevda
da axla dardis xmiT maxvelebs.
saRamo, qari da martis Tve.
Cems xmaSi sicive moRoRavs
oRondac simSvide maRirse,
simSvide maRirse, oRondac.
5
6
debiuti
avTo xaraiSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
***
kakuni karze niSnavs Semosvlas
da Severcxlili sivrciTi mZivi
Seamkobs yelze, rogorc dedofals
maspinZlis sityva erTob xangrZlivi..
Semodi, radgan Ramdeba ukve
da cac daiTvlis sakuTar lukmebs,
iCqare, raTa davxuro kari
sanam yvelafers Seexo qari.
SeipatiJebs moyvare stumris
oTaxis centrSi miuCens adgils
da mrgval magidas manam wres uvlis,
sanam gaumxels sakuTar wadils..
da radgan suni iwvevda sasmlis
da radgan seni mohyveba ase,
saiqioSi misi arwasvlis
poezia
sadRegrZelod svams Tass, RviniT savses
da maSin, roca dneboda sanTlad
da maSin, roca ewvoda suli,
daetyo saxes sxeulis daRla
da gamoCena gzis dasasrulis.
mdumare iyo da utyvi iyo
stumari ucxo WerqveS mosuli,
da uxilavi, gaucinari
gauCinarda rogorc avsuli.
rCeuli
vxedavdi. dumda rogorc sameba
Saravandedi gars ertya didrons,
Semovisaxle masze zmaneba,
rom miwieri ar iyo TiTqos.
vucqerdi Cumad, vparavdi sxeuls
da misi sunTqvac gulmkerdze medo,
miuxedavad RmerTisgan rCeuls
Cemi saxeli arc ki gaego.
es iyo talRa, fiqrebis talRa
da TviTneburad gabmuli simi,
SemomrCa mxolod me misgan damRa
da iluziad cremlebi wvimis.
7
8
debiuti
mistika
me, am sasaflaos Svili
suliT RmerTis, guliT _ miwis,
var kldis qimze CamoSlili
fesvamwydari xeTa rigis.
ca maxuravs Tavze mcvelad
Semmosveli farTo niWis,
Tuki davibade mwerlad,
saubari, ratom miWirs?!
mimZims, gavixseno Zveli
vcocxlob momavliT da mSvelis,
magram es wveTebi wvimis,
tanSi Jruantelad mivlis.
Cemi saydari
vgrZnob suns kedlebis, mZafri sineste
ufro Zvelia vidre es saxli,
Sen, rom ebrZodi im wlebs mivende
veRar vaxerxeb Senebas saxlis.
aris warsuli _ mware simarTle
da momavali bindiT moculi,
Sevikedlebdi saxlSi sinaTles,
radgan Tbilia, Tanac orsuli…
da es kedlebi mwyobri Tanrigad
da uCveulo Cemi saydari,
gamoSuSdeba axla amrigadwlebiT savse da welSi gamtydari…
9
poezia
giorgi laSqaraSvili
saqarTvelos Ria universiteti
***
minda, rom Semifaro,
magram Sen Cemi Sefareba ar SegiZlia...
da mainc minda, rom Semifaro.
Sens Tbil saSoSi viZino, rogorc daubadebelma
bavSvma.
minda Semifaro da Seni muclis kedlebs
vetmasnebode, Signidan vgrZnobde Sens dardebs da
avkargs,
maZlevde sakvebs Senive sxeuliT da orsuls
vqmnideT...
magram Sen Cemi Sefareba ar SegiZlia...
***
sivrceSi dgaxar, sakuTar fexis xmas usmen.
Txeli, natifi sxeuliT uaxlovdebi sibneles.
ebrZvi sakuTar fiqrebs, mogonebebi gaxrCoben.
10
debiuti
wyvdiadi sulSi. mdumareba, gaucxoveba, uaryofa.
StormSi moyolili gemiviT gemsxvreva goneba da
rogorc gardacvlili ekipaJi,
Seni azrebic tivtiveben wylis zedapirze.
gismen, rogorc patara aleqsandre aristoteles da
vcdilob RmerTi gavxde.
***
uxmod wvims, alegoriebiT daavadebuli Cemi goneba
gamWvirvale wveTebs paravda zecas.
foladi var, romelic
Sens siRrmeSi dneba
da Cemi sisxli sxeulze gexateba,
viT balaxs dilis cvari.
CrdilisferSi dgas mdumare mTvare
da cremlisfrad elavs misi sxivebi bnelSi.
xeebis CrdilSi sxedan wvimebi da
Cems dambal TiTebs RmerTisken viSver,
rom wvimebis gverdiT momces adgili.
(Sen moeride cxel dReebs susxian TvalebSi)
me mjera rom gaixsneba yvela kari
da Cems bnel oTaxSi Semosul SuqiviT daibadebi.
poezia
11
***
lurj siCumeSi Cavikete.
mocremlo Tvalebs askdebaT sevda,
rogorc mwife nayofi miwis zedapirs
da esarCleba sikvdils sicocxle,
rogorc mbraldebels braldadebuli.
Sen ki xar Cumad da mlocveliviT
xelisgulebze codvebi, rogorc RvenTebi, ise giwyvia.
da, rogorc verxvis mwvane foToli gazafxulisas
mec ise mSvidad vqanaob
Seni sulis cisfer saqanelaze.
nawyveti leqsis- filmidan `orni qalaqSi~
sulSi Sexiznuli fobiebi,
fulis siZulviliT
Sepyrobili molareebi,
rogorc yovelTvis Seyvarebulebi,
sxvisi codvebis mosmeniT
daRlili episkoposebi,
davdaWerili loTebi,
mominanqrebuli kedlebi,
Cem win aRmarTulan,
am kedlebis meSinia.
kedlebi yovelTvis SiSs iwveven,
elodebian SekumSvas,
12
melanqolizmis dabadebas,
Sens SeSlas.
vcdilob weras,
movdivar SenTan,
viviwyeb yvelas,
gaocebuli TvalebiT gimzer Sen
warsulis suraTebs vkargav,
meramdened miReb fanjaras,
arasdros matyueb.
notebi, cvlileba,
amoralizmi,
romelic gvajadovebs orives.
me gewebebi rogorc
mSieri Cvili dedis mkerds.
Cven mocarelas baRSi vdgavarT,
siluetebs veTamaSebiT qaris zuzunSi.
vcekvavT, erTmaneTs verwymiT da gvetmasneba
tanze Camocvenili xmeli foTlebi,
rogorc sveli perangi.
usasrulod miamitebi,
mudmivad revolucionerebi,
kilimanjaroze dasaxlebulebi.
debiuti
13
poezia
Tiko kotrikaZe
soxumis saxelmwifo universiteti
arCibald mekeSi
gisaxsovre saukunod!
arnaCuqari Seni Tavi mivikuTvnile,
ver gagaqre da mogiZebne sxva sxeulSi Seni adgili,
xvlikisferi Tvalebis asuls Segizarde sxvisi sxeuli.
olga balaSova
(vilhelm tellis ZeglTan)
...vuTvlidiT erTmaneTs
amosunTqvas,
Sen meti CemTan yofna CaisunTqe...
vilhelm!
xom gaxsovs is ambavi, Sen rom dagzuTxeT,
drois ukusvlam Tu rogori wili gviyara,
14
debiuti
wydeboda kadrad garCenili warsuls infanta,
Cven ki vebrZodiT...
vilhelm! mainc vebrZodiT ganvlils...
erTmaneTs sunTqvaayolili sityvebi qarSi
rogor daobdnen, xom gaxsovs maSin?!
Cven ki vebrZodiT, dakargulsac vebrZodiT,
vilhelm!
***
roca gonebam gulis SfoTva omSi Caiba,
striqonTa modgma miiswrafvis melanis gzebSi,
ici, ra didi sirTulea, wero daRlilma,
roca ufskrulis sibneleSi iwyeba leqsi?!
areul Rrubels emateba fiqrebis mtveri,
gonebas mZime gansacdeli atydeba Tavze,
ise rTulia daweramde ganvlili gzebi,
roca dasasruls elodebi imediT savse.
wer usicocxlo striqonebSi Camkvdar gulisxmas,
qariSxals uxmob da muzebic gaxveven Tavbrus,
es xom ubralo sityvebia gulis siRrmidan,
fiqrebi sityvebs aumRvreven awmyos da warsuls.
maT nami aTbobs, me ki _ leqsi wvimian Rames,
roca foTlebic aivseba wvimis wveTebiT,
poezia
am dros ifeTqebs xmaurisgan aSlili zeca,
wyvdiadis Rames gaanaTebs muzis mdevrebi.
gulSi ifeTqebs monatrebis uxmo godeba,
Canaleq grZnobebs aamRerebs kalamis wveTi,
yvela es wuTi mogonebad gadaiqceva,
muza wava da me davrCebi _ kalamiT xelSi.
***
isris xma bneli enarcxeba areul fiqrebs,
wams ver aCerebs mowyenili uxmo vedreba,
usasruloba gafrindeba RrublebSi isev,
dro miqris, radgan ver vaxerxebT mis SeCerebas,
miqris ukvalod, anareklsac aRar gvitovebs,
walekavs irgvliv uzarmazar preistorias;
mxolod datovebs danTxeuli melnis striqonebs,
guSindel gmirebs gadaaqcevs dRes istoriad...
dro ki brazobda, midioda Cvengan mwuxared,
rom ver vamCnevdiT siZlieres, viTarc mefobas,
aRar Cerdeba, miaqrolebs fiqrebs mdumared...
uRrublo zecas dacrecili leqsi SemorCa.
15
16
debiuti
mariam papaSvili
qarTuli universiteti
ise var savse (sulisZieba)
ise var savse, maWariviT amovduRdebi,
mowmendil caze veli TiTqos isev qariSxals,
yoveldRiurad, banalurad, kiTxvebze kvlavac,
banaluradve Tavs davuqnev, kargad, ra miSavs...
ise var savse, damiskdeba majebi male,
da Cemive Tavs ganvucxadeb SurisZiebas,
vecade, RmerTo, magram albaT ver mivakvlie
gzasa da biliks, davdgomodi sulis Ziebas.
ise var savse, uxmaurod SevZleb yvirilsac,
unda menaxe Cemi grZnobiT, sadac da vinac,
gadavabrune TiTqos sulis yvela kunWuli,
sad ar geZebe, yvela kuTxe gareT da Sinac...
ise var savse, rom mgonia gardavicvale,
da sadacaa zecas vwvdebi naTxovar frTebiT,
isic ar vici, Tvals rom vxuWavT, marTla `vicvlebiT~,
gardavicvlebiT, viZinebT Tu ubralod vkvdebiT?...
ise var savse, mgonia, rom gamovilie,
poezia
da naglej-naglej, ususuri veyare miwas,
sad ar geZebe, RmerTo, magram veRarsad gpove,
da am bneleTSi sakuTari Tavic ver vicani.
ise var savse, rom mgonia arc davibade,
rom dedamiwam TiTqos gulze ver damitia,
taZris kuTxeSic geZebe da Cemi sulisTvis
uRmerTod, RmerTo, sanTelic ki ver daminTia.
ise var savse, rom mgonia gadmoviRvrebi,
kvlavac mipoves nafleTebad TovlSi iebma,
sada xar, RmerTo, davikarge, Tu Sen waxvedi?...
sakuTar TavSi gavagrZeleb sulis Ziebas...
gpoveb, ufalo, sakuTari, sulis wiaRSi,
da, dagivaneb, rogorc uwin, awda maradis,
da sulnapovni, ukve zecas mzirali TvaliT,
giaxlovdebi, me RmerTsavse, taZris karamdis...
ityvis dumili
ityvis dumili jer verTqmuli grnobis arias,
giTqvam paemans da Sen mawvdi fermkrTal lianebs,
pirvel naxvisas bodiSs gixdi, Cemo Zvirfaso,
rom yvela rjulis qalis msgavsad _davigviane.
gamogigone wignSi, sadac arsad ewere,
giZRvni baraTebs, sxvebisaTvis versad saCinos,
yoveldRe sunTqvas vayolebdi sulis nawilebs,
oRondac Cemi warmodgena gadavarCino.
17
18
debiuti
pirveli Tovlis fantelebi damadna Tmaze,
Sen albaT waxval, rogorc mihyavT gemebs Tolia,
vfiqrob da Cemi nabijebi cotaTi giswrebs
da mxolod erTi nakvalevi rCeba Tovlians...
gamogigone, ase urcxvad gamogigone,
da dameRvare sevdisfero, sisxlad majidan,
is Citi minda yofiliyav, kamaras rom kravs
da yovel diliT sakenks kenkavs Cemi fanjridan.
me, verSemdgari msaxiobi, vdgavar scenaze,
da Cemive Tavs ver vumtkiceb, rom ar ewere
im wignSi, sadac moxeuli kideebidan,
gamouyviaT Tavi ukve damWknar enZelebs.
gazafxuldeba, SeexsnebaT kvirtebs sakinZe,
amouyveba yoCivarda daRlil bilikebs,
gamogigone, magram isev bavSvurad gCemob,
da kvlav vagroveb yviTelgula SenTvis gvirilebs.
gamogigone, diax, isev gamogigone,
Semdeg paemans kalendarze vniSnav iebad,
winaswar getyvi, albaT isev davigvianeb,
magram icode, qali var da mepatieba...
19
poezia
naTia kapanaZe
ilias saxelmwifo universiteti.
mama
triodrama
wuxel mamaCemi damesizmra
Semiyvareo, sikvdilis win mevedreboda..
axla mainc Semiyvareo..
miyurebda Tavisi mwvane da wyliani TvalebiT da
tuCebi ukankalebda...
Semiyvareo, es miTxra mxolod.
xelebs xmeli tanis qveS malavda,
TiTqos sakuTari Tavi unda gaesvenebina...
iwva sakuTar xelebze da dumda.
dumda yvelaze saSineli dumiliT
da me ar SemeZlo misi mosmena...
nel-nela gaxma, dacotavda, dapataravda.
ToTo bavSviviT iyo.
me mivutane yvelaze TeTri zewari sxva zewrebTan
SedarebiT,
20
debiuti
gavaxvie masSi da mivikari gulze...
is ar miyurebda,
mxolod eWira Cemi xorblisferi TiTebi
da sakuTar Tavs iq eZebda,
xelisgulebSi.
roca Zalian patara viyavi,
anu maSin, roca wyenas martivad viqrobdi,
mamaCemma lekvi maCuqa.
zamTris romeliRac Tves,
romeliRac ricxvSi,
romeliRac Tovlis Semdeg.
is iyo TeTri
da is iyo Zafi Cven Soris
romelic ar unda gamwydariyo.
da me lekvi masze metad Seviyvare.
dadioda Cemgan Seuyvarebi mamaCemi
da daqonda mxrebiT Cemi gabrazebuli mzera.
erTxel ar davusjivar...
erTxel ar usayveduria...
TiTebs Soris malavda cremlebs,
ise Semodioda saxlSi...
gadmoabijebda zRurbls da mTeli saxiT iRimoda..
da me mZulda, rom mas SeeZlo ase ecxovra.
arasodes momferebia mamaCemi.
arasodes gadausvams Tavze xeli
da arasodes Sevuqivar...
poezia
mamasaviT mama
ar iyo mamaCemi
da mamasaviT undoda myvareboda.
muStebSekruli vuyurebdi yovelTvis,
yovelTvis TvalebSi..
axla mainc Semiyvareo, es miTxra mxolod
da xelisgulebSi CamaSterda...
aba, rogor meTqva,
rom xelisgulebSi vikemsavdi yvela tkivils
da rasac ver vatevdi, majebze gadamqonda.
uyure Cems xelisgulebs,
iq sakuTar Tavs namdvilad ipovni.
Cemi mezobeli maia
didi xania, rac cxovrebas fexi auwyve.
qaris Wkuaze dadixar da nebas mihyvebi
mas Semdeg, rac Sen sikvdili dedis gauwyes
da ageria yvelaferi, rogorc sityvebi,
rac SenTvis uTqvams gaifanta, Zvel dReebs miaqvs,
dRes Seni saxlis Sesasvlel kars fanjara hqvia
da am fanjridan ipareba Seni bavSvoba
yoveli dilis eqvs saaTze. cariel qilas
uxeSad isvri sanagveSi, romelsac miaqvs
daufaravad rac gafine gamosaSrobad
21
22
debiuti
anu sxeuli. da mas hyidi ocdaaT larad,
adre msgavsi ram gaSinebda, dRes- aRarc gZabavs...
im nacnob quCas miuyvebi, ocdaeqvsiod
wlis Tu iqnebi, Tumca bevrad meti getyoba
Sens mwvane Tvalebs, siwiTle rom edeba siod,
dasrulebuli bavSvoba rom aRar eTmoba.
mTeli dRe ase xetialob, mere dumdebi
da romeliRac nacnob kacTan erTad brundebi
saxlSi, romelSic Sesasvlel kars fanjara hqvia.
mTvrali xar, radgan Tveebia aRar fxizldebi.
daZinebamde dadian da ocnebebs gvian
Sens gonebaSi arsebuli mavne Wiebi...
gamTeniisas kuTvnil Tanxas Zebnas dauwyeb,
didi xania, rac cxovrebas fexi auwyve.
23
poezia
ana botkoveli, `afeTqeba~, tilo, zeTi.
Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia
24
debiuti
Tamaz wereTeli
saqarTvelos universiteti
q.-s
Tavis TavSi, TavisTavad,
garna avad, gulsaklavad,
qariSxali amsxvrevs tanad
kldes, daRaluls iasamnad...
axla xilva _ gulis darad,
gulis gulSi wamis wamad,
gaRimebad, garda Zalad,
cad kidemde, garna Cqamad!
da sevdiTgan gansabanad,
da sevdiTgan gansabanad...
poezia
Tevzebi
prospeqtze xalxis ireva talRa,
yvelas Tavisi aCqarebs saqme,
qudebi _ xelSi, xelebi _ maRla,
qalaqi _ Tevzis saWeri bade...
nabiji _ Cqari, nabiji _ neli,
gadaZaxili qalis Tu bavSvis,
haeri mZime, filtvebSi _ mtveri,
meezove ki miirTmevs nayins...
sunamo _ mZafri, sunamo _ tkbili,
ireva, rogorc ireva dila,
SeorTqvliT Tbeba xelebi civi,
mzes efareba RrubelTa fTila,
uceb, garedan mosinjva jibis
da sigaretis nafazi, mtkbari,
taqsi! _ viRaca xmamaRla yviris,
quCis meore napirze mdgari.
gamvleli aqeT, gamvleli iqiT,
Termosebidan siTxeebs svamen...
vuyureb saaTs, wammzomi mSvidi?!
_ wamebi wamebs wamebSi Wamen!
xeldeba dila, Crdilebi Canan,
simarTles darCa Zalian cota...
urnebTan saWmlis rigebSi dganan,
skverebSi loTebs ewvebaT loya,
maTxovars civad esvrian xurdebs,
maTxovars ara, macxovars stkiva!
itacebs qari WuWyian furclebs,
25
26
debiuti
aseTi iyo guSinac dila!
icvleba mxolod waqceulT ricxvi,
Secvlili ricxvic icvleba xSirad,
xelsaxocebic icvleba, sircxvils,
mowmendils uSnod, saxaven Wirad.
prospeqtze xalxis ireva talRa,
yvelas Tavisi aCqarebs saqme,
qudebi _ xelSi, xelebi _ maRla,
qalaqi _ Tevzis saWeri bade...
unda mapatioT
unda mapatioT ocnebis xorcSesxma,
vici, dagiZveldaT grZneulebs locvebi,
Tqveni salocavi grigalma moxeTqa,
xelaxla mwvandeba damwvari borcvebi,
unda mapatioT, zeca rom mwadia,
Cemi SeCereba ar aris ioli!
mizani xifaTze aTasjer basria,
mowmea metexi, mowmea sioni,
unda mapatioT Tvalebis axela,
igueT naTmeni grZnobebis siSmage!
frena SemZlebia, frTebi maqvs ramxela,
sunTqvazec metyoba grZnobebis siWarbe,
unda mapatioT brZola da wvaleba,
rom sisxli ZarRvebSi Cxrialebs, cxelia,
unda mapatioT es feriscvaleba,
unda mapatioT, CemTvisac Znelia,
poezia
ganmeoreba ganmeorebis,
ciklidan cikli, wamidan _ wami...
es Tvisebaa Cveni cxovrebis,
Tan ukvdavia, Tan _ warmavali.
...
pirvelia Ramis,
minebidan fanjris,
vxedav ucxo napirs,
isev wvima aris...
qrolva ismis qaris,
damuqreba mTvaris,
zeca tiris samgzis,
mec avtirde lamis,
saxuravze saxlis,
wvimis wveTi daZrwis,
moZaleba dardis,
fiqri rogor bardnis,
damZimeba Tavis,
nakvalevi kalmis,
dasasruli wamis,
cxadze cxadi aris,
monatreba qalis
Tval-warb-wamwamT jaris,
uSenoba aris...
uSenoba aris...
27
28
debiuti
lali WeSmaritaSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
ori metafora
Secvarul TiTebs, Seyinulmklavebs,
gaZarcvul sxeuls almasad aTlils _
vadareb, Cemo, Sens ucxomTa-vels _
TiTo vazs, xeebs misxlobiT aTvlils.
mag mwvel bageebs, garejis ares
da Tvalis kamkams, roSkis tbebians,
mag guls TeTnuldis myinvaris mxares,
masTan mimaval aRmarTgzebians.
Tavs rom gaxsenebs xSirad iara _
is oboli da geri viRacis,
afxazeTia, vinac giara,
arSerCenili kide miRma zRvis.
isev nislia Camowolili,
veRarc Sen matkbob zvirTebiT, Tergo...
da warsulidan Camoyolili
me mxolod Seni quxili mergo.
Seni sxeuli ase natifi
poezia
vin metyvis, ratom vnaxe krwanisze,
vin metyvis kidev, rom me vifiqro:
Senze, mamulze, axal aisze...
arastandartuli poema
prologi
aq, ra SuaSia Tu iyo aprili,
Tu viRac anariqsts ufro Txlad Caucvams,
Tu im dros orives ratomRac dumiliT
mogvinda ziari quCebis xmaurTan.
am xnidan mec da Senc agvicda kalami,
Cven vwerdiT leqsebs da ar vwerdiT erTmaneTs.
ra miwer-mowera, gvcxvenoda salamic,
miZRvnili strofebic davwviT da davmaleT.
umoqmedoba I
am dromac ise Caiara rogorc sCvevia _
verSemCneul da acilebul mzerebTan erTad...
umoqmedoba II
aqac ar vici mze iyo Tu Tovlis fantia,
rtoze aluCa Tu aluCis norCi ylortebi,
Cven apolonma leqsis dawva ar gvapatia
da erTmaneTTan dagvabezRa Cveni strofebiT.
moqmedeba I
erTimeoris yvela strofi gavizepireT,
dadagul feniqss isev aCnda danasisxlebi,
29
30
debiuti
agorebuli leqsis gunda ver gavaCereT,
STagonebebiT gavivseT da veRar viclebiT.
gamarjobao, naxvamdiso, rogor gikiTxoT?
leqsikons ukve Seaxorcda yvela iara,
monologebo, axla unda dize vifiqroT _
xmaurs siCume ar udgeba arsad ziarad.
moqmedeba II
leqsi poemad gadaiqca, poema _ prozad
erT dRes meores vuriTmavdiT, Tveebs varqmevdiT
da roca furcelebs aRar surdaT grZnobis dateva
da roca ukve uTqmelobiT TeTrad vaTevdiT _
Cven vTqviT, miyvarxar!
moqmedeba III
am dromac ise Caiara rogorc sCveviamkveTrad SesamCnev mzerebTan da sityvebTan erTad...
epilogi
vamCnevdi, ukve vuriTmavdiT wlebs, aTwleulebs,
Cven erTmaneTis amovxseniT yvela qaragma;
iyo gabutvac, iyo wyenac; bolos sikvdilic _
magram me isev leqss gitoveb Cvens fanjarasTan..
bolo
sacalfexoa es biliki Cemi savaliors ver dagvitevs, ra vqna, amis Tu meSinia.
Seni gzac ase sacalfexo gamodga, vSiSob
da Tu warsulSi erTxel mainc gadavikveTeT,
is erTxel iyo _gaiSala, orad wavida _
poezia
darCa Wriloba Senze Cemi, Cemze- Seni.
wadi, onegin, nu moxedav werils cecxlians
mand Seni bedis cinizmia amokawruli,
pirze SeaSre eg Rimili beds avznians
da SeirCine eg Rimili saxes qarguli.
wadi onegin, nu brundebi ukan Sens gzaze
gadakveTaze ar dagxvdebi, rogorc Sen gsurda,
mxolod nakvali dagxvdeba da am gzas nu tkepni
Cemma fiqrebma Seni saxe ukve Sesudra..
wadi, onegin!
me vxedav (omis) mzes
arasodes mipasuxoT kiTxvaze:
`werili Tu sixaruli~ _ weriliT!
me sikvdili var anu omis fostalioni,
me var TariRi dakawruli saflavis qvaze
(rigiT meore)...
31
32
debiuti
maia wiqariSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
gadamrCeneli gazafxuli
mxolod gazafxuli gadamarCens,
miTxari dekembris susxian dilas...
veZebdi zamTarSi gazafxulebs
qarSi veZebdi _ martis Tbil wvimebs
tyemlis kvirtebs, atmis yavavilebs
rogor SeiZleba Cemnairi giJi ar asuliyo
xis kenweroze da Tundac misTvis ar eTxova...
me maradiuli ferebis planetidan,
me maradiuli qarebis planetidan,
maradiuli Rrublebis cidan,
maradiuli gazafxulis wvimebidan,
gamoviTxove... gadamrCeneli gazafxuli
da Cems alboms, romelSic
mTeli bavSvoba vagrovebdi
gazafxulis gamxmar yvavilebs,
gazafxulis mzis siTbos,
niavis surnels, aprilis wvimebs,
poezia
gazafxulis niaviviT susti xelebiT
aprilis wvimebiviT nazi RimiliT
wavawere: Tu gadagarCens,
Cemi gazafxulic
iyos SenTan...
***
oms iwyeben Cemnairebi,
da Cemnairad TavgamodebiT,
omis dawyebis TariRs
saguldagulod
Sedgenil TeTr kalendarze
wiTlad niSnaven ...
oms iwyeben Cemnairebi,
da bolomde
mamacuri TavgamodebiT,
pirvelebi mixtunaven
wina xazze...
iqneb omis damwyebTa
SiSi mainc veravin igrZnos..
ideqi aq _ wina xazze
CemTan dgoma garantiaa,
omis mogebis Tu ara,
wagebis Semdeg cocxlad darCenis...
CemTan dgoma,
garantiaa cocxlad darCenis...
CemTan dgoma,
33
34
SenTvis ufro bewvis xidia...
ga-i-qe-ci _ gaqceulebs
aRarafris aRar aqvT SiSi,
gaqceulebi _ uSiSrebad
gadaqceulni gaiqcevian...
omidanac gaiqcevian,
gaeqcevian Cemnairebs,
gaeqcevian Tavisnairebs,
omidanac gaiqcevian...
oms iwyeben Cemnairi giJebi,
da Cemnairad TavgamodebiT,
omis gagrZelebis TariRs
saguldagulod
Sedgenil TeTr kalendarze
wiTlad niSnaven ...
***
sanam kerps aRvmarTavdi,
movimarage aguri,
rom kvarcxlbegi amego...
movimarage Sandlebi,
rom kerpisTvis cecxli damenTo.
kerpisTvis viswavle cecxlze siaruli,
kerpisTvis viswavle _ locva haerisTvis,
viswavle yvelaferi _ aravisTvis,
debiuti
poezia
da es aravin vaqcie yvelafrad ....
sanam kerps aRvmarTavdi,
sanam agurs movimaragebdi,
sanam Sandlebs movimaragebdi,
rom kerpisTvis cecxli damenTo...
arc ki gamxsenebia, rom me myavs RmerTi,
rom RmerTi erTia da is kerpi araa,
arc ki gamxsenebia RmerTi,
romelic me myavs da araa kerpi.
qalaqi zRvis piras
dRes ar yofila amindis prognozi
an ratom unda yofiliyo...
qalaqi zRvis piras mziania,
qalaqi mziania zRvis piras ...
(qalaqi mTavrdeba zRvasTan,
zRvidan ki Relva iwyeba ...)
zRvaSi TeTri navia,
TeTr navSi, TeTri bavSvebi...
zRvaSi TeTri navia,
TeTr navze, TeTri afrebi...
me giyureb,
TeTr navSi mamaSenia...
zRvispira qalaqSi Sen...
qalaqis dasasruls rom zRva iwyeba,
mamaSeni im zRvaSia...
am navSi TeTri bavSvebi-Cven...
35
36
debiuti
Cven ar vicodiT Savi zRva,
Cven ar gvesmoda Savi zRvis,
Cven ar gvegona Savi zRva saidumlo,
Sen icodi da gesmoda zRvis...
dRes amindis prognozi
ar gamoucxadebiaT...
prognozs an ratom unda elodo,
dRes caze vxedavdiT mzes,
dRes zRvaze ar qroda qari,
magram zRva iyo mRelvare...
napirze Seni saxlia,
uTxari _ afrebi mozidos,
napirze Seni saxlia
napirze _ zRvispira qalaqi...
sicocxle
xandaxan giWirs iaro...
da roca siaruli miWirs,
da roca sunTqvac miWirs,
maxsendeba babuaCemi,
romelmac yvelaferi
ocdaaTi wlis asakSi
xelaxla iswavla.
roca pirvelad daibada,
sunTqva iswavla...
mere siaruli iswavla...
poezia
laparaki iswavla...
da roca meored daibada:
iswavla sunTqva bebiaCemiT,
iswavla siaruli bebiaCemiT,
siyvarulic xelaxla iswavla
bebos ar daezara da aswavla...
roca bebiaCemi maxsendeba
da misiT cocxali babuaCemi,
xandaxan siaruli miWirs...
da roca vixseneb
warsulSi cocxal papaCems,
warsulSi mTrTol papaCems,
mindeba misi cecxli gavinawilo
da viaro yvelgan,
sadac sicocxle
siarulze ufro metia..
37
38
debiuti
nodar gurgenaSvili
akaki wereTlis saxelobis
quTaisis saxelmwifo universiteti
***
dasabamamde iyo sityva da misgan aris,
rasac daxsnida am miwaze da rasac kravda
da suls esmoda ufro SoriT xmauri qaris
da ufro axlos Cven gvesmoda dumili kravTa.
ise Zlierad, rom yurebi daingra smeniT,
Cven vTamaSobdiT cecxlze ufro sikvdilTan axlos
da kvlav SevyareT adamians is Zveli seni
uimedobis, mxolod Cvens bnel gulSi rom saxlobs.
videqiT marto, aRar gverqva amqveynad xalxi,
videqiT, sadac Cveni bolo ocneba mokvda
da Soreulebs aRar gvqonda amqveynad saxli,
da aRarc gancda Seni xilvis, brZenTa da mogvTa.
Cven daviviwyeT yvelaferi, rac erTad gvkravda,
davkargeT yvela margaliti, miveciT Rorebs,
Cven isev gvesmis ufro axlos dumili kravTa
da albaT isev movadgebiT odesme xorebs.
poezia
anda Sen moxval fexSiSveli, sisxlian ferdiT,
sad aris azri, rom kvlav dadge samyaros karTan.
ver naxav vinmes, rom dagidges jvarcmulo gverdiT,
aq marto wigni ki ara da RmerTia mkvdarTa.
Tumca ra mkvdrebi, zogi kidev jer ar Sobila,
ar SeiZleba arSobili odesme mokvdes.
rac aris axla, rac iqneba, sul es yofila,
danarCeni ki wauRiaT saCuqrad mogvebs.
dasabamamde iyo sityva da misgan aris,
rasac daxsnida am miwaze da rasac kravda
da aRar ismis aRarsaiT xmauri qaris
da darCa mxolod sulTan axlos dumili kravTa.
miriam
mSvidobiT! mival, veTxovebi samyaros Svilebs,
qerubimebi muxlmoyrili RmerTTan tirian,
me vamsxvrev isev moses mier motanil filebs
da axal mcnebebs gaZlev mTidan, Cemo miriam.
giyvarde mudam, Seneburad miTxari, vficav,
ar gyavdes kerpi, siyvarulis garda oRondac,
giyvarde, rogorc zRviT gadaRlil mezRvaurs miwa
da moitane isev vneba gulis bomonTan.
ar mwamo cili, rom eWvebi ara maqvs TiTqos
da gadafurcle cxovrebaSi Cven oris gverdze,
ho, vici xSirad SeuZleblis SeZlebas viTxov:
damado Tavi yovelRamiT Ziliswin mkerdze.
da yoveli dRe momiZRveni msgavsad SabaTis,
39
40
debiuti
yoveli Seni amosunTqva Cemad maRirse,
grZnobebis metad axsniT kvdeba yvela kamaTi
da xo, kvlav moval TiToeul me Sens Zaxilze.
xoda, moiRes es saxeli, ubralod ase
da vuTxraT mere am samyaros dakargul Svilebs,
rom ar weria araferi tyuilad caze
da vamsxvrev isev moses mier motanil filebs.
ara giTqmodes guli vinmes, Cem erTis garda,
Cven am miwier safexurebs zecisken avcdiT,
gadamafare Seni Tmebi saxeze fardad,
Seivse Cemgan mocemuli samyaros gancdiT.
da iyos ase, rogorc vTqvi da rogorc davwere
radgan yoveli gamovida Cemi nebidan,
Tuki odesme vinme dawvavs am Cems nawerebs,
mainc verafers waiReben Cveni vnebidan.
`mSvidobiT~, vici, rom am sityvas arasdros getyvi,
vSordebi mxolod Cemi mcnebiT samyaros Svilebs,
yoveli leqsi is fiqria, romelic ver vTqviT
da vamsxvrev isev moses mier motanil filebs.
41
poezia
revaz zumbaZe
samcxe-javaxeTis saxelmwifo universiteti
maraToni
maraTonia es cxovreba mudmivi, Zmao;
Tan ukan mogsdevs Senze swrafi sikvdilis Crdili,
ase amboben, wveTi iyo TviT zRvamde zRvao,
ase amboben, Svili iyo mamamde Svili.
Tumc yovelive cnobilia, Semqmnelis garda
RmerTi vixileT... da vawameT cocxali roca,
saocaria, rom mSobeli masac ki hyavda
saocaria, emorCila isic ki droTa.
araferia dakarguli, fasi aqvs radgan.
yoveli wami, wuTebs avsebs saaTis gamo,
da, Cemo Zmao, sawamlavi sulSic rom Cadgan,
Tavic rom mogWran, avsuli zne ar unda Wamo!
apaTiaa, geubnebi, dRes am dRis arsi,
ocdaaT vercxlSi Tu icvlebi, ver gSvelis jvari,
42
debiuti
puri da Rvino ki ireva axsarTa jamSi,
magram monanulT dauxures taZrebis kari!
vai da viSi, godebaa da xSiri codva.
arc siyvaruli da arc amis raime msgavsi,
dRes metafora uazroa _ uriTmo bodva
grami siwminde aRaraaumanko kravSi!
ca maRalia, ver mivwvdebi, Zalian Sori,
Tumca siwminde caSia da siame tkbilze.
diax, cxovreba aris zustad `memento mori~
diax, codvebi aq gadadis mamidan Svilze!
maraTonia es cxovreba mudmivi, Zmao;
Tan ukan mogsdevs Senze swrafi sikvdilis Crdili,
ase amboben, wveTi iyo TviT zRvamde zRvao,
ase amboben, Svili iyo mamamde Svili.
saqarTvelo
guSindeliviT maxsovs: merani
TvalbediT yornebs eomeboda,
maxsovs mtirali vinme mwerali,
RmerTis cremls hgavda gegoneboda.
maxsovs aRmzrdeli, Zmobis ficoba
tyviis gasrolac maxsovs fliduri,
me TinaTinis maxsovs mzisoba,
qajeTis cixis maxsovs klituri.
poezia
me maxsovs qarTli, maxsovs svaneTi,
samasi vaJis maxsovs sikvdili,
maxsovs deduli, maxsovs mameTi
ilias mkvleli, Cveni sircxvili!
maxsovs metexis asiaTasi,
xatebze fexic maxsovs dadgmuli,
maxsovs mefeni qveynis kalTaSi,
maxsovs mefeniZelzedgasmulni.
maxsovs iori, mtkvari, enguri,
Tergdaleuli maxsovs Taoba,
maxsovs taZarSi mefed Sesuli
da gamosuli araraoba!
maxsovs mindia, omSi dacdili,
balaxisa da xeTa Sviloba,
oTaranT qvrivi xelebgaSlili
da gandegilis gandegiloba!
maxsovs zamTari, gudamayari...
Svilis mkveloba maxsovs `mamuri~.
maxsovs mter-moyvris gzagasayari
da gayiduli Cemi mamuli.
maxsovs marjvena, sveticxoveli,
varZia maxsovs, mefe Tamari,
me amirani maxsovs cxoveli
da kavkasiis jaWvis qamari.
43
44
maxsovs lale da Tavi moWrili,
ca mowmendili, mama mtirali,
maxsovs daviTi sxeulmosvrili
dedisimedi saxemcinari.
maxsovs perangi SemorRveuli,
isari maxsovs isev qarTvelis,
me kari maxsovs Semongreuli,
Caqroba maxsovs taZris sanTelis.
maxsovs naJuri, Rvinis cremlebi,
medeas qorwils maxsovs lxinoba,
me iasonis maxsovs gemebi,
artagis maxsovs romSigmiroba.
maxsovs xaxulis didi gumbaTi
da dolisyana imerxevisa,
maxsovs xanZTeli mefe sumbati,
svaneTSi kvali didi devisa.
maxsovs TeTrwvera mwyemsi javaxi,
SiSvelfexeba maxsovs qalwuli,
maxsovs nasroli Savi talaxi
da RmerTis saxli iq aRmarTuli.
maxsovs imerxevs bevri taZari,
ingilos maxsovs locva beruli.
maxsovs saydrebSi xSiri xanZari
urjuloTa xma SemoCveuli.
debiuti
poezia
maxsovs didgori, maxsovs Samqori,
maxsovs aspinZis guli mTliani,
maxsovs dagvsdevdnen CveniCamqolni,
magram RmerTia samarTliani!
da axla locvas vambobT qarTulad,
qarTuli geni maT ver damales.
da axla qristes vyavarT naTlulad
da vicavT ZirZvel qarTul savanes!
45
46
debiuti
mariam Wanturia, `dama guli~, tilo, akrili.
Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia
47
proza
daCi axvlediani
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
Sexvedra
nawyveti romanidan `afxazi~
giorgi emxvarma sigarets moukida da sanapiroze
mdgar tankze avida. male soxumur wvimas Weqa-quxilic
daerTo. giorgi Cumad gascqeroda soxums, gahyurebda mis sayvarel qalaqs TiTqos patiebas sTxovda, rom
tankebiTa da tyviamfrqvevebiT cdilobda mis damorCilebas, is xom sul ramdenime Tvis win inal arZimbasTan
erTad am sanapiroze fexSiSvela daiareboda qeraTmian
mSvidobismyofelebTan erTad. axla ki is da inali kalaSnikovmomarjvebulni dasdevdnen erTmaneTs, maT
verc soxumi gauyviaT da verc sanapiro zoli. ratom?!
imitom, rom inali Tavis moZme afxazebTan erTad TavisuflebisTvis ibrZvis, giorgisac ver gavamtyunebT _
is Tavis qalaqs icavs.
bavSvobaSi isini mxolod imaze ver Tanxmdebodnen,
vin TamaSobda fexburTs ukeT. Semdeg rac ver gaiyves,
48
debiuti
iyo saukeTeso mocuravis tituli. mere iyo soxumis meTerTmete skolaSi gadmosuli aida aSuba, biWebma ver
gaarkvies, romels Seuyvarda is pirvelad. magram isini
mainc yovelTvis erTad iyvnen. Tu rames ver arkvevdnen,
saqmis gasarCevad mama andriasTan Cadiodnen aCadaraSi.
maSin mama andriasac ver warmoedgina, rom es patara biWebi, romelTac ase uyvardaT erTmaneTi da sicocxle,
ar daindobdnen yvelaze mniSvnelovans _ mogonebas. arc
sicocxles gaufrTxildebodnen da arc qalaqs, mosisxle mtrebad gadaeqceodnen erTmaneTs da mama andrias
ki ara, ucxo qveyanaSi Camosxmul iaraRs miandobdnen
simarTlis garCevas.
aravin icoda, yoveli Setakebis bolos ratom darboda giorgi cofianiviT gardacvlilebs Soris. iqneb
undoda, swored missave tyvias emsxverpla inal arZimba, an iqneb swored amis eSinoda...
veravin CaekiTxa giorgis, Tu ratom iqceoda ase. mis
aseulSi asakiT yvelaze patara Cvidmeti wlis cotne
iyo. giorgi cdilobda axlos hyoloda da gaemxnevebina
igi. marTalia, cotnes arc gambedaoba aklda, arc iaraRTan uWirda urTierToba, magram TanamebrZolebi mainc
yvelaze metad mas ufrTxildebodnen. swored cotne
mivida sanapiroze marto myof giorgisTan, mxolod mas
SeeZlo bevri kiTxva daesva misTvis
_ giorgi, dRes Zalian dadardianebuli meCvenebi
_moridebiT uTxra. giorgis gaecina _ mec Seyvarebuli
var, cotne, guli veRar uZlebs ukve am monatrebas, _
ironia Seapara Tavis pasuxs giorgim.
im adamianebs, romlebic grZnobebs malaven da gareg-
proza
49
nulad yvelaze Zlierni moCanan, yvelaze did sevdas
daatareben jiut gulSi. giorgi marTlac Seyvarebuli
iyo, bavSvobidan uyvarda saida gumba. omis dawyebis
mere araferi smenia masze. saida bolos erTi wlis win
naxa, roca ivlisis sicxeebiT Sewuxebuli soxumelebi
zRvas Seekedlnen, magram dRisiT gamosvlac ar iyo didad saxarbielo. areulobebis molodini zafravda soxums. saRamos ki, mSvidi iyo zRvac da mzis simxurvalec
naklebad awuxebda qalaqs. saidas da giorgis sayvareli
adgili `dioskuria~ iyo. gogo arasodes igvianebda
Sexvedraze, magram arc adre modioda. giorgim icoda
es yvelaferi, magram is mainc adre stumrobda xolme
`dioskurias~. bolo Sexvedrisas ki giorgis daagvianda, radgan universitetis ezoSi wydeboda samomavlo
saprotesto aqciebis ganrigi. afxazebis damoukideblobis moTxovnas qarTveli studentebi aprotestebdnen, giorgi ki, rogorc organizatori aqtiurad iyo am
procesebSi CarTuli. msvlelobebi mSvidobiani iyo da
swored amitom giorgim Tavs ufleba misca, rom cota
xniT daTqmul adgilas enaxa saida, magram soxumSi xom
mas yvela icnobda, gzadagza yvelas rom gamoelaparaka,
saidas vardebic amouvarda Tavidan. qalaqSi turistebi
moZraobdnen, magram ara Cveul ritmSi. mainc carieli
moeCvena qalaqi giorgis. Tumca saidas naxvis survili
da Sexvedraze dagvianeba am wuTas ufro metad afiqrebda. es yvelaferi ki soxumSi mimdinare procesebs daukavSira. giorgis ucnauri grZnoba ufro gaumZafrda,
roca `dioskurias~ win saida aRar daxvda. man icoda,
rom saprotesto aqciebSi igi CarTuli ar iyo. piriqiT,
50
debiuti
giorgis arigebda Wkuas, rom aqciebi gadaizrdeboda
axalgazrdebs Soris dapirispirebaSi. roca giorgim
,,dioskuriaSi” Seirbina, uTxres, rom saida dRes aq ar
gamoCenila.
swored am dros qalaqSi saSineli xmauri atyda,
romelsac sirenis damTrgunveli xmac daerTo. 1992
wlis 22 ivnisis cxeli dRe idga, afxazi studetebis
saprotesto aqciebis dasawyisi. isini damoukideblobis
moTxovniT gamosuliyvnen. male qarTvel da afxaz studentebs Soris fizikuri Sexla Semoxla moxda. qaosi
Zu mgeliviT moipareboda qalaqSi. ase ibruna piri soxumma samoTxidan jojoxeTisken. viRacis uxilavma xelma nacnobi scenari aamoqmeda, patara erebs kavkasiaSi
dacva sWirdeboda...
giorgi baraTaSvilis sadgurisken gaiqca. xmauris
xma swored iqidan modioda. botanikur baRTan axalgazrdebis sxvadasxva jgufi erTmaneTs dareoda xelketebiT, carieli xelebiT, zogan civma iaraRmac ki
gaielva. am dros giorgim saidas mokra Tvali, igi erT
adgilas idga, Tvalidan sisxli sdioda, mis megobrebs
wre SeekraT da TiTqos mis gamoyvanas cdilobdnen
areulobidan. giorgi swrafad SeiWra brboSi da gogo
umal gamoiyvana trotuarze, mas megobrebic gamoyvnen.
giorgi uyurebda saidas da ver mimxvdariyo, ratom ver
xedavda mis zRvisfer Tvalebs, romelic ase uyvarda...
gogos Tvalebi sisxliT avseboda, sisxls gadaefara
maTi ocnebebi da siyvaruli. saidas Tvalebi giorgisTvis laRi cxovrebis da sinaTlis simbolo iyo...
axla ki TiTqos mis dasisxlianebul TvalebSi
proza
51
arekliliyo is saSineleba, rac soxumSi xdeboda, misi
silamazisa da cremlebis tandems saaSkaroze gamoetana adamianTa modgmis yvelaze usamarTlo monapovari
_ omi. borotebisa da silamazis brZolas waagavda Tavad saida da misi gawiTlebuli, odesRac zRvisferi
Tvalebi. mainc silamazes emarjva borotebaze. is iseTive lamazi iyo, rogoric iqneboda albaT sicocxle
borotebis gareSe. swored aseTi daamaxsovrda is giorgis. gogo tiroda, giorgi gaunZrevlad idga mis win,
idga da ebrZoda sakuTari Tavs. igrZno, rogor Seipyro
ususurobam imis gamo, rom ver daicva misTvis yvelaze
Zvirfasi. am mogonebebSi iyo giorgi, roca mama Tevdores gamogzavnilma afxazma aslan Tarbam Seawyvetina
fiqri. man mama Tevdores danabarebi gadasca, giorgi
aCadaraSi unda Casuliyos mis sanaxavad.
mama Tevdores biWebi Zalian monatreboda. is gafacicebiT amzadebda Tavis afxazur odas maT dasaxvedrad.
vin icis, ramdenjer gauSlia maTTvis sufra, ramdenjer gamaspinZlebia biWebs, magram ase gansakuTrebulad
arasdros momzadebula. pirveli Sexvedraze giorgi
gamocxadda, gadaexvia mama Tevdores da dinjad daeSva
taxtze.
_ Zalian daRlili saxe gaqvs, giorgi, vici rom im
sibiZureebSi, rac mesmis, arc Sen da arc inals wvlili
ar migiZRviT, isic vici rom Rirseulad emsaxurebi samSoblos da Cveni imedi xar. afxazebi imdenad giyvarda,
rom Tavad maT Segarqves metsaxeli afxazic, magram imas
ver vxvdebi, giorgi, rodis moaswariT, rodis iqeciT Sen
da inalifa erTmaneTis mosisxle mtrebad?! Cem Tvalwin
52
debiuti
gaizardeT orive da, ver warmomedgina, ase Tu gagyofdaT cxovreba da misi dinebiT gatarebdaT. _ mama Tevdores TiTqos xma ukankalebda, laparaki uWirda:
_ gaxsovs, patarebi rom viyaviT, Cveni pirveli Cxubi, mere SenTan rom avediT simarTlis gasarkvevad...
_ mamaos aq sicilma sZlia _ maxsovs krasnodarTan rom
waageT, erTmaneTs abralebdiT marcxs. Sen gaiZaxodi
dacvis xazi iyo moSlili, inali ki gaiZaxoda dacvidan SetevaSi xom ar gadavidodi golis gasatanado. is
Tu gaxsovs giorgi, aida aCbas gamo naCxubrebi rom
SexvediT moedanze, Tqven iq ki ar giCxubiaT, ukve naCxubrebi SexvediT moedanze, zedac ar uyurebdiT erTmaneTs, mec veswrebodi mag TamaSs, rogorc yvela danarCens. amjerad giorgim ver Seikava Tavi gulianad
gaecina, maSin Cven patarebi viyaviT, mamao... _ upasuxa
da mogonebebi aeSala.
mama Tevdorem ki ganagrZo, Tqven imitom waageT, rom
erTmaneTs gadakidebulni TamaSobdiT _ axla ki saqmeze
gadaval, giorgi. es omi rogorc ar unda damTavrdes,
Sen da inalifas im dRidan gaqvT wagebuli, roca erTmaneTs daumizneT, ara mxolod Tqven, yvela qarTvelsa da
afxazs. axla ki is, razec dRes dagibare, minda rom Sen
da inalifa SexvdeT erTmaneTs iaraRis gareSe.,amis Rirsad mainc CamTvaleT. inali gareTaa da naxevar saaTSi
Semova. Tu waxval, isic wava, uiaraRodaa... nu Relav...
giorgi am Sexvedras ar moeloda, magram ver SeZlo
meufisTvis epasuxa, adgilze gaqvavda, TiTqos mTelma
cxovrebam Tvalwin gaurbina, TiTqos es yvelaferi ar
iyo realoba, TiTqos is da inalifa isev varjiSze unda
proza
53
wasuliyvnen. inalifas fexiT siaruli uyvarda, wereTlidan maiakis bazamde erTad fexiT naxevar saaTSi
midiodnen. sanapiro zols rom Cauyvebodnen, dro SeumCnevlad male gadioda xolme. giorgi ise Caeflo mogonebebSi, rom verc ki SeamCnia, rogor Semovida oTaxSi
inalifa. TiTqmis ori weli iyo, ar enaxa. isini saocari
simSvidiT Sehyurebdnen erTmaneTs, ar icodnen Caxutebodnen erTmaneTs Tu ara, maT isic ar icodnen, mtrebi
iyvnen axla Tu Zmebi, magram es ucnauri simSvide maT
Soris ise idga, rogorc fari.
siCume isev giorgim daarRvia:
_ araferi gaqvs CemTvis saTqmeli, inal?! iqneb
arc me maqvs saTqmeli, iqneb aqve gagvemarTa dueli da
dagvesrulebina erTmaneTis xocva. iqneb swored amisTvis moxvedi Senc. giorgim TandaTan xmas auwia
_ ici, ra saSinelebaa, roca yoveli Setakebis mere
daRupulebs an tyveebs Soris geZeb? ici, ra saSineleba
imaze fiqri, rom SeiZleba swored Cemma tyviam imsxverplos Cemi Zma. es realobaa, inal, Sen me mtrad meqeci,
roca separatistebs SeuerTdi. ver vijerebdi da ver
vegueobodi im azrs, rom Sen me damimiznebdi, magram
ase moxda... axla, ra Sedegi unda moyves, Seni azriT, am
Sexvedras, orive gadavexveviT erTmaneTs da yvelaferi
warsuls Cabardeba, an Sewyvet brZolas? an me Sevwyvet?!
an iqneb orivem sasuliero cxovrebas mivyoT xeli da
aqve davtovoT es iaraRi, dResve daviwyoT codvebis
monanieba?!. Cven gamiznulad, Tu daufiqreblad erTmaneTs davumizneT da amas veraferi Secvlis. verc ki
gamovTvliT imas, Tu ra ziani movutaneT Cvens xalxs
54
debiuti
da Cvens qalaqs. ver CamovirecxavT erTmaneTis sisxls,
istoria ukve daiwera, Cven patara kacunebi gamovdeqiT,
romlebic am gansacdelma daamarcxa .kargs verafers
vutovebT momaval Taobas, rogorc ar unda damTavrdes
es omi, Cven ra dagvrCeba, inal, saamayo?! im Cinebs daviTvliT albaT, romelsac an moRalate mogvakravs, an
mamuliSvili. ar velodi dRes Sens naxvas da arc imas,
rom odesme iaraRis gareSe unda SevxvedriliyaviT, magram dRes aq varT, samwuxarod, ukve ise SevtopeT, rom
veRarafers SevcvliT, saerTod verafers... es bolo
fraza giorgim ise amoigmina, rom moceliliviT daeSva
taxtze.
inalifa dinjad usmenda giorgis, ar SewinaaRmdegebia da roca man daasrula, mxolod maSin amoiRo xma.
_ giorgi, mSoblebi tamiSTan damicxriles Senma TanamebrZolebma. maTi dasaflavebis mere yoveldRe gelodi saxlSi. vicodi, rom Senc ibrZodi, isic vicodi, rom
mec unda mebrZola, Zalian rTuli dReebi gamoviare,
magram saxlSi gelodi... roca mSoblebi davasaflave,
im dRes yvelani yvavilebiT egebebodnen soxumSi Semosul tankebs, isinic ki yvavilebiT daxvdnen maT, vinc
samZimarze iyvnen CemTan. mere gavige, rom Sen asmeTauri
gaxdi. giorgim Sepasuxeba scada, magram inalifam Seawyvetina _ damasrulebine, es yvelaferi araa _amis mere
Sen geZebdi da im adgilebSi daviarebodi yoveldRe, sadac erTad yofna gviyvarda me da Sen. bolos ki am dawyevlil kalaSnikovs mivande Cemi cxovreba da Cemi gza,
dRes ki imitom movedi, rom ukanasknelad menaxe Sen da
SenTan erTad Cemi bavSvobac... Cven erTmaneTs vgavarT,
proza
55
ukan arcerTi ar davixevT da Cveni gzebis gayofas ver
SevaCerebT...
inal arZimba motrialda da karebTan misulma kidev
erTxel Seavlo Tvali giorgis, TiTqos Tavadac ar
sjeroda misi sityvebis. uWirda imis dajereba, rom
isini mtrebad eqcnen erTmaneTs. moulodnelad giorgi
karebTan miiWra, gadaexvia megobars da Cailaparaka, ar
vici dagvidgeba es dRe Tu ara, magram me mainc vfiqrob,
rom Cveni Zmoba amasac gauZlebs, realoba ki marTlac
uSeRavaToa, inal, rogorc ki aqedan gavalT, Cven isev
mtrebad viqceviT.
giorgi Cqari nabijiT gavida oTaxidan, ukanmouxedavad midioda, undoda gaqceoda am sinamdviles, romelic
utifrad, cinikurad Sehyurebda TvalebSi. inali gaunZrevlad idga karis zRurblTan, meore oTaxSi xatebis
win muxlmodrekili loculobda mama Tevdore, soxumSi
isev srolisa da afeTqebebis xma ismoda da gamZvinvarebuli talRebi qalaqSi SeRwevas lamobdnen.
56
debiuti
eliza qristesiaSvili
goris saxelmwifo saswavlo universitetis
SiSi
dila dResac gaRviZebiT daiwyo.
kidev rodemde? _ aravin icis.
meqanikurad davxedav saaTs da gavifiqreb: jer dro
maqvs, Tumca, risTvis, ar vici. mxolod is vici, rom
wasvlamde jer adrea. sarkesTan vdgebi. ra ucxo var! _
gamefiqra. daujerebelia, magram marTla ver mivxvdi,
vin viyavi. xelebze davixede. beWedi ar mikeTia. hoo,
ese igi ar gavTxovilvar. TiTqos davmSviddi. Cavicvi.
ar maxsovs, ra. moulodnelad, qalis xmam CamZaxa: ar dagagviandes, iCqare. mivxvdi, es dedaCemia. aviRe CanTa da
avtobusis mosacdelisken gavemarTe. arc ki Camixedavs,
mqonda Tu ara fuli mgzavrobisTvis. gzad gamaxsenda,
rom universitetSi mivdivar. ar maxsovs leqciebis ganrigi da raodenoba. male avtobusmac gamoiara. ar maxsovs, rogor, magram rogorRac iq movxvdi, romeliRac
proza
57
`marto skamze~, gverdiT rom veravin momijdeboda axla
ukve aRar maxsovs, sad mivdivar. gaunZrevlad xelebCamoyrili vzivar, mxolod Tvalebs vaxamxameb da erTi
mimarTulebiT, fanjaraSi vixedebi. minebi daiorTqla,
veRarafers vxedav. minda, avwio xeli, gavwmindo mina
da gavixedo. Tumca, vigrZeni, rom ar SemiZlia, TiTqos
mkvdari var. RmerTo, me mkvdari var? uxmod vyviri da
TiTqos sakuTar sxeuls davyureb zemodan. ar mesmis
aranairi amqveyniuri xmauri, arc adamianis, arc transportis. mxolod imas vxvdebi, rom es avtobusi drodadro Cerdeba. mkvdari arasodes vyofilvar _ vfiqrob
ganwiruli. arasodes migvrZnia, rom mkvdari viyavi. ver
vibrZvi, verc Tavs vatrialeb da verc enas, mxolod Tvalebs vaxel da vxuWav, vaxel da vxuWav sasowarkveTili.
_ netav, es ra gzaa, sad var? es gza samoTxeSi midis?
iqneb ara? jandaba, sadac unda wasula, ase kargad var
da sulSi gameRima, radgan tuCebs isev ver vgrZnobdi,
amitom ar vici, saxiTac viRimodi Tu ara.
o, rogor momewona?! ra netarebaa, roca midixar
da Tanac arsad. axla ukve sixarulisgan uxmod vyviri,
radgan vici, rom me `arsad~ mivdivar. _ netav, rogoria
iq? netav, male mividode. netav, netav....
uecrad, mxarze xelis frTxil Sexebas vgrZnob,
yurTan axlos ki nacnobi xma `ar Camodixar? movediT~.
_ aseTi usiamovno jer araferi migrZvnia, es xma, es Sexeba. es TiTqos samoTxidan gamobrunebas hgavda. TiTqos
cxvirwin momixures kari. axla vici, es grZnoba euflebaT momakvdavT, romelTac samoTxis ZiliT sZinavT,
adamiani ki isev dedamiwaze eqaCeba dasabruneblad.
58
debiuti
bolo gaCereba iyo, is ara, sadac me wesiT Cavdivar
xolme, magram ra mniSvneloba aqvs. me, adamians, romelsac araferi maxsovda, arc mSoblebi da arc sakuTari
Tavi, axla yvelaferi gamaxsenda.
SiSi _ ai, ra aris is, rasac am dRis Semdeg ganvicdi.
meSinia sicocxleSi sikvdilis da imis, rom erT
dResac igi mova Tavisi namdvili saxiT, frTxilad
damadebs mxarze xels da yurTan axlos miCurCulebs:
movediT! me ki, sicocxleSive mkvdars, araferi meqneba
dasaTmobi.
gaagrZele sityva an fraza
cecxlze Semomdgar rZesaviT _ aris adamianis patiosneba. Tu Tvals moaSoreb, gadmova da yvelafers mosvris. kacmac Tu erTxel moaduna yuradReba, gaeqceva
patiosneba da Zalian gauWirdeba sakuTar sulze mimwvari narCenebis moSoreba.
samSoblos _ cneba adamianis mesakuTre bunebam Seqmna. amitomac daisakuTra miwa da yvelaferi, rac am
miwis qvemoT da zemoTaa. misakuTreba ki ar niSnavs siyvaruls.
ufali rom gamomecxados, _ eklesias vaCveneb.
qarTul enas _ yovelTvis hyavs dampyrobeli. is
mudmivad dampyroblis eniT iSolteba.
ucnauri bavSvi viyavi, radgan... namdvilad viyavi
bavSvi da dRemde var.
Cemi cxovreba _ jer kidev Sesavalia im romanisa,
proza
59
romelsac me vwer da dasasruls minda, misi yvela mkiTxveli tirodes.
vcdilob _ davagrovo lamazi wuTebis zRva. ar vicxovro mxolod Cemi cxovrebiT.
Cemi azriT _ adamianebi varT foTlebi, romlebic
sicocxlis xem gamoisxa da erT dResac Tavidan mogviwyvets axali foTlebis gamosatanad.
fuliT bednierebas ver iyidi, samagierod _ iyidi
yvelafers imisTvis rom cotaxniT mainc daiviwyo es.
yvela religiuri xdeba _ roca RmerTi `kai tipia~.
Tavisufleba CemTvis _ aris dabadebis da gardacvalebis ufleba. danarCeni iluziaa.
kaci _ romelic aRmerTebs dedas, gansakuTrebuli
pativiscemis grZnobas aRmiZravs.
adamianebi tirian _ ara mxolod cremlebiT.
ar madardebs _ ar vici, eg ra aris?!
60
debiuti
veriko Tordia
daviT aRmaSeneblis saxelobis
erovnuli Tavdacvis akademia
me da Sen vfantavdiT babuawverebs...
mziani dila idga. Citebi Cems aivanze WikWikiT
iklebdnen iqaurobas. gaRviZeba ar mindoda, magram
aucileblad unda wavsuliyavi... unda wavsuliyavi.
avdeqi, movwesrigdi, Tma davivarcxne, sarkeSi kidev
erTxel Cavixede, Rrmad CavisunTqe da wavedi...
daTqmul dros daTqmul adgilas unda vyofiliyavi.
miviCqarodi, magram TiTqos arsad ar meCqareboda. garemoc imaves mimeorebda, rasac Cemi guli da goneba.
mivedi... davinaxe... vin iyo is CemTvis, an ras warmoadgenda, zogadad, ar vfiqrobdi.daminaxa, gamiRima
da Cemsken wamovida. mkiTxa, rogor xaro, pasuxad mxolod gavuRime. ukve wasvlis dro iyo. avtobusi xalxiT gaivso. davjeqi; isic gverdze momijda da gamiRima.
miRimoda da ar icoda, ratom uCanda qaTqaTa kbile-
proza
61
bi. ratom iRimoda yurebamde da Tan yuris bibiloebi
uwiTldeboda, ar icoda!!!
didi xani vimgzavreT. mTeli gza vfiqrobdi imaze,
Tu vin iyo es biWi, romelsac Cems danaxvaze Tvalebi
ufarTovdeboda da bednierebisgan ubrwyindeboda...
vfiqrobdi, vfiqrobdi didxans, magram pasuxi ar mqonda... jer ar viyavi misuli daskvnamde.
arada... mgoni mec momwonda, ratom momwonda, ra
iyo masSi gansakuTrebuli _ pasuxi ar mqonda. momwonda
ki? iqneb sulac miyvarda, aravin icis. es mxolod me
unda gamerkvia, veravin momcemda rCevas. am fiqrebSi
garTulma ver SevamCnie, rodis gaCerda avtobusi. fanjarasTan vijeqi, Cven win didi, uRrani tye gaiSala,
romelsac idumaleba TiTqos obobis qselebiviT Semoxveoda.
Cven yvelaze bolos CamovediT avtobusidan. ar momewona garemo, raRacam SemakrTo, civi, ukareba da bneli
moCanda iqauroba. mas ki ratomRac Tvalebi imaze metad
ubrwyinavda, vidre Cemi danaxvisas. adgilze cqmutavda,
ver Cerdeboda. meucxova... meucxova misi aseTi qceva.
ra naxa am tyeSi aseTi aRsafrTovanebeli?
wavediT! _ damiZaxa da pasuxs ar dalodebia, xeli
CamWida da ZaliT wamiyvana. uxmod mivyvebodi. mis xelSi
Cemi xeli sul dapataravda, gaoflianda. misi grZeli
TiTebi surosaviT Semoxveodnen Cemsas. vkiTxe _ sad
mivdivarT-meTqi?, ar vicio, _ momigo pasuxad.
gavbrazdi, gavbrazdi Cems Tavze. ratom mivyvebodi, sad mivyvebodi, magram mainc mivyvebodi, fiqrebSi
62
debiuti
gaverTe da kopebSekruli mivdiodi. erTgan gavCerdiT,
SemekiTxa daiRale Tu arao, pasuxi ar gaveci, gverdi
avuare da gza ganvagrZe.
ramdenime wuTis Semdeg misi xma momesma _ ai,
movediT! amreziT avixede da Tvalebi ver movwyvite,
yeli gamiSra. ubralod, veRar vmoZraobdi. ar megona
Tu aseTi tyis bolos ulamazesi veli gaiSleboda.
gvirilebiT gadapentili xasxasa mwvane mindori,
babuawveras fantelebi dafarfatebdnen da saxeSi meyreboda. haerSi iasamnis surnelic trialebda. Tvalebi
davxuWe, xarbad davewafe tkbil haers. gavocdi, ena ver
avidgi. mikvirda rom aq momiyvana, magram ra iyo gasakviri?! amaze lamazi adgili xom ar arsebobda. mivxvdi,
man gamiyo es silamaze, gamando Tavisi saidumlo...
gvirilebi Zalian miyvars, magram ar miveci ufleba
maTi mowyvetis. isini xom mindors alamazebdnen; ara
piriqiT, mindori alamazebda maT. da, isini Cems xelSi,
sococxleSekvecilebi ubralod ver warmomedgena...
Cavweqi yvavilebSi da mzes miveficxe. is gverdiT momiwva. misma sxeulma gadaTela babuawverebi, fantelebma
ki sruliad moicva garemo. wamovjeqi, gamecina, ufro
sworad sicili daviwye da mowyvetil babuawveras suli
Sevubere misi saxisken. mere avdeqi da gaviqeci. ara, ki
ar gavrbodi, vTamaSobdi. Cemi TeTri farfata kabiT
gvirilebSi gaverie. me vTamaSobdi da isic CemTan erTad laRobda, Tan babuawveras fantelebs mayrida.
vicinodi da isic CemTan erTad icinoda. damiWira...
xeli CamWida da Semomabruna. gavuRime da Semrcxva, ma-
proza
63
gram risi?! manac gamiRima da Sublze makoca. Camixuta,
misma sxeulma xelT Cemi sxeuli da suli erTdroulad
igdo. Tavi mis mkerds mivadevi da misi gulis feTqva
gavigone. feTqva, romelic maxarebda, radgan es guli
CemTvis feTqavda...
Caxutebulebi didxans videqiT. isev mis mkerdze medo
Tavi. Tvalebi magrad mqonda daxuWuli da vfiqrobdi...
miyvars?! miyvars samyaro, sadac babuwverebis gafantva
SemeZleba da gvirilebsac davindob, ar movaSoreb miwis
wiaRs... am mTlianobaSi CaviSlebiT da garkveviT SevigrZnobT erTmaneTis gulis feTqvas...
64
debiuti
TaTuli wereTeli
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
Jolosferi siCume
yvela saTiTaod gamodioda da maritas sakuTari
organizmidan talaxad gamonaden codvas mSvenier saxeSi esroda. asec xdeba, adamianebi sakuTari codvebis
gadasafarad jadosnuri frinvelis arsebobas gamovigonebT da xalxi masze yuradRebas gadaitans Tu ara,
maSinve Cvens codvebSi vixrCobiT. marita silamazea,
silamaze yvelaferSia, magram adamianebs maincdamainc
simaxinjis sinaTleze gamotana gviyvars da mere mTeli
cxovreba talaxis srolaSi vatarebT.
procesia midioda da yvela sakuTar Sav-bnel
saqciels miaxoxebda talaxian gzaze, TiTo nasroli qva
ki am tvirTs ufro da ufro amZimebda. axla gareT wvimaa da ufro mZafrad vgrZnob ras ganicdida marita,
rodesac gedia Tvalwin moukles da aiZules Tavisive
proza
65
gulis melodia Tavad SeeCerebina. mas xom SeeZlo viridan Camosuliyo, talaxnasroli sxeuli wyliT Camoebana
da cxovreba gaegrZelebina, Tumca maritasTvis es warmoudgeneli aRmoCnda, imitom rom mas hqonda sindisi,
romlis cnebac iq myofi adamianebidan aravin icoda.
marita wavida, Tumca man Tavisi xanmokle cxovrebis
manZilze siyvaruli, bedniereba, gulwrfeli Rimili,
samaradiso silamaze ipova da mere frTebi daaWres. ..
RmerTo, apovnine xalxs maradiuli siyvaruli.. RmerTo, apovnine silamaze.. RmerTo, STaunerge erTmaneTis
pativiscema da mieci yvelas erTi natvris xe, yovel
diliT TiTo survili rom Seaban da iqamde ilocon
gulmxurvaled, sanam es survilebi realobad ar iqceva
da Tavs ar daatydeba kacobriobas. iqneb maSin mainc
viswavloT rwmena da maritebs Tavi davaneboT.
ver viZineb. fiqrebis didi masiT datvirTuli gembani frTebs mimZimebs da maiZulebs zurgSi tkivili vigrZno, Tumca mirCevnia tkivili mainc vigrZno, vidre
ugrZnobi, emociebisgan daclili, an saerTod emociebis armcnobi qsovili viyo da dedamiwaze ise davdiode,
viTom aq myofTa siaSi SemTxveviT movxvdi.
Zalian meZineba, magram Zilma damiviwya da am qarian TebervalSi Semoxeuli tansacmliT sadRac did nagavsayrelze damtova... albaT cdilobs siZneleebTan
brZola maswavlos, sinamdvileSi ki binZuri zraxvebiT
datvirTul adamianebs vebrZvi, vcdilob frTebs ar
mivakaro, Tumca yoveli Cemi cda uSedegod mTavrdeba
66
debiuti
da TeTr, qaTqaTa frTebs binZuri wyliT xeldabanili
adamianebi mimZimeben. me ki ese frTebSeryvnili, sasoebiT yelamde savse sadRac cisferisa da yavisferis
gasayarze siCumeSi dasvelebuli vwevar da Cemi TeTri
Tanamgzavrebis mxsnels velodebi, romelic albaT sxvas uTmobs Tavis Zvirfas wamebs da kargavs imis bednierebas sxeuli gadamirCinos!.. aba, sulis gadarCena me
ar mWirdeba da romc mWirdebodes fexebmokecili ki
ar davelodebodi viRacis fiqrebSi mocurave `rainds~,
ara! avdgebodi da erTi xelis mosmiT amovwyvetdi am
fexqveSgasaTel patara kacunebs, mere amRvreul wyalSi
Cavidodi da iqaurobas firuzisfers vaCuqebdi..
Tavis qalaSi qaosad meRvrebiT yvela. Senc, isic,
visac axla Taflis gemos msgavsad sZinavs, is kuTxeSi
mjdomic, visac daxeuli adamianuri materiidan gamoyofili xeli eToSeba da fiqrebSi naTeli ferebiT savse
derefnebSi TmagaSlili dafrinavs.. hoo, dafrinavs.
yvelas aqvs frTebi Cem msgavsad, magram ara aseTi feris. amasobaSi ras vambobdi damaviwyda.. a, ho, TavSi mereviT-meTqi cal-calke da yvela erTad aRebuli, gesmis?!
me minda vipovo xidi, mere zed avZvre da es Zlivs amozrdili frTebi moviSuSo..
gulis siRrmeSi isev Sen gelodebi, magram mgoni
azri ekargeba Seni aq gaCenis perspeqtivas. Sens adamianur sawyiss imis Zalac ki ar eyofa xmals xeli mokidos
da yvela aq myofis sxeulidan wiTeli macocxlebeli
neqtari saTiTaod gamorecxos, did saTlSi Seagrovos
proza
67
da Cem mier gafiruzisferebul zRvas mewamulisfrad
usaxsovros.
simarTle isaa, rom adamianebSi gmirebze metad laCrebi cxovroben. ufro simarTle ki is, rom me minda
Senma frTebma moZebnos Cemi. me msurs Seni feri gamovicno. mere mag feriT mTeli saxlis kedeli mogixato da
Ramis oTx saaTze dagiZaxo, rom bedniereba mogitanes
aCuqrad.
`didi daRi daasva am areulobam cxovrebas-zogma
bevri ipova, zogma Tavi dakarga...~ ar vici raze saubrobda Cem gverdze mjdomi Suaxans gadacilebuli qalbatoni, Tumca biZaCemis kubos win mjdari am sityvebma
damafiqra da Tavs Zala davatane gameSifra. Cven bevri
araferi gvqonda napovni, aSkara iyo, rom Tavi davkargeT.. Tavi davkargeT am usamarTlo cxovrebaSi da xelis faTuriT veZebdiT sarkmels, raTa iqedan Semosul
sinaTles gaenaTebina Cveni sxeulebi.
zogjer tkivili imdenad didia, Tavs ar aZlev uflebas tiriliT gamoxato igi. tirili primitiuli saSualebaa emociebis haerSi gamobnevisa da saukuno tvirTis Semsubuqebis. maSin, rodesac tkivilis skivri mxrebs
dagimZimebs, SesaZloa, sicili erTaderTi gamosavali
iyos sxeulis mtvrisgan ganwmendisa. igi Seni xmis iogebs
TiTebs Seaxebs da mixvdebi rom nel-nela Tavisufldebi,
iclebi, cotavdebi da qrebi... aRaraferi xar am qveynad
da arc araferi iyavi. Tan araferi xar, Tan yvelafers
moicav.. adamiani sikvdil-sicocxlis zRvarze gaWedi-
68
debiuti
li molaparake manqanaa, romelic mudam imaze fiqrobs
Tavisuflebas xeli rogor miawvdinos. Tavisuflebis
mwvervali ki, Cemi azriT, adamianis garda-cvalebaa.
sikvdilis arss bolomde veravin verasdros Caswvdeba. ramdeni sinaTlis weliwadic ar unda icxovros,
isunTqos, ifeTqos, iarsebos am fenomenis asaxsnelad
gonieri arseba ubralod bgerebs ver gamonaxavs da ise
garda-icvleba, rom ver daiokebs cxovrebis wyurvilis
gacecxlebul grZnobas.
siCume Cemi stiqiaa, siCume-es Tavad me var..
axlac, rodesac TiTqos yvela me mekuTvnis da Tan
aravin, cxel asfaltze garTxmuls siCume gulSi myavs
Caxutebuli da mzad var yvela da yvelaferi davTmo misTvis. albaT koniakis gadaWarbebuli doza malaparakebs,
magram arauSavs.. minda dro wagarTvaT, minda gamigoT
da moxvideT CemTan axlos. Tumca ara.. ar msurs! iyaviT
iq, sadac xarT da ar gabedoT Cems samyaroSi Tqveni
pirovnebebis gamravleba. vici ra Zlier gsurT Cemi wiTeli feri moiparoT da tango ecekvoT, vici rogor miiltviT Cemi natifi welisken, gsurT moxvioT Zlierad
xelebi da gaitacoT sadRac Sors im melodiis fonze,
romelic ase Zalian giforiaqebT suls, gimZafrebT cxovelur Jinsa da ltolvas wiTeli ferisadmi.
me Tavad siCume var mewamulisfrad SeRebili, alkoholiki, romelic siyvaruls ver eleva. axalgazrdoba ki Tavze mawvims da mec qolga Segnebulad saxlSi
proza
69
davtove, minda wveTebma koniakiT gaJRenTili Cemi sxeuli aaduRos da siCume, romelic ase myavs gulze misvenebuli Seisisxlxorcos. axla Ramea, me ki-asfaltze
mTeli arsebiT dawebebuls sityvebiT TamaSi mominda,
an iqneb tango mominda.. tango-CvenSi dabadebuli. modi
Cemo Jolosfero mecekve TavdaviwyebiT. Zvirfaso, iyavi CemTan cotaxani, Camexute da gaginawileb Cems wiTladSeRebil siCumes, mere Senc momiwvebi gverdiT da
koniakSi CamxrCvalni, siCumis sabanSi gaxveulni vilaparakebT naTel ferebze, simSvideze, sikeTeze, tangoze, mzeze, cisartyelaze, wiTelze, Jolosferze da
yvelaferze, rac ase maaxlovebs SenTan. modi, modi da
momijeqi gverdiT, cota koniaki kidev damrCa, siCume ki
maqvs mTeli saadamianos samyofi...
70
debiuti
Tiko surmaniZe
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
interviu `CemTan~
_ Seni azriT, ra aris yvelaze didi tkivili, mariam?
_ ar vici, nikoloz, albaT individualuria, yvela
sxvadasxvanairad aRiqvams, ganicdis, yvela sxvadasxvanairad grZnobs, ver ityvi, rom raime konkretuli yvelaze mtkivneulia adamianisTvis...
_ da zogadad tkivili ra aris?
_ tkivili iseTive ram aris, rac bedniereba, oRond
misi sapirispiro, roca raRac usiamovno grZnoba geufleba da ar mogwons, Tan Zalian ar mogwons...
_ da Seni azriT, tkivili unda ar sebobdes?
_ kargi iqneboda rom ararsebobdes, magram
saWiroa..
_ saWiroa? risTvisaa saWiro, mariam?
_ imisTvis, rom Tavi cocxlebad vigrZnoT...
_ tkiviliT grZnob, rom cocxali xar?
proza
71
_ ki, tkiviliT bevr rames vgrZnob, imas, rom cocxali var, imas, rom bedniereba metad unda davafaso, imas
vgrZnob, rom adamiani var...
_ da Seni azriT, tkivilis grZnobaze saSineli raime
arsebobs...?
_ ki, samwuxarod, arsebobs nikoloz. es is grZnobaa,
roca gamofituli xar ukve, roca aRaravis da aRarafers elodebi, SeiZleba kari gaixuro im imediT, rom
vinme SemoaRebs, magram tkivilze saSineli grZnobaa,
roca gaxurul kars iqeT aravis imedi aRar gaqvs, roca
aRaravis elodebi, rom mova, roca imedi qreba, ai, eg
grZnoba yvela tkivilze uaresia...
_ ratom fiqrob, rom tkivilze uaresia?
_ imitom, rom mosiarule leSi xar, romelic
arafers da aravis elodeba, romelsac aravisTvis da
arafrisTvis ucems guli. ki ar cxovrob, ubralod arsebob... veRar grZnob, rom adamiani xar.. amas jobs, rom
gtkiodes, gixarodes an rames ganicdide, magram sul
rom araRaferi darCeba, yvela emocia rom gaqreba, ai,
maSin iqneba kacobriobis saqme cudad. Cemo nikoloz,
tkivili araferia, wamodgebi da ufro Zlieri gaxdebi,
imitom rom rac ar gklavs, is gaZlierebs, yoveli dacemis mere xom ufro Zlieri dgebi, xorcielebas, adamianobas SeigrZnob da es sjobs leSad yofnas...
72
debiuti
sanam bavSvobidan wamoxval...
werili Cems umcros megobars
da erT dRes Sen mixvdebi, rom sulac aRar xar bavSvi, gaizarde da yvelaferi Seicvala, vardisferi saTvaleebi moixseni da sul sxvanairad dainaxe samyaro,
mxrebze, yovel wels, asakis matebasTan erTad ufro
meti pasuxismgebloba gawveba da grZnob, rom es gamZimebs, xvdebi, rom bavSvobaSi male gazrdaze rom ocnebobdi, axla bavSvobaSi dabruneba ginda. iq, sadac yvelaferi ufro martivia da namdvili, iq, sadac mxolod
waqcevisas SeiZleba rame itkino da verc ki warmoidgen,
rom ufro meti zianis miyeneba adamianebs SeuZliaT.
mogenatreba is dro, roca Seni mTavari sadardebeli,
`rolikebiT~ gadatyavebuli muxli iyo da ara adamianebis mier moyenebuli Wrilobebis moSuSeba. gagaxsendeba, rom maSin Tavis gadasarCenad ar giwevda brZola da arc imaze fiqri, vis SeiZleba endo da vis ara...
ici,suli dagimZimdeba da mixvdebi, rom marTla gaizarde. Seni uangaro grZnobebic ki moCvenebiTad iqceva,
imitom rom cxovrebaSi rTulia iyo namdvili da Tanac
gamarjvebuli, Seni bavSvobis fiqrebs sul sxva fiqrebi
Secvlis. adre, baRSi rom ocnebobdi netav, dRes kargi
saWmeli gaakeTono, an skolaSi fiqrobdi, netav dRes
ar gamomiZaxos maswavlebelmao, am `zogadsakacobrio~
sadardebels sxva fiqrebi Caanacvlebs da Sen mixvdebi,
rom cxovreba imaze saSinelia, vidre baRSi axalgaRviZebulze arasasurveli saWmlis Wama, an skolaSi orianis
miReba. mixvdebi, rom Seni cremlebis mizezi SeiZleba
sulis tkivili iyos da ara xorcis, gaacnobiereb, rom
proza
73
uari unda Tqva bavSvur uangaro Tvalebze da sul sxva
TamaSi daiwyo. gaiazreb, rom ar giRirs iyo namdvili da
Seni maskaradic daiwyeba, uamrav orsaxovan ianuss gadaeyrebi. dainaxav, rom yvela adamiani keTili rodia...
zogi Sens gamoyenebas Seecdeba, zogic _ motyuebas, zogi
_ SeniT TamaSs. Zalian gagiWirdeba namdvili saxeebis da
namdvili adamianebis danaxva. erTxelac waiqcevi, ufro
swored adamianebi wagaqceven da aucileblad gagikvirdeba, rom adamianebs iseTebis gafiqreba da kadreba SeuZliaT, rasac Sen verc ki warmoidgendi, TandaTan mware
da tkbil gamocdilebasac SeiZen, gamocdili moTamaSe
gaxdebi da Senc daiwyeb TamaSs. ai, maSin mixvdebi, rom
gaizarde, marTla gaizarde... da igrZnob, rom ZarRvebSi sisxli Cveulebrivze ufro gagiwiTlda. Seni yoveli
dRe savse iqneba emociebiT. marTalia, es dRe SesaZloa
ar iyos naTeli da xSirad mogiwios sakuTar TavTan Widili, gisosebis gamomtvreva, raTa sicocxle gamoaTavisuflo, magram nu SekrTebi. aqedanve getyvi, yvelaze
didi brZola mainc sakuTar TavTan mogiwevs, raTa Seni
adgili gamoZebno, vidre Seni filmi ar dasruldeba.
es filmi komediuric iqneba da zogjer dramatulic,
magram mTavari gmiri yovelTvis Sen iqneba. ecada, arc
erTi bednieri wuTi ar dakargo. am filmis scenars xom
Sen Tavad wer. yovelTvis gabede da iyavi bednieri...Sen
gverdiT adamianebi usasrulod ver darCebian, erTaderTi, vinc arasodes migatovebs sakuTari me-a, Seecade
arasodes dakargo igi da sxvebsac uwilado, radgan adamianad yofnis vali gaqvs RmerTTan da adamianTan. Sen
sxvebsac unda aswavlo sicocxlis siyvaruli. sul es
iyo...me mxolod Cemi ocwliani gamocdileba gagiziare,
Cemo patara, danarCeni ki -Sens xelSia.
74
debiuti
mariam qeTelauri
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
saxli
rodesac samarSuto taqsidan Camovedi da fexqveS
miwa vigrZeni, erTdroulad dameufla amouxsneli
tkivili da umweobis gancda. raRacam ise mZlavrad
Seazanzara CemSi miZinebuli mogonebebi, rom mominda
sakuTar Tavs gavqceodi. aseTi grZnoba mxolod maSin
eufleba adamians, roca yvelasgan miviwyebul mxareSi,
romlis saxlebSic didi xania mtveri aravis gadauwmindavs, fexs daadgams da maSinRa gaacnobierebs, rom raRac mSobliuri mogenatra, Tan ubralo monatrebiT ki
ara, tkiviliani, uhaero monatrebiT. umweobis gancda
yvelaze saSineli ramaa, rac SeiZleba daeuflos adamians...
gzis meore mxares Cemi skolaa. adgili, sadac gavatare bavSvoba. adgili, sadac erT dros sicocxle
Cqefda da sadac ukve didi xania, fexi aravis daudgams.
proza
75
uyureb mis gacrecil, usicocxlo kedlebs da maxsendeba Cemi bavSvoba, _ sicocxliT da siyvaruliT savse...
fiqrebidan muxruWis xmas da mZRolis gamaRizianebel
SeZaxils gamovyavar: `gzaze ras dayudebulxar, gaiare...~ romelsac Zlivs gasagoni CurCuli erTvis: `kinaRam gavitane... utvino...~
am gzaze manqanebi yovelTvis SeuCereblad moZraoben...
sofelSi ki Znelad Tu dainaxav manqanas, isic mxolod weliwadis erT dros _ zafxulSi, roca qalaqs
Sexiznuli axalgazrdebi Camodian dasasveneblad, erTi
an ori kviriT.
sxva dros ki sofelSi siwynarea... ufro swored,
Semzaravi siCumea...
mivdivar bargiT xelSi Cemi soflis gzaze da ver
vcnob mas. mivdivar da mivaTrev uzarmazar tkivils, imedgacruebas, sasowarkveTas da danaSaulis grZnobas...
mivdivar da ar vici ratom, meSinia. mcirdeba gza da
izrdeba SiSi. SiSi, romelsac damangreveli Zala aqvs.
mivdivar da vgrZnob mzis mwvel sxivebs... rogori sxvanairia, rogori mkacri... weliwadis am dros arasdros
yofila aseTi sicxe. an SeiZleba mxolod me meCveneboda
ase...
cotac da soflis baRs mivuaxlovdebi, magram manamde yuradRebas Cemsken momavali ori adamiani ipyrobs.
ver vcnob... vatyob, verc maT micnes...
kidev ori nabiji da Cem win Tanaklaselebi dganan.
gakvirvebisgan ena mucelSi Camivarda... rogor xaro,
momikiTxes.
76
debiuti
Camecina. visaubreT. aRmoCnda, rom dasasveneblad
Camosulan ori dRiT...movikiTxe da movubodiSe, meCqareba-meTqi, davemSvidobe da isev Camecina. ucnauri
vinmea adamiani. SeuZlia erTi xelis mosmiT gaanadguros
urTierTobebi. erT dros arsebuli kavSiric moSalos
da ukvalod gaaqros.
da ai, sabavSvo baRic... mkacri da pirquSi saxiT
miyurebs... ukve didi xania aravin Seufarebia Tavis
mklavebSi, ukve didi xania dakarga mze... dakarga da gaborotda... jer erTi kedeli gaebzara, Semdeg meore,
axla ki _ mesamec gabzaruli aqvs. nebismier dros SeiZleba Camoingres da saukuno bnelSi moaqcios adamiani, amitom ukve didi xania mis siaxloves aravin midis.
saSineli ramea SiSi...
ai, ukve Cemi saxlis aRmarTic iwyeba. cotac da saxlis kars gavxsni. kars, romlis iqiT aravin melodeba...
kars, romelic didi xania aravis SeuRia..
ezoSi Semzaravi siCumea. Tumca dawyebuli saqme
aucileblad unda davasrulo. muxlebi mikankalebs, magram mainc miviwev win, vxsni ezos kars da muxlamde
balaxSi gavlas vcdilob.
ai, isic... saxli...
SiSma da danaSaulis gancdam erTdroulad Semomitia...
amjerad ukve vici, risic meSinia. amjerad ukve
vici, rom mTeli cxovrebaa swored im SiSs gavurbivar,
romelsac martooba hqvia...
rogori ucnauric ar unda iyos, verasdros warmovidgendi, rom ase Zalian momenatreboda mSobliuri
proza
77
mxare, saidan gaqcevasac yovelTvis ase mondomebiT vcdilobdi. fiqrebidan loyaze Camogorebulma wveTma
gamomafxizla. momeCvena, rom wvimda. arada ormoc gradusamde sicxe iyo, ca _ uRrublo.
bargi karTan davde da saxlis kari Sevxseni...
nestis da mtvris mZafrma sunma gamoJona mitovebulikedlebidan... ablabudebi... yvelgan ablabudebi...
da kidev Semzaravi siCume. skams mtveri gadavwminde da
Camovjeqi.
mogonebebma yovelTvis ician, rodis dgeba maTi
dro. mogonebebma sinanulic ician zogjer...yvelaferi
Tvalwin damidga... mTeli bavSvoba, romelic am kedlebSi gavatare da ucnaurad mominda iq dabruneba.
78
debiuti
olani biwaZe
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelwifo universiteti
fasiani sikvdili
mamas SesaniSnavi iumori aqvs, magram saSineli cxovreba.is msxvili, dakoJrili xelebiT ebrZvis xeebs
da gamarjvebis Sedegad materiis qaosis dammarcxebeli
uzarmazari Taroebi rCeba. am TaroebSi adamianebi WurWelsa da tansacmelebs awyoben, oRond rogor... es ukve
mamas aRar ekiTxeba. mas mxolod or mTavar kiTxvas usvamen `ramden xanSi iqneba?~ da `fasis dakleba SeiZleba?~ mama yovelTvis uklebs, misi azriT, sxvanairad adamiani ver iqneba.
civi da Savia is oTaxi, sadac mama naTeli saxlebisTvis Taroebs qmnis. mama, rogorc ar unda ciodes,
arasdros metyvis, Tbil RumelTan adgili davuTmo.
magram me xom vici, rom civia is oTaxi, sadac mTel
dRes atarebs da is gzac civia, sadac qari mamas sacemad
usafrdeba. amitom Rumels SeSiT vavseb da savarZelSi
mokalaTebul fumfula katasTan erTad Soridan Tvalebs vaceceb. mama Rumelisaken iweva da misi dakoJrili
proza
79
xelebi periodulad irxeva. igi ar miyurebs. mxolod
fiqrobs, sevdiani TvalebiT, sxvebisTvis ki mxiaruli
mzera emeteba.
_ saWmels SeWam? _ekiTxeba deda tradiciulad
tradiciuli pasuxis mosasmenad
_ aba, ras vizam! mgeliviT mSia. _iRimis
mgeli arasdros minaxavs, magram albaT mama mgels
saukeTesod ganasaxierebs. mas xom SeuZlia, uxeS xeebs
Seerkinos da ojaxuri xrovis dasacavad yvelaferze wavides.
cicqna magida dedas motanili kerZebiT ivseba da
mamas wyalobiT msubuqdeba. fumfula kata sacodavad
krutuns iwyebs da mere _ mamas fexebze Semoskupebuli
krutuns agrZelebs. Wamas ise demonstraciulad wyvets,
albaT raime sainteresos Txzavs da marTlac, xelebs
doinjad iwyobs da ambobs:
_ dRes didi SekveTa miviRe! _ Tvalebi am dros Cveni axali saSobao naZvis xesaviT ubrwyinavs. deda qsovis
monotonur process aCerebs da ambobs:
_ Sens did SekveTebs cota fuli moaqvT, _ me da
mamas gvecineba.
dedasgan gansxvavebiT, Cven viciT, rom roca did
raRacebs qmni, didi adamiani xdebi. yovel SemTxvevaSi,
Tavs aseTad mainc grZnob. mere ra, jibes fuliT Tu ar
givseben.
_ fulis dedac! _viciniT isev me da mama. deda Tavs
mowyenilad aqnevs. albaT axla Tvalwin gadasaxadebis
qviTrebi ufrialebs. mivdivar da yelze vexvevi.
_ odesme sakuTar wignebs gamovcem da winaswar SeZ-
80
debiuti
leb yvela gadasaxadis gadaxdas.
_ iqamde macocxle! _ gabutuli bavSviviT mpasuxobs.
_ Cven ar vapirebT Sens mokvlas, _ mamas RimiliT
loyebi exazeba. iqneb, es ubralo xazebi ki ara, braleuli naoWebia siberis niSnad?!. oTaxSi win da ukan viwyeb bolTis cemas. mere Cems axal moTxrobas xmamaRla
vkiTxulob da epilogad Cveuli siCume dgeba. roca mamas ar moswonda, kiTxvas movrCebodi Tu ara, SeniSvnebs
mayrida. adre sul ase iyo. rac gavizarde, siCumem imata. mama siCumeSi Cems dawerilze fiqrobs. swored misgan vici, rom karg mwerlebs SeuZliaT fiqri gaiZulon.
mama fiqrs asrulebs da dedas amcnobs:
_ axlosaa, Cemo kneina, gamdidreba!
mama isev iseTia, erTi Tvis win rogoric davtove.
TvalebSi etyoba, daaklda uCemoba. albaT enatreba
CemTan `layboba~ da erTaderT SvilTan ganSorebis
tkivils msuqan katasac ver uziarebs. mamam gamzarda
jadosnur gogod, romelic SeiZleba garedan ubralo
karadas hgavdes, magram SigniT metismetad bevr da
saintereso rames itevs. universitetSi aseT raRacebze
arasdros vfiqrob. ase SeiZleba, uecrad baRSi atirebul bavSvad viqce.
_ sigarets mowev? _mekiTxeba qera gamxdari biWi da
damskdari tuCebi ferflisferi uxdeba. ratom aris
misi saxe aseTi nacnobi? iqneb warsuls ireklavs, arc
ise Soridan? Tavis msubuqi gaqnevac kmara, Cemsken
gamowvdil xels ukan dabruneba rom aiZulos. oTaxs
kvamliT avsebs, me ki fanjris gamosaRebad mivdivar.
proza
81
_ ramdeni wlis xar? _Tvalebs Wutavs da ecineba.
_ Seni azriT, ramden fuls moerevi? _Zalian etyoba, rom Cemi Zveli megobaria, Tan arasakmarisad Zveli,
odnav mainc rom xvdebodes, valebSi cxovreba ras niSnavs.
_ cotas Senc gaCuqeb, rom geyos sigaretis sayidlad. Tvals vukrav da fanjris rafaze Semomjdari
vaTvaliereb qalaqs. rac aq gadmovedi, yvelafris Tvaliereba daviwye. Tavi muzeumSi mgonia da mwyins, mama
Tan rom ar wamomyva. mama mTel msoflioSi saukeTeso gidia, imitom, rom icis, rogor gagrZnobinos Tavi
msoflios centrad.
_ albaT, axlac morig Taros amzadebs da ufro imisTvis emzadeba, muStari rom sTxovs fulis `xval~ motanas. aseTi `xval~ iSviaTad dgeba. xandaxan mgonia, rom
ar mesmis, mama ase ratom iqceva. nuTu, imdenad sustia
rom ar SeuZlia raime uaryos?! an imdenad Seyvarebulia
sakuTar Tavze, rom ubralod misi Ralati ar unda.
Cemi megobari xmamaRla meZaxis da Tavs misken
vabruneb.
_ Seni qalaqi genatreba? _man ar icis, ras niSnavs
`Camosulad~ yofna. es arc martoobasTan da arc damcirebasTan ar asocirdeba. xom giTxariT, es uzarmazari
muzeumis dausrulebel Tvalierebas hgavs.
_ qalaqi ar menatreba, _ xmaze metyoba, wesiT, gagrZeleba rom unda hqondes Cems naTqvams, magram arc
ise Zvel megobars ar SeuZlia, uTqmelad mixvdes, rom
qalaqze mniSvnelovani ojaxia.
wablisferi kubos TavTan zis deda da Tavze Savi qs-
82
debiuti
ovili axuravs. im dedas hgavs, eqvsi wlis win deda rom
moukvda; im dedas hgavs, oTxi wlis win mama rom moukvda; im dedas hgavs, axla qmaric rom moukvda. meCveneba, rom yvela sikvdili mis cxovrebaSi am Savi SaliT
gaformda. amitom minda, mivide da Tavidan movaSoro,
magram mkvdrebTan axlos yofna ar miyvars. mgonia, rom
ase imaT mivdev, visac ver davewevi; vinc aRarasdros
gamiRebs kars. mamasac ki arasodes mivukakuneb, Tu ar
mecodineba, rom kars iqiT CemTan Sesaxvedrad dgas.
axla vici, rom mama Sorsaa yvela karidan, romlebzec
me xeli mimiwvdeba. amitom aRarc ki vtiri. Cems megobarTan erTad viTvli fuls, romelic mamas sikvdilis
gamo moitanes adamianebma.
_ imaze metia, vidre Seni wignis gayidviT iSove, _
mis xmas alag-alag gaocebis elferi dahkravs
_ axla gvecodineba, rom sikvdili fulis Sovnis
saukeTeso gzaa. qaRaldis kupiurebs parkSi vaxvev da
oTaxSi vinaxav. cudia, rom restornis fulis gadaxda maincdamainc wignis gayidviT dagrovebuli fuliT
momiwia. arada, mindoda, piradad mamisTvis meCuqebina
Cems wignTan erTad. vetyodi, rom me misgan gansxvavebiT, gamarjveba SevZeli, raRacis SeqmniT Tavi didadac
vigrZeni da fulisgan jibec gamididda. amas axla azri
aRar aqvs. roca viRacebi gtoveben, swored azrebi miaqvT Tan. ase rCebian uazrod cicqna magidebi, romelTa
sisavsesac veRar daclian da msuqani katebi Zexvs patrons veRar awapnian. ase rCebian uazrod SavTavSaliani
qalebi da studentebi, romelTac sxvebisTvis uwevT
sufris kerZebiT Sevseba.
proza
83
_ rogor fiqrob, mamaSeni iamayebda SeniT? _mekiTxeba ratomRac Cemi megobari da mzeriT mimaniSnebs mis
xelSi moTavsebuli Cemi wignisken.
_ xo, Tumca me misiT arasdros miamayia, _ mrcxvenia,
amas rom vambob.
_ ratom?
_ sikvdilis meti veraferi moifiqra, mis naSromSi
fuli rom gadaexadaT. arada, TviTmkvlelobas ra didi
mofiqreba unda.
_ xom Tqvi, cudi fantaziori iyoo. _mikvirs, saidan
daamaxsovrda.
_ ho, Torem isic rames dawerda. samagierod, kargi
iumori hqonda...
_ `da cudi cxovreba~... _ miRimis, Seni wigni guldasmiT wavikiTxe. mgoni, kargia, mamaSens rom ar waukiTxavs.
_ mec ase mgonia.
...
me da Cemi ferflisfertuCebiani megobari SavsamosianTa procesias erTad vacilebT. sasaflaodan sxva
gziT pirdapir saxlSi vbrundebiT da dedas fulTan
erTad magidaze vutoveb Cems Sav TavSals. gareT wiTur
Tmebze mzis sxivebi mecema. cotac da saxec amiwiTldeba. manqanidan vxedav restornis win Sekrebil kacebs da
maT mamas klientebis saxelebs varqmev. uceb ise mindeba,
saTiTaod davumtvrio TiToeuls mamas gaxexili TiTebiT damzadebuli yvela karada, rom sunTqva mekvreba.
fanjaras dabla vwev da saxes qars vuSver. muzeumSi
vbrundebi, oRond axla ukve misi eqsponati var.
84
debiuti
salome wyarozia
soxumis saxelmwifo universiteti
zRva
qali - me var zRva; zamTrispiris qariSxliani Ramis mRelvare da myvirali zRva. grigali noembermileul wveTebs wvimisas guldamSvidebiT abinavebs CemSi.
vgrZnob, rogor erTvis Cems sxeuls ucxo ram wyali.
wyali Tevzisferi, wyali moelvare. ar arian napirze sulieri arsebebi, zamTarSi Zrwolas vgvri mrisxane RrialiT ususurT. aravinaa irgvliv da am autanel siCumeSi
uSfoTvelad vadevneb Tvals daklaknili wyalmcenareebis cekvas Cems fskerze. me saSiSi var- sikvdili saxlobs
TiToeul ujredSi da mxolod sicocxleCamqralT aqvT
survili, eziaron Cems sxeuls zamTrispiris qariSxlian
Ramesac ki.
kacime mas sasaflaoze Sevxvdi. muxlebze edo
,,kaci, romelic icinis” da Rvarad sdioda cremlebi.
uneburad saflavis qvas Sevxede. saocrad maxinji kaci
micqerda iqidan da me mivxvdi, ratom kiTxulobda maincdamainc am qvasTan guinplenis ubedur Tavgadasavals.
proza
85
axla, roca vCxubobT da is saxlidan garbis, yovelTvis vici, ratom miaqvs ,,kaci, romelic icinis” da
ratom melis maincdamainc am qvasTan welSi moxrili da
saSinlad ususuri.
me mas vaZlev Cems maisurebs da ar vbrazob, roca
saaTobiT esaubreba telefonze daqalebs. roca vmgzavrobT, fanjris mxares adgils yovelTvis mas vuTmob
da ar mwydeba guli. roca Cems sxeulze TevziviT sxmartalebs, ar vuyureb TvalebSi, radgan vgrZnob, iseTi
mzera aqvs, gegoneba, suli unda gaeyaroso cxedars da
me meSinia am qalis.
arasodes meubneba, rom vuyvarvar da vera da ver
daaneba Tavi frCxilebis kvnetas, roca Cemgan esmis es
sityvebi.
qalimeSinia. avi zmanebani ar Sordebian Cems
Rameebs da me meSinia, Tu xelT ar mipyria ,,Seni TovliviT mkrTali xelebi“. dilaobiT, roca midixar sadRac,
me veSvebi muxlebze da sityvebi ikargebian, gadian Cemgan. Tavs dabla vxri da vCurCuleb:
Sen gabede da daepatrone zamTrispiris avdrian zRvas. Sen ar SeuSindi grigals, avdars, wvimas da Semocure maSin, roca me, arsgamSrali, uxmod vadevnebdi
Tvals wyalmcenareTa rokvas Cems fskerze.
me meSinia, rom Sen dageRvreba Cemi wyali da daSreba
zRva, daixocebian Tevzebi da wyalmcenareebi Sewyveten
ritmul qanaobas.
Sen, aseTi ucxo, maRali da diadi roca midixar da
Tan migyveba mwvane Tvalebis susxnarevi Semodgoma. me,
sarkesakruli da naxevrad giJi zRvis qali, ver vgrZnob,
86
debiuti
rogor garbian sityvebi Cemgan...
mamao Cemo, da Zmao Cemo, da Zeo Cemo, da RmerTo
Cemo! Sen, romelic arad agdeb zamTris grgvinvas... Sen
, romelic maZlev Sens kvarTs... Sen, romelsac saocrad
giyvars fanjarasTan jdoma da mainc me miTmob adgils...
Sen, romelic tuCebis kankaliT mixsni siyvaruls da
wuxxar, rom ver igeb Cemgan pasuxs... me vZrwi, me vTrTi,
me vcaxcaxeb da wveT-wveTad, wkapuniT icleba Cemi
guli sisxlisagan, mere es wveTebi yelSi meRvreba da
wurwuriT ipareba mkerdidan... Sen, movlenilo CemTvis
msmelad wylisa Cemisa da mRrRnelad purisa Cemisa, da
mwvelad sulisa Cemisa... Sen ver gaigeb, ratom arasodes
gpasuxob- mec, mec miyvarxar! RmerTo, raSi gWirdeba
es ubadruki sityva? me Tanaxma var, oTaxSi Semosuls
dagxvde fexsawmendad. me Tanaxma var, Cemi sxeuli iyos
Seni saferfle. me ar viqnebi ubeduri, Tundac zed Semdge, mxolod imis SemeSindeba, male ar momaSoro fexebi, male ar Camoxvide Cemgan miwaze. me uyoymanod aviReb
SenTvis gankuTvnil tkivilebs, gavixdi kans da xorcze
Semovixvev, oRond Sen ar igrZno wva. me moval SenTan da
gagxdi tanjvas, Tavad movixvev yelze da viqnebi bednieri, rom agaride zRvis avadmyofoba. Sen ici, rom unda
mipovo ,,kacTan, romelic icinis” da mainc iTxov Cemgan,
giTxra, rogor miyvarxar.
da me gwer Sen, roca vlivliveb zamTrispiris gayinul talRebad da vexeTqebi Seni fexis TiTebs. me gwer
Sen, roca Seni Tvalebidan amodis mze da arafers geubnebi, mxolod gaZlev wyals da aRar vdardob wyalmcenareTa cekvaze SuaRamisas.
proza
87
Cems talRebSi cxovrob Sen- mwvaneTvaleba RmerTi
da me meSinia, ar dageRvaros wyali.
qolgis kaba
xom ver eteva viwro saknisxela gulis oTaxSi qolgebisa da wvimis Tanadrouli, ukidegano siyvaruli? is
itevda...
Zalian patara gogo roca viyavi da ar mimaCnda codvad saxalxod Rriali yvela wvrilmanze, myavda bebo,
romelic civ Tovlze areklil mzis sxiviviT daatarebda sevdanarev cremlian gemos da damtvreuli qolgebisagan mikeravda kabebs. gsmeniaT aseTi ram? roca qolgas sayrdeni emsxvreva da gareTa qsovili upatronod
rCeba, patara gogosTvis SeiZleba mSvenieri kaba Seikeros, msubuqi da axalsicocxleSekedlebuli kaba.
ZiriTadad, lurji qolgebi mqonda- imTaviTve miyvarda zRva. qolgis kabebs wvimis suni asdioda da livliva feri SehRimoda mzes. grZelTmiani patara gogo
daexeteboda galis mitovebul nasaxlarebSi da wlobiT
uwmendi ablabuda etmasneboda qolgis kabas anazdad.
mitovebul saxlebs sakuTari mZinare istoriebi hqonda
da gogona Cxrekda karadaSi darCenil mZime Savi naWris
kabebs, ablabudebsa da albomebs.
vgiJdebidi afxazeTis nasaxlarebze. axlac, cxadSi
Tu sizmrad rom vixseneb iqaurobas, gulidan naJuri
sisxlic ver dawers im grZnobaTa gamosaTqmel sityvebs.
Cemi suli im nasaxlarebs hgavs, im nasaxlarebSi daxe-
88
debiuti
tialobs da Savi wvima bzars tovebs kedlebze.
Camojdeboda xolme qolgiskabiani patara gogona
Zvelmegrul kibeebze da interesiT ayolebda Tvals
quCaSi mogruxune rusul tankebs. mere sios Sexmianebuli kabis Sriali ufantavda fiqrebs da maSinac eSleboda uazro, suleluri ocnebebi.
Cemi suli hgavs afxazeTis mitovebul nasaxlars,
ablabudebiT savses da WerCamongreuls, damsxvreul
Wiqebze mofenili mtvriT dafaruls, iatakze migdebul
furclebdamwvar ,,omsa da mSvidobas”. siyvarulTan ra
xeli aqvs oms? maSin, albaT, mxolod iluzia iyo masazrdoebeli Cemi fantaziebisa. warmovidgendi, rom unda
myvareboda rusi jariskaci, romelic nasaxlarad aqcevda Cems saxls (RmerTo Cemo, ra ironiulia cxovreba,
rogor uyvars borotad xumroba maSin, roca saerTod
ar eli amas?!). warmovidgendi, rom miyvarda is, visac
surda batonoba yvela wmindaze da cecxls ugznebda
nasaxlarad qceul nasiyvarulars. warmovidgendi, rom
erTaderTi fari iyo Cemi lurji qolgis kaba da nelnela ekideboda mewamuli ali, misi xelidan wamosuli.
jojoxeTur tkivilsa da siamovnebas maniWebda pawawina
asakSi ararealuri fiqri imaze, rac male realurad
iqca Cemi ,,qolgis kabebisTvis” cecxlis wamkideblad.
da vijeqi kibeze, movTqvamdi Cem daxatul tragediebze da sakuTar mkerdSi vgrZnobdi TiToeul bzars
kedlebisa. upatrono mkvdarTa sulebi aRazasaviT
SemaCvenebdnen, usircxviloo, Camkiodnen da brWyalebs
misvamdnen muxlebze amazrzenad. movTqvamdi uxmod:
cecxli ukidia cas, Cemo! Seni TiTebidan modis
proza
89
mgrgvinavi ubedureba da saxldeba Cems mkerdSi. Seni
Tvalebi Cemi qolgis kabebis feria da gsurs, nasaxlaris
aCrdilad miqcio kedlebCamongreuli suli. ZaZa kabebi
ver angrevs Sens sunTqvas da yinuliviT civ mzeras mifaTureb gulSi. maiZuleb, vixetialo saflavebze, viwve
amoburcul gorakebs Soris da vgrZnobde qolgisferi
kabis sisveles. wvima gveRvreba fexisgulebze me da Cems
megobar mkvdrebs da mainc, ver gvaTbobs Seni cecxli...
cecxli, romelic wvavs oden, mferflavs da maWknobs
auyvaveblad.
wamSi gafrenili wlebi enacvlebian erTmaneTs da
kibeze Camomjdari lurjkaba gogonas myudroebas arRvevs daisis niavisferi suni, cxeli zafxulis yelsmobjenili sunTqva. uamravi weli gavida. aRar meteva
qolgis kabebi da aRarc vinme mikeravs. cxovreba umal
angrevs mTel romantikas. bebo cocxalia jerac, magram
aRar asdis Tovlsmifenili mzis sxivebis suni da wlebma daaviwya kerva. afxazeTis mitovebul nasaxlarebSi
aRar daborialobs patara gogo gamogonili tragikuli
ocnebebiT, mas aRar sWirdeba ubedurebis gamogoneba,
saflavebi drom upova uqolgiskabebo sulSi. kedlebCamongreuli, mtverSefenili odebis feria suli misi...
sanatrel xelTagan wakidebuli cecxlis feri, Camqrali mzisa da mZime wvimis surneliT aRvsili, omCasaxlebuli, realur ocnebaTa saflavebs Soris gawolili...
natyviarebiT dacxriluli, mtvriani kedlebiTa da
Camongreuli ciT.
90
debiuti
sofio TinikaSvili
goris saswavlo universiteti
taZarSi
taZris centrSi idga. neli nabijiT midioda misgan
RmerTi. ar Cqarobda, radgan wveTi imedi, rom uxmobda
RmerTs, isev iyo. ar uxmo da RmerTi eklesiidan gavida.
is idga. Zafi, romelic jer kidev akavSirebdaT, gawyda.
eklesia aRar iyo misi taZari, misi mkurnali adgili,
misi saxli. eklesia axla fari iyo. an iqneb arc sWirdeboda fari, radgan guli, romelic adre feTqavda,
gaiyina. sisxlma dakarga wiTeli feri da Cveulebriv
siTxed iqca. dainaxa, rogor wamodga kuTxeSi mikunWuli dacemuli angelozi da mxrebi rogor gaSala.
Tavs isev martosulad grZnobda, RmerTi rom ar
moabruna. ra sastiki yofila es martooba. sulSi SeuZvra da aaforiaqa. Semdeg gaaxsenda kuTxeSi mdgari
dacemuli angelozi da mas uxmo. erTmaneTs xeli CamoarTves, magram moZRvari ganawyenda. man dacemul an-
proza
91
gelozs xeli ar gauwoda. protestis niSnad, sxeuli da
suli datova da RmerTs aedevna. axla ukve orni darCnen. axalma megobarma, romelic man ixmo, ver moutana
simSvide, radganac is ngrevis angelozi iyo.
amasobaSi, dacemulma angelozma is dacarielebuli
adgili ipovna, saidanac man RmerTi gauSva. amoiRo Sav
samoselSi damaluli borotebis marcvali da dacarielebul adgilze dafla. mere adga da niRbis mosatanad
gaemarTa.
sad aris samSoblo?!
aq aravis unaxavs momRimari adamiani. cremlebi? _
ramdenic gindaT. ojaxSi erTaderTi mamakaci davrCi.
amitom valdebuli var, Cemi oTxi wlis da davicva. me
masze didi var _ Svidis wlis gavxdi. sanam mama naRmze
afeTqdeboda, is gvicavda xolme. maSin SemeZlo SemSineboda _ mama myavda da damamSvidebda. axla ar SeiZleba,
rom meSinodes...
dedac myavda... erT-erTi afeTqebisas, rom gamovrbodiT, nangrevebSi davtoveT. sisxliani iyo, fexze ver
dgeboda. Cven wamovediT. sanam xmas gavagonebdi, veZaxdi. ar vici, esmoda Tu ara Cemi xma, me mainc veZaxdi.
mamam miTxra, dedaSenTan ufali miva da waiyvanso... netav marTla mivida dedasTan ufali? ar minda, im nangrevebSi darCes. wamoviyvandi, magram, ase amboben, axla
is adgili teroristebma daikaveso.
adre, Cemi samSoblo alepodan iwyeboda, Cemi saxli-
92
debiuti
dan, rodesac deda da mama myavda. maSin irgvliv lamazi
Senobebic iyo da da quCaSi vseirnobdiT xolme. axla
yvelaferi daangries da mxolod srolisa da afeTqebis
xma ismis. netav sad gaqra? sad aris samSoblo? an saerTod aris?
SiSi
saxlSi orni varT, me da nataSka! sxva aravin! wlebia,
kakunis ar xma yofila Cveni saxlis karze! mxolod Cven
varT, ai, ase vcxovrobT mSvidad, CvenTvis.
nataSka mSvidi da upretenzioa, mis xmas iSviaTad
gaigonebT, samagierod, imdenad kargad gavicani, rom
ver vxedavde, mainc vgrZnob, ra unda, ra moewoneba, ra
uxaria...
dRes sadilad puris xarCo gvaqvs. nataSka pretenziuli araa, yvelaferi uyvars, Tumca cotas Wams...
saerTod, araferze gamoTqvams pretenziebs, Tumca, me
yovelTvis vamCnev, ra moswons da ra ara, da vcdilob
vasiamovno.
_ dRes sadils daagviandeba, ara uSavs, ara? _
vekiTxebi da pasuxi ukve vici: nataSka xom pretenziebs
arasodes gamoTqvams.
ai, sadilic mzadaa, visxam jamSi, magidasTan vjdebi...
nataSka Cems fexebTan puris namcecebs acmacunebs.
cota xnis mere kmayofili da madlieri amomxedavs da
Tavis soroSi wacunculdeba.
proza
93
hm, axalgazrdas misi SemeSindeboda, magram axla cxovrebas mixalisebs. nataSkas me vyavar da veimedebi, is
ki _ me...
mere ra, rom Tagvia _ mTavaria, arsebobs viRac,
viszec SemiZlia vizruno, radgan sxvaze zrunva adamians iseve sWirdeba xandaxan, rogorc haeri.
nataSkas ukve usadilia da sorosken micunculebs.
_ xuTi wuTic da avdgebi, de! _ isev ar damacades
CaZineba. Cvens saxlSi diliT yvela laparakobs: deda,
mama, umcrosi Zmebi, televizori, TuTiyuSi Cikoc ki!
nataSka sorosken wavida da sizmris dasasrulidan
gauCinarda...
ra kargia!
94
debiuti
ana Ciqovani
ilias saxelmwifo universiteti
ocnebis limiti
vnerviulobdi... telefoni ar iWerda da manqanac
gafuWda...
saxlSi droulad ver vbrundebodi. erTaderTi gza
am miyruebul adgilas gamvleli manqanis molodini iyo.
saxlSi male unda davbrunebuliyavi, Cems mSoblebs ar
moswondaT, roca vagvianebdi xolme. radganac klaselebi bolo zars aRvniSnavdiT, gamonaklisi dauSves da
dro saRamos 8 saaTamde mqonda...
me da nika vmegobrobdiT, erTmaneTs problemebs
xSirad vuziarebdiT. ar vici, SesaZloa, erTmaneTi
mogvwonda, magram am grZnobas, rasac siyvaruls eZaxian
Tavs varidebdiT. Cems mSoblebs yvelafris mimarT konservatiuli damokidebuleba hqondaT da es gvaSinebda.
me da nika megobrebs gaucnobiereblad CamovrCiT.
martoni viyaviT. sxva gza ar gvqonda, unda gvesaubra
da dro rogorme gagveyvana. me vnerviulobdi... tele-
proza
95
foni ar iWerda... manqanac gafuWda... saxlSi droulad
ver vbrundebodi...
zustad vicodi, Cems saxlSi gvian dabrunebas rac
mohyveboda. Sinaganad vgrZnobdi, rom CemTvis es kargis
momtani ar iqneboda, amitomac maqsimalurad Sevecade,
drois im monakveTze bednieri mogoneba Semeqmna. sul
rom ase movqceuliyavi da am wesiT mecxovra, vfiqrob,
axla ufro bednieri viqnebodi. albaT, adamianebi drois
deficits ver acnobiereben. dros uazrod flangaven
da mxolod maSin cdiloben Seqmnan Rimilismomgvreli
momentebi, roca drois limiti amoewurebaT...
nikas sizmrebze vesaubrebodi. mindoda, rom bevri
mesaubra da TiTqmis ar vaclidi laparaks. vuyvebodi im
sizmarze, romelic ocnebas hgavda, sadac Cem irgvliv
yvela da yvelaferi oqrosferi iyo. adamianebi, erTi
SexedviT, bednieri saxeebiT mamaxsovrebdnen Tavs, me
ki mowyenili viyavi. rTuli iyo imaze fiqri da gansazRvra, Tu ras fiqrobdnen adamianebi. Rimili, misalmeba,
siaruli, sunTqva, zogadad yvelaferi raRac uazro
wesebiT iyo marTuli. situacia saSinlad mboWavda.
gogonebisTvis wesebis dacva ufro rTuli iyo, radgan
CvenTvis akrZalvebi orjer aRemateboda biWebisas...
da ai axla, uceb, viRacam xeli Camavlo da amisgan Sors wamiyvana. irgvliv yvelaferi Seicvala da
aferadda. Semdeg Cven gauTaveblad vcekvavdiT... nikas
Cemi sizmari moewona. vsaubrobdiT sizmarze da imaze,
Tu rogori xalxi iyo Cven irgvliv. ra feris viyavi me
da ra feris iyo nika...
CagveZina. dilis eqvsi saaTi iyo, roca gaviRviZeT.
96
debiuti
mzis amosvlam imedi Cagvisaxa, rom vinme gamvleli
gamoivlida da manqanis SekeTebaSi dagvexmareboda. me
vnerviulobdi, telefoni ar iWerda, manqana ki, kvlav
gafuWebuli. saxlSi droulad ver davbrundi. Svids aklda wuTebi, roca, rogorc iqna, erTi manqana gamoCnda.
sixaruliT cas vewieT. gaaCera. saSualo xnis kaci iyomezobeli soflidan. dagvexmara. Cven gza ganvagrZeT.
Tumca me kvlav vnerviulobdi... telefoni ar iWerda.
saxlSi droulad ver davbrundi.
roca saxlSi mivedi, dilis cxra saaTi iyo. deda saxegafiTrebuli damxvda. mamas divanze CasZineboda. Zmebs
albaT oTaxebSi eZinaT. iqve mezobeli, uSvilo qali savarZelSi mokalaTebuliyo. ukve yvelaferi naTeli iyo.
misvlisTanave marjvena loyaze simxurvale vigrZeni,
romelmac Tmis wveridan terfamde damiara. mtkicebas
azri ar hqonda. uSvilo mezobeli xmas ar iRebda. gverdiT idga da gulisyuriT ismenda yvelafers. mamam bolos Tqva: `me mamamisTan waval, Sen ki saxlidan fexs ver
gaadgam verasodes! verasodes!~
vicodi, rom adre Tu gvian, raRac iseTi moxdeboda, rac radikalurad Secvlida Cems cxovrebas, amas
yoveldRiurad vgrZnobdi. maT damokidebulebaSi Cem
mimarT, mamis mier Cemi Zmebis gafetiSebaSi, dedisa da
mamis urTierTobaSi, mSoblebisa Tu axloblis darigebaSi, saidumlo saubrebSi da sxva aTasgvar wvrilmanSi.
mcioda, tanSi maJrJolebda, Tavi simwrisgan mewvoda
da es grZnoba mTeli sxeulis gaswvriv, Tmis Zirebidan
fexis wverebamde Tan mimyveboda, xmas ver viRebdi. ar
maxsovs, vtirodi Tu ara. muxlebi mekeceboda, viyine-
proza
97
bodi, Signidan vcivdebodi... magram guli Tavisas ar
iSlida da es aiZulebda Cems Sinagan mes, TviTgadarCenis instiqts dahyoloda. magram am instiqts ra mniSvneloba hqonda?
aivanze var. im xedisTvis, romelsac axla Sevyureb,
aqamde ase arasdros Semixedavs... pirvelad vafaseb mas.
xo, es albaT normaluria, roca raRacis dakargvis
winaTgrZnoba gaqvs, maSin acnobiereb, yvelaze Cveulebrivi ram, ramdenad kargi yofila SenTvis. ramdenad
saintereso yofila cxovreba, afaseb adamianebs Sen irgvliv da grZnob, adamianis ocnebebs limits veravin
dauwesebs.
da me ukve aRar vnerviulob, ar vnerviulob, rom iq
telefoni ar iWerda, manqana rom gagvifuWda da saxlSi
droulad ver davbrundi...
98
debiuti
ani aminaSvili
saqarTvelos SoTa rusTavelis saxelobis
Teatrisa da kinos saxelmwifo universiteti
Svidi dRe
dRe pirveli
yvelaferi gauferulda. TiTqos is, rac aqamde mniSvnelovani iyo, gaqra. albaT, ramdenime amosunTqva damrCa da mec im bavSvebis ricxvs SevuerTebi, romlebmac
usamarTlod datoves wuTisofeli. magram namdvilad
usamarTloa? SeiZleba Cven ase gvgonia, sinamdvileSi ki
es yvelaferi davimsaxureT. is tkivili davimsaxureT,
romelsac vigrZnobT... es aravin icis... kiTxvebi ar masvenebs. yvelaferi erTad ireva TavSi da SeiZleba imaze
adre iyos Cemi bolo amosunTqva, vidre velodebi. albaT, Cems sxeulTan erTad es sityvebic ugzo-ukvlod
daikargeba. ramdenime wlis Semdeg ki amis wakiTxva aRaravis moundeba. Semodeben romelime Taroze Cemi cxovrebis bolo dReebs da mtvers daayrian. mxolod remontis dros gadmoiReben da danaxvisTanave sikvdili
gaaxsendebaT. albaT, dawvaven an gadaagdeben, radgan
proza
99
aravis unda saxlSi tragizmiT savse Canaxatebi da mec
swored ise davikargebi, rogorc yvela adamiani sikvdilis Semdeg....
dRe meore
vcdilob, arc ki daviZino, radgan minda sicocxlis
arsi mTlianad SevigrZno, wamlebi ki amis saSualebas
ar maZlevs. viTxov medikamentebis Sewyvetas, magram
Cemi mSoblebi uars amboben. or kviraSi srulwlovani
vxdebi... vici, ver mivaRwev iqamde, me xom sul erTi
kvira momces eqimebma. deda ambobs, es aravin ar iciso,
mxolod RmerTis nebaao, magram... nuTu RmerTs SeuZlia
SeewinaaRmdegos Cems daavadebas? Tu SeuZlia ratom ar
maZlevs sicocxlis saSualebas, romelic me ase Zalian
mwyuria? me jer kidev Cvidmeti wlis var da miyvars
sicocxle. rogor SeiZleba adamians waarTva is, rac
uyvars? SeiZleba srul absurds vambob, magram... sicocxle mwyuria! minda, ferad samyaroSi vicxovro da
Sevqmna axali ferebi. minda gasaocari Tavgadasavlebi
gadamxdes da vxato... minda, uamravi ferisgan Seqmnili suraTebi, romlebic Cem magivrad isaubrebs. adamianebs gaagebineben imas, risi gamoxatvac sityvebiT ar
SemiZlia. minda, rac SeiZleba bevr adgils vestumro
da iq gancdili emociebi tiloze gadavitano... minda,
muzebisgan Sewuxebuls Rame meRviZebodes, perangis amara, saRebavebiT moTxupnuli molbertis win vijde da
Cemi emociebis gamoxatvas funjiT vcdilobde. minda...
ubralod sicocxle minda...
100
debiuti
dRe mesame
sasamarTlo procesze viyavi. Savi Sarvali da pijaki mecva, Signidan ki _ TeTri perangi. mcioda, magram
temperaturis gamo ara, es nerviulobis brali iyo. vcdilobdi yvelanairad damefara Cemi gancdebi da mgoni
gamomdioda. gamarjvebis survilze fiqri ki yvelafers
maviwyebda. oTaxSi mosamarTle Semovida da yvela fexze
wamovdeqiT. braldebuli oci wlis biWi iyo, romelsac bralad qurdoba edeboda. mis simarTleSi darwmunebuli rom ar vyofiliyavi, am saqmes ar aviRebdi.
bevri mtkicebuleba hqondaT da cudi advokatis xelSi
cixeSi Cajdoma ar ascdeboda. miuxedavad imisa, rom es
Cemi pirveli saqme iyo, mainc did imedebs vamyarebdi
da megona, rom yvelaferi Cvens sasargeblod dasruldeboda. braldebis mxare gansakuTrebuli aqtiurobiT
gamoirCeoda. erTi periodi megona, rom davmarcxdebodi da Cemi kariera didi kraxiT dasruldeboda, magram Zalian male saqme Cvensken Semotrialda. raRacebi
gamoeparaT, rac me SevamCnie da Sevecade Cven sasargeblod gamogveyenebina. jerjerobiT yvelaferi kargad
midioda, magram bolomde mainc ar viyavi gamarjvebaSi
darwmunebuli. uceb civma oflma damasxa da yvelaferma triali daiwyo. ver vakontrolebdi Cems Tavs da
verc mocemul situacias. ramdenime wami vifiqre sxdoma dametovebina, magram yvelaferi mowesrigda da
mec Cveul kalapotSi Cavdeqi. procesi dasasruls uaxlovdeboda. mosamarTle ganaCenis gamosatanad gavida,
me ki eqTanma gamaRviZa..
proza
101
dRe meoTxe
mTeli dRea vfiqrob guSindel sizmarze.. arasdros mdomebia advokatoba da uceb, axla, sikvdilis
win, damesizmra sizmari, romelmac Cemi Sexedulebebi
Secvala. yovelTvis megona, rom advokatebi ugulo
adamianebs iyvnen da ar ainteresebdaT araferi fulis
garda, magram, rogorc ki es roli me movirge mivxvdi,
rom isini ubralod cdiloben udanaSaulo adamianTa
daxmarebas, an.. an imas, rom daexmaron damnaSaveebs
danaSaulis simZimis gagebaSi da maTi ukeTesobisaken
Secvla scadon. mainteresebda, rogor dasrulda sasamarTlo procesi, magram verafriT viZinebdi. mgoni am
dReebis ganmavlobaSi pirvelad moviTxove damamSvidebeli, raTa isev momergo advokatis roli. cotaxanSi,
eqTani nemsiT xelSi mestumra. mivxvdi, rom Cemma eqimma damamSvideblis gakeTebis nebarTva misca da male
isev sasamarTloze davbrundebodi. gavbruvdi da davbrundi procesze. mosamarTlis Semosvlisas isev yvela
fexze wamovdeqiT. man gadmogvxeda da ramdenime wuTi
dumili arCia, Semdeg ki daiwyo: `ganvixileT, rogorc
braldebis, aseve braldebulis mxare, avwon-davwoneT
yvelaferi da miviReT gadawyvetileba, rom...~ Rrmad
CameZina.
dRe mexuTe
Rame Zalian rTuli iyo. ramdenjerme iyo saSiSroeba, rom guli gamCereboda da yvelaferi damTavrebuliyo, magram eqimebi gverdidan ar mSordebodnen. lilesa
da Tomas saxeebi, wasvlis saSualebas ar maZlevdnen.
102
debiuti
maTi cremlebiT savse Tvalebi Zalas mmatebda da ufro
metad vcdilobdi gadarCenas. davdeqi Tu ara faqtis
winaSe Zalian SemeSinda sikvdilis. sanam am diagnozs
Sevityobdi, erTxel Cemma megobarma miTxra, rom Zalian
ainteresebda, ra xdeboda sikvdilis Semdeg. maxsovs,
maSin mec damainteresa, magram guSin Rame es interesi
davkarge. sikvdilis Semdeg, rom araferi iyos? guli
rodesac gamiCerdeba, maSin rom morCes yvelaferi? mxolod es azrebi mitrialebda TavSi, rodesac Cemi eqimi
defibrilatoriT xelSi Tavze medga da yovel wams Cemi
gulis gaCerebas eloda. gadavrCi, mTavari es iyo, magram axla samivem vicodiT, rom aranairi imedi aRar
iyo. adre Tu gvian maT davtovebdi da Cem gareSe cxovreba unda eswavlaT. Toma Zalian mecodeboda. mTeli
dRis ganmavlobaSi muSaobda da cdilobda gamoemuSavebina fuli, romelic me gadarCenaSi damexmareboda. saRamos ki, saavadmyofoSi modioda da mTeli Rame liles
gverdiT iyo. mamas adgilas, albaT Zalian bevri adamiani far-xmals dayrida, wavidoda da sasmelSi Caklavda
dards, Toma ki ase arasdros moqceula. piriqiT, mTeli
ZalebiT cdilobda ebrZola Cemi sicocxlisTvis. axlac cdilobs, magram dedasgan gansxvavebiT, is xvdeba,
rom yvelaferi Zalian male dasruldeba.
dRe meeqvse
Ramis sami saaTia... ukve Semdegi dRe daiwyo. me ki
isev ver viZineb, verc vfiqrob da verc vocnebob. am wuTas, mxolod wera SemiZlia. bolo dReebis ganmavlobaSi es iyo Cemi sayvareli saqme, mxolod kalmiT SemeZlo
proza
103
gamomexata Cemi emociebi da vyofiliyavi bolomde Tavisufali, marTali da gulwrfeli. bednieri viqnebodi,
rom vinmesTvis mniSvnelovani yofiliyo is, rasac vwer.
vinmes gulze moxvedroda da SeegrZno, rasac me am xnis
ganmavlobaSi SevigrZnobdi. Tu amis wakiTxvis Semdeg
erT adamians mainc auCuydeba guli da Tvalebi cremlebiT aevseba, maSin Tavisuflad vityvi, rom Cemi sityvebi arsad dakargula. Tu iqneba adamiani, romelsac
Cemi bolo dReebis gadakiTxva axlidan moundeba, maSin
vityvi, rom yvelaferi gamomivida. bavSvebi, romlebsac
sikvdilis eSiniaT, amis wakiTxvis Semdeg SiSs Tu daZleven, vityvi, rom yvelaferi gamomivida.
dRe meSvide
uceb mTel sxeulSi tkivili vigrZeni da Cems gulze
mierTebuli aparati awripinda. eqTnebisa da eqimebis
jgufi Semovarda palataSi. me ugonod viyavi, aparati
ki isev wripinebda. aranairi aqtivoba ar SeiniSneboda,
magram aravin ar nebdeboda. dedas gaeRviZa... rodesac
dainaxa, eqimebi, romlebic Cemi gulis xelaxla amuSavebas cdilobnen, guli wauvida.
zevidan davyureb Cems usulo sxeuls, vxedav,
rogor mikeTeben wamlebs da cdiloben defibrilatoris gamoyenebiT gulis amuSavebas. es SeuZlebelia. me
gardavicvale, tkivilisa da cremlis gareSe. erT wamSi
dasrulda Cemi Cvidmetwliani cxovreba. deda kuTxeSi
zis da tiris. Tomam ki jerac ar icis, rom misma erTaderTi qaliSvilma dedamiwa datova. vuyureb Cems sxeuls, romelic sawolze usulod asvenia da aranairi
104
debiuti
grZnoba ar miCndeba. ar vici, es kargia Tu cudi? gulic ar mwydeba, piriqiT, axla axali cxovreba iwyeba da
me mivdivar iq, sadac ukeTesia. im bavSvebTan, romlebic
Cem msgavsad am daavadebam Seiwira. odesRac, deda da
mamac gamofrindebian CemTan da mixvdebian, rom ar unda
enerviulaT. me gardavicvale... Cemi suli ki isev palataSi trialebs da Cems sxeuls dahyurebs. me gardavicvale! is sasamarTlo procesi ki Cven sasargeblod
dasrulda...
105
proza
giorgi CaCxiani
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
Tevzaoba Cixuraze
Znelia ipovo ojaxi, sadac TiTo wevri mainc araa
umuSevari, gansakuTrebiT soflad. umuSevrobas ufuloba, xolo ufulobas ki nerviuloba mosdevs, rac
TavisTavad jer gaRizianebadobaSi, Semdeg ki Cxubsa
da ayalmayalSi gadadis xolme. adamiani zogjer ise
SeeCveva am yvelafers, rom mas yoveldRiur rutinadac
aqcevs. SeiZleba ucnauradac JRers, magram Cxubi da
davidareba misi erTaderTi gasarTobi xdeba da rogorc
xmauris Semdeg dasadgurebulma srulma siCumem icis
yurebisa da Tavis atkiveba, aseve ucnauri da udiskomfortoa ayalmayalis Semdeg wynari da mSvidi saubari.
amitomac rutinis Secvlas aRaravin cdilobs da es
uazro wamokidebebi dausruleblad grZeldeba. adamianisTvis es iseT Cveulebriv movlenad gadaiqca, rom
verc ki xvdeba, mSoblebis gauTavebeli Cxubi bavSve-
106
debiuti
bze rogor moqmedebs, azianebs da samudamod cvlis maT
fsiqikas. marTalia, col-qmari saZinebelSi Serigdeba
da erTmaneTs bodiSsac mouxdian xolme, magram bavSvi
am Serigebas xom ver xedavs, mas mxolod wina dRis Cxubi
da momdevni dRis ayalmayali amaxsovrdeba.
gamonaklisi arc WiaTuraSi mcxovrebi omar
jemaloviCis ojaxi iyo. ramdenime Tvis win omarma samsaxuri dakarga da eqvsi wlis sandros mama mSoblebis
pensiaze damokidebulad iqca, amitomac colTan Cxubi
xSirad mosdioda.
_ rogor ar grcxvenia, usaqmuri da arafrismaqnisi xar! _ dauyvirebda meuRle da gabrazebuli omari
pasuxs ar gamorCeboda.
_ xo, veZeb am samsaxurs! _ ityoda da kargadac SeikurTxeboda, rasac calke kamaTi da gawev-gamoweva mosdevda.
ukve moxucebuli jemali da misi meuRle col-qmris kamaTSi ar ereodnen, kaci maSinaTve SeSis dasaCexad
midioda, qali ki gareT gavardeboda xolme. TviTonac
itanjebodnen TavianTi vaJis sacodaobiT, magram ra
eqnaT, verc rZals gaamtyuvnebdnen, momdureba namdvilad ar surdaT, bolos da bolos, is xom maTi sayvareli SviliSvilis deda iyo. xuWuWa, TaflisferTvaleba
sandro ukve skolaSi dadioda. mSoblebis Cxubs xSirad
Seswrebia, ris gamoc gulCaTxrobili da Tavis TavSi
Caketili bavSvi iyo. bednier Tanatolebs uyurebda,
maT xom laRi bavSvoba hqondaT, araferi adardebdaT
da ezoSi burTs aqeT-iqiT daagorebdnen. sandros maTgan kidev erTi ram ganasxvavebda, is kargad swavlobda,
proza
107
ar surda mamasaviT umuSevari yofiliyo. bedniereba
surda, bedniereba ki, misi azriT, swored samsaxurSi
moipoveboda. erTxel skolaSi ilia WavWavaZis sityvebi
moismina: `bedi imisia, vinc Zlieria. Zlieri ki mxolod
mcodne kacia~, _ ase Tqva iliamo, uTxra maswavlebelma
da mas Semdeg sandromac ormagad moindoma codnis gaRrmaveba da bejiTad swavlac daiwyo.
erTxelac, skolidan mosuls saxlSi isev ayalmayali
daxvda, kvlav afeqtur mdgomareobaSi myof mSoblebs
Seeswro, romlebic arafers uTmobdnen erTmaneTs.
_ gTxovT, ar iCxuboT! _ amoiluRluRa sandrom da
kurcxalic gadmouvarda, magram mas vin usmenda, patara
bavSvi iyo da cxovrebis araferi gaegeboda, ar icoda,
rom Cxubi gamosavali iyo da CxubiT, raRac ki ara, yvelaferi Seicvleboda. sandrom cxovrebis es umTavresi `norma~ ar icoda, mSoblebma ki is ar icodnen, rom
zogjer swored patara bavSvebi amboben imas, rasac
Rrmad ganswavluli filosofosic ver moifiqrebs.
_ sandro, Sedi Sens oTaxSi, ufrosebis saqmeSi nu
erevi! _ uyvira dedam.
an es yvirili raRa iyo, TavisTvis idga bavSvi an es
oTaxSi gamoketva raRa ubedurebaa, TiTqos xis Zveli
karebis miRma xma ar aRwevdes, ipovian ra adamianebi
gamosavals.
_ ara! _ amoiluRluRa bavSvma.
_ ra?! _qali misken gaemarTa _ aba, axlave oTaxSi
gaeTrie! _ mamidan Svilze gadainacvla dedam. sandrom
tirili daiwyo.
_ sandro, mismen?!
108
debiuti
_ bavSvs Tavi daanebe! _ gamoesarCla sandros
omari.
_ ho da mere... _qali ar cxreboda. patara biWi ki
Tavdaxrili kuTxeSi idga, mTeli sxeuliT caxcaxebda.
icoda, rom vaJkacebi ar tirian, magram mainc etireboda. am dros oTaxSi babua Semovarda, yvirilis xma gaegona. sandrosTan miiWra da SviliSvils xeli mohkida.
_ wamodi, babu... _ uTxra da karebisken daiZra.
sandro yovelgvari winaaRmdegobis gareSe acremlebuli gahyva.
_ sad migyavs? _ Seicxada rZalma.
_ saTevzaod. _ mokled mouWra jemalma da oTaxidan
SviliSvilTan erTad gavida, saCqarod ankess daavlo
xeli, manqanasTan mivida da sandros karebi gamouRo.
_ midi, aZveri, babu... uTxra da TviTonac Cajda.
babua da SviliSvili mdinare Cixurasken gaemarTnen.
sandro isev qviTinebda. guldamwvarma jemalma SviliSvils sevdiani mzeriT gadaxeda da Tavze xeli gadausva.
_ kai, babu, nu tiri axla, Torem icode Tevzebs daafrTxob. _ biWs gaeRima.
_ marTla?
_ xo, aba, egeni yvelafers grZnoben. sandrom cremlebi SeimSrala, Tavi fanjaras miado da horizontze
aRmarTul mTebs uazrod miapyro mzera.
jemalma manqana xeobasTan axlos gaaCera da babia da
SviliSvili mdinarisken mimaval biliks fexiT Cauyvnen.
sanapiroze siCeme idga, aq aravin Cxubobda... meTevzeebma ori didi lodi ipoves da zed Camosxdnen. jemalma
proza
109
ankesi gadaagdo, Semdeg ki SviliSvils gadaxeda, sandro
Zalian sevdiani Canda.
_ babu, ginda scado? _ sandrom Tavi dauqnia da
jemalmac ankesi miawoda. _ Tu moqaCvas igrZnob, damiZaxe.
_ kargi. _ babua interesiT akvirdeboda SviliSvils,
sandro dumda.
_ ici, babu, Zvelebs uTqvamT cudi ambavi wyals unda
mouyveo da axla Cven win uzarmazari dinebaa.
_ ra movuyve?
_ rac ginda babu, mTavaria, guliT uTxra.
_ minda, Cemma mSoblebma aRar iCxubon.
_ eh... eg mec minda babu, magram xan ase xdeba, xan
ise. Znelia cxovreba, gangebas CvenTvis rTuli cxovreba Seuqmnia. me moxuci var, Cemi dro wavida ukve, Sen
ki axalgazrda xar, cxovreba win gaqvs, Sen bednieri
iqnebi, babu, iswavli, kaci dadgebi da mere bednierebac
mova, aba sad wava.
_ marTla?
_ marTla, gana rodesme momityuebixar, babu? mTavaria, Sen gjerodes da yvelaferi kargad iqneba... _
sandrom Tavi dauqnia.
_ dRes maswavlebelma mkiTxa amxanagebTan ratom ar
laparakobo... _ moulodnelad Tqva biWma. babua SviliSvils miacqerda, Semdeg Cafiqrda da uTxra:
sityvaZviri unda iyo, babu, magram rasac ityvi
sibrZne unda iyos, bevrs sulelebi laparakoben da
wesierad isic ar ician, ras amboben. bevri laparakis
dros, raRac sisuleles ityvi da mere mTeli cxovre-
110
debiuti
ba gagaxseneben, xolo rodesac sityvaZviri xar, yvela
interesiT elodeba Sens sityvas, ufro Wkviani Canxar
babu, sityvaZviroba sulac araa cudi.
_ mec ase vfiqrob. _ Tavi dauqnia sandrom.
_ Sen is miTxari, Seyvarebuli Tu gyavs, babu?
_ erTi gogo momwons _ saxe gaunaTda sandros
_ oxo, mere auxseni siyvaruli? _ sandrom Tavi
gaaqnia _
_ ratom, xom ar geSinia babu?
_ hooo... _ daimorcxva biWma
_ ese igi, marTla giyvars… _ ex, babuam CaiRima _
maxsovs, Cems siymawvileSi xan erT gogos vetyodi miyvarxar-meTqi, xan meores, ar miyvarda da Tqven rogorc
ityviT xolme, fexebze mekida, uars metyodnen Tu ara...,
sandros gaecina,- Tu damTanxmdeboda xo kai, parkSi
gavaseirnebdi da nayinsac vuyiddi da Tu uars metyoda,
sxva gogos movZebnidi, ufro Sesaxedavs, mowesrigebuli da davarcxnili TmebiT da imas vetyodi miyvarxars,
magram rodesac marTla Semiyvarda... mere ukve Tqmisa SemeSinda, babu, vfiqrobdi, uari rom miTxras, mere
raRa vqna-Tqo, ar iyo sulerTi da magitom, marTla miyvarda. ese igi, Senc giyvars is gogo, lamazia?
_ ki, yvelaze lamazia _ biWma gaiRima _ mari hqvia.
_ kargi saxelia, babu.
_ im gogos ra mouvida, babu, auxseni siyvaruli? _
CaekiTxa sandro.
_ara, babu, ver gavbede, vucade, vucade, magram mere
iseve uceb gamifrinda, rogorc Tavidan Cems cxovrebaSi mofrinda. qalaqSi gadavida sacxovreblad…
proza
111
_ cudia... _ Cailaparaka sandrom.
_ cudi araa, babu. bebiaSeni rom ver gamecno, ai, eg
iqneboda cudi.
_ anu vuTxra miyvarxar-meTqi?
_ rogorc guli gikarnaxebs, babu…
_ cotas movicdi.
_ moicade, babu, ise qeni, rogorc Sen ginda. Seni
cxovrebaa, iseTi iqneba, rogorsac Sen moisurveb, mTavaria moindomo.
_ cxovreba momwons, marTla momwons, sainteresoa.
_ namdvilad babu, yvelaferi sainteresoa, rac am
cxovrebaSi xdeba, maSasadame TviTon es cxovrebaa saintereso.
_ ubralod ar momwons deda da mama rom Cxuboben.
_ adamianebi Cxuboben, mere rigdebian, mere isev Cxuboben da ase. didi xania borbali ase trialebs da Cven
mas ver SevcvliT, babu, rasac ver SevcvliT unda SeveguoT.
_ ar minda Segueba.
_ Sens cols ar eCxubebi babu, magram sxvis cxovrebaSi Znelia ramis Secvla, es maTi cxovrebaa da maT ase
moswonT. iZulebuli xar, maT cxovrebas Seeguo, Sensas
ki SegiZlia _ ara.
_ Sen da bebo CxubobdiT? _ mcireodeni pauzis Semdeg hkiTxa sandrom.
_ ki, Tumca cotas, vuTmobdi da imitom… _ jemali Cafiqrda... _ Tavs davuqnevdi kargi-meTqi da Cems
saqmes mivubrundebodi. qals yovelTvis surs bolo
sityvis Tqma, Tu es ar gamouva imdens izams, rom aqeT
112
debiuti
gaxvewninebs, gagebuteba da egaa, gamoWerili hyavxar,
mere cxovreba Znelia.
_ me Cems cols ar gavabrazeb.
_ arc unda gaabrazo, babu, arc Sen da arc man, arc
erTma ar unda gaabrazoT erTmaneTi.
_ aq momwons! _ cota xnis Semdeg Tqva sandrom.
_ xo, aq kargia, simSvidea, siwynare, wyali, xeebi,
Citebi da Cven, babu.
_ aq xSirad unda wamovideT _ daaaskvna sandrom
_ wamovalT babu, Cixuraze saTevzaod wamovalT...
amasobaSi karga xani gasuliyo, sandro ankess
miacqerda…
_ aq Tevzebi arian, babu? _ jemalma gaicina.
_ Tevzebi mdinareSi midian da modian, mTavaria,
cxovrebis mTavari Tevzi daiWiro, radgan Zneli dasaWeria.
_ Sen ukve daiWire, babu?
_ vmuSaob amaze... _orives gaecina _ daviWer, male
daviWer da xels aRar gavuSveb.
rac Zvirfasia, unda SeinarCuno, xeliT Zlier CaebRauWo da SenTan unda daitovo.... jemalma kidev erTxel Caxeda SviliSvils umanko TvalebSi, Tavi dauqnia da
ankess xelebi ufro Zlier CaWida.
proza
113
guro daviTliZe
ilias saxelmwifo universiteti
Teklai
saerTod Cven droso, axalgazrdebio, moxucebs davinaxavdiT Tu ara, sazogadoebriv transportSi wamovxtebodiT da adgils vuTmobdiTo. imitom, rom kargad
aRzrdilebi viyaviT da ufrosis pativiscema ojaxidan
mogvdevdao! _ ekaCaveba erTi bebo viRac tips avtobusSi da amanac, _ Tqveno, qalbatonoo, Cems ubanSi ro
marketia, ai, im marketSi rom gemuSavaT ocdaoTxi saaTi, adgilis daTmoba ki ara, SeiZleba kukiis aRmarTs
sakuTari fexiT gahyolodiTo... da meTqi moicaT, Tu
Cemi Zmebi da debi xarT… da avtobusidan universitetTan Camovedi kidec.
amindia iseTi ra, Tekla ro unda vnaxo, Tan, gana
ubralod unda vnaxo, unda mivide, iasamnebi mivutano
da vuTxra, ro ki ar miyvars, meketeba da me ro meketeba, mand merxeva da ro merxeva, cudad vxdebi. mTeli
ambavia mokled. mTlad levan abaSiZe vera var, magram
114
debiuti
cotne var koniakeli da koniakis damzadebis teqnologiac zepirad vici. babuaCemi, romelic cnobili meRvine
iyo, miyveboda xolme, rom Turme safrangeTSi, arsebobs koniakis regioni, sadac specialuri jiSis yurZens
krefen da mere koniaks CiTaven. ubralod, am koniakis
regions erTi metriTac Tu gadacdi da iq gazrdili
yurZeni dakrife, is ukve aRar ivargebs koniakisTvis.
da Tu mainc koniakad gaasaReb, maSin naCiCqni kbiliviT
dagerxeva. aseTi kaci iyo babuaCemi, friad ganaTlebuli, stumarTmoyvare da sapativsacemi. man sicocxleSi
sagarejos raionis yvela soflis arsebul saxlsa da
ezoSi iqeifa. roca mokvda, mTeli sagarejos mosaxleoba Cveni saxlis win tiroda. ixsenebdnen ambebs… mokled, Wirisuflobis dros rogorc xdeba xolme.
wvima rom daiwyo, zustad mag dros mivedi ZiakacTan. maita iasamnebi, Tan veubnebi: _ au, ra magrad gavxarT babuaCems-meTqi! Svilo, Sen gaixareo, miTxra. me
dauyovnebliv davumate; ai, axla es yvavilebi erT gogosTan mimaqvs-meTqi. Sen genacvaleo, miTxra babuaCemis
msgavsma moxucma. Tu gavixare, Tqvens sadRegrZelos
qorwilSi davlev-meTqi, vuTxari da wamovedi. mivdivar
am iasamnebiT da vgrZnob, magari suni asdis, TiTqos
gazafxulis ra, Tan odnav wvims, TeklasTan mivdivar.
vgrZnob, ukve magrad var, pirveladaa ase ra, aqamde
arasdros.
ilia iyo kaci Tu iyo, ise eketeboda aqaurobaze,
rogorc me Teklaze da xalxma ise ver daafasa, rogorc
me _ Cemi fexburTis mwvrTnelma, roca vyomarobdi da
zustad magis bralia axla, rac spirts Seicavs yve-
proza
115
lafers rom vsvam.
xoda, mivedi am magari kacis saxelobis universitetTan da SesasvlelTan bevri xalxi davinaxe. es kikinebianebi marto me miyurebdnen, TiTqos `pieta~ viyavi,
oRond patenti. Camovdeqi mec cota moSorebiT da Teklas velodebi. ar icis, ro movedi, TeTri perangi sul
damisvelda, Tma gameburZgna. wvims ra, magrad...
erTi saaTi velode, velode, mTeli dRis samyofi sigareti erT saaTSi movwie da mere svel kibeebze, welze
CamoSlili wiTeli TmiT, gogo Camovida. Savi baTinkebi ecva, Ria feris kaba...xo, Tekla Camovida da sul
damaviwyda, rom Cemi bavSvobis siyvaruli jer romi iyo
Snaideri, mere lika qavJaraZe da bolos didZuZuebiani
beluCi. mag dros pirvelad vigrZeni, rom viRac iuventusze, koniakze da Cems Tavze metad miyvarda.
ramdenimewamiani pauza daviWire, gegoneba bajo viyavi da TerTmetmetrians vurtyamdi, mere nel-nela
daviZari Teklasken da Cemi daZvridan ramdenime wamSi
davinaxe misi holivuduri kocna da Caxuteba im kikinebian tipTan, mTeli erTi saaTi TvalSi rom meCxireboda. dapauzebul videos davemsgavse... mominda ukan
nel-nela gadamexvia an saerTodac yvelaferi wameSala.
temperamentiani tipebi ar mevasebian da arc me var maseTi, gamovfxizldi da wamovedi. wvimda, erT momentSi
movabrune Tavi da davinaxe Tekla, is kikinebiani tipi
da urnidan amoyofili iasamnis Tavebi, romlebsac civad awvimda.
116
debiuti
mariam avazaSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
Carpe Diem!
is uranisa da saturnis TanammarTvelobis dros
daibada, Tumca, miuxedavad mocartis, Carlz dikensisa da anton Cexovis arsebobisa, mudmivad swamda,
rom rigiT meTerTmete astrologiuri niSnis qveS dabadebuls, arasdros SeeZlo gamxdariyo didi adamiani.
mis am qveynad mosvlas saerTodac araferi ar mohyolia, garda mSoblebis usazRvro fizikuri Tu sulieri
tkivilisa. Tovliani dRe iyoo, amboben. didi simZlavriT Camoqrolda Tovlis fifqebi am samyaroSi, aravin
rom ar eloda ise. TeTrad mopentil Tovlis did gorakebs arara mohqonda, garda siCumisa.
swored am siCumeSi daibada da ise Zlierad araferi
gahyolia mis cxovrebas, rogorc dumili. wlebis matebasTan erTad xvdeboda, rom iyo pirveli Svili, pirveli
SviliSvili, pirveli da, Semdeg pirveli saukeTeso mego-
proza
117
bari, namdvili pirveli siyvaruli. magram imasac mixvda,
rom maTTvis mas ubralod pirveli erqva, masSi ki maT
arsebobas pirveli da ukanaskneli. erT dRes daaskvna,
rom mTebis, wvimis, siCumis ufro esmoda, vidre xmauriani adamianebis. gaifarTova Sarvali, romelic aqamde
suls uxuTavda, mkerdTanac sagrZnobliv Caixsna naWeri, TmaRawvebamde Seimokla da im dRidan moyolebuli
erTi wamiTac ki ar ufiqria yofiliyo is, vinc aqamde
undoda yvelas. saerTodac aRar iyo saWiro, gamxdariyo didi adamiani, morgeboda realobas, aw ukve SiSvels
Caecva an Cacmuli umalve gaSiSvlebuliyo. ar sWirdeboda daemala, gaparuliyo, ar earseba, an earseba da
sadReiso saxvaleod gadaeqcia. gardasaxvidan or-sam
dReSi CurCuli scada, Semdeg eg sityvebze gadavida,
gadaaba da xmamaRla daiwyo yvirili. dascines, daZraxes, qvebi esroles. adre rom dumda, umaqnisiao, ase ambobdnen. xma amoiRo da wamoayvedres, bevrs tlikinebo.
mokled, samyaros veraferi rom ver gaugo, adga da kvlav nacrisfer dumilad iqca. giSrisfrad gadaxuruli
kidobani qudad aqcia.
pandoras yuTiviT Cairaza da Caiqufra. jer vernaTqvami brazic Sig Caitia, siSlege, samudamod dadumda da
daiwyo wera. aq mas SeeZlo aerCia iseTi sityva, romelic mis danaxvaze TrToda, ileoda. am dros ratomRac
RmerTad grZnobda Tavs, sityvebis RmerTad. werda yovel wams. xan wiTeli kubokruli qvedabolo amSvenebda,
xanac _ samgloviaro, Savi feris maqmanis CaCi. xels mokidebda xolme dawinwklul qolgas, mokirwluli quCebis
aRmarTs daRmarTiT anacvlebda da xelCasaWidi ambebis
118
debiuti
gagebis molodinSi iyurseboda.zogjer fiqrobda, rom
es cxovreba araferia, garda maradiuli mtkicebisa. da
iwyeboda Tavis marTleba, mtkiceba. amazec uTxres, ar
gvWirdebao Seni ambavi, Cven isedac cxadad vxedavTo.
magram, saerTod ver xedavdnen, Tu rogor Wamda mas
nelnela dardi.
im dRes, rodesac mTvaris dabnelebam da savsemTvareobam erTad Zalian mZime energoveli Seqmna, igi
fanjris rafasTan mdgar, xisgan dawnul sarwevela savarZelSi ijda, naxevrad SiSveli, xelSi axlad anTebuli wiTeli `Marlboro”-s Reri eWira da sigaretis fasis
sagrZnoblad gazrdaze werda.
gverdiT oTaxSi ki misi saguldagulod gadamaluli,
milionjer gadakecili da gadasxvaferebuli naweri xelidan xelSi gadadioda. erT-erTma naweri kviris gazeTiviT farTod gaSala, beWebi gaWima, Tavi qedmaRlurad
aswia da yvelas gasagonad kiTxva daiwyo: `Semodgomas SemoCveoda sigiJis feri. sadRac, kuTxeSi miCqmaluliyo siTbo da ebrZoda. ebrZoda mis civ nakadebs.
susxian qarebs, trial mindvrebze mofusfuse zamTris
Sav yornebs da ra xdeboda? vinme metyviT? vinme amixsniT? guls wamis Tavzed bagabugi rom gasdioda. me maSin Sevdeq. gonebaSi ki wamoiSalnen mogonebebi, zogi
axali, zogic bavSvobis Rrma sazomidan, me ki meZnela,
gamiWirda drois aRqma, bnela... bnela... TeTri mosasxamiT dadis sikvdili, rom gavarCio, rom ar mivyve, rom
gavisuso. sadRac aqaa, sicocxlisa Cemi mizani, aqaa da
yurZens wuravs, Rvinos amzadebs, esaa Troba arsobisa?
hoi, ufalo.
proza
119
bnela... siyviTle SeCveoda kvlav Semodgomas,
akordebiviT mwyobrSi dganan Cemi sizmrebi, me sxeulidan amogiRe sisxlsavse gulo. gTxov, damibrundi, arc
ki ici, rogor mWirdebi~.
Semdeg ra aRar iyo... `vai, mis dedas~. `Sen mogikvdi
Svilo~ `eSmaki, eSmakia masSi~, mokled, ra iyo da ra ara.
keTilmosurneebma moikribes mTeli darCenili Zalisxmeva da erTi kargi sanatoriumi mouZebnes (sxvanairad
sagiJeTi). marto darCenilma misma sityvebma epidemiasaviT iwyes qalaqSi gavrceleba. amis sanacvlod ki
izrdeboda raodenoba da siZliere misaRebi medikamentebisa. igi xvdeboda, gagrZeleba rom ar SeeZlo. sanatoriumis WuWyiani minebis miRma xedavda yelTan daberil Tavis ZarRvebs, odnav Casisxlianebul Tvalebs da
yvelaze ufro cxadad, tkvilisagan da usamarTlobisagan gasiebul guls. erT dResac, axalgaRviZebulma,
matylis sqeli sabani fexebSua rom amoigo da oTaxSi
mwoliare adamianebs gadaxeda, mixvda, rom erTaderTi,
rac maTgan ganasxvavebda, fanelis TeTreuli iyo.
es yvelaferi ver aitana. Zveli yornisferi tyavis
CanTa carieli SuSis boTlebiTa da dabinZurebuli nemsebiT gamotena da wavida.
vardisfer RrubelTa wiaRSi gardasulma sulebma
ukve ician Cveni bediswera. da ara marto ician, Tavisi sanukvari TiTebiT tvifraven dagragnil etratebze
Cvens bedisweras. vin icis, Tu ra gvelodeba. vin icis,
Tu ras gvimzadeben maTi cis kides mibjenili TiTebi.
vin icis?!
Cven Tvals avawvdenT xolme Camavali mzis movard-
120
debiuti
isfro sxivebs da xmaCaxlewili vkiTxulobT imaT epitafiebs, vinc didi xnis win, planetebis uerTierTgadakveTis dros daibada da gadaSenda. `damitove Seni
istoria dRevandelobis morevSi CaZirulo adamiano.
damiwere Seni cxovreba, gaTavisufldi da ise mokvdi~.
jorj baironis, Subertisa da stendalis arsebobis
miuxedavad, rigiT meTerTmete astrologiuri niSnis
qveS dabadebuls, marTlac ar hqonia didebulad daRupvis niWi.
proza
121
merab TavaZe
saqarTvelos teqnikuri universiteti
pablo
me pablo var, SuadRidan saRamosken gardamavali
kanis feriT. skolaSi pirvel dRes misulma, zurgs ukan
Tanatolebis xiTxiTi rom gavigone, Cems TvalebSi wylis ferebma gaiRviZa. dedam, Tavi amayad geWiroso, magram gulSi nacrisferi siamaye ver vipove.
dro iseTi niWieri mxatvari aRmoCnda, maT TvalebSi
male gamafermkrTala, Tumca ufrosTa enebs veraferi
mouxerxa.
mama meubneba, Cveni ojaxi Waobisfer RvarZlze motivtive dumfaras hgavs, Worikana koRoebis bzuili ki
cxovrebis akompanimentia da yuradReba ar unda mivaqcioTo.
dRes xatvis gakveTilze mSoblebi dRe da Ramis
ferebiT davxate, siyvaruli _ wiTlad aRvivebuli, alersi _ niaviviT ufero, magram mudam mgrZnobiare. siT-
122
debiuti
bo, ra Tqma unda, mzisgan nasesxebi ferebiT Sevmose.
mzrunveloba _ cisartyelas ferebiT da iciT, aTiani
miviRe.
sanatoriumi
Cven wamlebis suniT gaJRenTil TeTr oTaxebSi vcxovrobT, sadac naTurebis baci ferebiT sicocxle gviuferuldeba. zRvis donidan Zalian maRla, fiWvnarSi
Cakargulebi vibrZviT gadarCenisTvis.
karli imedma moiyvana aq da Tvalcremliani datova, rogorc baRSi miyvanis pirvel dRes deda tovebs
xolme Svils. mere movida gazafxuli...xvela. sicxe.
sisxli. eqimis TvalebSi wakiTxuli sikvdilis depeSa.
ar gvitiria...
aq mxolod sixarulisgan tirian, roca saswauli
jiniviT kafsulaSi gamoamwyvdevs xolme sikvdils. marias ergo aseTi kafsula da mxolod ganSorebis sinanulma danama Cveni brolis Tvalebi an ufro Surma da
mis adgilas yofnis survilmac.
aq gulaxdiloba turistad aqcies, romelic pirferobis mwvervalebis sanaxavad modis xolme.
me antoni var da daxvretil filtvebSi sicocxlis
Sekaveba miWirs.
ojaxi
mamaCemi mxatvari iyo, dedaCemi _ misi ferTa palitra, me ki _ STagonebis wyaro. erTad vqmnidiT nax-
proza
123
atebad dReebs, sadac ca dedaCemis Tvalebisferi iyo,
mze da sxivebi, misi Rimilis da Tmebisferi, Cveni ezos
vardebi _ misi saxis kanisferi.
roca wamovizarde, naxatebma ferebi icvales. mzisa
da sxivebis gareSe gafermkrTalda zeca, radgan dedas Rimili da Tmebi avadmyofobam moipara, xolo sulis sarkeebSi sikvdilis anarekli Cadga. mere aRar iyo
deda. mama iyo _ mxolod naxevari. dReebi iyo erTferovani, rogorc cariel tiloze TeTri feri. mere wavida
mxatvaric da davrCi marto me, molbertiT xelSi. sakuTar ferTa palitris mZebneli axali STagonebis wyarosTvis. momavali mama, romelic aseve gamofens naxatebad dReebs nacnob sagamofeno sivrceSi, romelsac
cxovreba hqvia.
gamocda
_ ukacravad, registracia TqvenTan unda gaviaro?
_ diax, CemTan. gamocdaze gadixarT xom?
_ diax, magram ar vici sad.
_ axlave SegirCevT sagamocdo adgilsa da sxeuls.
Tqven manamde dabrZandiT.
_ dro ramdeni meqneba?
_ mTeli cxovreba.
_ ase cota?!
_ meramdened gadixarT gamocdaze?
_ ar maxsovs.
_ axlave gagaxsenebT. gamocdaze dro erTi wuTia,
magram savsebiT sakmarisi. Tu maRal qulas aiRebT,
124
debiuti
moxvdebiT iq, sadac moxvedraze yvela ocnebobs. Tu
bariers gadalaxavT, magram qulebi ar geyoT maRali
konkurenciis gamo, xelmeored moxvalT gamocdaze,
xolo zRvars Tu ver gadalaxavT, albaT xvdebiT, sadac moxvdebiT.
_ gasagebia.
_ dasawyisisTvis ki Rrmad SeisunTqavT haers da
atirdebiT. TeTrebSi Cacmulebi dagexmarebian amaSi.
_ pasuxs rodis gavigeb?
_ sikvdilis mere, warmatebas gisurvebT, cxoneba
male momelocos.
diagnozi
me pirvelad maSin avtirdi, rodesac TeTrebSi Cacmulma kacma dedas momwyvita. maSin vigrZeni da gavige,
Tu ra aris tkivili. mas mere aRar mitiria, sanam ar
gavizarde.
roca ezoSi vTamaSobdi da muxlebze vecemodi,
amayad, ucremlod vdgebodi da ufro swrafad gavrbodi, haers rom waerTmia es mware SegrZneba. mere ki
bebia aloes foTlebs madebda gadatyavebul muxlebze
da isev sarbenad miSvebda. Tan mafrTxilebda: `Tu isev
daecemi, swrafad adeqi, rom aravin daginaxos. Sen sul
gamarTuls unda gxedavdnen~.
roca gavizarde, ufro xSirad vecemodi da muxlebze dacemuls, adgoma miWirda. raRac Zalian mZime
mawveboda mxrebze, aRar bebia myavda da aRarc aloes
foTlebi mqonda, radgan aloe dros gahyoloda siyviT-
125
proza
ana botkoveli, `gardatexa~, muyao, zeTi.
Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia
126
debiuti
lis mxareSi.
mere me didxans davdiodi awmyosTan cxovrebis analizebze da bolos, diagnozi momaCeCes xelSi:
astigmatizmi, TvalebSi gaoreba anda yvelafris
ukuRma danaxva.
sikeTes akeTeb _ isjebi, gtkiva,
borotebas sCadi da gajildoveben.
proza
127
naTia SaorSaZe
saqarTvelos SoTa rusTavelis saxelobis
Teatrisa da kinos saxelmwifo universiteti
magida
naxevrad gamWvirvale miraJi sicxisgan datalRul
haerSi ilandeba. patara xis saxli magidiT, TaroebiT
da Tixis doqebiT, warsulidan SemorCenili mogonebaa.
realurad, xis kedlebisgan mxolod TeTri fxvnili
darCa, ukedlebod darCenil oTaxSi ki _ najaxisgan
daCexili xis magida. Tixis doqebSi damxrCvali, wyliT
gaberili WianWvelebi tivtiveben da gankiTxvis dRes
elodebian.
daCexilma xis magidam gammgiravad daiWriala da
Zirs daeca. misi cxovreba kadrebad daiSala da bolo
wuTebis aTvla daiwyo.
sasowarkveTil metyeves axsendeba pirveli dartyma, meore, mesame. misgan daCexili didi xis morebi,
romelTagan zogi daiwva, zogi gauCinarda, zogic na-
128
debiuti
jaxis tarad iqca, misi sxeuli ki, raRac maxinj, wvril
fexebze Semdgar oTxkuTxed figuras daemsgavsa. mas
Semdeg dahyva ucxos SiSi.
me ucxo, me ucxo, me ucxo...es misi pirveli azria.
sanam Tavis oTxkuTxa sxeuls swavlobda, sxvisas akvirdeboda. didi oTxi Tvali, romlebic fexebze hqonda
gamobmuli, samyaros SecnobaSi exmareboda.
erT dilas ucnobi suni igrZno da SeSfoTebulma
gaiRviZa.
_ vin aris? saidan?
gulmxurvaled CaeRima da bednierebisgan atirda.
iasamnebis da vardebis surnelma gaabrua, is xom ver
xedavda mis Tavze Semomdgar patara larnaks, saidanac
es surneleba awvimda. mas Semdeg mousvenrobam Seipyro
da butbuti daiwyo.
`WeSmariteba~_ es iyo sityva, romelmac yvelaze
metad aRafrTovana.
_ ra aris WeSmariteba?
es kiTxva dasva Tu ara, moiqanca, radgan mixvda, irgvliv yvelafers unda dakvirveboda. misi sxeuli borotebis danaxvam daafiqra, mis irgvliv orfexiani arsebebi mimodiodnen. susti mis fexebTan vardeboda da mzes
aRar uyurebda. mas Semdeg irwmuna momakvdavis WeSmaritebiT, rom Zalmomreoba yvelafris qvakuTxedia. amis
dasamtkiceblad ificeboda, ilanZReboda, igineboda,
magram yvelaze xSirad loculobda, loculobda, raTa
ZaladobisTvis Zala hqonoda. aseT dros mudmivad misi
sxeulisgan gamoTlil najaxis tars da mis Zlier pirs
akvirdeboda.
proza
129
erT Rames misi miZinebuli sxeuli mZimed Sezanzarda
da Tvalebis gaxelisas mis fexebze miyudebuli momRimari saxe dainaxa. maSin pirvelad gaifiqra, rom WeSmariteba araa Zaladoba. me xom viRimi, roca WeSmaritebis
suns vgrZnob. amis gafiqrebisas daberebuli vardebis,
iasamnebis Camomxmari furclebi daeca da ise SeigrZno
maTi sxeuli, verc ki mixvda. WeSmaritebis axal gzaze
axal butbuts rom mihyva da axali gzebis Zebna rom
daiwyo.
maSin, roca mxrebze dawolili didi simZime igrZno,
sacodavad moeRrica saxe. mis mxrebze qalis sxeuli
idga, romelmac Tavi yulfSi gauyara da rodesac fexebis qnevas morCa bednierebisgan amoikvnesa. magidam
kvnesis xma gaigona, magram ar SeimCnia. yvelaferi ki
mZimed maSin SeigrZno, rodesac qalis sxeuli mis sxeulze dades. simZime amouxsnel codvad daawva da lamis daaCoqa. lpoba rom daiwyo da mis sxeuls Seezarda
magida, Zveli WeSmaritebis gzas, misTvis auxsnelad, raRac Zalian bunebrivad daubrunda.
`ZaladobiT iwyeba da mTavrdeba yvelaferi~,
-gaifiqra da moZaladis portretze daiwyo fiqri.
qali SuaRames, malulad magidis qveS damarxes. daesivnen miwis qveS patara, mSieri WianWvelebi da erT RameSi SeWames. diliT ki, ukve miwis zemoT eZebdnen saWmels.
magidam mis fexebTan misuli yvela WianWvela gasrisa da
cocxlebs misTvis locva daavala. loculobdnen patara WianWvelebi, sanam magidas CaeZina. misi mTvlemare
Tvalebis danaxvisTanave najaxi Seides zurgze, ZlivZlivobiT aRoRdnen mis wvril fexebze da Tavisive sx-
130
debiuti
eulisgan gamokveTili najaxi urtyes zurgSi. Semdeg
yvelafers moednen, xis kedlebi kbilebiT daRrRnes da
mtvrad aqcies, Tixis doqebSi Camdgar wyals ramdenime
Seewira kidec. miraJi ise gaicrica, TiTqos gauCinarda,
codvisgan gaberili cocxlad darCenili WianWvelebi
ki miwaSi CaZvrnen da axali msxverplis Zebna daiwyes.
proza
131
nato gabaraSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
sizmari
` _ sul mainteresebda, rogor iwyebdnen adamianebi
weras... ai, rogor iReben kalams xelSi, rogor midian,
sxdebian da weren. isic sul mainteresebda, usaSvelo
tkivils rogor uZlebdnen, xorcis ki ara, sulis gausaZlis tkivils!~
roca adamiani did fsiqologiur dartymas iRebs,
mis gonebaSi warmoqmnas iwyebs axali samyaro, sadac yvelaferi isea, rogorc `manamde~ da xandaxan ise Zlieria
am irealuri samyaros gavlena, rom garCeva giWirs, sad
xar sinamdvileSi...
xelovnuri mxatvruli efeqtisTvis ver vityvi, rom
ramiT gansakuTrebuli saRamo iyo, arc yviTeli foTlebi gvefineboda Tavze, arc Camavali mze gvWrida
Tvals da arc Citebis WikWiki iqcevda Cvens yuradRebas.
piriqiT, zedmetad Cveulebrivad iyo yvelaferi. ezoSi,
xis magidasTan visxediT me da deda. saxe dabereboda,
132
debiuti
Sromisgan daRlili xelebi kalTaSi gadaejvaredinebina
da odnav ukankalebda. etyoboda, rac Tma gauWaRaravda, erTxelac ar SeuRebavs. axlac gaTeTrebuli Rerebi ukan lamazad Seekra, mxolod grZel da xSir warbebs
Semoenaxa erT dros Savi Tmis elvareba. dedas Wreli
kaba ecva, feradi yvavilebiT moCiTuli. im yvavilebze
Tvali gamiSterda da vfiqrobdi, marTla arsebobda
sadme aseTi yvalilebi, Tu ara. vgrZnobdi, TvalebSi
miyurebda da pasuxismgeblobis an cudad Sesrulebuli
saqmis gamo, misi mzera mwvavda. Sevxede TvalebSi da
gavifiqre, rogor male damiberda-meTqi. erTi eg aris,
me Tavs patara bavSviviT vgrZnobdi, TiTqos sul ar
mommateboda wlebi. gaucnobiereblad fexebze davixede
da gavocdi, zustad iseTi vardisferi baTinkebi mecva,
dedam rom miyida, roca TxuTmeti wlis gavxdi, oRond
marjvena cals erT mxares lanCi gaxeoda. saocaria,
verafriT gavixsene, rodis gavafuWe. gakvirvebulma
Sevxede TvalebSi. gamiRima, mkrTalad, magram mravlismTqmelad...
_xom giTxari, ezoSi magiT ar iTamaSo-meTqi! _
xmadabla miTxra, TiTqos mimixvda fiqrebs. araferi mipasuxia, vuyurebdi da TandaTan uCveulo simSvide meufleboda.
_ deda, rodis gagiTeTrda ase Tma? _ vkiTxe cota
xanSi.
_ Sen rom kibidan dagordi da fexi moitexe maSin.
_ marTla? _ aRar maxsovda.
_ da amdeni naoWi erTbaSad?
_ erTbaSad ara, Sens yvela tirilze TiTo memate-
proza
133
boda.
isev davxare Tavi da davfiqrdi. raRac kadrebi
mereoda gonebaSi. deda gadmoiwia da Cemi xeli Tavis
xelebSi moaqcia. civi wylisgan da dauRalavi Sromisgan
daxeTqili xelebis Sexeba vigrZeni.
_ rodemde unda itanjo Tavi, ratom ar utydebi,
rom giyvars?
gavocdi. TiTqos qurds moparvisas waaswreso, ise
gavSeSdi uceb. saidan icis? rogor mixvda?
_ usiyvarulo cxovreba ra cxovrebaa, erTi miTxari. magaze wminda raRa unda ganicado. adeqi da martivad uTaxri! _ ise agrZelebda, arc eloda Cems pasuxs.
icis, Sematyo, mixvda. aRarc me daviwye Tavis marTleba da TavisTavad mivyevi saubars.
_ meSinia, imedgacruebisa meSinia! _ vupasuxe.
_ sul ase SegeSindeba, Tu erTxel ar ajobe Tavs.
gaxsovs, bavSvobaSi xeze asvlis rogor geSinoda, sanam
ar axvedi?
wamierad Tvalwin damidga Cveni baRis SuagulSi mdgari didi TuTis xe.
_ gaxsovs? _ mkiTxa da raRac brWyviala SeaTamaSa,
verc davinaxe jibisken rodis gaapara xeli. gamovarTvi da davxede. Cemi samajuri iyo, wlebis win davkarge
sadRac. rogor miyvarda, rogor momwonda xolme.
_ saidan gaqvs? aRarc maxsovs, rodis davkarge.
_ bevri rame dakarge da daiviwye ise, rom aRarc
gaxsovs!
_ ratom meubnebi magas?
_ rodis moefere mamaSens bolos? _ mkacrad mkiTxa.
134
debiuti
ise, rogorc bavSvobaSi gaimkacrebda xolme xmas, rames
Tu davaSavebdi. davibeni. mindoda Tavis marTleba
damewyo, magram vgrZnobdi, xmas amoviRebdi Tu ara,
cremlebi wamomcvivdeboda. erTbaSad, raRac burTiviT
gameCxira yelSi.
_ axla Seinaxe eg samajuri da daimaxsovre, win roca
midixar, xandaxan ukanac unda moixedo, daakvirde, rame
Zvirfasi xom ar dagivarda, rame mniSvnelovani xom ar
dakarge.
uxmod gamovarTvi samajuri da muWSi magrad moviqcie. amasobaSi deda mZimed wamodga, akankalebuli
xeliT magidis kuTxidan Wiqa aiRo da wyali svenebiT
mosva. sanam cariel Wiqas Tavis adgilas daabrunebda,
uneburad xelidan gauvarda. magididan Camogorebuli
Wiqa TiTqmis uxmaurod patara qvas daeca miwaze da gaibzara. davixare, unda ameRo.
_ ar aiRo!_gamaCera, _ mieCvie usargeblo nivTebis
moSorebas, dRes gabzaruli, xval gatydeba da SeiZleba
ufro gazaralos.
skamze nela gavswordi. vcdilobdi, yvela sityva
kargad gameazrebina. deda momiaxlovda, Tavze damado xeli. wamis siswrafiT gamaxsenda, ase Tavze xelis
dadebiT amTavrebda xolme bavSvobaSi Cems darigebas da
usiamovno sicive vigrZeni. ar mindoda dagvesrulebina
saubari. isic mikvirda, ase sad eCqareboda da Tavauwevlad vusmendi.
_ daimaxsovre, Svilo, kedlis miRma danaxva Tu
ar SegiZlia, ar niSnavs imas, rom mis ukan samyaro ar
aris.
proza
135
_ ar waxvide, deda! kidev bevri damrCa saTqmeli...
_ gabzaruli xmiT Sevexvewe.
_ ar mivdivar... _ Cumad miTxra da makoca.
cremli ar momdioda, magram TvalebSi mainc Camidga
raRac burusi. arc deda dgamda nabijebs, magram vxvdebodi, mSordeboda. skamidan swrafad wamovdeqi, mindoda
gavkidebodi, gameCerebina. RmerTo, ra mWirs? ver gavrbivar. nabijis gadadgma minda da ver viZvri, TiTqos
mTeli qveynis simZime fexebze medos. arada midis, arada mSordeba nel-nela. uecrad kaSkaSa sinaTlem momWra
Tvali da...gamomeRviZa.
swrafad wamovjeqi sawolze. Cemi gulis cema saaTis
wikwikSi ireoda. sadRac dilis eqvsi saaTi iqneboda,
qalaqis xedebs susti sinaTle dahkravda. SeSinebuli
ar vyofilvar, piriqiT, uCveulod mSvidad vgrZnobdi
Tavs, ubralod SigniT, sadRac Rrmad, raRac sicariele iyo. didi xani gasuliyo, rac deda sizmarSi aRar
menaxa. sul megona, mibrazdeboda da aRar surda Cemi
naxva. ar yofila gabrazebuli Turme. pirvelad vnaxe
aseTi gaTeTrebuli da moxucebuli. oci weli gavida
mas mere, rac bolos realurad visaubreT. am oci wlis
ganmavlobaSi aTasjer mainc warmomedgina, rogori iqneboda Cveni xelmeore Sexvedra, ras metyoda, rogori
damxvdeboda. albaT ise iqneba, rogorc sizmarSi, me
isev TxuTmeti wlisa viqnebi, rogoric damtova, Tavad
_ ukve moxucebuli. Tumca ara, albaT ufro me viqnebi
asakovani, dauZlurebuli, cxovrebagavlili, akankalebuli xelebiT da TeTri TmiT da deda isev axalgazrda,
Wreli kabiT, iseTi, rogoric marTla maxsovda.
136
debiuti
nikoloz ciskariSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
msxverplSewirva
veTayvanebi RvTaebas, didebuls, rogorc wiTel
mTas da SiSismomgvrels. misi kbilebis elvarebas Tayvans vcem. tyis siRrmeSi cxovrobs demoni, samyaros
Semqmneli, romlisTvisac Sewiruli msxverpli wmindaTawmindaa. vumReri mas, rogorc _ Ramis caze mocimcime diad RmerTebs. elva moRrublul caze misi
klanWebis gamokrTomaa, xolo quxili _ misi braziani
Rriali; qaris qrolva demonis Rrma sunTqvaa, xolo
zRvis Relva _ Rameuli misi fSvinva; mze da mTvare
misi ori Tvalia, xolo ca _ misi yovlismomcveli xaxa,
romelsac Cveni STanTqva SeuZlia. RvTaeba tyis siRrmeSi cxovrobs da aravis uxilavs axlos, mxolod misi
Rriali gvaRviZebs RamiT da Cvenc yvelani, koconis
garSemo vikribebiT, raTa vilocoT da cekviT vadidoT
misi yovlisSemZleoba da sisastike.
proza
137
yoveldRe, dilaadrian, msxverpls vwiravT SiSismomgvrel RmerTs, raTa misi wyaloba davimsaxuroT.
`geTayvanebiT Sen, demono, raTa ar davimsaxuro Seni
SemaZrwuneblad moelvare eSvebis mrisxaneba~.
mzis amosvlamde rigrigobiT SevdivarT tyis siRmeSi da iq, aRmosavleTis RmerTis gamoCenis molodinSi
gatrunul wyvdiadSi vtovebT ZRvens, romliTac demons
vadidebT. iyo dro, rodesac sxva RmerTebs veTayvanebodiT, magram ai, daibada axali demoni, romlis mZvinvare Rrialma daarRvia tyis srulyofili mdumareba
da Zrwola mogvgvara. bevri Cvengani gaxda misi mrisxanebis msxverpli da maSin mivxvdiT: swored is aris erTaderTi, visac Tayvani unda vceT, gavuziaroT nadavlis nawili da vicekvoT, raTa ukvdavyoT gamouTqmeli
saxeli misi.
urCxuli uzarmazaria, misi nabijis simZimisgan miwa
iZvris da kldeebidan qvebi cviva. misi mrisxane sunTqva
zRvis Relvas da napiris walekvas iwvevs. misma sisastikem gangvdevna tyidan da axla zRvis maxloblad vcxovrobT, sanapiroze, raTa mudam, yovel wuTs vusminoT
demonis sunTqvas, romelic wylis RelvaSi xmianobs.
cecxlTan mocekvaveni xarbad vsvamT msxverplTa
sisxls, kocons vapkurebT uwmindes siTxes da vmReriT, raTa ukunisamde vadidoT RvTaebis dauSreteli
sisastike. ganTiadi misi Rimilia, xolo mwuxri _ sevda.
maRla aRmarTuli SubebiT nela miviwevT tyeSi, rom
kuTxeSi movimwyvdioT nadiri, romlis naxevaric mas
ekuTvnis _ ukvdav demons, uZiros, rogorc zRvas da
mSveniers, rogorc zRvaSi Casvenebul mzes.
138
debiuti
es ambavi savse mTvaris dros moxda. miefara Tu ara
mnaTobi goraks, axalgaRviZebuli nela daviZari tyis
siRrmisken, raTa msxverpli Semewira ukvdavi demonisTvis. mxars mimZimebda sisxlisgan daclili arsebis sxeuli, misi suli sadRac Sors, mTebSi danavardobda da arwivebTan erTad Rrmad isunTqavda dilis msubuq haers,
sxeuli ki Cems mxarze ekida, raTa Seesrulebina erTaderTi namdvili, sapatio daniSnuleba _ gamxdariyo RvTaebis nawili samudamod da ukunisamde. xeebs Sorisac
ki, napirisgan Sors, TiTqos vgrZnobdi beladis mkacr,
momTxovn mzeras, romelic misi Taflisferi Tvalebidan gamosWvioda, Tvalebidan, romlebic rwmeniT da sisastikiT iyo savse.
tyis siRrmeSi vgrZnobdi demonis nerviul, Smag
sunTqvas, romliTac haeri gaJRenTiliyo. me, misi morCili, xelebs jer isev bneli cisken aRvapyrob da Sendobas SevTxov. igi Semiwyalebs, radgan xeebs Soris aRar
dalivlivebs muqariT savse Rriali da fSvinva.
vxedav, misi Ria yavisferi, savse mTvaris naTebis
msgavsi elvareba iRvreba palmebs Soris. kvlav aRvapyrob xelebs, amjerad ukve Sevardisferebuli cisken da
CurCuliT vumadli demons, radganac sakuTari srulyofilebis xilvis neba damrTo. es is pativia, romelsac
aravin daijerebs.
demonis sxeuli xeebs gamoeyofa da miaxlovdeba.
misi Tvalebi muqi Taflisferia, usasrulo. yavisferi
sxeuli Savi koplebiT aqvs moxatuli da me cremli mdis
misi mSvenierebis Semyures. nela miaxlovdeba, rogorc
macduri qali sadResaswaulo cekvebis Semdeg, TiTqos
proza
139
Cemi daufleba, STanTqma surs. Soridanac vgrZnob misi
srulqmnili sxeulis surnelebas da Tavbru mesxmis,
radgan erTaderTi var, vinc igi ixila. nela, mowiwebiT vuwvdi samsxverplo cxovels da miwaze vdeb, Semdeg
kidev erTxel avxedav zecas da madlierebiT aRsavse
vSordebi demons.
uCumrad, frTxilad vixev ukan, magram demoni Sewirul msxverpls Tavs aridebs da Cemsken moiwevs. vgrZnob, rogor icvareba ofliT TiTebiT magrad
CabRujuli Subi. vCerdebi, rom kargad Sevavlo Tvali
RmerTs, romelic miaxlovdeba da mis TvalebSi Cabudebuli sisastikis ukan raRac ucxos vamCnev. Taflisfer
TvalebSi, romelic xandaxan mwvaned gamokrTis, nela
iRvreba SiSi.
maRla aRvmarTe Subi, orive xeliT CaveWide da davelode, demoni kamaras rodis Sekravda. namgala mTvaris formis daniT Tavi movkveTe RmerTs, raTa sabolood damemarcxebina igi, Seuracxyofa mimeyenebina misi
uZlevelobisTvis. sibraze meufleboda misi adrindeli
sisastikis warmodgenisas, rodesac Tavs yovlisSemZled
gvaCvenebda. amieridan aRar vimRerebT simRerebs da
aRar vicekvebT koconis garSemo mis gamo, movcildebiT zRvis moSiSvlebul sanapiros, sadac SuadRiT mzis
mxurvaleba gvtanjavda, xolo RamiT _ Seubralebeli
qari. kvlav SevereviT tyes, rogorc uZveles dros da
Tamamad vinadirebT. davewafebiT CrdilSi mdinaris civ
nakadulebs da movkrefT tkbil, ferad nayofs, raTa
aRarasdros vigrZnoT Zrwola cxoveluri Zalis winaSe.
kvlav veTayvanebiT caze moseirne RmerTebs, romlebic
140
debiuti
Suqs gvfenen da aRar SegveSindeba demonis Rameuli Zaxilis, radgan igi mkvdaria.
me movkali urCxuli, romelic RmerTi gvegona,
bolo movuRe mis moCvenebiT srulyofilebas da sisastikes. mis mokveTil Tavs vaCveneb adamianebs, Cems Zmebs
da debs, vaCveneb misi kbilebis aw ukve Camqral elvarebas, raTa darwmundnen, rom urCxuli aRar arsebobs.
misi sxeuli ki, rogorc sxva yvelaferi, tyis siRrmeSi
gaixrwneba, raTa xorcis simyrale mTel miwas moedos
da gagvaxsenos, rom aRar arsebobs Zrwolismomgvreli,
sastiki demoni. misi Rriali sabolood miwyda.
sanapirosken mimaval gzaze xarbad vlokav danaze
SerCenil velur sisxls da vgrZnob, rogor ivseba Cemi
sxeuli ucxo sinaTliT, romelic aqamde arasdros minaxavs. beladma, romelsac ferxTiT davubrZane urCxulis sisxlmdinare Tavi, gorakisken mimiTiTa. dReidan
gandegili var, uaryofili.
dilaadrian, sanam mTvare Cem ukan Caesveneba, vxedav,
rogor miiweven Cemi Zmebi da debi tyisken, raTa kidev
erTxel Seswiron msxverpli demons, RmerTs, romelic
aRar arsebobs, romelsac arc arasdros uarsebia. isini kvlav iq cxovroben, sanapirosTan, zRvasTan axlos,
radgan gaurbian imas, risi ararsebobis dajerebac ar
SeuZliaT. gandegili, sakuTar martoobaSi vgrZnob,
rom maTi gulebi carielia da kvlav, usasrulod vadideb oqrosfer mnaTobs. gorakze ganmartovebiT mdgari, kldeebsa da gamoqvabulebs Sexiznuli, vfiqrob,
rom aqamde demons da RmerTs ki ara, SiSs veTayvanebodi.
dRes ukve vici, rom rodesac qreba urCxuli, romelsac
proza
141
msxverpls vwiravT da Tayvans vcemT, Cveva da crurwmena rCeba. urCxuli mokvdavia, SiSi ki _ ukvdavi.
gadideb Sen, oqrosfero mnaTobo da Cems dausabamo martoobaSi geTayvanebi, raTa mommadlo sinaTle,
romelsac Seni grZeli mklavebiT asxiveb.
142
debiuti
nino miqaZe
saqarTvelos universiteti
cxovreba kadrebiT
cxovreba fragmentidan amoglejili momentebisgan
Sedgeba, romelsac gulSi saTanado adgils miuCen xolme da didxans inaxav mexsierebaSi.
dro arasdros gelodeba, ukanmouxedavad mirbis
win, Sen ki erT dRes moixedav da xelSi an bednieri, murabasaviT tkbili, an wiwakasaviT mware da mtkivneuli
mogonebebi SegrCeba, romlebmac TiTqos umniSvnelo,
magram SenTvis didi anabeWdi datoves warsulis sufTa
dafaze. es Seni mexsierebis anabeWdebia...
ra moxdeboda Cemi Tvalebi suraTebs rom iRebdnen? vin icis, ramdenjer miocnebia amaze. maSin xom Cemi
ganvlili cxovrebis TiToeul kadrs gadaviRebdi, gansakuTrebul adgils amovurCevdi Cemi mexsierebis patara komodSi. dro rom gavidoda, isev amovqeqavdi, davaTvalierebdi da vizualurad davinaxavdi yvelafers,
proza
143
rac gamoviare, yovelgvari gonebis daZabvisa da warmodgenis gareSe. axla mxolod is mrCeba, rom didxans
vuyuro mniSvnelovan kadrs, raTa arc erTi detali ar
damaviwydes, mere gavixseno is SegrZneba, rac im dros
dameufla. es daaxloebiT im gemosaviTaa, SenTvis sayvarel kerZs rom aqvs.
netav, Cemi telefonidanac ise Candes yvelaferi,
rogorc Cemi Tvalebidan.
axla loginze var wamowolili,
gadaviRale...
hoda, ucbad mominda ramdenime wuTiT ganmeorebuliyo is wami, rodesac RamiT zRvis napiras Cems gogoebTan erTad qvebze viyavi wamowolili, varskvlavebiT gadaWedil cas SevscqerodiT, Coldplay-s Fix you-s
vusmendiT da vcdilobdiT dagvenaxa, rogor vardeboda
varskvlavi cidan da Tu Camovardeboda, bednierebisgan
vyvirodiT, Tan erTmaneTs vekiTxebodiT, movaswariT
Tu ara survilis Cafiqreba.
ucbad tanSi Jruantelma damiara.
zustad gamaxsenda is SegrZneba, rac maSin dameufla. Zalian Znelia, roca amdeni bedniereba ar ici sad
waiRo, rogor gamoxato, rac Sen SigniT, sxeulSi xdeba
da yelSi mobjenil uzarmazar burTs dauSalo, rom ar
gaskdes. oRond zafxuli ki ara, ai, zustad is wami momenatra, rodesac Cemi Tvalebidan fokusi gavaswore da
suraTi Zalian naTlad gadaviRe.
dro mainc ar melodeba, kadrebi ki samudamod rCeba.
cxovreba erTi didi firia, romelic iqamde grZel-
144
debiuti
deba, sadamdec Sen iarsebeb. yvelas Tavisi kuTvnili
firi aqvs. hoda, me am wams Cemi firidan sanatrel momentze gadavaxvie da axlidan vuyure. netav TiToeuli
adamianis cxovreba ase erT firze iwerebodes, romelsac Semdeg saxels da gvars daawerdnen da sadme erTad
did sacavSi moaTavsebdnen, ganyofilebebi ki gvarebis
mixedviT iqneboda. xalxs SeeZleboda nebismieri firi
aeRo da eyurebina.
eyurebina imdenjer, ramdenjerac gauxardeboda da
mec, albaT, xSirad mnaxavdiT iqve grZel rigSi sulmouTmenlad mdgoms.
145
proza
salome bzaraSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
sinaTle lazares TvalebSi
ici ganTiadi rodis aris mSvenieri?! roca mas adamianis TvalebSi xedav... Tu Tqven odesme RrubelTa
ziareba gixilavT, maSin RvTaebrioba gigrZvniaT. uflis maTaridan zecaze daqceuli Rvinis wveTebi...
TiTqos mwuxris agoniidan gamoqceuli samyaro SeboWil suls ziarebiT ixsnis. wamieri gaelveba da daibertyaven Rrublebi mSvenierebas, rCeba mxolod uRimRamo
naturmorti.
marinistisTvis albaT nacnobi SemTxvevaa. mas Tavis
namuSevrebSi gardamtexi wamis dasatyveveblad zRvis
piras Rame mravlad gauTenebia, magram Tvalwarmtaci
sanaxaobiT Sepyrobili STagonebas aRuwerel, magram
damatyvevebel wams usaxsovrebda xolme.
buneba saukeTeso magaliTia adamianis Sinagani samyaros aRsawerad da axla, rodesac ganTiadis RvTaebriobaze vsaubrob, maxsendeba suli, romelic sixarulisgan miniWebul rwmenas ise eWideba, rogorc dedamiwa
146
debiuti
aiss. TiTqos maradisobis cnebaSi dasarwmunebel mizezs imgvarad eZebdes, rogorc adamiani _ misi arsebobis
RirebulebaSi.
da mainc, yovelTvis arsebobs magram... buneba,
rogorc yofierebaSi gabatonebuli gulgriloba,
SegviZlia aRviqvaT xiluli da abstraqtuli samyaroebis saerTo tkivilad.
_ eh, alber, iqneb jobda Savi Wiri apaTias...
axla seqtembris grili dilaa. sarkmels farosanebi
awydebian, Ramurebi Zilispiruls RiRineben, foTlebi
Rrublebs ahyolia da Srialeben, dedamiwa iRviZebs, magram Zils ufro natrobs. meezoveebi quCebs fexakrefiT
asufTaveben da nagavs avtomobilebs atanen, TiTqos
momavals warsulis Secdomebisagan asufTaveben. SoriT
ZaRlebi yefas iwyeneb da mosalodnel saSiSroebas vaJkacuri yiJiniT afrTxoben. CemSi Sinagani agonia da
wuTisoflis sificxe erTmaneTs abaTilebs da vrCebi
ubralod araferi... sicariele... drois SegrZnebadakarguli JamTaaRmwereli...
_ kidev didxans apireb ase yofnas? _ mekiTxeba oTaxSi
barbaciT Semosuli babo, romelic Tvalebs isress, Tan
karis saxelurs ritmulad eyrdnoba. ar surs, SeimCnios
asaki, amitom xeljoxs ar iyenebs da aTrTolebuli. ase
nel-nela, droisgan ferwamxdar kedlebs Soris xelis
cecebiT dafusfusebs...
_ adeqi, Svilo, xom xedav, mzis kokrebi gaifurCqna,
qalaqi axmaurda._ Semaxsena gaTeneba, momiaxlovda, saxeze TiTebi Camomisva, iqneb damloca an Cemi nakvTebis
damaxsovreba surda, TavSali mxrebze moigdo da Ria
proza
147
sarkmels gauswora Tvali...
_ ra mSvenieria alioni, samyaro waxda, magram laJvardis saTnoeba veraferma dajabna. Svilo, ratom dumxar? dila mxiarulebiT unda daiwyo, rom es dRe SenTvis
bednierebis momtani iyos. eh, netav Seni mSoblebis mze
ase male ar Casvenebuliyo... Sen gaemzade, me sufras
gavawyob. _ mibrunda da sulSi mZvinvare qariSxlebi
RarSive Catova...
***
metroSi Cavdivar da cxovrebis rutinas mivyvebi,
qvegriala CemTvis yvelaze myudro adgilia, sivrce sadac fiqrisTvis gansakuTrebuli atmosferoa. matarebelic xom drois qmnilebaa, romelic Tavad miuZRvis
mas. vagonis kuTxeSi vdgavar SeumCnevlad, yofierebis
klanWebSi var moqceuli, rogorc sxvebi da uRimRamo
arsebobisgan Tavis daRwevaze vocnebob. akviatebuli
fraza gonebas miRrRnis. zogjer mgonia, rom adamianebi peplebi varT miwisZvris epicentrSi da afrena ar
SegviZlia. vdgavar sicocxlisgan moSorebiT, klonTa
garemocvaSi Sepyrobili azriT, rom araraoba var, imdenad didi araraoba, rom arafers vakeTeb sakuTari
Tavis am mdgomareobidan gamosayvanad.
abstraqtuli samyaroTi Sepyrobils wuTisoflis
xmebi mafxizlebs da vamCnev ormoc wlamde mamakacs,
romelmac vagonSi mZimed Semoabija da espanuri satrfialo simRerebis Sesruleba daiwyo. cota ar iyos
meucxova, radgan arasdros Semxvedria es repertuari,
ufro xom qarTuli folklori JRers xolme metroSi.
148
debiuti
moulodnelad ucxo qalbatoni TvalSisacemad wamoxta
adgilidan, cekva-cekviT miirbina musikosTan da kalaTaSi xurda Caugdo, mere gauRima, xalxs xalisi Seemata. qali artistizmiT, sicocxliT iyo savse da roca
darwmunda, rom xalxi gamoafxizla, TiTqos movaleoba
pirnaTlad moixadao, umalve vagonidan gauCinarda...
vismendi espanur baladebs da masze fiqri ar mSordeboda, TiTqos naTeli davinaxe am samyaroSi. naTeli,
romelic Cemi sulis Carazul darabebs amtvrevda.
meore diliT me gavaRviZe babo, kalTaSi Tavi Cavude da davuTqvi, rom Zvel pirobas Sin dabrunebisas
avusrulebdi. gamiRima, dawnul Tmebze xeli gadamisva
da miTxra: mixaria, Sen mainc rom asruleb dabrunebis pirobebso. TiTebze vuyurebdi, droiT dakoJril
TiTebze da vumeorebdi, rom yvelaze mSvenieria, uflis
madlia misi xelebi, romlebsac yovelTvis SeuZliaT
Cemi gankurneba, CemSi dacemuli angelozis amaRleba...
***
metrosken miviswrafi, Tan vcdilob, gavixseno
romel vagonSi gadaveyare ucnob artists. gadaviTvli
vagonebs da isev vibnevi, sabolood ki beds mivendobi.
dinebis miyolas didi xania miveCvie, sulze daxeTqili
iarebic ver maSineben da verc iluziiT aSenebuli kedlis narCenebi. vTvli, rom adamianis yvelaze didi Secdoma danebebaa, radgan mas ise Zlier SeuZlia SeCveva,
rom funqciadakargul arsebas emsgavseba...
Sevabijeb vagonSi saswaulis molodinSi da araferia, is aq ar aris. kvlav kuTxeSi vdgebi da misi xilvis
proza
149
imeds vkargav. amRvreuli var, mouTmenloba mipyrobs,
vfeTianob, xalxSi mis Tvalebs veZeb. TiTqos garSemo
sibnelea. okeaneSi CasaZirad ganwiruli navi var da
Suquris gafantul sinaTles sicocxlis dauokebeli
surviliT daveZeb, TiTqos brbos nawili var, brbos,
romelic cxovrebas ferTa palitrisgan acalkevebs da
arsebobad aqcevs. me ki mSvenierebis danaxva msurs. ara
stereotipebiT gaTvaliswinebuli, aramed usazRvro,
STamagonebeli, Seufasebeli mSvenierebis, romelic
Tavisufali Sinagani samyaros qmnilebaa da ara tendenciebis. impulsurad gamovdivar vagonidan da Sin vbrundebi, SurduliviT mivrbivar saxlisken, TiTqos sadacaa
caSi aviWrebi da frTebs Sevisxam, magram sulieri simZime Zirs manarcxebs.
babo gaSeSda Cemi danaxvisas...
_ ra xdeba, babo genacvalos, ase male ratom dabrundi?
_ araferi, ubralod leqciebi micdeba, aivanze gavideT Cveneburad da dapirebul leqsebs wagikiTxav.
maSinebda is faqti, rom Cemi striqonebi melanqoliis morevSi iZireboda, meSinoda amas babos rwmenaze ar
emoqmeda, misi dakargvis meSinoda. uceb Semawyvetina da
miTxra:
_ zecaze varskvlavebs Soris ar daiwyo RmerTis
Zebna, ubralod gulSi Caixede, RmerTi siyvarulia. _
gulze xeli damado da ganagrZo: _ sicocxle saswaulia
Svilo, Seni gulis feTqvac saswaulia, uflis wyalobaa,
amitom arasdros dakargo rwmena RmerTis da sakuTari
Tavis, is arasdros dagtovebs, radgan Seni nawilia... _
150
debiuti
babom kalTis jibidan patara wignaki amoiRo, karga
xans akvirdeboda Cafiqrebuli, Semdeg gadaSala da amoikiTxa:
_ gTxov, damixseni, gTxov `gamixsene, suli STambere,
viT qandakebas... Seni mSoblebi, rom gardaicvalnen
tkivilma rwmena wamixdina, magram Semdeg Sen iqeci Cems
sayrdenad, sulSi kelaptrebi amigizgize da dRemde veraferma SeZlo maTi Caqroba. Senc unda dainaxo, Svilo
saswauli, romliTac ufali sicocxlis RirebulebaSi
gvarwmunebs.
babos Sublze vakoce, wamovdeqi, vuTxari, rom saseirnod mivdiodi. vigrZeni, pirjvari rogor gardamsaxa karSi gamosvlisas. mivdiodi, raRac amoucnobsa da
amaRlebuls ganvicdidi. vagonSi Sevedi, kvlav kuTxeSi davdeqi da is davinaxe. SuaSi mokalaTebuliyo da
mgzavrebs xatavda, TiTqos misi suli yviroda `SeCerdi wamo, mSvenieri xar!~. albaT eubneboda portretebze aRbeWdil adamianebs, SexedeT da gaixseneT es wami,
rodesac sevda an bedniereba ileqeboda Tqvens saxeebze da mixvdebiT adamianad yofnis fass, mixvdebiT, rom
yovelTvis SegiZliaT ganicadoT Sinagani fericvaleba,
romelsac aRmafrenamde mivyavarT da Tqvens arsebobas
saocar Tavgadasavlad aqcevs... vuyurebdi da vxvdebodi, rom me saswauli davinaxe, garSemo yvelafers xibli
emateboda da vigrZeni, rom vsunTqavdi...
151
proza
salome SveliZe
qarTul-amerikuli universiteti (GAU)
wyalSi CaZiruli fiqrebi
adamians klavs is, risic yvelaze metad eSinia.
raoden usasrulo da SeuzRudavia adamianis fiqris
areali. Cveni goneba xom ganuwyvetliv fiqris procesSia. ar arsebobs sakiTxi, romlis siRrmeSic ar CauRwevia Cvens fiqrebs, magram Cemi fiqrebi arasdros misulan sikvdilis Temamde.
Cemi sikvdili mxolod siberiT warmomedgina, welSi
moxrili, TmagaWaRaravebuli, danaoWebuli xelebiTa da
isev axalgazrda guliT, cxovrebis bednieri wuTebiT
rom davtkbebodi. ukve kargad gakvaluli gzis mnaxvel
adamians sikvdili xom veRar aSinebs, verc me SemaSinebda. sikvdils Zala maSin ekargeba, roca sicocxlesTan
uZluria. maSin is mxolod fizikuri tkivilis Semsubuqebad gveCveneba. maSin aRar nerviulob, guli aRar gwydeba, rom raRac ver moixile.
152
debiuti
siymawvilis wlebi ise gadis xolme, rogorc unda
gadiodes; soflis orRobeSi gazrdils rogorc Seefereba; swavliT da RvTiv dalocvili miwis movla-patronobiT; bebos mier kecze gamomcxvari mWadiTa da
damWknari xelebiT amoyvanili yvelis gemoTi; ymawviluri garTobisa da uSedego nadirobis xibliT.
axla wyalSi var da kinokadriviT vixseneb TiToeul
im wuTs. Cems Tavs vuyureb da Tan im ymawvils, romelic
verasdros warmoidgens sakuTar Tavs aseT dros. veZaxi
mas, magram ar minda SevaSino, ar minda vuTxra imis Sesaxeb, rac win elis. iTamaSos, ilxinos, datkbes cxovrebis tkbili wuTebiT, Torem tanjva da tkivili merec
moelis.
dro miqris ise, rogorc axla.
da am drois svlasTan erTad, es biWunac izrdeba,
vaJkacdeba. uCndeba samomavlo miznebi da survilebi.
droebiT miwevs dedis kalTas movcilde da sxva qalaqSi wavide. menaneba is dro, dedis nazi saxis danaoWebas
rom ver vixilav, mis utkbiles xmas rom ver gavigoneb.
menaneba, magram iq arc dro icdis da arc miznebi.
mivdivar da yurSi dedis utkbesi xma Camesmis...
im drois sastiki reJimi cdilobs, ocnebebze uari
maTqmevinos, ar maZlevs nebas, Cemi cxovrebiT vicxovro. omis damRupveli xma miqadis, Tavisken mixmobs.
depeSebs depeSaze vagzavni da `vRebulob~. vatyobineb ojaxis wevrebs, rom kargad var, rom omi ver maSinebs.
erTaderTi, risic meSinia, udedmamobaa da is, rom rom
drois mdinarebas ver SevaCereb.
dReebi monatrebaSi gadis da vbrundebi samSoblo-
proza
153
Si, vubrundebi miwa-wyals, Cems sofelsa da mSoblebs.
oh, rogor miyvars Cems sofelSi alioni, wylis siRrmidan amosuli mzis mwveli sxivebi, gauRviZebeli bunebis
surneleba da gaSlili horizonti.
wyali Rrmad miTrevs iqeT, saidanac mze yoveldRe
gamTeniisas amodis...
mere iyo studentoba, TeTrad gaTenebuli Rameebi,
mSieri dReebi, studenturi Tavgadasavlebi da siyvaruli…
miyvarda giSrisTvaleba gogona, grZeldalalebiani, spetaki guliTa da umanko suliT. im droSi siyvarulic sxvagvari iyo. sufTa, ubiwo, adamianTa gulebs
uangarod eufleboda. im moridebasa da krZalvaSi didi
siyvaruli iyo. ojaxis uReli erTad ioli satarebeli,
miuxedavad imisa, rom ukve Svilebic gvyavda. Cemi cxovrebis arc erT wuTs ar aRemateba im wuTebis bedniereba, roca am patara arsebebma mamobis sixaruli
momaniWes. me sxva adamianad gardaviqmeni, Zlier, Seuryevel cixesimagred, romelsac gare dabrkolebebis
miuxedavad, veravin arbevdnen. yvela, vinc mabednierebda, ukve myavda. borotebas araferi esaqmeboda iq, sadac siyvaruli batonobda. magram rogori daugegmavia
es cxovreba, gaugebari da amoucnobi.
isev vcdilob wylis zedapirze amosvlas, iqneb
Cemi arseboba vinmem igrZnos. gTxovT, damixsnaT wylis
saSineli klanWebisgan...
Cems Svilebs siyvaruli vaswavle. vaswavle, rom
cxovrebiseuli dabrkolebebis miuxedavad, arasdros
Tqvan uari TavianT ocnebebze. eh, netavi meti drois
154
debiuti
gatareba SemZleboda maTTan erTad. Cems Tavs vuxmob
da STavagoneb, rom cxovreba xanmoklea, rom arc erTi
wuTi ar unda daikargos sayvareli adamianebis gareSe.
kvlav aravis esmis Cemi ...
mere iyo Cemi meuRlis avadmyofoba. locvasa Tu
vedrebaSi gaTenebuli Rameebi. vgrZnobdi, mis gareSe
rogor icvleboda samyaro. vgrrZnobdi, rom misi mxardaWerisa da siyvarulis gareSe ver gavZlebdi.
amjerad Cemi vedreba ismina ufalma da usiyvarulobisTvis ar gamwira. Cemi giSrisTvaleba gogo gons rom
movida da erT TveSi gaWaRaravebuli daminaxa, gamiRima,
didxans gicxovria Cem gareSeo...
vcdilob ukanasknelad CavisunTqo, ukanasknelad...
roca qveyana airia da daiwyo gaWirveba, SimSiloba.
guli ar miCerdeboda samSobloSi, ukanasknel xurdebs
viTvlidi, Cems Svilebs ver vexmarebodi, vxedavdi, rom
Cems moxuc mSoblebs didi Sroma uwevdaT. isev wavedi!..
wavedi da Tan dedis cremlebi gamomyva. mivdiodi ucxo
qveyanaSi, iq, sadac Cemi soflis alions veRar vixilavdi. iq, sadac haeric ki gansxvavebuli iyo. iq, sadac
Cemi guli ar xarobda. ver daviviwyeb mtiral meuRles,
mSoblebs, Svilebs. mtkioda ise, rogorc axla, roca
wylis siRrmiseuli miTrevs da mipyrobs.
vmuSaobdi da varCendi ojaxs. gauTenebeli dReebi
Cqara gadioda. Cemi ojaxis wevrebs iseT dros vakldi,
roca yvelaze metad vWirdebodi. am ganSorebis Wrilobebs ki Cemi SviliSvilebis siyvaruli mixorcebda.
oh, rogor mixarebda guls maTi daZaxili `babu!~
netav, axla TqvenTan mamyofa… netav, axla TqvenT-
proza
155
vis Semaxeda da kidev erTxel movkvdebodi... babu! mapatieT, rom piroba ver Sevasrule, roca dagpirdiT, sul
TqvenTan viqnebi-meTqi.
mapatieT, uTqvenod gatarebuli TiToeuli wuTi,
Tqveni warmatebis unaxavi rom mivdivar am qveynidan. mapatieT, rom ver gaswavleT is, rac Cems Svilebs vaswavle. me mZuls uTqvenod gatarebuli TiToeuli wuTi.
mapatie, deda. rom yovelTvis mivdiodi Sengan. mainc
versad wavedi Sen umisod...
Cemo giSrisTvaleba gogov! Cemi miznebi Seni povniT
Sevasrule!. vici, naklebad igrZnob uCemobas. imitom,
rom isedac yovelTvis Sen gverdiT viyavi da viqnebi.
adamians klavs is, risic yvelaze metad eSinia.
mZuls wylis TiToeuli wveTi ukidegano zRvis sivrceSi. mZuls misi siCume. wyalSi var Cavardnili da Tavs
veRar vaRwev, aqedan Cemi xma aravis esmis, TviT ufalsac ki! vyviri, magram piri wyliT mevseba da mgudavs.
curvis ucodinars wyali siRrmeSi miTrevs, me ki vebrZvi, uSedegod viqnev xel-fexs, ar vnebdebi, wyals saSualebas ar vaZlev, damaxrCos. me ar minda sikvdili.
wyeul wyals ki ar esmis! ugulos arc ki warmoudgenia,
ra aris siyvaruli. ar mjera am cxadis, zedmetad xangrZliv sizmars vxedav, nuTu wyals marTla SeuZlia Cemi
sikvdili. netavi amomasunTqa... roca haeris ukanasknel
burTs piridan vuSveb, vmarcxdebi…
vxedav, Tu rogor iTrevs wyali Cems sxeuls Tavis
wyvdiadisebur siRrmeSi. me ki cisken… sadRac RrublebSi mivemarTebi. axla Rrmad vsunTqav, oRond Cemi
sxeulisagan Sors var, zevidan davyureb mas, wylis siR-
156
debiuti
rmeSi, silaSi Cafluls. vxedav im qveynis wyalSi, sadac
gauTenebeli dReebi miqrian… mekvlad mivdivar, Cems
mogonebad ki wylis TiToeul wveTs gitovebT wyalSi
CaZirul fiqrebTan erTad. mivdivar...
157
proza
xatia TeliaSvili
san diegos saxelmwifo universiteti
17 dRe da me qali var!
dRe pirveli:
davibade. miTxres, rom lamazi gogona var da rogorc
caze varskvlavi ise amovkiafdi...
dRe meore:
vizrdebi. Wrela-Wrula kabaSi gamowyobili, feradferadi Tmis samagrebiTa da peplebis saWeriT davrbivar mindorSi. mixaria, ra kargia, rom gogo var! SemiZlia, grZeli Tma welamde CamovuSva, masSi gvirilebi
Caviwna da yvavilebis gvirgvini davidga... kargia, qalad
rom davibade...
dRe mesame:
vizrdebi, ukve Tineijerulad vicvam, ra kargia, rom
qali var...
158
debiuti
dRe meoTxe:
ubralod, cxovreba mixaria… vwevar sawolSi, welamde Tmas vivarcxni. simRerebs dabal xmaze vusmen da
TiTqos dedamiwidan Sors gavdivar.
dRe mexuTe:
musikis xmas odnav vumateb, ar minda `nu miyviri~
frazam Cemi dedamiwidan gasvla gaarTulos...
dRe meeqvse:
musikis xmas bolomde vuwev...
dRe meSvide:
musikas kvlav bolo xmaze vusmen, miuxedavad imisa,
rom dabal xmaze miyvars mosmena. frazebma monotonuroba dakarga da axla ukve ismis: `ar damartya~, ..mtkiva~...
dRe merve:
Tmebi aRar damivarcxnia ise wavedi skolaSi, musikis
xmamaRla mosmenasac SeveCvie...
dRe mecxre:
saxlSi misvla aRar minda...
dRe meaTe:
dedamiwidan gasvla araTu musikiT, aramed suicidiT vcade, magram gadavrCi...
proza
159
dRe meTerTmete:
kvlav gadavrCi...
dRe meTormete:
ar minda, rom qali viyo...
dRe mecamete:
monotonurobis damRleli dRe…
dRe meToTxmete:
TiToeuli dartymuli xeli mtkiva, yvela dayvireba
muqarad Camesmis, ar minda, rom qali viyo...
dRe meTxuTmete:
sakuTar TavSi Zalas vpoulob, magram mainc mgonia,
rom ocnebebi mcnebebiviT irRveva...
dRe meTeqvsmete:
`ar damartya~ `mtkiva~, am sityvebSi vimarxebi, xelebi yurebze magrad maqvs mibjenili, raTa araferi
gavigono, Tma ukve saukunea aRar damivarcxnia, arc
gvirilebi Camiwnavs, arc musikisTvis momismenia ise,
rogorc me miyvarda... ar minda, rom qali viyo....
dRe meCvidmete:
velodebi, rom meCvidmete gazafxuli mainc iqneba
nugeSis momtani… (gamogonili rutina) magram vpoulob
Zalas, iqneb unda viyo kidec qali, qali _cvlileba...
Zala vipove... Tma davivarcxne, gvirilebi Caviwani Tma-
160
debiuti
Si... axla ukve deda var… Cemi Svilebi yovel Rame musikas dabal xmaze usmenen...
_ me qali var XX qromosomuli wyviliT, susti ZvlebiT, arcTu ise Zlieri kunTebiT, viwro mxrebiT... me
qali var, zogisTvis susti sqesiT, zogisTvis mxolod
mzareuli, mrecxavi... amboben realurad is xar, rac
SenSi principebs afetiSebso, xoda, mec amitom vambob,
rom qali var, SeiZleba fizikurad arcTu ise Zlieri,
iqneb arc Zalmomre, Tumca qali var, romelsac aqvs
Tavisi miznebi, grZnobebi...
me qali var, es sami sityva maZlevs enTuziazms, vibrZolo imisTvis, rom gaxunebul frazebs mniSvneloba
SevZino, davamsxvrio stereotipebi da Cemi inovaciuri azrovnebiT sociumSi, romelSic me vcxovrob mentaliteti Sevcvalo.
miuxedavad drois meraniviT swrafi frenisa, adamis
modgmis satkivari ar icvleba: mentaliteti, romelic
sociumSi batonobs Zalmomreobisken aris mimarTuli.
me qali var! me mtkioda, roca amerikaSi jonaTans xeli
daartyes, me qali var! movkvdi, roca mokles avrora. me
qali var! davimarxe yvela im qalTan erTad, romlebic
uprincipo sociumis Zalmomreobas Seewirnen....
me qali var, me ar unda vago pasuxi imisTvis, rom
qali var, me maqvs Cemi Rirsebebi da dReidan vcvli samyaros Cemi ideebiT...
publicistika
161
salome gulordava, `musikaluri improvizacia~, guaSi.
Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia
162
debiuti
baCo gogriWiani
grigol robaqiZis saxelobis universiteti
barbarizmebis, `mokrZalebuli xibli~
qarTul enaSi mimdinare procesebze zedapiruli
dakvirvebac ki cxadyofs, rom enaSi mniSvnelovani cvlilebebi xdeba _ es aramarto mecnierTa dakvirvebaa. mTavari is aris, ramdenad saCvenoa es cvlilebebi, romelic upiratesad inglisuri sityvebis qarTul
enaSi Semodinebas ukavSirdeba. dRes ukve savalalo Tu
ara, arasaxarbielo viTareba namdvilad gvaqvs sasubro
leqsikonSi. neologizmebi, Jargonebi, barbarizmebi _
qarTuli ena gadagvarebis pirasaa. Cveni tkbilqarTuli
isev Cvenganaa dasacavi. qarTvels, romelic mSobliur
enas pativs scemda, odiTganve enis siwmindis dacvis
sadajaroze idga, misi erovnuli kodi ecleba xelidan.
fiqrobT, rom Zalian sentimentaluri var? sruliadac
ara, amisaTvis erT patara narativs davimowmeb.
Cveulebrivi, arafriT gamorCeuli dRe iyo. maisis
publicistika
163
SabaTi saRamo. mogexsenebaT, rom gazafxulis am Tves
Cvevia araprognozirebadoba. bunebrivi movlenebi ise
swrafad moulodnelad enacvleba erTmaneTs, rom weliwadis droebSi garkvevis unars kargav. samsaxuridan,
Cveulebisamebr, daRlili gamovedi. lokacia _ vake, WavWavaZis gamziri, CemTvis ki ufro universitetis quCaa,
TiTqos mTel quCaze swavla-ganaTlebis `surneli~ trialebs. miyvars universitetis gamzirze fexiT xetiali.
vtkepni gamzirs, TiTqos minda Cemi kvali, Cemi xelwera
davtovo am quCaze. universitetis meore korpusidan
fexiT avdivar vakis parkamde. gazafxulis JuJuna wvimac swored am gzaze wamomewia. gaCerebaze vdgebi da
mesmis:
gogona telefonze saubrobs. savaraudod, megobars
esaubreba
_ au, gogo, Zalian reini (wvimiani) amindia vakeSi da
rom davaqenseloT (gavauqmoT) Cveni Sexvedra, ara?! geflizebi, (gexvewebi, gTxov) ra... Cems Tavs gafic~. (ase
uTxra, `gafic~)
Tavidan gamecina, Zlier gamecina, Tumca mere gaviazre, rom es sulac araa sasacilo, ufro satiralia!
sakuTar Tavs CavekiTxe, Cven qarTvelebma, qarTul enas
rogor unda vuSveloT-meTqi? arada, saSvelad namdvilad aqvs saqme Cvens gansakuTrebuli madliT mosil
erovnul saunjes.
ilia marTali ambobda `mteroba enis ars mtroba
qveynis~, mogviwodebda, rom dagveca mSobliuri ena
yvelgan da yovelTvis. ioane zosimem `qarTuli ena
164
debiuti
RmerTebis enaa~ _ o. naxeT, raodeni siyvarulia, rogori amayebi undaT viyoT qarTvelebo! `RmerTebis enaze~
vsaubrobT RvTismSoblis wilxvedr qveyanaSi, magram ra
vuyoT barbarizmebs, modurad rom morTul-mokazmula
da ise Semoipareba qarTuli enis wiaRSi. barbarizmi berZnuli sityvaa da ama Tu im enis bunebisaTvis Seuferebel gamonaTqvams, sityvas niSnavs _ ganmartavs vikipedia. martivad, rom vTqvaT, ucxo enidan gadmotanili
sityvebia da sasaubro leqsikonSi damkvidrebulia.
yuric ise advilad eCveva xolme, magram yvelasi _ ara. `ra moxda mere, didi ambavi~ _ viRacam SeiZleba asec imarTlos Tavi, magram ara, batonebo! Cven
qarTvelebi varT, mSobliuri ena gagvaCnia, igi JReradia, sasiamovno mosasmenia. yvelafris gamosaxva SeuZlia, gulanTebuls dagtovebs, qarTul enaze saubari
srulyofilebaa, erovnuli TviTgamoxatvaa. daiviwyeT _
`maroJni~ (nayini), `spiCka~ (asanTi), `zaJigalka~ (sanTebela), `vedro~ (saTli), `taSti~ (varcli). arada, es swrafmavali `metastazebi~ _ qarTul enaSi yoveldRiurad
mkvidrdeba. samwuxaro realobaa, rom am ukanasknels
xels uwyobs media, romelsac uSualo sazogadoebaze
zemoqmedebis berketebi miumadlebia Cvens droebas. informaciis wyaroa da erTgvari kompasis daniSnuleba
aqvs, rom sazogadoebas swori mimarTuleba daanaxos.
Cveni koketoba iqamdec midis, rom ama Tu im sityvis
mniSvneloba adamianebs zustad arc ki esmiT, magram
maT aqtiurad iyeneben. es maneruloba gansakuTrebiT
mozardebs xiblavT. mozardebi ki yvelaze saTuTi so-
publicistika
165
ciumia, romlebic, xSir SemTxvevaSi, amas problemad ar
aRiqvamen. mSobliuri enis mimarT mokrZalebuli damokidebulebisTvis jer ar momwifebulan. ar aRiqvamen am
faqts problemad, . TiTqos pativs scemen mSobliurs,
magram saqme saqmeze rom midgeba sxva suraTi gvxvdeba.
vfiqrob, maT erovnuli suliskveTeba akliaT, raTa enis
siwmindis dacvis survili gaucxoveldeT da qmediTad
gaisarjon. ubralod _ sensitiuris magivrad mgrZnobiare Tqvan, paskis magivrad ki _ xatispuri.
dRes qarTuli ena ukve gadaivso neologizmebiT,
JargonebiT, barbarizmebiT, romelic damangrevelia
enisaTvis, bRalavs mis siwmindes da `maspinZlis enis~
funqcias kargavs. saxelmwifos roli am procesis SesaCereblad qmediTi unda iyos. jer qarTuli da Semdgom
inglisuri, batonebo... zogan qarTuladac ki ar aweria
dawesebulebebs. ra qnas im adamianma, romelmac inglisuri ena ar icis?! maTi uflebebis darRvevis paralelurad, sakuTar samSobloSi, qalaqSi, Tavs daCagruladac xom ar vagrZnobinebT. vifiqroT amaze, vidre
ucxo enis codniT movindomebT sakuTari personis gabrwyinebas, vidre xelSi Sagrenis tyaviviT Semogvelia
tkbilqarTuli.
166
debiuti
irina gamrekeli
grigol robaqiZis saxelobis universiteti
miusafari ZaRlebis sevda
quCaSi, skverSi, sacxovrebeli saxlebis siaxloves,
maT yvelagan naxavT. yurebze morCilebis aRmniSvneli
damRiT da sevdiani, momlodine TvalebiT. maTi lodini
an ZaRlebis TavSesafarSi unda dasruldes, an vinme humanuri adamianis saxlSi, romelmac is unda Seifaros.
`Seifare~ _ es mowodeba yvelas gvekuTvnis. ra Tqma
unda, saxelmwifosac.
saqarTveloSi sul ramdenime cxovelTa TavSesafaria, romelic an arasamTavrobo organizaciebis, an
ubralod im adamianebis mieraa daarsebuli, romlebsac guli SestkivaT miusafar cxovelebze, erT-erTi
_ TbilisSi arsebuli Tamaz elizbaraSvili. ZaRlebis
TavSesafaria. uWirs qveyanas da uWirs ZaRlebis TavSesafarsac. qveyanaSi mZime socialuri fonia. visac
fuli aqvs _ xSirad sibralulis gancdas aris mokle-
publicistika
167
buli, cxovelebisadmi keTilganwyobil adamianTa umravlesobas ki qvelmoqmedebisaTvis saxsrebi ar gaaCnia.
saqarTveloSi zogierT TviTmmarTvel qalaqs ZaRlebis
TavSesafari saerTod ar gaaCnia. 2014 wels Tbilisis
sakrebulom ZaRlebis da katebis movla-patronobisa
da maTi populaciis marTvis axali wesic ki daamtkica,
magram am sityvas xom aucileblad saqme unda moyves.
saqarTveloSi upatrono cxovelebis gaCuqebis koeficientic Zalian dabalia, rac problemebs qmnis TavSesafrebisaTvis. arada, yvela vTanxmdebiT, rom ZaRlis
da katis quCaSi dabruneba ar SeiZleba. municipaluri
cxovelTa TavSesafari 2003 wlidan funqcionirebs. am
sakiTxTan mimarTebaSi saxelmwifos mxridan aqtiurobis imedi ukve gamoikveTa. 2019 wlidan igegmeba saqarTvelos regionebSic cxovelTa TavSesafrebis mSenebloba, magaliTad _ kaxeTsa da samcxe-javaxeTSi. aseve
arsebobs cxovelTa dacvis organizaciebis cxeli xazi.
Tumca upatrono cxovelTa raodenoba quCebSi mainc
STambeWdavia da Semcirebis tendenciac ar igrZnoba.
Tamaz elizbaraSvilis TavSesafari am usaqmobisa da
gulgrilobis xiluli msxverplia.
upatrono cxovelTa es TavSesafari uamravi krizisis, stiqiurisa Tu finansuri problemebis miuxedavad, meTeqvsmete welia funqcionirebs, Tumca sul
raRac erTi Tvis win elizbaraSvilma TavSesafris facebook gverdze gamoaqveyna posti misi daxurvis Sesaxeb
da mizezad finansuri krizisi daasaxela. `Rrma finansuri krizisis gamo, dReidan TavSesafarma Sewyvita
168
debiuti
cxovelebis miReba. momsaxure personalidan naxevarze
meti darCa umuSevari. TavSesafris binadrebi sanaxevrod mSivrebi arian, magram, bunebrivia, maT quCaSi ver
gavuSvebT~ _ es posti, rogorc ganaCeni ise gaJRerda
maTTvis, visac jer kidev SerCenia cxovelebis mimarT
pasuxismgeblobas grZnoba. vis ar mimarTa Tamaz elizbaraSvilma, magram, uSedegod., es is mware realobaa,
romelic amxels Cveni sazogadoebis kriziss da arc
saxelmwifosaTvisaa damakmayofilebeli testi.
`ai, swored amis gamo veRar gpasuxobT cxel xazze,
keTilo adamianebo da ver gexmarebiT. naTqvamia, imedi yvelaze bolos kvdebao da rogorc Cans, es boloc
daudga TavSesafars...~ wers TavSesafris erT-erTi TanamSromeli.
umuSevroba da mudmivi finansuri krizisi saqarTveloSi sensacia ar aris, magram gulistkivils aq sxva
rame iwvevs _ saRamo Jams, restornebis win Camwkrivebuli avtomanqanebis mflobelebi aucileblad aweven
adamianobis sadRegrZelos. arada, Cven xSirad swored
iq vmarcxdebiT, sadac yvelaze metad gvevaleba viyoT
adamianebi. cxovelebi Cven ver gangvsjian, gansja mxolod adamianuri Tvisebaa.
sazogadoeba ver acnobierebs, ramdenad mniSvnelovania aseTi TavSesafrebis arseboba. araerTxel gamigia
_ `ra dros ZaRlia, ager manqana ver gamikeTebia ukve
karga xania~ an `rad unda amdeni movla, puri miugde da
egec eyofa, ZaRlia, adamiani xom ara~
uamrav `Cvenebur~ arguments gavixsenebdi am prob-
publicistika
169
lemis misaCqmalad rom aris gamiznuli. Tumca, sabraloa adamiani, romelsac ar SeuZlia im emociebiT gailamazos sicocxle, romlebsac Cveni oTxfexa megobrebi
gvCuqnian. maT xom ar gaaCniaT is Tvisebebi, rasac adamis modgma daatarebs _ Suri, orpiroba, siZunwe.
es uangaro, erTguli arsebebi xSirad droebiT
gasarTob saSualebadac iqcevian xolme. unda gvaxsovdes, dabadebis dRis es saCuqari sayvareli pirmSosaTvis, cocxali arsebaa, romelsac dardi SeuZlia
da namdvili cremlebiT tiris.
xSirad minaxavs, rogor Zaladoben cxovelebze da
es xdeba dRisiT, mzisiT, quCaSi. iSviaTad Tu Caereva
gamvleli da gadaarCens pataras. sazogadoebis umravlesoba mSvidad reagirebs quCaSi mosiarule cxovelze
da zogi Tvlis kidec, rom quCa maTi erTaderTi samyofelia.
modiT, grZnobebs davexsnaT da pragmatulad SevxedoT am viTarebas. aris Tu ara usafrTxo adamianisTvis
amdeni miusafari cxoveli garSemo. saTanado veterinaruli mkurnalobis gareSe, ramdeni daavadebis gadamtani SesaZloa gaxdes Tundac erTi, Cven maxloblad
binadari oTxfexa, skverebSi, baRebSi, sadarbazoebsa
da ezoebSi, iq sadac Tqveni patara atareben dros da
romelic ZaRlis an katis mosafereblad aucileblad
gaiSvers patara xels. vin daicavs maT savalalo Sedegisgan?! diax, Cven Tavad gavxdebiT Cveni gulgrilobis
msxverpli, TviTonve CavigdebT Tavs safrTxeSi. nebismieri Sedegi mxolod Cveni brali iqneba imitom, rom
170
debiuti
swored Cven gvevaleba uzrunvelyoT qveyanaSi TavSesafrebis funqcionireba, gvqondes urTierToba cxovelTa dacvis organizaciebTan, romlebic izruneben Cveni
oTxfexa megobrebis usafrTxoebaze.
manam ki, SeveSvaT sadRegrZeloebs adamianobaze, wuwuns samoqalaqo kulturaze. `Seifare~ _ es mowodeba
Senc gekuTvnis.
171
publicistika
levan gelaSvili
ivane javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universiteti
vefxistyaosani da kino
`vefxistyaosani~ yvela epoqaSi aqtualuri iyo. poemis zepirad codnis da kiTxvis tradicia, mziTvebSi
gataneba, poemis gagrZelebaTa gagrZelebebi, romelic calke aRebuli, poemas bevrad aRemateba. `xalxuri
vefxistyaosani~, avTandiloba Tu Sermadinoba, gadamwerebis Camatebebi _ es yvelaferi xalxis kulturulsocialur cxovrebaSi `vefxistyaosnis~ interaqtiul
_ TamaSobriv monawileobas gamoxatavda. poema aramxolod literaturul, aramed sazogadoebriv cxovrebaSic ayalibebda gemovnebas, msoflmxedvelobas da
rTul viTarebaSi zogjer komunikaciisa da mimoweris
yvelaze saimedo saSualebac iyo. omis dros, cenzuris
pirobebSi, mimowerisas saTqmelis dasaSifrad xSirad
poemis teqsts mimarTavdnen.
172
debiuti
meoce saukuneSi literatura da kino cnobierad
daukavSirda erTmaneTs. kino, romelic saxelovnebo
dargebis gamocdilebis gamoyenebas cdilobda, TviTgamorkvevis periodSi ekranizaciebis xarjze ganviTarda. kino axali gamomsaxvelobiTi formebis ZiebaSi iyo,
literatura ki, saukuneebis ganmavlobaSi mxatvrul aRqmaSi dagrovili yvela SesaZlo Txrobis teqnologias
flobda. gasakviri ar aris, rom iseTi universaluri
teqsti rogoric `vefxistyaosania~, am dialogis uSualo monawile iyo. SeiZleba iTqvas, rom `vefxistyaosani~
uSualod monawileobda qarTuli kinos dabadebaSi.
1900 wlidan mama-Svili diRmelovebi `jenmorisis~
fsevdonimiT saqarTvelos qalaqebSi gastrolebze gaemgzavrnen, sadac ziCis vefxistyaosnis ilustraciebs
uCvenebdnen. rogorc maSindeli afiSebi ityobinebodnen: `bundovan suraTebad vefxistyaosnis sinematografia~.
aRsaniSnavia, rom ocian wlebSi, maSin roca kinofilmi `xmebdamatebul~ munj kinod da `gaferadebul~ SavTeTr gamosaxulebad aRiqmeboda, kinos SesaZleblobebi `vefxistyaosnis~ magaliTze iyo axsnili, magaliTad
Jurnali ,,xelovneba ‘ 1925 wels werda: `kino udidesi
Tanamedrove eposia, Tqven erT saaTSi vefxistyaosnis
gmirTan erTad, mTel arabeTs da indoeTs CamogarbeninebT, masTan erTad SegabrZolebT vefxvebs, aRelvebul zRvebSi SegacurebT da mere Tanamedrove evropis
babilonisebur qalaqebSi gagaseirnebT~. qarTul kinos
im periodSi did propagandas uwevda Salva dadiani.
publicistika
173
dadians ekuTvnis `vefxistyaosnis~ scenari, masmiwermowera hqonda parizis kinofirmebTan Zmeb pateebTan
poemis ekranizaciis Taobaze.
1917-1918 wlebSi Salva dadianma baqosa da TbilisSi
ori moxseneba waikiTxa. pirveli moxseneba _ `qarTuli
kinematografia anu qarTuli lenta~ man waikiTxa 1917
wlis 24 Tebervals, baqoSi mcxovreb qarTvelTa krebaze. Semdeg moxsenebiT gamovida TbilisSi, 1918 wlis
10 Tebervals. dadianma warmoadgina momavali `qarTuli kinematografiuli sazogadoebis~ wesdebis proeqti
dasuraTebis gadaRebis gegma Tavisi xarjTaRricxviT.
dadianis mier SemuSavebuli gegmis mixedviT, qarTuli kinos mesveurebs oTxi tipis filmi unda SeeqmnaT.
misi azriT, upriani iqneboda, Tu Tamar mefis rols
frangi msaxiobi sara bernari iTamaSebda. reJisorad
ki Teatrisa da operis reJisors gordon kregis moiwvevdnen. dadianis energiul wamowyebas vefxistyaosnis
ekranizaciis kuTxiT, konkretuli Sedegi ar mohyolia.
1920-ian wlebSi pirveli qarTveli prodiuseri
germane gogitiZe germaniaSi Cavida. `berlinSi Sevxvdi
cnobil reJisors da kinosuraT `nibelungebis~ damdgmels frinc langs. Sexvedris sababi gaxldaT SoTa
rusTavelis ukvdavi nawarmoebis vefxistyaosnis~ Cven
mier dagegmili dadgmis SesaZlebloba. aq saWiroa iTqvas, rom parizSi gamgzavrebamde, saxkomsabWos Tavjdomares eliavas, Cveni kinos did patriots, daebada azri
vefxistyaosnis kinodadgmis Taobaze. man damavala am
mizniT Sevxvedrodi frinc langs, gamecno misTvis, rac
174
debiuti
SeiZleba swrafad, es nawarmoebi da SemeTavazebina misi
dadgma. winaswar gamomerkvia am dadgmisTvis saWiro yvela materialuri winapiroba. me gamovxate Cemi uTanxmoeba da gamovTqvi mosazreba, rom aseTi didi nawarmoebis
ekranze gadmotana ar unda yofiliyo gamarTlebuli,
vinaidan arsebobs Txzulebebi, romlebic ekranizaciisaTvis aranairad ar gamodgebian _ am SemTxvevaSi, aseTia SoTas ukvdavi nawarmoebi. es Txzuleba, Cemi azriT,
Tavis mSvenierebas unarCunebs filosofiuri Sairebis
gamo. Tu ki am brZnul gamonaTqvamebs amoviRebT an
kidev SevamoklebT nawarmoebi gafermkrTaldeba. kinos specifikuroba ki bevrs moiTxovs. axla ar msurs
amis Taobaze meti visaubro, vinaidan Cemi Rrma rwmena
dRemde ucvlelia. Cemi kinostudiidan wasvlis Semdeg ganzraxva, daedgaT qajeTis nawyveti S.rusTavelis
nawarmoebidan, fiasko ganicada da amiT kidev erTxel
damtkicda Cemi, vfiqrob, aramcdari Sexeduleba. me, ra
Tqma unda, Salva zurabis Ze eliavas ar davuwye kamaTi.
magram TiTqmis im drosve mxari damiWira sergo orjonikiZem, romelsac am Temaze azrebi gavuziare. berlinSi ki fric langs Sevxvdi da `vefxistyaosnis~ mokle
Sinaarsi gavacani, man dadgmaze Tanxmoba ganacxada da
moiTxova, rom gadaRebebze Tavisi asistenti, ori operatori da ori daaxloebuli piri wamoeyvana. roca
Cven yvela es moTxovna valutaze gadaviangariSeT mniSvnelovani cifri miviReT. gamomSvidobebisas davpirdi
winaswar molaparakeba gamemarTa Cvens mTavrobasTan
da mecnobebina misTvis am sakiTxis saboloo gadaw-
publicistika
175
yvetilebis Taobaze. me ki ar mjeroda, rom am suraTs
ramenairi momavali SeiZleba hqonoda, amitom langis
mier wamoyenebuli yvela winapiroba ganzrax ormagad
gavarTule ise, rom TbilisSi Camosvlisas am fantastikur Canafiqrs mTeli amierkavkasiis valutac ar eyofoda _ ixsenebs Tavis mogonebebSi germane gogitiZe.
`vefxistyaosnis~ ekranizaciis morigma talRam ase
Caiara. magram win iyo poemis saiubileo TariRi da aTi
wlis Semdeg, poemis ekranizaciasTan dakavSirebuli
cieb-cxeleba isev ganaxlda.
geronti qiqoZe Tavis wignSi `Tanamedrovis Canawerebi~ ixsenebs, rogor momwifda da Catarda rusTavelis
iubiles idea: `1934 wels mweralTa pirvel sakavSiro
yrilobas daveswari moskovSi. saqarTvelos delegacias
malaqia toroSeliZe meTaurobda. is jer kidev Tbilisis seminariidan icnobda stalins. yrilobis dawyebamde erTi TviT adre misuliyo masTan da ekiTxa, ra
xasiaTi mivce Cems moxsenebas, Zvel qarTul literaturaze vilaparako, Tu marto Tanamedrovezeo. _ rasakvirvelia, Zvelzec, _ upasuxa stalinma rusTavelzec,
baraTaSvilzec, iliasa da akakizec, yvelaze, mxolod
amaT garda: nestor kalandaZe, Salva SaraSiZe, vaJafSavela da aleqsandre yazbegi. amaTi xseneba aukrZala
stalinma. qiqoZe wers, rom malaqia toroSeliZem yrilobaze waikiTxa vrceli moxseneba, romelic or saaTs
gagrZelda. man ganacxada, rusTaveli ufro didi poeti iyo, vidre puSkini, riTac ukmayofileba gamoiwvia
rus mwerlebSi; sanaxevrod aneqsia uyo `pepos~ avtors
176
debiuti
gabriel sundukians... magram yvela darwmunebuli iyo,
rom qarTveli momxseneblis ukan sabWoTa kavSiris beladi dgaso, da amitom veravin ver gabeda Tavisi ukmayofileba aSkarad gamoeTqva. beriam, rasakvirvelia,
advilad Seatyo, rom stalins gansakuTrebiT pativmoyvareobis demoni qenjnida. am demons Seewira mravali
qarTveli mwerlis, mecnieris da xelovanis adamianuri
Rirsebis grZnoba~.
1938 wels rusTavelis 750 wlis iubilesadmi miZRvnili saiubileo komisia Seiqmna. bevr sxvadasxva
RonisZebasTan erTad daigegma, rom qarTvel kinematografistebs daedgaT filmi `vefxistyaosnis~
mixedviT, risTvisac gamocxadda konkursi saukeTeso
kinoscenarze. amave dros gadawyda, Seqmniliyo biografiuli filmi `SoTa rusTaveli~, romlis dadgma
miandes reJisor leo esakias. azrs daekiTxnen profesor ivane javaxiSvils, romelic jer kidev 1922 wels
ganaTlebis saxalxo komisariatis kinoseqciaSi, Salva
dadianis iniciativiT Seqmnil saqarTvelos bunebis
dayofis kinematografiulad gadamRebi sazogadoebis
sainiciativo jgufis wevri iyo. am jgufSi Sediodnen
:Salva dadiani, mxatvari dimitri SevardnaZe, mweralida
sazogado moRvawe giorgi lasxiSvili. jgufis sapatiowevrad miwveuli iyo, rogorc ukve aRvniSneT, prof.
ivane javaxiSvili. es wamowyebac, samwuxarod, ganuxorcielebeli darCa.
saiubileod gadawyvites saxkinmrewvis kinofabrikis bazaze gadaeRoT `qajeTis cixis aReba~. es epizodi
publicistika
177
sagangebod SearCies, rogorc yvelaze efeqturi sanaxaobrivi da eqspresiuli scena, romelic kulminaciuric iyo. am films unda gadaewyvita, SeZlebdnen Tu
ara arsebuli resursebiT mTliani poemis ekranizacias. miqaberiZis mier warmodgenili scenaris literaturuli varianti `qajeTis cixis aReba~ saxkinmrewvis
kinofabrikis samxatvro kolegiam 1935 wlis 2 ianvars
ganixila. sami dRiT adre ki, 1934 wlis 30 dekembers,
saxkinmrewvis direqtorTan gamarTul TaTbirze imsjeles l. esakias scenarze `SoTa rusTaveli~. arsebobs
ivane javaxiSvilis sityviT gamosvlis stenografiuli angariSi, romelic man TaTbirze warmoTqva. ivane
javaxiSvili biografiuli filmis gadaRebas ar miiCnevda SeuZleblad, magram aRniSna, rom es SesaZlebeli
iqneboda ramdenime wlis Semdeg da ara axla, radgan
bevri rame jer kidev gamoukvleveli iyo. ivane javaxiSvili vrclad msjelobs biografiuli filmis gadaRebis
sirTuleebze, rac Seexeba mxatvrul ekranizacias, amas
dasaSvebad miiCnevda da dasZenda, rom mciredi gadaxvevebic SesaZlebelia, radgan es mxatvruli teqstis
ekranizaciaa.
,,vefxistyaosnis” ekranizaciis sakiTxSi javaxiSvilis azrs iziarebdnen saxkinmrewvis samxatvro kolegiis wevrebi, romlebic k. miqaberiZis scenaris `qajeTis
cixis aRebis~ gansaxilvelad Seikribnen. sxdomas eswrebodnen: saxkinmrewvis kinofabrikis direqtori mixeil
kalatoziSvili, gamoCenili mwerali da sazogado moRvawe geronti qiqoZe, sayovelTaod cnobili ungreli ki-
178
debiuti
noTeoretikosi bela balaSi. kinoreJisorebi: nikoloz
Sengelaia, daviT rondeli da leo esakia, kinodramaturgi giorgi mdivani, xelovnebaTmcodne profesori
vladimer elsneri da sxvebi. ivane javaxiSvili am saxkinmrewvis mxatvruli kolegiis wevri ar yofila da sxdomas ar daswrebia, magram rogorc kote miqaberiZe wers,
scenars icnobda da ar dauwunebia, arc poemidan zogierT gadaxvevaze ganucxadebia sawinaaRmdego mosazreba.
gansakuTrebiT saiteresoa bela balaSis azri, romelsac,
marTalia, poemis Rrma codna ar hqonda, magram artur
laistiseuli germanuli Targmanis saSualebiT icnobda
`vefxistyaosans~. misi mosazrebebi emTxveva javaxiSvilis mosazrebebs. aRsaniSnavia, rom analogiuri azri
gamoTqva mogvianebiT cnobilma frangma sazogado moRvawem da gamoCenilma xelovanma pier vormsmac. romelic kinostudiaSi film `qajeTis cixis aRebis~ gadaRebas daeswro da Jurnal `sabWoTa xelovneba~-Si vrceli
werili gamoaqveyna, rogorc studiis sxva filmebze,
aseve qajeTis aRebazec. rogorc Cans, ivane javaxiSvilis mosazreba gaiTvaliswines da warmoebaSi ar CauSves
rusTavelis Sesaxeb biografiuli filmi, xolo mxatvruli filmis `qajeTis~ gadaRebas win konkursi uZRvoda;
saukeTeso scenaris avtorisaTvis soliduri fuladi
jildoc iyo dawesebuli. arsebobs akaki beliaSvilis
daskvna `vefxistyaosnis~ scenaris Sesaxeb, romelic vrclad msjelobs mis dadebiT da uaryofiT mxareebze.
sabolood filmis gadaReba kote miqaberiZes daevala.
filmSi triukebis dasadgmelad moiwvies i.nikitCenko,
publicistika
179
romelmac `rva Tvis ganmavlobaSi gasaocari ucodinroba da sruli arakolegialoba gamoamJRavna, rac filmis
warmoebis vadebis gawevisa da zednadebi xarjebis gazrdis mTavari mizezi gaxda~. konkretulad am filmis
Sesaxeb saarqivo masalebi, SemoqmedebiTi biografia da
filmografia moZiebulia da winasityvaobis saxiT aris
warmodgenili 2017 wels gamocemul soso dumbaZis da
nino ZanZavas araCveulebriv wignSi `kote miqaberiZe~.
`qajeTi~ mravalmxriv sayuradRebo filmia. rogorc
kote miqaberiZe wers, qarTul kinematografiaSi pirvelad iqna gamoyenebuli specialuri kombinirebuli gadaRebebi, romelic ganaxorciela cnobilma operatorma
diRmelovma. `imdroindeli kinomrewvelobis saxgaerTianebis direqtori ambrosi TiTberiZe aRniSnavs, rom
beria araerTxel naxulobda filmis `qajeTi~ yvela
nawils _ suraTis saboloo Cabarebamde~. 1953 wlis 10
ivniss kote miqaberiZe Tavis dRiurSi exmaureba lavrenti berias datyvevebas da gansjis mas, rogorc qveynis
`moRalates~, sityvebiT: `sircxvili~, `sircxvili~. 1936
wliT daTariRebul ,,qajeTis” ganxilvis stenogramaSi
moskovis kinos saxlSi gamarTuli ganxilvis erT-erTi
monawile oslaniani, aRniSnavs: Tuki `Cven SevadarebT
film `nibelungebs~ davinaxavT, rom Cveni suraTi erTi
nabijiT winaa da momavalSic vaCvenebT, rom kinoxelovnebis mxriv, ostatobis mxriv, ukve davewieT da gavuswariT sazRvargareTul kinematografias~. rusTavelze
biografiuli filmi ivane javaxiSvilis sicocxleSi ar
gadauRiaT. 1966 wels gamovida ekranebze guram pat-
180
debiuti
araias dokumenturi filmi `rusTavelis nakvalevze~.
vefxistyaosnis da kinos urTierTobis erTi etapi amiT
dasrulda. didi da seriozuli proeqti saxelisuflebo Zalebis CarTulobiT dRemde ar ganxorcielebula,
Tu ar CavTvliT, ,,vefxistyaosnis” Treilers, romelic
srulmetraJianis gadasaRebad gakeTda ramdenime wlis
win, magram filmi ar gadauRiaT.
kinomcodne dodona kiziria msjelobs kinoxelovnebis orgvari xasiaTis gavlenaze; erTi aris literaturaSi modelirebuli kinoTxrobis meTodebi; meore, mkiTxvelis kinos gavlenis Sedegad literaturuli Txrobis
fsiqologiuri aRqma. dodona kiziria yuradRebas amaxvilebs garemoebaze, rom im periodis mayureblisTvis, rodesac kino xelovnebad yalibdeboda, misi ori
Tavisebureba gansakuTrebiT TvalSisacemi iyo: montaJi da rogorc maSin uwodebdnen, kinogamosaxulebis nivTobrioba, an sagnobrioba. igive SeiZleba iTqvas
nivTobriv, anu sagnebis vizualur Sedarebebze, romlebic kinos arsebobaze adre Seiqmna, Tumca Zalze iSviaTi iyo. amis saintereso magaliTad d.kizirias SoTa
rusTavelis erTi striqoni mohyavs:`...Semomxveodnen
jalabni viTa Camsxdomni navisa~. `aq jer gulwasuli da
Semdeg mosulierebuli tarieli xedavs, rom mas `jalabni~ Semoxvevian da welSi moxrilni dasqerian mas. am
Sedarebis sizustes advilad gaviazrebT, Tu aRweril
situacias vizualurad warmovidgenT. miwaze gaSotil
adamians Semoxveuli xalxi ise arian waxrili, rogorc
navSi Casajdomad momzadebuli adamianebi iqnebodnen.
publicistika
181
aq xedvis kuTxec SegviZlia davinaxoT _ qvevidan zeviT,
vinaidan mwoliare tarieli mxolod amgvarad dainaxavda maT~ _ wers kinomcodne dodona kiziria.
levan gigineiSvili `vefxistyaosanSi~ farsadanis
karze gaTamaSebul politikur avantiuras nestanis
gaTxovebas da xvarazmSasTan mcire razmiT Sevardnas
sainteresod ganixilavs rogorc kinoscenars da kinomovlenebs. `vefxistyaosnis~ da kinos `dialogi~ vrceli
sakiTxia, poemaSi kinonarativis pasaJebi e. w. TvaliT
dasanaxi Txrobis Taviseburebebi uaRresad mniSvnelovania, rac calke werilis Temaa.
182
debiuti
nana melqaZe, `vardebi~, tilo, zeTi.
Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia
183
Targmanebi
giorgi kaxiSvili
qali komediografosTa fragmentebSi
evbulosi. fr. 115. `qrisila~
boroteulad daiRupos boroteuli,
romelmac qalze iqorwina, rigiT meorem.
pirvelze cudi ar damcdeba, rameTu vfiqrob,
ar ugemnia qorwinebis Wirnaxuloba.
diado zevso, dReis Semdeg gana qalebze
damcdeba sityva saaugo?! ara, vficav zevss,
am SemTxvevaSi, albaT, myisve daviRupebi!
saganZurTagan uaRresni! Tuki medea
ukeTurobda, penelope iyo simdidre!
vinc klitenmestras borotebis Zalas aRniSnavs,
mas movagoneb alkestisis uWknob sikeTes.
mavani fedras ganaqiqebs samarTlianad?
sanacvlod, vficav, rom keTili iyo... vin iyo?!
vin iyo mainc?! vai, Cemo Tavo, sabralo!
184
debiuti
rogor uecrad dailivnen kargi qalebi,
roca cudTagan bevri damrCa saxsenebeli...
susarioni. fr.1
ismineT, xalxno, ase ambobs susarioni,
filinusis Ze, megareli, tripodiskidan:
borotebaa qali, Tanademoselebo
da uborotod ver iqmneba qveynad ojaxi.
ucoloba da coli erTi borotebaa.
menandrosi. fr. 236. `qalTmoZule~
am saqmis mimarT Zalzed cudi winaTrgZnoba maqvs.
Sen uxeirod miudeqi, radganac masSi
sanerviulos xedav mxolod, kargs ki ver amCnev.
iseT sikeTes ver poulob, simulos, kvalad
raime saxis borotebac rom ar erTvodes.
coli, Cveuli fufunebas, damTrgunvelia;
qmars rodi acdis, rom icxovros survilisamebr,
magram sikeTec xSirad axlavs: me Svils vgulisxmob,
qmris samsaxurs da zrunvas mZime salmobebisas,
warumatebel Jams meuRlis mxris gamagrebas
da daRupulis Sesaferi saxiT dakrZalvas.
yoveldRiuri sazrunavi Tu gagawbilebs,
ase ganWvrite es saqme da marjved daiTmen.
daitanjebi Tu mudmivi damwuxrebis wil
ar daukvirdi mosalodnel mraval sargebels.
Targmanebi
menandrosi. fr 804. daudgeneli piesa
mxsneli zevsisgan qorwineba aseTi gvmarTebs
yvelas, Tuki gvsurs movipovoT ram sargebeli:
nuravin moCxrekT usargeblo ambebs: patarZlis
papa vin iyo, an vin iyo misi bebia _
gmarTebs patarZlis zne moCxriko Sesaferisad,
visTan erTadac unda ganvlo wuTisofeli.
mziTvs magidisken nu waiReb, raTa gaigo
oqro, romelic Sin xuT Tvesac ar gaCerdeba,
ramdenad aris mSvenieri. magram icode,
vinc mudam saxlSi geyoleba, Sesaferisad
Tu ar gamoscdi, Seeyrebi ficxs da ugunurs,
mis rTul xasiaTs zed daerTos egeb ybedobac.
Camovatareb Cems qaliSvils mTeli qalaqis
gaswvriv da SerTvis msurvelebi gaesaubreT,
win-win mozomeT, ra gansacdels gadaeyrebiT.
Tavad qali xom uciloblad borotebaa
da netaria nakleb avi qalis momyvani.
185
186
debiuti
daviT esaTia
kavkasiis universiteti
menSevikebi saqarTveloSi
osip mandelStami
1.
oranJerea. qalaqi _ kolibri. palmebis, malariisa da
nazi iaponuri gorakebis qalaqi. qalaqi, damsgavsebuli
nebismieri kolonialuri evropis kvartals, zafxulSi
savse moskitebiT, zamTarSi ki axali mandarinis naWrebis SemomTavazeblebiT. baTumi, 20-iani wlebis agvisto.
maRaziebi da duqnebi daketili. sadResaswaulo simSvide. TeTri kolonialuri saxlebi morTulia wiTeli
droSebiT. portSi ori aTeuli usaqmuri mayurebeli
Seviwroebulia administraciisa da policiis mier.
reidze iryeva da qanaobs giganti `loid triestino~
konstantinopolidan. mecenati qalbatonebi, wiTeli
Targmanebi
187
vardebis TaiguliT da ramdenime pativcemuli jentlmeni sxdebian Zravian katerSi da miiswrafvian samsarTuliani sasaxlisken.
dRes meduqneebsa da kviris burJuas ergebaT pativi
naxon TviT kautski. da ai, kateric ukan morbis: da xis
xidze Cndebian `namdvili evropuli socializmis~ momRimari beladebi. cilindrebi. TvalismomWreli samodelo kabebi da uamravi, uamravi teniani, mTrTolvare
wiTeli vardi.
TiToeul stumars, faqizad, rogorc bambis yuTSi,
ise svamen manqanaSi da acileben SeZaxilebiT. erT-erT
delegats arainformirebuli brbo sanapiroze xvdeba,
rogorc kautskis _ magram irkveva, rom Secdomaa da
imedgacrueba: kautski SeuZlod gaxda, kautski Zalian
wuxs, mokiTxvas uTvlis _ mosvlas ver axerxebs. aqve
JRers meore versiac: qarTuli xelisuflebis nametanma
flirtma antantasTan Seuracxyo kautskis germanuli
grZnobebi. germania mainc axal Wrilobebs iSuSebda...
samagierod Camovida vandervelde. isini ukve profkavSiris `Sromis sasaxlis~ balkonze idgnen. vandervelde
sityviT gamodis. me arasodes damaviwydeba misi sityvebi.
es iyo namdvili nimuSi oficialuri, pompezuri da carieli, komikuri Tavissave safuZvelSi, mWermetyvelobisa. me gamaxsenda floberi, madam bovari da sasoflosameurneo departamentuli dResaswauli, prefeqturis
klasikuri mWermetyveleba, floberis warmoTqmul im
provinciul sityvaSi, romelSic igrZnoboda xmis Teatralur awev-daweva. Tavissave deklamaciaze Seyvare-
188
debiuti
buli burJua _ yvela, rogorc erTi, grZnobda, rom
maT winaSea burJua, romelic ambobda: me bednieri var
vimyofebode namdvil socialistur respublikaSi. me
mzaravs (farTo Jesti) es droSebi, es daketili maRaziebi, uprecedento sanaxaoba socialisturi delegaciis
CamosvlisaTvis.
_ Tqven gaxadeT civilizebuli aziis es kuTxe (aq
daetyo frang burJuas zedapiruli ucodinroba da
uZvelesi, saukunovani tradiciebisadmi gulgriloba).
Tqven aqcieT is momavlis kunZulad. mTeli msoflios
mzera momarTulia Cveni erTaderTi socialisturi
gamocdilebisken.
2.
vandervaldes Camosvlamde, erTi kviriT adre baTumSi Camovida sxva gemi. konstantinopolidan ki ara,
aramed feodosiidan _ patara, brtyelZiriani, Sav zRvaSi arausafrTxo azovis barJa, gembanis mgzavrebiT,
romelic gzaze Svidi dRe imyofeboda.
am gemiT Camovidnen yirimis devnilebi. ifigenias
samSoblo dasustda jariskacis Ceqmis qveS da me momiwia
meyurebina sayvareli, mSrali, gabrwyinebuli feodosiis gorakisTvis, kimeriuli mTa-gorisTvis cixis fanjridan da meseirna gadabugul ezoSi, sadac ikribebodnen SeSinebuli ebraelebi. isini usmendnen jariskacebis
velur Rrials, romlebic Tavis sardals egebebodnen.
am dros saqarTvelo iyo erTaderTi sasunTqi wyaro
yirimisTvis, erTaderTi gza ruseTisken. kontrdazverva
Targmanebi
189
saqarTvelosTvis SedarebiT martivad gascemda vizebs.
kavSiri menSevikebsa da vrangelis kontrdazvervistebs
Soris mWidrod iyo. saqarTveloSi ki uSvebdnen imisaTvis, rom enaxaT, rogor da saiT gaeqaneba is, Semdeg ki
da isev ukan yuTSi Cayridnen.
Svidi dRe Relavda SemWidrovebuli, cisferi talRebiT savse zRva. CoxebSi gamowyobili daRestnelebi
ioanes vortze gvepatiJebodnen. namdvilad kargia cixidan pirdapir gemze gadasvla, didi sivrciTa da datenianebuli, xaliCiani iatakiT.
gasasvlelebTan gxvdeba studenti, uflebamosilebebiT savse. gamaxsenda aznaurebis Sekrebebze kavkasiuri wveulebebis instruqtorebi.
_ Tqveni pasporti, Tqvenic, Tqvenic. miiReT sam
dReSi. ubralo formaloba. _ ratom yvelas ara? _ formaloba. daRestanelebi CoxebSi almacerad iyurebian.
qalaqSi gafrTxileben: nu ivliT sabWoTa misiiT _
gipovian da dagiWeren. nu vivliT. wavideT TbilisSi,
mainc dedaqalaqia. qalaqi cxovrobs sanetaro mexsierebiT ingliselebze. Svidi wlis bavSvebma liris kursi
ician. yvela profesia da saqmianoba didi xania meorexarisxovani gaxda. adamianis erTaderT qonebad iTvleba
vaWroba, ufro zustad ki sargeblis amoReba cxeli, kaliforniuli, malariuli haeridan. menSevikuri baTumi
iyo cudi qarTuli qalaqi.
maRali aWarlebi, qalis TavSalSi gamoxveuli mkvidri mosaxleoba Seadgens wvrilmanebiT vaWrobis dabal
safexurs bazarze. mravaltomiani xalxi gaiTqvifa da
190
debiuti
gadaiqca megobrul movaWre erad. yvela _ qarTvelebi,
somxebi, berZnebi, sparselebi, ingliselebi, italielebi
_ saubrobdnen rusulad. veluri volapiuki, Savi zRvis
rusuli esperanto daqris haerSi.
3.
sami dRis Semdeg, rac Camovedi, me SemTxveviT gavicani baTumis samxedro gubernatori. Cven mogviwia Semdegi saubari.
_ saidan CamoxvediT? _ yirimidan. _ CvenTan Camosvla ar SeiZleba. _ ratom? _ Cven cota puri gvaqvs. _
moulodnelad mixsnis:
_ CvenTan ise kargia, rom Tuki nebas davrTavT, yvela CvenTan Camova.
es gamaogneblad gulubryvilo, klasikuri fraza
Rrmad CaibeWda Cems mexsierebaSi. patara `damoukidebel~
saxelmwifos, gazrdils sxvis sisxlze, undoda usisxlo yofiliyo. is imedovnebda sufTad da warmatebiT
Sesuliyo istoriaSi, SekumSuli mrisxane ZalebiT, gamxdariyo raRac axali, rogorc Sveicaria, neitraluri
da dabadebidanve `udanaSaulo~ miwis nagleji.
_ Tqven mogiwevT ukan dabruneba.
_ magram me ar minda aq darCena, me moskovSi mivdivar.
_ sulerTia. Cven aseTi wesrigi gvaqvs. yvela midis
iqiT, saidanac Camovida.
audiencia dasrulebulia. saubris dros oTaxSi
daqrodnen muqi adamianebi da xarbad, gaSmagebiT TiT-
Targmanebi
191
iTs iSverdnen Cemsken, raRacaSi arwmunebdnen gubernators. gaugebari sityvebis nusxaSi ikveTeboda erTi:
bolSeviki.
adamianebi wvanan iatakze. mWidrod, rogorc saqaTmeSi. samxedro tyve, avstrieli mezRvauri qerCidan,
adamiani, romelic gaufrTxileblad Sevida rusul armiaSi, burJua konstantinopolidan, eqscentruli axalgazrda Turqi, romelic fxekda iataks kbilis saxexiT,
TeTri oficeri, romelic ganjidan gamoiqca. oficers
giraoTi franguli misia exmareba. Turqs wixlebiT gareT agdeben. danarCenebi yirimSi. Cven bevrni varT.
arafers gvaWmeven, rogorc aRmosavleTis cixeSi. ramodenimes fulic aqvs. badragi kmayofili darbis purze
da yurZenze. iReba kari da mowiTalo, maRal meduqnes
langriT sparsuli Caic Semoaqvs. vkiTxulob amokawrul
warwerebs, erTi damamaxsovrda: `Мы бандитов не боимся
пытки, ловко фабрикуем Жордания кредитки~. erTs uSveben. is sulelurad isev sabWoTa misiaSi Sedis da meore
dRes ukanve brundeba. es farss waagavs, raRacnair patara operas, `operetas~. xumrobiTa da cekva-TamaSiT
xalxs uSveben iqeT, sadac maT moklaven, radgan yirimis kontrdazvervisTvis qarTuli gaZeveba _ umaRlesi
samxili, namdvili daRia. me qalaqSi purze gavedi megzur-badragTan erTad. mas Cigua erqva. me misi saxeli
damamaxsovrda, radgan gadamarCina. man miTxra: _Cven
ori saaTi gvaqvs dro, SeiZleba vibodialoT, wavideT
sadac ginda. _ da idumalad daamata: _me miyvars bolSevikebi. SesaZloa, Sen bolSeviki xar?
192
debiuti
me, CamofleTili katorRis ieriT, daglejili SarvliT, xolo badragi ki -TofiT davdiodiT saTamaSoebis quCebSi, orkestriani kafeebis, italiuri kantorebis gaswvriv. Zlieri Turquli yavis suni igrZnoboda,
sardafebidan ki Rvino gizidavda. roca Cven iq SevixedavdiT xolme, panikas viwvevdiT, redaqciaSi, profkavSirebSi, vakakunebdiT mSvidobian saxlebSi fantastiur
misamarTebze. Cven gvaZevebdnen, magram Ciguam icoda,
saiT mivyavdi. viRac kacma gaielva tipografiaSi da
telefoniT dareka. is urekavda samoqalaqo generalgubernators. brZaneba: dauyovnebliv gamocxadeba
badragTan erTad. Zveli social-demokrati darcxvenilia. is gvibodiSebs. samxedro Zala moqmedebs samoqalaqosgan damoukideblad. Cven arafris gakeTeba ar
SegviZlia. me Tavisufali var. SemiZlia inglisuri Tambaqo movwio da moskovSi wavide.
gamoxda baTumi- Tbilisi. biWebi da gogonebi kalaTebiT yidian yurZens _ izabellas _ mkvrivsa da
mZimes, rogorc TviTon Ramis mtevani. vagonSi koniaks
svamen. piknikisa da sixarulis devnis gacxelebuli atmosferoa. vandervelde megobrebTan erTad ukve TbilisSia. wiTeli droSebi saxlebsa da avtobobilebze.
Tbilisi, rogorc kurdReli konstantinopolis Zafze
tokavs. is iqca konstantinopolis birJis ganyofilebad. didi rusuli gazeTebi savsea gulkeTilobiTa da
rbili tolerantobiT, `rusuli sityvis~ sunia, meTormete weli, TiTqos araferic ar momxdara, TiTqos revolucia ki ara, msoflio omic ar yofila.
Targmanebi
193
baTumi
mTeli baTumi, rogorc xelis gulzea. ar igrZnoba
manZili- daboloeba. mirbixar masSi, rogorc oTaxSi:
amasTanave, haeri mudam orTqliani, rogorc oTaxis. am
patara, TiTqmis saTamaSo qalaqis meqanizmi, aRmavali
Cveni drois pirobebiT rusuli spekulatiuri kaliforniis simaRleze, uCveulod martivia. aris erTi detali _ Turquli lira: kursi icvleba, albaT RamiT,
roca yvelas sZinavs, radgan diliT mcxovreblebi iRviZeben ukve liris axali kursiT da aravin icis, es rogor
xdeba. lira yvela baTumelis sisxlSi pulsirebs, xolo
mis kurss ki aJRereben mefunTuSeebi. eseni mSvidi,
Tavaziani, sasiamovno Turqebi arian, romlebic Zalian
sufTa da axali amerikuli xorbliT damzadebul tradiciul SoTs yidian. diliT puri aTia, dRisiT Tormeti,
saRamos- Tvrameti, xolo meore diliT ki- ratomRac
Tormeti.
mosaxleobas aranairi saqmianoba ar aqvs. adamianis
bunebriv mdgomareobad iTvleba vaWroba. adgilobrivebis fonze mkveTrad gamoirCevian sabWoTa muSakebi,
liris uqonlobiTa da Savi purTan SexebiT, romelsac
namdvili baTumeli TvaliTac ki verasodes dainaxavs.
baTumis spekularuli ierarqiac aseve naTeli da
martivia. sistemis centrSi dgas aTobiT msxvili ucxouri firma, romlebic
bavSvisTvisac ki cnobilia
da garSemotymulia saucxoo pativiscemiT- valacii,
lloid triestina, sago, sala, bitali, kamxi da a.S.
194
debiuti
Tumca saucxoo pativiscema ar uSliT sicocxlismoyvarul ucxoelebs, Casuqebulebs, moxdenilebsa da
momrgvalebulebs, sxvebTan erTad iseirnon berZnul
quCebSi Senobidan Senobamde, maRaziidan maRaziamde
ise, rom ijadoqron wminda valutaze.
zamTari araa. mandarinis movaWreebi, dasvrili biWunebi baklavebiTa da kenkriT yovel nabijzea. cotaTi damTbari, nazi cisferi zRva sayvarlad liclicebs
mravalsarTuliani korpusis `franca-ferdidandis~
garSemo (axlaxans konstantinopolidan) _ mravalpalubiani okeanis sastumro, sadac kristalurad TrTis tabel d’hote.
axalgazrda
konstantinopoleli
komersantebi
kaSkaSa-yviTel waRebSi, qarvis krialosans aTamaSeben
da sanapiroze daqrian. bzinvarebis miuxedavad, isini
raRaciT evropul tansacmelSi gadacmul zangebs mogvanan da kidev ufro metad- ekzotikur Semsruleblebs,
odesRac gajaxirebul maTTvis damaxasiaTebel scenaze.
yvela duqnis kari sanapiroze Riaa.
aq myudro naxevradsibneleSi mniSvnelovnad saubroben msuqani da apaTiuri sparselebi, TavianTi tvirTis simZimiT TiTqmis gaWyletilebi_ manufaqturebi,
Saqari, saponi, fexsacmlebi. mwuxarebas miiRebT, Tu
moifiqrebT erT-erT aseT duqanSi Sesvlas da ramis
morgebas. SecdomiT SeuZliaT mogyidon miliardis
saqoneli _ yvelaferi es sabiTumoa.
baTumSi mefobs erTi ena _ rusuli, yvelaze xnieri
ucxoelebic ki mesame dRes rusulad iwyeben saubars.
Targmanebi
195
es kidev ufro sasaciloa, radgan baTumSi rusebi
TiTqmis ar arian, albaT qarTvelebic bevrni ar arian
_ qalaqi erovnebis gareSe _ simdidris devnaSi xalxma
is dakarga.
ai, SemTxveva, romelic baTumis ruseTisgan gankerZoebulobas asaxavs, _ yvelaze did adgilobriv kinematografiaSi gadis italiuri filmi rusuli cxovrebidan: `vanda varenina~ (marto saxeli rad Rirs). am
gamaognebel scenarSi rusi qalebi, rogorc Turqebi, dadian Savi ridiT da ixsnian mas mxolod oTaxSi,
rusi Tavadebi dadian saopero kostiumebSi `cxovreba
mefisTvis~-dan, seirnoben inglisur etlSi Sebmuli
`troikiT~, Tanac marxilebi waagavs skandinaviuri vikingebis rTul gemebs. me viyavi am warmodgenaze, _ aravin gadavsebul darbazSi ar icinoda da aravis araferi
ukvirda. yvelas, rogorc Cans, egona, rom es bunebrivia da mxolod maSin, rodesac italiurma kinom aCvena
rusuli jvriswera eklesiaSi, rogor Semoiyvanes axalgazrdebi uzarmazari gvirgvinebiT, mcirericxovanma
wiTelarmielebma ver moiTmines da buzRuni daiwyes.
baTumisTvis sagangebod damaxasiaTebelia yirimidan
emigracia. yirimi axla dasustda, iq datrialeba Zalian
rTulia, da ai, yovel axal `pestelis~ reiss baTumSi emigrantebis axali partia Camohyavs feodosiidan,
ialtidan da sevastopolidan. Tavidan isini berZnul
quCebSi Tavdaujereblad seirnoben, rogorc gaputuli
wiwilebi, magram gadis ramodenime dRe, isini imosebian da xdebian Tavisufali qalaqis sruluflebiani mo-
196
debiuti
qalaqeebi.
ucxoels, romlis stumrobac sabWoTa federaciaSi
baTumiT Semoifargleba, uyalibdeba Zalze ucnauri
STabeWdileba, magram CvenTvis savsebiT sakmarisia baTumi imisaTvis, rom vimsjeloT konstantinopolis brwyinvalebaze.
baTumSi aravin uCivis mZime droebas da mxolod
erTi wvrilmani gvaxsenebs imas, rom arseboben adamianebi lirebis gareSe _ es uricxvi plakatia, romliTac
morTulia TiToeuli maRazia, TiToeuli patara duqani:
`krediti aravis~, `aravis krediti~ da `kreditebi ,,aravisTvis~ _ sxvadasxva orTografiiT. Tumca namdvili
vaWroba kreditis gareSe SeuZlebelia da sinamdvileSi
sakmarisia sadme papirosis yuTi aiRo, rom meore dRes
meore yuTi kreditad miiRo.
erT saporto duqanSi me vamCnevdi mepatroneebs,
romlebic imdenad mTvralebi iyvnen, rom ugonod ecemodnen. naklebad savaraudoa, maTi `boloebi boloebSi
emTxveodnen~.
es yvelaferi liris msaxurebaa, magram baTums aqvs
ufro maRali saWiroebebic sulierebisTvis. marinis
quCaze aris wre `xms~ _ `xelovnebis muSakTa sazogadoeba~. aq imarTeba sasacilo, makulaturul mxatvarTa
gamofenebi, romlis naxatebic sabiTumod miaqvT Camosul berZnebs, xolo adgilobrivi esTetebi da snobebi
gadi-gamodian moxatuli oleografebis qveS ise, rom
Tavi vernisaJze hgoniaT. aqve qalbatonebi am dargis
specialistebis xelmZRvanelobiT swavloben simRe-
Targmanebi
197
ras, musikas da plastikas. baTumSi poetebic arian,
romelTa daxvewilobaze ukeTesi rTuli warmosadgenia.
qalaqs gamudmebiT ar akldeba Sarlatanebis _ `profesorebisa da leqtorebis~ TareSi. erT-erTma maTganma iuda iskariotelis sasamarTlo gamarTa musikis
TanxlebiT, Tanac afiSaze TviTneburad gamoacxada
revtribunalis monawileobaze, ris gamoc sasamarTlos
gadasces. yoveldRiurad, SabaTobiT qalaqi gaxveulia
samxedro musikis hangebSi, samoqalaqo SekrebebSi, es
aris qeifi mTeli RamiT, morigi saqvelmoqmedo saRamo
ebi mSivrebis sasikeTod, loto, amerikuli auqcioni da
sxva amdagvari mSveniereba. aq miliardebi rCeba.
Tu saRamo (wveuleba) qarTulia _ erTi wuTiTac ki
ar Cerdeba sazandarelebis hipnozuri musika, romlebic
dadian magididan magidasTan, sanam vinme moqeifeebidan
civad ar adgeba da lezginkas ar dascxebs aRmafrTovanebeli, gulisgamgmiravi akompanimentis TanxlebiT.
ra aris axlandeli baTumi: Tavisufali savaWro
qalaqi, kalifornia _ oqrosmaZiebelTa samoTxe, mtaceblobisa da tyuilis binZuri qvabi, sabWoTa qveynis
saeWvo fanjara evropaSi, Tvalwarmtaci naxevradaRmosavluri xmelTaSua porti Turquli kafeebiT, Tavaziani vaWrebiTa da rusi movaWre mezRvaurebiT, romlebic tkepnian mis velur niadags iseve udardelad,
rogorc tkepnidnen Sanxaisa da san-franciskos niadags?
gvemaxsovreba, rom Tanamedrove baTumis haeri _ mziani,
teniani da arajansaRi _ gaJRenTilia upativcemlobiT
momavali proletaruli ruseTisadmi, misi mSeneblo-
198
debiuti
bisadmi, misi moraluri ierisadmi, misi tanjvisadmi.
baTumis komerciuli sargeblianobac gazviadebulia. baTumis sawyobebSi dayrili saqonlis gorebi, Tu
gavaanalizebT (gavarCevT) _ uxamsi ZonZebia, romelic
adre kolonialuri qveynebisa da velurebisTvis iyo
gankuTvnili.
Cveni slogani aseTi unda iyos: rac SeiZleba male
gavTavisufldeT baTumis hegemoniisgan, imisaTvis, rom
marilianma zRvis haerma gagvinaTos Cveni mSromeli saxli, odesis, novorosiiskis, sevastopolis, peterburgis
jansaRi navsadgurebis farTo fanjrebidan, sadac karg
drosaa gamofenili pirveli CarCo.
baTumi
wvima, wvima, wvima _ es niSnavs: SeuZlebelia gaxvide
quCaSi. SeiZleba wvimdes xvalac da zegac: zamTris wvima baTumSi _ es grandiozuli Tbili Sxapia ramodenime kviriT. aravis misi ar eSinia da Tu saqme moiTxovs,
yoveli baTumeli aseT TavsxmaSi, rodesac noesac ki
SeeSindeboda kidobnidan Tavis gamoyofis, wava sadac
surs. ai, miiCqaris `centrosabWoeli~ movaleobis Sesasruleblad Tavis mSobliur centrosabWoSi monadiris
fexsacmliT _ bolo kooperatiuli gacemisTvis. is foniT Tamamad gadadis yvelaze saSiS adgilebs da specialuradac ki arCevs iq, sadac ufro Rrmaa.
centrosabWo garedan yvavis. patara sufTa sasax-
Targmanebi
199
leSi wiwvebian zRvispira bulvarTan, oleandrebTan
da palmebTan, swored im saxlSi, sadac _ uaxlesi gadmocemiT _ amerikelebs samxedro sasamarTlo hqondaT,
dilidan saRamomde duRs samuSao. dilauTenia dauRalavi TanamSromlebi wyalgaumtari mosasxamebiTa da
makintoSebiT mosaven avtomobilebs Caqvis Cais plantaciebisa da mamulebis dasaTvaliereblad. dilauTenia misaRebSi ucxoeli vaWrebi saubroben, romlebic
TiTqos kravebiviT miyavT adgilobriv komersantebs satanjvelad (yovelTvis SeiZleba gaarCio vin miyavT da
vis miyavs) da didi pirferobiT Sedian administratoris kabinetSi, sadac xvdebaT basri da SorsmWvreteli
bibliuri solomonis mosamarTle an yadi `aTas erTi
Ramidan~.
_ Cven _ `sazogadoebrivi vaWrebi~, _ siamayiT amboben baTumeli kooperatorebi. _ Cven arc gvcxela, arc
gvciva `centrosabWosgan~, _ amtkicebs ubralo adgilobrivi. magram adgilobrivi iTxovs wiwkanas xelebSi,
mas axlave unda rame SelSesaxebi. amasobaSi ,,centrosabWo” rom ara, mWidrod dakavSirebuli ,,vneStorgTan”,
ar iqneboda aranairi Sekaveba, aranairi sammarTvelo
ucxoel mtaceblebze, romlebic aq pouloben Tavisi
gaumaZRrobisa da avroritetis mogeriebas, romlis winaSec Tavi unda moixaron.
magram wvima maradiulad ar modis. TiTqos jadosnobiT, ise Sreba sufTa quCebi. baTumis wyaldidoba _
es gamdinare wylebis samefoa. wvimis Semdeg qalaqi mxolod gairecxa, ganaxlda. iwyeba zamTris gaseirnebebi
200
debiuti
sanapiroze. ianvarSi xalxi sanapiros Tbil xreSze zis
talRebTan axlos, magram ar banaobs. aq iwyeba Turquli
kafeebis dResaswauli _ es mTeli qalaqis gulia: misi
patara klubebi da birJebi. kafeSi bnela da dabolilia.
aromatuli, mimzidveli aromati igrZnoba haerSi. siRrmeSi oqros naperwklebiT gizgizebs uqrobi mayali da
masze spilenZis TefSebiT mepatronis mier mzaddeba
RvTiuri sasmeli. Zalagamoclil mosamsaxures patara
yavis finjnebi gadaaqvs, romlebsac civi wyliT savse
Wiqebi uZRvis win.
ai, megazeTe Semodis. mas gazeTebi yvela enaze aqvs
momaragebuli. yvelas _ TavTavisi.
xnieri pativcemuli Turqi yidulobs Turqul
`komunist~-s da nel-nela ukiTxavs sxvebs. ras gaigebs
is, vaWari da patriarqi, SeTavazebul axal swavlebaze?
is Subls Sekravs, magram ar iRimis. rogorc misi xalxi,
is kargad aRzrdilia da miCveulia pativi sces sxvis
azrs.
savaWro baTumSi yvelaze sasiamovno zustad savaWro
saxlebia. maTSi sikoxtave da kulturaa, rac araa nedl
italiur da sxva evropul firmebSi, sadac amaoeba da
cudi veluri suli mefobs. aris erTi punqti, sadac
aRmosavleTis vaWroba namdvilad ar uTanabrdeba evropuls: vaWroba ara mxolod gadamanawilebeli, aramed
socialuri aparatia da aRmosavluri CveulebiT pativiscemas grZnob adamianis mimarT, romelsac ubralod ver gaatyaveb da fafasTan ver SeWam.
binddeba, magram baTumi daZinebas ar apirebs. mari-
Targmanebi
201
inskis quCaze gvian Ramemde moZraobs mudmivi sadResaswaulo zvavi; igrZnoba, rom yvelam am brboSi `gaakeTa saqme~ da axla ki Tavisi komerciuli daxvewilobis
nayofs imkian. yuTebi da karebi brwyinvaled ganaTebulia xiliTa da samxreTis zamTris sixaruliT _ mandarinebiT. raRacnairi mewarme da dasvrili bavSvebi,
lezginkis cekva-cekviT, gamvlelebs fexebSi uvardebian, romlebic Tavis mxriv, xurdebiT igerieben maT.
brbo imdenad gamococxlebulia, rom misi mxiaruli
da xmamaRali CoCqoli meoTxe sarTulamde aRwevs da
Tqvens pirvel sizmars SehRaRadebs.
am dros ki mTeli kvartlebi mkvdaria rogorc udabno. es specialuri daxlebis kvartlebia sanapiroze.
mTeli quCebi, Camqrali sibneleSi, Tavxedurad daxurulia rkinis mZime, Camokiduli boqlomebiT. mxolod
darajebi daxetialeben fxizeli JRaruniT, romlebic
miliardebs icaven. sxvaTaSoris, rkinis saketebidan
saidanRac sinaTle aRwevs da bevr daxlze cxovrobs.
saqme imaSia, rom baTumSi binebi araa, `sacxovrebeli
krizisia~. es martivad mowyobili oTaxebi ise miuwvdomelia, rom aravis TavSic ki ar mosdis maTi Zebna. Tu
Camosuli xarT baTumSi, ar gekiTxebian sad cxovrobT,
aramed gekiTxebian sad aTenebT Rames. usaxlkaro Camosulebis mimarT iseTi didi SiSia, rom arc erT saCaieSi,
arc erT kafeSi ar SeiZleba nivTebis datoveba sadguridan: mepatroneebi darwmunebulebi arian, rom amis gamo
Tqven dabrundebiT Ramis gasaTevad da amis WiriviT eSiniaT. wvrili movaWreebi ikuWebian TavianT jixurebsa
202
debiuti
da fardulebSi, romlebic zomiT saZaRleze didi arc
iqneba. rogor Tavsdebian aq msxvili Camosuli komersantebi _ es sruliad idumalia. naTelia, lira sivrcis
kanonebze imarjvebs.
Tavisi saerTaSoriso savaWro gamococxlebuli xasiaTiT baTumi kolonialur qalaqs an sadRav SanxaiSi
evropul kvartals gagonebs. rogor gaubedurebulad
geCveneba mis Semdeg novorosiiski Tavisi mSvenieri,
giganturi, aRWurvili portiT, Tavisi elevatorebiT,
romlebic aRmarTulan fantastiurad grZel, marcvlis mimRebebSi, rogorc anZa. yovelive amas sZinavs da
gamoRviZebas elodeba. usiamovnod gxvdeba novorosiiskis yinulovani nord-osti (Crdilo-aRmosavleTi),
magram qalaqSi igrZnoba raRacnairi gansxvavebuli seriozuloba, TiTqos igi emzadeba uzarmazari mosalodneli ekonomikuri amocanis Sesasruleblad. magram
jer cariel, gayinul daxlebSi, sadac demonstraciulad dagdebulia tilos naWeri, gmiri komvoiaJerebi
raRacnairi qurduli maneriT, ciebcxelebiT avseben
Cemodnebs baTumis ZafebiT da daaTreven saeWvo asprocentian tvirTs saSiS, bnel gzaze da samudamod miiswrafvian TavanTi arkadiis napirebisken.
203
Targmanebi
daCi mejidovi
baTumis saxelmwifo universiteti
jibran xalil jibrani
wignidan `winaswarmetyveli~
bavSvebis Sesaxeb
da mkerdze bavSvmixutebulma qalma Tqva: gviTxari
raime bavSvebis Sesaxeb.
xolo man upasuxa amgvarad:
Tqveni bavSvebi _ ar arian Tqveni bavSvebi.
isini cxovrebis Zeebi da qaliSvilebi arian, romelic sakuTar Tavze zrunavs.
isini Tqven mier Cndebian, magram ara Tqvengan,
TumcaRa isini Tqven gekuTvnian, Tqven ar xarT maTi
batonebi.
Tqven SegiZliaT aCuqoT maT Tqveni siyvaruli, magram ara Tqveni fiqrebi,
radgan maT aqvT sakuTari fiqrebi.
204
debiuti
Tqven SegiZliaT misceT maT sxeuls saxli, magram
ara suls,
maTi sulebi xom xvalindeli dRis saxlSi cxovroben, romelsac Tqven ver moinaxulebT Tqvens ocnebebSic ki.
Tqven SegiZliaT ecadoT daemsgavsoT maT, magram nu
eswrafviT, rom isini daimsgavsoT.
radgan cxovreba ar midis ukan da ar elodeba guSindels.
Tqven mxolod mSvildebi xarT, saidanac win gamogzavnilia cocxali isrebi, romlebsac Tqven Svilebs
eZaxiT.
mSvildosani xedavs sakuTar mizans maradisobis
gzaze, da swored is gdrekT Tqven Tavisi ZaliT, raTa
misi isrebi swrafad da Sors frendnen.
dae, gixarodeT modreka am mSvildosnis xelSi,
mas xom uyvars ara mxolod isari, romelic mifrinavs, aramed mSvildic, romelicuZravia.
qorwinebis Sesaxeb
maSin almitra xelaxla alaparakda da Tqva: xolo
ras ityvi, qorwinebis Sesaxeb, moZRvaro?
man ki upasuxa ase:
Tqven erTad daibadeT, da erTad iqnebiT yovelTvis.
Tqven maSinac ki erTad darCebiT, roca sikvdilis
Targmanebi
205
TeTri frTebi gafantavs Tqven dReebs.
diax, Tqven erTad iqnebiT RmerTis mdumare mexsierebaSi.
magram dae, Tavisufali iyos sivrceebi Tqvens erTobaSi.
dae, zeciuri qarebi cekvavdes Tqven Soris.
giyvardeT erTmaneTi, magram nu gaikeTebT siyvarulis borkilebs.
umjobesia, rom es iyos mRelvare zRva. Tqveni sulis napirebs Soris rom SfoTavs.
SeavseT erTmaneTis Tasebi, magram nu SesvamT erTi
Tasidan.
mieciT erTmaneTs Tqveni puri, magram nu mokbeCT
saerTo naWridan.
imRereT da icekveT erTad da iyaviT mxiarulebi,
magram erTmaneTs marto darCenis saSualeba mieciT.
barbiTis TiToeuli simi xom TavisTvisaa, Tumca
isini erTad JReren melodiaSi.
mieciT sakuTari gulebi, magram ara erTmaneTTan
Sesanaxad.
radgan mxolod sicocxlis xels SeuZlia daiWiros
Tqveni gulebi.
da iyaviT erTad, magram ara zedmetad erTad.
rameTu taZris svetebic ki cal-calke dganan.
da arc muxa da kiparisi izrdeba erTmaneTis CrdilSi.
206
debiuti
mariam Wanturia, “Blak dog”, muyao, tuSi.
Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia
207
Targmanebi
sarCevi
poezia
ani qavTaraZe ......................................................................................3
avTo xaraiSvili ................................................................................6
giorgi laSqaraSvili .......................................................................9
Tiko kotrikaZe................................................................................13
mariam papaSvili ..............................................................................16
naTia kapanaZe ...................................................................................19
Tamaz wereTeli...............................................................................24
lali WeSmaritaSvili ....................................................................28
maia wiqariSvili ............................................................................32
nodar gurgenaSvili ......................................................................38
revaz zumbaZe ..................................................................................41
proza
daCi axvlediani ...............................................................................47
eliza qristesiaSvili ....................................................................56
veriko Tordia.................................................................................60
TaTuli wereTeli ..........................................................................64
Tiko surmaniZe ...............................................................................70
mariam qeTelauri ..........................................................................74
olani biwaZe ....................................................................................78
salome wyarozia .............................................................................84
sofio TinikaSvili..........................................................................90
ana Ciqovani .......................................................................................94
208
debiuti
ani aminaSvili ..................................................................................98
giorgi CaCxiani ..............................................................................105
guro daviTliZe ............................................................................113
mariam avazaSvili..........................................................................116
merab TavaZe....................................................................................121
naTia SaorSaZe...............................................................................127
nato gabaraSvili ..........................................................................131
nikoloz ciskariSvili ................................................................136
nino miqaZe ......................................................................................142
salome bzaraSvili .....................................................................145
salome SveliZe ..............................................................................151
xatia TeliaSvili .........................................................................157
publicistika
baCo gogriWiani .............................................................................162
irina gamrekeli .............................................................................166
levan gelaSvili ...........................................................................171
Ta r g m a n e b i
giorgi kaxiSvili...........................................................................183
daviT esaTia ...................................................................................186
daCi mejidovi ................................................................................203