მეგრული ენის თვითმასწავლებელი

არიან ადამიანები, ვისაც მეგრულის შესწავლა სურთ, თუნდაც საწყის

დონეზე. ჩემთვის ბევრჯერ უკითხავთ, არსებობს თუ არა კურსები, ან რაიმე
თვითმასწავლებელი...

ასევე, ინტერნეტსივრცეშიც, სოციალურ ქსელებში თუ სხვადასხვა საიტებზე

ხშირად ვხედავ ამგვარ ინტერესს გარკვეული ნაწილისგან. ვიცი, რომ ამ
ფორუმზეც არიან ასეთი ადამიანები.

მიუხედავად იმისა, რომ მე არ ვარ პროფესიონალი, გადავწყვიტე, რომ

გამეკეთებინა მცირე ქართულ-მეგრული სასაუბრო, გრამატიკის ძალიან
მოკლე მიმოხილვით, ზოგადი ფრაზებით და მცირე ლექსიკონით. ეს
გავთვალე უფრო დამწყებთათვის.თანდართულ ლექსიკონში თავი
მოვუყარე 800-ზე მეტ სიტყვას, რომლებიც ასე თუ ისე ხშირად გამოიყენება
დღეს მეტყველებაში.

იმედი მაქვს, რომ მეგრულის სწავლის მოსურნეებს თუნდაც მცირედით

დავეხმარები ამ ერთ პოსტში მოქცეული მცირე სასაუბროთი.

წარმატებებს გისურვებთ!

აბა თქვა გიჩქჷნა!

© http://forum.ge/?f=79&showtopic=34658284&st=0

© forum.ge © ფორცხოლი

მეგრული ენის ვიდეოგაკვეთილები იხელთ ბმულზე: www.goo.gl/dNfhaH

ორი ბგერაა, ერთი ირაციონალური ხმოვანი, რომელიც დაახლოებით
ლათინურ s-ს წააგავს, მეორე არის შებრუნებული ყ.

ამ ფონტების გადმოწერაა საჭირო და გახსნის.

http://sourceforge.net/projects/dejavu/fil...33.zip/download

ვინდოუს 7 ან 8 ვისაც აქვს, ჷ და ჸ ასოების აკრეფა შეუძლია მარჯვენა Alt და

J და მარცხენა Alt და Y ღილაკებზე დაჭერით.

ფონოლოგია

მეგრულში ხუთი ძირითადი ხმოვანია - ა, ე, ი, ო, უ და ერთი მეორეული - ჷ

(ზუგდიდურ-სამურზაყანულში), რომელიც ი და უ ხმოვანთა დასუსტების
შედეგია. „ჷ“ შეესაბამება საერთაშორისო ტრანსკრიპციის (IPA) ә ნიშანს. ეს
არის დაახლოებით იგივე ბგერა, რომელიც გამოითქმის ინგლისურ სიტყვა
freedom-ში d-ს და m-ს შორის. უფრო გავრცელებულია ზუგდიდურ-
სამურზაყანულში. სენაკურ-მარტვილურში მის მაგივრად გვხვდება ო, ი და
უ (უ ზუგდიდურშიც გვხვდება).

თანხმოვანთა შემადგენლობა მეგრულში თითქმის იგივეა, რაც ლაზურში და

ქართულში. მეგრულში გვხვდება ჸ ბგერა, რომელიც ქართულში და
ლაზურში (შეინიშნება ლაზურის ზოგიერთ დიალექტში) არ გვხვდება.
მაგალითად, თამაში - ლაჸაფი, სახლი - ჸუდე. ყ მეგრულში გვხვდება
ძირითადად წ-ს, ჭ-ს, ტ-ს გვერდით. მაგალითად: ჭყონი - მუხა, ტყა - ტყე.

=====================
ჩვენებითი ნაცვალსახელი

ეს - ენა/თენა/ათენა
ის - ინა/თინა/ეთინა

კითხვითი ნაცვალსახელები
ვინ? - მი(ნ)?
რა? - მუ?

მუ რე თენა? - რა არის ეს?

თენა რე ჸუდე. - ეს არის სახლი.

მუ რე თინა - რა არის ის?

თინა რე ჯა. ის არის ხე.

მი რე თენა? - ვინ არის ეს?

თენა რე ძღაბი. - ეს არის გოგო.

მი რე თინა? - ვინ არის ის?

თინა რე ძღაბი. - ის არის გოგო.

პირის ნაცვალსახელებია:

მა - მე
სი - შენ
მუს - ის „თვითონ“
ჩქჷ/ჩქი - ჩვენ
თქვა - თქვენ
მუნეფი („თვითონ“ ისინი)/თინეფი - ისინი

მა ვორექ - მე ვარ
სი რექ - შენ ხარ
მუ/თინა რე - ის არის
ჩქჷ/ჩქი ვორეთ - ჩვენ ვართ
თქვა რეთ - თქვენ ხართ
მუნეფი/თინეფი რენა - ისინი არიან

მა ვავორექ - მე არ ვარ
სი ვარექ - შენ არ ხარ
მუ/თინა ვარე - ის არ არის
ჩქჷ/ჩქი ვავორეთ - ჩვენ არ ვართ
თქვა ვა რეთ - თქვენ არ ხართ
მუნეფი/თინეფი ვა რენა - ისინი არ არიან

მეგრულში მრავლობითის ნიშანია -ეფ (=ქართულ ებ-ს)

კოჩი - კოჩეფი

ოსური - ოსურეფი

თუ სიტყვა ერთმარცვლიანია, მრავლობითის ნიშნის წინ დაისმის ასო ლ:

და (და) - დალეფი
ხე (ხელი) - ხელეფი
თუ (გოჭი) - თულეფი
ჯა (ხე) - ჯალეფი
დღა (დღე) - დღალეფი
ჸა (ტოტი) - ჸალეფი
ტყა (ტყე) - ტყალეფი
წკა (კურკა) - წკალეფი

გამონაკლისია რამდენიმე ორმარცვლიანი სიტყვა:

დიდა (დედა) - დიდალეფი
მუმა (მამა) - მუმალეფი
მოთა (შვილიშვილი) - მოთალეფი

===================

ლაჸაფი - თამაში

მა (ვა)ბლაჸაფენქ - მე (არ) ვთამაშობ

სი (ვა)ლაჸაფენქ - შენ (არ) თამაშობ
მუ/თინა ლაჸაფენს - ის (არ) თამაშობს

ჩქჷ/ჩქი (ვა)ბლაჸაფენთ - ჩვენ (არ) ვთამაშობთ

თქვა (ვა)ლაჸაფენთ - თქვენ (არ) თამაშობთ
მუნეფი/თინეფი (ვა)ლაჸაფენა - ისინი (არ) თამაშობენ

მა (ვა)ბლაჸაფენქო? - მე (არ) ვთამაშობ?

სი (ვა)ლაჸაფენქო? - შენ (არ) თამაშობ?
მუ/თინა ლაჸაფენსო? - ის (არ) თამაშობს?
ჩქჷ/ჩქი (ვა)ბლაჸაფენთო? - ჩვენ (არ) ვთამაშობთ?
თქვა (ვა)ლაჸაფენთო? - თქვენ (არ) თამაშობთ?
მუნეფი/თინეფი (ვა)ლაჸაფენანო? - ისინი (არ) თამაშობენ?

მა (ვა)ბლაჸაფენდი - მე (არ) ვთამაშობდი

სი (ვა)ლაჸაფენდი - შენ (არ) თამაშობდი
მუ/თინა (ვა)ლაჸაფენდჷ - ის (არ) თამაშობდა

ჩქჷ/ჩქი (ვა)ბლაჸაფენდით - ჩვენ (არ) ვთამაშობდით

თქვა (ვა)ლაჸაფენდით - თქვენ (არ) თამაშობდით
მუნეფი/თინეფი (ვა)ლაჸაფენდეს - ისინი (არ) თამაშობდნენ

მა იბლაჸაფუქ - მე ვითამაშებ
სი ილაჸაფუქ - შენ ითამაშებ
მუ/თინა ილაჸაფუ - ის ითამაშობს

ჩქჷ/ჩქი იბლაჸაფუთ - ჩვენ ვითამაშებთ

თქვა ილაჸაფუთ - თქვენ ითამაშებთ
მუნეფი/თინეფი ილაჸაფუნა - ისინი ითამაშებენ

მა (ვე)ბლაჸაფუქ - მე (არ) ვითამაშებ

სი (ვე)ლაჸაფუქ - შენ (არ) ითამაშებ
მუ/თინა (ვე)ლაჸაფუ - ის (არ) ითამაშობს

ჩქჷ/ჩქი ვებლაჸაფუთ - ჩვენ არ ვითამაშებთ

თქვა ველაჸაფუთ - თქვენ არ ითამაშებთ
მუნეფი/თინეფი ველაჸაფუნა - ისინი არ ითამაშებენ

რიგობითი რიცხვითი სახელები

პირველი — პირველი*
მაჟირა — მეორე
მასუმა — მესამე
მაოთხა/მანთხა — მეოთხე
მახუთა — მეხუთე
მაამშვა — მეექვსე
მაშქვითა — მეშვიდე
მაბრუო — მერვე
მაჩხორა — მეცხრე
მავითა — მეათე
მავითაართა — მეთერთმეტე
მავითოჟირა — მეთორმეტე
მაეჩა — მეოცე
ეჩდომაართა — ოცდამეერთე
ეჩდომავითა — ოცდამეათე
მაოშა — მეასე
ოშმაართა — ასმეერთე
ოშმაჟირა — ასმეორე
ოშმავითა — ასმეათე
მაჟიროშა — მეორასე
მახუთოშა — მეხუთასე
მაანთასა — მეათასე (საკუთრივ მეგრული ფორმა მავითოშა)

*შენიშვნა: პირველის ლაზური შესატყვისია მაართანი.

მეგრული ვიკიპედიის სტატიებში გამოიყენება სიტყვა მაართა.

რაოდენობითი რიცხვითი სახელები

1 — ართი
2 — ჟჷრი/ჟირი
3 — სუმი
4 — ოთხი
5 — ხუთი
6 — ამშვი
7 — შქვითი/შკვითი
8 — ბრუო/რუო
9 — ჩხორო
10 — ვითი
11 — ვითაართი
12 — ვითოჟირი
13 — ვითოსუმი
14 — ვითაანთხი
15 — ვითოხუთი
16 — ვითაამშვი
17 — ვითოშქვითი/ვითოშკვითი
18 — ვითობრუო/ვითორუო
19 — ვითოჩხორო
20 — ეჩი
21 — ეჩდოართი
30 — ეჩდოვითი
40 — ჟარნეჩი
50 — ჟარნეჩდოვითი
60 — სუმონეჩი
70 — სუმონეჩდოვითი
80 — ოთხონეჩი
90 — ოთხონეჩდოვითი
100 — ოში
101 — ოშართი
110 — ოშვითი
200 — ჟიროში
1000 — ანთასი/ვითოში
1999 — ანთას ჩხოროშ ოთხონეჩდოვითოჩხორო
2000 — ჟირი ანთასი/ვითოში
10 000 — ვითი ანთასი/ვითოში

ოჯახი

დიდა/ნანა — დედა
მუმა — მამა
სქუა — შვილი
ბოში — ბიჭი, ვაჟი
ქომოლსქუა — ვაჟი, ვაჟიშვილი
ძღაბი — გოგო, ქალიშვილი
ოსურსქუა — ქალიშვილი
ჯიმა — ძმა
და — და
მშობელი — მშობელი (ქართულიდან; ძველი ფორმაა მასქერი)
ბაბუ — ბაბუა, პაპა
პაპუ — დიდი ბაბუა
ბები (დადი; ძვ. ფორმა) — ბებია
მოთა — შვილიშვილი
ჩილი — ცოლი
ოსური — ქალი, იხმარება ცოლის მნიშვნელობითაც
ქომონჯი — ქმარი
მეუღლე — მეუღლე (ქართულიდან)
რძალი — ნოსა
სინჯა — სიძე
ქვიშილი (აღმ. დიალექტი), სინჯა ჸა (დას. დიალექტი) — ქვისლი
ოხორასქილი — მაზლი
დიანთირი, ან დიანთილი — სიდედრი, დედამთილი
მუანთირი, ან მუანთილი — სიმამრი, მამამთილი
ზახალი — მძახალი
ბიცო (ნოსადი; ძვ. ფორმა) — ბიცოლა
ბიძია (ჯიმადი, ჯიჯი; ძვ. ფორმები) — ბიძა
დეი — დეიდა
მამი — მამიდა
ბიძისქუა — ბიძაშვილი
დეიდასქუა — დეიდაშვილი
მამიდასქუა — მამიდაშვილი
ნაჟირა — ტყუპეფი (თუმცა, დღეს იშვიათად იხმარება ეს სიტყვა, გავრცელებულია ტუპეფი)
მოჯგირე, ნათესე — ნათესავი
სქუაჸონერი —შვილობილი
მუმაჸონერი — მამინაცვალი
დიდაჸონერი — დედინაცვალი
ომბოლი — ობოლი

ხილი

უშქური - ვაშლი
სხული - მსხალი
ბული - ბალი
ქვიშნა ბული - ალუბალი
ატამა - ატამი
ალიჩა - ალუჩა
ციმუა - მარწყვი
ჸომური/ჸუმური - ტყემალი
ბია - კომში
ხვიმა/ ხომა - ხურმა
ნეძი - ნიგოზი
თხირი - თხილი
ლუღი - ლეღვი
ჯამკაკალი - თუთა
ხაბურზაკი/ხაბურძაკი - საზამთრო
შინკა - ნესვი
ბერწული - ბროწეული
ჭუბური - წაბლი

ცხოველები და ფრინველები

ჩხოუ — ძროხა
გინი — ხბო
კამბეში — კამეჩი
ცხენი — ცხენი
კვიცი — კვიცი
ჯოღორი — ძაღლი
კატუ — კატა
ცინდალი — კნუტი
ლაკვი — ლეკვი
ღეჯი — ღორი
თუ — გოჭი
გჷრჷნი, გირინი — ვირი
თხა — თხა
ქაცარი — ციკანი
შხური — ცხვარი
ქოთომი — ქათამი
წიწილა — წიწილა
კვატია, კვატა — იხვი
ინდური, კოკუში — ინდაური
ღორღონჯი — ბატი
მაფშალია — ბულბული
ზესქვი — შაშვი
კვათარი — ტყის ქათამი, როჭო
ჯღჷრჯღჷ — ჩხართვი
ზღარბქურსამი — ზღარბი
მელა — მელია
ტურა — ტურა
ფორცხოლი — ფოცხვერი (დღეს აღარ იხმარება)
ნჯილო — ლომი (დღეს იშვიათად იხმარება)
ჸილო, ყილო — ვეფხვი (დღეს იშვიათად იხმარება)
გვერი — გველი
სპილო — მუნჭყვი (დღეს არ იხმარება)
თუნთი — დათვი
გერი — მგელი
ტორონჯი — მტრედი

ფერები

ჩე - თეთრი
უჩა - შავი
წვანე - მწვანე
ჭითა - წითელი
ყვინთელი/ჸვინთელი/ონთე - ყვითელი
ცაშფერი - ცისფერი
ლენიშფერი - ლურჯი (დღეს ლურჯი იხმარება)
ჭუბურიშფერი - წაბლისფერი
ფორთოხალიშფერი - ფორთოხლისფერი
ტუტაშფერი - ნაცრისფერი
კვირის დღეები

თუთაშხა — ორშაბათი
თახაშხა — სამშაბათი
ჯუმაშხა — ოთხშაბათი
ცაშხა — ხუთშაბათი
ობიშხა — პარასკევი
საბატონი/საბატჷნი (შურიშხა; ძვ. ფორმა) — შაბათი
ჟაშხა — კვირა

წელიწადის დროები

გაზარხული, გაზაფხული, გიშულირი (აფუნი; ძვ. ფორმა) — გაზაფხული

ზარხული, ზაფხული — ზაფხული
დამორჩილი — შემოდგომა
ზოთონჯი (ბზოთონჯი) — ზამთარი

თვეები (ფრჩხილებში ძველი ფორმები)

იანარი (ღურთუთა) — იანვარი

ფრევალი (ფურთუთა) — თებერვალი
მარტი (მელახი) — მელახი
აპრილი (პირელი) — აპრილი
მესი — მაისი
ივანობა (მანგი) — კვირკვე
არგუსო (მარაშინათუთა) — აგვისტო
ეკენია — სექტემბერი
გიმათუთა/გჷმათუთა — ოქტომბერი
გერგობათუთა — ნოემბერი
ქირსეთუთა — დეკემბერი

======================

ფრაზები
გამარჯობა – ჯგირობუა, გომორძგუა (დღეს მეტყველებაში გამარჯობა იხმარება უფრო, ან
ჯგირობუა)
გაგიმარჯოს ღმერთმა! – გო(გ)იმორძგჷ/გო(გ)იმორძგუ ღორონთქ!
კარგად მენახე! – ჯგირო მიძირჷდა/მიძირუდა!
კარგად ბრძანდებოდეთ! – ჯგირო ზოჯჷნდათ/ზოჯუნდათ!
გმადლობთ! – მადლობერი! (ან მადლობელი ვარ – მადლობერი გაფუთ)
მუთა უჭირს - არა უშავს/არაფერი უჭირს
როგორ ხარ? – მუჭო რექ?
ვარ, ღმერთის წყალობით! - ქუორექ, ღორონთიშ ჭყოლოფ(უ)ათ!
ღმერთის წყალობა არ მოგკლებოდეს! - ღორონთიშ ჭყოლოფ(უ)ა ვამორრკებუდას!
არა მიშავს, შენ როგორ ხარ? – მუთა მიჭირს, სი მუჭო რექ?
როგორ ხართ? – მუჭო რეთ?
სახლში როგორ არიან? – ჸუდეს მუჭო რენა?
გაიხარეთ! – გეხარით!
მაპატიით/ქუმაპატიით/ქჷმაპატიით - მაპატიეთ
შემოგევლეთ! – ქუგგალეთ/ქჷგგალეთ!
რა გქვია – მუ რჯოხო?
მე მქვია დავითი – მა ბჯოხო დავითი
რა პროფესიის ხართ? – მუ პროფესიაშ რეთ?
ბიზნესმენი ვარ – ბიზნესმენი ვორექ
მე სტუდენტი ვარ – მა სტუდენტი ვორექ
სად ცხოვრობ? – სო ცხოვრენქ? ან სო ოხორანქ?
მე ვცხოვრობ ზუგდიდში – მა ფცხოვრენქ ზუგიდის/ზუგდიდის
სადაური ხარ? – სო(ჸ)ურეშე რექ?
მე წალენჯიხელი ვარ – მა წალენჯიხაშე ვორექ
ვისთან ერთად ცხოვრობ? – მიწკჷმა/მიწკუმა ართო ცხოვრენქ?
ეს ვისი ბავშვია? – თენა მიშ ბაღანა რე?
ეს ჩემი ძმისშვილია – თენა ჩქიმი ჯიმასქუა რე.
ცოლ-შვილთან ერთად – ჩილ დო სქუაწკჷმა/სქუაწკუმა ართო.
სად მუშაობ? – სო მუშენქ?
მე ვმუშაობ ბანკში – მა მუფშენქ ბანკის
ამ მომენტში არ ვმუშაობ – თე მომენტის ვამუფშენქ
დღეს დასვენება მაქვს – ამდღა მოსვანჯა მიღუ
ვეძებ სამუშაოს – ბგორჷნქ/ბგორუნქ სამუშას
ჩემი ბიზნესი მაქვს – ჩქიმი ბიზნესი მიღუ
სტაჟიორი ვარ – სტაჟიორი ვორექ
პრაქტიკაზე ვარ – პრაქტიკას ვორექ
სად სწავლობ? – სო გურაფულენქ?
მე ვსწავლობ თბილისში, თსუ-ში – მა ბგურაფულენქ ქართის, თსუ-ს
რომელ კურსზე ხარ? – ნამ კურსის რექ?
მეორე კურსზე ვარ – მაჟირა კურსის ვორექ
ფოთში ვისთან მიდიხარ? – ფუთიშა მიშა მეულჷ/მეურქ?
ნათესავებთან მივდივარ – ნათესეეფშა/მოჯგირეეფშა მე(ვ)ულჷ.
აქეთ როდის დაბრუნდები? – აშო მუჟამს დორთუქ?
ერთ კვირაში/ორ დღეში – ართ მარაშა/ჟირ დღაშა.
გაიგე? - ქიგეგიო?
გავიგე! - ქიგებგი!
ვერ გავიგე! - ვეგებგი/ვაგმაგინჷ/ვაგმაგინუ!
დაბრძანდით! - დოზოჯით/ქჷდოზოჯით/ქუდოზოჯით!
შემობრძანდით! - გამნოზოჯით/მუნოზოჯით!
შებრძანდით! - გემნოზოჯით/მინოზოჯით!
მიბრძანდით/წაბრძანდით! - მეზოჯით
ბრძანეთ! - ზოჯით!

==================================

ფეხბურთი გიყვარს? - ფეხბურთი გიჸორსო?

ვის გულშემატკივრობ (ვის მხარეზე ხარ)? - მის გინარექ?
კლუბებიდან ლივერპულს, ქვეყნებიდან არგენტინას. - კლუბეფშე ლივერპულს, ქიანეფშე
არგენტინას.
ფეხბურთის თამაშიც გიყვარს? - ფეხბურთიშ ლაჸაფი ხოლო გიჸორსო?
კი, თითქმის ყოველ კვირა საღამოს ვთამაშობ. - ქო, დახე ირ ჟაშხა დღას ბლაჸაფენქ.
დადიოდი ოდესმე ფეხბურთზე? - გილეშიო დღას ფეხბურთშა?
კი, ხუთი წელი დავდიოდი, მაგრამ აბიტურიენტობის დროს დავანებე თავი. - ქო, ხუთ წანას
გილეფში, მარა აბიტურიენტობაშ დროს დუანები დუდი.
სხვა რა სპორტი გიყვარს? - შხვა მუ სპორტი გიჸორს?
რაგბი, ჩოგბურთი და ჭიდაობა. - რაგბი, ჩოგბურთი დო რკინება.
ჭიადობა მეც მიყვარს, დავდიოდი პატარაობისას. - რკინება მა ხოლო მიჸორს, გილეფში
ჭიჭენობას.
კარგად ჭიდაობდი? - ჯგირო რკინენდიო?
კი, საქართველოს პრიზიორი ვარ. - ქო, საქორთუოშ პრიზიორი ვორექ.

==================================

რა არის ეს? - მუ რე თენა?

ეს არის გაზეთი. - თენა რე გაზეთი.
ეს გაზეთია? - თენა გაზეთი რენო?
არა, ეს არაა გაზეთი. - ვარ, თენა ვარე გაზეთი.
რა არის ესენი? - მუ რე თენეფი?
ეს გაზეთებია. - თენეფი გაზეთეფი რე.

====================================

მე კარგად ვარ. - მა ჯგირო ვორექ.

შენ კარგად ხარ. - სი ჯგირო რექ.
ის კარგად არის. - მუ/თინა ჯგირო რე.

მრავლობითში:
ჩქჷ/ჩქი ჯგირო ვორეთ.
თქვა ჯგირო რეთ.
მუნეფი/თინეფი ჯგირო რენა.
კითხვითი:
მა ჯგირო ვორექო?
სი ჯგირო რექო?
მუ/თინა ჯგირო რენო?

კითხვითი (მრავლობითში):
ჩქჷ/ჩქი ჯგირო ვორეთო?
თქვა ჯგირო რეთო?
მუნეფი/თინეფი ჯგირო რენანო?

==================================

შეგიძლიათ მითხრათ, სად არის სურსათის მაღაზია? – შეილებუნანო ქომიწუათ, სო რე

სურსათიშ მაღაზია?
სად მიდიხართ? – სო მეურთჷ?
არის აქ ახლოს ბიბლიოთეკა? – რენო თაქ ხოლოს ბიბლიოთეკა?
შეგიძლიათ მითხრათ როგორ მივიდე ბანკთან? – შეილებუნანო ქომიწუათ მუჭო მეფრთა ბანკშა?
შემიძლია იქამდე ფეხით მისვლა? – შემილებუნო თეიშა კუჩხით მეულა?
შორს არის? – შორს რენო?
ახლოს არის? – ხოლოს რენო?
მე ვეძებ ნათესავის სახლს – მა ბგორჷნქ/ბგორუნქ მოჯგირეშ ჸუდეს
სასტუმრო – სასტუმროა დღეს გავრცელებული, სწორი ფორმა იქნება სასუმარო
ავტობუსის გაჩერება – ავტობუსიშ გაჩერება
ქუჩა – ქუჩა (შოშე;ძვ. ფორმა)
მოედანი – მოედანი
რა არის ამ ქუჩის/მოედნის სახელი? – მუ რე თე ქუჩაშ/მოედანიშ სახელი?
საით არის გასასვლელი? – სოლე რე გუმალი?
სად არის მუზეუმში შესასვლელი – სო რე მუზეუმშა მინალი
სად არის უახლოესი რკინიგზის სადგური? – სო რე უხოლაში რკინაშშარშ სადგური?
იმ გზით წადით – თი შარათ მეუთ/იდით
ამ გზით წადით – თე შარათ მეუთ/იდით
შეუხვიეთ მარჯვნივ – მიშურთეთ/მიკურთეთ მარძგვანშე/მარძგვან ჸურე
შეუხვიეთ მარცხნივ – მიშურთეთ/მიკურთეთ კვარჩხანშე/კვარჩხან ჸურე
მეორე გზაჯვარედინზე მარცხნივ მოუხვიეთ და კიდევ იკითხეთ – მაჟირა ოთხშარააკართუს
მუკურთეთ დო ხოლო ქიკითხით
ეს ქუჩის ამ მხარესაა – თენა ქუჩაშ თე განშე რე
ეს ქუჩის მეორე მხარესაა – თენა ქუჩაშ მაჟირა განშე რე
ეს მუზეუმის შემდეგაა – თენა მუზეუმიშ უკული რე
ამ ქუჩას გაუყევით მაღაზიამდე, შემდეგ მარჯვნივ შეუხვიეთ – თე ქუჩას ქაჸუნით მაღაზიაშახ,
უკული მარძგვან ჸურე მიკურთეთ
10 წუთის გზაა ფეხით – ვითი წუთიშ შარა რე კუჩხით
ანაკლიამდე რომელ ავტობუსს უნდა გავყვე? – ანარკიაშა ნამ ავტობუსის ოკო ვაჸუნე?
ფოთამდე რამდენი კილომეტრია? – ფუთიშა მუზმა კილომეტრიე?
ფოთამდე 57 კილომეტრია – ფუთიშა 57 კილომეტრი მეძჷ.

======================================
რა გაწუხებთ? – მუ გაწუხენა?
გმადლობთ. დღეს უკეთ ვარ – მადლობერი. ამდღა უჯგუშო ვორექ.
მახველებს – მოხვალაფუანს
მაღალი ტემპერატურა მაქვს – მაღალი ტემპერატურა მიღუ
გავცივდი – გობრგიდი
ცუდად ვარ – გლახათ ვორექ
თავი/კბილი/მუცელი მტკივა – დუდის (დუს, ან დუც)/ კიბირს/ქვარას მაჭუ
თქვენს ექიმს უნდა მიმართოთ – თქვან ექიმს ოკო მემართათ
ვფიქრობ, სერიოზული არაფერია – ფიფქრენქ, სერიოზული მუთუნ ვარე
გრიპი მაქვს – გრიპი მიღუ
ზურგი მტკივა – ოჭიშის მაჭუ
ცოტა უკეთესობას არ გრძნობთ? – ჭიჭე უჯგუშობას ვაგინაფულენთო?
ცუდად მძინავს – გლახათ ბლურს
სუნთქვა მიჭირს – შურიშ ღალა მიჭრს
სიცხე მაქვს – სინჩხე მიღუ
რამე გაწუხებთ? რამე გტკივათ? – მუთუნი გაწუხენანო? მუთუნს გაჭუნანო?
წამალს გამოგიწერთ – წამალს გაგშაიჭარჷნთ/გაგშაიჭარუნთ
წამალი გამოგიწერეს? – წამალი გაგშაიჭარესო?
წამალი გამომიწერეს/გამოუწერეს – წამალი გაგშამჭარეს/გაგშუჭარეს

========================

რომელი საათია? – ნამუ/ნაჷ/ნამ საათი რე?

ცხრა საათია – ჩხორო საათი რე, ან ჩხორო საათიე
ოთხის ნახევარია – ოთხიშ გვერდი რე
ვითიშ ვითი წუთი რე ათის ათი წუთია
ხუთს აკლია თხუთმეტი – ხუთშა (ხუთამდე; პირდ. თარგმანი) ორკჷ ვითოხუთი წუთი
გუშინწინ – გოღაწო
გუშინ – გოღა
დღეს – ამდღა
ხვალ – ჭუმე, ჭუმანი
ზეგ – გეღანი, ასევე იხმარება ჭუმეშ გეღანი
ამ საღამოს; ამ ღამით/დღევანდელი საღამო – ამსერი
ხვალ ღამით – ჭუმან სერით
დილით – ოჭმარეს
ნაშუადღევს – ნაონდღერს
საღამოს – ონჯუას
გუშინ დილით – გოღა ოჭმარეს
გუშინ ნაშუადღევს/საღამოს – გოღა ნაონდღერს/ონჯუას
ამ დილით – ამჭუანი
ხვალ დილით – ჭუმე/ჭუმან ოჭმარეს
გასულ კვირას/თვეს/წელს – ულირ მარას/თუთას/წანას
ამ კვირას/თვეს/წელს – თე მარას/თუთას/წანას
იქითა კვირა – იქილენი მარა
ახლა – ასე -
მაშინ – თიწკჷმა
- დან – -შე
ამ წუთას, ახლავე, დაუყონებლივ – თე/ათე წუთის, ხელათ
მალე/ცოტა ხანში – მალას/ჭიჭე ხანშა
ადრე – ადრე (ორდო; ძვ. ფორმა)
მოგვიანებით – მოგვიანებით, მოგვიანეთ
ცოტა ხნის წინ – ჭიჭე ხანიშ წოხოლე
ხუთი წუთის წინ – ხუთი წუთიშ წოხოლე
ერთ საათში – ართ საათშა
წინა კვირა/თვე/წელი – წოხოლენ/ულირ მარას/თუთას/წანას
არასდროს – დღას ვარ
იშვიათად – იშვიათო
ზოგჯერ - კანკალეშა, მინშა
ხანდახან – კანკალეშა, მინშა
ხშირად – ხშირას, შხირას
ყოველთვის – ირო
ყოველღე – ირ დღას
ყოველ კვირას – ირ მარას
ათი წუთია ავტობუსს ველოდები – ვითი წუთი რე, ავტობუსის უჯინექჷნ
რამდენი ხანია? – მუზმა ხანი რე
- მდე – -შახ
შემდეგ – უკული
რა რიცხვია დღეს? – მუ რიცხვი რე/რიცხვიე ამდღა
დღეს სამი მაისია – ამდღა სუმი მესი რე
რა დღეა დღეს? – მუ დღა რე ამდღა
დღეს ორშაბათია – ამდღა თუთაშხა რე
ჩემი საათი 10 წუთით ჩამორჩება/წინაა – ჩქიმი საათი ვითი წუთით კჷნასქიდუ (ან
კუნმქასქიდუ)/წოხოლე რე
ჩემი საათია გაჩერდა – ჩქიმ საათიქ გაჩერდჷ/გაჩენდჷ
საკმარისად ბევრი დრო გვაქვს – დასაბაღო ბრელი დრო მიღუნა
ის დღეს იგვიანებს – თინა ამდღა იგვიანუნას
დაუქჩარე/ჩქარა – დუჩქარი (ან ქუდუჩქარი)/ჩქარას
ორ კვირაში – ჟირ მარაშა
2005 წელს – 2005 წანას
პირველ იანვარს – პირველ იანარს
რომელ წელს დაიბადეთ? – ნამუ/ნამჷ/ნამ წანას დებადით?
მე დავიბადე 1965 წლის 25 ნოემბერს – მა დებაბდი 1965 წანაშ 25 გერგობათუთას/ნოემბერს
რომელ საათზე? – ნამუ/ნამჷ/ნამ საათის?
დასაწყისში – დაჭყაფუს
დასასრულს – ბოლოს
ჯერ კიდევ – დიო ხოლო
საღამომდე – ამნინჯშა/ამნინჯშახ
მაისიდან მოყოლებული – მესიშე მოჸუნაფილი
ზუსტად ექვსი საათია – ზუსტას ამშვი საათი რე
ექვსს აკლია თხუთმეტი წუთი (საღამოს) – ამშვიშა ორკჷ ვითოხუთი წუთი
ორი საათით – ჟირი საათით
დილის 9 საათიდან – ოჭმარეშ ჩხორო საათშე
რომელ საათზე იწყება? – ნამუ/ნამჷ/ნამ საათის იჭყაფუ?
შუადღის შემდეგ – ონდღეშ უკული
შუადღემდე – ონდღეშახ
ცოტა ხნის შემდეგ – ჭიჭე ხანიშ უკული
ბოლო ხანებში – ბოლო ხანეფს
გასული წლების განმავლობაში – ულირ წანეფს
ამჟამად – ასე, თეხანო
ამ დროის განმავლობაში – თე დროს, ან თე დროშ დინახალე
მთელი ეს დრო – თელ თე დროს
მთელი ეს წლები – თელ თე წანეფს
ძალიან დიდ ხანს – გვალო დიდ ხანს
დიდი ხნის წინ – დიდი ხანიშ წოხოლე
მთელი ცხოვრება – თელ ცხოვრებას
მთელი დღე – თელ დღას
მთელი წელი - თელ წანას
მთელი დილა – თელ ოჭმარეს
მთელი საღამო – თელ ონჯუას
მთელი ღამე – თელი სერი
დილიდან საღამომდე – ოჭმარეშე ონჯუაშახ
როგორც ყოველთვის – მუჭოთ ირონ
თითქმის ყოველთვის – დახე ირო
როცა გინდა – მუჟამს გოკონ
ერთი წუთით – ართ წუთით
ერთი წამით – ართ წამით (წამი - მერქა; ძვ. ფორმა)
დროის კარგვა – დროშ დინაფა

=========================

მოიადეფი - ანდაზები

გალენი ჭუკიქ დინახალენი ჭუკი გეგინორაჸუა.

გარეულმა თაგვმა შინაური თაგვი გააგდოო.

მეზობერს ხოჯი უზალი, დო ღორონთი სი მერჩანს.

მეზობელს ხარი უსურვე, და ღმერთი შენ მოგცემს.

შხვაში ორქოს სქანი ლინჯი უჯგუ.

სხვის ოქროს შენი სპილენძი ჯობია.

მონდას ოჸოთანდესჷ, კობუქ გეგილალჷ.

მწიფეს ესროდნენ, მკვახე ჩამოვარდა.

ჯგირიშ მაქიმინალს ჯგირი ვაღოლესჷ.

კარგის გამკეთებელს კარგი არ დამართეს.

გჷმორჩქინელი ჭირი კოსჷ ვა ჸვილჷნსჷ, ფულირი - ქო.

გამოჩენილი ჭირი კაცს არ მოკლავს, დამალული - კი.

ლექსიკონი

1. აბარწა - აივანი
2. აბორჯება - დაბნევა, არევა
3. ათენა - ეს
4. აკოსერუა - დაღამება
5. აკისერუ - დაღამდება
6. აკისერჷ - დაღამდა
7. აკოშაყარუა - შეგროვება, თავმოყრა
8. ალიჩა - ალუჩა
9. ამარი - აგერ
10. ამარ-ემერი - აქა-იქ
11. ამდღა - დღეს
12. ამდღარი, ამდღანერი - დღევანდელი
13. ამშოში - ექვსასი
14. ანწი - აწი
15. ართი - ერთი
16. ართო - ერთად
17. ასე - ახლა
18. ასერდე - ახლახან
19. ატამა - ატამი
20. აუცილებერო - აუცილებლად
21. აქილე - აქეთ
22. აშალაფა - შუაში ჩავარდნა
23. აშო - აქეთ
24. ახალი - ახალი, ახალგაზრდა
25. ახალი წანა - ახალი წელი

26. ბაბუ - ბაბუა

27. ბაღანა - ბავშვი
28. ბები - ბებია
29. ბია - კომში
30. ბირა - (სი)მღერა
31. ბკითხულენდი - ვკითხულობდი
32. ბკითხულენქ - ვკითხულობ
33. ბლაჸაფენდით - ვთამაშობდით
34. ბონუა - დაბანა
35. ბორია - ქარი
36. ბორო - სულელი, შტერი
37. ბორჯი - დრო (დღეს იშვიათად იხმარება)
38. ბოში - ბიჭი
39. ბული - ბალი
40. ბჟა - 1. მზე; 2. რძე
41. ბჟადაალი/ბჟადაალჷ/ბჟადაალუ - დასავლეთი (მეტყველებაში არ იხმარება დღეს)
42. ბჟაეიოლი/ბჟაეიოლჷ/ბჟაიოლუ - აღმოსავლეთი (მეტყველებაში არ იხმარება დღეს)
43. ბრელი - ბევრი
44. ბრუო - რვა
45. ბრუოში - რვაასი
46. ბშუ/ბშჷ (ან ფშჷ/ფშუ) - მახსოვს
47. ბშქირენს (ან ფშქირენს) - მშია
48. ბრაგადანქ - ვლაპარაკობ
49. ბძირი - ვნახე
50. ბძირუნქ - ვნახავ
51. ბძირუნთ - ვნახავთ
52. ბძირათ - ვნახოთ
53. ბცხოვრენქ (ან ფცხოვრენქ) - ვცხოვრობ
54. ბცხოვრენთ (ან ფცხოვრენთ) - ვცხოვრობთ
55. ბჭარუნქ - ვწერ
56. ბჭარუნთ - ვწერთ
57. ბჭოფუნქ - ვიჭერ
58. ბჭოფუნთ - ვიჭერთ

59. გათხილი - გათხოვილი

60. გათხუალა - გათხოვება
61. გალე - გარეთ
62. გამორსება - გასინჯვა
63. გამორსი - გასინჯე
64. გუამორსენქ - გავსინჯავ
65. გამორსით - გასინჯეთ
66. გამორსენა - გასინჯავენ
67. გაჭირება - გაჭირვება
68. გებუნაფა - დაბნევა (საათის)
69. გიმულა - ჩამოსვლა
70. გაგმოფრთი - გამოვედი
71. გაგმორთი - გამოხვედი
72. გიმილი - გამოდი
73. გიმიბლი - გამოვედი (შენობიდან, ეზოდან)
74. გიშებლი - გამოვედი (დასახლებიდან, ორგანიზაციიდან)
75. გითიბლი - გამოვედი (გამოქვაბულიდან, ან რაიმეს ქვეშიდან)
76. გედირთი - ადექი
77. გეთუ - დამთავრდა, დასრულდა
78. გამნოფრთი - შემოვედი (შენობაში, ეზოში)
79. გამშაფრთი - შემოვედი (დასახლებაში, ორგანიზაციაში)
80. გემთოფრთი - შევედი (გამოქვაბულში, ან რაიმეს ქვეშ)
81. გემო - გემო
82. გემუანი - გემრიელი
83. გერთუმალა - დახურვა (თავზე)
84. გერინა - დგომა
85. გეღანი - ზეგ
86. გეღანშო - ზეგისთვის
87. გეშვი(თ) - დალიე(თ)
88. გეფშვათ - დავლიოთ
89. გეფშუნქ - დავლევ
90. გეშუნა - დალევენ
91. გეშურქ - ავალ
92. გეძჷ/გეძუ - დევს
93. გეხარი(თ) - გაიხარე(თ)
94. გეხუნა - (და)ჯდომა, რაღაცაზე, ზედ
95. გებდოხოდუქ - დავჯდები
96. გებდოხოდუთ - დავჯდებით
97. გედოხოდი(თ) - დაჯექი(თ)
98. გვალო - ძალიან, მთლიანად, სულ.
99. გვერდი - ნახევარი
100. გვერდო - ნახევრად
101. გვიანს - გვიან
102. გივაჸუნი(თ) - მივყევი(თ)
103. გიაჸუნი(თ) - მიყევი(თ)
104. გილულუ/გილურქ - დავდივარ
105. გილურქ (სი) - დადიხარ (შენ)
106. გიმე - ქვევით
107. გიმებლენქ - ჩამოვა;
108. გიმელენქ - ჩამოხვალ
109. გიმელენთ - ჩამოხვალთ
110. გიმელი - ჩადი, ჩამოდი
111. გიმალაფა - ჩამოვარდნა
112. გორუა - ძებნა, ძიება
113. გოფალუა - გაფურჩქვნა, გაფოთვლა, გახარება ნერგისა
114. გიშაგორუა - ამორჩევა
115. გორდი - ბაყაყი
116. გოფურაფა - გახურება
117. გვერი - გველი
118. გერი - მგელი
119. გჷ - გავს

120. დაბადება - დაბადება

121. დაბადებაშ დღა - დაბადების დღე
122. დაბალი - დაბალი
123. დამორჩილი - შემოდგომა
124. დაპეჯება - დაპატიჟება
125. დასურო - მართლაც
126. დასქუა/დასკუა - დისშვილი
127. დახუნალი - დასაჯდომი
128. დგჷ/დგუ - დგას
129. დეი - დეიდა
130. დეიდასქუა - დეიდაშვილი
131. დიანთილი - დედამთილი, სიდედრი
132. დიარა - ქორწილი, სუფრა
133. დიაჩქიმი - დედაჩემი
134. დიდა - დედა
135. დიკე - თავქვე
136. დინახალე - შიგნით
137. დიო - ჯერ, ჯერ კიდევ
138. დირთეს - დაბრუნდნენ
139. დიშქა - შეშა
140. დო - და (კავშ.)
141. დოგორეს - მოძებნეს
142. დოგურაფა - სწავლა, სწავლება
143. დოლაფა - დავარდნა (დოლჷ - დავარდა, დოლუ - დავარდება)
144. დოლო - მდელო
145. დონჯირა - დაწოლა
146. დოკინა - დაწევა
147. დორთა, დორთინა - დაბრუნება
148. დორთელი, დორთინელი - დაბრუნებული
149. დოსქილადა - დარჩენა
150. დოსქილადირი - დარჩენილი
151. დოღურუ - მოკვდა, გარდაიცვალა
152. დოჭარი(თ)! ჭარი(თ)! - დაწერე(თ)! წერე(თ)!
153. დოხანტი(თ)! ხანტი(თ)! - დახატე(თ)! ხატე(თ)!
154. დოხუნა - დაჯდომა
155. დუდი - თავი
156. დუჸი - იდაყვი
157. დღა - დღე
ე

158. ედგინა - ადგომა

159. ეთინა - ეგ, ის
160. ეიოდგინალი - ასადგომი
161. ეკენია - სექტემბერი
162. ეკოჸუნა - უკან გაყოლა
163. ეკოპუნქ - უკან მივყვები
164. ეკოჸუნქ - უკან მიყვები
165. ეკაჸუნი(თ) - უკან მიყევი(თ)
166. ეკოჸუნს - უკან მიყვება
167. ეკოჸუნა - უკან მიყვებიან
168. ეკინა - აწევა
169. ელახი - აღმოსავლეთი (დღეს არ იხმარება)
170. ელჷ-მოლჷ - არემარე, შემოგარენი
171. ემერი - ეგერ
172. ენა - ეს
173. ეფი - იაფი
174. ექი-აქ - აქა-იქ
175. ექიმი - ექიმი
176. ეშაფრთი(თ) - ავედი(თ)
177. ეშართი(თ) - ახვედი(თ)
178. ეშართჷ/ეშართუ - ავიდა
179. ეშართეს - ავიდნენ
180. ეშებლი - ავედი
181. ეშებლენქ - ავალ, ამოვალ
182. ეშელი! - ადი!
183. ეშმულუ/ეშმურქ - ავდივარ
184. ეფალუა აღმოცენება, ახლად აღყვავება

185. ვარ - არა

186. ვაბშჷ/ვაფშუ - არ მახსოვს
187. ვაბჩოდჷ/ვაფჩოდჷ - არ მცალია
188. ვაგორწყექ - ვერ გხედავ, არ გხედავ
189. ვაკეთენქ- ვაკეთებ
190. ვაკეთენდი(თ) - ვაკეთებდი(თ)
191. ვაკეთათ - ვაკეთოთ
192. ვამაჭიშე - ვერ მოვასწრებ
193. ვამნორთა(თ) - არ შემოხვიდე(თ)
194. ვარა - ან
195. ვარდი - ვარდი (ყვავილი)
196. ვარდიშფერი - ვარდისფერი
197. ვარჩხილი - ვერცხლი
198. ვართ - არც
199. ვართ ფერი - არც ისეთი
200. ვაუჯგუ - არ ჯობია
201. ვაუჯგუდუ - არ ჯობდა
202. ვე/აგმორთა(თ) - არ გამოხვიდე(თ)
203. ვედა(თ) - არ წახვიდე(თ)
204. ველოსპეტი - ველოსიპედი
205. ველჷქ/ველუქ - ველოდები
206. ველჷთ/ველუთ - ველოდებით
207. ველჷ/ველუ - არ ელოდება
208. ველჷნა/ველუნა - არ ელოდებიან
209. ვეშემლებუ - არ შემიძლია
210. ვეშეილებუ(ნა) - არ შეგიძლია(თ)
211. ვეშულებუ(ნა) - არ შეუძლია(თ)
212. ვორექ - ვარ
213. ვორდი(თ) - ვიყავი(თ)
214. ვორთუქ - ვშვრები
215. ვორთუდი(თ) - ვშვრებოდი(თ)

216. ზარხული - ზაფხული (დღეს უფრო ზაფხული იხმარება)

217. ზესქვი - შაშვი
218. ზისხირი - სისხლი
219. ზოთონჯი - ზამთარი
220. ზოჯუა - ბრძანება
221. ზოჯუნდათ - ბრძანდებოდეთ
222. ზოჯუნთ - ბრძანდებით
223. ზოჯი - ბრძანე
224. ზალა - ზელვა, მოზელვა

225. თავსფალი - თავისუფალი (ძვ. ფორმაა დუდიშული)

226. თა(ჸ)ურეშე - აქედან
227. თა(ჸ)ურე - აქეთ
228. თაში - ასე
229. თეში - ისე
230. თახაშხა - სამშაბათი
231. თახაშხას - სამშაბათს
232. თელი - მთელი
233. თელ დღას - მთელი დღე
234. თენა - ეს
235. თინა - ის
236. თხჷთხჷ/თხითხუ - თხელი
237. თინი/თინუ - სწორი, გამართული
238. თირი - თოვლი
239. თჷნს/თუნს - თოვს
240. თჷნდჷ/თუნდუ - თოვდა
241. თუალა - თოვა
242. თიწკჷმა/თიწკუმა - 1. მაშინ 2. მასთან
243. თოლი - თვალი
244. თუ - გოჭი
245. თუდო - ქვეშ, ქვემოთ
246. თუდოლე - ქვემოთკენ
247. თუდოშე - ქვემოდან
248. თუთა - თვე
249. თუთაშხა - ორშაბათი
250. თუთაშხას - ორშაბათს
251. თუმა - თმა
252. თქვა - თქვენ
253. თქვანი - თქვენი
254. თქვანო - თქვენთვის
255. თხირი - თხილი

256. იაია - ია
257. იანარი - იანვარი
258. იბდათ - წავიდეთ
259. იბდი - წავედი (იდი - 1. წახვედი, 2. წადი; იდჷ/იდუ - წავიდა)
260. იბჩათ - ვილაპარაკოთ
261. იბჩიებუქ - ვლაპარაკობ
262. იბჩიებუთ - ვლაპარაკობღ
263. იჩიებუ - ლაპარაკობს
264. იჩიებუნა - ლაპარაკობენ
265. ივანობა - ივნისი
266. ინმურქ/ინმულ - ჩავდივარ (სიღრმეში)
267. ინჭა - ჭა
268. ინჭირია - ანწლი
269. იოლას - იოლად
270. იოლი - იოლი
271. ირდღას - ყოველდღე
272. ირიათო/ირო - ყოველთვის
273. ირნერო - ყველანაირად
274. ირნერი - ყველანაირი
275. ირფელი/იფრელი - ყველაფერი
276. იფრთუქ - ვბრუნდები
277. იშო - იქით

278. კათა - ხალხი

279. კარი - კარი
280. კამბეში - კამეჩი
281. კანკალეშა - ზოგჯერ
282. კაპუსტა - კომბოსტო
283. კატუ - კატა
284. კეთება - (გა)კეთება
285. კვათარა - ტყის ქათამი
286. კვარია/ყვარია - ყვავი
287. კვარჩხანი - მარცხენა
288. კვარჩხანშე - მარცხნივ
289. კვარჩხან ჸურე - მარცხნისკენ
290. კვარჩხი - უკუღმართი, ცელქი
291. კვატა, კვატია - იხვი
292. კვირკვე - ივლისი
293. კიბირი - კბილი
294. კჷდჷრი/კიდირი - მკერდი
295. კიდალა - კედელი
296. კიზი - კოვზი
297. კითი - თითი
298. კითხირი - კითხვა (ბკითხულენქ/პკითხულენქ - ვკითხულობ, კითხულენქ - კითხულობ,
კითხულენს - კითხულობს)
299. კირიბი - ბატკანი
300. კჷსერი/კისერი - კისერი, ყელი
301. კოპეშია - გოგრა
302. კობუ - უწიფარი, მკვახე, მაგარი
303. კოტო - ქოთანი
304. კოჩი - კაცი
305. კრაოტი - საწოლი
306. კუსაფი - კვნესა
307. კუნთხუ - კუთხე
308. კუნტა - მოკლე (კუნტას, მოკლედ)
309. კუჩხი - ფეხი
310. კჷნე/კინე/კინი - ისევ
311. კჷნტჷრი/კინტირი - კიტრი
ლ

312. ლაკადა - ფერდობი, მთიანეთი, კლდოვანი; მთიანი სამეგრელო; ემიჯნება ტყის მთიან,
სამოსახლოდ უვარგის ზონას; მთაგორიანია, მაგრამ ალპურ ზონაზე დაბლა მდებარეობს (ალიო
ქობალია, მეგრულ-ქართული ლექსიკონი)
313. ლაკვი - ლეკვი
314. ლარჭემი - ლერწამი
315. ლაჸაფი - თამაში (ზმნა)
316. ლახარა/ლახალა - ავადმყოფობა
317. ლებია - ლობიო
318. ლეხი - ავადმყოფი (ლეხი ვორექ, ავადმყოფი ვარ)
319. ლეტა - ტალახი
320. ლეტამი - ტალახიანი
321. ლიკვი - მუშტი
322. ლუღი - ლეღვი
323. ლჷმა/ლიმა - ომი, ბრძოლა (დღეს აღარ იხმარება)
324. ლჷ - ვარდება

325. მა - მე
326. მაკინდოლი - ოხრახუში
327. მალას - მალე
328. მანგარი - მაგარი
329. მანგარო - მაგრად
330. მანგას - სწორად, ტოლად, პირდაპირ
331. მანგო - გასწვრივ
332. მარა - 1. კვირა (მსგეფსი); 2. მაგრამ (კავშირი)
333. მარდუ - მოზარდი
334. მართალი - სიმართლე, მართალი
335. მარკატელი - მაკრატელი
336. მარტი - მარტი
337. მარძგვანი - მარჯვენა
338. მარძგვანშე - მარჯვნივ
339. მარძგვან ჸურე - მარჯვნისაკენ
340. მარწვენი - მაწონი
341. მაფშალია - ბულბული
342. მაჭირხოლი - მერცხალი
343. მახინჯი - ქურდი, მპარავი
344. მანჯა - მაჯა
345. მაღალი - მაღალი
346. მეგვიანებჷ/უ - მაგვიანდება
347. მელახი - 1. დასავლეთი, 2. მარტი (ძვ.)
348. მელე - გაღმა
349. მემხვამუ - მომილოცავს
350. მიგახვამანქ - გილოცავ
351. მენძელი - მასპინძელი
352. მერთი! - მიდი!
353. მეუ! - წადი!
354. მეულა - 1. მისვლა, 2. მიდიან
355. მეულირი - მისული
356. მა მე(ვ)ულჷ/მე(ვ)ურქჷ - მე მივდივარ
357. სი მეულჷ/მეურქჷ - შენ მიდიხარ
358. მე(ვ)ურთ - მივდივართ
359. მიბშით/მიფშით - მივიოდით
360. მესი - მაისი
361. მეჩამა - მიცემა
362. მეძობელი/მეზობელი - მეზობელი
363. მი? - ვინ?
364. მიბსვანჯით - დავისვენეთ
365. მიბსვანჯათ - დავისვენოთ
366. მიდაფრთი(თ) - წავედი(თ)
367. მიდაღალა - წართმევა
368. მიდგა(რენი) - ვიღაცა
369. მიდულჷ/მიდურქჷ - წავალ
370. მითილი! - შედი! (ქვეშ)
371. მითმულჷ/მითმულუ/მითმურქჷ - შევდივარ (რაღაცის ქვეშ)
372. მითნოხვედეს - შიგნით/ქვეშ იჯდნენ, თურმე
373. მიკაჯინი(თ) - შეხედე(თ)
374. მუკი-მუკი - ირგვლივ, გარშემო
375. მილამუ - ვაპირებ
376. მინმულჷ/მინმულუ/მინმურქ - შევდივარ (შენობაში, ოთხაში)
377. მინშა - ზოგჯერ
378. მინი - ზოგი
379. მიღჷ/მიღუ - მაქვს
380. მიჸორქ - მიყვარხარ
381. მიჸორს - მიყვარს (ვამიჸორს - არ მიყვარს)
382. მიში - ვისი
383. მიჩქჷ/მიჩქუ - ვიცი
384. მიჩქჷდჷ/მიჩქუდუ - ვიცოდი
385. მიწის/მიწუეს - მითხრეს
386. მოზოჯით! - მობრძანდით!
387. მოთა - შვილიშვილი
388. მოინტერესჷ/მოინტერეს - მაინტერესებს
389. მოკო - მინდა (მოკონა - გვინდა, გოკო(ნა) - გინდა(თ), ოკო(ნა) - უნდა(თ))
390. მოლაფრთი(თ) - წამოვედი(თ)
391. მოლე - გამოღმა
392. მონკა - მძიმე
393. მონჭა - მწიფე
394. მორთი(თ)! - მოდი(თ)!
395. მოსაჭირჷ - მჭირდება (ან ვოხვილჷქ/ვოხვილუქ)
396. მოულა - 1. მოსვლა, 2. მოდიან
397. მოწონება - მოწონება (მა მობწონს - მე მომწონს, სი მორწონს - შენ მოგწონს, თის მოწონს - მას
მოსწონს)
398. მოჭყორდუ - მავიწყდება
399. მოხვარა - დახმარება, მიხმარება
400. მუ? - რა?
401. მუ - ის (III პირის ნაცვალსახელი)
402. მუ ამბე რე - რა ამბავია
403. მუანთილი - მამათილი, სიმამრი
404. მუასქანი - მამაშენი
405. მუდა - რამდენი (კითხ. ნაცვ.)
406. მუზმა - რამდენი
407. მუთა უჭირს - არაფერი უჭირს (მუთა მიჭირს - არაფერი მიჭირს)
408. მუთუნი ვაუჭირს - არაფერი არ უჭირს
409. მუთუნი - არაფერი
410. მუკმოქუნს - მაცვია (ტანსაცმელი)
411. მუკოქუნა - ჩაცმა
412. მუკმიფქუნა - ვიცვამ (ტანსაცმელს)
413. მუმოძჷ - მაცვია (შარვალი, ფეხაცმელი)
414. მიბდვანქ - ვიცვამ (შარვალს, ფეხასცმელს)
415. მოდვალა - ჩაცმა
416. მუმა - მამა
417. მუმალი - მომავალი
418. მუმული - მამალი
419. მუნაულა - მოსული, ,,მონასვლელი"
420. მუნერი - რანაირი
421. მუნეფი - ისინი
422. მუნეფიშ - მათი
423. მუნეფო(თ) - მათთვის
424. მუჟამ/მუჟამს - როდის
425. მურიცხი - ვარსკვლავი
426. მურს - მოდის, მოვა
427. მუშა - 1. მუშა; 2. რამდენად (მუშა იჸიდი მანქანა? - რამდენად იყიდე მანქანა?)
428. მუშალს - შემოსასვლელში (ქალაქის, სოფლის)
429. მუშება/მუშობა - მუშაობა (მუბშენქ - ვმუშაობ, მუშენქ - მუშაობ, მუბშენთ - ვმუშაობთ,
მუშენთ - მუშაობთ, მუშენა - მუშაობენ)
430. მუშენდეს - მუშაობდნენ
431. მუშენი - რატომ
432. მუშენი იშქიდანქ - რატომ კადრულობ! როგორ გეკადრება!
433. მუში/მუშ - რისი (კითხვ. ნაცვ.)
434. მუშო - მისთვის, რისთვის
435. მუჭო? - როგორ?
436. მუჭომი? - როგორი?
437. წვანე, რწვანე, მწვანე - მწვანე
ნ

438. ნაბეტანი, ნაბტანი - ნამეტანი

439. ნანა - დედა
440. ნამთინე - ზოგიერთი
441. ნამთინი - არცერთი, არავინ
442. ნამჷ/ნამუ/ნამ - რომელი
443. ნამუთ - რომელიც
444. ნამუსჷთ/ნამუსუთ - რომელსაც
445. ნაონდღერი - ნაშუადღევი
446. ნაონდღერშა(ხ) - ნაშუადღევამდე
447. ნაონდღერშე - ნაშუადღევიდან
448. ნაქური/ნოქური - ნაკვალევი, ნაფეხური, ნაქუსლევი
449. ნახანტა - ნახატი
450. ნება - 1. ნება, უფლება; 2. ვნება
451. ნელი - ნელი,
452. ნელას - ნელა
453. ნეძ - ნიგოზი
454. ნთხორუა - 1. თხრა; 2. დამარხვა, მიწაში ჩაფლვა
455. ნინა - ენა
456. ნოჸოროფუე - ყვარებია თურმე
457. ნოჭარუე - 1. წერდა თურმე, 2. წერია თურმე, 3. ეწერა თურმე
458. ნწარე/წარე - მწარე

459. ობინეხე/ბინეხი - ვენახი

460. ობირეში - სიმღერა
461. ობიშხა - პარასკევი
462. ობიშხას - პარასკევს
463. ოდინაფუ - დასაკარგავი
464. ოზე - ეზო
465. ოკო - უნდა
466. ოლაჸაფინია - სათამაშო
467. ონდეთ - ძლივს, სუსტად
468. ონდღე - შუადღე
469. ონჯუა - საღამო
470. ორინჯი - საქონელი
471. ორკოლი - დოქი, სურა
472. ორო - ჩრდილი, ჩერო
473. ორტვინი - ბოსტანი
474. ოსერშე - ვახშამი
475. ოსური - ქალი, ცოლი
476. ოსურამი - ცოლიანი
477. ოშქარი - შუათანა
478. ოშინერი - ასგვარი, ასნაირი
479. ოშქაშეთ - შუაში
480. ოშუმალი - სასმელი
481. ოჩაიე - ჩაის პლანტაცია
482. ოცადჷ/ოცადუ - ცდილობს
483. ოცადჷნა/ოცადუნა - ცდილობენ
484. ოძირაფუშა - სანახავად
485. ორქო - ოქრო (დღეს ოქრო იხმარება)
486. ოჭკომალი - საჭმელი
487. ოჭკომი(თ)/ჭკომი(თ) - შეჭამე(თ)/ჭამე(თ)
488. ოჭკომშა - საჭმელად
489. ოჭმარე - დილა
490. ოხვამე- სამლოცველო, ეკლესია
491. ოხოლასქირი - მული, მაზლი

492. პატჷნი/პატონი - ბატონი, ბატონო!

493. პაპა - მღვდელი
494. პიჯი - პირი
495. პეული - ყვავილი
496. პირი - კოკორი
497. პროლი - იატაკი (გესვარონი; ძვ)
498. პ(ჸ)უმენს - მწყურია
499. პ(ჸ)უნს/მიჸუნს - მყავს
500. პურასკია - პრასი

501. ჟაშხა/ჟეშხა - კვირა (დღე)

502. ჟი - ზევით
503. ჟიმოლე - ზევითკენ
504. ჟიშე - ზევიდან
505. ჟვაბუ - გომბეშო
რ

506. რაგადი - ლაპარაკი, საუბარი

507. რგილი - ცივი, რგილი
508. რე - არის
509. რეთ - ხართ
510. რეკუა - დარეკვა, რეკვა (დობრეკკჷნქ - დავრეკავ, დორეკი - დარეკე)
511. რენა - არიან
512. რდეს - იყვნენ
513. რექ - ხარ
514. რხუალა - გახვრეტა, დახვრეტა
515. რჩინჷ/რჩინუ - მოხუცი
516. რჩქილა - სმენა (მირჩქილი - მისმინე, გირჩქილექ - გისმენ)
517. რჩქინა - ცოდნა

518. საბატონი - შაბათი (შურიშხა; ძვ)

519. საბზადი - სამზარეულო
520. სადილი - სადილი
521. სათი/ საათი - საათი
522. საკაკალო - საუზმე (იბკაკალათ - ვისაუზმოთ, იბკაკალი - ვისაუზმე)
523. სამუშა - სამსახური, სამუშაო
524. საუკუნო - საუკუნე
525. სასაფულა - სასაფლაო
526. საქორთუო - საქართველო
527. სერი - ღამე
528. სერუა - დაღამება
529. სი - შენ
530. სინჩხე - სიცხე
531. სირგილე - სიგრილე
532. სიტიბა - სითბო
533. სკამი - სკამი
534. სქვამი/სკვამი - ლამაზი
535. სქუა - შვილი
536. სო/სოდე? - სად?
537. სოდგარენი - სადღაც
538. სო(ჸ)ურეშ/სო(ჸ)ურე? - საიდან?
539. სოიშა - საით, საითკენ, სადამდე
540. სონა - ნიახური
541. სონი - სადაური
542. სტოლი - მაგიდა (სწორი ფორმაა ტაბაკი)
543. ს(ტ)უმარი - სტუმარი
544. სუმხოლო - სამივე
545. სქანი/სკანი - შენი
546. სქანო/სკანო - შენთვის
547. სხული - მსხალი
548. სხაპუა - 1. ცეკვა; 2. ხტომა (გითოსხაპუა - გადმოხტომა)

549. ტაროზი/ტაროსი - ამინდი, დარი

550. ტიბუ - თბილი
551. ტორონჯი - მტრედი
552. ტუტა - ნაცარი
553. ტუტაშფერი - ნაცრისფერი
554. ტყა - 1. ტყე, 2. ბალახი, ბალახ-ბულახი
555. ტყობინი, ტყობინაფა - დამალვა, მალვა
556. ტყურა - ტყუილი (მეტყურანჯე - მატყუარა)
557. ტურა - ტურა
558. ტყები - ტყავი
559. ტყარი -ტყიური, გარეული

560. უკახალე - უკან (უკოხოლე; ძვ.)

561. უკლაში/უკულაში - უმცროსი
562. უკული - მერე
563. ულა - წასვლა
564. ულამუ - აპირებს, ლაომბს
565. ულამუდჷ/უ - აპირებდა, ლამობდა
566. ულირი - 1. გასული (ულირ წანას - გასულ წელს), 2. წასული
567. უმოსი - მეტი, უფრო
568. უმოსო - უფრო, უფრო მეტად
569. უნჩაში - უფროსი
570. ორკჷ/ურკჷ - აკლია
571. უსქვამური - უშნო, ულამაზო
572. უფჷრაში - უარესი
573. უშქური - ვაშლი
574. უჩა - შავი
575. უჯგუში - უკეთესი

ფ
576. ფანია - ოჯახი, ცოლ-შვილი, ჯალაბი (დღეს იშვიათად იხმარება)
577. ფალუა აღმოცენება, შეფოთვლა, გაფურჩქვნა, გახარება მცენარისა
578. ფაჩუა - დაშლა, გაშლა
579. ფერდი, ფერდია - ფერდობი
580. ფრევალი - თებერვალი
581. ფსქელი/სქელი - სქელი
582. ფური - ცუდი (ჯგირი დო ფური - კარგი და ცუდი; თუმცა, დღეს უფრო გლახა იხმარება)
583. ფუცქინუა - ჩურჩული (ფუბცქინუნქ - ვჩურჩულებ; ფუცქინუნქ - ჩურჩულებ; ფუცქინუნს -
ჩურჩულებს)
584. ცქვაფა - ქება, ტრაბახი

585. ქართი - თბილისი

586. ქასქიდჷ - შერჩა
587. ქასქიდუ - შერჩება
588. ქაცარი - თიკანი, ციკანი
589. ქექე - მჩატე, მსუბუქი
590. ქვარა - მუცელი
591. ქი(ჸ)ანა - ქვეყანა
592. ქიანაში - ქვეყნის, ბევრი
593. ქიდიგურე(თ) - ისწავლე(თ)
594. ქიმეფრთი - მივედი
595. ქიმერთი - მიდი, მიხვედი
596. ქიმერთჷ - მივიდა
597. ქიმერთას - მივიდეს
598. ქიმინუა - კეთება
599. ქირი - ქორი
600. ქირსეთუთა - დეკემბერი
601. ქირსე - 1. ქრისტე; 2. ქრისტეშობა
602. ქიშილებენდა - თუ შეიძლება
603. ქვიშნა ბული - ალუბალი
604. ქუთეში - ქუთაისი
605. ქობალი - პური
606. ქო - კი
607. ქოთ - კიდევაც
608. ქომირჩქილი(თ), მირჩქილი(თ) - მომისმინე(თ), მისმინე(თ)
609. ქომოლი - მამრი, მამაკაცი, ვაჟკაცი, მამაცი
610. ქომოლკოჩი - მამაკაცი
611. ქომოლსქუა - ვაჟიშვილი
612. ქომონჯი - ქმარი
613. ქორთუ - ქართველი
614. ქორთული - ქართული
615. ქორთულო - ქართულად
616. ქორთხინქ, რთხინქ - გთხოვ
617. ქოძირი(თ), ძირი(თ) - ნახე(თ)
618. ქუბირეს - უმღერეს
619. ქუბირი(თ) - უმღერე(თ)
620. ქური - ქუსლი
621. ქჷ/უდაგურე(თ) - ასწავლე(თ)
622. ქჷ/უდინჯირი(თ) - დაწექი(თ)
623. ქჷ/უდოდოხოდი(თ) - დაჯექი(თ), დასხედით
624. ქჷ/უდოზოჯი(თ) - დაბრძანდი(თ)
625. ქჷ/იმერთი(თ) - მიდი(თ)
626. ქჷ/უმოძირი(თ) - მაჩვენე(თ)

627. ღალა - წაღება

628. ღაჭაჭია - ასთაკვი, კიბორჩხალა (გან-განმოძრავი)
629. ღეჯი - ღორი
630. ღორება, მოღორება - მოტყუება (მუმაღორეს - მომატყუეს)
631. ღვანწკი - ღაწვი, ლოყა
632. ღვინი - ღვინო
633. ღირჷ - ღირს
634. ღორონთი - ღმერთი
635. ღორღონჯი - ბატი
636. ღურელი - მკვდარი
637. ღურა - სიკვდილი
638. ღულა - გაღუნული, მრუდე
639. ღირაკილი - გაღუნილი
640. ღუმუ - ღომი
641. ღალი - ღელე

642. ყამა - სატევარი, ხანჯალი

643. ყვინთელი/ჸვინთელი - ყვითელი

644. ჸა - ტოტი
645. ჸვანა - ყანა
646. ჸვალი - ყველი
647. ჸვილუა - კვლა, მოკვლა
648. ჸვილირი - მოკლული
649. ჸიდირი - ყიდვა
650. ჸინი - ცივი, გაყინული
651. ჸოროფა - სიყვარული (მა მიჸორს, სი გიჸორს, თის უჸორს)
652. ჸუდე - სახლი
653. ჸუმური/ჸომური - ტყემალი
654. ჸონაფა/ჸუნაფა წაყვანა
655. ჸუჯი - ყური
656. ჸუჯიშჯინს - ყურისძირში
657. ჸვა - შუბლი
658. ჸვერე - ბრმა
659. ჸურზენი/ჸურძენი - ყურძენი
660. ჸუმენი - წყურვილი (ბჸუმენს - მწყურია)

661. შანქარი - შაქარი

662. შარა - გზა
663. შეილებუ(ნა) - შეგიძლია(თ)
664. შემილებუ - შემიძლია
665. შემილებუნა - შეგვიძლია
666. შეულებუ(ნა) - შეუძლია(თ)
667. შილებე - შეიძლება (ვეშილებე - არ შეიძლება)
668. შილებენო? - შეიძლება?
669. შინკა - ნესვი
670. შონე - სვანეთი
671. შონი - სვანი
672. შულადა - დაღლა
673. შულადირი - დაღლილი (დობ/შშურდი - დავიღალე, შორუდი - დაიღალე, დოშურდჷ -
დაიღალა, შორურდუ - დაიღლება)
674. შუმა - სმა
675. შუმილი - მთვრალი (ნაშუმა - ნასვამი)
676. შურო - საერთოდ, სულ, სრულიად
677. შურდგუმილი - სულდგმული
678. შქა - შუა
679. შქას - შუაში
680. შქასერი - შუაღამე
681. შქირენა - 1. შიმშილი, 2.შიათ
682. შხვა - სხვა
683. შხვადოშხვა - სხვადასხვა
684. შხუ - მსხვილი
685. შხური - ცხვარი
686. შჷ - 1. ახსოვს; 2. სველი
687. შოლირი - სველი
688. შური - 1. სუნი; 2. სული

689. ჩანკითი - ცერა თითი

690. ჩანს - დარგულია, ხარობს
691. ჩე - თეთრი
692. ჩიება - ლაპარაკი, საუბარი
693. ჩილათა - შეცდომა (აშაჩილათა - შეცდომა (სხვაში))
694. ჩილი - ცოლი
695. ჩილი დო სქუა - ცოლ-შვილი
696. ჩილი დო ქომონჯი - ცოლ-ქმარი
697. ჩინება - ცნობა
698. ჩუპა - ჭიპი
699. ჩქარას - ჩქარა
700. ჩქარი - ჩქარი
701. ჩქჷ/ჩქი - ჩვენ
702. ჩქიმი - ჩემი
703. ჩქჷნი/ჩქინი - ჩვენი
704. ჩქიმო - ჩემთვის
705. ჩქინო - ჩენთვის
706. ჩქინობურა - ჩვენებური
707. ჩხანა - მზე, მზიანი დარი, ცხუნება
708. ჩხე - ცხელი
709. ჩხვინდი - ცხვირი
710. ჩხომი - თევზი
711. ჩხონჩხი - ღვიძლი
712. ჩხორია - მზის სხივი
713. ჩხოუ - ძროხა
714. ჩხურუ - სიცივე

715. ცა - ცა
716. ცაშფერი - ცისფერი
717. ცაშხა - ხუთშაბათი
718. ციმუა - მარწყვი
719. ცინდალი - კნუტი
720. ცირა - გოგო
721. ცომი - ცომი
722. ცხიმური - რცხილა
723. ცხენი - ცხენი
724. ცხვანტალი - მოუსვენრობა, წრიალი, ფორიაქი; თავგადაკლული შრომა
725. ცუნდი/ცუნჯი/სუნჯი - ცვარი

726. ძაამი - ძალიან

727. ძალიერი - ძლიერი
728. ძგა - კიდე, გვერდით
729. ძგას - გვერდით, კიდეში
730. ძგვიტაფა - ჩხვლეტა
731. ძვირი - ძვირი
732. ძირაფა - ნახვა
733. ძნელი - ძნელი
734. ძჷ - დევს, ძევს
735. ძღაბი - გოგო

736. წანა - წელი

737. წარე/ნწარე - მწარე
738. წარი - წარბი (დღეს წარბი იხმარება)
739. წარმოწანა, წანმოწანა - წელიწადი
740. წჷ - წელს, ამ წელს
741. წინგი - წიგნი (დღეს წიგნი იხმარება)
742. წჷრი/წირი - წლევანდელი
743. წირწანას - წლევანდელ წელს, წელს
744. წიფური - წიფელი
745. წიწილა - წიწილა
746. წკა - კურკა
747. წოხოლე - წინ, წინათ
748. წუთი/წუნი - წუთი
749. წყარი - წყალი
750. წყურგილი - წყარო
751. წყარპიჯი - წყლისპირი, ნაპირი

752. ჭანაფა - დაბარება, მოწვევა

753. ჭანაფილი - დაბარებული, მოწვეული
754. ჭანდარი - ჭადარი
755. ჭარუა - წერა (მა ბჭარუნქ, სი ჭარუნქ, თინა ჭარუნს, ჩქი ბჭარუნთ, თქვა ჭარუნთ, თინეფი
ჭარჷ/უნა)
756. ჭარგა - ჭრელი
757. ჭვემა - წვიმა
758. ჭვენს - წვიმს
759. ჭითა - წითელი
760. ჭირქა - ჭიქა
761. ჭიფე - ვიწრო, წვრილი
762. ჭიჭე - პატარა, ცოტა
763. ჭიჭე-ჭიჭეთ/ჭიე-ჭიეთ - ნელ-ნელა
764. ჭკვერი - ჭკვიანი
765. ჭკუა - ჭკუა
766. ჭკომუა/ჭკუმუა - ჭამა
767. ჭოფუა - დაჭერა (ბჭოფუნქ - ვიჭერ, ჭოფუნქ - იჭერ, ჭოფუნს - იჭერს, ოჭოფი(თ) - დაიჭირე(თ))
768. ჭუა - ტკივილი (მაჭუ -მტკივა, გაჭუ - გტკივა, აჭუ - ტკივა)
769. ჭუალა - დაწვა, შეწვა, გამოცხობა
770. ჭუმანი/ჭუმე - ხვალ
771. ჭუმანერი - ხვალინდელი
772. ჭუმეშგეღანი - მასზეგ
773. ჭუმეშო - ხვალისთვის
774. ჭუჭელი - ჭინჭარი
775. ჭყიში - მწყემსი
776. ჭყოლოფუა - წყალობა
777. ჭყონი - მუხა
778. ჭყორი - მწყერი

779. ხაბურძაკი/ხაბურზაკი - საზამთრო

780. ხამუ - დანა
781. ხანტუა - ხატვა
782. ხანტილი - დახატული
783. ხას(ჷ)ლა - გვერდი
784. ხას(ჷ)ლას - გვერდით
785. ხე - ხელი
786. ხელობა - ხელობა
787. ხირუა - პარვა, მოპარვა
788. ხვამა - ლოცვა (დორხვამანთ - დაგლოცავთ)
789. ხვალე - მარტო, მხოლოდ
790. ხვარხვი - ხახვი
791. ხვიმა/ხომა - ხურმა
792. ხვე - ხვავი
793. ხოლო - კიდევ
794. ხოლოს - ახლოს
795. ხუმა, ხმა, ხონარი - ხმა
796. ხოჯი - ხარი
797. ხიდე, ხინჯი - ხიდი
798. ხშირას, შხირას, ფშხირას - ხშირად
799. ხუ - პეშვი
800. ხუალა - დაშლა

801. ჯა - ხე
802. ჯამკაკალი - თუთა
803. ჯერღვი - ძარღვი
804. ჯგირი - კარგი
805. ჯგირო - კარგად
806. ჯვეში - ძველი
807. ჯვეშო - ძველად
808. ჯიმა - ძმა
809. ჯიმალური - ძმური
810. ჯიმალურო - ძმურად
811. ჯიმასქუა - ძმისშვილი
812. ჯიმაკოჩი - ძმაკაცი
813. ჯიმალობა - ძმობა
814. ჯიმუ - მარილი
815. ჯიმუამი - მარილიანი
816. ჯინა - ყურება, ლოდინი
817. ჯინჯი - ძირი
818. ჯოღორი - ძაღლი
819. ჯუმაშხა - ოთხშაბათი

820. ჰამო - ტკბილი, სასიამოვნო

821. ჰეერი (ჰავა) - ჰაერი
გამოყენებული ლიტერატურა

კოლხური (მეგრულ-ლაზური ენა), რუსუდან ამირეჯიბი-მალენი (რედ.), ნანა დანელია, ინგა

დუნდუა. 2006
მეგრული ეტიუდები, ალექსანდრე ცაგარელი. 1880
მეგრულ–ქართული ლექსიკონი, ალიო ქობალია. 2010
მეგრულ–ქართული ლექსიკონი, ოთარ ქაჯაია. 2001

=======

ოთარ ქაჯაიას მეგრულ ქართული ლექსიკონის ონლაინ ვერსია:

http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etca/c...ajaia/kajai.htm

,,ვეფხისტყაოსნის" მეგრული თარგმანი (,,ყილოშტყებამი"), ,,ნანაში ნინა" და ლექსიკონი

(გადმოსაწერი ვერსია):
http://linkz.ge/file/384266/--------------...-------.7z.html

მეგრული ვიკიპედია: http://xmf.wikipedia.org/

მეგრული ვიკიწყარო (მეგრული ნაწარმოებები): http://goo.gl/JlUYup

ავტორები ვიკიწყაროზე: http://goo.gl/RTRVPi