You are on page 1of 109

vefxistyaosani

1. romeli saukunis literaturuli Zeglia “vefxistyaosani”? ra iciT poemis


avtoris Sesaxeb?
2. ramdenmarcvlovani SairiTaa dawerili poema?

prologia

1. romelman Seqmna samyaro ZaliTa miT ZlieriTa,


zegardmo arsni suliTa yvna zeciT monaberiTa,
Cven, kacTa, mogvca qveyana, gvaqvs uTvalavi feriTa,
misgan ars yovli xelmwife saxiTa mis mieriTa.
1. vis moixsenebdnen qarTveli himnografebi nacvalsaxeliT “romeli” da
ra iyo amis safuZveli?
2. ra igulisxmeba am SemTxvevaSi sityvaSi “samyaro”?
a) ca da dedamiwa; g) adamianebi;
b) dedamiwa; d) zeciuri sauflo.
3. amowereT teqstidan RvTis sityvis, Zis, aRmniSvneli epiTeti.
4. sityvasityviT ganmarteT meore striqonis azri.
5. ganmarteT mniSvneloba sityvisa “qveyana”? rogor axasiaTebs “qveyanas”
poeti?
6. azrobrivad romel sityvas upirispirdeba “qveyana” mocemul strofSi?
a) romelman; b) ZaliTa; g) samyaro; d) suliTa.
7. ganmarteT meoTxe striqonis azri; gaixseneT, romel nawarmoebSia igive
azri gamoTqmuli.
2. he, RmerTo erTo, Sen Sehqmen saxe yovlisa tanisa,
Sen damifare, Zleva mec daTrgunvad me satanisa,
momec mijnurTa survili, sikvdidmde gasatanisa,
codvaTa Sesubuqeba, mun Tana wasatanisa.
1. risgan ar surs poets sicocxlis bolomde gaTavisufleba?
a) poeziisgan; b) siyvarulisgan; g) tanjvisgan; d) sikeTisgan.
2. ris daZlevas sTxovs RmerTs poeti?
a) SemoqmedebiTi sirTuleebis; g) siyvaruliT mogvrili tanjvis;
b) boroti Zalis; d) codvebis.
3. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
4. ratom iTxovs poeti “codvaTa Sesubuqebas”?
a) codvaTa simZimis gamo mosveneba aqvs dakarguli;
b) codvebiT damZimebul Semoqmeds aRar ZaluZs raime Rirebulis Seqmna;
g) imqveynad pirnaTeli, sulierad ganwmendili rom wardges;
d) sulieri ganwmenda adamians did sixaruls aniWebs.
3. vis Svenis, — lomsa, — xmareba Subisa, far -SimSerisa,
mefisa mzis Tamarisa, Rawv-balaxS, Tma -giSerisa, —
mas, ara vici, Sevhkadro Sesxma xotbisa, Serisa?
misTa mWvretelTa yandisa mirTma xams, marT miSerisa.
1. rogor gesmiT mniSvneloba sityvebisa “balaxSi”, “giSeri” da risi
metaforebia isini?
2. rogor qebas imsaxurebs mefis mSveneba?
a) dausrulebel qebas; g) gamorCeul qebas;

1
b) brZenTagan mosawon qebas; d) mokrZalebul qebas.
3. visi metaforaa “lomi” da rogor aris is daxasiaTebuli mocemul
strofSi?
4. vis mimarT iCens poeti krZalvas, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
a) Tamar mefis; b) daviT soslanis; g) uflis; d) tarielis.
5. ganmarteT: “far-SimSeri”, “yandi”, “miSeri”, “Seri”.
6. sityvasityviT ganmarteT meoTxe striqonis azri.
a) misi silamaze mWvretelebs abrmavebda;
b) misi silamaze mWvretelebs saocar simamaces matebda;
g) misi silamazis mxilvelni Rirsni arian, rCeuli tkbileuli
mierTvaT;
d) misi silamazis sanaxavad Soreuli qveynebidan modiodnen.
4. Tamars vaqebdeT mefesa sisxlisa creml-daTxeuli,
vTqveni qebani visni me ar-avad gamorCeuli.
melnad vixmare giSris tba da kalmad me na rxeuli,
vinca isminos, daesvas laxvari gulsa xeuli.
1. rogor aris SesaZlebeli mefe Tamaris qeba?
2. rogor imoqmedebs msmenlebze Tamaris qebis mosmena?
a) guls gauxarebs; g) aRtacebas mohgvris;
b) maTac moandomebs qebis warmoTqmas; d) guls ganugmiravs.
3. ram gauwia melnisa da kalmis magivroba poets da risi metaforebia
isini?
a) giSris tba da lerwami, Tvalebisa da wamwamebis;
b) giSris tba da lerwami, Tval-warbis;
g) giSris tba da lerwami, Tvalebisa da Savi Tmis;
d) giSris tba da lerwami, Tvalebisa da kenari tanis.
4. rogor afasebs poeti Tavis Semoqmedebas?
5. mibrZanes maTad saqebrad Tqma leqsebisa tkbilisa,
qeba warbTa da wamwamTa, TmaTa da bage-kbilisa,
brol-balaxSisa Tlilisa, mis mijriT miwyobilisa.
gastexs qvasaca magarsa grdemli tyviisa lbilisa.
1. ganmarteT xazgasmuli aforizmis azri da aRniSneT, rasTan
dakavSirebiT ambobs am sityvebs poeti.
2. amowereT teqstidan sakaro poeziis maxasiaTebeli niSnis gamomxatveli
sityvebi da ganmarteT, ras niSnavs sakaro poezia.
3. tropuli metyvelebis ra saSualebaa gamoyenebuli mocemul striqonSi:
“brol-balaxSisa Tlilisa, mis mijriT miwyobilisa”?
a) hiperbola; b) epiTeti; g) metafora; d) aliteracia.
6. aw ena minda gamoTqmad, guli da xelovaneba,
Zali momec da Sewevna, SengniT maqvs, mivsce goneba,
miT SevewivneT tariels, turfadca unda xseneba,
maT samTa gmirTa mnaTobTa sWirs erTmaneTis moneba.
1. ra aris saWiro xelovnebis nawarmoebis Sesaqmnelad?
a) sityva, grZnobebi da poeturi ostatoba;
b) sikeTe da siyvaruli;
g) niWi da sikeTe;
d) sityva, gabeduleba da siyvaruli.
2. ras iTxovs tarielisTvis poeti? (citireba dauSvebelia)
3. vis mimarTavs poeti: “SengniT maqvs”?
4. Tqveni sityvebiT gadmoeciT meoTxe taepis azri (citireba dauSvebelia)

2
5. ganmarteT: “mivsce goneba”?
a) viyo amisTvis Tavdadebuli; g) amaze vifiqro;
b) STagonebam ar miRalatos; d) mas mivuZRvna.
7. mo, davsxdeT, tarielisTvis cremli gvdis SeuSrobeli;
misebri marT dabadebiT vinmca yofila Sobili!
davje, rusTvelman gavleqse, misTvis guls laxvar-sobili,
aqamdis ambad naTqvami, aw margaliti wyobili.
1. rogor aris daxasiaTebuli tarieli mocemul strofSi?
a) mamaci; b) dardiani; g) srulyofili gmiri; d) mSvenieri.
2. mTavari gmirisadmi poetis ra damokidebulebaa gamoxatuli mocemul
strofSi?
3. ganmarteT: “aqamdis ambad naTqvami, aw margaliti wyobili”.
a) legendad qceuli siyvaruli;
b) ambad Tqmuli da axla leqsad gamoTqmuli;
g) yvelasgan gamorCeuli ambavi;
d) leqsi legendad qceuli siyvarulis Sesaxeb.
8. me, rusTveli xelobiTa, viqm saqmesa ama dari:
vis hmorCilobs jari spaTa, misTvis vxelob, misTvis mkvdari;
davuZlurdi, mijnurTaTvis kvla wamali arsiT ari,
anu momces gankurneba, anu miwa me samari.
1. ras moelis mijnurobisagan dauZlurebuli poeti? (pasuxi ori
nawilisagan Sedgeba)
2. vis gamo ambobs poeti: “misTvis vxelob, misTvis mkvdari”?
3. rogor gesmiT: “me, rusTveli, xelobiTa viqm saqmesa ama dari”.
a) me, poeti, qmni siyvarulis himns;
b) me, rusTveli, amas gaSmagebiT Cavdivar;
g) me, poeti, mzad var Tavi gavwiro;
d) me, rusTveli, var gamorCeuli poeti.
9. ese ambavi sparsuli, qarTulad naTargmanebi,
viT margaliti oboli, xelis-xel sagogmanebi,
vpove da leqsad gardavTqvi, saqme vqmen saWoWmanebi,
Cemman xelmqmnelman dammarTos laRman da lamazma nebi.”
1. ras adarebs Tavis poemas rusTveli?
a) dakargul margalits; g) erTaderT margalits;
b) Zvirfas margalits; d) gadagdebul margalits.
2. risi Tqma surs poets, roca wers: “ese ambavi sparsuli, qarTulad
naTargmanebi”?
a) poema Targmnilia sparsuli enidan;
b) poemaSi gamoyenebulia erT-erTi sparsuli poemis siuJeti;
g) poemaSi moqmedeba ZiriTadad sparseTSi xdeba;
d) poeti Tavis poemaSi qarTulad gadmogvcems ucxo qveynebis ambebs.
3. ganmarteT: “saqme vqmen saWoWmanebi”, “xelqmnelman”.
4. CamoTvlilTagan romeli sityvaTa SeTanxmeba niSnavs “dasjas,
gakiTxvas”.
a) Cemman xelmqmnelman; g) dammarTos nebi;
b) saqme vqmen saWoWmanebi; d) dammarTos laRman da lamazma.
5. amowereT fraza, romelic gamoxatavs azrs, rom rusTvelis poema
yvelasTvis sasurvelia da mosawoni.
6. amowereT poetis “xelmqmnelis” epiTetebi.
10. TvalTa misgan unaTloTa enatramca axlad Cena;

3
aha, guli gamijnurda, mihxdomia velTa rbena.
miajeT vin, xorcTa dawva kma ars, misces sulTa lxena,
samTa ferTa saqebelTa lamis leqsTa unda vlena.”
1. risi Tqma surs poets, mocemuli sityvebis mixedviT: “samTa ferTa
saqebelTa lamis leqsTa unda vlena”.
a) mravalferovani Tqmulebebi sami gmiris Sesaxeb erT poemad unda
gamoiTqvas;
b) unda Seiqmnas sami gmiris saqebari leqsebi;
g) sami gmiris saarako saqmeebs poeziac ki ver gadmoscems;
d) mxolod poezias ZaluZs gmirobis gandideba.
2. rogor gesmiT: “miajeT vin”.
a) miTxariT vinmem; g) samarTali eZieT vinmem;
b) damicaviT vinmem; d) iTxoveT vinmem.
3. ganmarteT, rogor axasiaTebs poeti Tavis STagonebis wyaros,
xazgasmuli sityvebis mixedviT?
4. Sua saukuneebis mijnurTa cxovrebis wesis Tanaxmad, rogor gamoxata
poetma uimedo siyvaruliT mogvrili tanjva?
a) leqsad gamoTqva; g) Tavisi poema uZRvna.
b) sicocxle am siyvaruls Seswira; d) velad gaiWra.
11. gaixseneT teqsti:
1. ra qmnis samyaros harmonias, poetis azriT? (CamoTvaleT yvela mizezi)
2. rogor gesmiT: “miwyiv muSakobdes”?
3. ra ganyenebul Temebze saubrobs poeti prologSi?
a) siyvarulsa da poeziaze;
b) poemis personaJebsa da Tamaris epoqaze;
g) siyvarulsa da megobrobaze;
d) Tavis grZnobebsa da adamianur tanjvaze.

12. Sairoba pirveladve sibrZnisaa erTi dargi,
saRmrTo, saRmrTod gasagoni, msmenelTaTvis didi margi,
kvla aqaca eamebis, vinca ismens kaci vargi;
grZeli sityva mokled iTqmis, Sairia amad kargi.
1. rad miiCneoda, rad iwodeboda poezia (Sairoba) Zvel droSi?
2. ra sargebloba mohqonda poezias mkiTxvelisaTvis?
a) siyvaruls alamazebda; g) WeSmaritebis wvdomis gza iyo;
b) siyvaruls dauviwyars xdida; d) WeSmarit siyvaruls ganadidebda.
3. mxolod vis SeeZlo Caswvdomoda poetur sibrZnes?
a) Seyvarebul adamians; g) Rirseul adamians;
b) brZen adamians; d) mis moyvarul adamians.
4. ras miiCnevs rusTveli poeziis sikeTed, am sityvebis mixedviT: “grZeli
sityva mokled iTqmis, Sairia amad kargi”?
13. viTa cxensa Sara grZeli da gamoscdis didi rbeva,
moburTalsa - moedani, marTlad cema, marjved qneva,
marT agreve meleqsesa - leqsTa grZelTa Tqma da xeva,
ra misWirdes saubari da dauwyos leqsman leva.
1. ganmarteT, ra unda SeeZlos poets, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
2. rasTan dakavSirebiT ambobs poeti: “da dauwyos leqsman leva”?


rekomendebulia 2012 wels erovnul gamocdaze gamoyenebuli weriTi davalebis Sesruleba.

4
3. ra mxatvrul saSualebas iyenebs rusTveli poetis ostatobis
xazgasasmelad?
a) metaforas; b) epiTets; g) Sedarebas; d) hiperbolas.
14. maSinRa naxeT meleqse da misi moSairoba,
ra veRar mihxvdes qarTulsa, dauwyos leqsman Zviroba,
ar Seamoklos qarTuli, ara qmnas sityva-mciroba,
xel-marjved scemdes Cogansa, ixmaros didi gmiroba.
1. rogor gesmiT mesame striqonis azri?
2. ras uwodebs rusTveli poetis ostatobas?
3. rogor gesmiT: “dauwyos leqsman Zviroba”?
a) veRar gaixsenos saTqmeli; g) cota nawarmoebi Seqmnas;
b) leqsis gamarTva gauWirdes; d) ar moiwonos misi poezia.
4. ras niSnavs meore taepSi “qarTuli”?
a) sityva; b) qarTuli ena; g) leqsi; d) poema.
5. amowereT leqsikuri erTeuli, romelic niSnavs Semoqmedebas, poezias?
15. gaixseneT teqsti:
1. vis ar miiCnevs rusTveli poetad, am sityvebis mixedviT: “moSaire ara
hqvian, Tu sadme Tqva erTi, ori”?
2. SemoqmedTa ra Tvisebas gmobs rusTveli, am sityvebis Tanaxmad: ”magra
ityvis, Cemi sjobso”?
a) Tavmdablobas; b) Surs; g) ampartavnobas; d) SuRls.
3. poeziis romel Janrs gulisxmobs rusTveli sityvebSi: “mesame leqsi
kargi ars sanadimod, samRerelad”?
4. saero poeziis romel Janrs miiCnevs poeti upiratesad? moiyvaneT am
azris damadasturebeli sityvebi.
5. ris Tqma surs poets am sityvebiT: “xams, meleqse naWirvebsa missa
cudad ar abrkmobdes”?
a) poetma SemoqmedebaSi Tavisi grZnobebi unda gamoxatos;
b) poeti Tavis Semoqmedebas unda ufrTxildebodes;
g) poeti Tavis mijnurs unda ufrTxildebodes;
d) poeti siyvarulis gamo sasowarkveTaSi ar unda Cavardes.
6. ra TvisebiT unda gamoirCeodes gamijnurebuli poeti?
7. rogor gesmiT: “ena-musikobdes”?
8. ra miaCnia sasaxelod poets am sityvebis mixedviT: “Cemi aw caniT
yovelman, mas vaqeb, vinca miqia.”
a) Tavisi poezia; g) erTguleba siyvarulisa;
b) Tavisi mijnuri; d) is, rom misi poezia yvelas moswons.
16. meore leqsi cotai, nawili moSaireTa,
ar Zal-uc srul-qmna sityvaTa, gulisa gasagmireTa, -
vamsgavse mSvildi bediTi ymawvilTa monadireTa:
didsa ver mohklven, xelad aqvs xoca nadirTa mcireTa.
1. poeziis ra Janrze saubrobs poeti am strofSi?
a) lirikaze; b) epopeaze; g) baladaze; d) simReraze.
2. rogor axasiaTebs rusTveli poeziis am Janrs?
3. ras adarebs rusTveli am Janris Semqmnel poetTa unarsa da poetur
ostatobas?
a) axalgazrda monadireebs; g) patara nadirs;
b) axalgazrda monadireTa mSvilds; d) did nadirs.
4. rogor gesmiT: “mSvildi bediTi”?

5
5. ras miiCnevs rusTveli imis mizezad, rom zogierTi poeti mxolod
lirikul nawarmoebebs qmnis?
6. gadataniTi mniSvnelobiT, poeziis romel or Janrs upirispirebs
rusTveli, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
7. ra mxatvrul-gamomsaxvelobiT saSualebas iyenebs poeti xazgasmul
striqonSi?
a)Sedareba; b) metafora; g) hiperbola; d) epiTeti.

17. vTqva mijnuroba pirveli da tomi gvarTa zenaTa,
Znelad saTqmeli, saWiro gamosagebi enaTa;
igia saqme sazeo, momcemi aRmafrenaTa;
vinca ecdebis, Tmobamca hqonda mravalTa wyenaTa.
1. ganmarteT xazgasmuli sityvebis azri.
a) vsaubrob pirvel siyvarulze, romelic zeciuri warmomavlobisaa;
b) vsaubrob siyvarulze, romelic RvTaebrivi warmomavlobisaa;
g) uzenaesi siyvarulis gancda mxolod gamorCeul adamianebs
SeuZliaT;
d) WeSmariti siyvaruliT mxolod gamorCeuli adamianebi
jildovdebian.
2. ra elis am siyvarulis gzaze damdgar adamians?
a) bedniereba; b) imedgacrueba; g) tanjvis moTmena; d) sasowarkveTa.
3. ras aniWebs siyvaruli adamians?
4. ra miuCnevia SeuZleblad poets aseT siyvarulze saubrisas?
18. mas erTsa mijnurobasa Wkvianni ver mihxvdebian,
ena daSvrebis, msmenlisa yurnica davaldebian;
vTqven xelobani qvenani, romelni xorcTa hxvdebian;
marT masve hbaZven, Tu odes ar siZven, SoriT bndebian.
1. ris winaSea uZluri ena da yuri?
2. rogori siyvarulis Sesaxeb saubrobs poeti Tavis poemaSi?
3. poeti wers: “marT masve hbaZven” – ra igulisxmeba xazgasmul sityvaSi?
a) erTguleba; b) RvTiuri siyvaruli; g) gmiroba; d) siwminde;
4. ra SemTxvevaSi miuCnevia poets adamianuri grZnobebi WeSmaritad?
5. amowereT sityva, romelic Zlier grZnobas, siSmages niSnavs.
6. ras gulisxmobs avtori xazgasmul SesityvebaSi?
7. rogor gesmiT “xelobani qvenani”?
a) adamianTa amqveyniuri sazrunavi;
b) xelobebi, romelTac floben adamianebi;
g) adamianisTvis Seuferebeli saqmianoba;
d) amqveyniuri, miwieri siyvaruli.
19. mijnuri Smagsa gviqvian arabuliTa eniTa,
miT rome Smagobs misisa ver-mixvdomisa wyeniTa;
zogTa aqvs saRmrTo siaxle, daSvrebis aRmafreniTa,
kvla zogTa qve uc buneba keklucTa zedan frfeniTa.
1. ras niSnavs mijnuri arabul enaze?
2. ra axelebs mijnur adamians?
3. ras upirispirebs erTmaneTs rusTveli, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
a) bednierebasa da tanjvas; g) siyvarulsa da
ganSorebas;


rekomendebulia 2012 wels erovnul gamocdaze gamoyenebuli weriTi davalebis Sesruleba.

6
b) miwier grZnobebsa da RvTiur siyvaruls; d) erTgulebasa da
Ralats.
20. gaixseneT teqsti:
1. rogori unda iyos idealuri mijnuri Sua saukuneebis esTetikis
mixedviT? (CamoTvaleT yvela Tviseba)
2. ras ar miiCnevs poeti WeSmarit siyvarulad?
3. mijnurTa ra Tvisebas iwonebs poeti, am sityvebis mixedviT: “xams
mijnuri xanieri”?
a) erTgulebas; b) Tavdadebas; g) uangarobas; d) moTminebas.
4. ra unda gaumravldes mijnurs moSorebul adamians?
5. ganmarteT: “guli erTsa daajeros, kuSti mixvdes, Tunda quSi;”
a) misi erTguli iyos, Tundac mravali tanjva gadaitanos;
b) misi erTguli iyos, Tundac is pirquSi da uJmuri iyos;
g) yovelTvis sjerodes, rom tanjva bednierebiT Seicvleba;
d) yovelTvis sjerodes, rom pirquS wuTisofels damarcxebs.
6. ra moeTxoveba mijnurs, am sityvebis mixedviT: “misTvis daTmos
yvelakai, misTvis velTa gamovardes”.
7. ganmarteT: “nura hgava, sofelica misi kerZi gardaqardes”.
21. ars pirveli mijnuroba ar daCena WirTa malva,
Tavis-wina igonebdes, niadagmca hqonda xalva,
SoriT bneda, SoriT kvdoma, SoriT dagva, SoriT alva,
daTmos wyroma moyvrisagan, misi hqondes SiSi, krZalva.”
1. risi moTmena unda SeeZlos mijnurs?
2. ras gamoxatavs am strofSi xatovani gamoTqmebi “dagva” da “alva”?
3. rogor gesmiT meore taepis Sinaarsi?
a) mudam masze fiqrobdes da ganmartoebas eZebdes;
b) mudam masze fiqrobdes da masTan Sexvedras lamobdes;
g) misi erTguli iyos da misTvis gmirobas Cadiodes;
d) misi erTguli iyos da mudam mzad iyos, misTvis sicocxle gawiros.
4. ras niSnavs am strofSi sityva “pirveli”?
a) Tavdapirveli; b) upirvelesad; g) gamorCeuli; d) sabolood.
22. xams, Tavissa xvaSiadsa arvisTana amJRavnebdes,
ar bediTad “hais” zmides, moyvaresa ayivnebdes,
arsiT uCndes mijnuroba, arasada iferebdes,
misTvis Wiri lxinad uCndes, misTvis cecxlsa moidebdes.
1. mijnurTa ra saqciels iwonebs poeti, am sityvebis mixedviT: “xams,
Tavissa xvaSiadsa arvisTana amJRavnebdes”?
a) mijnuri sityvaZunwi unda iyos;
b) mijnuri moTminebiT unda gamoirCeodes;
g) mijnurs saidumlos Senaxva unda SeeZlos;
d) mijnuris xasiaTi da buneba amoucnobi unda iyos.
2. rogori unda iyos mijnuri, am sityvebis mixedviT: “arsiT uCndes
mijnuroba”?
3. rogori ar unda iyos mijnuri, mocemuli sityvebis mixedviT: “moyvaresa
ayivnebdes”.
a) mijnurs ar unda arcxvendes; g) mijnurs ar unda
adardianebdes;
b) mijnurs saxels ar unda utexdes; d) mijnurs ar unda kicxavdes.
4. ras ar iwonebs poeti mijnurTagan, am sityvebis mixedviT: “ar bediTad
“hais” zmides”?

7
a) tyuilubralo dards/sasowarkveTas; g) umoqmedobas;
b) udardelobas; d) gulgrilobas.
23. mas uSmago viT miendos, vin moyvare gaamJRavnos?
amis meti ramca irgo: mas avnos da TviTca ivnos.
raTamcaRa asaxela, ra sityviTa moayivnos?
ra hgava, Tu moyvaresa kacman guli ar atkivnos!
mikvirs, kaci rad iferebs sayvarlisa siyvarulsa:
vinca uyvars, rad ayivnebs misTvis mkvdarsa, misTvis wylulsa?!
Tu ar uyvars, rad ara sZuls? rad ayivnebs, raca sZulsa?!
avsa kacsa avi sityva urCevnia sulsa, gulsa.
1. amowereT mocemuli monakveTidan aforizmi da ganmarteT.
2. ganmarteT, ra ukvirs poets gamijnurebuli adamianisgan, am sityvebis
mixedviT: “kaci rad iferebs sayvarlisa siyvarulsa”?
3. ra unda gaakeTos mijnurma, am sityvebis mixedviT: “Tu ar uyvars, rad
ara sZuls?”?
4. ganmarteT: “vinca uyvars, rad ayivnebs misTvis mkvdarsa, misTvis
wylulsa?!”
5. ra iwvevs im faqts, rom mijnurma SeiZleba sayvarel adamians “avnos da
TviTca ivnos”?
6. ra miuCnevia SeuZleblad rusTvels, am sityvebis mixedviT: “raTamcaRa
asaxela, ra sityviTa moayivnos?”
7. ganmarteT: “amis meti ramca irgo”.
a) amaze meti aRar iqneba; g) amis mets verafers gaigebs;
b) mxolod amas unda dasjerdes; d) mxolod amas SeZlebs.
8. adamianis ra Tvisebas gamoxatavs leqsikuri erTeuli “uSmago”?
a) mijnuri; b) moRalate; g) gonieri; d) ugunuri.
9. rogor gesmiT: “ra hgava, Tu moyvaresa kacman guli ar atkivnos!”?
24. Tu moyvare moyvrisaTvis tirs, tirilsa emarTlebis;
siaruli, martooba hSvenis, gaWrad daeTvlebis;
igonebdes, misgan kide nuraodes moeclebis,
ar daaCndes mijnuroba, sjobs, Tu kacsa iaxlebis.”
1. mesame striqonis mixedviT, risTvis unda moicalos mijnurma? (citireba
dauSvebelia)
2. siyvarulisadmi rogor damokidebulebaze saubrobs rusTveli am
striqonSi: “ar daaCndes mijnuroba, sjobs, Tu kacsa iaxlebis”?

ambavi rostevan arabTa mefisa

weriTi davaleba #1

mefe rostevani sadarbazod moiwvevs Tavis vezirebs:


iyo arabeTs rostevan, mefe RmrTisagan sviani,
maRali, uxvi, mdabali, laSqar-mravali, ymiani.
1
mosamarTle da mowyale, morWmuli, gangebiani,
TviT meomari uebro, kvla moubari wyliani.
sxva Ze ar esva mefesa, marT oden marto asuli,
soflisa mnaTi mnaTobi, mzisaca dasTa dasuli;
2
man misTa mWvretTa wauRis guli, goneba da suli,
brZeni xams misad maqebrad da ena bevrad asuli.

8
misi saxeli - TinaTin, ars ese sacodnaria!
ra gaizarda, gaivso, mze misgan sawunaria
3
mefeman ixmna vazirni, TviT zis laRi da wynaria,
gverdsa daisxna, dauwyo maT amo saubnaria.
ubrZana: "gkiTxav saqmesa, erTgan sasaubnarosa:
ra vardman misi yvavili gaaxmos, daamWnarosa,
4
igi waxdebis, sxva mova turfasa sabaRnarosa;
mze Cagvisvenda, bnelsa vsWvretT Ramesa Cven umTvarosa.
me gardasrulvar, sibere mWirs, WirTa ufro Znelia,
dRes ara, xvale movkvdebi, sofeli asre mqmnelia;
5
raRaa igi sinaTle, rasaca axlavs bnelia?!
Cemi Ze davsvaT xelmwifed, visgan mze sawunelia."
vazirTa hkadres: "mefeo, rad hbrZaneT Tqveni beroba?
vardi Tu gaxmes, egreca gvmarTebs misive jeroba:
6
misive hmetobs yovelsa suli da turfa feroba.
mTvaresa mcxralsa varskvlavman viTamca hkadra mteroba?!
"magas nu hbrZanebT, mefeo, jerT vardi ar dagWnobia,
Tqveni TaTbiri avica sxvisa kargisa mjobia;
7
xmda ganaRamca saqmnelad, raca Tqven gulsa glmobia:
sjobs da mas miec mefoba, visgan mze Senaflobia.
Tuca qalia, xelmwifed marT RmrTisa danabadia;
ar gaTnevT, icis mefoba, uTqvenod gviTqvams kvla dia;
8 SuqTa misTaebr saqmeca misi mzebr ganacxadia.
lekvi lomisa sworia, Zu iyos, Tunda xvadia".
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
1. mefis ra damokidebulebis gamomxatvelia mocemuli sityvebi: “gverdsa
daisxna, dauwyo maT amo saubnaria”?
a) mefes ar surda, am Sexvedris Sesaxeb vinmes scodnoda;
b) mefis sisadave da vezirebisadmi keTilganwyoba Cans;
g) mefis undoblobas gamoxatavs;
d) mefes surs misi naTqvami vezirebma ucilobel gadwyvtilebad miiRon.
2. ris Sesaxeb saubrobs mefe, am sityvebis mixedviT: “ra vardman misi yvavili
gaaxmos, daamWnarosa, igi wava da sxva mova turfasa sabaRnarosa”?
a) mefe saubrobs wuTisoflis warmavalobaze;
b) mefe ambobs, rom mravalma gazafxulma ganvlo mas Semdeg, rac is mefe gaxda;
g) mefis azriT, cxovreba sikvdil-sicocxlis monacvleobis uwyveti jaWvia;
d) mefis azriT, weliwadis droebis cvla damafiqrebeli unda iyos
adamianisTvis.

3. rogor afasebs mefe Tavis cxovrebas, mocemuli sityvebis mixedviT: “mze


Cagvisvenda”?
a) mefis dideba gaqra;
b) mefe moxucda da Zveleburad Zala aRar Seswevs marTvisa;
g) mefis cxovrebam azri dakarga;
d) mefem RvTis wyaloba dakarga.
4. ris metaforuli saxea gamoyenebuli mocemul sityvebSi: “bnelsa vsWvretT
Ramesa Cven umTvarosa”?
a) cxovrebis amaoebis;
b) sikvdilis;

9
g) adamianis wuxilisa da dardis;
d) adamianis uimedobis.
5. ra aris yvela Wirze ufro aRmatebuli, mefis azriT da ratom?
a) uZeoba, radgan mas memkvidre ar rCeba;
b) uimedoba, radgan adamiani imedis gareSe sicocxlis survils kargavs;
g) sikvdili, radgan garTmevs yvelafers, rac SenTvis Zvirfasia;
d) sibere, radgan is adamianuri uZlurebisa da momavali ararsebobis
maniSnebelia.
6. rogor axasiaTeben mefis asuls vezirebi, mocemuli sityvebis mixedviT:
“sjobs da mas miec mefoba, visgan mze Senaflobia”?
a) rogorc Zalian lamazs;
b) rogorc Zalian amays;
g) rogorc Zalian Zliers;
d) rogoc Zalian keTils.
7. risi Tqma surs mefes da mis ra konkretul sawuxars gamoxatavs mocemuli
sityvebi: “raRaa igi sinaTle, rasaca axlavs bnelia?!”?
a) mefe RvTisadmi samduravs gamoTqvams, radgan, rac uboZa, axla arTmevs imas;
b) mefis azriT, amqveyniuri Zalauflebisken adamiani ar unda iswrafodes,
radgan mainc dakargavs mas;
g) mefe wuxs, rom cxovrebaSi maradiuli araferia da mas aRar SeuZlia
Zveleburad marTos qveyana;
d) mefis azriT, bednierebas didxans ar SerCeba adamians, magram sabolood
yvelafris bolo keTilia.
8. mefisadmi vezirTa ra damokidebulebaa gamoxatuli mocemul monakveTSi?
a) morCileba;
b) SiSi;
g) pativiscema;
d) pirferoba.
9. ganmarteT, ratom marTebT vezirebs “vardis jeroba”?
a) is silamaziT yvela sxva yvavils aRemateba;
b) is mefuri Zalauflebis simboloa;
g) vardi maradiuli silamazisa da sicocxlis simboloa;
d) damWknari vardis surneli da feri mainc aRemateba sxva yvavilebisas.
10. risi Tqma surT vezirebs mefisTvis, xazgasmuli striqonis mixedviT?
a) mefis sidiades sibere vr daCrdilavs;
b) mefis didebulebas veravin daCrdilavs;
g) mefes saukuno dideba elis;
d) didebuli mefis saxels arasdros iviwyeben STamomavlebi.
11. mexuTe monakveTis mixedviT, risi metaforaa “vardi”?
a) sikeTis;
b) sicocxlis;
g) Zalauflebis;
d) silamazis.
12. rogor axasiaTeben vezirebi mefes, am sityvebis mixedviT: “Tqveni TaTbiri
avica sxvisa kargisa mjobia”?
a) rogorc brZens;
b) rogorc keTils;
g) rogorc mbrZaneblurs;
d) rogorc lmobiers.
13. ris Sesaxeb usaubriaT vezirebs xSirad?

10
a) arabeTSi axali reformebis gatarebis Sesaxeb;
b) rostevanis Zlevamosili meobis Sesaxeb;
g) TinaTinis silamazis Sesaxeb;
d) TinaTinis samefo Tvisebebis Sesaxeb.
14. vezirTa xasiaTis ra Tvisebebi Cans merve monakveTSi?
a) gulwrfeloba da moTmineba;
b) gulwrfeloba da windaxeduleba;
g) pirdapiroba da qveynis bedze zrunva;
d) goniereba da SorsmWvreteloba.
15. rogor xsnidnen vezirebi TinaTinis gamefebis ueWvelobas?
a) qals iseve SeuZlia marTos qveyana, rogorc mamakacs;
b) qalis gonebrivi da fizikuri SesaZleblobebi Tanxvdeba mamakacisas;
g) sibrZne da mefuri sisxli TinaTins qveynis marTvis uflebas aniWebs;
d) TinaTinis garda, sxva memkvidre arabeTs ar hyavs.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 daaxasiaTeT rostevan mefe mocemuli monakveTis mixedviT.
 daaxasiaTeT arabeTis samefos vezirebi mocemuli monakveTis mixedviT.
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi da CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba epizodis
mTavari saTqmelis mimarT.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

5. ras gvamcnobs poeti avTandilis Sesaxeb poemis dasawyisSi da rogor


axasiaTebs mas mocemuli sityvebi: “sarosa mjobi, nazardi”.
6. gamijnurebuli avTandilis Sesaxeb poeti wers:
gulsa missa mijnuroba misi hqonda damalulad;
ra mohSordis, ver mWvretelman vardi Seqmnis fer-naklulad;
naxis, cecxli gauaxldis, wyluli gaxdis ufro wylulad.
sabraloa siyvaruli, kacsa Seiqms gul-moklulad!
1. risi metaforaa am strofSi “vardi”?
2. risi metaforaa “cecxli”?
3. Tqveni sityvebiT gadmoeciT mocemuli taepis Sinaarsi: “sabraloa
siyvaruli, kacsa Seiqms gul-moklulad!”
4. gaixseneT prologidan striqoni, romelic azrobrivad ukavSirdeba
xazgasmul sityvebs.
7. ratom gauxarda avTandils TinaTinis gamefebis ambavi?
8. rogor gesmiT avTandilis Sesaxeb Tqmuli sityvebis azri: “vseba sWirs mis
soqalisa”?

weriTi davaleba #2

gaixseneT TinaTinis gamefebis epizodi:

11
movides srulni arabni, jari ganmravlda xasisa:
avTandil pir-mze, spaspeti laSqrisa bevr-aTasisa,
1
vaziri sograt, moaxle mefisa dasTa dasisa;
maT rome dadges sajdomi, Tqves: "urqmelia fasisa!"
TinaTin mihyavs mamasa piriTa miT naTeliTa,
dasva da Tavsa gvirgvini dasdga Tavisa xeliTa,
2
misca skiptra da Semosa mefeTa samoseliTa.
qali mzeebr sWvrets yovelTa cnobiTa brZnad mxedveliTa.
ukudges da Tayvanis-sces mefeman da misTa spaTa,
daloces da mefed dasves, qeba uTxres sxvagniT sxvaTa,
3
buksa hkres da winwilani daatkbobdes maTTa xmaTa.
qali tirs da cremlTa afrqvevs, hxris yornisa bolo-frTaTa.
mamisa taxtsa sajdomad Tavi ar eRirseboda,
amad tirs, baRi vardisa cremliTa aivseboda;
4
mefe swvrTis: "mama yoveli Zisagan iTavseboda,
amisad qmnamdis damwveli cecxli ar damevseboda".
ubrZana: "nu stir, asulo, ismine Cemi Txrobili:
dRes Sen xar mefe arabeTs, Cemgan xelmwifed xmobili,
5
aqaTgan ese samefo Senia marT mondobili.
xarmca brZnad mqmneli saqmisa, iyav wynari da cnobili!
vardTa da nexvTa vinaTgan mze sworad moefinebis,
didTa da wvrilTa wyaloba Senmca nu mogewyinebis!
6
uxvi axsnilsa daabams, igi TviT ebis, vin ebis.
uxvad gascemdi, zRvaTaca Sesdis da gaedinebis.
mefeTa Sigan siuxve, viT edems alva, rgulia;
uxvsa hmorCilobs yoveli, igica, vin orgulia;
7
sma-Wama - didad Sesargi, deba ra savargulia?!
rasaca gascem, Senia; ras ara, dakargulia!"
ama mamisa swavlasa qali brZnad moisminebda,
yursa upyrobda, ismenda, wvrTasa ar moiwyinebda;
8
mefe smasa da mRerasa iqms, metad moilxinebda;
TinaTin mzesa swunobda, magra mze TinaTinebda.
moixmo misi gamzrdeli, erTguli, naerTgulevi,
ubrZana: "Cemi saWurWle, Sengan danabeWdulevi,
9
momarTvi Cemi yvelai, Cemi naufliswulevi".
moarTves, gasca uzomo, uangariSo, ulevi.
mas dRe gascems yvelakasa sivaJisa mogebulsa,
rome srulad amoagebs mciresa da didebulsa.
10
merme brZana: "viqm saqmesa, mamisagan swavlebulsa,
Cemsa nuvin nu dahmalavT saWurWlesa dadebulsa".
ubrZana: "wadiT, gaxseniT, raca sad saWurWlenia!
amilaxoro, moasxi rema, jogi da cxenia!"
11
moiRes. gasca uzomo, siuxve ar moswyenia.
larsa hxvetdian laSqarni, marT viTa mekobrenia.
alafobdes saWurWlesa missa, viTa naTurqalsa,
mas taiWsa arabulsa, qve-nabamsa, nasuqalsa;
12
rome hgvanda siuxviTa buqsa, zeciT nabuqalsa,
ar daarCens caliersa ar ymasa da arca qalsa.

12
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
1. rogor axasiaTebs TinaTins poeti mocemuli sityvebis mixedviT: “qali mzebr
uWvrets yovelTa cnobiTa ze-mxedveliTa”?
a) TinaTinis mSvenierebam daCrdila im dRis brwyinvaleba;
b) TinaTini cdilobda, yvela moexibla im dRes;
g) TinaTini cdilobda, yvela daerwmunebina Tavis gonierebasa da
ZlevamosilebaSi;
d) TinaTins brZnulad, gonivrulad Seexeda yovelivesTvis, raTa is dRe misTvis
Semamecnebeli yofiliyo.
2. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs avtori TinaTinis
daxasiaTebisas: “qali tirs da cremlsa afrqvevs, hxris yornisa bolo-frTaTa”?
a) hiperbolas;
b) epiTets;
g) metaforas;
d) alegorias.
3. wuTisoflis ra wess axsenebs TinaTins mefe, am sityvebis mixedviT: “mama
yoveli Zisagan iTavseboda”?
a) yoveli Svili mSoblis pativismcemeli unda iyos, radgan is misTvis
sicocxlis mimcemia;
b) yoveli Svili mSoblis nebis aRmsrulebeli unda iyos;
g) sicocxle imiTaa mSvenieri, rom yoveli mSoblis sicocxle Svilma
gaagrZelos;
d) yoveli mSoblis sicocxlesa da saqmeT Svili agrZelebs.
4. TinaTinis xasiaTis ra Tviseba Cans meoTxe strofSi?
a) gulCviloba;
b) meryeoba;
g) Tavmdabloba;
d) goniereba.
5. CamoTvlilTagan romeli frazaa mefis uryevi nebis gamomxatveli?
a) “amisad qmnamdis damwveli cecxli ar damevseboda”;
b) “dRes Sen xar mefe arabeTs, Cemgan xelmwifed xmobili”;
g) “aqaTgan ese samefo Seni ars marT mondobili”;
d) “ubrZana: “nu stir, asulo, ismine Cemi Txrobili”.
6. ras Seaxsenebs mefe Tavis asuls, meeqvse strofis mixedviT?
a) TinaTini misi memkvidrea da mamis saqmeebi unda gaagrZelos;
b) arabeTi didi saxelmwifoa da TinaTini Zlieri mmarTveli unda iyos;
g) TinaTinma samefo gonebiT unda marTos da ara grZnobiT;
d) amieridan samefo maszea mondobili da ar daiviwyos pasuxismgebloba qveynis
winaSe.
7. ganmarteT, ratom miuCnevia rostevans saxelmwifovbrivi mniSvnelobis mqoned
mefis (xelisuflis) siuxve?
a) mefe magaliTia Tavisi qveSevrdomebisaTvis;
b) mefis siuxve urC qveSevrdomebsac imorCilebs;
g) mefis siuxve samarTlianobis gancdas dabadebs qveSevrdomebSi;
d) mefe Tavisi siuxviT saxels daimkvidrebs amqveynad.
8. risi Tqma surs mefes, roca ambobs: “uxvad gascemdi, zRvaTaca Sesdis da
gaedinebis?
a) zRvasaviT uxvi unda iyos Seni gacemuli saboZvari;

13
b) gacemuli saboZvriT iseve araferi daakldeba mefis saWurWles, rogorc
zRvas, romelsac ar akldeba wyali;
g) gakeTebul sikeTes sikeTiTve upasuxeben qveSevrdomebi;
d) keTili unda iyo da amiT daamarcxo wuTisofeli, romelic zRvas hgavs
mRelvarebiT.
9. garda samefosTvis keTildReobis motanisa, ra sikeTe moaqvs guluxvobas
TiToeuli adamianisTvis?
a) mefis Zalauflebis gansamtkicebelia;
b) TiToeuli adamianis materialuri uzrunvelyofis sawindaria;
g) pirovnebis sulierad amamaRlebelia;
d) adamianuri siyvarulisa da gonierebis maniSnebelia.
10. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs avtori mocemul striqonSi:
“rome hgvanda siuxviTa buqsa, zeciT nabuqalsa”?
a) epiTeti;
b) hiperbola;
g) Sedareba;
d) metafora.
11. ra saleqso sazomiTaa dawerili meTormete strofi?
a) maRali SairiT;
b) dabali SairiT;
g) xalxuri SairiT;
d) CaxruxauliT.
12. poetis sityviT, mefed kurTxevisas ra ar “swyindeboda” TinaTins da rogor
axasiaTebs es mas?
a) ganZis gacema da rogorc guluxvs;
b) samefo dResaswauliT tkboba da rogorc laRs;
g) Tavisi qveSevrdomebis yureba da rogorc moyvarul mefes;
d) mamis darigeba da rogorc goniers.
13. TinaTinis Sesaxeb avtori wers: “ubrZana: "wadiT, gaxseniT, raca sad
saWurWlenia! amilaxoro, moasxi rema, jogi da cxenia! – vin igulisxmeba
xazgasmul leqsikur erTeulSi?
a) mejinibeTuxucesi;
b) TinaTinis gamzrdeli;
g) pirveli veziri;
d) jaris sardali.
14. ra unda yofiliyo TinaTinisTvis yuradsaRebi, am sityvebis mixedviT:
“vardTa da nexvTa vinaTgan mze sworad moefinebis”?
a) TinaTinis wyaloba mzesaviT unda mohfenoda ganurCevlad yvelas – maRali
Tu dabali wodebis mqone adamianebs;
b) TinaTini mze iyo arabeTisa da mis nebas yvela unda damorCileboda _ maRali
Tu dabali wodebis mqone adamianebi;
g) TinaTinis silamaze da siyvaruli mzesaviT kaSkaSa da Zlieri unda
yofiliyo;
d) TinaTini mze iyo am samyarosi da arabeTis Zalas mTeli qveyana unda
damorCileboda.
15. ra aris mocemuli monakveTis mTavari azri?
a) monarqiuli saxelmwifos centrSi mefe dgas da samefoSi mSvidobis
SesanarCuneblad is unda cdilobdes, qveynis sakeTildReod gatarebuli
reformebi gasagebi iyos sazogadoebis yvela fenisTvis;

14
b) samefos Zlierebis erT-erTi ganmsazRvreli faqtori jaris simtkicea, amitom
mniSvnelovania, rom misi winamZRoli gamocdili da Tavadac saukeTeso
meomari iyos;
g) samefos simSvidisa da mTlianobis SesanarCuneblad zogjer radikaluri
zomebis miRebaa saWiro, amitom xelisufali unda ecados, gaierTgulos urCi
qveSevrdomebi, winaaRmdeg SemTxvevaSi dasajos samagaliTod;
d) Zlieri samefo efuZneba pirovnuli TvisebebiT gamorCeul xelisufals,
romelic Tavis Zalisxmevas qveyanaSi mcxovrebi TiToeuli adamianis
sakeTildReod mimarTavs.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 daaxasiaTeT rostevan mefe mocemuli monakveTis mixedviT.
 daaxasiaTeT TinaTini mocemuli monakveTis mixedviT.
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi da CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba epizodis
mTavari saTqmelis mimarT.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

1. gaixseneT, ris gamo davobdnen qveSevrdomebi TinaTinis gamefebasTan


dakavSirebiT gamarTul nadimze?
2. nadimze myofi avTandilis Sesaxeb poeti wers:
Tavsa zis pir-mze avTandil, mWvretTagan mosandomia,
spaTa spaspeti, Cauqi, viTa vefxi da lomia.
1. avTandilis ra pirovnul Tvisebebs usvams poeti xazs, roca mas
lomsa da vefxvs adarebs? (citireba dauSvebelia)
2. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
3. ganmarteT, ra Tanamdeboba ekava avTandils samefo karze?
3. ratom fiqrobdnen sograti da avTandili, rom mefis wuxili fuWi iyo?
4. risi imediT gadawyvites avTandilma da vezirma, mefisTvis wuxilis mizezi
ekiTxaT?
5. avTandili da veziri mefes eubnebian:
dagiRrejia, mefeo, aRar gicinis pirio!
marTal xar, waxda saWurWle Tqveni mZime da Zvirio;
yvelasa gascems asuli Tqveni saboZvar-xSirio,
yolamca mefed nu dasvi, Tavsa rad ugde Wirio?
1. rogor axasiaTebs rostevanis saWurWles veziri? (citireba
dauSvebelia)
2. rogor axasiaTeben avTandili da veziri TinaTins?
3. ratom iyo rostevani dardiani, vezirisa da avTandilis varaudiT?
4. ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli TinaTinis daxasiaTebisas?
a) epiTeti; b) metafora; g) hiperbola; d) ironia
5. ra wuxili, SeWirveba SeimTxvia mefem?
6. gaixseneT, ratom gaaoca mefe avTandilisa da sogratis naTqvamma?


rekomendebulia 2014 wels erovnul gamocdaze gamoyenebuli weriTi davalebis Sesruleba.

15
7. ras uwodebs mefe maT, vinc siZunwes abralebs mas?
8. ra awuxebda da adardebda mefes? gaixseneT, ras iTmenda igi wuTisoflisgan?
9. erTaderTi ra anugeSebda dadardianebul mefes?
10. gaixseneT, ratom gaeRima avTandils mefis naTqvamze?
11. mxolod ris Semdeg gaubeda avTandilma mefes Rimilis mizezis Tqma?
12. avTandili mefes eubneba:
miwaca Tqveni avTandil Tqvens wina mSvildosania;
naZlevi davdvaT, movasxneT mowmed Tqvennive ymania;
moasparezed vin mgavso? - cudniRa ukuTqmania.
gardamwyvedeli misica burTi da moedania!
1. ras ar eTanxmeboda avTandili, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
2. ras unda gadaewyvita mefisa da avTandilis dava, mocemuli sityvebis
mixedviT: “gardamwyvedeli misica burTi da moedania”?
3. amowereT avTandilis pativiscemis gamomxatveli fraza.
4. ganmarteT: “cudniRa ukuTqmania” da aRniSneT, ratom miiCnevda
ase avTandili?
13. ras miiCnevda mefe avTandilis gabeduli naTqvamis mizezad?
14. gaixseneT, ras ar dauTmobda mefe avTandils?
15. risi piroba dades mefem da avTandilma?

rostevan mefisagan da avTandilisagan nadiroba

1. nadirobis win rusTveli avTandils ase axasiaTebs:


dilasa adre movida igi nazardi sosani,
ZoweuliTa mosili, pirad brol-balaxSosani,
pir-oqro ride exvia, hSvenoda qarqaSosani,
mefesa gaslvad awvevda, modga TeTr-taiWosani.
1. rogor gesmiT “hSvenoda qarqaSosani”?
a) avTandili sasaxlis mSveneba iyo;
b) avTandils saomari aRWurviloba amSvenebda;
g) avTandils meomruli ieri xibls matebda;
d) avTandili namdvili meomari iyo.
2. ganmarteT: “sosani”.
3. ra mxatvrul saSualebas iyenebs poeti meore striqonSi?
4. risi gamomxatvelia metafora: “brol-balaxSosani”?
2. riTi ganarisxes monadireebma “caTa RmerTi”?
3. ras ambobdnen avTandilis mnaxvelebi?
4. ris Semdeg Sewyvites nadiroba mefem da avTandilma?
a) mas Semdeg, rac mixvdnen, rom gamarjvebulis gamovlena ukve SeiZleboda;
b) mas Semdeg, rac nadirma tyeSi Seaswro da mixvdnen, cxeniT veRar
daedevnebodnen;
g) mas Semdeg, rac yvela nadiri daxoces;
d) mas Semdeg, rac daRlilobis gamo nadirobis gagrZeleba veRar SeZles.
5. monaTa hkadres: marTalsa gkadrebT da nu gemcdarebiT:
mefeo, yola ver vityviT Sensa magisa darebiT,
awveca dagvxoc, vera hgav, - verad ver mogexmarebiT;

16
visgan nakravni gvinaxavn mxecni ver waRma warebiT.
1. riTi sjobda avTandilis daxocili rostevanisas?
2. ra SeiZleboda danaSaulad CaeTvalaT monebisTvis?
3. rogori SairiTaa dawerili es strofi?
4. ganmarteT xazgasmuli sityvebis azri.
6. rad miaCnda mefes avTandilis gamarjveba da rogor axasiaTebs es mefes?
7. ras adarebs poeti mefisa da misi gazrdilis siyvaruls?
8. ratom uxaroda mefes gazrdilis gamarjveba?
9. mefis ra Tviseba Cans nadirobis epizodSi?
a) samarTlianoba; b) siuxve; g) lmobiereba; d) sikeTe.

naxva arabTa mefisagan mis ymisa vefxistyaosnisa

1. gaixseneT ucxo moymis naxvis epizodi:


naxes ucxo moyme vinme, jda mtirali wylisa pirsa,
Savi cxeni sadaviTa hyva lomsa da viTa gmirsa,
xSirad esxa margaliti lagam-abjar-unagirsa.
cremlsa vardi daeTrTvila, gulsa mduRrad anatirsa.
1. ras adarebs poeti ucxo moymes?
2. riTi iyo gamorCeuli misi saomari aRWurviloba?
3. amowereT strofSi gamoyenebuli metaforis magaliTi da ganmarteT.
4. ganmarteT “ucxo moyme”.
2. ra iyo uCveulo ucxo moymis garegnobaSi?
3. ganmarteT mocemuli striqonis azri da aRniSneT, risi Tqma surs poets ucxo
moymis Sesaxeb, roca wers: “xelTa naWedi maTraxi hqonda usxosi mklavisa”.
4. ram miizida rostevani da misi mxleblebi?
5. ra daabara pirvelad gagzavnil monas rostevanma ucxo moymesTan?
6. wavida mona saubrad mis ymisa gul-mduRarisad,
Tav-CamogdebiT mtirlisa, ar WvretiT molizRarisad, -
munve wvims wvima brolisa, hgia giSrisa Rari sad, -
axlos mivida, moscalda sityvisa Tqmad aRarisad.
1. ganmarteT metaforis azri.
2. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
3. ratom ver gadasca monam moymes danabarebi, am strofis mixedviT?
7. ra gancdiT Sehyurebda ucxo moymes mona?
8. gaixseneT ucxo moymis naxvis epizodi:
sxvagan qris misi goneba, misman Tavisa wonaman!
ese mefisa brZaneba erTxel kvla hkadra monaman.
arca daagdo tirili, arca ra gaigona man,
arca gaxliCa bageTaT Tavi vardisa konaman.

17
1. pirveli taepis mixedviT, ratom ver gaigo ucxo moymem monis naTqvami?
(citireba dauSvebelia)
2. risi metaforaa “vardisa konaman”?
3. amowereT fraza, romelic gamoxatavs azrs, rom ucxo moyme gulgrilia
yvelafrisadmi.
9. ra uTxra ukan dabrunebulma monam rostevans da rogor imoqmeda mefeze misma
pasuxma?
10. ra ubrZana mefem Tavis Tormet monas da ra iyo aseTi mkacri brZanebis
mizezi?
11. gaixseneT, ram moiyvana gons wuxilis gamo yvelafrisadmi gulgrili ucxo
moyme?
12. ganmarteT ucxo moymis Sesaxeb Tqmulni: “TvalTa xeli ukuivlo”, “mklavni
gaimamacurna”.
13. ratom wers poeti, moymem monaTa Wiri ar gankurnao?
14. monaTa xeli gamarTes mis ymisa Sesapyrobelad.
man, glax, igini daxadna mterTaca sawyalobelad:
hkra erTmanerTsa, daxocna Tavsa xel-aRupyrobelad,
zogsa gadahkris maTraxi mkerdamdis gasapobelad.
1. amowereT poetis damokidebulebis gamomxatveli sityva.
2. risi saSualeba ar misca moymem monebs? (citireba dauSvebelia)
3. rogor daxoca moymem monebi, meoTxe striqonis mixedviT?
4. amowereT sityvebi, romlebic xazs usvams monaTa mZime xvedrs.
15. gaixseneT, ratom wers poeti rostevanis Sesaxeb: “rostan amad ivaglaxna”?
16. rogor axasiaTebs mocemuli sityvebi ucxo moymes: “razomnica miewivnes,
yovlni mkvdarTa daasaxna, kaci kacsa Semortyocna...”?
17. Sesxdes mefe da avTandil mis ymisa misawevelad.
igi laRi da ukadri miva tanisa mrxevelad,
taiWi miuqs meransa, miefinebis mze velad,
Seigna mislva mefisa misad ukana mdevelad.
1. gaixseneT, ratom daedevnen ucxo moymes mefe da avTandili?
2. ganmarteT mesame striqonis azri.
3. amowereT strofidan ucxo moymis epiTetebi da ganmarteT.
4. tropuli metyvelebis ra saSualebebia gamoyenebuli xazgasmul
striqonSi:
a) metafora da Sedareba; g) Sedareba da hiperbola;
b) metafora da epiTeti; d) metafora da hiperbola
18. ris Semdeg gaqra TvalTaxedvidan ucxo moyme da ra azris gamomxatvelia es
faqti?
19. ra akvirvebdaT ucxo moymis mZebnelT?
20. vis amsgavsebdnen ase ucnaurad gauCinarebul ucxo moymes da ratom?
21. rogor axsna mefem ucxo moymesTan Sexvedrisa da gauCinarebis ambavi?
22. rogor Sexvda mefe gangebis nebas?
23. rogor moiqca mefe ucxo moymis gauCinarebis Semdeg da ra damokidebuleba
hqondaT misi saqcielis mimarT qveSevrdomebs?
24. gaixseneT, rogor gamoxata mwuxareba sasaxleSi dabrunebulma mefem da
mxolod vin iaxla?
25. gaixseneT, rogor gamoxates qveSevrdomebma mefis krZalva da ridi, roca
misi wuxilis mizezi gaiges?
26. ratom ar Sevida damwuxrebuli mamis sanaxavad TinaTini?

18
weriTi davaleba #3

gaixseneT TinaTinisa da rostevan mefis saubari ucxo moymis naxvis Semdgom:


xani gamoxda, ikiTxa: "netar, rasa iqms qalio,
Cemi lxini da javari, Cemi soflisa wyalio?"
1
molare hkadrebs: "movida awyaRa fer-namkrTalio,
daRrejiT gcna da mibrunda winaSe momavalio.
ubrZana, Tu: "wadi, uxme! umisoba viT gavsZleo?
moaxsene: "rad dahbrundi Sen, mamisa sicocxleo?
2
modi, Wmunva gamiqarve, gulsa wylulsa mewamleo,
giTxra Cemi samizezo, me Tu lxinTa rad davleo".
TinaTin adga, mivida, mihyva mamisa nebasa,
ugavs pirisa sinaTle mTvarisa movanebasa.
3
mamaman gverdsa daisva, akoca neba-nebasa,
ubrZana: "maxlav rad ara, rad meli moyvanebasa?"
qalman hkadra: "xelmwifeo, daRrejilsa vinca gcnobdes,
vinmca gnaxa kadnierad, razom ginda amayobdes!
4
Tqvenni agre daRrejani mnaTobTaca daamxobdes!
kacman saqme moigvaros, veWv, Wmunvasa ese sjobdes".
ubrZana: "Svilo, razomca mWirs saqme savaglaxia,
Seni Wvreta da siaxle lxinadve damisaxia,
5
momqarvebeli sevdisa, marT viTa mufaraxia.
veWv, ra scna, Senca mamarTlo, Cemi sulTqvma da axia.
"ucxosa da sakvirvelsa ymasa rasme gardvekide,
misman Suqman gaanaTla samyaro da xmelTa kide.
6
ra umZimda, ar vicodi, an tiroda visTvis kide;
Cemad naxvad ar movida, gavgulisdi, wavekide.
"me ra mnaxa, cxensa Sejda, TvalTa cremlni moixocna.
Sesapyroblad Sevuzaxen, spani srulad damixocna,
7
viTa eSma damekarga, ar kacurad gardamkocna,
jerTca ese ara vici, cxadi iyo, Tu meocna.
"aw ese mikvirs, ra iyo, anu ra vnaxe da ruli!
man damixoca laSqari, sisxli adina Rvaruli.
8
kacTa xorcisad viT iTqmis isre TvalTagan faruli?!
ucilod RmerTsa movsZuldi aqamdis me mxiaruli.
tkbilni misni wyalobani bolod asre gamemwarnes,
damaviwydes, raca dReni mxiarulsa wamearnes.
9
yovlman pirman vaglax miyos, veRaravin minetarnes,
sadamdisca dReni mesxnen, veRaraman gamaxarnes!"
qalman hkadra: "mogaxseneb me sityvasa danaybedsa:
he mefeo! rad emdurvi anu RmerTsa, anu bedsa?
10
rad daswameb simwaresa yovelTaTvis tkbilad mxedsa?
borotimca rad Seeqmna keTilisa Semoqmedsa!
me amas varCev: mefe xar, mefeTa zeda mflobeli,
Sors aris Tqveni sazRvari, brZaneba-miuTxrobeli.
11
gagzavne kaci yovelgan misTa ambavTa mcnobeli,
adre scnob, aris igi yma Sobili Tu uSobeli".
12 moasxnes kacni, gagzavnes oTxTave cisa kideTa,

19
ubrZanes: "wadiT, patiJTa Tavimca rad dahrideTa?
monaxeT, ZebneT igi yma, sxvad nurad moiclideTa,
miswereT wigni, sadaca ver miswvdeT, ver mixvideTa".
kacni wavides, iares marT erTi weliwadia,
monaxes, Zebnes igi yma, ikiTxes kvla da kvla dia,
13
verca Tu naxes naxuli RmrTisagan danabadia,
cudad maSvralni movides, maTsave gulsa zadia.
monaTa hkadres: "mefeo, Cven xmelni moviareniT,
magra ver vpoveT igi yma, miT vera gavixareniT,
14
missa mnaxavsa sul-dgmulsa kacsa ver SeveyareniT,
Cven veras gargebT, saqmeni sxvani ram moigvareniT.
mefe brZanebs: "marTal iyo asuli da Cemi Zeo,
vnaxe rame eSmakisa sicude da sibilweo,
15
Cemad mterad wamosruli, gardmoWrili zeciT zeo.
gamiSvia SeWirveba, ara mgama yola meo".
ese Tqva da sixaruliT TamaSoba adiada.
mgosani da muSaiTi uxmes, poves raca sada.
16
dia gasca saboZvari, yvela darbazs Semoxada.
misi msgavsi siuxviTa RmerTman sxvamca ra dahbada!

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. rogor aris daxasiaTebuli TinaTini pirveli strofis mixedviT?
a) rogorc arabeTis mSveneba;
b) rogorc arabeTis momavali imedi da Zala;
g) rogorc rostevanis memkvidre da imedi;
d) rogorc rostevanis umTavresi ganZi da sicocxlis azri.
2. ratom sTxova mosvla mefem Tavis asuls?
a) raTa Tavs gadaxdenili ambavi moeyola;
b) raTa Svils misTvis dardi gaeqavebina;
g) raTa TinaTins misTvis rCeva mieca;
d) raTa Tavs gadaxdenili ambavi moeyola da TinaTins dardi gaeqarvebina.
3. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs avtori mocemul striqonSi:
“TinaTin adga, mivida, mihyva mamisa nebasa, ugavs pirisa sinaTle mTvarisa
movanebasa”?
a) hiperbola; b) metafora; g) epiTeti; d) Sedareba.
4. ras adarebs Svilis Tanadgomas mefe, mexuTe strofis mixedviT?
a) usazRvro sixaruls;
b) sevdis gamaqarvebel wamals;
g) sevdis gamaqarvebel lxins;
d) macocxlebel Zalas.
5. ra argumentiT xsnida mefe im faqts, rom RmerTi ganurisxda?
a) yovelive kargi, adre Tu gvian, sruldeba;
b) ucxo moymem laSqari dauxoca da ise gaqra, TiTqos uxorco yofiliyo ;
g) Tavs datexili gansacdelis gareSe ver vafsenT imas, rac gvaqvs;
d) Tavisi qveSevrdomis SesaZleblobebSi eWvi rom Seitana da nadiroba rom
moawyo.
6. rogor esaxeboda mefes darCenili sicocxlis gatareba?
a) dardiT, radgan ar arsebobda adamiani, romelic misi wuxilis mizezs
ipovida;
b) dardiT, radgan misi wuxilis mizezis povna SeuZlebeli iyo;

20
g) RvTis morCilebiT, radgan gangebis nebas veravin gadavidoda;
d) mwuxared, radgan SeuZlebelia adamiani marad bednieri da Zlieri iyos.
7. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli mocemul striqonSi da rogori SairiTaa
dawerili es striqoni: “Tqvenni agre daRrejani mnaTobTaca daamxobdes!”?
a) hiperbola da maRali SairiT;
b) metafora da maRali SairiT;
g) Sedareba da dabali SairiT;
d) Sedareba da maRali SairiT.
8. ratom ar unda mieCnia rostevans Tavisi ubedurebis mizezad ufali, meaTe
strofis mixedviT?
a) adamiani Tavad aris Tavs datexili ubedurebis mizezi;
b) adamianma Tavs datexili yoveli ubedurebis mizezad RmerTi ar unda
miiCnios
g) RvTis yovladmowyale bunebis gamo mefis samduravi usafuZvlo iyo;
d) lxini da wuxili adamianis bunebrivi gancdebia da amis mizezad RmerTis
nebis miCneva arasworia.
9. ratom fiqrobda TinaTini, rom mefis ganmartoeba da dardi usafuZvlo iyo,
mocemuli sityvebis mixedviT: “borotimca rad Seeqmna keTilisa Semoqmedsa”?
a) RmerTi da misgan momdinare naTeli yvela codvis daZlevaSi exmareba
adamians;
b) borotebis arsebobam sikeTis maradiulobaSi ar unda Segvataninos eWvi;
g) RmerTi Tavad aris umaRlesi da ucvalebeli sikeTe da is ver iqneba
borotebis gamovlinebis wyaro;
d) ar SeiZleba RvTisgan Seqmnil samyaroSi boroteba arsebobdes.
10. gaixseneT, romeli filosofosis naazrevs efuZneba xazgasmul taepSi
gamoTqmuli azri?
a) platonis;
b) aristoteles;
g) plotinis;
d) fsevdo-dionise areopagelis.
11. ra saleqso sazomiTaa dawerili meTerTmete strofi?
a) maRali SairiT;
b) dabali SairiT;
g) xalxuri SairiT;
d) CaxruxauliT.

12. ra rCevas aZlevs asuli damwuxrebul mefes?


a) TinaTinis azriT, amaoa wuxili, Tu is gardauvali movleniTaa
ganpirobebuli;
b) TinaTinis azriT, xelisuflis gandgoma qveSevrdomTagan da mxolod pirad
tragediaze fiqri saziano iyo samefosTvis;
g) TinaTinis azriT, Tavs datexili ubedureba winaaaRmdegobaTa gadalaxvis
SesaZleblobad unda mieCnia mefes;
d) TinaTinis azriT, yovelgvari dardis daZleva adamians mxolod qmedebiTa da
movlenaTa arsSi wvdomiT SeeZlo.
13. ra ubrZanes ucxo moymis saZebrad gagzavnilT?
a) mTeli samefo moearaT ucxo moymis mosaZebnad;
b) eZebnaT yvelgan da ekiTxaT yvelasTvis misi ambavi;

21
g) yvelgan eZebnaT da sadac misvlas ver SeZlebdnen, iq werili gaegzavnaT;
d) mxolod arabeTSi ki ara, sxva qveynebSic emogzauraT ucxo moymis mosaZebnad.
14. raSi darwmunda mefe gagzavnili msaxurebis dabrunebis Semdgom?
a) misi asuli marTali iyo, roca wuxilis amaoebaze mianiSnebda;
b) mefes Tavs gadaxdenili ambavi RvTis neba da gangebuleba ar yofila;
g) mefe darwmunda, rom moyme Cveulebrivi adamiani ar iyo;
d) mefis azriT, Tu gangebis neba iqneboda, moyme kvlav gamoCndeboda arabeTSi.
15. ris Sesaxeb ar aris saubari mocemul monakveTSi?
a) sikeTisa da borotebis bunebis Sesaxeb;
b) siyvarulis, rogorc uzenaesi Zalis Sesaxeb;
g) Seucnoblisa da adamianuri dardis urTierTkavSirze;
d) adamianis gonierebasa da Tanadgomaze.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 imsjeleT rostevan mefis mxatvrul saxeze, mocemuli monakveTis mixedviT.
 rogoria TinaTinis mrwamsi da imsjeleT misi rCevis motivebze .
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi da CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba epizodis
mTavari saTqmelis mimarT.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

38. gaixseneT teqsti:


1. rogor moiqca mefe ucxo moymis saZebrad wasuli msaxurebis dabrunebis
Semdeg?
2. rogor gesmiT xazgasmuli sityvis azri: “mgosani da muSaiTi ixmes,
poves raca sada”?

TinaTinisagan avTandilis gagzavna mis ymis saZebrad

1. ra moaxsena monam avTandils, am sityvebis mixedviT: “gibrZanebso tani alva,


piri mangi”? (citireba dauSvebelia)
2. ra axarebda avTandils, am sityvebis mixedviT: “uxaris Seyra vardisa, ar
erTgan Seuyrelisa”? (citireba dauSvebelia)

22
3. gaixseneT TinaTinisa da avTandilis saubari:
avTandil laRi, ukadri miva, arvisgan hrcxvenoda,
mas naxavs, visTa vamTagan cremli mravaljer sdenoda;
igi uebro quSad jda, elvisa msgavsad Svenoda,
mTvaresa misTa SuqTagan ukuni gardahfenoda.
1. ganmarteT meoTxe striqonis azri da aRniSneT, ris Sesaxeb ambobs amas
poeti?
2. amowereT TinaTinis gancdebis gamomxatveli sityva.
3. rogor axasiaTebs avTandils poeti, pirveli striqonis mixedviT?
4. amowereT TinaTinis epiTeti.
5. ris Sesaxeb ambobs xazgasmul sityvebs avtori?
4. ra gancdas iwvevda TinaTinSi mosalodneli saubari da miuxedavad
yvelafrisa, ratom gadawyvita man avTandili exmo?
5. gaixseneT TinaTinisa da avTandilis saubari:
qalman uTxra saubari kekluc-sityvad, ar duxWirad;
ityvis: “Tuca aqanamdis Cemgan Sors xar danamWirad,
gikvirs, mogxvda wamis yofiT saqme Sengan saeWvi rad,
magra giTxra pirvel xvalme seni me mWirs raca Wirad.
1. ra akvirvebda avTandilTan mosaubre TinaTins? (citireba dauSvebelia)
2. ganmarteT “xvalme”.
3. risi Tqma surs avTandilisTvis TinaTins, am sityvebis mixedviT:
“Cemgan Sors xar danamWirad”?
6. rogor imoqmeda TinaTinze ucxo moymis ambavma, rogorc Tavad ambobs?
7. ras sTxovs TinaTini avTandils, am sityvebis mixedviT: “Sen genukvi monaxvasa,
kidiT kide mohlaxo ca”?
8. gaixseneT TinaTinisa da avTandilis saubari:
asre giTxra, samsaxuri Cemi gmarTebs amad orad:
pirvel, yma xar, xorcieli arvina gvyavs Senad sworad,
merme, Cemi mijnuri xar, dasturia, ar naWorad;
wadi, igi moyme Zebne, axlos iyos, Tunda Sorad.
Sengan Cemi siyvaruli amiT ufro gaamyare,
rome damxsna SeWirveba, eSma bilwi asapyare.
gulsa gare saimedo ia morge, vardi yare,
merme modi, lomo, mzesa Segeyrebi, Semeyare.
1. ratom iyo avTandili ormagad valdebuli moeZebna ucxo moyme?
2. rogor imoqmedebda avTandilis mier mijnuris davalebis Sesruleba
maT siyvarulze?
3. garda mijnuris davalebis Sesrulebisa, ras SeZlebda avTandili ucxo
moymis ambis gagebis Semdeg?
4. rogor aris daxasiaTebuli avTandili mocemul strofebSi?
5. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli mocemul striqonSi: “gulsa gare
saimedo ia morge, vardi yare”?
6. rad miCnevs TinaTini ucxo moymis ambis gagebas, xazgasmuli sityvebis
mixedviT?
9. ramdeni xnis vada misca TinaTinma avTandils davalebis Sesasruleblad?
10. ras irwmunebda TinaTini, Tu avTandili ver naxavda ucxo moymes?
11. gaixseneT TinaTinisa da avTandilis saubari:


rekomendebulia 2014 wels erovnul gamocdaze gamoyenebuli weriTi davalebis Sesruleba.

23
ficiT giTxrob: Sengan kide Tu SevirTo raca qmari,
mzeca momxvdes xorcieli, CemTvis kacad Senaqmari,
srulad movswyde samoTxesa, qvesknels viyo dasanTqmari,
Seni mklvides siyvaruli, gulsa dana asaqmari.
1. ra amyarebda TinaTinis siyvaruls, am strofis mixedviT?
2. ra miaCnia warmoudgenlad TinaTins, meore striqonis mixedviT?
3. TinaTinis ra pirovnuli Tviseba Cans mocemul strofSi?
4. ra xvedrisTvis aris mzad TinaTini, Tu siyvarulis fics gatexs?
12. gaixseneT TinaTinisa da avTandilis saubari (avTandilis sityvebi)
moaxsena ymaman: “mzeo, vin giSeri awamwame,
sxva pasuxi ramca gkadre, anu ramca Seviwame?
me sikvdilsa movelodi, Sen sicocxle gamiwame,
viTa mona, samsaxurad gaRanamca wave, wa, me!”
kvlaca hkadra: “aha, mzeo, raTgan RmerTman mzed dagbada,
miT gmorCilobs, zecieri mnaTobia raca sada;
me rom Tqvengan movisminen wyalobani, mediada.
vardi Cemi ar daWnebis, Suqi Seni iefad a.
1. rogoraa gamoxatuli mocemul monakveTSi TinaTinis gansakuTrebuli
silamaze?
2. ra azris gamomxatvelia mocemul striqonSi gamoyenebuli metafora:
“aha, mzeo, raTgan RmerTman mzed dagbada”?
3. rogor gesmiT: “vardi Cemi ar daWnebis, Suqi Seni iefad a”?
4. risi Tqma surda avTandils mocemuli sityvebis mixedviT: “sxva pasuxi
ramca gkadre, anu ramca Seviwame?”?
5. rogor gesmiT mocemuli sityvebis azri: “Sen sicocxle gamiwame”
13. avTandili ambobs: “guli feri laJvardisa gavawiTle, gavalale, sicocxlisa
ukeTesi ramc miboZe, ramc vivale.” _ personaJis ra sulieri mdgomareobis
gamomxatvelia mocemuli striqonebi?
14. gaixseneT avTandilis gamoTxoveba TinaTinTan:
yma wavida, siSoresa Tuca missa ver gasZlebda,
ukuRmave ixedvida, TvalTa retad ayolebda,
brolsa setyvs da vardsa azrobs, tansa mWevrsa aTrTolebda,
guli hqonda gulisaTvis, siyvarulsa avalebda.
1. ra eZneleboda sasaxlidan mimaval avTandils? (citireba dauSvebelia)
2. avTandilis ra pirovnuli Tviseba Cans mocemul monakveTSi?
3. ganmarteT “guli hqonda gulisaTvis, siyvarulsa avalebda”.
4. ra mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebiTaa gadmocemuli avTandilis
sulieri mdgomareoba da aRniSneT, ras gamoxatavs is?
15. rogor imoqmeda satrfosTan ganSorebam avTandilze, am sityvebis mixedviT
“broli da lali gasrulvar qarvisa uyviTlesad-re”?
16. avTandili ambobs: “xams moyvrisaTvis sikvdili, ese me damic wesad-re” –
rogor axasiaTebs mas mocemuli sityvebi?
17. sawols dawva, tirs, mtiralsa cremli Znelad exocebis,
viTa verxvi qarisagan, irxevis da ikecebis;
ra mihlulnis, siaxleve sayvarlisa eocebis,
SekrTis, didni daizaxnis, miT patiJi eocebis.
1. ras adarebs poeti dardian avTandils?
2. ganmarteT mesame striqonis azri.
3. mocemuli strofis mixedviT, ra uockecebda dards avTandils?

24
18. visi daxmarebiT Seatyobina mefes Tavisi mizani avTandilma da rogor auxsna
sasaxlis datovebis mizezi?
19. rogor imoqmedebda TinaTinis gamefebis ambavi, avTandilis azriT, mefis
erTgul da urC ymebze?
20. ras Seadara rostevanma avTandilis gadawyvetileba da ra adardebda
erTaderTi mefes?
21. ras natrobs avTandili, am sityvebis mixedviT: “aw nuTumca kvla naxviTa
RmerTman bneli gamiTena, piri Tqveni mxiaruli mxiarulsa kvla miCvena!”.
22. gaixseneT avTandilis gamoTxoveba rostevanTan:
mefe yelsa moekida, gardakocna viTa Svili.
sxva maTebri ar yofila ar gamzrdeli, ar gazrdili!
yma adga da wamovida, mas dRe maTi Cans gayrili;
rostan misTvis aatira gonieri guli, lbili.
1. rogoraa daxasiaTebuli rostevani, meoTxe striqonis mixedviT?
2. rogor gesmiT: “mas dRe maTi Cans gayrili”?
3. riTi gamoirCeodnen mefe da avTandili?

weriTi davaleba #4

gaixseneT avTandilisa da Sermadinis saubari avTandilis arabeTidan pirveli


wasvlis win:
gamoemarTa avTandil, moyme mxne, laRad mavali.
oc dRe iara, Rameca dRes zeda wahrTo mravali.
1
igia lxini soflisa, igia nivTi da vali,
ar miscildebis TinaTin misi mas, visgan swvav ali.
ra movida, sixaruli Sigan gaxda samefosa.
moegebnes didebulni, ZRvensa sZRvnides iefosa.
2
igi pir-mze ar moscTebis siarulsa saswrafosa.
da mihxvdes myofni mas winaSe sixarulsa sadafosa.
qalaqi hqonda magari sazarod sanapirosa,
gare klde iyo, giambob zRudesa uqvitkirosa.
3
ymman mun dayo sami dRe amosa sanadirosa,
da gazrdili misi Sermadin daisva savazirosa.
esea mona Sermadin, zemoTca saxel-debuli,
Tana-Sezrdili, erTguli da misTvis Tav-dadebuli,
4
man ar icoda aqamdis mis ymisa cecxli debuli,
aw gaucxada sityvebi mis mzisa imedebuli.
ubrZana: "aha, Sermadin, amad me Sengan mrcxvenian,
Cemni saqmeni yovelni gcodnian, gagivlenian,
5
magra ar ici aqamdis, ranica cremlni mdenian!
me visgan mqondes patiJni, aw masve moulxenian
mouklavar TinaTinis survilsa da siyvarulsa,
cremli cxeli asovlebdis nargisTagan vardsa zrulsa,
6
ver vaCendi aqanamdis Wirsa Cemgan dafarulsa,
aw mibrZana saimedo, amad mxedav mxiarulsa.
mibrZana: "mican ambavi mis ymisa dakargulisa,
moxvide, srul-vqmna maSinRa Seni wadili gulisa,
7
qmari ar minda uSeno, momxvdes xisaca rgulisa!"
momca wamali gulisa, aqamdis dadagulisa.

25
"pirvel, yma var, waslva minda patronisa samsaxurad, -
xams mefeTa erTguloba, yofa gvmarTebs ymasa ymurad, -
8
merme, cecsli dauvsia, aRara mwvavs gulsa murad.
xams, Tu kaci ar Seudrkes, Wirs miuxdes mamacurad.
varT umoyvresni me da Sen yovelTa patron-ymaTasa,
amisTvis gnukev smenasa Sen ama CemTa xmaTasa:
9
Cem wil dagagdeb patronad, Tavadad CemTa spaTasa,
ama saqmesa vera viqm me gandobasa sxvaTasa.
laSqarTa da didebulTa alaSqrebdi, hpatronobdi;
darbazs kacsa gahgzavnidi da ambavsa maTsa scnobdi,
10
wignsa swerdi Cem magier, ufasosa ZRvensa sZRvnobdi,
aqa sadme ar-yofasa Cemsa maTmca rad agrZnobdi!
laSqroba da nadiroba Seni Cemsa daasase,
aqaT sam wel momicade, xvaSiadi Seminaxe,
11
me nuTumca Semovbrundi, alva Cemi ar daWna xe,
da ar movbrunde, momiglove, mitire da mivaglaxe.
maSinRa hkadre mefesa ar saqme sasurvalia,
acnobe Cemi sikvdili, - iyav marT viTa mTrvalia, -
12
mihxvda-Tqo saqme, romeli yovlTaTvis garduvalia.
da glaxakTa miec saWurWle, oqro, vercxli da Tvalia.
maSin ufro momexmare, amisganca ufro mxned-re,
nu, Tu adre damiviwyo, maxsenebdi zedas-zed-re!
13
metad kargad damiurve, suli Cemi Seivedre,
zrdani Cemni moigonen, guli Seni moimdedre".
ra Sermadin moismina, gaukvirda, Seezara,
TvalTaT viTa margaliti cxeli cremli gardmoRvara,
14
moaxsena: "uSenoman gulman ramca gaixara!
vici, rome ar dasdgebi, magra giSli amad ara.
"Cemad nacvlad dagagdebo", - ese sityva viT mibrZane?
ragvara vqmna patronoba? ramc gifere, ramc gigvane?
15
Sen martosa gigonebde, memca miwa viakvane!
sjobs ornive davikargneT, wamogyvebi, wamitane!"
ymaman uTxra: "momismine, marTlad giTxrob, ara Wrelad:
ra mijnuri velTa rbodes, marto unda gasaWrelad.
16
margaliti arvis mihxvdes usasyidlod, uvaWrelad.
kaci cru da moRalate xams laxvriTa dasaWrelad.
vismca vuTxar xvaSiadi? Sengan kide arvin varga,
uSenosa patronoba vis mivando, vin qmnas karga?
17
sanapiro gaamagre, mterman axlos ver ibarga!
kvla nuTumca Semoviqec, RmerTman srulad ar damkarga.
faTeraki sworad mohklavs, erTi iyos, Tunda asi;
martoeba veras mizams, mcavs Tu cisa ZalTa dasi;
18
aqaT sam wel ar movide, maSin gmarTebs glova, flasi;
wignsa mogcem, gmorCilobdes, vinca iyos Cemi xasi"

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. risi Tqma surs poets avTandilis Sesaxeb, am sityvebis mixedviT: “igia lxini
soflisa, igia nivTi da vali”?
a) avTandili gamorCeuli pirovnuli TvisebebiT\dajildoebuli adamiania;
b) avTandili sakuTar Tavs valad uTvlis, moyvasze izrunos;

26
g) avTandilis rCeuli bunebis gamo is udides bednierebas imsaxurebs;
d) avTandils TinaTinis siyvaruli avalebda, ufro ukeTesi yofiliyo.
2. risi Tqma surs poets, roca aRniSnavs: “qalaqi hqonda magari sazarod
sanapirosa”?
a) poeti yuradRebas amaxvilebs avTandilis Zlier bunebasa da kargi
mmarTvelobis niWze;
b) poeti yuradRebas amaxvilebs avTandilis warmomavlobaze;
g) poeti yuradRebas amaxvilebs arabeTis samefos Zlierebaze;
d) poeti yuradRebas amaxvilebs avTandilis qveSevrdomTa erTgulebaze.
3. ris Sesaxeb ar icoda araferi Sermadinma meoTxe strofis mixedviT?
a) Sermadinma ar icoda, ratom datova sasaxle avTandilma;
b) Sermadinma ar icoda, rom avTandils mefis asuli uyvarda;
g) Sermadinma ar icoda, rom avTandils win didi gansacdeli eloda;
d) Sermadinma ar icoda, rom avTandilTan ar miemgzavreboda samefodan.
4. rogor aris daxasiaTebuli avTandili, mexuTe strofis mixedviT?
a) rogorc erTguli mijnuri;
b) rogorc saukeTeso mbrZanebeli;
g) rogorc kargi patroni da megobari;
d) rogorc keTilsindisieri adamiani.
5. ra aris SermadinTan avTandilis gulaxdilobis mizezi?
a) TinaTinma neba misca, SermadinisTvis yvelaferi eTqva;
b) Sermadinis gada veravin SeZlebda qveSevrdomTa \damorCilebas;
g) Sermadinis sando da erTguli adamiani iyo;
d) avTandils Sermadinis moxerxebisa da Wkuis imedi hqonda.
6. ras miiCnevda avTandili Tavis upirveles valad?
a) qveynis usafrTxoebaze zrunvas;
b) mefis davalebis Sesrulebas;
g) mijnurisTvis sagmiro saqmis Cvenebas;
d) sakuTari SesaZleblobebis gamocdas.
7. ra umsubuqebda dards arabeTidan mimaval avTandils?
a) mefe ver gaigebda misi wasvlis Sesaxeb;
b) TinaTinis siyvaruli da erTguleba;
g) Sermadinis kargi ymoba;
d) momavali gamarjvebis rwmena.
8. ras axasiaTebs avTandili, mocemuli sityvebis mixedviT: “mihxvda-Tqo saqme,
romeli yovlTaTvis garduvalia”?
a) wuTisofels;
b) sikvdils;
g) adamianTa simuxTles;
d) borotebas.
9. CamoTvlilTagan romel striqonSi ar aris gamoyenebuli metafora?
a) “TvalTaT viTa margaliti cxeli cremli gardmoRvara”;
b) “igi pir-mze ar moscTebis siarulsa saswrafosa”;
g) “aw gaucxada sityvebi mis mzisa imedebuli”;
d) “wignsa swerdi Cem magier, ufasosa ZRvensa sZRvnobdi”.
10. risi Tqma surs Sermadins avTandilisTvis, am sityvebis mixedviT: “Sen
martosa gigonebde, memca miwa viakvane!”?
a) SermadinisTvis arabeTSi marto darCena sikvdilis tolfasi iyo;
b) Sermadins, imis fiqrs, rom avTandili martoa, sikvdili erCivna;
g) Sermadins eSinoda, rom marto darCenili movaleobebs Tavs ver gaarTmevda;

27
d) avTandilisTvis marto wasvla SeiZleba saxifaTo yofiliyo.
11. rogor axasiaTebs Sermadins sityvebi: “ragvara vqmna patronoba? ramc gifere,
ramc gigvane?”?
a) rogorc Tavmdabals;
b) rogorc goniers;
g) rogorc erTguls;
d) rogorc SorsmWvretels.
12. risTvis aris mzad Sermadini, mocemuli sityvebis mixedviT: “sjobs ornive
davikargneT, wamogyvebi, wamitane!"?
a) avTandili arabeTis sazRvramde miacilos;
b) avTandilTan erTad gadaitanos yvela mosalodneli gansacdeli;
g) avTandilTan erTad imogzauros;
d) avTandilis magivrad wavides arabeTidan.

13. ra aris arabeTidan avTandilis marto gamgzavrebis mizezi me-16 strofis


mixedviT?
a) TinaTins dahpirda, rom marto gaemgzavreboda da micemul pirobas ver
uRalatebda;
b) avTandilis Tavisi qalaqis bedi aRelvebda da ar surda is damcvelebis
gareSe daetovebina;
g) avTandilis azriT, adamiani mxolod martod yofnisas gamocdis Tavis
SesaZleblobebs;
d) avTandilis azriT, martoooba velad gaWrili mijnuris bunebrivi
mdgomareoba iyo.
14. ra evaleboda Sermadins avTandilis gamgzavrebis Semdgom?
a) mefisTvis ZRveni gaegzavna misi saxeliT, raTa aravis Seetyo avTandilis
gamgzavrebis Sesaxeb;
b) Tu avTandili daTqmul droSi ar dabrundeboda, eglova Tavisi patroni;
g) omis SemTxvevaSi jarisTvis esardla avTandilis magivrad;
d) avTandilis aryofnis dros misi movalobebi Seesrulebina erTgulad.
15. rogor afasebs avTandili adamianis cxovrebasa da daniSnulebas amqveynad,
mocemuli monakveTis mixedviT?
a) avTandilis azriT, miznis miRweva ZalisxmeviTa da dauRalavi brZoliTaa
mxolod SesaZlebeli;
b) avTandilis azriT, adamians cxovrebaSi bevri gansacdeli elis;
g) avTandilis azriT, adamians siyvaruli exmareba, raTa cxovrebis simZimes
gauZlos;
d) avTandilis azriT, adamianis cxovrebas azrs siyvaruli da axlobeli
adamianebis Tanadgoma aZlevs.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 daaxasiaTeT avTandili mocemuli monakveTis mixedviT.
 imsjeleT Sermadinis mxatvruli saxis Sesaxeb mocemuli monakveTis mixedviT.
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi.

28
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

ambavi avTandilisa, asmaTs rom eubnebis qvabs Sina

1. poemaSi vkiTxulobT:
Camovida, cxeni axsna, misgan xesa gamobmuli,
zeda Sejda, gaemarTa, qvabi daxvda kar-ganxmuli.
muniT qali gamoiWra gul-mduRare, creml-dasxmuli,
egona, Tu: dabrundao piri vardi, brol-bakmuli.
ver icna, - saxe ar hgvanda misi mis ymisa saxesa, -
ficxla gaiqca, mihmarTa zaxiliT kldesa da xesa;
yma gardaiWra, daaba, viTa kakabi maxesa;
xmas scemdes kldeni qalisa zaxilsa mun erT-saxesa.
1. risi imediT gamoegeba avTandils qali gamoqvabulidan?
2. ras adarebs avTandilis mklavebSi momwyvdeul qals poeti?
3. gaixseneT, vis uxmoda saSvelad, rogor cdilobda Tavis Svelas qali?

weriTi davaleba #5

gaixseneT avTandilisa da asmaTis pirveli Sexvedris epizodi:


mas ymasa Tavi ar misca, Wvretadca ebilweboda,
viTa kakabi arwivsa qveSe mi da mo Zrweboda,
1
tariels visme uzaxda mwed, Tuca ar emweboda,
avTandil muxlTa uyrida, TiTiTa exveweboda.
etyoda: "sule! ramc giyav? kaci var, adamiani,
ufero-qmnilni minaxvan vardni da isi iani,
2
misi ram miTxar, vin aris tan-saro, pir-bakmiani?
sxvad aras gizam, nu geSis, nu hyivi agre xmiani".
qali etyoda tiriliT, sarCeli ugavs brWobasa:
"Tu ar Smagi xar, damexsen; Smagi xar, modi cnobasa!
3
aw metad Znelsa saqmesa mnukev advilad Txrobasa;
da cudad nu scTebi, nu eli maga ambvisa cnobasa!"
kvla etyvis: "ymao, ra ginda, anu menukev me rasa?
maga saqmesa vera iqms verca kalami werasa.
4
Sen erTxel metyvi, "miTxaro", me asjer getyvi "verasa",
viTa sicili tirilsa, vaglaxi mijobs mRerasa".
"qalo, ar ici, siT moval, ra Wirni momiTmenian,
odiTgan veZeb ambavTa, ese arvisgan msmenian;
5
Sen mipovnixar, sityvani Cemni razomca gwyenian,
ver dagexsnebi, miambe, Cemgan nuRara grcxvenian!"
qalman uTxra: "ras Segeswar, me vin var da anu Seno?
mze ar maxlavs, Segetyvebis, TrTvilo, asre miT mawyeno!
6
grZeli sityva sawyinoa, asre mokled mogaxseno:
verasaTvis ver giambob, raca ginda, igi qmeno!"
kvlaca hkiTxa zenarobiT miuyarna muxlni wina,
7 magra vera ver dahyara, mudaroba moewyina,
pirsa zeda gagulisda, TvalTa sisxli moedina,

29
adga, TmaTa wamozidna, yelsa dana daabrjina.
egre uTxra: "me ezomi javri viTa SegarCino?!
ragvara Tu amatiro, cremli cudad damadino?!
8
gijobs, miTxra; amis meti marT aRara ar gawyino,
Tvara, RmerTman mteri Cemi moklas, viTa mogakvdino!"
qalman uTxra: "ege Rone moigone metad avi:
Tu ar momklav, ar movkvdebi, mrTeli var da mouklavi.
9
rad ra giTxra, sadamdisca viyo WirTa unaxavi?
kvla Tu momklav, sasaubrod aRar medgas zedan Tavi".
Cemi sikvdili Sen Cemad patiJad nurad ggonia,
miT rome damxsni tirilsa, SemSrebis cremlTa fonia;
10
Calad miCs yovli sofeli, misTvisve Semiwonia.
ver gicnob, vin xar, vis giTxrne sityvani misandonia?"
ymaman Tqva, Tu: "ar egebis aw amisi asre Tqmeva,
sxvasa rasme movigoneb, sjobs saqmisa gamorCeva".
11
gauSva da calke dajda, tirs, daiwyo cremlTa frqveva,
qalsa uTxra: "gagarisxe, aw, ese Tqvi, viT davrCe, va!"
qali daujda kuSt-gvarad, quSobs, jerT ar damtkbaria;
avTandil qve zis tirilad, aRaras moubaria;
12
vardisa baRsa mogubda cremlisa sagubaria.
kvla iqiT qali atirda, misTvis gul-nalmobaria.
yma mtirali Seebrala, amad cremlni cxelni Rvarna,
magra ujda ucxos ucxo, ar bageni aubarna;
13
ymaman cna, Tu: "gonebani Cqarni CemTvis daawynarna".
creml-denili Seexvewa, adga, muxlni miuyarna.
uTxra: "vici, aRar varg xar Sen aw Cemad dasadoblad,
gagarisxe, darComil var Raribad da amad oblad;
14
aw egreca Tavi Cemi damic SenTvis dasandoblad,
amad rome Secodeba Svid-gzis Tqmula Sesandoblad.
Tavi Cemi samsaxurad Tuca avad mogawone,
mijnurisa Sebraleba xams, eseca gaigone;
15
sxvagniT yovlgniT uRono var, arvin aris Cemi Rone;
sulTa mogcem gulisaTvis, sxva metimca ra gamone!"
ra qalsa mihxvda ymisagan mijnurobisa smineba,
gul-amoxvinCviT daiwyo as-kecTa cremlTa dineba,
16
kvla gaamravla zaxiliT tirili, ar gacineba.
avTandils RmerTman wadili misca, gulisa lxineba.
ityvis, Tu: "ama sityviTa mas feri Seecvalebis,
visTvisme xeli ucilod, mas cremli emalmalebis".
17
kvla uTxra: "dao, mijnuri mterTaca Seebralebis;
eseca ici, sikvdilsa TviT eZebs, ar ekrZalebis.
var mijnuri, xeli vinme, gauZleblad sulTa dgmisad;
Cemman mzeman gamomgzavna saZebarad ima ymisad;
18
Rrubelica ver mihxvdebis, me misrulvar sada, mi-, sad!
guli Tqveni mipovnia, misi Senda, Seni misad.
misi saxe gulsa Cemsa xatad asre gamovxate,
misTvis xelman, gamoWrilman, lxini Cemi vaalqate.
19
orisagan erTi miyav: tyved mqmen, anu maazate,
an macocxle, anu momkal, Wiri Wirsa momimate".
20 qalman uTxra ymasa sityva pirvelisa uamesi:

30
"ege sityva moigone dia rame ukeTesi.
weRan saqme mterobisa gulsa Cemsa STamosTesi,
aw moyvare gipovnivar, disaganca ufro desi.

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. ra argumentiT cdilobda avTandili qalis damSvidebas da misi ndobis
mopovebas?
a) unda Seebralebina amdeni gaWirvebis gadamtani yma;
b) unda Sebraleboda yma, romelic muxlmoyriT evedreboda;
g) adamiani iyo, mas arafers dauSavebda, mxolod sTxovda, misTvis moesmina;
d) adre Tu gvian, vinmesTvis unda gaemxila im ymis Sesaxeb.
2. ras usvams xazs avTandili mocemuli sityvebis mixedviT: “ufero-qmnilni
minaxvan vardni da isi iani”?
a) moymis silamazes;
b) moymis idumalebas;
g) moymis dardsa da silamazes;
d) moymis Zlierebasa da silamazes.
3. rogor afasebs avtori asmaTis naTqvams, mocemuli striqonis mixedviT:
“sarCeli ugavs brWobasa”?
a) qalis naTqvami samarTliani iyo da mosamarTlis ganaCens hgavda;
b) qalis naTqvami samarTliani iyo da sibraluls iwvevda;
g) qali simarTles eubneboda avTandils da ar surda misi simarTlis mosmena;
d) qalis naTqvami mosamarTlis ganaCens hgavda, romelic avTandilis
Seuferebel saqciels usvamda xazs.
4. ratom miaCnda asmaTs SeuZleblad avTandilis Txovnis Sesruleba?
a) ymis cxovrebas sityva advilad ver gadmoscemda;
b) avTandils sando adamianad ar miiCnevda;
g) sxvisi saidumlos gaTqma Ralatad miaCnda;
d) Tavad ymas ar surda, misi ambavi vinmes Seetyo.
5. ras cdilobs avTandili, xazgasmuli striqonebis mixedviT?
a) qals arwmunebs, ramdenad mniSvnelovania misTvis am ambis gageba;
b) qalis gulSi TanagrZnobis aRZvras;
g) daarwmunos qali, rom sxvaTagan ymis ambavs vr gaigebs;
d) qals mis mimarT ndoba gauCndes.
6. CamoTvlilTagan, romeli striqoni gamoxatavs azrs, rom qali mimxvdaria, ra
gaWirveba aqvs gadatanili avTandils?
a) “mze ar maxlavs, Segetyvebis, TrTvilo, asre miT mawyeno!”;
b) “verasaTvis ver giambob, raca ginda, igi qmeno!";
g) "Tu ar Smagi xar, damexsen; Smagi xar, modi cnobasa!”;
d) “kvla etyvis: "ymao, ra ginda, anu menukev me rasa?”.
7. rogor xsnida asmaTi avTandilis gabedulebis mizezs?
a) avTandils misi socialuri mdgomareba sakuTar upiratesobas agrZnobinebda;
b) avTandils gadatanili ubedureba ubiZgebda, gabedulad moeTxova ucxo
moymis ambis moyola;
g) avTandilis gabedulebis mizezi is iyo, rom winaaRmdegobis gamwevi ar hyavda;
d) avTandili asmaTis sisustiT sargeblobda.
8. ratom miaCnda qals, rom avTandilis yoveli cda amao iyo?
a) ymis ambavi sxvaTaTvis dafarulad darCeboda marad;
b) asmaTma ar icoda, ra unda moeTxro avTandilisTvis;

31
g) avTandili ver SeZlebda qalis simtkicis Seryevas;
d) avTandili am gziT verasdros miaRwevda mizans.
9. asmaTis xasiaTis ra Tviseba Cans, X strofis mixedviT?
a) erTguleba;
b) gabeduleba / Tavdadeba;
g) goniereba;
d) TanagrZnobis unari.
10. “pirsa zeda gagulisda, TvalTa sisxli moedina, adga, TmaTa wamozidna,
yelsa dana daabrjina” _ ra iyo avTandilis saqcielis mizezi?
a) asmaTis gulgriloba misi bedisadmi;
b) miznis miuRwevlobis gancdam avTandils saRad azrovnebis unari daakargvina;
g) avTandili ar iyo moTminebis unariT dajildoebuli adamiani;
d) qalis ironia misTvis Seuracxmyofeli iyo.
11. ra mxatvrul-gamomsaxvelobiT saSualebaa gamoyenebuli mocemul striqonSi;
“Rrubelica ver mihxvdebis, me misrulvar sada, mi-, sad!”?
a) metafora;
b) gapirovneba;
g) ritorikuli SekiTxva;
d) hiperbola.
12. avTandilis xasiaTis ra Tviseba Cans XIV strofis mixedviT?
a) sikeTe;
b) moxerxebuloba;
g) cbiereba;
d) SorsmWvreteloba.
13. rogor uxsnis avTandili samSoblodan wamosvlis mizezs?
a) rogorc mijnuri, sayvareli adamianis gamo velad iyo gaWrili;
b) avTandilis mefis brZanebis Sesasruleblad iyo wamosuli;
g) velad gaWrili avTandili mijnuris davalebas asrulebda;
d) avTandils surda arabeTisTvis daemtkicebina, rom gamorCeuli yma iyo.
14. CamoTvlilTagan romel striqonSia gamoyenebuli epiTeti?
a) “viTa sicili tirilsa, vaglaxi mijobs mRerasa”;
b) “aw moyvare gipovnivar, disaganca ufro desi”; - es SeiZleba epiTetad
CaiTvalos?
g) “gul-amoxvinCviT daiwyo as-kecTa cremlTa dineba”;
d) “var mijnuri, xeli vinme, gauZleblad sulTa dgmisad”.
15. CamoTvlilTagan romeli mosazreba mowmobs, rom avTandili advilad
miaRwevs dasaxul mizans?
a) avTandili gamorCeuli pirovnuli TvisebebiT dajildoebuli adamiani iyo da
es garSemomyofebs mis mimarT ndobiTa da pativiscemiT ganawyobda;
b) asmaTi keTilSobili da mgrZnobiare adamiani iyo da ar SeeZlo, ar
TanaegrZno amdeni tanjvis gadamtani ymisTvis;
g) sayvareli adamianis gulisTvis yaribad qceuli moymis Tanadgoma asmaTs
valdebulebad miaCnda;
d) mijnuris davalebiT wamosuli adamianis daxmareba asmaTs Tundac sakuTari
principebis uaryofas avalebda.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:

32
 imsjeleT avTandilis qmedebis mTavar motivebze.
 imsjeleT asmaTis mxatvruli saxis Sesaxeb.
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

2. gaixseneT avTandilis sityvebi:


aw, dao, SenTa xelTaa Cemi sabeli yelisa,
sxvad uRonoa uSenos Cemi apyroba xelisa
rasaca mizam, Sen ici, Sen xar wamali xelisa,
Tvara visc eqmna gvarliTa Sekvra Tavisa mTelisa!
1. ras sTxovs avTandili asmaTs, am sityvebis mixedviT: “apyroba xelisa”?
2. romeli sityviTaa gadmocemuli avTandilis sulieri mdgomareoba.
3. ra SeuZlia asmaTs, mesame striqonis mixedviT? (citireba dauSvebelia)
4. ganmarteT: “Tvara visc eqmna gvarliTa Sekvra Tavisa mTelisa!
5. avTandilis ra ganwyobis gamomxatvelia mocemuli sityvebi: “Tvara visc
eqmna gvarliTa Sekvra Tavisa mTelisa!
6. ra azris gamomxatvelia xazgasmuli striqoni?
3. ra Seityo avTandilma qalisgan?
4. gaixseneT asmaTis sityvebi:
amis metsa veras giTxrob me sityvasa amisTansa:
isi mindors aroninebs tansa mWevrsa, memejansa.
vWam, glax, marto nadirisa misgan xorcsa monatansa,
awve mova, ara vici, Tu dahyovnis didsa xansa.
1. amowereT sityvebi, romlebic avTandilis uimedo mdgomareobas
gamoxatavs.
2. romeli leqsikuri erTeuli gamoxatavs tarielis Zlierebas, simamaces?
5. gaixseneT, ratom eubneba asmaTi avTandils am sityvebs: “ymao, mogca, Jamad
RmerTman, raca gin”?
6. ratom damala avTandili asmaTma, am sityvebis mixedviT: “ima ymisa meuneble
xorcieli aravin a”?
7. gaixseneT ucxo moymis dabrunebis epizodi:
amartis ferad Secvala broli cremlisa banaman,
didxans itires ymaman da man qalman Saosanaman,
Sexsna, SeiRo abjari, cxenica Seiyvana man,
dadumdes, cremlni mohkveTna Savman giSrisa danaman.
1. amowereT epiTeti, romliTac avtori axasiaTebs asmaTs.
2. ra damarTa ucxo moymes gamudmebulma tirilma, pirveli striqonis
mixedviT?
3. risi metaforaa “Savman giSrisa danaman”.
8. gaixseneT, ratom dabrunda tarieli ase male?
9. ratom miiCnevda tarielis usazomo dardsa da tanjvas fuWad da usargeblod
asmaTi da ras urCevda mas?
10. gaixseneT ucxo moymis sityvebi:
ubrZana: “dao, egea msgavsi Senisa gulisa,
magra ar aris qveyanad wamali ama wylulisa,
vis Zal-uc povna kacisa, TviT soflad ar-mosrulisa?
Cemi lxinia sikvdili, gayra xorcTa da sulisa.

33
1. ratom ver daexmareboda veravin tariels?
2. amowereT sityva, romelic niSnavs “sikeTes” da siyvaruls”.
3. ra aris sikvdili, am strofis mixedviT?
11. ganmarteT tarielis sityvebis azri: “RmerTman sxvaca etlsa Cemsa sadmca
kaci rad dabada, siaxle da saubari Tumca misi me mewada!”
12. gaixseneT ucxo moymis sityvebi:
ymaman uTxra: “ras menukev, ara vici ganmicxade,
kaci Cemad samsaxurad uRmrTod memca viT davbade!
RmerTsa Cemi ubedoba unda, memca ras vecade,
ganaRamca gavnadirdi, Tavi asre gavixade.
1. ganmarteT: “kaci Cemad samsaxurad uRmrTod memca viT davbade!”
2. ratom iyo amao tarielis yoveli cda?
3. cxovrebisadmi ra damokidebulebas amJRavnebs sasowarkveTili
tarieli?
13. ra amcno asmaTma tariels da risi piroba CamoarTva?

Seyra avTandilisa da tarielisa

weriTi davaleba #6

gaixseneT avTandilisa da tarielis pirveli Sexvedris epizodi:


tarielis vardi iyo daTrTviluli, ar dazruli;
ymasa uTxra: "meswrafebis, miTxar Seni dafaruli,
1
vin xar, anu siT mosrulxar, sadauri, siT mosruli?
me sikvdilsa aRar vaxsov, var misganca gawiruli".
avTandil gasca pasuxi, sityvebi lamazebia:
"lomo da gmiro tariel, vis Tavi ginazebia,
2
me var arabi, arabeTs ars Cemi darbazebia,
mijnurobiTa damwvar var, cecxli uSreti mgzebia.
me patronisa Cemisa asuli Semyvarebia;
TviT mefed maTad mas xedven monebi mklav-magrebia.
3
Tuca ar micnob, ginaxav, Tu viTa giazrebia,
gaxsovsca, odes dahxoce monebi ar-sapyrebia?
Sen mindors gnaxeT gaWrili, Cven zeda gardgekideniT,
patroni Cemi gagiwyra, Cven xafad wagekideniT,
4
gixmeT, ar moxve, laSqarni ukana gamogkideniT,
Sen velni wiTlad SehReben srulad sisxlisa ki deniT.
yvelakasa maTraxiTa Tavi uxrmlod gardahkveTeT.
mefe Sejda, dagvekarge, kvali Seni ver movkveTeT,
5
viTa qaji dagvemale, monebica davafeTeT,
aman ufro dagvaSmagna, Tavi srulad gavaSeTeT.
Wmunva Seeqmna, Tqvenc iciT, xelmwife nebieria.
mognaxes, gZebnes yovelgan, maT ruka dauweria,
6
ver naxes Seni mnaxavi verca yma, verca beria;
aw gamomgzavna, romelsa ver mze hgavs, ver eTeria.
7 mibrZana: "mican ambavi mis ymisa warxdomilisa,

34
maSin var mqmneli saqmisa, mis Sengan mondomilisa".
sam wlamdis miTxra dadena umisod cremlTa milisa.
ar gikvirs, gavZel ver-Wvreta misisa me Rimilisa?!
aqanamdis mnaxavica kaci Seni ar menaxa;
qurdni vnaxen, rome TqvenTvis sityva rame gaemkvaxa;
8
maTraxiTa Camogegdo erTi, mkvdarTa dagesaxa;
maT maswavles, Zma romelTa sul-mobrZavi same, glax a".
tarielsca aexsena omi maTi maSindeli,
ityvis: "maxsovs ege saqme, Tuca aris adrindeli;
9
erTgan gnaxen nadirobas Sen da Seni me gamzrdeli;
miT vtirodi, momegona me, glax, Cemi warmwymedeli.
ras maqmnevdiT, rad gindodi, erTmanerTsa riTa vhgvandiT?
Tqven morWmulni sTamaSobdiT, Cven mtiralni RawvTa vhbandiT.
10
ra monani Sesapyroblad momwieniT, gahgulvandiT,
aw veWv, rome Cemad nacvlad Tana mkvdarTa miitandiT.
kacman ver aswras Tvalisa dafaxva, dawamwameba,
mas gaveqcevi, visganca Cemi ara vcna ameba;
11
maT qurdT miRma gamego me aras ar Sewameba,
avad hSvenoda morevna da Cemi daTamameba.
aw vaSad moxve, meama naxva Senisa pirisa!
tanad saro da pirad mze, mamacad msgavsi gmirisa,
12
garjil xar, magra ara xar gardauxdeli Wirisa:
Znelia povna kacisa RmrTiv zeciT ganawirisa!"
avTandil uTxra: "viT maqeb saqebi brZenTa enisa?
magisad nacvlad ramc viyav Rirsi qebisa Tqvenisa!
13
saxe xar mzisa erTisa, zeciT mnaTisa zenisa,
raTgan ver Segcvlis patiJi egzomTa cremlTa denisa.
ama dReman damaviwya, guli Cemi vin dabinda;
damigdia samsaxuri misi, iqmnas, raca ginda;
14
iagundi egreca sjobs, aTasjermca mina minda,
Sen geaxlo sikvdilamdis, amis meti ara minda!"
tariel uTxra: "me Seni guli aw memxurvalebis;
mikvirs, Tu nacvlad magisad Sen Cemi ra gevalebis!
15
magra wesia, mijnuri mijnursa Seebralebis,
Sen sayvarelsa gagyaro, ese raT genacvalebis!
wamosrul xar Cemad Zebnad, patronisa samsaxurad;
RmerTman qmna da gipovnivar, Senca cdil xar mamacurad.
16
magra Cemsa ra giambobs, gamoWril var asre Tu rad!
me Tu vityvi, damwvavs cecxli cxeli, Semiqms alad, murad".
asmaT uTxra: "lomo, cremliT maga cecxlsa ra ergebis!
me viTa vTqva wveva Tqmisa, raTgan egre ar egebis!
17
vxedav, ese xeli vinme moyme SenTvis waegebis,
cnas mizezi SenTa wylulTa, qmnas ra, Ronea egebis.
mexveweboda, lamoda Cemgan rasame smenasa;
nu uyos RmerTman, gaZleba memca viT mivec enasa!
18
Tu ras scnobs, veWob amisgan Tqvensa rasame lxenasa.
ars ukeTesi, racaRa swads gangebasa zenasa".
amas daymunda tariel damwvari, daalebuli;
19 asmaTs ubrZana: "mas aqaT Sen xar Cem Tana xlebuli;
rad ara ici, uwamlo ars lebi ese lebuli!

35
kvla ese yma mwvavs mtirali, cremliTa davalebuli.
kacman viT povos, RmrTisagan rac ara danabadia!
miT guli Cemi sevdaman aw asre danaba dia,
20
kvla gzasa mikravs, miWiravs miTqs bade danabadia;
aw xelTa, nacvlad lxinisa, Cala maqvs da nabadia.
magra RmerTman mowyaleman miT cnobiTa erTiT mziTa
ori misi mowyaleba dResca momca ama gziTa:
21
pirvel, Sehyris moyvarulTa CemiT raTme mizeziTa,
kvla, nuTumca srulad damwva cecxlTa cxelTa anagziTa".
ymasa uTxra: "vinca kacman Zma iZmos, Tu daca idos,
xamso misTvis sikvdilsa da Wirsa Tavi ar dahridos;
22
RmerTman erTi rad acxovnos, Tu meore ar wawymidos!
Sen ismendi, me giambob, racRa ginda wamekidos".

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. rogor axasiaTebs tariels poeti, mocemuli sityvebis mixedviT: “tarielis
vardi iyo daTrTviluli, ar dazruli”?
a) dardsa da tkivils tarieli sikvdilis piras mieyvana;
b) gansacdelisa da tanjvis miuxedavad, tarielis silamaze ar
gafermkrTalebuliyo;
g) tarielis fermkrTali pirisaxe mis Sinagan tanjvas asaxavda;
d) gansacdelisa da tanjvis miuxedavad, tarielis sikeTiT savse guls
TanagrZnobis unari ar daekarga.
2. ra akvirvebda avTandilis xilvisas tariels?
a) avTandilis silamaze;
b) avTandilis meomruli ieri;
g) rogor SeZlo avTandilma yvelasgan daviwyebuli ymis moZebna;
d) ratom gadawyvita avTandilma yvelasgan daviwyebuli ymis moZebna.
3. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs iyenebs avtori mocemul
striqonSi: “mijnurobiTa damwvar var, cecxli uSreti mgzebia”?
a) hiperbola;
b) metafora;
g) epiTeti;
d) gameoreba.
4. rogor xsnis avTandili Tavisi iq yofnis mizezs?
a) avTandili cdilobda ucxo moymis xilviT aRZruli interesis
dakmayofilebas;
b) avTandili cdilobda ucxo moymis pirveli xilvisas Selaxuli Rirsebis
aRdgenas;
g) avTandili cdilobda arabeTis mSvenieri mmarTvelis brZanebis Sesrulebas;
d) avTandili cdilobda yvelasTvis dafaruli saqmis garkvevas.
5. ra akvirvebda avTandils tarielis Zebnisas?
a) is, rom moymis mnaxveli veravin naxa;
b) is, rom samSoblosa da mijnurisagan Sors myofi cocxali darCa;
g) is, Tu rogor Zlebda mijnuris silamazisa da Rimilis ver mnaxveli;
d) is, rom moymis Sesaxeb aravis smenoda.
6. ratom eubneba tarieli avTandils: “garjilxar, magra ara xar gardauxdeli
Wirisa”?
a) Znelia RvTisgan gawiruli adamianis povna, magram avTandilma es SeZlo;

36
b) avTandili sawadels aisrulebda da moismenda misTvis sasurvel ambavs;
g) avTandilma SeZlo da amdeni Wiris Semdgom cocxali darCa;
d) tarieli amSvidebs mas, radgan yoveli saZnelo saqmis Sesruleba
adamianisgan did garjas moiTxovs.
7. ra azris gamomxatvelia XIV strofSi gamoyenebuli metafora?
a) rac ar unda didi iyos survili bednierebisa, swored tanjva aZlierebs
mijnurTa siyvaruls;
b) tarielis mSveniereba da Zala aRemateboda TinaTinisas;
g) avTandili mijnurTan ganSorebas arCevda kvlav, raTa daxmareboda
gaWirvebaSi Cavardnil megobars;
d) megobroba ufro mniSvnelovani iyo avTandilisTvis, vidre mijnuris
siyvaruli.
8. ra miuCnevia avTandils imis mizezad, rom tarielze tanjvas ar emoqmeda, am
sityvebis mixedviT: “saxe xar mzisa erTisa, zeciT mnaTisa zenisa”?
a) tarielis warmomavloba;
b) asmaTis Tanadgoma;
g) tarielis gamorCeuloba;
d) RvTis Sewevna.
9. ra daaviwya avTandils tarielTan Sexvedram, XIV strofis mixedviT?
a) TinaTinis siyvaruli;
b) TinaTinis siyvaruli da mefe rostevani;
g) TinaTinis siyvaruli da Tavisi Tavisi samSoblo;
d) Tavisi movaleobebi qveynisa da mijnuris winaSe.
10. XV- XVI strofebidan amowereT Sua saukuneebSi mijnurTa cxovrebis wesis
gamomxatveli sityvebi?
a) “tariel uTxra: "me Seni guli aw memxurvalebis”;
b) “magra wesia, mijnuri mijnursa Seebralebis”;
g) “me Tu vityvi, damwvavs cecxli cxeli, Semiqms alad, murad";
d) “magra Cemsa ra giambobs, gamoWril var asre Tu rad!”.
11. risi Tqma surs tariels avTandilisTvis, mocemuli sityvebis mixedviT: “Sen
sayvarelsa gagyaro, ese raT genacvalebis!”?
a) mijnurTan gayris sanacvlod ra unda mogago me?;
b) Seni gadawyvetileba mijnurTan gagyris;
g) Tu mijnurs gaeyrebi, cxovrebis bednierebasac dakargav;
d) Seni gadawyvetileba mijnuris Ralatia.
12. tarielis ra gadawyvetileba ganapiroba mocemulma mosazrebam: “mijnuri
mijnursa Seebralebis”?
a) gadawyvita, Tan gahyoloda avTandils;
b) gadawyvita, Tavisi ambavi moeTxro avTandilisTvis;
g) gadawyvita, avTandilTan damegobreba;
d) gadawyvita, avTandilis Sewevnis imedi hqonoda.
13. rogor axasiaTebs tariels xazgasmuli sityvebi?
a) rogorc goniers;
b) rogorc mamacs;
g) rogorc didsulovans;
d) rogorc Tavdadebuls.
14. ras gulisxmobs tarieli xazgasmul SesityvebaSi: “ori misi mowyaleba
dResca momca ama gziTa”?
a) avTandilis iq yofnis mizezsa da siyvaruls;
b) Tavis sikvdilsa da mijnurTan Seyras;

37
g) avTandilis Sewevnasa da mtanjveli sicocxlisagan gaTavisuflebas;
d) asmaTisa da avTandilis Sewevnas.

15. CamoTvlilTagan romeli striqonebi gamoxatavs monakveTis mTavar saTqmels?


a) “vin xar, anu siT mosrulxar, sadauri, siT mosruli?
me sikvdilsa aRar vaxsov, var misganca gawiruli";
b) “magra wesia, mijnuri mijnursa Seebralebis,
Sen sayvarelsa gagyaro, ese raT genacvalebis”;
g) “garjil xar, magra ara xar gardauxdeli Wirisa:
Znelia povna kacisa RmrTiv zeciT ganawirisa!";
d) “ymasa uTxra: "vinca kacman Zma iZmos, Tu daca idos,
xamso misTvis sikvdilsa da Wirsa Tavi ar dahridos”.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 imsjeleT avTandilisa da tarielis mxatvruli saxeebis Sesaxeb.
 imsjeleT, ra aris monakveTis mTavari saTqmeli.
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi da CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba epizodis
mTavari saTqmelis mimarT.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

1. ra sTxova asmaTs tarielma, sanam Tavisi ambis Txrobas daiwyebda?


2. ganmarteT tarielis Sesaxeb Tqmuli sityvebis azri: “viTa mze jda
moRrublebiT, didxan Suqni ar adarna.”
3. tarielis Sesaxeb rusTveli wers:
moTqvams: “hai, sayvarelo, Cemo, CemTvis dakargulo,
imedo da sococxleo, gonebao, sulo, gulo,
vin mogkveTa, ara vici, xeo, edems danergulo!
cecxlman cxelman viT ver dagwva, gulo, asjer dadagulo?
1. ra akvirvebda mijnurs ganSorebul tariels?
2. amowereT mSvenierebisa da silamazis gamomxatveli sityvebi.
3. risi Tqma surs tariels, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
4. tarielis rogori sulieri mdgomareobis gamomxatvelia mocemuli
sityvebi: “vin mogkveTa, ara vici”?
5. amowereT sityvebi, romlebic tarielis mijnurTan ganuyrelobisa da
masTan ganSorebiT gamowveuli tkivilis gamomxatvelia.

38
tarielisagan Tavis ambis mboba, odes avTandils uambo

1. ramdeni samefo iyo indoeTSi?


2. rogor axasiaTebs tarieli farsadans? ra Tviseba ganasxvavebda mas rostevan
mefisgan?
3. tarieli ambobs:
mama-Cemi jda meSvide, mefe mebrZolTa mzaravi,
saridan erqva saxelad, mterTa srvad daufaravi;
vervin hkadrebdis wyenasa, ver cxadi, verca mparavi;
nadirobdis da iSvebdis sawuTro-gaumwaravi.
1. rogor axasiaTebs saridans sityvebi: “mterTa srvad daufaravi”?
2. amowereT striqoni, romelic gamoxatavs azrs, rom saridani
Zlevamosili mefe iyo.
3. ras gvamcnobs tarieli, mocemuli sityvebis mixedviT: “mama-Cemi jda
meSvide”?
4. romeli sityviTaa gamoxatuli saridanis mefobis dRegrZeloba da
RvTisagan dalocviloba?
4. mamis Sesaxeb tarieli ambobs:
xalva mosZulda, Seeqmna guls kaeSanTa jarebi.
Tqva: “wamiRia mterTagan ZleviT napirTa arebi,
yovlgniT gamisxman, morWmiT vzi, maqvs zeimi da zarebi”;
brZana: “waval da mefesa farsadans Sevewynarebi”.
1. amowereT striqoni, romelic gamoxatavs azrs, rom saridans moxarke
qveynebi hyavda.
2. ra hqonda gadawyvetili saridans, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
3. rogor xsnis tarieli saridan mefis gadawyvetilebas?
4. rogor mefobda saridani, am sityvebis mixedviT: “morWmiT vzi, maqvs
zeimi da zarebi”.
5. saridani farsadans SeuTvlis: “aw me mwads, Tqvensa winaSe meca vcna Zali
gulisa, saxeli darCes Cemisa erTgulad namsaxurisa”.
1. ra surda saridan mefes, am sityvebis mixedviT: “aw me mwads, Tqvensa
winaSe meca vcna Zali gulisa”?
2. risi imedi hqonda saridans?
6. poemaSi vkiTxulobT:
erTi samefo, sakargvad, uboZa amirbaroba.
TviT amirbarsa indoeTs aqvs amir-spasalaroba.
mefe ra dajda, ara sWirs xelisa miumcTaroba;
sxvad patronia, marT oden ara aqvs keisaroba.
TviT mefeman mama-Cemi daiWira sworad Tavsa.
Tqva: “Cemebri amirbari, naZlevi var, vismca hyavsa!”
laSqrobdis da nadirobdis, aZlevdian mterni zavsa.

39
mas ara vhgav asre, viTa me sxva kaci ara mgavsa.
1. ra movaleobas asrulebda amirbari indoeTis samefo karze?
2. ra uboZa farsadanma saridans, am sityvebis mixedviT: “erTi samefo,
sakargvad”?
3. ras gvamcnobs indoeTis samefos Sesaxeb sityvebi: “aZlevdian mterni
zavsa”?
4. rogor axasiaTebs saridans sityvebi: “mefe ra dajda, ara sWirs xelisa
miumcTaroba”?
7. ra sawuxari hqonda farsadan mefes? ratom gadawyvita man tarielis aRzrda?
8. ras aswavlidnen tariels sasaxlis karze?
9. rogor gesmiT mocemuli striqonis azri: “ara hgaodis farsadans misi ara-sma
Svilisa.”
10. gaixseneT, rasTan dakavSirebiT ambobs tarieli: “mze da mTvare
gancxrebodes, sixaruliT ca naTobda; yovli arsad Semosruli mxiaruli
TamaSobda”?
11. gaixseneT, rasTan dakavSirebiT ambobs tarieli: “saSobeli gaiyara”?
12. tarieli ixsenebs:
mas qalsa nestan-darejan iyo saxelad xmobili.
Svidisa wlisa Seiqmna qali wynari da cnobili,
mTvarisa msgavsi, SvenebiT mzisagan ver-Sefrobili;
missa viT gasZlebs gayrasa guli almasi, wTobili!
1. rogor axasiaTebs tarieli nestans, meore striqonis mixedviT?
2. rogor axasiaTebs nestans sityvebi: “SvenebiT mzisagan ver-Sefrobili”?
3. ra Zala hqonda nestanis mSvenebas?
4. amowereT strofidan Sedarebis magaliTi.
13. poemaSi vkiTxulobT:
igi asre moiwifa, me SemeZlo Seslva omsa;
mefe qalsa viT xedvida mefobisa qmnisa mwTomsa,
mamasave xelTa mimces, ra Seviqmen ama zomsa;
vburTobdi da vnadirobdi, viT yatasa vxocdi lomsa.
1. ra azris gamomxatvelia strofSi gamoyenebuli Sedareba?
2. ra gadawyvita mefe farsadanma, am sityvebis mixedviT: “mefe qalsa viT
xedvida mefobisa qmnisa mwTomsa”?
3. rogor gadawyvita farsadanma tarielis memkvidreobis sakiTxi?
14. rogor zrdida Svils farsadani da vis misca aRsazrdelad is?
15. ganmarteT nestanis Sesaxeb Tqmuli: “mun izrdebodis taniTa, gabaons
ganazardiTa”.
16. tarieli ambobs:
mama momikvda, movida dRe sikvdilisa misisa;
qmna gaucudda farsadans niSatisa da niSisa;
maT gaexarnes, vis zari dalevdis misgan SiSisa;
erTgulTa Seqmnes vaeba, mterTa - xseneba iSisa.
1. rogor imoqmeda farsadanze saridanis gardacvalebis ambavma?
2. ra zianis momtani iyo samefosTvis saridanis sikvdili, xazgasmuli
sityvebis mixedviT?
3. mterTa ra ganwyobis gamomxatvelia sityvebi: “xseneba iSisa”?
4. rogor axasiaTebs saridans sityvebi: “erTgulTa Seqmnes vaeba”?
17. avenTi, damwves mamisa saxmilTa dauSrtobelTa;
ukuniT gamomiyvanes xasTa maT wina mdgomelTa;
gamoslvisaTvis zeimi Seqmnes indoeTs mflobelTa,

40
Sors momegebnes, makoces pativiT viTa mSobelTa.
maT sajdomTa axlos damsves, pativs mcemdes Zisa darad,
mis xelisa sauravi maT orTave miTxres wynarad;
urC veqmen da miseulTa wesTa qceva miCnda zarad.
ar momeSvnes, davhmorCildi, Tayvanis-vec amirbarad.
1. vin gaagzavna mgloviare tarielTan farsadanma da ratom?
2. saxelmwifosaTvis ra mniSvnelovani gadawyvetileba miiRo
mefe-dedofalma?
3. rogor gamoxates tarielis Tanadgoma da siyvaruli mefem da
dedofalma?
4. ra adgili ekava tariels samefo karze, mocemuli sityvebis mixedviT:
“maT sajdomTa axlos damsves”?
5. ganmarteT, ra iyo tarielis SfoTis mizezi, xazgasmuli sityvebis
mixedviT.

6. ganmarteT, rogor glovobda mamas tarieli, am sityvebis mixedviT:


”ukuniT gamomiyvanes”?
7. ra igulisxmeba mocemul sityvebSi: „Tayvanis-vec amirbarad”?
8. tarielis ra pirovnuli Tviseba Cans mocemul monakveTSi?

ambavi tarielis gamijnurebisa

1. bavSvobis Semdeg rodis naxa pirvelad tarielma nestani?


2. ra aris “duraji”?
3. tarieli ambobs:
maSin daviwye gardaxda me sawuTrosa valisa.
almasisa xams laxvari laxvrad gulisa salisa!
1. ras gulismobs tarieli, pirveli striqonis mixedviT?
2. risi metaforaa almasis laxvari?
4. tarieli ambobs:
mimndoni sawuTrosani misTa nivTTagan rCebian,
iSveben, magra umuxTlod bolod ver mourCebian;
vaqeb Wkuasa brZenTasa, romelni eurCebian.
ismendi CemTa ambavTa, Tu sulni Se-Ra-mrCebian.
1. ramdenad Znelia tarielisTvis warsulis ambavTa gaxseneba, meoTxe
striqonis mixedviT?
2. vis aniWebs upiratesobas, vis damokidebulebas iwonebs tarieli,
xazgasmuli sityvebis mixedviT?
3. pirveli striqonis mixedviT, rogor axasiaTebs tarieli maT cxovrebas,
vinc wuTisofels miendoba?
4. rogoria sawuTro, tarielis azriT?
5. rogor imoqmeda tarielze nestanis xilvam?
6. tarieli ixsenebs: “muyrni moasxnes, seniTa mTqves gamabelzebeliTa.”
1. vin iyvnen “muyrni”?
2. ras fiqrobdnen tarielis avadobis Sesaxeb isini?

41
7. ras ambobdnen mkurnalni sneuli tarielis Sesaxeb?
8. ras SesTxovs gons mosuli tarieli RmerTs da ratom gadawyvets Tavis
sasaxleSi dabrunebas?
9. ra migvaniSnebs tarielis gamojanmrTelebiT gamowveul mefe-dedoflis
sixarulze?
10. “iqiT da aqaT momisxdes, maxvrites saxvretelia” – ra aris “saxvreteli”?
11. ra sTxova gons mosulma tarielma mefes?
12. ras natrobda saxlSi dabrunebuli tarieli?
13. rogor Sexvda (ra gaifiqra) tarieli asmaTis pirvel samijnuro werils da
ratom miswers Tavadac sapasuxo werils?
14. tarieli ixsenebs:
maT vera marges, me gulsa bindi dameca bnelisa,
sxvaman veravin Sematyo deba cecxlisa cxelisa;
sisxli damwames; mefeman brZana gaxsneva xelisa.
gavixsen farvad patiJTa, arvisgan saeWvelisa.
1. ratom dasTanxmda tarieli, sisxli gamoeSvaT misTvis? (citireba
dauSvebelia)
2. tarielis ra sulieri mdgomareobaa gadmocemuli sityvebiT: “me gulsa
bindi dameca bnelisa”.
3. rogor gesmiT: “sisxli damwames”?
4. mefis ra damokidebulebis gamomxatvelia sityvebi: “mefeman brZana
gaxsneva xelisa”?
5. metaforulad rogor aris gamoxatuli tarielis didi tanjva?
15. ras sTxovda meored gamogzavnil werilSi asmaTi tariels?
16. ra azri (fiqri) SeaZlebinebs tariels gamojanmrTeldes da Cveuli wesiT
icxovros?
17. ra SeuTvala gamojanmrTelebulma tarielma mefes?
18. rogor gamoxata tarielisadmi mzrunveloba mefem nadirobisas?
19. nadimze “mefeman gascna mravalni Tvalni, Raribad qebulni” - rogor gesmiT
xazgasmuli sityvebis azri?
20. visTan erTad wamovida mefis sasaxlidan tarieli da ratom?
21. ra amcno monadime tariels msaxurma? ra sTxova Tavis stumrebs tarielma?
22. ra gaakvirvebs da ras gaifiqrebs tarieli asmaTTan pirveli Sexvedrisas?
23. ra moaxsena tariels asmaTma?

wigni nestan-darejanisa sayvarelTana miwerili pirveli

1. tarieli ixsenebs: “moewera mzisa Suqsa: “nu daiCnev, lomo, wylulsa; me Seni
var, nu mohkvdebi, magra bneda cudi mZulsa”.
1. ras mouwonebda nestani mijnurs?
2. ra azris gamomxatvelia mocemul striqonSi sityva “wyluli”?
3. ra daubrunebda tariels sicocxlis xaliss, nestanis azriT?
4. ra azris gamomxatvelia nestanis metafora?
2. nestani tariels werda:
bediTi bneda, sikvdili ra mijnuroba ggonia?
sjobs, sayvarelsa uCvenne saqmeni sagmironia!

42
xataeTs myofni yvelani Cvenni saxarajonia,
aw maTni javrni Cvenzeda Cvengan ar dasaTmonia.
1. ra miuCnevia amaod nestans?
2. ra ayenebda indoeTis samefos Zlierebas Crdils?
3. amowereT sityva, romelic “morCilebas” niSnavs.
4. ras avalebda nestanis siyvaruli tariels?
3. risi SesaZlebloba misca nestans SemTxvevam da drom? ra Seetyo mas
tarielis Sesaxeb?
4. nestani wers:
marTlad giTxrob, momismine ese, raca mogaxsene:
wa, Seebi xataelTa, Tavi kargad gamaCvene;
gijobs, cudad nuRara stir, vardi kvlamca rad dastene?
mzeman meti raRa giyos, aha, bneli gagiTene!
1. ra akvirvebs nestans, mocemuli strofis mixedviT?
2. risi Tqma surda nestans, am sityvebis mixedviT: “bneli gagiTene”?
3. ratom aniWebs aseT did mniSvnelobas nestani tarielis laSqrobas
xataeTSi?
5. tarielis rogori sulieri mdgomareobaa gamoxatuli am sityvebiT: “guli mi
da mo miarda, krTeboda da melaloda; mun piri Cemi gabrolda da Rawvi
gamelaloda”?

wigni tarielisa sayvarelTana miwerili pirveli

1. ra miswera sapasuxod tarielma nestans?


2. asmaTis sityviT, ra sTxova nestanma tariels? amis mixedviT, rogor
daaxasiaTebdiT nestans?
3. ganmarteT mocemuli striqonebis azri: “misgan momeca mosmena ar saubrisa
mqisisa, visTa SuqTagan ukunsa hgvandis sinaTle dRisisa”;
4. ratom ar aiRo asmaTma tarielis mirTmeuli ganZi?
5. mxolod ra saCuqari miiRo asmaTma da qalis ra pirovnuli Tviseba Cans, am
sityvebis mixedviT: “erTi aiRo beWedi, marT awonili dramiTa”?
6. ra SeZlo, tarielis sityviT, nestanis sapasuxo siyvarulma?

wigni tarielisa xataelTana da kacis gagzavna

1. rogor axasiaTebs tarieli farsadan mefes xataelTa mimarT gagzavnil


werilSi? ratom miaCnia maTi Ralati gaugebrad?
2. tarieli wers:
Cveno Zmano da patronno, Tqvengan ar gavimwarebiT;
ese ra hnaxoT brZaneba, aqamca moiarebiT;
Tqven Tu ar moxvalT, Cven movalT, zeda ar mogeparebiT,

43
sjobs, rome gvnaxne, Tavisa sisxlTa nu eziarebiT.
1. ras gamoxatavs tarielis mimarTva ramaz mefisadmi “patronno”?
2. ra bedi elodaT xataelebs, Tu ar daemorCilebodnen?
3. rogor apirebda tarieli brZolas, Tu xataelebi ar daemorCilebodnen,
mocemuli sityvebis mixedviT: “zeda ar mogeparebiT”?
4. gaixseneT, ram ganapiroba xataelebisaTvis tarielisgan werilis
miwera?
5. ras afrTxilebda tarieli xataelebs, am sityvebis mixedviT: “Tavisa
sisxlTa nu eziarebiT”.
3. tarieli ambobs:
maSin sofelman sawuTro miuxvis, raca vinebi,
aw xel-mqmna, rome saaxlod mxecTaca movewyinebi.
1. rogoraa gamoxatuli wuTisoflis simuxTle, tarielis azriT?
2. risTvis gawira wuTisofelma tarieli, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
3. tarielis ra sulieri gancdebis gamomxatvelia leqsikuri erTeuli
“xel-mqmna”?
4. tarieli ambobs:
pirvel gaWrisa pireba, merme dawynardes cnobani;
CemTa sworTagan iyvnian Cems wina nadimobani,
magra damSlides lxinTagan survilTa diadobani;
zogjer Semcvian sevdaTa, vTqvni sawuTrosa gmobani.
1. ra uSlida tariels xels, yofiliyo mxiaruli? (citireba dauSvebelia)
2. ra daapira gamijnurebulma tarielma?
3. ganmarteT meoTxe striqonis azri.
4. ra ganuqarvebda dards tariels?

nestanisagan tarielis xmoba

1. ratom aaRelva da gaaxara tarieli erT dRes asmaTis sityvebma?


2. tarieli ixsenebs:
didxan vdeg da ara miTxra sityva missa monasursa,
oden tkbilad Semomxednis viTamca ra Sinaursa;
asmaT uxmo, moiubnes; qali modga, miTxra yursa:
“aw wadio, veras giTxrobs», me kvla mimca alman mursa”.
1. rogor gamoxata Tavisi grZnoba nestanma mijnuris mimarT, am monakveTis
mixedviT?
2. ganmarteT, ram ganuaxla kvlav tanjva tariels?
3. ras eloda, risi imedi hqonda tariels, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
3. Tqveni sityvebiT gadmoeciT mocemuli striqonebis azri: “sawuTroo, vis
weRan guli darmanTa miare, maSin mogeca imedi, lxini rad gamiziare?”
4. ratom ar unda damwuxrebuliyo tarieli, asmaTis azriT, rogor axsna
nestanis saqcieli asmaTma?
5. ra sTxova nestanis sasaxlidan wamosulma tarielma asmaTs?
6. tarieli ambobs:

44
broli da lali Seviqmen me ulurjesi lilisa;
Rame merCia, mewada ar-gaTeneba dilisa.
1. tarielis ra sulieri mdgomareobaa gamoxatuli am striqonebSi?
2. ganmarteT, ras natrobda tarieli?

wigni xataelTa mefisa, tarielis winaSe mowerili

1. rogori werili mosweres xataelebma tariels, am sityvebis mixedviT: ”laRni


da ukadronia”?
2. gaixseneT xataelTa werili:
1. ratom ar aSinebdaT xataelebs tarielis muqara?
2. ras moiTxovda tarielisagan ramaz mefe?
3. xataelTa ra survils gamoxatavs maTi werili?
3. visi daxmarebiT gaagebina laSqars saomrad wveva tarielma?
4. ratom moewona tariels Tavisi laSqari aRlumis dros?
5. ra adardebda salaSqrod mimaval tariels?
6. Tqveni sityvebiT gadmoeciT am striqonebis azri: “bedi Cemi ubeduri, - vTqvi,
Tu, - jerTca ver gamefda! xelman vardi rad ixelTa, raTgan asre ver
mohkrefda?“

tarielisa da nestanis pirispir Seyra

1. rogor aRwers tarieli nestans meored Sexvedrisas, am sityvebis mixedviT:


“gamoCnda mTvare naTliTa gare Suq-monavaniTa, fardagsa Sigan mjdomare
SesamosliTa mwvaniTa, sakrZalavi da Raribi, ucxo pirad da taniTa.”?
2. nestanis sityviT, ratom daSorda tariels usityvod pirveli Sexvedrisas?
3. ra mxatvruli xerxebia gamoyenebuli mocemul striqonSi: “mzeman gayriTa
dagaWne, viTa yvavili barisa”?

4. nestani ambobs:
Tuca hmarTebs dedakacsa mamacisa didi krZalva,
magra meti uarea ara-Tqma da WirTa malva:
me Tu ze-pir micinia, qve-qve miTqvams idumal va;
ZoRan qali gamovgzavne, vqmen marTlisa SemoTvalva.
1. ratom umxels nestani tariels siyvaruls?
2. ris fasad uwevs, nestanis sityviT, Tavisi grZnobis gamxela
amirbarisTvis?
3. rogor axasiaTebs nestans xazgasmuli sityvebi?
4. ramdenad Tanxvdeba nestanis saqcieli prologSi gamoTqmul mosazrebas
siyvarulis Sesaxeb?
5. ganmarteT, risi Tqma surda am sityvebiT nestans: „gecruo, RmerTman miwa
mqmnas, numca cxriTave vzi ciTa!“?
6. ris imeds aZlevda nestans xataeTSi tarielis laSqroba?

45
7. ras hpirdeba da ras iTxovs mijnurisgan nestani, am sityvebis mixedviT:
“guli momec gauyrelad, Cemi SenTvis daiWire!” (upasuxeT erTi sityviT)
8. tarieli ambobs:
aw rasaca me maRirseb, xorcieli ara Rirs a;
mowyaleba iCqiTia, RmrTisa amad ara mkvirsa;
SenTa SuqTa Semomadgam, bnelsa gulsa zeda mWvirsa,
Seni viyo, sadamdisca damiyofdes miwa pirsa.
1. amowereT sityva, romelic niSnavs “moulodnels”.
2. tarielis ra ganwyobaa gamoxatuli pirveli striqoniT?
3. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
4. riTi ganamtkica tarielma Tavisi siyvaruli?
9. tarieli ambobs: “zeda wignsa saficarsa Sevfice da Semomfica,” – ras
gulisxmobs xazgasmul sityvebSi?
10. ras grZnobda nestanis sasaxlidan dabrunebuli tarieli, am sityvebis
mixedviT: „me gamiaxlda sofeli, mqonda simravle lxinisa;”
11. ganmarteT, ra akvirvebda tariels, am sityvebis mixedviT: „aw mikvirs, missa
gamyrelsa guli mic kldisa tinisa!“?

tarielisagan xataeTs wasvla da didi omi

weriTi davaleba #7

gaixseneT xataeTis omi da yuradRebiT waikiTxeT epizodebi:


xataeTis sazRvarze gadasul tariels ramaz mefem mociqulebi
gaugzavna da dazaveba SesTavaza. tarielma rCeva vezirebs hkiTxa.
gverdsa davisxen vazirni, viubneT, gavizraxeniT;
miTxres, Tu: "xaro ymawvili, brZenni miT gkadrebT, glax, eniT:
1
arian erTob muxTalni, -Cven erTxel kvlaca vnaxeniT, -
aramca mogkles Ralatad, aramca vivaglaxeniT!"
Cven amas varCevT, waxvide kargiTa marT mamaciTa,
laSqarni axlos gekidnen, scnobden ambavsa kaciTa;
2
gul-marTlad iyvnen, miende, afice RmrTiTa da ciTa,
ar dagmorCilden, Sehrisxdi risxviTa kvla da kvlaciTa".
mekeTa ese TaTbiri, vazirTa navazirebi;
SevsTvale: "ramaz mefeo, vcan Seni danapirebi;
3
sikvdilsa gijobs sicocxle, dagvidgams ver qvitkirebi;
laSqarTa davhyri, cotaTa wamoval, Sen kerZ virebi".
ramazis erT-erTma gamogzavnilma mociqulma tariels Seatyobina,
rom xataeTis mefes didi jari hyavda Casafrebuli da mis mokvlas
apirebda RalatiT.
mas kacsa amod veuben da madlsa gardvixdidia:
"rome ar movkvde, SemogzRo, Sen amas inatridia;
4
aw amxanagTa ar gigrZnan, wadi, maT Tana vlidia,
Tu dagiviwyo, uTuod memca var ganakidia!"
5 arvis gavandev sul-dgmulsa, davmale viTa Woria.

46
raca iqmnebis, iqmnebis, yovli TaTbiri sworia!
magra spaTaken gavgzavne kaci, gza Tuca Soria,
SevsTvale: "ficxlad wamodiT, mogragneT mTa da goria".
me dilasa mociqulTa sityva tkbili SevuTvale:
"ramazs hkadreT: mogegebvi, modi, moval meca male".
6
naxevar dRe sxva viare, Wirsa Tavi ar vakrZale.
gangebaa, dResca momklavs, qvemca sada davimale?!
qedsa rasme gardavadeg, mindors mtveri davinaxe;
vTqvi, Tu: "mova ramaz mefe; CemTvis udgams Tuca maxe,
7
Cemi gahkveTs xorcsa maTsa xrmali basri, Subi vaxe".
maSin vuTxar spaTa CemTa, saxe didi davusaxe.
vTqvi, Tu: "Zmano, isi kacni Cven Ralatsa gvidgebian,
mklavTa TqvenTa simagreni amisTvismca rad dalbian?
8
vinca mokvdes mefeTaTvis, sulni maTni zecas rbian.
aw SevebneT xataelTa, xrmalni cudad ras gvabian?"
vubrZane Cacma abjrisa laRman sityviTa xafiTa;
davekazmeniT saomrad jaWv-javSaniTa, qafiTa;
9
razmi davawyev, mivhmarTe, wave didiTa swrafiTa,
mas dResa Cemi mebrZoli Cemmanve xrmalman dafiTa.
miveaxleniT, Segvatyves maT tansa abjar-cmuloba;
kaci movida, momarTva mefisa mociquloba;
10
eTqva, Tu: "Jamad gvaCnia Cven Tqveni ar-orguloba,
abjriTa gxedavT, Segvqmnia aw amad gul-nakluloba".
SevsTvale, Tu: "meca vici, raca CemTvis gagigia;
Tqven rasaca sTaTbirobdiT, ar iqmnebis, ar, igia!
11
brZaneT, modiT, SemebeniT, viTa wesi da rigia,
meca Tqvenad dasaxoclad xeli xrmalsa damigia".
Axataelebsa da tarielis laSqars Soris sisxlismRvreli brZola
gaimarTa.
Sigan asre gaverive, gnolis jogsa viTa qori,
kaci kacsa Semovstyorce, cxen-kacisa davdgi gori;
12
kaci, Cemgan ganatyorci, brunavs viTa tanajori,
erTob srulad amovwyvide wina kerZi razmi ori.
erTobilni momexvivnes, mgrgvliv Seiqmna omi didi;
vhkri rasaca, ver damidgnis, sisxlsa mCqefrsa aRmovhRvridi;
13
cxensa kaci gakveTili mandikurad gardavhkidi.
siTca viyvi, gameqcian, maT Seqmnian Cemi ridi.
saRamo-Jam daizaxna qediT maTman darajaman:
"nuRara sdgaT, waediTo, kvla mogvxedna risxviT caman:
14
mova mtveri saSineli, SegvaSina amad aman,
nuTu srulad amogvwyvidnes uTvalavman, bevrman spaman".
Cemni laSqarni, romelni wamometannes me ara,
ra ecna, wamosruliyvnes, Rame-wamorTviT eara;
15
ver daitevda mindori da are mTaTa eara,
gamoCndes, scemdes tablaksa, bukman xma gaazeara.
igi naxes, gasaqcevlad gaemarTnes, SevhkivleniT;
velni, Cvengan naomarni, omiTave gardavvleniT.
16
ramaz mefe Camovagde, erTmanerTsa gavexrmleniT,
misni spani yvelakani davipyreniT, ar movkleniT.
tarielma damarcxebul ramaz mefes SeuTvala:

47
ramazs varqvi: "Semignia saqme Seni samuxTale,
aw egreca Sepyrobilman Tavi gamoimarTale,
17
simagreTa nu amagreb, yvela xelTa momaTvale,
Tvara Seni Secodeba memca zeda rad wavsTvale?"
ramaz miTxra: "aRaraa amis meti Cemi Rone,
erTi Cemi didebuli momec, zeda mapatrone,
18
cixovanTa gavugzavno, saubari gamigone,
xelTa mogcem yvelakasa, ganaRamca Sen gaqone!"
mivec erTi didebuli, Tana spani wavatanen,
cixovanni erTobilni Cems winaSe moviyvanen,
19
xelTa momces simagreni, omni asre Sevananen,
saWurWleni simravliTa rasmca viTa davagvanen!
maSinRa Seve xataeTs movlad da mosaTvalavad;
kliteni saWurWleTani momarTvnes daumalavad;
20
qveyana Cavsxi, vubrZane: "iyveniT Tqven ukrZalavad,
mzeman ar dagwven, icodiT, dagyaren gaugvalavad"

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. ratom ar unda mindoboda tarieli xataelebs, vezirTa sityviT?
a) xataelebis bunebas kargad ar icnobdnen da amitom sjobda, frTxilad
yofiliyvnen.
b) xataelebis cbierebaSi adrec darwmunebuliyvnen indoelebi.
g) maTi azriT, mters arasdros unda endo;
d) ZRveniT mosuli mteri, maTi azriT, indoelTa motyuebas Seecdeboda.
2. ra urCies vezirebma tariels?
a) xataelebi erTgulebis ficiT Semoemtkicebina.
b) xataelebi, miuxedavad patiebis Txovnisa, mkacrad daesaja urCobis gamo.
g) tarieli ZiriTad laSqars didi manZiliT ar daSoreboda da ise moqceuliyo,
rogorc garemoeba ukarnaxebda.
d) ecada, uomrad daepyro xataeTi.
3. riTi xsnida tarieli ramazis damorCilebas?
a) tarielis azriT, ramazs sxva mtrebTan brZolas erCivna, Zlieri saxelmwifos
mokavSire yofiliyo.
b) tarielis azriT, ramazi xvdeboda xataeTis ganviTarebisTvis ramdenad
mniSvnelovani iyo indoeTTan kavSiri.
g) tarielis azriT, ramazi mixvda, rom Zalebi araTanabari iyo da ucilobel
marcxs danebeba arCia.
d) tarielis azriT, ramazs Ralatis gamo sikvdiliT dasja eloda da SeeSinda.
4. risi Tqma surda tariels ramazisTvis, mocemul sityvebis mixedviT:
“dagvidgams ver qvitkirebi”?
a) mas kldesaviT magari da Zlieri meomrebi hyavda.
b) xataelebi kldesaviT magari da Zlieri meomrebic rom yofiliyvnen, mainc
daamarcxebdnen indoelebi;
g) xataelebs ver daicavda maTi cixesimagreebi.
d) xataeTis yvela cixes daangrevdnen indoelebi.
5. rogor axasiaTebs tariels III strofSi mocemuli sityvebi?
a) tarieli erTpirovnulad wyvetda mniSvnelovan sakiTxebs.
b) tarieli gamoucdeli, magram mamaci meomari iyo.
g) tarieli gonieri da windaxeduli adamiani iyo.

48
d) tarieli gonieri adamiani iyo da sxvisi rCevis gaTvaliswineba ar
eTakileboda.
6. tarielis ra pirovnuli Tvisebebi Cans IV strofis mixedviT?
a) sifrTxile da erTguleba.
b) sikeTe da Tavmdabloba.
g) windaxeduleba da didslovneba.
d) goniereba da madliereba.
7. ratom ar gaumxila tarielma Tavis meomrebs xataelTa Ralatis Sesaxeb?
a) tarieli ar iyo darwmunebuli, rom xataelebi namdvilad Ralatobdnen;
b) tariels ar CaTvala saWirod, Tavisi meomrebisTvis eTxova rCeva.
g) tarieli SiSobda, ZalTa uTanabrobaze fiqrs misi meomrebis simtkice ar
Seeryia.
d) tarielis azriT, isini ubralo meomrebi iyvnen da ara vezirebi, amitom
verafers urCevdnen.
8. ratom gadawyvita tarielma, ar dalodeboda ZiriTad laSqars da mxolod
samasi kaciT Sebmoda xataelT?
a) xataeTSi mijnuris davalebiT wamosuli tarieli fiqrobda, rom ZiriTadi
laSqrisTvis dacda mis simxdales gausvamda xazs, amitom gadawyvita, Tavi
gamoeCina da Tavisi gamorCeuloba daemtkicebina.
b) tarieli cdilobda, xataelebi daerwmunebina, rom mcirericxovannic rom
yofiliyvnen, indoelebs ar aSinebdaT maTi Ralati.
g) tarieli darwmunebuli iyo, rom umamacesi meomrebis rCeuli winamZRoli iyo
da mtris Tundac did laSqars advilad daamarcxebda.
d) tarieli fiqrobda, rom dayovnebis SemTxvevaSi xataelebi cixeSi
gamagrdebodnen, rac gamarjvebas gaaZnelebda, amitom moulodneli Tavdasxmis
taqtikis, sakuTari Tavisa da meomarTa imedad gadawyvita, gza gaegrZelebina.
9. ratom ar aSinebda tariels mosalodneli safrTxe, VI strofis mixedviT?
a) icoda Ralatis Sesaxeb da momzadebuli iyo sabrZolvelad.
b) Tavdadebuli da mamaci meomari iyo da SiSs ver grZnobda.
g) sjeroda, rac gardauvali iyo, mainc moxdeboda da SiSi ver ixsnida.
d) tarieli ver xvdeboda, ra safrTxe eloda sinamdvileSi.
10. rogor cdilobda tarieli meomarTa mxneobisa da SemarTebis gaZlierebas
VIII strofis mixedviT?
a) arwmunebda, rom isini Zlieri meomrebi iyvnen.
b) arwmunebda, rom mteri simravlis miuxedavad, susti iyo.
g) sjeroda, rom qveynisTvis daRupuli meomris suli sasufevels daimkvidrebda.
d) sjeroda, isini imisTvis iyvnen dabadebulni, mefis saxelisTvis
daxociliyvnen.
11. ra damokidebulebas amJRavnebdnen brZolisas xataeli meomrebi?
a) akvirvebdaT misi silamaze.
b) akvirvebdaT misi meomruli SemarTeba.
g) TiToeuli cdilobda mis brZolaSi gamowvevas da damarcxebas.
d) misi daundoblobiT SeSinebulni, cdilobdnen, moridebodnen.
12. ra xvedri ergoT wilad xatael meomrebs, am sityvebis mixedviT: “Zilisa
mihxvda nacvali Zil-mkrTalTa, Rame-TeulTa”?
a) sisxlismRvreli omi.
b) sikvdili.
g) SfoTva da SiSi.
d) samSobloze glova.
13. CamoTvlilTagan, romel striqonSi ar aris gamoyenebuli Sedareba?

49
a) “Sigan asre gaverive, gnolis jogsa viTa qori”.
b) “kaci, Cemgan ganatyorci, brunavs viTa tanajori”.
g) “cxensa kaci gakveTili mandikurad gardavhkidi”.
d) “nuTu srulad amogvwyvidnes uTvalavman, bevrman spaman”.
14. omis Semdgom xataelebis mimarT tarielis damokidebulebiT ras usvams xazs
avtori?
a) tarielma, rogorc meomarma da indoeTis damcvelma, Seubralebloba
gamoiCina maT mimarT;
b) tarielma, rogorc indoeTis damcvelma, gaufrTxilebloba gamoiCina, roca
ramazs sicocxle SeunarCuna.
g) tarieli gonieri da SorsmWvreteli saxelmwifo piri iyo da mixvda, Tavisi
mowyalebiT xataeTis sruli damorCileba rom ufro gauadvildeboda.
d) tarielis indoeTSi laSqroba misi survili ar iyo da is ewinaaRmdegeboda
yovelgvar Zaladobas.
15. ratom iyo mniSnelovani movlena tarielis gamarjveba xataeTSi?
a) tarielis gamarjvebam kidev erTxel daamtkica, rom indoeTi uZlieresi da
daumarcxebeli samefo iyo.
b) tarielis gamarjvebam cxadyo, rom misi saxiT qveyanas kargi mxedarTmTavari
da mmarTveli eyoleboda.
g) Tavisi gamarjvebiT tarielma mijnuris davaleba Seasrula da daamtkica, rom
misi siyvarulis Rirsi iyo.
d) Tavisi gamarjvebiT tarielma cxadyo, rom asaki da gamoucdeloba adamians
xels ar uSlis, Tavis mizans miaRwios.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 imsjeleT tarielis mxatvruli saxis Sesaxeb.
 imsjeleT xataeTis omis mniSvnelobis Sesaxeb.
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

wigni tarielisa indoT mefis winaSe da gamarjvebiT Semoqceva

1. ra miswera gamarjvebulma tarielma farsadans?


2. mxolod ris Semdeg datova xataeTi tarielma, am sityvebis mixedviT:
“saxelmwifo daviavre”?
3. ganmarteT mocemuli sityvebis azri: “azavrebi vaazavre”.
4. rogor gamoxata Tavisi mzrunveloba da tarielis dabrunebiT gamowveuli
sixaruli farsadanma?
5. visi naxva brZana mefem tarielis dabrunebidan meore dRes?
6. tarieli ambobs:
ramaz mefe mas winaSe Sepyrobili moviyvane;
tkbilad naxa xelmwifeman, viTa Svili saakvane.

50
orguli da moRalate namsaxursa davamgvane,
ese aris mamacisa metis-meti sigulvane!
1. rogor miiRo ramaz mefe farsadanma?
2. ganmarteT, ra iyo mefis aseTi lmobierebis mizezi?
3. ra miuCnevia vaJkacobad tariels? (citireba dauSvebelia)
4. rogoraa daxasiaTebuli tarieli am strofSi?
7. tarieli ambobs:
ciskrad mixmes, mibrZanebdes me sityvasa lmobiersa:
“Seundobo xataelsa, mas aqamdis Senamtersa?”
1. ganmarteT, ra brZana farsadanma?
2. romeli sityviT aris gamoxatuli mefis gulmowyaleba?
8. ratom unda Seewyalebina ramazi, tarielis azriT, farsadans?
9. ra pirobiT gaaTavisufles ramazi tyveobidan? ra daades xarkad xataeTs?
riTi sca pativi farsadanma ramazs, rogorc mefes?
10. ra moaxsena, ras dahpirda farsadans ramazi wasvlis win?
11. ra sTxova mefem tariels xataelTa wasvlis Semdeg?
12. ra daavala dedofals saidumlod mefem tarielis dabrunebis Semdeg?
13. tarieli igonebs:
CemTa mWvretelTa moecva qalaqi, Suka da bani.
om-gardaxdilsa mSvenodes me enianni kabani;
fermixdil-gvarad vSvenodi vardi, cremliTa nabani,
vinca miWvretdis, bndebodis, - marTlad ars, ar katabani.
1. rogor xvdeboda qalaqi xataeTidan dabrunebul tariels?
2. amowereT strofidan metaforis magaliTi.
3. amowereT teqstidan antonimebi.
14. rasTan dakavSirebiT ambobs tarieli: “Sevxeden, davhkrTi elvasa RawvTa
mzeebr naTelTasa”?
15. poemaSi vkiTxulobT:
naomarsa, dakodilsa xeli yelsa Camomeba.
dedofali sajdomTagan adga, wina momegeba,
viTa Svili gardamkocna, Rawvi vardi damileba,
miTxra: “nu eWv amas iqiT, TuRa mteri Se-Ra-geba”.
axlos damisves adgilsa, mun, sada meameboda.
piris-pir mijda igi mze, guli visTvisca kvdeboda.
malviT vuWvretdi, miWvretda, sxvad arad meubneboda;
Tvalni movswyvidni, sicocxle amiTa mearmeboda.
1. rogor gamoxata dedofalma Tavisi mzrunveloba tarielis mimarT?
2. raSi darwmunda tarielis Semxedvare dedofali?
3. ras ganicdida nadimze myofi tarieli da ratom?
4. rogor gamoxatavdnen TavianT grZnobas nadimze tarieli da nestani?
16. rogor daajildova gamarjvebuli tarieli mefem?
17. ra iyo nadimis Semdeg saxlSi wamosuli tarielis dardisa da mRelvarebis
mizezi?

wigni nestan-darejanisa sayvarelsa Tana mowerili

51
1. asmaTma nestanis werili miarTva tariels:
ewera: “vnaxe siturfe wyal-javarisa Senisa,
om-gadaxdili Svenodi, Senatevebi cxenisa,
ar-avi mimiCs mizezi Cemisa cremlTa denisa.
1. ras gulisxmobs nestani am sityvebSi: „ar-avi mimiCs mizezi Cemisa
cremlTa denisa“?
2. risi Tqma surs nestans, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
2. risi Cuqeba sTxova nestanma tariels da ratom?
3. ra aCuqa man sanacvlod mijnurs?
4. ratom eubneba tariels nestani: “erTi aseTi cocxalsa sxva Rame ar
gagTenodes”?

rCeva nestan-darejanis gaTxovebisa

weriTi davaleba #8

gaixseneT nestanis gaTxovebasTan dakavSirebiT gamarTuli samefo TaTbiri:


dilasa adre sras mixmes, dRe ra qmna mwuxrman JamiTa;
avdeg, vcan maTi ambavi, waslva vqmen miTve wamiTa;
1
vnaxe, ornive erTgan sxdes xasiTa oden samiTa,
ra mive, miTxres dajdoma, winaee davje skamiTa.
gvibrZanes, Tu: "RmerTman asre dagvaberna, da-ca-gvlia;
Jami gvaxlavs siberisa, siymawvile gardgvivlia;
2
yma ar mogvca, qali gvivis, visgan Suqi ar gvaklia,
ymisa ar-sma ara gvagva, amad zeda wagviTvlia
aw qalisa CvenisaTvis qmari gvinda, sad movnaxoT,
rome mivsceT taxti Cveni, saxed Cvenad gamovsaxoT,
3
samefosa vapatronoT, saxelmwifo SevanaxoT,
ar amovwydeT, mterTa CvenTa xrmali CvenTvis ar vamaxoT".
vTqviT: "Tqvenis Zisa ara-sma gulsa viT miefarebis,
magra kma Cvenad imedad, vin mzesa daedarebis;
4
visca sTxovT Svilsa sasiZod, mas didad gaexarebis,
sxvamca ra gkadreT! TviT iciT, magas ra moegvarebis".
daviwyeT rCeva saqmisa, guli mic, Tuca melia;
vTqvi: "Cemgan daSla amisi ar iTqmis, ar-saqmnelia!"
5
mefeman brZana: "xvarazmSa, xelmwife xvarazmelia,
Tu mogvcems Svilsa saCvenod, misebri ar-romelia".
rome pirvelve daeskvna, maT ese Seetyveboda;
erTmanerTsaca uWvretdes, sityvaca agre swbeboda.
6
Cemgan daSlisa kadreba marT ambvad ar egeboda,
oden davmiwdi, davnacrdi, guli mi da mo krTeboda.
dedofalman Tqva: "xvarazmSa mefea morWmiT mjdomeli,
maTsamca Svilsa sasiZod CvenTvis sxva sjobda romeli!"
7
Secilebamca vin hkadra, raTgan TviT iyo mndomeli!
mowmoba davhrTe, daeskvna dRe Cemi sulTa mxdomeli.
8 gagzavnes kaci xvarazmSas wina Svilisa mTxoeli;

52
SesTvales: "gaxda umkvidrod samefo Cveni yoveli;
ars erTi qali saZeo, ar kide-gasaTxoeli,
Tu mogvcem Svilsa samisod, sxvasa nuRaras moeli".
kaci movida, aevso jubaCiTa da ridiTa,
gahxareboda xvarazmSas sixaruliTa didiTa;
9
ebrZana: "mogvxvda RmrTisagan, Cven rome vinatridiTa!
da TviT magisebrsa Svilsamca Cven xelsa rasa vhxdidiTa!"
kvla gagzavnes sxvani kacni sasiZosa moyvanebad,
daavedres: "nu ayovnebT, modiT Cvenad nabrZanebad".
10
me maSvrali, naburTali sawols Seve mosvenebad,
gulsa sevda Semeyara, viwye WirTa mopovnebad".

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. ratom ar adardebdaT mefesa da dedofals vaJis aryola?
a) samefos maTTan erTad marTavda Rirseuli memkvidre - nestani;
b) mefes da dedofals hyavdaT mzesaviT lamazi asuli;
g) samefos xmliT daicavda tarieliviT mamaci amirbari.
d) xataeTSi gamarjvebis Semdeg veravin gabedavda indoeTTan mtrobas.
2. I strofis mixedviT, ra mowmobs, rom samefo TaTbiri Zalian mniSvnelovani
iyo?
a) samefo TaTbirze tarieli gaTenebisTanave ixmes.
b) samefo TaTbirs eswreboda dedofalic.
g) samefo TaTbirze, tarielis garda, uxmes sxva didebulebsac.
d) samefo TaTbirs mxolod ramdenime adamiani eswreboda.
3. ras gvamcnobs nestanis momavali samefo uflebebis Sesaxeb mocemuli taepi:
“rome mivsceT taxti Cveni, saxed Cvenad gamovsaxoT”?
a) nestani mSoblebis sicocxleSi mxolod TanammarTveli iqneboda.
b) nestansa da misi meuRles absoluturi mmarTvelobis neba eZleodaT.
g) indoeTis mmarTveli iqneboda nestanis meuRle da ara maTi asuli.
d) nestani erTpirovnuli mmarTveli iqneboda indoeTisa.
4. gaixseneT, mefis romel gadawyvetilebas ewinaaRmdegeba mocemuli sityvebi,
nestanis momavali qmris Sesaxeb Tqmuli: “samefosa vapatronoT, saxelmwifo
SevanaxoT”?
a) farsadanma Tavis droze gadawyvita, indoeTis samefo taxtze tarieli daesva.
b) farsadani Sehpirda saridans, rom or samefo gvars gaaerTianebda nestanisa
da tarielis qorwinebiT.
g) farsadanma nestanis dabadebis Semdgom indoeTis momaval mmarTvelad
sakuTari asuli gamoacxada.
d) nestanis dabadebis Semdeg farsadans gadawyvetili hqonda, saridanis samefo
kvlav tarielisTvis daeTmo saganmgeblod.
5. I-II-III strofebis mixedviT, ratom aris mefe sagonebelSi Cavardnili?
a) mefes adardebs, rom ar hyavs vaJi-memkvidre;
b) farsadans, rostevan mefis msgavsad, adardebs, vin daicavs indoeTs misi
sikvdilis Semdgom.
g) mefem ar icis, rogor Sexvdebian mis nebismier gadawyvetilebas
qveSevrdomebi.
d) farsadanma ar icis, vin SeiZleba iyos misi qaliSvilis momavali meuRle.
6. ra aris, mefis sityviT, nestanis gaTxovebasTan dakavSirebiT maTi saCqaro
gadawyvetilebis mizezi?

53
a) mede-dedofali miiCnevdnen, rom ukve dro iyo maTi qaliSvilis gaTxovebisa.
b) mefe fiqrobda, rom moxucda da Tavad veRar marTavda qveyanas.
g) mefes adardebda, umemkvidrod darCenili indoeTi mtrebs ar gaenadgurebina.
d) mefe-dedofali SiSobda, rom qveSevrdomebs SesaZloa ar moswonebodaT
nadimze pirvelad nanaxi nestani.
7. CamoTvlilTagan romeli strofia dawerili maRali SairiT?
a) I strofi.
b) III strofi.
g) IV strofi.
d) IX strofi.
8. rogor imoqmeda mefis gadawyvetilebis mosmenam tarielze?
a) damSvidda.
b) ganrisxda.
g) aRelvda.
d) gaukvirda.
9. tarielis xasiaTis ra Tviseba Cans, V strofis mixedviT?
a) simxdale.
b) meryeoba.
g) goniereba.
d) morCileba.
10. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs avtori mocemul striqonSi: “yma
ar mogvca, qali gvivis, visgan Suqi ar gvaklia”?
a) metafora.
b) epiTeti.
g) Sedareba.
d) aliteracia.
11. ratom fiqrobda tarieli ase: “"Cemgan daSla amisi ar iTqmis, ar-saqmnelia!"?
a) tarieli fiqrobda, rom ar SeeZlo ufro gonivruli gadawyvetileba
SeeTavazebina mefisaTvis.
b) tarieli fiqrobda, rom mefis gadawyvetileba marTlac gonivruli iyo.
g) tarieli fiqrobda, rom mefem da dedofalma didebulebTan erTad is
mxolod dasturisTvis ixmes da ara rCevis sakiTxavad.
d) tarieli fiqrobda, rom, rac ar unda eTqva, didebulebi mxars ar
dauWerdnen.
12. ratom miiCnevda xvarazmSahis Zes sasurvel sasiZod dedofali?
a) nestanis masze daqorwinebiT indoeTis samefos axali teritoriebi
SemouerTdeboda.
b) nestanis masze daqorwinebiT xorezmTan gamudmebuli omi dasruldeboda.
g) nestanis masze daqorwinebiT indoeTi Zlier mokavSires SeiZenda.
d) nestanis masze daqorwinebiT indoeTi xorezmze gavlenas moipovebda.
13. rogor axasiaTebs farsadans mocemuli monakveTi?
a) rogorc keTilSobils.
b) rogorc Zlevamosils.
g) rogorc mzrunvel mamas.
d) rogorc moyvarul aRmzrdels.
14. ra iyo mizezi tarielis aseTi mdgomareobisa: “oden davmiwdi, davnacrdi,
guli mi da mo krTeboda”?
a) tarielis kargavda samefo taxtze memkvidris uflebebs.
b) indoeTs xataelTa Semdgom axali sarTxe daemuqreboda xorezmis saxiT.
g) tarieli kargavda mijnurTan erTobis SesaZleblobas.

54
d) tarieli SfoTavda mefis ugunurebisa da mis mimarT gamoCenili umadurobis
gamo.
15. riTi gansxvavdeba darbazoba farsadanisa rostevan mefis vezirebTan
TaTbirisagan?
a) rostevans ar usaubria TinaTinis gaTxovebasTan dakavSirebiT.
b) farsadani samefos mxolod sakuTari Sexedulebebis mixedviT marTavda,
rostevani ki _ vezirebTan erTad.
g) farsadanis mimarT ufro meti mokrZaleba hqondaT vezirebs, vidre
rostevanis mimarT.
d) rostevanis ufro eSinodaT vezirebs, vidre didebulebs farsadanisa.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 daaxasiaTeT farsadan mefe mocemuli monakveTis mixedviT da imsjeleT misi
gadawyvtilebis umTavres motivebze.
 daaxasiaTeT tarieli mocemuli monakveTis mixedviT.
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

tarielisa da nestan-darejanis TaTbiri da gamorCeva

weriTi davaleba #9

gaixseneT tarielisa da nestanis TaTbiris epizodi:


iyo ar-naTlad naTeli, fardagsa Semomdgomeli;
ebura moSliT pir-oqro ride, me mivec romeli,
1
miTve mwvaniTa uebro miwoliT taxtsa mjdomeli,
cremlisa Rvarsa moecva piri, elvaTa mkrTomeli.
qve wva, viT kldisa napralsa vefxi pir-gamexebuli,
arca mze hgvanda, arc mTvare, xe alva, edems xebuli;
2
asmaTman damsva Sors-gvarad gulsa me laxvar-xebuli;
merme wamojda warb-SerWmiT, gamwyrali, garisxebuli.
mibrZana: "mikvirs, rad moxve mSleli pirisa mtkicisa,
gamwiravi da muxTali, Sen, gamtexeli ficisa?!
3
magra nacvalsa patiJsa migcemso zena, mi, cisa!"
vhkadre: "ra gkadro pasuxi mis Cemgan me uvicisa?"
vTqvi: "pasuxsa veras gkadreb, Tu ara vscnob me marTalsa:
4 ra Segcode, ra miqmnia ucnobosa, fer-namkrTalsa?"
kvlaca miTxra: "ras geubna mtyuansa da Sen muxTalsa?

55
diacurad rad movRordi? me davuwvav amiT alsa.
Sen ar ici xvarazmSasi saqmrod Cemad moyvaneba?!
Sen jdomilxar savazirod, Seni rTula amas neba,
5
Sen gastexe fici Cemi, simtkice da igi mcneba,
RmerTman qmna da dagirCina cudad Seni xelovneba!
gaxsovs, odes "haÎ-haÎ-s" zmidi, cremlni Senni velTa hbandes,
mkurnalni da dastaqarni wamalsa-ye mogitandes?
6
mamacisa sicruveTa, netar, sxvani ramca hgvandes!
raTgan damTme, meca dagTmob, vinZi ufro daziandes!
amas vbrZaneb: vinca ginda epatronos indoeTsa,
egrec me maqvs patronoba, ugzos vliden, Tunda gzeTsa!
7
ege agre ar iqmnebis, wa, momcTar xar mosaceTsa,
azrni Senni Senve ggvanan, mtyuansa da Sen ageTsa!
cocxal viyo, Sen indoeTs, RmerTo, xani vera dahyo!
Tu ecado dayofasa, xorcTa SenTa suli gahyo!
8
sxva Cemebri vera hpovo, caTamdisca xeli ahyo!"
ese sityva daasrula, yma atirda, sulTqvna, ah-yo..
Tqva: "ra mesma ese misgan, meimeda metis-metad,
kvla mieca TvalTa Zali mis naTlisa egre Wvretad.
9
aw davkarge; rad ar gikvirs, rad cocxal var, rad var retad?
vaÎ, sofeli uxanoo, rad hzi sisxlTa CemTa xvretad?
Sevhxeden, vnaxe sasTunal musafi gaSliT mdebare,
aviRe, avdeg me RmrTisa da merme maTi mqebare,
10
vhkadre, Tu: "mzeo, dagiwvav, Cemica dawvi mze bare,
raTgan ar momklav, pasuxi erTai gkadro me bare.
rome gkadreb, ese sityva aw Tu cudad naliqnia,
camca mrisxavs, mzisa Suqni yola CemTvis nu Suqnia!
11
Tu maRirseb gakiTxvasa, avi ara ar miqmnia".
man mibrZana: "raca ici, Tqvio!", Tavi damiqnia.
kvlaca vhkadre: "me Tu, mzeo, SenTvis fici gametexos,
RmerTman awve risxva misi zeciT CemTvis gaamexos!
12
visi ginda uSenosa piri memzos, tani mexos,
maSa maSin ragvar davrCe, ra laxvari gulsa mexos!
me mefeTa darbazs mixmes, Seqmnes didi vaziroba.
maT winasve daepira ima ymisa Seni qmroba.
13
dameSala, ver davSlidi, damrCeboda umecroba;
Tavsa vuTxar: "miemowme, Jamad gijobs gulmagroba".
memca daSla viTa vhkadre, raTgan igi ver mimxvdara!
ar ityvis, Tu: "indoeTi upatronod ar momxdara?
14
tariel ars memamule, sxvasa hmarTebs arvis ara!
vis moiyvans, ara vici, anu igi vin momcdara?
vTqvi: "amiTa veRaras viqm, Rone sxva ra movigvaro";
Tavsa vuTxar: "nu mogicav, gonebao mraval-gvaro!"
15
medva guli mxecisaebr, aTasjerca mindors varo,
vismca mivec Tavi Seni, Senve radme ar wamgvaro?!"
sulTa vhyiddi gulisaTvis, koSki amad gamebazra;
igi wvima da-re-nelda, rome pirvel vardi azra;
16
vnaxe, Zowsa margaliti gare turfad moemazra.
mibrZana, Tu: "ege saqme memca marTlad rad meazra?!
17 ar davijereb me Sensa Ralatsa, orgulobasa,

56
uaris qmnasa RmrTisasa, amisTvis ar madlobasa;
iajdi Tavsa Cemsa da morWmiT indoeTs flobasa!
me da Sen davsxdeT xelmwifed, sjobs yovlsa siZe-sZlobasa".
me RmrTisaebrad momitkba gamwyrali, gamqisebuli,
anu mze iyo qveyanad, an mTvare pir-gavsebuli;
18
axlos damisva, maRirsa aqamdis ar-Rirsebuli;
meubneboda, damivso cecxli amiTa gzebuli.
mibrZana, Tu: "gonieri xams arodes ar aCqardes,
raca sjobdes, moagvaros, sawuTrosa dauwynardes;
19
Tu sasiZo ar mouSva, va Tu mefe gagimwardes,
Sen da isi waikidneT, indoeTi gardaqardes!
kvla Tu siZe SemouSva, me SemirTos, iyos asden,
erTmanerTsa gaveyarneT, Zoweulni gagviflasden,
20
maT morWmulTa moivlinon, Cven patiJni gagviasden,
ese ambad ar egebis, rome sparsni gagvixasden".
me vhkadre: "RmerTman aSoros mas ymasa Seni qmaroba!
ra Semoviden indoeTs, Sevigna maTi gvaroba,
21
vuCveno Cemi Zal-guli da Cemi meomaroba:
asre davxocne, SeeZlos aRara, ar, saxmaroba!"
mibrZana, Tu: "xams diaci diacurad, saqme-dedlad,
didsa sisxlsa ver Segaqmnev, ver viqmnebi Sua kedlad:
22
ra movides siZe, mokal misTa spaTa auwyvedlad.
qmna marTlisa samarTlisa xesa Seiqms xmelsa nedlad.
asre qmen, Cemo lomo da mjobo yovelTa gmirTao,
moparviT mokal sasiZo, laSqarTa nu moirTao,
23
misTa spaTaca nu dahxoc, zroxaTa viTa, virTao, -
diadi sisxli ubralo kacmanmca viT itvirTao?
igi ra mohkla, euben patronsa, Cemsa mamasa,
hkadre, Tu: "sparsTa vera viqm indoeTisa Wamasa,
24
Cemia mkvidri mamuli, ar mivscem arca dramasa,
ar damexsnebi, gagixdi qalaqsa viTa tramasa!"
Cemi yola nura ginda - siyvaruli, nuca ndoma,
amiT ufro mogecemis samarTlisa Sen moxdoma;
25
qmnas mefeman yel-motexiT Semoxvewa, Semokvdoma,
xelTa mogcems Tavsa Cemsa, Segvferobdes erTgan sxdoma"

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. romeli striqoniTaa gadmocemuli ganrisxebuli nestanis Sinagani
mdgomareoba?
a) “miTve mwvaniTa uebro miwoliT taxtsa mjdomeli”.
b) “qve wva, viT kldisa napralsa vefxi pir-gamexebuli”.
g) “iyo ar-naTlad naTeli, fardagsa Semomdgomeli”.
d) “arca mze hgvanda, arc mTvare, xe alva, edems xebuli”.
2. nestanis azriT, ra amZimebda tarielis danaSauls?
a) is, rom tarielma dasturi misca mefesa da dedofals TaTbrize.
b) is, rom tarielma ar Seatyobina nestans, TaTbirze momxdari ambavi.
g) is, rom tarielma siyvarulis fici gatexa.
d) is, rom tarielma advilad daiviwya nestanis gamo gadatanili tanjva.

57
3. ras miiCnevda nestani TaTbirze tarielis dasturis mizezad VII strofis
mixedviT?
a) tariels surs, moipovos keTilganwyoba indoeTis momavali mefisa _
xvarazmSahis Zisa.
b) tariels ar SeuZlia Tavisi siyvarulis dacva.
g) tariels arasdros hyvarebia nestani.
d) tariels surda, mefisa da dedoflisTvis eamebina.
4. VII strofis mixedviT, ra gamoxatavs nestanis, rogorc momavali mmarTvelis
saxes ?
a) nestanis mbrZanebluri kilo.
b) nestanis mefeTa Sesaferisi risxva.
g) is, rom nestani mefis gadawyvetilebas ar iziarebs da ar apirebs
damorCilebas.
d) is, rom nestanma icoda TaTbiris Sesaxeb.
5. rogor apirebda nestani tarielis dasjas?
a) nestani Tavadac daTmobda tariels da mis grZnobas aRar gaiziarebda.
b) tarieli aRar iqneboda indoeTis amirbari.
g) nestani tariels Tavisuflebas waarTmevda.
d) nestani tariels indoeTidan gaaZevebda.
6. rogor auxsna tarielma nestans darbazobaze momxdari ambavi?
a) tarielma ver SeZlo darbazobaze Rirseuli pasuxis gacema mefisTvis.
b) tariels surda, sxva didebulebis winaSe aexsna mefisTvis, rom cdeboda.
g) tariels ugunurebad miaCnda ukve gadawyvetili saqmis daSla.
d) tariels ar surda misi mijnurobis Sesaxeb vinmes gaego.
7. ratom fiqrobda tarieli, rom mefe mizans ver miaRwevda?
a) mijnurTa daSorebas mefec ver SeZlebda.
b) mefe sabolood mixvdeboda, rom cdeboda.
g) tarieli ar apirebda Tavisi samemkvidro uflebis daTmobas.
d) didebulebi mefes ar miscemdnen ucxoeli ufliswulis gamefebis uflebas.
8. rogor gesmiT mocemuli metaforis azri: “vnaxe, Zowsa margaliti gare
turfad moemazra”?
a) cremlebi nestanis mSvenier saxes amSvenebda.
b) cremlTa dena Sewyda nestanis mSvenier saxeze.
g) nestanma gaiRima.
d) nestans TeTri pirisaxe da wiTeli Rawvebi amSvenebda.
9. ra marTebdaT nestanis azriT, masa da tariels, mocemuli sityvebis mixedviT:
“raca sjobdes, moagvaros, sawuTrosa dauwynardes”?
a) yovelgvari sirTulis gadalaxva.
b) dacda da droisTvis problemis gadawyvetis mindoba.
g) wuTisoflis wesis morCileba.
d) viTarebis sworad Sefaseba da gadawyvetilebis ise miReba.
10. ratom miiCnevda nestani tarielis sasiZosTan brZolas saxifaTod?
a) sasiZosTan brZolaSi, SesaZloa, tarieli daRupuliyo.
b) sasiZosTan dapirispirebas SesaZloa xorezmTan omi mohyoloda.
g) sasiZosTan brZola SesaZloa didxans gagrZelebuliyo da miznisTvis male
ver mieRwiaT.
d) es mefes ganarisxebda da samoqalaqo omi indoeTs daasustebda.
11. ratom miaCnda nestans miuReblad xvarazmSahis ZesTan qorwineba?
a) am qorwinebis Semdeg indoeTSi xvarazmelebi gabatondebodnen.
b) es qorwineba samudamod daaSorebda nestansa da tariels.

58
g) am qorwinebiT da xvarazmelebis gabatonebiT areuloba daiwyeboda indoeTSi.
d) es qorwineba gayrida mijnurebs da safrTxes Seuqmnida indoeTis
damoukideblobas.
12. ratom fiqrobda nestani, rom sasiZos mokvla saukeTeso gamosavali iyo?
a) umeTaurod darCenili jari winaaRmdegobas ver gabedavda.
b) umemkvidrod darCenili xvarazmelebi indoeTTan oms ver gabedavdnen.
g) am gziT sisxlisRvras airidebdnen da msxverpli naklebi iqneboda.
d) am gziT sisxlisRvras airidebdnen da indoeTis jaric tarielis mxares
gadavidoda.
13. CamoTvlilTagan, romeli striqoni gamoxatavs, rom nestanisa da tarielis
gadawyvetileba erTaderTi da swori gamosavali iyo?
a) “hkadre, Tu: "sparsTa vera viqm indoeTisa Wamasa”.
b) “qmna marTlisa samarTlisa xesa Seiqms xmelsa nedlad”.
g) “amiT ufro mogecemis samarTlisa Sen moxdoma”.
d) “diadi sisxli ubralo kacmanmca viT itvirTao?”.
14. ratom ar unda gaemxila nestanis SerTvis survili tariels, qalis azriT?
a) raTa yvelas efiqra, rom tarielma damoukideblad miiRo es gadawyvetileba.
b) am gziT tariels SesaZloa mefis risxva gaenelebina.
g) tarielis qmedebis mizezi qveynis momavalze zrunva unda yofiliyo da ara
piradi keTildReoba.
d) Tu sasiZos mokvlis mizezi nestani ar iqneboda, mefe Tavad sTxovda Tavisi
asulis SerTvas tariels.
15. ra mohyveboda, nestanisa da tarielis azriT, maTi miznis ganxorcielebas?
a) gamouval mdgomareobaSi Cavardnili mefe veRar dasjida tariels.
b) indoeTis samefo taxtze avidoda nestani.
g) indoeTSi veRar gabatondeboda gareSe Zala.
d) nestanisa da tarielis qorwineba da indoeTis ori samefo dinastiis
gaerTianeba.

b) weriTi davaleba (25 qula)


gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 imsjeleT nestanisa da tarielis mxatvruli saxeebis Sesaxeb.
 imsjeleT miRebuli gadawyvetilebis marTebulobaze (yuradReba gaamaxvileT
frazaze ““qmna marTlisa samarTlisa xesa Seiqms xmelsa nedlad”).
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa realizebuli saTqmeli mocemul
monakveTSi da CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba miRebuli
gadawyvetilebis SesaZlo SedegebTan dakavSirebiT.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

xvarazmSas Svilis indoeTs mosvla saqorwilod da tarielisagan misi


moklva

59
1. ra ganwyobiT Sexvda farsadani xvarazmSahis Zis mosvlas da vis daavala misi
daxvedra?
2. gadmoeciT tarielisTvis farsadanis Tqmuli sityvebis azri: “CemTvis ese dRe
lxini da sixarulia. gardavixadoT qorwili, xams viTa dasa, srulia;”
3. ratom ubrZana tariels mefem, roca gaigo sasiZo qalaqs uaxlovdebao: “mun
misad naxvad gaviden uSenod spani sxvani”?
4. rogori karvebi dadga tarielma xvarazmSahis Zis sapativcemulod? ras
agonebda is dRe tariels?
5. tarieli ambobs: “me davSver, viTa wesia saurav-gardaxdilisa; Sina wamove
maSvralsa, qmna momndomoda Zilisa” - rogor gesmiT “saurav-gadaxdils”?
6. ratom daibara kvlav nestanma tarieli? ratom iyo ase ganrisxebuli?
7. rogor imoqmeda tarielze nestanis sityvebma da ra gaifiqra amiT
Seuracxyofilma amirbarma?
8. rogori iyo tarielis gadawyvetileba, am sityvebis mixedviT: “Sina move,
moklva misi davapire, ar davymundi.“
9. vin iaxla sasiZos mosaklavad wasulma tarielma?
10. rogor mokla tarielma sasiZo?
11. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli am striqonSi: “karvis kalTa CaxlaTuli
CavWer, Cavakarabake”?
12. sad Seafara Tavi sasiZos mokvlis Semdeg tarielma?
13. rogori iyo tarielis ganwyoba da sulieri mdgomareoba, am sityvebis
mixedviT: “mun Sigan Seve mSvidobiT, amod igive me vari!”?
14. vis mimarTa dasaxmareblad qalaqSi gamagrebulma tarielma?
15. Tqveni sityvebiT gadmoeciT azri striqonebisa: “ar gawyda moslva mdevarTa
Ramesa dia bnelasa, Cemi ra cnian, scvidian Tavebsa maTsa mrTelasa”
16. vin gamougzavna tariels mociqulad farsadanma? ra daatexa Tavs tarielis
saqcielma farsadans, misive sityvebis mixedviT?
17. farsadanma tariels SemouTvala:
xvarazmSas sisxli ubralo saxlad rad damadebine?
Tu Cemi qali gindoda, rad ara Semagebine?
me bersa Sensa gamzrdelsa sicocxle maarmebine,
dRed sikvdilamdis Senica Tavi ar maaxlebine!
1. ras sdebs bralad tariels farsadani?
2. rogor imoqmeda farsadanze tarielis saqcielma?
3. romeli sityvebi gamoxatavs azrs, rom tariels ar epatieba misi
saqcieli?
18. tarielma farsadans SeuTvala:
Seni qali arad minda, gaaTxove, gamaride!
indoeTi Cemi aris, arvis mivsce Cemgan kide.
vinca Cemsa damecilos, misiT masca amovfxvride,
sxvas meSvelsa garegansa, momkal, visca vinatride!
1. ras asaxelebs sasiZos mokvlis mizezad tarieli?
2. ra eloda mas, vinc tariels samefoSi Seecileboda?
3. ra ar hqonda sanatreli tariels? (citireba dauSvebelia)
19. tarieli mefes SuuTvlis:
iciT, indoTa samefo razomi sra-sajdomia! —
erTiRa me var memkvidre, — yvelai Tqven mogxdomia:
amowyda maTi yvelai, mamuli Tqven dagrComia;
samarTlad taxti uCemod aravisad misaxvdomia.

60
1. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
2. ras miiCnevs tarieli farsadanis Zlevamosilebis mizezad?
3. ratom iyo misi gadawyvetileba samarTliani, tarielis azriT?
20. tarieli farsadans eubneba: „TviT iciT, xelmwife xams mqmneli samarTalisa”
– ra miaCnda usamarTlobad tariels? ras sayvedurobs gamzrdels?
21. tarielis ra Tviseba Cans, am sityvebis mixedviT: „sxva mefe dajdes indoeTs,
mertyas Cemi xrmalia?!”?

ambis cnoba tarielisagan nestan-darejanis dakargvisa

1. ra aSfoTebda Tavis qalaqSi gamagrebul tariels?


2. visgan Seityo tarielma nestanis dakargvis ambavi?
3. ras sTxovda qalaqTan mosuli, Tavzardacemuli asmaTi tariels?
4. asmaTis sityviT, ratom ixmo tarieli mefem, roca sasiZos mokvlis ambavi
moaxsenes?
5. rogor axsna tarielis saqcieli mefem? ris safuZvelze fiqrobda mefe ase?
6. visi dasja gadawyvita ganrisxebulma mefem da ratom? rogor daaxasiaTebdiT
am gadawyvetilebis mixedviT farsadans?
7. ratom fiqrobdnen qveSevrdomebi, rom mefe danaqadebs aasrulebda?
8. ras abralebda davari nestans, am sityvebis mixedviT: “anu sisxliTa misiTa
Cemi rad moazRvevine?”
9. davari ambobs: “ar cudad momklavs Zma Cemi, ra giyav, ra gaqnevine?” –
1. ganmarteT mocemuli sityvebis azri.
2. gaixseneT, rogor aasrula davarma Tavisi sityva?
10. ra moimoqmeda davarma nestanis gadakargvis Semdeg?
11. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli mocemul striqonSi: „dana daica,
mocakvda, daeca, gasisxlmdinarda“?
12. tarieli ambobs: „aw Tavsa misad saZebrad mivscem, sad klde da wyalia,
srulad gavqvavdi, Semeqmna guli marT viTa salia”
1. ra gadawyvita tarielma nestanis dakargvis Semdeg?
2. rogor axasiaTebs tariels misi gadawyvetileba?
3. tarielis rogor sulier mdgomareobas gamoxatavs xazgasmuli
sityvebi?
13. ra sTxova nestanis dakargviT Tavzardacemulma tarielma Tavis guls?
14. vin gaiyola Tan nestanis saZebrad wasulma tarielma?
15. gaixseneT:
1. ramden xans eZeba tarielma nestani, sanam sabolood dakargavda misi
povnis imeds?
2. ra azri unarCunebda imeds tariels, miuxedavad uSedego Zebnisa?
3. ra gadaxda am xnis ganmavlobaSi tariels?
16. mxolod vinRa iyo tarielis gamamxnevebeli im mZime wuTebSi?

61
ambavi nuradin fridonisa, odes tariels Seeyara

1. ratom ar Sevida qalaqSi tarieli?


2. rogor gesmiT mocemuli striqonis azri: “merme avdeg sevdiani, miRamebda
gulsa muri.”
3. tarieli ambobs: “zeda jda Savsa taiWsa, aw ese me miTqs romeli, marT viTa
qari moqroda gaficxebuli, mwyromeli”
1. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
2. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli mocemul striqonSi: “marT viTa qari
moqroda gaficxebuli, mwyromeli”?
4. ratom SeCerda fridoni tarielis danaxvisas?
5. ra iyo fridons damtydari ubedurebis mizezi, am sityvebis mixedviT: “igi
mterni gamilomdes, aqamdisca rome viTxen, ukazmavsa miRalates, saWurvelni gar
ver viTxen”?
6. rogor gesmiT mocemuli striqonis azri: “gamicada, RmerTsa hkadra: “Sen
aseTni xeni viT hxen!” – aRniSneT, ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli mocemul
striqonSi?
7. rogor uSvela tarielma daWril fridons?
8. gaixseneT tarielisa da fridonis Sexvedra:
1. vin iyo fridoni da ra erqva mis samefos?
2. rogor axasiaTebs fridoni Tavis samefos, am sityvebis mixedviT:
“cotaa, magra yovelgniT sikeTe-miuwdomeli”?
9. Tqveni sityvebiT gadmoeciT mocemuli strofis Sinaarsi:
pirvel miTxra: “ara vici, ra xar, anu ras gamsgavso?“
anu egre ram daglia, anu pirvel ram gagavso?
raman Seqmna moyviTanod, vard-giSeri rome hrgavso?
RmerTman misgan anTebuli sanTelica rad dagavso?
10. ra iyo fridonisa da misi biZaSvilebis mtrobis mizezi?
11. ratom SeebrZolnen im dRes fridoni da misi biZaSvilebi?
12. rogor SeZlo fridonma Tavis gadarCena?
13. ras apirebda fridoni, am sityvebis mixedviT: “oxrad gavuxdi yofasa maT
saRamosa da dilasa, vuxmob yvavTa da yoranTa, maT zeda vaqmnev xadilsa!”?
14. tarieli fridons eubneba:
ama ymaman SemikveTa, guli miske mimibrunda.
movaxsene: “aCqareba Seni yola ara unda,
meca Tana wamogyvebi, daixocnen igi mun, da!
Cven orTave meomari ganaRamca SegviZrwunda!
1. rogor gesmiT: “ama ymaman SemikveTa”?
2. ra iqneboda zianis momtani fridonisTvis, tarielis azriT?
3. ratom iyo tarieli darwmunebuli TavianT gamarjvebaSi?
4. rogor daaxasiaTebdiT tariels, am strofis mixedviT?
15. ratom ar uambo tarielma fridons Tavisi ambavi Sexvedrisas?

62
16. rogor Seegebnen qalaqSi dabrunebul fridons qveSevrdomebi?
17. risi Tqma surs tariels, am sityvebis mixedviT: “kvla movewone, veturfe me
misi gardnakidari”?
18. rogor axasiaTebs fridonis qalaqs tarieli?

Svela tarielisagan fridonisa

weriTi davaleba #10

“vefxistyaosanSi” moTxrobilia tarielisagan fridonis Svelis ambavi:


“mojobda, omi SeeZlo, xmareba cxen-abjarisa;
davkazmeT navi, katarRa da ricxvi spaTa jarisa;
1
kaci xmda, misTa mWvretTaTvis Ronemca eaja risa!
aw giTxra omi moymisa, mebrZolTa damsajarisa.
maTi mesma dapireba, CabalaxTa Camoburva;
navi wina momegeba, ara vici, iyo Tu rva.
2
ficxlad zeda Sevejaxe, maT daiwyes amod curva;
qusli vhkar da davuqcive, daizaxes diacur va!
kvla sxvasa mive, movhkide xeli navisa bagesa,
zRvasa davanTqi, davxoce, omimca raRa agesa!
3
sxvani gameqces, mihmarTes maT maTsa saqulbagesa;
vinca miWvretdes, ukvirda, maqebdes, ar maZagesa.
zRva gaviareT, gavediT, Semogvitives cxenia,
kvla SevibeniT, Seiqmna omisa simarcxenia.
4
mun momewonnes fridonis siqvele-sificxenia:
ibrZvis lomi da pirad mze, igi alvisac xenia.
TviT ornive biZa-Zeni misni xrmliTa Camoyarna,
xelni wmidad daekveTnes, igi asre asapyarna,
5
moiyvanna mxar-dakrulni, erTman orni ar dayarna,
maTni ymani aatirna, misni ymani amayarna.
maTni laSqarni gagveqces; veceniT, ga-ca-vfanteniT.
ficxlad wavuReT qalaqi, ar Tavni gavazanteniT;
6
qviTa davhleweT wvivebi, Cven igi gavanateniT.
momkal, Tu lari dahlioT an akidebiT, an teniT.
fridon naxna saWurWleni da beWedni misni dahsxna.
TviT ornive biZa-Zeni dapyrobilni wamoasxna.
7
misad nacvlad sisxlni maTni moRvarna da velTa asxna;
Cemi Tqves, Tu: “RmerTsa madli, vin alvisa xeni asxna!”
mivediT, moqalaqeTa zari Cnda, rome zmidian,
ajabTa mqmnelni mWvretelTa gulsa mun daabmidian;
8
me da nuradins yvelani qebasa Segvasxmidian,
gviTxrobdes: “mklavTa TqvenTagan jerT maTni sisxlni midian!”

63
laSqarni fridons mefed da mixmobdes mefeT-mefobiT,
TviT Tavsa maTsa - monad da Cemsa - yvelasa sefobiT;
9
daRrejiT viyav, ver mpoves verodes vardis mkrefobiT,
Cemi ver cnian ambavi, mun iyo ar iefobiT”.

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


1. romel striqonSi Cans tarielis fizikuri Zliereba?
a) “zRvasa davanTqi, davxoce, omimca raRa agesa!”
b) “sxvani gameqces, mihmarTes maT maTsa saqulbagesa”
g) “qusli vhkar da davuqcive, daizaxes diacur va!”
d) “Cemi Tqves, Tu: “RmerTsa madli, vin alvisa xeni asxna!”
2. romel striqonSia gamoxatuli metaforulad fridonis simamace da
Seudarebeli meomroba?
a) “TviT ornive biZa-Zeni misni xrmliTa Camoyarna”
b) “mun momewonnes fridonis siqvele-sificxenia”
g) “ibrZvis lomi da pirad mze, igi alvisac xenia”
d) “aw giTxra omi moymisa, mebrZolTa damsajarisa”
3. ris moyolas apirebda tarieli avTandilisTvis, mocemuli striqonis
mixedviT: “aw giTxra omi moymisa, mebrZolTa damsajarisa”?
a) rogori kargi meomari iyo fridoni;
b) fridonisa da misi mtrebis brZolis ambavs;
g) fridonis mier Tavisi samefos dacvis ambavs;
d) fridonis mier Tavisi Rirsebis dacvis ambavs.
4. romel striqonSi iyenebs avtori tropul metyvelebas?
a) “moiyvanna mxar-dakrulni, erTman orni ar dayarna”
b) “kaci xmda, misTa mWvretTaTvis Ronemca eaja risa!”
g) “Cemi ver cnian ambavi, mun iyo ar iefobiT”
d) “daRrejiT viyav, ver mpoves verodes vardis mkrefobiT”.
5. ra iyo mizezi fridonis mier gamarTuli omisa?
a) fridons Tavisi samefos dacva surda;
b) fridons Tavisi samefos gaTavisufleba surda;
g) fridons SurisZieba da Tavisi samefos gafarToeba surda;
d) fridons Tavisi samefosTvis saxelis ganTqma surda.
6. rogor axasiaTebs tarieli TavianT metoqeebs?
a) rogorc Rirseul mowinaaRmdegeebs;
b) rogorc sastik mebrZolebs;
g) rogorc verag mtrebs;
d) rogorc mxdal meomrebs.
7. ras gvamcnobs tarieli TavianTi mowinaaRmdegeebis Sesaxeb: “mihmarTes maT
maTsa saqulbagesa”?
a) maTma mtrebma gemebs Seafares Tavi;
b) maTma mtrebma qalaqs Seafares Tavi;
g) maTma mtrebma damxmare Zala gamoiyenes;
d) maTma mtrebma iaraRi dayares.
8. fridonis ra Tviseba Cans mocemul monakveTSi: “xelni wmidad daekveTnes, igi
asre asapyarna”?
a) samarTlianoba; b) simamace; g) veragoba; d) sisastike.
9. risi xazgasma surs tariels, mocemuli sityvebis mixedviT: “erTman orni ar
dayarna”?

64
a) fridonma ar gaaTavisufla Tavisi biZaSvilebi;
b) fridonma daxoca Tavisi biZaSvilebi;
g) fridonma martom daamarcxa Tavisi biZaSvilebi;
d) fridonma sicocxle SeunarCuna Tavis datyvevebul biZaSvilebs.
10. tarielisadmi ra damokidebulebas gamoxatavda laSqari, am sityvebis
mixedviT: “Cemsa - yvelasa sefobiT”?
a) pativiscemas; b) siamayes; g) aRfrTovanebas; d) erTgulebas.
11. tropuli metyvelebis ra saSualebaa gamoyenebuli mocemul striqonSi:
“misad nacvlad sisxlni maTni moRvarna da velTa asxna”?
a) hiperbola; b) epiTeti; g) metafora; d) Sedareba.
12. tarielis ra sulieri mdgomareoba Cans mocemul monakveTSi: “daRrejiT
viyav, ver mpoves verodes vardis mkrefobiT”?
a) sixaruli; b) martooba; g) imedgacrueba; d) dardi.
13. qalaqis mcxovrebTa ra ganwyoba Cans mocemul monakveTSi: “mivediT,
moqalaqeTa zari Cnda, rome zmidian, ajabTa mqmnelni mWvretelTa gulsa mun
daabmidian”?
a) mowiweba; b) siyvaruli; g) morCileba; d) SiSi.
14. rogor afasebs gamarTul brZolas tarieli, am sityvebis mixedviT: “maTni
ymani aatirna, misni ymani amayarna”?
a) brZola sisxlismRvreli iyo;
b) brZola fridonisa da mis ymaTa gamarjvebiT dasrulda;
g) brZola Zalian male dasrulda;
d) gamarjvebis mizezi fridonis ymaTa simamace da mowinaarmdegeTa simxdale
iyo.
15. ras axasiaTebs tarieli am sityvebiT: “momkal, Tu lari dahlioT an
akidebiT, an teniT”?
a) samefo laSqars; g) tyved Cavardnil meomrebs;
b) saWurWles; d) sataxto qalaqs.

b) weriTi davaleba
gaaanalizeT mocemuli leqsi Semdegi miTiTebebis mixedviT:
 imsjeleT, rogor personaJad warmogvidgeba fridoni (yuradReba miaqcieT
personaJis qcevis motivacias);
 imsjeleT tarielis mxatvruli saxis Sesaxeb;
 imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa gamoxatuli avtoris saTqmeli.
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

aqa fridonisagan nestan-darejanis ambis mboba

1. ram gaaxsena fridons erT dros gadaxdenili ucnauri ambavi?


2. ris Sesaxeb ambobs fridoni: “zRvaTa Sina ixvsa hgavs da xmelTa zeda
Savardensa”?
3. fridoni ixsenebs: “zRvasa Sigan cota rame davinaxe, Tuca Sorsa” – ram
gaakvirva fridoni?
4. fridoni ixsenebs:
“vTqvi: “ra aris, ras vamsgavso, mfrinvelia, anu mxeci?”

65
navi iyo, gar efera samoseli mraval-keci;
wina kacni mozidvides; Tvali amad davaceci,
mTvare ujda kidobansa, ca meSvide masmca veci.”
1. ganmarteT, riTi iyo uCveulo napirTan mosuli navi, meore striqonis
mixedviT?
2. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli striqonSi: “mTvare ujda
kidobansa”?
3. risi Tqma surs fridons qalis Sesaxeb, am sityvebis mixedviT: “ca
meSvide masmca veci”?
5. fridoni ixsenebs:
amoZvres orni monani, Savni marT viTa fisani.
qali gardmosves, sisxoni vnaxen misisa Tmisani.
mas rome elva hkrTeboda, fernimca hgvandes risani!
man gananaTla samyaro, gacuddes Suqni mzisani!
1. fridonis ra ganwyobis gamomxatvelia xazgasmuli sityvebi?
2. ra mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxia gamoyenebuli monaTa
daxasiaTebisas?
3. amowereT strofidan hiperbolis magaliTi.
6. ra gadawyvita fridonma qalis danaxvisas da ra eimedeboda mas, am sityvebis
mixedviT: “Cemsa Savsa sulieri ramca viTa gardexvewa!”?
7. rogor imoqmeda tarielze fridonis monayolma?
8. tarieli ixsenebs:
ese Cemgan gaukvirda fridons, metad eucxova,
magra metad Sevebrale, tiriliTa mesaTnova;
viTa Svili damaduma, memudara, Semepova,
TvalTaT viTa margaliti cremli cxeli gardmoTova.
1. fridonis ra pirovnuli Tviseba Cans mocemul monakveTSi?
2. ganmarteT: “Semepova”.
3. amowereT xatovani gamonaTqvami (ara umetes sami sityvisa).
9. rogor auxsna fridons tarielma Tavisi dardis mizezi?
10. tarieli ixsenebs:
fridons vuTxar yvelakai Cemi, Tavsa gardasruli;
man miTxra, Tu: “ras vityodi mocTomili, gabasruli!
Sen, maRali indoT mefe, Cemsa radme xar mosruli,
saxelmwifo sajdomi da taxti gmarTebs, sraca sruli.
1. fridonis ra damokidebulebis gamomxatvelia xazgasmuli sityvebi?
2. rogor afasebs sakuTar naTqvams (saqciels) fridoni, am sityvebis
mixedviT: “mocTomili, gabasruli”?
3. ganmarteT: “maRali”?
11. tarieli ixsenebs:
kvlaca miTxra: “visca RmerTi saros morCsa tanad uxebs,
mas laxvarsa moaSorvebs, Tuca pirvel gulsa uxebs,
igi mogvcems wyalobasa missa, zeciT mogviquxebs,
Wirsa lxinad Segvicvalebs, araodes Segvawuxebs”.
1. pirveli striqonis mixedviT, ratom iyo darwmunebuli fridoni, rom
tarielis dardi lxiniT Seicvleboda?
2. amowereT sityva, romelic gadataniTi mniSvnelobiT tanjvas niSnavs.
3. risi Tqma surs fridons, am sityvebis mixedviT: “Tuca pirvel gulsa
uxebs”?
4. fridonis ra pirovnuli Tviseba Cans mocemul monakveTSi?

66
12. rogor scada fridonma tarielis daxmareba?
13. tarieli ixsenebs:
“aCinna kacni, sadaca sadgurni navTa sCenodes;
ubrZana: “ZebneT yovelgan, raca vis misi gsmenodes».
molodna miCnda salxinod, patiJni mo-re-mlxenodes,
umisod lxini minaxavs, ama dRisaTvis mrcxvenodes!”
1. tarielis ra sulier mdgomareobas gamoxatavs sityvebi: “patiJni mo-re-
mlxenodes”?
2. risi Tqma surs tariels, am sityvebis mixedviT: “molodna miCnda
salxinod”?
3. ris gamo qenjnida sindisi tariels, mocemuli strofis mixedviT?
14. ra ambavi amcnes fridons ukan dabrunebulma msaxurebma?
15. ganmarteT, ras sTxovda tarieli fridons: “veRar viqmnebi, gamiSvi, var
farmanisa mTxoveli”?
16. ra aCuqa fridonma ganSorebisas tariels?
17. ras adarebs tarieli fridonTan gayras?
18. ra gadawyvita tarielma mocemuli sityvebis mixedviT: “vTqvi, Tu: “Cemgan
aRara xams siaruli, cudi curva, nuTu mxecTa siaxleman ukumyaros gulsa
urva”?
19. ra sTxova tarielma Tavis monebsa da asmaTs?
20. monebma tariels uTxres:
“uSenosa numca vnaxavT, nu patronsa, nu ufalsa!
nuTu RmerTman ar gagvyarnes cxenTa TqvenTa naterfalsa!
Tqven giWvretdeT saWvretelsa Sveniersa, saturfalsa!”
Ture bedi moaRaflebs kacsa egzom ar-Rafalsa.”
1. tarielis mxlebelTa ra damokidebulebis gamomxatvelia maTi sityvebi?
2. ra mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxia gamoyenebuli xazgasmul
striqonSi?
3. rogor gesmiT meoTxe striqonis azri?
21. gaixseneT, rogor daisakuTra tarielma gamoqvabuli (Tavisi imJamindeli
adgilsamyofeli) da ra bedi ewia mis mxlebel monebs?
22. ra Seecno tariels wuTisoflis Sesaxeb, mocemuli sityvebis mixedviT:
“sawuTroman damaRrija, cqafni misni kvla mecqafnes”?
23. devebis brZolas tarieli ase aRwers: “mze daabneles mtveriTa, alvis Sto
Seirxeoda”- tropuli metyvelebis ra saSualebaa gamoyenebuli mocemul
striqonSi?
24. tarieli ambobs:
aha, Zmao, maSindliTgan aqa var da aqa vkvdebi;
xeli mindors gaviWrebi, zogjer vtir da zogjer vbndebi,
ese qali ar damagdebs, - ars misTvisve cecxl-nadebi, -
Cemad Roned sikvdilisa metsa aras ar vecdebi!
1. tarielis ra sulieri mdgomareobas gamoxatavs xazgasmuli sityvebi?
2. amowereT sityva, romelic “ugonod myofs” niSnavs.
3. risi Tqma surs asmaTis Sesaxeb tariels, am sityvebis mixedviT: “ars
misTvisve cecxl-nadebi”?
4. rogoraa daxasiaTebuli am strofSi asmaTi?
5. rad miuCnevia sikvdili tariels, am sityvebis Tanaxmad: “Cemad Roned”?
25. tarieli ambobs:
rome vefxi Svenieri saxed misad damisaxavs,
amad miyvars tyavi misi, kabad Cemad mominaxavs;

67
ese qali Semikeravs, zogjer sulTqvams, zogjer axavs;
raTgan Tavi ar momiklavs, xrmali cudad momimaxavs.
1. ratom ecva tariels vefxvis tyavisagan Sekerili samosi?
2. amowereT sinonimuri mniSvnelobis sityvebi.
3. ras natrobs tarieli mocemuli strofis mixedviT?
26. SoTa rusTveli wers:
tariel uTxra avTandils, asmaTis dadumebulman:
“Sen yvelakai gaame me veras ver amebulman;
giambe Cemi ambavi sicocxle-gaarmebulman,
aw wadi, naxe Seni mze naxvisa moJamebulman”.
1. ratom eubneba tarieli avTandils: “Sen yvelakai gaame”?
2. amowereT tarielis sulieri mdgomareobis gamomxatveli epiTeti.
3. avTandilis ra Sinagani ganwyobis gamomxatvelia xazgasmuli striqoni?
27. avTandili tariels eubneba:
ra aqimi dasneuldes, razom ginda saqebari,
man sxva uxmos mkurnali da majaSisa Semtyvebari,
man uambos, raca sWirdes seni, cecxlTa momdebari:
sxvisa sxvaman ukeT icis sasargeblo saubari.
raca giTxra, momismine brZeni getyvi, ara xeli:
asi gmarTebs gagoneba, ar geyofis, ar, erTxeli;
kargad veras ver moivlens kaci agre gul-ficxeli.
aw me minda naxva misi, visgan damwvavs cecxli cxeli.
1. rogor axasiaTebs avTandils misive sityvebi?
2. risi Tqma surs avTandils tarielisTvis, pirveli strofis mixedviT?
3. ratom unda erwmuna tariels avTandilis, meore strofis mixedviT?
4. ra miuCnevia avTandils adamianis ubedurebis mizezad, meore strofis
mixedviT?
5. amowereT siyvarulis Sesatyvisi gamoTqma.
28. avTandili tariels eubneba:
igi vnaxo, siyvaruli misi CemTvis davamtkico;
movaxseno, raca mecnas, meti saqme ara mico;
Sen genukvi, Semijero, RmerTi iRmrTo, caca ico,
erTmanerTi ar gavwiroT, mafico da Semomfico.
rome aqaT ar waxvide, Sen Tu amas Semepiro,
meca ficiT Segijero, arasaTvis ar gagwiro,
kvla movide Senad naxvad, SenTvis movkvde, SenTvis viro,
RmerTsa undes, visTvis hkvdebi, misTvis egre ar gatiro.
1. ratom miiCnevda avTandili arabeTSi dabrunebas ase mniSvnelovnad?
2. raSi arwmunebs avTandili tariels, am sityvebis mixedviT: “meti saqme
ara mico”?
3. ris pirobas sTxovda avTandili tariels, meore strofis mixedviT?
4. ra Sehfica avTandilma tariels?
5. ganmarteT: “Sen genukvi, Semijero”.
6. rogor axasiaTebs avTandils mocemuli monakveTi?
7. ra daesaxa miznad avTandils, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
8. gaixseneT, ram gaakvirva tarieli, roca avTandilis naTqvami moismina?
29. ras dahpirda tarieli arabeTSi mimaval avTandils?
30. ras sTxovda asmaTi arabeTSi mimaval avTandils?
31. ramden xanSi dabrundeboda avTandili arabeTidan?

68
ambavi avTandilisa arabeTs Seqcevisa

1. yuradRebiT waikiTxeT strofi:


igi muniT warmosruli sevdamanca gana mokla!
pirsa ixoks, vardsa azrobs, xeli misi ganamxokla;
sisxlsa, misgan dadenilsa, mxecni yovli ganamlokla;
misman ficxlad siarulman Sara grZeli Seamokla.
1. xazgasmuli striqonis Tanaxmad, ra mxatvruli xerxiTaa gadmocemuli
avTandilis sulieri mdgomareoba?
2. rogor gesmiT pirveli striqonis azri?
3. avTandilis ra survils gamoxatavs sityvebi: “misman ficxlad
siarulman”?
2. ra amcnes molaSqreebma Sermadins, am sityvebis mixedviT: “movidao, aqanamdis
visTvis lxini gagvemwarnes!”?
3. arabeTSi dabrunebul avTandils Sermadini Seegeba:
gaegeba, moexvia, zeda dasdva piri xelsa,
akocebda, sixaruliT cremlsa Rvrida velTa mrwyvelsa;
1. avTandilisadmi Sermadinis rogor damokidebulebas gamoxatavs
xazgasmuli sityvebi?
2. romeli mxatvruli xerxia gamoyenebuli mocemul monakveTSi?
4. yuradRebiT waikiTxeT strofi:
Sermadins uTxra, uambo yoveli misgan naxuli,
anu viT pova igi yma, misganve mzed dasaxuli.
avTandils cremli uyofda, ubnobda Tval-dafaxuli:
“umisod myofsa sworad miCns CemTvis darbazi da xuli”.
1. ra igulisxmeba mocemul sityvebSi: “uambo yoveli misgan naxuli”?
2. ganmarteT: “avTandils cremli uyofda”.
3. rogor axasiaTebs avTandili tariels SermadinTan saubrisas?
4. risi Tqma surs avTandils, xazgasmuli striqonis mixedviT?
5. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
arcaRa dajda nadimad, arcaRa qmnad xalvaTisa;
Sermadin maxarobeli wava mislvisa maTisa,
ficxlad wavida, savali sam dRe vlo dRisa aTisa.
mas lomsa naxva uxaris mis mzisa mokamaTisa.
SesTavla: “mefe ukadri xarmca morWmiT da didobiT!
ama saqmesa vikadreb SiSiT, krZalviT da ridobiT:
mis ymisa veras ver mcnobi vuxmobdi Tavsa flidobiT,
aw vcan da gacnev yovelsa, moval SvebiT da mSvidobiT”.

69
1. risi Tqma surs avtors avTandilis Sesaxeb mocemuli sityvebis
mixedviT: “arcaRa qmnad xalvaTisa”?
2. rogoraa gamoxatuli mocemul monakveTSi TinaTinis gansakuTrebuli
silamaze?
3. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs avtori xazgasmul
striqonSi?
4. mefisadmi ra damokidebulebas gamoxatavs avTandili?
5. ra iyo avTandilis samefodan wasvlis mizezi, am sityvebis mixedviT:
“mis ymisa veras ver mcnobi vuxmobdi Tavsa flidobiT”?
6. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
rostevan - mefe ukadri, morWmuli, Seupoveli!
Sermadin mociquloba TviT moaxsena yoveli:
“avTandil mova winaSe, mis ymisa visme mpoveli”.
brZana: “vcan Cemi RmrTisagan saajo da saTxoveli”.
TinaTins hkadra Sermadin, naTelsa mas uRamosa:
“avTandil mova winaSe, gkadrebs ambavsa amosa”.
igi miT akrTobs elvasa, mzisaca uTamamosa,
mas saboZvari uboZa, misi yvelai damosa.
1. rogor axasiaTebs mefes leqsikuri erTeuli “Seupoveli”?
2. mefis ra Tvisebebs usvams xazs avTandili, am sityvebis Tanaxmad:
“ukadri, morWmuli”?
3. ram gaaxara mefe, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
4. ra mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebiTaa daxasiaTebuli mefe am
monakveTSi?
5. ras adarebs Sermadini TinaTins, am sityvebis mixedviT: “naTelsa mas
uRamosa”?
6. ras gulisxmobs poeti, roca wers: “misi yvelai damosa”?
7. ganmarteT da aRniSneT, ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli mocemul
striqonSi: “igi miT akrTobs elvasa, mzisaca uTamamosa”.
7. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
mefe Sejda, gaegeba ymasa, muniT momavalsa;
amas pir-mze mefisagan ivalebda viTa valsa.
miegeba, moegeba mxiaruli gul-mxurvalsa,
didebulTa jarisagan zogni hgvandes viTa mTrvalsa.
ra mieaxla, gardaxda yma, Tayvanis-sca mefesa;
akoca rostan, mimxvdarman niSatTa siiefesa;
gul-mxiarulni, Svebulni mivlen darbazsa sefesa;
mis ymisa moslva uxaris yovelsa mun mekrefesa.
1. rogor axasiaTebs mefes mocemuli striqoni: “mefe Sejda, gaegeba ymasa,
muniT momavalsa”?
2. pirveli strofidan amowereT mefis epiTeti.
3. risi Tqma surs avtors, am sityvebis mixedviT: “didebulTa jarisagan
zogni hgvandes viTa mTrvalsa”?
4. amowereT sityva, romelic niSnavs “sixaruls”,
5. vis miemarTeba sityva “pir-mze” da ra mxatvruli xerxiTaa is
daxasiaTebuli?
6. rogor imoqmeda avTandilze mefis pativiscemam?
7. amowereT Sesityveba, romelic niSnavs sasaxles.
8. ganmarteT: “mimxvdarman niSatTa siiefesa”.
8. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:

70
mas avTandil Tayvanis-sca lomTa lomman mzeTa mzesa.
mun broli da vard-giSeri gaeturfa sinazesa.
piri misi unaTlea sinaTlesa zesTa zesa,
saxl-samyofi ara hmarTebs, camca gaidarbazesa!
mas dRe dasxdes nadimobad, gaamravles sma da Wama;
ymasa mefe asre uWvrets, viTa Svilsa tkbili mama.
maT orTave aSvenebda fifqsa Tovna, vardsa nama.
uxvad gasces saboZvari, margaliti, viTa drama.
1. vis axasiaTebs avtori mocemuli sityvebiT: “Tayvanis-sca lomTa lomman
mzeTa mzesa”?
2. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli xazgasmul striqonSi?
3. ganmarteT: “mun broli da vard-giSeri gaeturfa sinazesa”.
4. rogoraa gamoxatuli mefis siyvaruli avTandilis mimarT mocemul
monakveTSi?
5. risi Tqma surs avtors, am sityvebis mixedviT: “maT orTave aSvenebda
fifqsa Tovna, vardsa nama”?
6. rogor axasiaTebs avTandilsa da TinaTins sityvebi: “saxl-samyofi ara
hmarTebs, camca gaidarbazesa”?
7. ganmarteT: “uxvad gasces saboZvari, margaliti, viTa drama”.
9. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
ra Wiri kacsa sofelman mouTmos mouTminaman,
qacvi lerwamman, zafrana imsgavsos ferad minaman,
avandil, misman mxsenebman, Rawvi cremliTa minaman.
wvrilad uambo ambavi man, misman monasminaman:
qvabni wauxman devTaTvis, saxlad aqvs devTa saxlebi,
sayvarelisa misisa qali hyavs Tana naxlebi,
vefxisa tyavi acvia, cudad uCns stavra-naxlebi,
aRara naxavs sofelsa, cecxli swvavs axal-axlebi.
1. rogor axasiaTebs wuTisofels epiTeti “mouTminaman”?
2. wuTisoflis ra bunebazea saubari, am striqonis mixedviT: “ra Wiri
kacsa sofelman mouTmos mouTminaman”?
3. ganmarteT: “qacvi lerwamman, zafrana imsgavsos ferad minaman”.
4. riT iyo uCveulo tarielis samyofeli?
5. ra miuCnevia usargeblod tariels, am sityvebis mixedviT: “cudad uCns
stavra-naxlebi”?
6. ra azris gamomxatvelia leqsikuri erTeuli “axal-axlebi” mocemul
konteqstSi?
7. rogor axasiaTebs tarielis yofas avTandili, am sityvebis mixedviT:
“aRara naxavs sofelsa”?
8. ra uambo avTandilma mefes, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
10. yuradRebiT waikiTxeT strofi:
ra daasrula ambavi, saqme misisa Wirisa,
naxva mis mzisa naTlisa, mis Tvalad ar duxWirisa,
eama, uqes vardisa xeli, mZled danamWirisa:
“ege kma simxne simxnisad, radRa xar momxveWi risa!”
1. rogor axasiaTebs tariels sityvebi: “mis Tvalad ar duxWirisa”?
2. romeli sityvebi cxadyofs, rom avTandils didi gasaWiri gamoevlo?
3. rogor axasiaTebs avTandils sityvebi: “uqes vardisa xeli, mZled
danamWirisa?
4. ganmarteT meoTxe striqoni.

71
11. mefis sasaxlidan wamosul avTandils avtori ase axasiaTebs:
yma wavida mxiaruli, lmobieri, ar gamwyrali,
lomi mindors lomTa Tana mindos ruli, fer-namkrTali,
yma soflisa xasiaTi, javar-sruli, mraval-wyali,
magra hqonda gulisaTvis guli gulsa ganacvali.
1. rogor axasiaTebs avTandils xazgasmuli sityvebi?
2. romeli sityvebi cxadyofs avTandilis simSvidesa da sikeTes?
3. ganmarteT meoTxe striqoni.
4. amowereT strofidan avTandilis metafora.
12. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
mze ukadri taxtsa zeda zis morWmuli, ar nadevri,
wylad efratsa uxvad erwyo edems rguli alva mWevri;
brol-balaxSsa aSvenebda Tma giSeri, warbi tevri,
me vin vaqeb? aTens brZenTa xams, aqebdes ena bevri!
yma mxiaruli winaSe dasva skamiTa misiTa;
sxenan savseni lxiniTa, orTave SesatyvisiTa;
ubnoben laRni, wylianni, ara sityviTa mqisiTa;
uTxra: “hpovea, patiJni hnaxen ZebniTa visiTa?”
1. mxolod vis SeeZlo TinaTinis silamazis Seqeba?
2. risi Tqma surs avtors TinaTinis Sesaxeb, pirveli striqonis mixedviT?
3. ganmarteT: “wylad efratsa uxvad erwyo edems rguli alva mWevri”/.
4. ras cxadyofs TinaTinisa da avTandilis Sesaxeb sityvebi: “ubnoben . . .
ara sityviTa mqisiTa”?
5. ganmarteT xazgasmuli sityvebi da aRniSneT, risi Tqma surs TinaTins?
13. tarielis Sesaxeb avTandili TinaTins uambobs:
mun saro, msgavsi vardisa, vnaxe, misWirda mi, nebi;
ityvis: “davkarge broli da sada hrTavs brolsa minebi”.
miT viwvi, raTgan Cemebrve cecxli swvavs mouTminebi”.
merme kvla hkadra ambavi man, misgan monasminebi.
1. tarielis ra sulier mdgomareobas gamoxatavs xazgasmuli striqoni?
2. ra iyo moymis dardis mizezi, am sityvebis mixedviT: “davkarge broli
da sada hrTavs brolsa minebi”?
3. rogor xsnis avTandili Tavisi TanagrZnobisa da siyvarulis mizezs,
mocemuli strofis mixedviT?
14. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
“nu mkiTxav, qeba ra gkadro Cemgan viT gagegonebis?
missa mnaxavsa naxuli aRara moewonebis;
Tvalni mWvretelTa, viT mzisa ciagsa, daeRonebis;
vardi Seqmnila zafranad, aw ia Seikonebis!”
1. ra azris gamomxatvelia mocemuli Sedareba: “Tvalni mWvretelTa, viT
mzisa ciagsa, daeRonebis”?
2. raSi rwmundeboda tarielis mnaxveli adamiani?
3. ganmarteT meoTxe striqoni.
15. yuradRebiT waikiTxeT strofi:
qalsa ra esma ambavi, mihxvda wadili nebisa,
ganaTlda piri mTvarisa, viT naTlad navanebisa;
ityvis: “ra vuTxra pasuxi misTa nebisa Tnebisa,
raa wamali misisa wylulisa gankurnebisa?”
1. TinaTinis ra sulier mdgomareobas gamoxatavs pirveli striqoni?

72
2. ra surda TinaTins, am sityvebis mixedviT: “raa wamali misisa wylulisa
gankurnebisa?”
3. ganmarteT xazgasmuli striqoni.
16. avTandili TinaTins eubneba:
yma etyvis: “vis aqvs mindoba kacisa momcqafavisa?
man CemTvis dawva Tavisa dadva, ar-dasawvavisa;
dro damic Cemgan mislvisa, miTqvms dadeba Tavisa,
mze Semificavs Tavisa, Cemgan mzed saxedavisa.
“xams moyvare moyvrisaTvis Tavi Wirsa ar damridad,
guli misces gulisaTvis, siyvaruli gzad da xidad;
kvla mijnursa mijnurisa Wiri uCndes Wirad didad,
aha, maqvsmca umisosa lxini armad, Tavi flidad!”
1. ratom ambobs avTandili: “man CemTvis dawva Tavisa dadva, ar-
dasawvavisa”?
2. ratom unda dabrunebuliyo ukan avTandili, am sityvebis mixedviT: “man
CemTvis dawva Tavisa dadva, ar-dasawvavisa”?
3. ras dahpirda avTandili tariels, am sityvebis mixedviT: “dro damic
Cemgan mislvisa”?
4. adamianis ra Tvisebas gmobs avTandili, mocemuli sityvebis mixedviT:
“vis aqvs mindoba kacisa momcqafavisa?”?
5. ganmarteT: “mze Semificavs Tavisa, Cemgan mzed saxedavisa”.
6. ras grZnobda arabeTSi myofi avTandili da ra iyo amisi mizezi?
7. rogor axasiaTebs avTandils sityvebi: “miTqvms dadeba Tavisa”?
8. ratom miiCnevda avTandili masa da tariels erTi bedis moziared?
9. megobarTa (adamianTa) Soris ra damokidebulebas iwonebs avTandili, am
sityvebis mixedviT: “guli misces gulisaTvis”?
10. ra Zala aqvs, avTandilis azriT, siyvaruls, am sityvebis mixedviT:
“siyvaruli gzad da xidad”?
11. ra unda SeZlos megobarma, avTandilis azriT, am sityvebis mixedviT:
“xams moyvare moyvrisaTvis Tavi Wirsa ar damridad”?
17. TinaTini avTandils eubneba:
mze etyvis: “momxvda yoveli Cemi wadili gulisa:
pirvel, Sen moxvel mSvidobiT, mpovneli dakargulisa,
merme, zrda siyvarulisa gaqvs, Cemgan danergulisa,
vpove wamali gulisa, aqamdis dadagulisa!
sawuTro kacsa yovelsa viTa tarosi uxvdebis:
zogjer mzea da odesme ca risxviT mouquxdebis.
maSin Wiri Cnda Cemzeda, aw asre lxinad uxvdebis,
raTgan Sveba aqvs sofelsa, TviT rad vin Seuwuxdebis?”
1. ras gulisxmobs TinaTini sityvebSi: “vpove wamali gulisa, aqamdis
dadagulisa”?
2. amowereT TinaTinis aRmniSvneli metafora.
3. ganmarteT: “momxvda yoveli Cemi wadili gulisa”?
4. risi Tqma surs TinaTins, am sityvebis mixedviT: “merme, zrda
siyvarulisa gaqvs, Cemgan danergulisa”?
5. TinaTinis ra ganwyobis gamomxatvelia striqoni: “raTgan Sveba aqvs
sofelsa, TviT rad vin Seuwuxdebis?”?
6. ras gulisxmobs TinaTini sityvebSi: “maSin Wiri Cnda Cemzeda, aw asre
lxinad uxvdebis”?
7. rogoria wuTisofeli, TinaTinis azriT?

73
18. TinaTini avTandils eubneba:
“Sen ar-gatexa kargi gWirs zenaarisa, ficisa.
xams gasruleba moyvrisa siyvarulisa mtkicisa,
Zebna wamlisa misisa, codna xams marT uicisa,
Cemi Tqvi, ra vqmna bnel-qmnilman, mze mimefaros mi, cisa?”
1. rogor axasiTebs TinaTini avTandils, pirveli striqonis mixedviT?
2. ra miuCnevia saWirod da aucileblad TinaTins?
3. ra evaleboda avTandils, am sityvebis mixedviT: “codna xams marT
uicisa”?
4. TinaTinis ra sulieri mdgomareobis gamomxatvelia meoTxe striqoni da
ra aris amis mizezi?
19. avTandili TinaTins eubneba:
ymaman hkadra: “siaxliTa SevhrTe Wiri Svidsa me rva,
cudi aris damzralisa gasaTboblad wylisa berva,
cudi aris siyvaruli, qveiT kocna, mzisa wverva,
Tu geaxlo, erTxel va da, ra mogSorde, aTasjer va!
“va Tu gaviWra, gaWrilsa sada, glax, damwvavs sam ali!
guli Zes sagnad isrisa, mesrvis sakravad samali;
dro sicocxlisa Cemisa dResiTgan Cans nasamali;
malva mwads, magra gardaxda Jami patiJTa samali!
1. ra tanjavs avTandils, pirveli strofis mixedviT?
2. ra ver zemoqmedebs siyvarulze, am sityvebis mixedviT: “va Tu gaviWra,
gaWrilsa sada, glax, damwvavs sam ali”?
3. ra elis avTandils, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
4. ra aris avTandilis dardis mizezi, am sityvebis mixedviT: “magra
gardaxda Jami patiJTa samali!”?
5. ganmarteT: “guli Zes sagnad isrisa, mesrvis sakravad samali”.
20. avTandili TinaTins eubneba:
“mesma Tqveni naubari, gavigone, raca hbrZane!
vardsa qacvi moapovebs, ekalTamca rad vefxane!
magra, mzeo, Tavi mzesa CemTvis srulad daagvane,
sicocxlisa saimedo niSani ra wamatane!”
yma tkbili da tkbil-qarTuli, sikeTisa xelis mxdeli,
mzesa asre eubnebis, viT gazrdilsa amo mzrdeli;
qalman misca margaliti, srul-qmna misi sawadeli,
RmerTman qmnas da gausruldes lxini ese awindeli!
1. ra azris gamomxatvelia metafora: “vardsa qacvi moapovebs, ekalTamca
rad vefxane”?
2. ras sTxovs avTandili TinaTins, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
3. amowereT pativiscemis gamomxatveli sityva.
4. rogor axasiaTebs avTandils Sesityveba: “tkbil-qarTuli”?
5. ras iTxovda TinaTinisgan avTandili, am sityvebis mixedviT: “mzeo, Tavi
mzesa CemTvis srulad daagvane”?
6. avTandilis ra pirovnul Tvisebas usvams xazs sityvebi: “sikeTisa
xelis mxdeli”?
7. avtoris ra damokidebulebaa gamoxatuli meore strofSi?
21. TinaTins daSorebuli avTandilis Sesaxeb avtori wers:
yma wavida sevdiani, mkerdsa icems, amad ilebs,
rome kacsa mijnuroba atirebs da gaafrdilebs;
ra Rrubeli miefarvis, mze xmeleTsa daaCrdilebs,

74
mis moyvrisa moSoreba kvla abindebs, ar adilebs.
sisxlman da cremlman gareviT Rawvi qmnis Rarad da Rarad;
ityvis: “mze Cemgan Tavisad kma dasadeblad aRarad;
mikvirs, Tu guli almasi Savman wamwamman daRa rad!
vire vnaxvide, sofelo, mindi salxinod aRarad!
1. ra azris gamomxatvelia mocemuli striqoni: “ra Rrubeli miefarvis,
mze xmeleTsa daaCrdilebs”?
2. ras aniWebs siyvaruli adamians, am sityvebis mixedviT: “mijnuroba ...
gaafrdilebs”?
3. ganmarteT xazgasmuli striqoni.
4. wuTisoflisadmi ra damokidebulebis gamomxatvelia striqoni: “vire
vnaxvide, sofelo, mindi salxinod aRarad”?
5. ganmarteT, ra akvirvebs avTandils?
22. TinaTins daSorebuli avTandili ambobs
“guli krulia kacisa, xarbi da gauZRomeli,
guli - Jam-Jamad yovelTa WirTa mTmo, lxinTa mdomeli,
guli - brma, urCi xedvisa, TviT veras ver gamzomeli,
verca hpatronobs sikvdili, verc patronia romeli!”
ra gulsa uTxrna gulisa sityvani sagulisoni,
man margalitni moixvna mis mzisa sameyvisoni,
mis mzisa mklavsa nabamni, maT kbilTa Sesatyvisoni,
pirsa daidvna, akoca, cremli sdis, viTa bisoni.
1. ganmarteT, rogor axasiaTebs avTandili adamianis guls, am sityvebis
mixedviT: “brma, urCi xedvisa, TviT veras ver gamzomeli”?
2. rogoraa gamoxatuli adamianis gulis (grZnobebis) uZleveloba
mocemul monakveTSi?
3. ra gansazRvravs adamianis gulis cvalebadobas, am sityvebis mixedviT:
“Jam-Jamad yovelTa WirTa mTmo, lxinTa mdomeli”?
4. ganmarteT: “sagulisoni”.
5. ra azris gamomxatvelia sityvebi: “mis mzisa sameyvisoni”?
6. ra aris bisoni?
7. ra azris gamomxatvelia xazgasmul striqonSi gamoyenebuli Sedareba?
23. rogor gamoxata rostevan mefem avTandilis dabrunebiT gamowveuli
sixaruli meore dRes?
24. TinaTins daSorebuli avTandilis Sesaxeb avtori wers:
amas mosTqmidis tiriliT cremlisa dasaRvaroTa;
kvla gulsa etyvis: “daTmoba hgvandes sibrZnisa wyaroTa.
ar davTmoT, ra vqmnaT, sevdasa, miTxar, ra movugvaroTa?
Tu lxini gvinda RmrTisagan, Wirica SeviwynaroTa”.
kvla ityvis: “gulo, razomca gaqvs sikvdilisa wadeba,
sjobs sicocxlisa gaZleba, misTvis Tavisa dadeba,
magra damale, ar gaCndes Seni cecxlisa kvla deba,
avad Sehferobs mijnursa mijnurobisa cxadeba!”
1. ra aris saWiro, avTandilis azriT, raTa adamianma Wiri moiTminos?
2. pirveli strofidan amowereT striqoni, romelic gamoxatavs azrs, rom
sevda gardauvalia.
3. ra miuCnevia avTandils mijnurisaTvis Seufereblad?
4. ras sTxovs avTandili guls, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
5. ras moasurvebs mijnurTan ganSoreba adamians, avTandilis azriT?

75
6. rogor axasiaTebs avTandils sityvebi: “sjobs sicocxlisa gaZleba,
misTvis Tavisa dadeba”?
7. rogoraa avTandilis pirovnuli mrwamsi gamoxatuli meore strofSi?

daTxova avTandilisa rostevan mefesTana da vaziris saubari

1. SoTa rusTveli wers:


vazirman cna, gaegeba: “Cemsa mzea amosruli,
amas Ture maxarebda dRes niSani saxaruli!”
miegeba, Tayvanis-sca, hkadra qeba srulsa sruli.
xams stumari sasurveli, maspinZeli mxiaruli.
yrma gardasva maspinZelman, ar Rafalman, avman, uqman;
ferxTa qveSe xataursa ufenen da miwad uqman.
ymaman saxli gananaTla, viT samyaro mzisa Suqman;
Tqves: “surneli suli vardTa dRes mogvbera qvena buqman”
1. rogor aris daxasiaTebuli veziri, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
2. rasTan aris Sedarebuli avTandilis stumroba vezirTan?
3. rogor miages avTandils gansakuTrebuli pativi veziris saxlSi?
4. rogori SairiTaa dawerili es strofebi?
5. rogor axasiaTebs avTandils sityvebi: “hkadra qeba srulsa sruli”.
2. ra adgili ekava sasaxlis karze vezirs, am sityvebis mixedviT: “raca gwaddes
sauravi, mefe iqms da Sen geTnebis”?
3. ra aris avTandilis wasvlis mizezi, am sityvebis mixedviT: “mas CemTvis suli
ar hSurdes, SezRva xams SeuzRvelisa”?
4. misi naxva gulsa Cemsa viTa bade daebada,
munve darCa, daTmobaca masTanave daeba, da;
raTgan daswvavs moaxleTa, RmerTsa mzedca daebada,
merme asmaT CemTvis disa marT dad ufro daebada.
1. ra azris gamomxatvelia strofSi gamoyenebuli Sedareba?
2. rogor axasiaTebs tariels sityvebi: “raTgan daswvavs moaxleTa”?
3. ras gulisxmobs avTandili xazgasmul sityvebSi?
4. avTandilis rogor sulier mdgomareobas gamoxatavs sityvebi:
“daTmobaca masTanave daeba, da”?
5. ras dahpirda avTandili tariels, am sityvebis mixedviT: ”Sensa me veZeb
naTelsa, Sen xar guliTa bneliTa”?
6. ra aerTianebT avTandilsa da tariels, am sityvebis mixedviT: “ver gavutex
zenaarsa, ver gavswirav xeli xelsa”? (pasuxi ori nawilisagan Sedgeba)
7. ras niSnavs xazgasmuli sityva: “ficiT getyvi Sen, vazirsa, ustasrasa”?

76
8. ras apirebda avTandili, Tu rostevani ar gauSvebda? ratom ar hqonda azri
mis darCenas arabeTSi?
9. ratom sTxovda daxmarebas vezirs avTandili, am sityvebis mixedviT: “miSvele
ra, guli cecxlman ar damiWras, ara srasa!”?
10. Tqveni sityvebiT gadmoeciT mocemuli striqonebis azri: “hkadre: “vin gaqos
yovelman pirman ar-Seuzraxeman? viTa viSiSvi, gacnobos RmerTman, naTelTa
msaxeman!”?
11. rostevanTan avTandili vezirs abarebda:
aw, mefeo, umisoba Cemgan yola ar egebis;
guli mas aqvs ugulosa, aqa xeli ra mexdebis?
Tu ras vargeb, pirvel xvalme TviT saxeli Tqven mogvxvdebis;
veras vargeb, gulsa davsdeb, Cemi fici ar gatydebis.
1. riTi argebda avTandili rostevans, Tu tariels daexmareboda?
2. ras amcnobs tarielis Sesaxeb avTandili mefes?
3. ra iyo erTaderTi sanugeSo avTandilisTvis, Tu ver daexmareboda
tariels?
4. avTandilis ra Tviseba Cans am monakveTSi?
5. risi Tqma surs avTandilis am sityvebiT: “aqa xeli ra mexdebis”?
6. amowereT tarielis epiTeti.
7. risTvis iyo mzad avTandili megobris gulisTvis, am sityvebis
mixedviT: “gulsa davsdeb”?
12. avTandili vezirs eubneba:
wa, ese hkadre mefesa, Se-vin-vidodes vireo;
miaje amod gaSveba da Tavi gaigmireo
1. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
2. gaixseneT, ras dahpirda avTandili vezirs?
3. ganmarteT meore striqonis azri.
13. vazirman uTxra siciliT: “qrTami Sen gqondes Senia! Sengan kma Cemad
wyalobad, rome gza gagiCenia” - risTvis madlobda veziri avTandils? ra
mxatvruli xerxia gamoyenebuli am striqonebSi?
14. ratom ver etyoda veziri mefes avTandilis danabarebs?
15. veziri avTandils eubneba:
momkal, kacsa sicocxlisa sworad raca moexmaros!
ar iTqmis da verca vityvi, ra ginda vin misagmaros.
1. ris miuxedavad ver gadascemda veziri avTandilis danabarebs mefes?
2. rad miiCnevs veziri sicocxles?
16. romc daerTo neba rostevans avTandilisTvis, ratom miaCnda vezirs misi
wasvla SeuZleblad?
17. rogor axsna damwuxrebulma avTandilma veziris uari?
18. avTandili vezirs eubneba:
mze dabrunda, ar vicodi, mzesa ramca daabrunvebs!
aw vuSveloT, gvijobs, igi nacvlad dResa dagviTbunvebs,
Cemi Cemebr arvin icis, ra mamwarebs, ra matkbunvebs;
cudTa kacTa saubari kacsa metad daaWmunvebs.
1. risi Tqma surs, xazgasmuli sityvebis mixedviT, avTandils?
2. ra axarebda adamians sxvasTan saubrisas?
19. riTi gamoicdeboda avTandilisa da tarielis megobroba, avTandilis azriT?
20. avTandili vezirs eubneba:
aw, vaziro, maga pirsa guli kruli viT mogTmindes?
rkina, Cemi monacvale, xams, gacvildes, ar gatindes;

77
ver gardvixdi cremlTa misTa, jeonica TvalTa mdindes,
momexmare, nuTu Cemgan moxmareba Senca gindes.
1. ratom unda daxmareboda avTandils veziri, meoTxe taepis mixedviT?
2. ras ganicdis avTandili, meore taepis mixedviT da ra Sedareba mohyavs
Tavisi azris gansamtkiceblad?
3. ganmarteT, ra SemTxvevaSic ki ver gadaixdida avTandili “cremlTa
misTa” (tarielisa)
4. ra akvirvebda avTandils?
5. ra aris “jeoni”?
21. ratom fiqrobda avTandili, rom mefe arafers dauSavebda vezirs?
22. veziri avTandils eubneba:
vazirman Tqva: “Seni cecxli meca cecxlad momedebis,
veRar vuWvret cremlTa SenTa, sofelica gaqardebis
zogjer Tqma sjobs ara-Tqmasa, zogjer TqmiTac daSavdebis,
vityvi: movkvde, ara mgama, Cemi mzeca Tqven mogxvdebis.
1. ra gancda eufleba avTandilis tanjvis Semxedvare vezirs, xazgasmuli
sityvebis mixedviT?
2. risTvis iyo mzad veziri avTandilis gamo: “Cemi mzeca Tqven
mogxvdebis”
3. rasTan dakavSirebiT ambobs veziri sityvebs: “zogjer Tqma sjobs ara-
Tqmasa, zogjer TqmiTac daSavdebis”?
23. ratom ver gaubeda mefes raimes Tqma vezirma?
24. ratom hkiTxa mefem vezirs: “ra gWirs, ra ici, rad moxve SeWirvebuli?”?

25. yuradRebiT waikiTxeT teqsti:


Cemi Wmunva Wirsa Cemsa arca hmats da arca sdidobs;
meSinian, Tuca SiSsa mociquli ver dahridobs.
aw avTandil geTxovebis, moajeobs, ar wamkidobs,
umisymisod sofelsa da sawuTrosa misTvis flidobs.
ra mefeman moismina, gagulisda, gaavcnobda,
feri hkrTa da gasaSiSrda, SemxedvelTa SeaSTobda;
Seuzaxna: “ra sTqvi, Smago, magas sxvamca vin miTxrobda!
avsa kacsa urCevnia, avsamca ras adre scnobda!
1. rogor auxsna avTandilis Txovnis mizezi vezirma mefes?
2. rogor axasiaTebs vezirs sityvebi: “Tuca SiSsa mociquli ver
dahridobs”?
3. rogor Seafasa mefem veziris mociquloba?
4. ganmarteT: “gaavcnobda”.
26. ganmarteT mefis sityvebis azri: “viTamc rame saxaruli saqme miTxar viTa
adrad. magis meti ra vin miyos, Tu ar momklas muxTlad, Radrad!”
27. mefis sityviT, ratom SeunarCuna vezirs sicocxle?
28. mefis ra damokidebulebas gamoxatavs sityvebi: “SabaS sityva, SabaS kaci,
SabaS saqme, misgan qmnili”?
29. romeli striqoniTaa Sefasebuli veziris saqcieli:
a) “mteri mtersa veras avnebs, romel kaci Tavsa ivnebs”?
b) “vazirisa cremlman cxelman Rawvni TeTrni aaxewna”;
g) “gamoZrwa da gamomelda, gulsa wylulsa moimtkivnebs”;
d) “Tavman Cemman, Tavsa mogkveT, arad unda amas cili!”

78
30. risi Tqma surda vezirs avTandilisTvis, am sityvebis mixedviT: “madli ra
gkadro, ar vici, gavxasdi me maSa viTa, va, kargi Tavi uebro davkarge,
davaSaviTa!”
31. gaixseneT, rasTan dakavSirebiT ambobs poeti am sityvebs: “Tqmula: “qrTami
sauravsa jojoxeTsca daiurvebs”?
32. avTandili ambobs:
asre gasrulsa rad mnukevs, misTa mebrZolTa brZolasa?
sjobs uyoloba kacisa momduravisa yolasa.
1. ganmarteT, ratom iyo fuWi avTandilis arabeTSi darCena, pirveli
taepis mixedviT?
2. ganmarteT, risi Tqma surs avTandils xazgasmuli sityvebis mixedviT?
33. yuradRebiT waikiTxeT teqsti:
Sekra wiTeli asi aTasi pirad mzeman da tanad saroman,
samasi Tavi stavra-atlasi uxvman, niadag miumcdaroman,
samoci Tvali lal-iagundi ferad ar maTman miumxvdaroman.
kaci gagzavna vazirisasa, ese yvelai misTvis aro man.
1. ra uZRvna vezirs gaweuli samsaxurisTvis avTandilma?
2. gaixseneT, riTia gamorCeuli mocemuli strofi poemis?
3. gaixseneT, ras dahpirda avTandili vezirs?
4. amowereT avTandilis pirovnuli Tvisebis gamomxatveli sityvebi da
ganmarteT.
5. ra azris gamomxatvelia sityvebi: “ferad ar maTman miumxvdaroman”?

anderZi avTandilisa rostevan mefis winaSe, odes gaipara

1. ratom utovebs anderZs mefe rostevans avTandili da rogor axasiaTebs es


mas?
2. vici, bolod ar damigmob ama Cemsa ganzraxulsa.
kaci brZeni ver gaswiravs moyvaresa moyvarulsa;
me sityvasa erTsa gkadreb, platonisgan swavla-Tqmulsa:
“sicrue da orpiroba avnebs xorcsa, merme sulsa.”
1. ratom fiqrobs avTandili, rom mefe rostevani mis gadawyvetilebas
gaamarTlebs?
2. ganmarteT, ra ziani moaqvs adamianisTvis sicruesa da orpirobas?
3. vin aris platoni? ras gveubneba es rusTvelis msoflmxedvelobis
Sesaxeb?
3. radgan Tavia sicrue yovlisa ubadobisa,
me rad gavwiro moyvare Zma umtkicesi Zmobisa?!
ara viqm, codna ras margebs, filosofosTa brZnobisa!
miT viswavlebiT, mogveces SerTva zesT mwyobrTa wyobisa.


rekomendebulia 2012 wels erovnul gamocdaze gamoyenebuli weriTi davalebis Sesruleba.

79
1. ras miiCnevs avTandili yovelgvari ubedurebis mizezad?
2. ra miaCnia avTandils Zmobaze ufro mtkice kavSirad?
3. ra SemTxvevaSia, avTandilis azriT, codna faseuli?
4. ganmarteT meoTxe striqoni da aRniSneT, ra mniSvnelobas aniWebs
codnas (ganaTlebas) avTandili?
4. wagikiTxavs siyvarulsa mociqulni ragvar weren?
viT ityvian, viT aqeben? can, cnobani miaferen.
“siyvaruli agvamaRlebs”. viT eJvanni amas JReren,
Sen ar jerxar, uswavlelni kacni viTmca Sevajeren!.
1. vin igulisxmeba “mociqulebSi”?
2. ganmarteT, ras niSnavs: “can, cnobani miaferen”?
3. gaixseneT, rogor Tanxvdeba mociqulTa sibrZnes avTandilis
pirovnuli mrwamsi?
4. ra azris gamomxatvelia strofSi moyvanili Sedareba?
5. vin dambada, SeZlebaca manve momca Zlevad mterTad,
vin ars Zali uxilavi Semwed yovlTa miwierTad,
vin sazRvarsa dausazRvrebs, zis ukvdavi RmerTi RmerTad,
igi gaxdis wamis–yofiT erTsa asad, assa erTad.
1. risi imedi aqvs avTandils?
2. ganmarteT: “vin sazRvarsa dausazRvrebs”, “wamis–yofiT”.
3. ratom ar eSinia avTandils mosalodneli safrTxis, xazgasmuli
sityvebis mixedviT?
4. avTandilis ra ganwyobis gamomxatvelia es strofi?
5. amowereT “mokvdavis” Sesatyvisi leqsikuri erTeuli.
6. raca RmerTsa ara swaddes, ara saqme ar iqmnebis.
mzisa SuqTa ver mWvreteli ia xmebis, vardi Wnebis,
TvalTa turfa saWvreteli ucxo radme eSvenebis;
me viT gavZlo umisoba, an sicocxle viT meTnebis!
1. ganmarteT da aRniSneT, rogor xsnis Tavisi wasvlis mizezs
avTandili, am sityvebis mixedviT: “mzisa SuqTa ver mWvreteli ia
xmebis, vardi Wnebis”?
2. ganmarteT mesame striqonis azri.
3. avTandilis ra Tviseba Cans mocemul strofSi?
4. risi Tqma surs avTandils, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
5. rad miiCnevs avTandili Tavis gadawyvetilebasa da saqciels, pirveli
striqonis mixedviT?
7. razomsca swyrebi, Semindev Secvla Tqvenisa mcnebisa,
Zali ar mqonda tyve-qmnilsa me magisisa Tnebisa,
aw wasvla iyo wamali CemTa saxmilTa gznebisa,
sada gind viyo, ra mgama, yofamca mqonda nebisa.
1. ratom eubneba avTandili mefes am sityvebs: “Semindev Secvla Tqvenisa
mcnebisa”?
2. rad miiCnevda avTandili arabeTSi darCenas, mocemuli strofis
mixedviT?
3. gadmoeciT Tqveni sityvebiT meoTxe striqonis azri.
4. risi metaforaa “saxmilTa gznebisa”?
5. ganmarteT mocemuli sityvebis azri: “Zali ar mqonda tyve-qmnilsa me
magisisa Tnebisa”?
8. aras gargebs simZimili, usargeblo cremlTa dena,
ar gardava garduvalad momavali saqme zena,

80
wesi aris mamacisa moWirveba, WirTa Tmena,
arvis Zal-uc xorcielsa gangebisa gardavlena.
1. ratom aris amao mefis glova, avTandilis azriT?
2. amowereT dardis Sesatyvisi leqsikuri erTeulebi.
3. vis Sesaxeb ambobs avTandili: “arvis Zal-uc xorcielsa”?
4. rogor unda Sexvdes adamiani Tavs datexil ubedurebas?
9. raca RmerTsa gaugia Tavsa Cemsa gardasavlad,
gardamxdes da Semoviqce, aRar damrCes guli avlad;
Tqvenve gnaxne mxiarulni didebiT da davla-mravlad;
mas ra vargo, didebad da kmaris ese Cemad davlad.
1. risTvis aris mzad avTandili, pirveli striqonis mixedviT?
2. ganmarteT, ra miaCnia avTandils didebad da saxelad?
3. ganmarteT, ra elis avTandilis guls, Tu is Tavis sawadels
aasrulebs?
4. romeli sityviTaa gamoxatuli avTandilis krZalva da pativiscema
mefisadmi?
10. mefeo, ese TaTbiri, momkal, vin damiwunosa!
mefeo, nuTu waslvaman Tqven Cemman dagaWmunosa?!
ver vecruebi, ver vuzam saqmesa saZabunosa,
piris-pir marcxvens, ornive mivalT mas saukunosa.
1. ra miuCnevia dauSveblad avTandils, am sityvebis mixedviT: “ver vuzam
saqmesa saZabunosa”?
2. ratom ver gakicxavs mefe avTandils gaparvis gamo?
3. ra sasjeli elis avTandils, Tu micemul sityvas ar Seasrulebs?
11. ar-daviwyeba moyvrisa arodes gvizams ziansa,
vgmob kacsa augiansa, crusa da Ralatiansa,
ver vecruebi, ver vuzam mas xelmwifesa mziansa,
ra uarea mamacsa sul-didsa, wasvla-gviansa!
1. amowereT fraza, romelic avTandilis cxovrebiseul mrwams
gamoxatavs.
2. ratom uwodebs avTandili tariels “mzians”.
3. amowereT sityva, romelic niSnavs “sircxvilians”.
4. adamianis romeli Tvisebebi miaCnia avTandils uRirs saqcielad,
meoTxe striqonis mixedviT?
5. ratom moixseniebs avTandili tariels xelmwifed?
12. ra uarea mamacsa, omSigan piris mxmeWelsa,
Semdrkalsa, SeSinebulsa da sikvdilisa meWvelsa!
kaci, jabani riTa sjobs diacsa, qslisa mbeWvelsa?
sjobs saxelisa moxveWa yovelsa mosaxveWelsa!
1. ra aris yovelgvar materialur simdidreze ufro faseuli?
2. ganmarteT, ra miuCnevia avTandils uaresad, pirveli da meore
striqonebis mixedviT?
3. vis adarebs mxdal adamians avTandili?
13. ver daiWiravs sikvdilsa gza viwro, verca kldovani;
misgan yoveli gaswordes, susti da Zal-gulovani;
bolod Seyarnes miwaman erTgan moyme da mxcovani.
sjobs sicocxlesa nazraxsa sikvdili saxelovani!
1. rogor axasiaTebs sikvdils mocemuli striqoni: “bolod Seyarnes
miwaman erTgan moyme da mxcovani”?

81
2. romeli striqoni gamoxatavs azrs, rom sikvdili gardauvalia, rom is
yovlisSemZlea?
3. ganmarteT, ra SemTxvevaSia fuWi adamianis sicocxle?
4. avTandilis azriT, riTi amarcxebs sikvdils adamiani?
5. amowereT strofidan antonimebi.
6. ra mniSvnelobiTaa gamoyenebuli strofSi: “gaswordes”?
14. merme viSiSvi, mefeo, Tqvenad kadrebad amisad:
scTebis da scTebis, sikvdilsa vin ar moelis wamisad;
mova Semyreli yovelTa erTgan dRisa da Ramisad,
Tu vera gnaxe cocxalman, sicocxle gqonda Jamisad.
1. ganmarteT mesame striqonis azri.
2. romeli striqoni gamoxatavs avTandilis mowiwebas?
3. ras natrobs avTandili, Tu cocxali ver dabrundeba arabeTSi?
4. ra miuCnevia ugunurebad avTandils?
15. Tu sawuTroman damamxos, yovelTa damaxobelman,
Raribi movkvde Raribad, ver damitiros mSobelman,
veRar Semsudron dazrdilTa da verca misandobelman,
mun Semiwyalos Tqvenmanve gulman mowyale-mlmobelman.”
1. rogor axasiaTebs avTandili wuTisofels, am strofis mixedviT?
2. rogor axasiaTebs avTandilis yofas leqsikuri erTeuli “Raribman”?
3. ganmarteT, ras niSnavs: “veRar Semsudron dazrdilTa” (citireba
dauSvebelia)
4. amowereT strofidan epiTeti, romliTac mefea daxasiaTebuli.
16. maqvs saqoneli uricxvi, vervisgan anawonebi,
miec glaxakTa saWurWle, aTavisufle monebi,
Sen daamdidre yoveli, oboli, aras mqonebi:
miRvwian, momigoneben, damlocven, movegonebi.
1. avTandilis ra Tviseba Cans am strofSi?
2. ganmarteT, riTi Seewevian glaxakebi avTandils?
3. moyvasis dasaxmareblad wasuli avTandili riTi Seeweva adamianebs
sikvdilis Semdgomac, meore striqonis mixedviT?
17. raca TqvenTvis ar vargiyos saWurWlesa dasadeblad,
zogi miec xanagaTa, zogi xidTa asageblad,
nura nu gSurs saqoneli Cemi CemTvis wasageblad,
Sengan kide arvin mivis cecxlTa CemTa damavseblad.
1. amowereT leqsikuri erTeulebi, romlebic niSnavs simdidres,
saganZurs.
2. raSi unda gamoiyenon avTandilis ganZis is nawili, romelic mefis
xazinisTvis ar gamodgeba? (citireba dauSvebelia)
3. gadmoeciT Tqveni sityvebiT am strofis mesame striqonis azri.
4. avTandilis ra Tviseba Cans am strofSi?
5. ratom sTxovs avTandili mefes yovelives, meoTxe striqonis mixedviT?
18. amas iqiT Cemgan Cemi ambavica ar gecnevis,
amad gvedreb sulsa Cemsa, wigni gkadrebs, ar geTnevis,
aras argebs, eSmakisa saqmeTagan daeZlevis,
Semindev da Semivedre, mkvdarsa raRa gardmexdevis!
1. ganmarteT, ras sTxovs avTandili rostevans, meoTxe striqonis
mixedviT?
2. rasTan dakavSirebiT eubneba rostevans avTandili am sityvebs: “aras
argebs, eSmakisa saqmeTagan daeZlevis”?

82
19. ra sTxova mefes avTandilma SermadinTan dakavSirebiT?
20. gasrulda Cemi anderZi, Cemgan naweri xeliTa;
aha, gamzrdelo, mogSordi, wave guliTa xeliTa!
nu sWmunavT CemTvis mefeni, nu xarT mosilni bneliTa.
sufeviTmca xarT TaviTa, mterTagan sakrZalveliTa!
1. avTandilisadmi rostevanis ra damokidebulebis gamomxatvelia
sityvebi: “nu sWmunavT CemTvis mefeni, nu xarT mosilni bneliTa”?
2. ganmarteT, ras isurvebs avTandili, meoTxe striqonis mixedviT?
21. ganmarteT, rogor unda emcno yovelive mefisTvis Sermadins, am sityvebis
mixedviT: “hkadreo mefesa saqmiTa mecnieriTa”?

locva avTandilisa

1. ilocavs, ityvis: “maRalo RmerTo xmelTa da caTao,


zogjer momcemo patiJTa, zogjer keTilTa mzaTao,
ucnauro da uTqmelo, ufalo uflebaTao,
momec daTmoba survilTa, mflobelo gulisTqmaTao.”
1. ganmarteT: “ucnauro da uTqmelo, ufalo uflebaTao”.
2. ras evedreba avTandili ufals?
3. risi mflobelia ufali, xazgasmuli sityvebis mixedviT? (citireba
dauSvebelia)
4. ras aniWebs adamianebs RmerTi, avTandilis azriT? (citireba
dauSvebelia)
5. rogor gesmiT mniSvneloba leqsikuri erTeulebisa: “mzaTao”,
“uflebaTao”?
2. RmerTo, RmerTo, geajebi, romeli hflob qvenaT zesa,
Sen dahbade mijnuroba, Sen aweseb missa wessa,
me sofelman momaSorva ukeTessa Cemssa mzesa,
nu amohfxvri siyvarulsa, misgan CemTvis danaTessa!
1. ganmarteT, ra ubedureba daatexa Tavs wuTisofelma avTandils?
2. ras sTxovs avTandili ufals, meoTxe striqonis mixedviT?
3. romeli sityvebi gamoxatavs azrs, rom ufali yovelives ganmgebelia?
4. ganmarteT, risi saTave da wyaroa ufali?
3. risgan dafarvas iTxovs mgzavrobisas avTandili uflisgan?

83
povna avTandilisagan dabnedilis tarielisa

1. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:


mividoda, miubnobda yma mtirali, fer-Secvlili,
qedsa rasme gardaadga, veli aCnda mzian-Crdili;
naxa, Savi SambTa pirsa dga sadave-ukuyrili;
Tqva: “ucilod igiao, arad unda amas cili”.
ra Sexedna, ymasa gulman gaufeTqna, gaunaTda,
aqa lxini daRrejilsa uaTasda, ar uaTda;
vardman feri gananaTla, broli brolda, saTi saTda,
viT grigalman Cairbina, ar moscalda Wvretad maTda.
1. ganmarteT, ra SeamCnia avTandilma velze, xazgasmuli sityvebis
mixedviT?
2. raSi darwmunda avTandili, am sityvebis mixedviT: “ucilod igiao, arad
unda amas cili”?
3. rogor imoqmeda avTandilze tarielis povnam, am sityvebis mixedviT:
“vardman feri gananaTla, broli brolda, saTi saTda”?
4. ra azris gamomxatvelia teqstSi gamoyenebuli Sedareba?
5. avTandilis ra sulier mdgomareobas gamoxatavs Sesityveba: “gulman
gaufeTqna”?
2. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
ra tariel dainaxa, ganaRamca daeRrija:
axlos myofi sikvdilisa jda da piri daebRnija,
sayeloni gardexivnes, Tavi srulad gaeglija,
mas aRara Seesmoda, sofliT gaRma gaebija.
erT-kerZ uc lomi mokluli da xrmali sisxl-mocxebuli,
kvla sxvagan - vefxi usulo, mkvdari, qve-danarcxebuli;
mas wyarosaebr TvalTagan cremli sdis gaficxebuli.
mun egre gulsa unTebda cecxli mcxinvare, cxebuli.
1. vis miemarTeba sityvebi: “ganaRamca daeRrija”?
2. ra mdgomareobaSi naxa avTandilma tarieli, am sityvebis mixedviT:
“sofliT gaRma gaebija”?
3. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs avtori xazgasmul
sityvebSi?
4. ganmarteT: “mun egre gulsa unTebda cecxli mcxinvare, cxebuli”.
3. yuradRebiT waikiTxeT monakveTi:
TvalTa axmadca zar-edva, srulad mihxdoda cnobasa,
miaxleboda sikvdilsa, mohSorveboda Tmobasa.
yma saxel-debiT uyivis, hlamis sityviTa krTobasa,
veRar asmina, gardiWra, Zma gamoaCens Zmobasa!
xeliTa cremlsa uwuravs, TvalTa avlebda saxelsa,
axlos uzis da uzaxis marT saxel-debiT saxelsa;
etyvis: “ver micnob avTandils, SenTvis gaWrilsa da xelsa?”
mas ara dia Seesmis retsa, Tval-daufaxelsa.
1. ganmarteT xazgasmuli striqoni da aRniSneT, tarielis ra sulier
mdgomareobas gamoxatavs is.
2. risi Zala dahkargvoda tariels?

84
3. rogor cdilobda avTandili tarielis gons moyvanas, pirveli strofis
mixedviT?
4. rogor afasebs avtori avTandilis saqciels?
5. ganmarteT: “hlamis sityviTa krTobasa”.
6. ra surs avTandils agrZnobinos tariels, am sityvebis mixedviT: “ver
micnob avTandils, SenTvis gaWrilsa da xelsa”?
7. ratom ver Seagona veraferi avTandilma tariels, meore strofis
mixedviT?
8. ganmarteT: “TvalTa avlebda saxelsa”.
4. tarieli avTandils eubneba:
uTxra: “Zmao, ar gityuve, giyav, raca Semogfice,
gnaxe sulTa gauyrelman, fici asre davamtkice;
aw damexsen, sikvdilamdis vitiro da Tavsa vice.
magra gvedreb damarxvasa, mxecTa saWmlad ar mivice”.
1. ganmarteT, ratom eubneba tarieli avTandils: “Zmao, ar gityuve, giyav,
raca Semogfice”?
2. rogor esaxeboda Tavisi cxovreba tariels momavalSi?
3. ras sTxovda tarieli avTandils?
5. avTandili tariels eubneba:
ymaman uTxra: “raSigan xar, Sen saqmesa rad iqm avsa?
vin mijnuri ar yofila, vis saxmili ara swvavsa?
vis uqmnia Seni msgavsi sxvasa kacTa naTesavsa?
rad satanas wauRixar, rad moiklav nebiT Tavsa?
“Tu brZeni xar, yovlni brZenni apireben ama pirsa:
xams mamaci mamacuri, sjobs, razomca nelad tirsa.
Wirsa Sigan gamagreba asre unda, viT qvitkirsa.
Tavisisa cnobisagan Cavardebis kaci Wirsa.
1. amowereT pirveli strofidan metaforis magaliTi da ganmarteT.
2. ratom miiCnevs avTandili tarielis tanjvas kanonzomierad?
3. rad miiCnevs avTandili tarielis siSmages?
4. romeli sityvebi cxadyofs, rom tarielis saqcieli gaugebaria?
5. rogor unda Sexvdes adamiani Tavs datexil ubedurebas, avTandilis
azriT?
6. ganmarteT, ras miiCnevs avTandili adamianis ubedurebis mizezad?
7. ra gasaWirs gulisxmobs avTandili xazgasmul sityvebSi?
8. ra azris gamomxatvelia sityvebi: ”razomca nelad tirsa”?
9. ganmarteT: “raSigan xar”.
10. rogoraa gamoxatuli brZenTa damokidebuleba yovelgvari
gansacdelisadmi?
6. avTandili tariels eubneba:
brZeni xar da gamorCeva ara ici brZenTa Tqmuleb,
mindors stir da mxecTa axlav, ras wadilsa aisruleb?
visTvis hkvdebi, ver mihxvdebi, Tu sofelsa moiZuleb,
Tavsa mrTelsa rad Seikrav, wylulsa axlad rad iwyluleb?
vin ar yofila mijnuri, vis ar saxmilni sdebian?
vis ar unaxavs patiJni, visTvis vin ara bndebian?
miTxar, usaxo ra qmnila, sulni rad amogxdebian?
ar ici, vardni ueklod aravis moukrebian!
1. ganmarteT, ras uwunebs avTandili tariels, pirveli striqonis
mixedviT?

85
2. ratom miiCnevs avTandili SeuZleblad tarielis miznis miRwevas?
3. ra azris gamomxatvelis striqoni: “Tavsa mrTelsa rad Seikrav,
wylulsa axlad rad iwyluleb”?
4. ratom ar ukvirs avTandils tarielis tanjva, mocemuli sityvebis
mixedviT: “vis ar unaxavs patiJni, visTvis vin ara bndebian?”?
5. amowereT meore strofidan sinonimuri mniSvnelobis sityvebi.
6. ganmarteT: “miTxar, usaxo ra qmnila, sulni rad amogxdebian?”.
7. avTandilis ra pirovnuli mrwamsis gamomxatvelia sityvebi: “ar ici,
vardni ueklod aravis moukrebian!
7. ra igavs yveba avTandili vardis Sesaxeb da ra aris am igavis azri?
8. avTandili tariels eubneba:
“raTgan vardi amas ityvis usulo da uasako,
maSa lxinsa vin moimkis pirvel WirTa umuSako?
uboroto vis asmia raca saqme saeSmako,
rad emdurvi sawuTrosa? ra uqmnia uarako?!
1. amowereT vardis epiTetebi da ganmarteT.
2. ganmarteT: “maSa lxinsa vin moimkis pirvel WirTa umuSako”.
3. ratom ar ukvirs avTandils adamianze datexili ubedureba, mesame
striqonis mixedviT?
4. romeli striqoni gamoxatavs azrs, rom adamianebs erTi xvedri aqvT
amqveynad?
5. avTandilis ra pirovnuli Tviseba Cans am strofSi?
9. avTandili tariels eubneba:
“ismine Cemi Txrobili, Seje, wavideT nebasa,
nu mihyolixar Tavisa TaTbirsa, gagonebasa,
raca ar gwaddes, igi qmen, nu sdev wadilTa nebasa,
asre ar sjobdes, ar getyvi, nu meWv rasaca Tnebasa”.
1. ras urCevs avTandili tariels, meore striqonis mixedviT?
2. amowereT avTandilis pirovnuli mrwamsis gamomxatveli sityvebi da
ganmarteT.
3. ganmarteT, raSi cdilobs avTandili daarwmunos tarieli, meoTxe
striqonis mixedviT?
10. tarieli avTandils eubneba:
man uTxra: “Zmao, ra giTxra, Zrvaca ar Zal-mic enisa,
Zali ara maqvs xel-qmnilsa SenTa sityvaTa smenisa;
ra advilad giCns moTmena CemTa sasjelTa Tmenisa!
aw mivswurvivar sikvdilsa, dro momeaxla lxenisa.
“amas mokvdavi vilocav, arodes viTxov, ar, eniT:
aqa gayrilni mijnurni munamca SeviyareniT,
mun erTmanerTi kvla vnaxneT, kvla rame gavixareniT,
mo, moyvareTa dammarxeT, miwani momayareniT!
1. ratom ar SeeZlo tariels avTandilis SegonebaTa gaazreba, pirveli
strofis mixedviT?
2. ratom ambobs tarieli: “dro momeaxla lxenisa”?
3. ras sayvedurobs tarieli avTandils, pirveli strofis mixedviT?
4. ratom iswrafoda sikvdilisaken tarieli?
5. amowereT meore strofidan tarielis epiTeti.
6. ra azris gamomxatvelia sityvebi: “vilocav, arodes viTxov, ar, eniT:”?
11. tarieli avTandils eubneba:
“sayvarelman sayvareli viT ar naxos, viT gawiros!

86
misken mival mxiaruli, merme manca Cem kerZ iros,
mivegebvi, momegebos, atirdes da amatiros.
hkiTxe asTa, qmen gulisa, ra gind ra vin givaziros!
“marT gardawyvediT icodi, getyvi marTalsa pirasa:
sikvdili maxlavs, damexsen, xansaRa davhyof mcirasa;
ar cocxal viyo, ras maqmnev? ra davrCe, xelsa mxdi rasa?
damSlian Cemni kavSirni, SevhrTvivar sulTa sirasa.
1. amowereT tarielis pirovnuli mrwamsis gamomxatveli sityvebi da
ganmarteT.
2. ras natrobs tarieli, am sityvebis mixedviT: “mivegebvi, momegebos”?
3. ganmarteT, ra miuCnveia mijnurTa valad tariels, am sityvebis mixedviT:
“sayvarelman sayvareli viT ar naxos, viT gawiros”?
4. rogor axasiaTebs tariels sityvebi: “sayvarelman sayvareli viT ar
naxos, viT gawiros”?
5. rasTan dakavSirebiT ambobs tarieli: “xansaRa davhyof mcirasa”?
6. risken iswrafis tarieli, mocemuli sityvebis mixedviT: “SevhrTvivar
sulTa sirasa”?
7. ganmarteT: “damSlian Cemni kavSirni”.
8. ratom miiCnevs tarieli, rom misi gadawyvetileba samarTliania, meore
strofis mixedviT?
12. tarieli avTandils eubneba:
“brZeni! vin brZeni, ra brZeni! xeli viTa iqms brZnobasa!
eg saubari maSin xams, TucaRa viyo cnobasa;
vardi ver aris umzeod; iyos, daiwyebs Wnobasa;
mawyen, ara mcals, damexsen, arcaRa vaxlav Tmobasa”.
1. ra SemTxvevaSi miuCnevia tariels avTandilis Segonebani sasargeblod?
(citireba dauSvebelia)
2. tarielis ra sulieri mdgomareobaa gamoxatuli mocemul sityvebSi:
“vardi ver aris umzeod”?
3. romeli sityvebi cxadyofs, rom tariels aRar surs avTandilis
mosmena?
4. rogor amarTlebs tarieli Tavis saqciels, am sityvebis mixedviT:
“xeli viTa iqms brZnobasa”?
13. avTandili tariels eubneba:
merme uTxra: “aha, raTgan ar momismen aras, ara,
aRar gawyens ena Cemi, aqamdisca cudad mcTara;
Tu sikvdili gijobs, mokve, vardi daWnes, da-ca-mWnara!
erTsa rasme geajebi, miyav!” - cremli amduRara.
“sada indoni brol-vardsa sarven giSrisa sariTa,
mas moveSorve, wamove siCqariT, ar siwynariTa;
ver damiWira mefeman mSoblurad saubariTa,
Sen ar Semiyri, gamiyri, aw Cemi lxini vTqva riTa?
1. ra miuCnevia avTandils fuWad da amaod?
2. ra mniSvnelobiT aris am striqonSi gamoyenebuli sityva “vardi”?
3. ra azris gamomxatvelia strofSi xazgasmuli metafora?
4. riTi amyarebda avTandili im azrs, rom tariels misi Txovna unda
Seewynarebina?
5. romeli leqsikuri erTeuliTaa gamoxatuli is azri, rom tarieli
megobris daxmarebaze uars ambobda?
14. yuradRebiT waikiTxeT strofi:

87
exveweboda: “Sejeo”, ajas xvewniTa arvebda,
icoda, rome Sejdoma kaeSans moaqarvebda,
lerwmisa sarsa dasdrekda, giSersa daakarvebda;
daimorCila, eama, ar ivaglaxa, ar vebda.
1. ris Sesaxebaa Tqmuli xazgasmul striqonSi?
2. ganmarteT mocemuli striqoni da aRniSneT, ra mxatvruli xerxia
gamoyenebuli: “lerwmisa sarsa dasdrekda, giSersa daakarvebda”?
3. aRniSneT, vis miemarTeba es sityvebi: “ar ivaglaxa, ar vebda”?
4. ratom wers avtori avTandilis Sesaxeb “ar ivaglaxa, ar vebdao”?
15. rogor imoqmeda tarielze cxenze Sejdomam da velad siarulma?
16. yuradRebiT waikiTxeT strofi:
ra Seatyo mojobeba man, sevdisa mufaraxman,
gananaTla piri-vardi sixarulman dausaxman,
cnobierTa dastaqarman, ucnoboTa oxrva-axman;
cnobieri sityva uTxra ucnobosa rasme mzraxman.
1. amowereT tarielis aRmniSvneli metafora.
2. ganmarteT “sixarulman dausaxman”.
3. ras uwodebs poeti avTandils? (citireba dauSvebelia)
4. vis hgvris avTandili vaebasa da oxvras? (citireba dauSvebelia)
5. vis Sesaxeb ambobs poeti: “cnobieri sityva uTxra, ucnobosa rasme
zraxman”?
6. ganmarteT meoTxe striqonis azri.
17. yuradRebiT waikiTxeT strofi:
Se-rasme-hyves saubarsa, sityva hkadra ar-maluli:
“erTsa rasme mogaxseneb, gamicxade dafaruli:
ege samxre miseuli, Sen gaCnia visgan wyluli,
ragvar giyvars, ragvar giRirs? Tqvi, daviRo merme suli”.
man uTxra: “saxe ra giTxra mis usaxosa saxisa!
esea Cemi sicocxle, Cemi momcemi axisa,
mjobi yovlisa soflisa, wylisa, miwisa da xisa;
ar-sasmenlisa mosmena ars umJavesi wmaxisa”.
1. ganmarteT: “Se-rasme-hyves saubarsa”?
2. avTandilis ra Tvisebas gamoxatavs sityvebi: “sityva hkadra ar-
maluli”?
3. ganmarteT xazgasmuli sityvebi.
4. ras aniWebda es samxre tariels, am sityvebis mixedviT: “momcemi axisa”?
5. ra azris gamomxatvelia sityvebi: “mjobi yovlisa soflisa, wylisa,
miwisa da xisa”?
6. risi Tqma surs tariels, mocemuli striqonis mixedviT: “ar-sasmenlisa
mosmena ars umJavesi wmaxisa”?
7. romeli sityvebi cxadyofs, rom es samxre nestanis naCuqaria?
18. gaixseneT, ra uTxra avTandilma tariels, roca man nestanis naCuqari samxre
sicocxleze Rirebulad miiCnia?
19. avTandili tariels eubneba:
amas etyvis: “SenTvis davsdeb gonebasa, sulsa, gulsa,
magra Senca nu agre xar, nu iwyluleb axlad wylulsa;
aras gargebs swavluleba, Tu ara iqm brZenTa Tqmulsa:
ar ixmareb, ras xelsa hxdi saunjesa dafarulsa?
“aras gargebs SeWirveba, rom sWmunvide, ra gergebis!
ar Tu ici, ugangebod ara kaci ar mokvdebis?

88
mzisa SuqTa momlodine vardi sam dRe ar daWnebis.
bedi, cda da... gamarjveba, RmerTsa undes, mo-ca-gvxvdebis”.
1. ra SemTxvevaSi miuCnevia usargeblod avTandils swavla?
2. amowereT pirveli strofidan aforizmi da ganmarteT, avTandilis ra
pirovnuli mrwamsis gamomxatvelia is.
3. risTvis aris mzad avTandili megobris gamo?
4. risi metaforaa aq “mzis Suqi”?
5. ra SemTxvevaSi gaimarjvebs adamiani, avTandilis azriT?
6. adamianis ra ganwyobis gamomxatvelia xazgasmuli sityvebi?
7. ra miuCnevia avTandils gonivrulad, am sityvebis mixedviT: “aras
gargebs SeWirveba, rom sWmunvide, ra gergebis”?
20. tarieli avTandils eubneba:
moaxsena: “ege swavla CemTvis yovlad soflad Rirdes, -
goniersa mwvrTeli uyvars, ugunursa gulsa hgmirdes, -
magra ra vqmna, ragvar gavZlo, metis-meti ra mimWirdes!
Senca gWiran Wirni Cemni, ar mamarTlo, ar mikvirdes?!
“cvilsa cecxlis simxurvale ugavs, amad aenTebis,
magra wyalsa arsiT axlavs, Tu Cavardes, da-ca-Srtebis;
raca visca saqme TviT sWirs, sxvaTaTvisca evargebis,
TavidaRma rad ar ici, Cemi guli ragvar dnebis!”.
1. rad miaCnia tariels avTandilis darigeba? (citireba dauSvebelia)
2. rogor gesmiT mocemuli sityvebis azri: “goniersa mwvrTeli uyvars,
ugunursa gulsa hgmirdes”?
3. ganmarteT, tarielis azriT, ratom unda gaego da TanaegrZno
avTandils misTvis?
4. ganmarteT xazgasmuli striqonebi da aRniSneT, risi Tqma surs amiT
tariels?
5. risi Tqma surs tariels, am sityvebis mixedviT: “raca visca saqme TviT
sWirs, sxvaTaTvisca evargebis”?

mboba tarielisagan lom-vefxis daxocisa

1. tarieli avTandils uyveba:


ra wamekida, yvelai wvrilad giambo eniTa,
mermeRa gabrWev marTali maga guliTa brZeniTa;
Sen mogelodi, mimWirda molodiniTa SeniTa,
qvabs veRar gavZel, mindorTa movla mominda cxeniTa.
1. rogor uxsnis tarieli avTandils im faqts, rom dapirebisamebr
gamoqvabulSi ar daxvda?
2. ris moyolas apirebda tarieli avTandilisTvis, am sityvebis mixedviT:
“ra wamekida”?
3. rogor scada tarielma dards gamklaveboda?
4. ras cdilobs tarieli, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
5. ratom fiqrobs tarieli, rom avTandili mis saqciels gaigebs?
2. tarieli avTandils uyveba:

89
qedsa gardavdeg, lom-vefxni movides orgniT rebulni, -
saxed vamsgavse mijnurTa, cecxlni damevses debulni, -
Seiyarnes da Seibnes, ibrZodes gamwarebulni,
lomi sdevs, vefxi miurbis, iyvnes ar Cemgan qebulni.
1. ganmarteT mocemuli sityvebis azri da aRniSneT, ra iyo amis mizezi:
“cecxlni damevses debulni”?
2. romeli leqsikuri erTeuliTaa gamoxatuli lom-vefxvis daundobeli
orTabrZola?
3. ra gancda gamoiwvia lom-vefxvis orTabrZolis danaxvam tarielSi?
3. tarieli avTandils uyveba:
pirvel amod ilaRobes, merme medgrad waikidnes:
TviTo toti erTmanerTsa hkres, sikvdilsa ar dahridnes;
gamohrida vefxman guli, - dedaTamca gamohridnes! -
lomi medgrad gaekida, igi vervin daamSvidnes.
lomsa davugme naqmari, varqvi: “ara xar cnobasa,
Sen sayvarelsa rad awyen? fu maga mamacobasa!”
xrmal-gamowvdili mivuxe, mivec laxvarTa sobasa,
Tavsa gardavhkar, mo-ca-vkal, davhxsen soflisa Tmobasa.
1. romeli fraza mowmobs, rom lom-vefxvis brZola daundobeli iyo?
2. ras miiCnevs tarieli imis mizezad, rom “gamohrida vefxman guli”?
3. rogor gesmiT: “gamohrida vefxman guli”?
4. amowereT monakveTidan sikvdilis Sesatyvisi gamoTqma.
5. ra miiCnevs tarieli vaJkacisTvis Seuferebel saqcielad?
6. ganmarteT: “mivec laxvarTa sobasa”.
7. rogor afasebs lomis namoqmedars tarieli, xazgasmuli sityvebis
mixedviT?
4. tarieli avTandils uyveba:
xrmali gavtyorce, gardviWer, vefxi Sevipyar xeliTa;
mis gamo kocna mominda, vin mwvavs cecxliTa cxeliTa;
miRrinvida da mawyenda brWaliTa sisxlTa mRvreliTa,
veRar gavuZel, igica movkal guliTa xeliTa.
razomsaca vamSvidebdi, vefxi vera davamSvide,
gavgulisdi, moviqnie, vhkar miwasa, davawyvide;
momegona, odes Cemsa sayvarelsa wavekide;
suli srulad ar amomxdes, ras gikvirs, rom cremlsa vhRvride!
1. risi Tqma surda tariels, am sityvebis mixedviT: “xrmali gavtyorce,
gardviWer”?
2. vis gulisxmobs tarieli mocemul sityvebSi: “vin mwvavs cecxliTa
cxeliTa”?
3. tarielis ra emociur mdgomareobas gamoxatavs xazgasmuli sityvebi?
4. romeli sityvebi cxadyofs, rom vefxvis saxeSi tarieli mijnurs
xedavda?
5. ra iyo mizezi tarielis Zlieri emociebisa, meore strofis mixedviT?
5. tarieli avTandils uyveba:
aha, Zmao, miTxrobia Wiri Cemi, raca mWirda;
sulTa dgmaca ara mmarTebs, asre gaslva rad gikvirda!
sicocxlesa gaveyare, sikvdilica damiZvirda”.
ese sityva daasrula, ymaman sulTqna, a-ca-tirda.
1. rogor afasebs tarieli sakuTar yofas, am sityvebis mixedviT:
“sicocxlesa gaveyare, sikvdilica damiZvirda”?

90
2. gaixseneT, ras gulisxmobs tarieli xazgasmul sityvebSi.
3. amowereT sityvebi, romlebic tarielis ndobasa da megobrobas
gamoxatavs.
4. ganmarteT: “sulTa dgmaca ara mmarTebs”.
6. yuradRebiT waikiTxeT strofi:
avTandilca masTanave tiroda da cremlsa hRvrida;
uTxra: “daTme, nu mohkvdebi, gulsa srulad nu dasWri da!
RmerTi magas mowyaleobs, Tuca Wirman ar gagrida;
Tumc undodiT gasayrelad, pirvel erTad ar Segyrida.
1. rogor axasiaTebs avTandils sityvebi: “avTandilca masTanave tiroda
da cremlsa hRvrida”?
2. ras sTxovs avTandili tariels, roca eubneba: “daTme”?
3. ganmarteT, rogor anugeSa tarieli avTandilma, am sityvebis mixedviT:
“RmerTi magas mowyaleobs, Tuca Wirman ar gagrida”?
4. ratom aris darwmunebuli avTandili, rom tarieli Tavis mijnurs
ipovis?
5. ra iyo avTandilis saTxovari, am sityvebis mixedviT: “gulsa srulad nu
dasWri da”?
7. avTandili tariels eubneba:
sdevs mijnursa faTeraki, sawuTrosa daanavRlebs,
magra bolod lxinsa miscems, vinca pirvel Wirsa gasZlebs;
mijnuroba saWiroa, miT sikvdilsa migvaaxlebs,
gaswavlulsa gaaSmagebs, uswavlelsa gaaswavlebs”.
1. ganmarteT, ra miuCnevia avTandils mijnurobisas gardauvlad?
2. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
3. rogor usabuTebs avTandili tariels im faqts, rom siyvaruli gonebiT
auxsneli, ucnauri grZnobaa?
4. ra mniSvnelobiTaa gamoyenebuli mocemul monakveTSi leqsikuri
erTeuli “pirvel”?
5. mxolod ra SemTxvevaSi miuCnevia avTandils bednierebis mopoveba
SesaZleblad?

ambavi avTandilisa gulanSaroT misvlisa

1. ganmarteT, ratom miiCnevdnen avTandils vaWrad gulanSaroSi, am sityvebis


mixedviT: “avTandil tansa jubani Caicvna, dajda skamiTa”?
2. ganmarteT, ras ekiTxeba (risi gageba surs) avTandili mebaRes: “ra laria
ufro Zvirad, an iefad ra ixsnebis?”?
3. rogor axasiaTebs mebaRe qalaqs da iq mcxovreb xalxs?
4. “meliq-surxavi xelmwifobs, sruli sviTa da davliTa” - rogoraa
daxasiaTebuli zRvaTa samefos xelmwife, mocemuli sityvebis mixedviT?
5. riTi iyo gamorCeuli qalaqi gulanSaro, am sityvebis mixedviT: “uqonelni
weliwdamdis saqonelsa daideben”
6. ra marTebdaT gulanSaroSi Camosul vaWrebs pirvel rigSi?
7. vaWarTa uxucesi, useni “uturfesTa sefed dasxmen, fassa munve dauTvlian;
maT maSinve aazatebs, viTa swaddes, dayidian”

91
1. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
2. ra igulisxmeba sityvebSi: “maT maSinve aazatebs”?
8. ra marTebda usens, am sityvebis mixedviT: “TqvenebrTa sapatioTa mas marTebs
gamosveneba; damyenebelTa ubrZanebs, marTebdes vis dayeneba”?
9. mebaRe fatmanis Sesaxeb ambobs: “fatman xaTun Sina aris, xaTuni da coli
misi, purad kargi maspinZeli, mxiaruli, ar Tu mqisi”
1. ras niSnavs “xaTuni”?
2. rogor aris daxasiaTebuli fatmani, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
10. fatmanma avTandils “moukazmna qarvansrani” – ra aris “qarvansrani”?
11. fatman xaTun Tvalad marjve, ar-ymawvili, magra mzmeli
nakvTad kargi, Sav-gremani, pir-msuqani, ar pir-xmeli,
mutribTa da momReralTa moyvaruli, Rvinis-msmeli;
dia edva sasaluqo dasaburav-Casacmeli
1. rogor gesmiT “Tvalad marjve”?
2. marTalia, fatmani axalgazrda ar iyo, magram ras ambobdnen masze?
(citireba dauSvebelia)
3. amowereT sityva, romelic “sakeklucos” niSnavs.
12. ra sTxova vaWrebs avTandilma meore dRes? rogor atarebda avTandili
dReebs gulanSaroSi?
13. “fatmans hklvida umisoba, raminisa viTa vissa” – romeli literaturuli
nawarmoebis gmirebs axsenebs poeti mocemul striqonSi?

aqa fatmanisagan nestan-darejanis ambis mboba

1. rogor xvdebodnen navrozobas gulanSaroSi?


2. dRe movida navrozoba, dedofalsa ZRveni vsZRveniT;
Cven mivarTviT, maT gviboZes, avavseniT, avivseniT;
Jamierad mxiarulni wamovediT nebiT CveniT,
kvla davsxediT gaxarebad, uneburni ar viyveniT.”
1. ra dResaswauli iyo navrozoba?
2. xalxis ra ganwyobis gamomxatvelia xazgasmuli sityvebi?
3. rogor ulocavdnen erTmaneTs navrozobas zRvaTa samefoSi?
4. rogor sruldeboda lxini sasaxleSi, mesame taepis mixedviT?
3. ratom ganmartovda fatmani navrozobis dResaswaulze?
4. ra ucnauri ram ixila fatmanma sarkmlidan?
5. qalis Sesaxeb fatmani ambobs: “RawvTa misTa elvareba elvarebda zesTa zesa;
daviwuxen Tvalni, yola ver Sevadgen, viTa mzesa”
1. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli xazgasmul striqonSi
2. rogor imoqmeda fatmanze qalis danaxvam?
6. movixmen oTxni monani. Cemsa winaSe mdgomelni,
vuCvene: “xedavT, indoTa tyved hyvanan Suqni romelni?
CaepareniT, CaediT, wynarad, nu Cqarad mxltomelni
mogyidon, fasi mieciT, risaca iyvnen mndomelni.„


rekomendebulia 2007 wels erovnul gamocdaze gamoyenebuli weriTi davalebebis Sesruleba.

92
1. ras niSnavs sityva “indoni”?
2. rogor unda gaevloT gza fatmanis monebs?
3. risTvis gagzavna fatmanma monebi?
7. ra ubrZana monebs fatmanma, Tu qajebi ar dauTmobdnen maT qals? rogor
gamoixsnes nestani fatmanis monebma?
8. fatmani ambobs:
ra giambo qeba misi, ra siturfe, ra nazoba!
vficav, rome igi mzea, ara hmarTebs mzesa mzoba!
vin gaicdis SuqTa misTa, vinmca viT qmna naxazoba!
me Tu damwvavs, aha mza var, arRa unda amas mzoba!”
1. ra Zala hqonda nestanis silamazes, meoTxe striqonis mixedviT?
2. ganmarteT mesame taepis azri.
3. ram gaaoca fatmani, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
9. moitires, ymaman uTxra: “nuRar gaswyved, gaasrule”.
fatman ityvis: “mivegebe, guli misTvis vaerTgule,
gardvukocne yovli aso, Tavi amad movaZule,
zeda davsvi taxtsa Cemsa, SevekveTe, gavesule”
1. ra gadaewyvita qalis Semxedvare fatmans?.
2. avTandilis ra sulieri mdgomareobaa gamoxatuli mocemul strofSi?
3. fatmanis ra damokidebulebis gamomxatvelia sityvebi: “gardvukocne
yovli aso, Tavi amad movaZule”?
4. rogor gesmiT “SevekveTe, gavesule”?
10. ratom ver SeZlo fatmanma qalis vinaobisa da misi ambis gageba?
11. nestani ambobs:
miTxra: “Sen CemTvis, dedao, xar umjobesi dedisa,
ras aqnev Cemsa ambavsa, zRapari aris ybedisa!
Raribi vinme, Semswrobi var ubedosa bedisa;
Tu raca mkiTxo, Zalimca gigmia arsTa mxedisa!”
1 ratom ar urCevda qali fatmans ekiTxa raime, meoTxe striqonis
mixedviT?
2 nestanis ra pirovnuli Tviseba Cans, pirevli striqonis mixedviT?
3 ra amZimebda didi ubedurebis gadamtani nestanis beds, am strofis
mixedviT?
12. fatmani ambobs:
vTqvi: “uJamod ar wesia moyvana da mzisa xmoba;
momyvaneli gaSmagdebis da wauva erTob cnoba;
xmoba unda Jamierad, saajosa yovlsa Txroba.
rad ar vici ama mzisa saubrisa uJamoba?”
1. fatmanis azriT, ra SeiZleba daSavdes adamianis naadrevi moqmedebiT?
2. rogor adamianad aris daxatuli am monakveTSi fatmani?
3. ras unda SeurCios dro adamianma, fatmanis azriT?
13. sad daabinava nestani fatmanma? rogor izruna, raTa misi ambavi aravis
Seetyo?
14. ra akvirvebda fatmans nestanis saqcielSi?

15. fatmani ixsenebs:


Sina Sevidi, mas wina edgis cremlisa gubebi,
Sigan sisxlisa morevsa eyrdnis giSrisa Subebi,
melnisa tbaTaT iRvrebis savse saTisa rubebi,

93
Sua Zowsa da ayiysa sWvirs margaliti tyubebi.
1. ganmarteT meore taepis azri.
2. risi metaforaa: “Sua Zowsa da ayiysa sWvirs margaliti tyubebi”?
3. amowereT muqi da sqeli cremlis gamomxatveli fraza.
4. ra mxatvruli funqcia aqvs meore da mesame striqonebSi gamoyenebul
metaforebs?
16. vin ambobs am sityvebs da ras axasiaTebs ase: “silbo hqonda naqsovisa da
simtkice — naWedisa”?
17. fatmani ixsenebs:
man turfaman saxlsa Cemsa egre dayo xani didi;
ver gavandev qmarsa Cemsa, Sesmenisa mqonda ridi;
vTqvi: “Tu vuTxrob, vici, darbazs gamamJRavnebs,isi flidi».
ese meyo sagoneblad, kvla Sevidi, kvla gavidi.“
1. rogor axasiaTebs Tavis qmars fatmani?
2. romeli fraza gamoxatavs fatmanis mRelvarebas?
3. ratom ver eubneboda fatmani qmars ucxo qalis Sesaxeb rames?
4. rogor gesmiT: “me es meyo sagoneblad.”
18. ratom gadawyvita fatmanma, qmrisTvis eTqva nestanis Sesaxeb? ris imedad
andobda fatmani am saidumlos usens?
19. ras dahpirda useni fatmans?
20. fatmani da useni nestans eubnebian:
gviTxar, ra aris wamali mTvarisa Suq-namkrTalisa?
ras Seuqmnixar zafranad Sen, ferad msgavsi lalisa?
1. risi gageba surT fatmans da usens, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
2. fatmanisa da usenis ra Tviseba Cans am monakveTSi?
21. fatmani ixsenebs:
raca vhkiTxeT, ara vici, esma, anu ar ismenda:
vardi erTgan Seeweba, margalitsa ar aCenda;
gvelni moSliT moekecnes, baRi SeRma Se-ra-Senda,
mze veSapsa daebnela, zeda radmca gagviTenda“
1. ra iyo fatmanisa da usenis sevdis mizezi?
2. ganmarteT mesame taepis azri.
3. ra azrs gamoxatavs meore striqonSi gamoyenebuli metafora?
4. ra mxatvruli saSualebiT gadmogvcems poeti qalis did dards?
amowereT amis gamomxatveli striqoni.
5. ra azris gamomxatvelia sityvebi: “zeda radmca gagviTenda”?
22. nestanis Sesaxeb fatmani ambobs:
mCqefrad sisxlisa nakadi mosdis alvisa xisagan,
mas xorcieli viT gasZlebs sxva, kidegani qvisagan!”
1. rogor axasiaTebs nestans fatmani mocemuli monakveTis mixedviT?
2. ra mxatvruli xerxia gamoyenebuli nestanis daxasiaTebisas?
23. usen ityvis: “bevr-aTasni Wirni aman amixocnes;
ese Rawvni mzisad xmanan, kacTaganmca viT ikocnes!
umarTlea, ver-mWvretelman Tu patiJni iasocnes,
me Tu Svilni mirCevnian, RmerTman igi damixocnes!”
1. amowereT sityva, romelic niSnavs “Seefereba”.
2. ra miaCnia usens samarTlianad? (citireba dauSvebelia)
3. romeli fraza gamoxatavs usenis did siyvaruls?
4. rogor imoqmeda ucnobi qalis gamoCenam usenis cxovrebaze?
24. rogor cdilobdnen fatmani da useni nestanis dardis Semsubuqebas?

94
25. ra gadawyvita erT dResac usenma da ratom SeaSfoTa am faqtma fatmani?
26. usen mivida, xelmwife daxvda nadimad mjdomeli,
usen, arifi mefisa, mefeca misi mndomeli,
wina miisva, SeiZRvna, ZRveni miarTva romeli,
aw naxo mTrvali vaWari, cqafi, uwrfeli, mswromeli.“
1. amowereT usenis pirovnul TvisebaTa gamomxatveli sityvebi da
ganmarteT TiToeuli.
2. amowereT sityva, romelic usenis mefesTan siaxloves gamoxatavs.
3. romeli sityvebi gamoxatavs mefis keTilganwyobas?
27. rasTan dakavSirebiT ambobs fatmani: “marTlad Tqmula: “ara hmarTebs yvavsa
vardi, virsa rqani”?
28. riTi aocebda xolme mefes useni?
29. ram ubiZga usens mefisTvis nestanis Sesaxeb gaemxila?
30. ra amcnes fatmans mefis gagzavnilma msaxurebma? ras adarebs am ambavs
fatmani?
31. fatmani ixsenebs:
man miTxra: “dao, nu gikvirs, ege razomca Znelia!
bedi ubedo Cemzeda miwyiv avisa mqmnelia.
kargi ram mWirdes, gikvirdes, avi ra sakvirvelia!
sxva-da-sxva Wiri Cemzeda ar-axalia, Zvelia”.
1. rogor axasiaTebs nestans misi sityvebi?
2. rogoria bediswera nestanis mimarT? (citireba dauSvebelia)
3. ratom ar ukvirs nestans Tavs datexili ubedureba?
4. ganmarteT: “ege razomca Znelia”.
32. nestanis Sesaxeb fatmani ambobs:
TvalTaT, viTa margaliti gardmoyara cremli xSiri,
adga ase gul-uSiSrad, vefxi iyo, anu gmiri,
lxini lxinad arad uCnda, marT agreve Wirad Wiri.
mTxova, gare ajiRiTa moibura tani, piri”
1. ras amsgavsebs fatmani nestans?
2. rogoraa am strofSi daxasiaTebuli nestani?
3. ras niSnavs “ajiRa”?
4. Wirisa da lxinis mimarT nestanis rogor damokidebulebas gamoxatavs
fraza: “lxini lxinad arad uCnda, marT agreve Wirad Wiri”?
33. ra gaatana fatmanma sasaxleSi mimaval nestans? rogor axasiaTebs es faqti
fatmans?
34. ra Tqva nestanis silamaziT gaocebulma mefem?
35. riTi iyo uCveulo nestanis qceva sasaxleSi?
36. mefe nestanis Sesaxeb ambobs:
anu aris brZeni vinme, maRali da maRlad mxedi,
arca lxini lxinad uCans, arca Wiri zeda-zedi;
viT zRapari, asre esmis ubedoba, Tunda bedi,
sxvagan aris, sxvagan frinavs, goneba uc, viTa tredi.
1. rogor gesmiT: “maRali da maRlad mxedi”?
2. ra miaCnia, mefis azriT, nestans zRaprad?
3. ganmarteT “goneba”.
4. amowereT fraza, romelic qalis sulier siwmides gamoxatavs.
5. zRvaTa mefis ra pirovnuli Tviseba Cans mocemul monakveTSi?
37. ra SeiZleboda yofiliyo nestanis uCveulo saqcielis meore mizezi, mefis
azriT?

95
38. ra brZana nestanTan dakavSirebiT mefem da ra iyo am ganzraxvis dauyonebliv
Seusruleblobis mizezi?
39. ganmarteT nestanis sityvebis azri: “sadauri sad mosulvar, vis mivxvdebi,
visTvis xeli, ra vqmna, ra vyo, ra mergebis, sicocxle mWirs metad Zneli!”
40. vis ubrZanes nestanis dacva krZalulad?
41. poeti nestanis Sesaxeb ambobs:
kvlaca ityvis: “nu davaWnob Svenebasa vardTa fersa;
vecado ras, nuTu RmerTman momarios Cemsa mtersa;
sikvdilamdis vis mouklavs Tavi kacsa mecniersa?
ra misWirdes, maSin unda gonebani goniersa!”
1. rogor unda moiqces gonieri adamiani, nestanis azriT?
2. risi imedi aqvs nestans?
3. vin moiazreba sityvebSi: “Cemsa mtersa”?
4. rogor gesmiT: “kacsa mecniersa”?
5. riTia gamorCeuli gonieri adamiani, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
42. rogor daarwmuna nestanma xadumebi, rom gaeparebinaT is? (pasuxi gaeciT
srulyofilad)
43. yuradRebiT waikiTxeT teqsti:
va, oqro misTa moyvasTa arodes miscems lxenasa,
dRe sikvdilamde sixarbe Seaqnevs kbilTa RrWenasa:
Sesdis da gasdis, aklia, emdurvis etlTa rbenasa,
kvla aqa sulsa daubams, dauSlis aRmafrenasa.
1. ra gamousworebel zians miayenebs adamians sixarbe, meoTxe striqonis
mixedviT?
2. ganmarteT: “emdurvis etlTa rbenasa”.
3. amowereT avtoris emociuri damokidebulebis gamomxatveli leqsikuri
erTeuli.
4. ra ziani moaqvs sixarbes adamianisaTvis, mocemuli sityvebis mixedviT:
“dRe sikvdilamde sixarbe Seaqnevs kbilTa RrWenasa”
44. ganmarteT, ra azris gamomxatvelia mocemuli striqoni: “darCa mTvare
gavsebuli gvelisagan CaunTqmeli”?
45. rogor axasiaTebs fatmans is faqti, rom sasaxlidan gamoparulma nestanma
dasaxmareblad mas mimarTa?
46. rogor gaapara fatmanma nestani gulanSarodan?
47. nestanis Sesaxeb fatmani ambobs: “hgvanda, odes lomsa Sejdes mze, mnaTobTa
ukeTesi. waxda Cemi Wirnaxuli, ver movimki, raca vsTesi”
1. ra adardebda fatmans, mocemuli sityvebis mixedviT??
2. ganmarteT, ras adarebs fatmani nestans? (citireba dauSvebelia)
48. gaixseneT, ratom ar uyvarda fatmans qmari?
49. ratom miendo fatmani WaSnagirs da gaumxila nestanis gaparvis ambavi?
50. ra eloda fatmans, Tu WaSnagiri mefes simarTles etyoda da ratom?
51. ra movaleoba ekisreboda WaSnagirs samefo karze?
52. aRniSneT, rodis emuqreboda xolme fatmans WaSnagiri da amjerad ra iyo
misi muqaris mizezi?
53. fatmani avTandils eubneba:
muqafa RmerTman SemogzRos! — madlsa gkadrebde me rasa,
romelman damxsen mSvidobiT ima gvelisa mzerasa!
aw amas iqiT vnatride Cemsa etlsa da werasa,
aRar viSiSvi sikvdilsa, hai, CaviWer me rasa!”
1. ras Senatris fatmani?

96
2. rogor adamianzea Tqmuli: “ima gvelisa mzerasa”?
3. vis gulisxmobs fatmani sityvebSi: “ima gvelisa mzerasa”?
4. ganmarteT “muqafa”.
5. gaixseneT, ris gamo uxdis madlobas fatmani avTandils?
54. avTandili fatmans eubneba:
avTandil uTxra: “nu geSis, wignsaca agre sweria:
moyvare mteri yovlisa mtrisagan ufro mteria.
ar miendobis guliTa, Tu kaci mecnieria,
nuRar iSiSvi imisgan, aw igi mkvdarTa feria. “
1. rogori mteri miuCnevia avTandils uaresad?
2. vis ZaluZs, avTandilis azriT, mtris amocnoba droulad?
55. gaixseneT, am ambebis moyolis Semdeg ra ainteresebda avTandils yvelaze
metad?

ambavi nestan-darejanisa qajTagan Sepyrobisa

1. rogor imoqmeda fatmanze nestanis dakargvam da qmris Ralatma?


2. rasTan dakavSirebiT ambobs fatmani: “vTqvi: “krulia zenaari yovlisamca
mamacisa”?
3. fatmani ixsenebs: dResa erTsa, saRamo-Jam, Caslva iyo oden mzisa, wavdeg wina
darijagTa, kari miCnda xanagisa; _ Tqveni sityvebiT gadmoeciT mocemuli
striqonebis azri.
4. fatmani ixsenebs:
movida siTme Raribi, mona moyvsiTa samiTa,
mona monurad mosili, sxvani mgzavrulad xamiTa;
1. rogor gesmiT xazgasmuli sityvis azri, mocemuli monakveTis mixedviT?
2. vin SeamCnia fatmanma saxlTan axlos?
5. mona Tanamgzavrebs eubneba: “me margalitsa mogimki, Tqven qvrimi dagiTesia,
Cemi ambavi ambavTa TqvenTagan ukeTesia”
1. ras uwodebs mona TanamgzavrTa moyolil ambebs? (citireba
dauSvebelia)
2. rogor gesmiT: “me margalitsa mogimki”?
6. vin iyo mona, romelic uCveulo ambis moyolas apirebda?
7. vin marTavda qajTa samefos?
8. “dularduxt aris diaci, magra klde, viTa lodia, visca ar dahkdes, yma misi
veravis daukodia” - rogor axasiaTebs mona dulaxdurts?
9. ra erqvaT qajTa mefis ZmisSvilebs?
10. roSaqis mona ixsenebs:
gvesma ambavi, zRvaT iqiT sikvdili disa maTisa,
SeiWirvebdes vazirni, daSales qmna xalvaTisa,
viTa vhkadroTo davseba pirisa, xmelTa mnaTisa?
roSaq monaa, Tavadi monisa bevr-aTasisa.
1. ganmarteT: “daSales qmna xalvaTisa”.
2. ris kadrebas ver bedavdnen mefisTvis? (citireba dauSvebelia)
3. ganmarteT “bevri”.
4. mefisadmi rogori damokidebulebaa gamoxatuli mocemul strofSi?
5. ganmarteT xazgasmuli sityvebis azri.

97
11. ratom wavida roSaqi sasaxlidan? vin gaiyola Tan da risTvis?
12. ra uCveulo ram ixiles roSaqma da misma monebma?
13. ra uTxra gzad Semoyrilma mgzavrma qajebs?
14. gaixseneT roSaqis monis naambobi:
vuWvriteT pirsa mnaTobsa, elvaTa maelvarebsa;
misi cimcimi mzisaebr efineboda arebsa;
Zvir-Zvirad gveubneboda sityvasa rasme wynarebsa,
kbilTagan Suqi Seadga zedan giSrisa sarebsa.
1. risi metaforaa “giSris sarebi”?
2. nestanis ra Tviseba Cans mocemul monakveTSi? (citireba dauSvebelia)
3. ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori meore striqonSi?
15. miuxedavad mgzavris sityvebisa, ratom Seipyres igi qajebma?

16. gaixseneT roSaqis monis naambobi:


arca ra cxadi ambavi, arca ra dasamalavi,
ara ar gviTxra, vin iyo, an visgan namuxTalavi;
quS-quSad gveubneboda, kuSti, Tavisa mkrZalavi,
viTa aspiti, mWvretelTa misTa TvaliTa mlalavi.
1. rogor cdilobda qali, monis azriT, maTgan Tavis daRwevas?
2. rogor axasiaTebs mona nestans? (citireba dauSvebelia)
3. monis azriT, ratom midioda qali aseT saxifaTo gzaze marto?
17. visTvis surda, miegvara nestani roSaqs? ratom gadawyvita man ase?
18. ratom Senatroda roSaqi qajTa mefes nestanis Sepyrobis Semdeg?
19. roSaqi ambobs: “mivutanoT armaRanad, dagvimadlebs metad dia” – ras niSnavs
“armaRanad”?
20. ratom daSorda Tavisianebs roSaqis mona? ra undoda mas gulanSaroSi?
21. rogor moiqca fatmani, roca monis naambobi moismina?
22. vin gaagzavna qajeTSi fatmanma nestanis ambis gasagebad?
23. fatmanis msaxurTa sityviT, ra gadawyvita dularduxtma nestanTan
dakavSirebiT?
24. sad daabinaves nestani? vin darajobda masTan mimaval gvirabs?
25. ratom datova qajeTis cixe dularduxtma? vin waiyola Tan man?
26. fatmanis sityviT, riTi iyo uCveulo qajebis cixe? rogor iyo daculi is?
27. ratom ukvirda avTandils qajTagan nestanis Sepyroba? ra hkiTxa qajebis
Sesaxeb man fatmans?
28. fatmanis sityviT, vin iyvnen qajebi? ra gamoarCevda maT sxvebisgan? ra
saocar saqmeTa keTeba SeeZloT maT?
29. ra tanjavda fatmanis gverdiT myof avTandils? rasTan dakavSirebiT aris
Tqmuli poemaSi: “Tu yvavi vardsa iSovnis, Tavi bulbuli hgonia”?
30. riTi gaakvirva meore dRes stumrad wveulma avTandilma fatmani da ra
gaumxila mas?
31. avTandilis azriT, ra sikeTis gakeTeba SeeZlo fatmans?
32. gadmoeciT qaji monisTvis fatmanis naTqvami sityvebis azri: “aw gamoCndebis
saxmroba Cemi Senisa grZnebisa”

wigni fatmanisa nestan-darejanis winaSe miwerili


98
1. qajTa tyveobaSi myof nestans fatmani swers: “sityva-mWevro da wyliano,
turfao, lamaz-enao” – rogor axasiaTebs nestans fatmani?
2. fatmanis sityvebis Tanaxmad, ra survili aisrula man? saidan Seetyo mas
simarTle?
3. qajeTis cixesTan dakavSirebiT, ras sTxovda fatmani nestans?
4. risi gamogzavna sTxova fatmanma nestans?
5. fatmani ambobs: “bedad Sen mjobxar, ustaro, gnaxven damwvelis Tvalebi” –
ratom Senatris fatmani ustars?
6. fatmanis gagzavnili qaji mona nestans eubneba: “mzisa Suqni moicaden, vardo,
adre nu dasWnebi!” – rogor gesmiT moyvanili citatis azri?
7. nestani ambobs: “anu vin micis cocxali, miwasa zeda mtkebneli?”
1. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
2. ra akvirvebda nestans, am sityvebis mixedviT: “vin micis cocxali”?
8. ra amcno nestans fatmanis monam avTandilis Sesaxeb?
9. riTi darwmunda nestani, rom fatmanis gamogzavnili mona simarTles
eubneboda?
wigni nestan-darejanisa fatmanTana

1. nestani fatmans swers: “Sen orTa damxsen grZneulTa, gamiadvile Wirebi” –


ras ixsenebs is?
2. nestani ambobs: “misgan tyve-qmnilsa sofelman ra miyo, amas xedao? me, glax,
maT CemTa patiJTa sxvaca damerTo zedao”
1. ras gulisxmobs nestani xazgasmul sityvebSi?
2. nestanis ra sulieri mdgomareobaa gamoxatuli leqsikuri erTeuliT
“tyve-qmnilsa”?
3. ganmarteT: “patiJTa”.
3. ra amcno qajebis Sesaxeb nestanma fatmans?
4. ras Senatroda nestani mis saZebnelad wamosul avTandils?
5. ratom ar surda nestans, tarieli mis gamosaxsnelad wamosuliyo?
6. nestani fatmans wers:
me rom mWirs, kmaris, nu momklavs amisiTave sworiTa:
mas mkvdarsa vnaxav, movkvdebi me sikvdiliTa oriTa.
veras vin margebs, dasturad vici, ar rame WoriTa,
ar dagmorCildes, damqole Savisa qvisa yoriTa”
1. ras gulisxmobs nestani, pirveli striqonis mixedviT?
2. rogor gesmiT: “movkvdebi me sikvdiliTa oriTa”?
3. ris Sesaxeb ambobs nestani: “dasturad vici, ar rame WoriTa”?
4. ris Rirsad miiCnevs Tavs nestani, Tu tarieli mainc wamova?
7. ra gaugzavna tariels nestanma? ras amsgavsebs mas?

wigni nestan-darejanisa sayvarelTana miwerili

1. nestani tariels swers:


he, Cemo, ese ustari ars Cemgan monaRvawebi,
tani kalmad maqvs, kalami – navRelsa amonawebi,

99
me guli Seni qaRaldsa gulsave Cemsa vawebi,
gulo, Savgulo, dabmulxar, nu aexsnebi, aw ebi!”
1. ganmarteT, ra gamoeyenebina qaRaldad nestans?
2. amowereT sityva, romelic nestanis krZalvas, mowiwebas da satrfosTan
sulier erTobas gamoxatavs.
3. ganmarteT, ras sTxovs guls nestani, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
2. nestani tariels swers:
hxedavca, Cemo, sofeli raTa saqmeTa mqmnelia!
razommca naTobs sinaTle, CemTvis egreca bnelia.
brZenni icnoben, swunoben, miT maTgan sawunelia;
uSenod Cemi sicocxle, vame, ra didi Znelia!
1. ra uZneldeba nestans yvelaze metad?
2. ratom aris usargeblo nestanisTvis yovelive naTeli?
3. wuTisoflisadmi rogor damokidebulebas iwonebs nestani?
4. ras uwodebs nestani maT, vinc arad agdebs wuTisoflis siames?
3. nestani tariels swers: “gagicxada damaluli gonebaman dafarulman” –
ganmarteT mocemuli sityvebis azri.
4. nestani tariels swers:
Senman mzeman, aqanamdis Sen cocxali ar megone;
Cemi meTqva: gardasrulda sicocxle da yovli Rone;
aw ra mesma, Semoqmedi vadide da RmerTsa vhmone,
Cemi yvela aqanamdis Wiri lxinsa Sevawone.
1. amowereT fraza, romelic niSnavs “gavifiqre”.
2. rogor moqmedebda nestanze imis fiqri, rom tarieli cocxali aRar
iyo?
3. rad miiCnia nestanma gadatanili ubedureba mas Semdeg, rac gaigo, rom
tarieli cocxalia?
4. ris niSnad ambobs nestani sityvebs: “Senman mzeman”?
5. nestani tariels swers:
Seni sicocxle meyofis Cemad imedad gulisad,
gulisa erTob wylulisa da asre dadagulisad!
momigonebde, gaxsovde me SenTvis dakarguli sad;
vzi mzrdeli siyvarulisa, mis Cemgan danergulisad.
sxvad, Cemo, Cemi ambavi Cemgan ar mogewerebis:
ena daSvrebis, mosmeniT arvisgan daijerebis.
fatman wamgvara grZneulTa, RmerTimca mas eterebis!
aw kvla qmna igi sofelman, raca mas Seeferebis.
1. mxolod riTi xarobs nestani?
2. Tqveni sityvebiT gadmoeciT xazgasmuli striqonis azri.
3. fatmanisadmi ra damokidebulebis gamomxatvelia sityvebi: “RmerTimca
mas eterebis”?
4. ratom ver SeZlebs nestani Tavisi ambis moyolas tarielisTvis?
6. nestani tariels swers:
aw sofelman uaresi Wiri Wirsa momisarTa,
ar dasjerda bedi Cemi maT patiJTa mraval-gvarTa,
kvlaca mimca Sesapyroblad qajTa, Znelad saomarTa;
bedman gviyo yvelakai, Cemo, raca dagvemarTa.
... nuTu eseni gegonnen sxvaTa mebrZolTa wesiTa?!
nuca me momklav WiriTa, amisgan uaresiTa;
Sen mkvdarsa gnaxav, daviwvi, viTa abedi kvesiTa;

100
mogSordi, damTme guliTa, kldisaca umagresiTa!
1. ras abralebs nestani Tavs datexil ubedurebas?
2. qajTa romel Tvisebaze amaxvilebs nestani yuradRebas? (citireba
dauSvebelia)
3. ras gulisxmobs nestani bedisgan movlenil “uares WirSi”?
4. ra SemTxvevaSi elis nestans tyveobaze mZime satanjveli?
5. amowereT teqstidan tarielis pirovnuli Tvisebis gamomxatveli sityvebi?
6. gaixseneT, ratom wers nestani, rom bedma “kvlaca mimca Sesapyroblad
qajTa”?
7. gaixseneT, kidev romeli personaJi axasiaTebs qajebs, rogorc “Znelad
saomarTa”?
8. ra mxatvruli saSualebiTaa gadmocemuli nestanis sulieri gancdebi?
7. nestani qajebis Sesaxeb wers: “dRisiT da RamiT moymeni nobaTsa ar
dascdebian, maTTa SembmelTa daxocen, marT cecxlad moedebian”
1. ra elis qajebTan mebrZol adamians?
2. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
8. nestani tariels swers:
Sen, sayvarelo nu sWmunav WmunviTa amisTaniTa,
Cemi sTqva: sxvaTa mihxvdebis igi alvisa taniTa.
aram sicocxle uSenod! var aqamdisca naniTa;
da an Tavsa kldeTa Caviqcev, anu moviklav daniTa.
Senman mzeman, uSenosa vervis mihxvdes mTvare Seni,
Senman mzeman, vervis mihxvdes, mo-ca-viden samni mzeni!
aqaT Tavsa gardaviqcev, axlos maxlvan didni kldeni,
da suli Cemi Seivedre, zeciT momxvden nuTu frTeni.
1. risi Tqma surs nestans mijnurisaTvis am sityvebiT: “vervis mihxvdes,
mo-ca-viden samni mzeni?
2. ras moimoqmedebda nestani, tarielisTvis rom ar eRalata?
3. ganmarteT, ris gamo ar unda edarda tariels, nestanis sityviT?
4. tropuli metyvelebis ra saSualebas iyenebs poeti striqonSi: “Senman
mzeman, uSenosa vervis mihxvdes mTvare Seni”?
5. rasTan dakavSirebiT ambobs nestani mocemul sityvebs: “var aqamdisca
naniTa”?
6. ris gamo sTxovs locvas mijnuri tariels, xazgasmuli sityvebis
mixedviT?
7. rad miaCnia utarielod sicocxle nestans?
9. nestani tariels swers:
RmerTsa Semvedre, nuTu kvla damxsnas soflisa Sromasa,
cecxlsa, wyalsa da miwasa, haerTa Tana Zromasa;
momcnes frTeni da aRvfrinde, mivhxvde mas Cemsa ndomasa,
dRisiT da RamiT vhxedvide mzisa elvaTa krTomasa.
1. pirveli taepis mixedviT, ra unda eTxova RmerTisTvis tariels?
(citireba dauSvebelia)
2. ras gulisxmobs nestani xazgasmul sityvebSi?
3. ras gulisxmobs nestani mzis elvarebis dRedaRam xilvaSi?
4. ras niSnavs aq “aRvfrinde”?
10. nestani tariels swers:
mze uSenod ver iqmnebis, raTgan Sen xar misi wili,
ganaRamca mas eaxel misi etli, ar Tu wbili!

101
muna gnaxo, madve gsaxo, ganminaTlo guli Crdili,
Tu sicocxle mware mqonda, sikvdilimca mqonda tkbili.
1. ra aris azri am strofisa?
2. raze metyvelebs is faqti, rom tarieli mzis “wilia”?
3. rogoraa daxasiaTebuli tarieli, meore taepis mixedviT? (citireba
dauSvebelia)
4. ras niSnavs “wbili”?
5. ras gulisxmobs nestani sityvebSi “muna gnaxo”
6. risi imedi aqvs nestans, xazgasmuli sityvebis mixedviT? (citireba
dauSvebelia)
7. ras grZnobs nestani, mocemuli sityvebis mixedviT: “guli Crdili”?
11. ratom aRar umZims sikvdili nestans?
12. rogoria indoeTi, nestanis sityvebiT: “mterTagan Seiwrebulsa, yovlgniT
xel-aRupyrobelsa”?
13. ras sTxovs nestani tariels: “can, samarTali marTali gulisa gulsa miva
rad”?
14. ganmarteT nestanis metaforis azri: “Tav-moxdilsa dauSvenda sisxo, sigrZe,
TmaTa feri alvisagan suli moqris, yornis frTaTaT monaberi.”
15. ris niSnad ugzavnida tariels nestani ridis nawils?
16. fatmani avTandils eubneba: “iswrafe, Cemi nu gagva, - xeli egreca xeldebis, -
Tu qajni mogeswrebian, mun mislva gagiZneldebis”
1. ratom unda eCqara avTandils?
2. rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis azri?
17. riTi daasaCuqra avTandilma fridonis monebi?
18. rogori sityva unda gadaecaT fridonisTvis monebs, xazgasmuli sityvis
mixedviT: “midiT da fridons uambeT ambavi ar-nacqafavi”?

wigni avTandilisa fridonTana miwerili

1. avTandili fridons swers: “movlenilo da morWmulo, mterTa sisxlisa


mCqefeo” – ras niSnavs “movlenilo”?
2. fridonisTvis miwerili werilis mixedviT, ratom aqvs avTandils imedi, rom
qajebs daamarcxeben?
3. ris gamo uxdida avTandili fridons madlobas?
4. ram daamwuxra fatmani, useni da maTi monani?

TaTbiri fridonisa

1. fridon Tqva: “vityvi sityvasa, veWv, Cemi ar damcdaria:


Cven cotani varT, qalaqi didTagan saomaria;
piris-pir omi ar Zal-gvic, ar-Jami sakvexaria,
aTas wel versiT SevuvalT, Tu zed dagvixSan karia.

102
1. ra SemTxvevaSi miaCnda SeuZleblad fridons gamarjveba, meoTxe
striqonis mixedviT?
2. romeli sityvebi gamoxatavs fridonis Tavdajerebas?
3. ra SemTxvevaSi miuCnevia SesaZleblad fridons gamarjveba?
4. xazgasmuli sityvebis sapirispirod, ras miiCnevda fridoni
mniSvnelovnad?
2.. ra eswavlebinaT fridonisTvis gamzrdelT?
3. ras hpirdeboda fridoni megobrebs, Tu cixeSi SeaRwevda?
4. fridoni ambobs:
abjriTa gavla arad miCs Wirad, gatana farisa,
Sigan Cavxltebi kiskasad, vecemi msgavsad qarisa,
laSqarTa davxoc, gavaxvam, vnaxoT gaReba karisa,
Tqvenca mun modiT, sadaca gesmas zriali zarisa.
1. ganmarteT, rogor mixvdebodnen megobrebi, rom cixeSi SeWris dro iyo?
2. amowereT sityva, romelic niSnavs “swrafad, mardad”.
3. ra gziT apirebda cixeSi SeRwevas fridoni?

TaTbiri avTandilisa

1. avTandili ambobs:
ra gaxvidode, guSagTa esmis abjrisa Cxereba,
gigrZnoben, Toksa mohkveTen, amisi xams dajereba,
wagixdes cudad yvelai, dagrCes cudiRa fereba,
ege TaTbiri ar varga, sxvebr vqmnaT Tavisa tereba.”
1. ras SiSobda avTandili, am sityvebis mixedviT: “wagixdes cudad
yvelai”?
2. ras urCevda megobrebs avTandili, meoTxe striqonis mixedviT?
3. ras niSnavs sityva “xams”?
4. ratom ver SeaRwevda fridoni cixeSi, avTandilis azriT?
5. ra SerCeboda amaod fridons, avTandilis azriT?
2. ra urCia Tavad avTandilma megobrebs? ratom iyo misi rCeva ufro gonivruli,
misi azriT?

TaTbiri tarielisa

1. ras Seadara tarielma megobrebis rCeva? ratom unda yofiliyo adamiani maT
gverdiT guldamSvidebiT?
2. tarieli ambobs:
magra iyveniT CemTvisca saqmisa rasme rCeviTa:
xma esmas Cemsa xel-mqmnelsa, zeda gardmodges mze viTa,
Tqven gqondes omi ficxeli, uomrad mnaxos me viTa?
ese me damsvris, nu ubnobT sityviTa Tqven saTneviTa.
1. ras sTxovs tarieli megobrebs, pirveli striqonis mixedviT?
2. amowereT sityva, romelic tarielis did siyvaruls gamoxatavs.
3. ganmarteT: “ese me damsvris”?

103
4. ra Seuracxyofda tariels nestanis TvalSi?
5. ras cdilobdnen megobrebi, xazgasmuli sityvebis mixedviT?
6. ra mxatvruli xerxiTaa gadmocemuli nestanis silamaze?
3. ra gadawyvites megobrebma, tarielis TaTbiris Tanaxmad?
4. ra uTxra xumrobiT tariels fridonma, roca misi TaTbiri moismina?
5. SoTa rusTveli wers:
igi Wabukni SuqiTa vnaxen mzisaca metiTa;
maT samTa Svidni mnaTobni hfarven naTlisa svetiTa;
tariel Savsa zeda zis taniTa miT werwetiTa,
dalivnes mterni omiTa, viTa mWvretelni WvretiTa.”
1. amowereT citata, romlidanac Cans, rom gmirTa gamarjveba
gardauvalia?
2. ra aris “Savsa zeda”?
3. romeli sityviTaa gadmocemuli gmirTa gamarjveba?
6. SoTa rusTveli wers:
samTave samad gaiyves, TviToman TviTo karebi;
Tana hyva kaci samasi, yvelai gmirTa darebi.
mas RamiT uqmnes sadarno, ucruo, anaCqarebi.
gaTenda, gaCndes, mimarTes, Tavis-Tav hqonda farebi.
1. ganmarteT mesame striqonis azri da aRniSneT, gmirTa ra Tviseba Cans
mocemul striqonSi?
2. romeli sityvebi gamoxatavs azrs, rom gmirebi Cumad, moulodnelad
apirebdnen Tavs dasxmodnen cixes.
3. ra gadaewyvitaT gmirebs, pirveli striqonis mixedviT?
4. amowereT sityvebi, romlebic gmirTa laSqris siZlieris gamomxatvelia.
7. ratom iyvnen guldamSvidebiT qajeTis mcvelni Tavdapirvelad?
8. Tqveni sityvebiT gadmoeciT mocemuli striqonebis azri: “maSin qajeTs moiwia
usazomo risxva RmrTisa: “kronos, wyromiT Semxedvelman, moiSorva sitkbo
mzisa; maTve risxviT gardubrunda borbali da simgrgvle cisa.”
9. SoTa rusTveli wers:
kacsa ukravad dabneddis xma tarielis xafisa,
abjarsa frewdis, gacudda simagre javSan-qafisa.
samgniTve karTa Sesjarnes, Wirni ar naxes kafisa,
ra qalaqs Sexdes, Seiqmna sixarke cixes swrafisa.
1. ra aRmoCnda usargeblo am brZolaSi qajebisTvis?
2. ras gvamcnobs gmirTa Sesaxeb xazgasmuli sityvebi?
3. ganmarteT: “ra qalaqs Sexdes, Seiqmna sixarke cixes swrafisa”.
4. amowereT tarielis didi Zalis gamomxatveli fraza?
10. avTandilma da fridonma naxes “aTi aTasi nobaTi, usulo, msgavsi mtverisa.“
– rogor gesmiT xazgasmuli sityvebis mniSvneloba, am striqonis mixedviT?
11. ratom fiqrobdnen tarielis mZebneli avTandili da fridoni, rom im gziT
midiodnen, romelic mas gaevlo?

12. SoTa rusTveli wers:


gzani daxvdes Sekafulni, Sevides da gaZvres xvrelsa,
naxes, mzisa Sesayrelad gamoeSva mTvare gvelsa,
muzaradi moexada, Svenis akrva Tmasa lelsa,
mkerdi mkerdsa Seeweba, gardaeWdo yeli yelsa.
1. romeli sityviTaa gadmocemuli gardaxdili brZolis siZnele?

104
2. amowereT sikeTis borotebaze gamarjvebis gamomxatveli striqoni da
aRniSneT, ra mxatvruli saSualebiTaa gadmocemuli es azri.
13. ganmarteT, ras amsgavsebs poeti tarielsa da nestans, am sityvebis mixedviT
da ratom: “amas hgvandes, odes erTgan muSTar, zual Seiyarnes”.
14. ras moaswavebs simbolurad poemaSi qajeTis cixis aReba?
15. SoTa rusTveli wers:
tarielsca usalames, mas alvisa morCsa viT xes,
miuloces gamarjveba, erTmanerTi mokiTxes;
ara sWirda, ar inanes, rom abjari ar gaiTxes,
Tavni maTni gaalomnes, maTi mbrZolni iSvles, iTxes.
1. ra mxatvruli xerxiTaa daxasiaTebuli tarieli?
2. ram Seuwyo xeli gmirTa gamarjvebas, am sityvebis mixedviT: “abjari ar
gaiTxes”?
3. romeli sityvebi gamoxatavs azrs, rom gmirebi uvnebelni iyvnen?
4. rogor axasiaTebs poeti gmirebTan Sebmul qajebs?
16. ra umZimda fridons, miuxedavad maTi gamarjvebisa?
17. ra wamoiRes gmirebma qajeTidan da vin datoves qajeTis cixis dasacavad?
18. sad gaemarTnen qajeTis cixidan gmirebi da ratom?

dasasruli

1. gasrulda maTi ambavi viTa sizmari Ramisa,


gardaxdes, gavles sofeli, naxes simuxTle Jamisa,
vis grZlad hgonia, misTvisca aris erTisa wamisad,
vwer vinme mesxi meleqse me rusTavisa damisa.
1. amowereT im azris gamomxatveli fraza, rom gmirebis ambavi
daujerebelia?
2. ra igulisxmeba “simuxTle Jamisa”-Si?
3. ra aris “erTisa wamisad” da visTvis?
4. ganmarteT meoTxe taepi.
2. qarTvelTa RmrTisa, daviTis vis mze msaxurebs sareblad,
ese ambavi gavleqse me maTad mosaxmareblad,
vin aris aRmosavleTiT dasavleTs zarTa mareblad.
orgulTa maTTa damwvelad, erTgulTa gamaxareblad.
1. ratom dawera es poema avtorma?
2. ganmarteT pirveli taepis azri.
3. rogor gesmiT azri: “aRmosavleTiT dasavleTs zarTa mareblad”?
4. rogori iyo mefe orgulebisTvis? (citireba dauSvebelia)
3. ganmarteT mocemuli sityvebis azri da aRniSneT, vis Sesaxeb ambobs poeti:
“daviTis qnani, viTa vTqvne siCalxe-sixafeTani!”
4. ra mouyolia Tavis poemaSi poets, am sityvebis mixedviT: “pirvel zneni da
saqmeni, qebani maT mefeTani”?
5. ras ambobs Tavisi poemisa da SemoqmedebiTi procesis Sesaxeb poeti, am
sityvebis mixedviT: “vpoven da leqsad gardavTqven, amiTa vilayfeTani”?
6. CamoTvaleT is avtorebi da gmirebi (nawarmoebebi), romlebic naxsenebia
epilogSi.

105
qarTuli kulturis aRorZineba XVI-XVII saukuneebSi

XII saukunis Semdgom jer jalal-ed-dinis, Semdeg monRolTa laSqrobebma


qarTuli samefos politikur-kulturuli ganviTareba sagrZnoblad Seaferxa.
miuxedavad imisa, rom giorgi brwyinvalem SeZlo qveynis kvlav gaerTianeba, XVI
saukuneSi saqarTvelo kvlav samefo-samTavroebad daiSala. amieridan qarTlis,
kaxeTis, imereTis samefoebi, samcxe-saaTabago da dasavleT saqarTveloSi
warmoqmnili samTavroebi damoukideblad ibrZodnen arsebobisTvis. samwuxarod,
zogjer isini erTmaneTSi politikur mtrebsac xedavdnen da maT Soris atexili
brZola xels uSlida qarTuli saxelmwifos konsolidacias. am procesebma
Tavisi daRi daasva kulturul cxovrebasac. XIII saukunidan moyolebuli
TiTqmis araferi Seqmnila mniSvnelovani da Rirebuli. qarTuli kulturis
aRorZineba XVI saukunidan iwyeba. am TvalsazrisiT mniSvnelovania mefe
poetebis
Teimuraz I-is, arCilis, vaxtang VI-is, sulxan-sabas, daviT guramiSvilisa da
sxvaTa Semoqmedeba da moRvaweoba.
qarTuli sazogadoebis erT nawili da sakaro wreebi sparsuli eniTa da
sparsuli salaRobo poeziiT iyvnen gatacebuli. sparseTis samefo karze
aRzrdili Teimuraz I ambobda: “sparsTa enisa sitkboman masurva musikobanio”
da "mZime ars ena qarTvelTao”. cxadia, aseTi tendenciebi safrTxes uqmnida
erovnul kulturas. amitom aRmosavluri poeziiT gatacebas qarTvelma
moazrovneebma daupirispires istoriul-nacionaluri Tematika, xalxur-
nacionaluri ena da Taviseburi realisturi SemoqmedebiTi meTodi. Tumca
aRmosavlur kulturasTan ziarebam ukvalod ar Caiara. iTargmna mniSvnelovani
literaturuli Zeglebi: “rostomiani” da “qilila da damana”.
kulturis ganviTarebis pirvel etapze, epoqis moTxovnilebaTa mixedviT,
rusTvelis zemoqmedebis Sedegad upiratesoba eZleoda leqss, prozasTan
SedarebiT. sulxan da begTabeg TaniaSvilebma galeqses "amirandarejaniani”,
arCilma galeqsa "visramiani”, galeqses "Sah-names” qarTuli prozauli versiebi.
leqsavdnen bibliur teqstebs, saistorio Zeglebs, wmindanTa cxovrebebs da
sxva. prozisadmi sazogadoebrivma indiferentizmma cudi nayofi gamoiRo,
daiRupa mravali saintereso Zveli prozauli Zegli. mxolod sulxan-saba
orbelianis niWma daubruna prozas Tavisi mniSvneloba.
qarTuli kulturis ganviTarebisTvis bevri iRvawa arCil mefem.
vaxtang V-is Zis ganswavluloba did STabeWdilebas axdenda Tanamedroveebze.
cota xniT is kaxeTSi mefobda, imereTis samefo taxtis dakaveba 4-jer scada,
magram amaod. arCili zrunavda daviT garejis udabnoSi sulieri cxovrebis

106
aRsadgenad, sveticxovlisa da qarTuli arqiteqturis sxva Zeglebis
ganaxlebisTvis. mogvianebiT ruseTSi gadaxvewili mefe Tavis mamulSi,
vsesviatskoeSi, aarsebs stambas. aq pirvelad daibeWda “daviTni”, arCilma
gamosacemad moamzada qarTuli biblia, romlis dabeWdva 1743 wels SeZlo baqar
batoniSvilma. arCilis mamuli qarTuli kulturis centri iyo ruseTSi. Tavisi
literaturuli memkvidreoba mefe-poetma erT krebulad Sekra “arCilianis”
saxelwodebiT. misma Seqmnilma literaturulma skolam mniSvnelovani gavlena
moaxdina Semdgomi periodis qarTul literaturaze.
saqarTvelos kulturuli cxovrebisaTvis yvelaze nayofieri vaxtang VI-
is jer janiSinobis (moadgile) da Semdeg mefobis periodi aRmoCnda. es xana
gamorCeulia saqarTvelos literaturuli da inteleqtualuri aRorZinebis
dawyebiT.
giorgi XI-is sparseTSi yofnisas, Tavisi janiSinobis periodSi vaxtangma
daiwyo brZola qveyanaSi wesrigis aRdgenisa da centraluri xelisuflebis
gaZlierebisaTvis. gaauqma qveyanaSi fexmokidebuli iranul-yizilbaSuri wesebi,
aRadgina qarTul-erovnuli wes-Cveulebebi, “mcvelTa jaris” anu samefo
gvardiis SeqmniT daTrguna urCi feodalebi da izruna qveynis sameurneo-
ekonomiuri da kulturuli ganviTarebisaTvis. mniSvnelovani iyo sarwyavi
arxebisa da savaWro-samimosvlo gzebis mSenebloba, saxelmwifoebrivi
organizaciis moxeleTa uflebebisa da funqciebis gansazRvra da sxv., rac mis
mier Sedgenil dasturlamalSi aisaxa. vaxtang VI-is TaosnobiT Seqmnili
kanonTa krebuli iyo
e. w. “batonymuri rigis” mowesrigebis mniSvnelovani RonisZieba.
vaxtang VI-is saxelTanaa dakavSirebuli ganaTlebul mecnierTa dasis –
swavlul kacTa komisiis didi kulturuli saqmianoba. vaxtang VI-is nayofieri
moRvaweoba ramdenime wliT Sewyda. 1712 wels jer giorgi XI-isa da mere iranSi
misi Semcvlelis, qaixosros, tragikuli daRupvis Semdeg, roca vaxtang VI-is
janiSinoba dasrulda. is iranis Sahma qarTlis samefo taxtze dasamtkiceblad
ispahanSi daibara da mahmadianobis miReba mosTxova, magram qristianma mefem Sahs
uari uTxra. vaxtang VI qirmanSi gadaasaxles. iq man 1719 wlamde dayo, amave
wels manamde (1716w.) formalurad gamahmadianebuli vaxtang VI qarTlis mefed
daamtkices da samSobloSi daabrunes.
vaxtang VI-is stambaSi 1712 wels daibeWda pirvelad “vefxistyaosani”
safuZvliani kritikul-mecnieruli gamokvleviTurT, romelSic ganxilulia
Teoriuli sakiTxebi – poemis originalurobis dasabuTeba, ideuri
mizandasaxulobis kvleva da sxva. naSromi sagulisxmoa leqsikologiuri
TvalsazrisiTac. vaxtangiseuli “vefxistyaosani” mniSvnelovania, rogorc
pirveli mecnieruli gamocemis cda, man didi biZgi misca poemis teqstis
Semdgomi Seswavla-aRdgenis saqmes da safuZveli Cauyara rusTvelologias.
vaxtang VI-s wvlili miuZRvis qarTuli didaqtikuri mwerlobis ganviTarebaSic.
swavla-aRzrdis axlebul niadagze aRorZineba mas ZnelbedobaSi Cavardnili
qveynis upirveles amocanad miaCnda. vaxtang VI-m Targmna da gadmoakeTa
msoflio didaqtikuri literaturis TvalsaCino nimuSebi: galeqsa rusuli
Txzulebis “aposTegmatas” e. TurqistaniSviliseuli mokle redaqcia (“sibrZne
malaRobeli”), Targmna “qilila da damana”, “amirnasariani” da sxv.
vaxtang VI-is SemoqmedebaSi gansakuTrebuli adgili uWiravs lirikas.
Zvel qarTul mwerlobaSi man erT-erTma pirvelma Seqmna patriotuli lirikis
nimuSebi, ganaviTara e. w. aRorZinebis xanis poeziisaTvis niSandoblivi motivi –
“mdurma soflisadmi”. vaxtang VI-is satrfialo xasiaTis leqsebi metwilad
alegoriul-mistikuri Sinaarsisaa; siyvarulis erTaderT sagnad dasaxulia

107
umaRlesi realoba, rogorc es qristianul TeologiaSia miCneuli, RvTaebrivi
sinamdvile.
vaxtangis moRvaweobis meore periodSi saerTaSoriso viTareba
amierkavkasiis asparezze SesamCnevad Seicvala. ruseTTan politikuri kavSiris
gamo vaxtang VI-s urTierToba daeZaba osmaleTTan da iranTan. Seqmnilma
politikurma viTarebam mefe iZulebuli gaxada, Tavisi amaliT (1200 kaci)
ruseTs gamgzavrebuliyo. ruseTSi wasuli vaxtang VI da misi mravalricxovani
amala bevrs ecada ruseTis daxmarebiT qveyana ucxoel dampyrobTagan
gaeTavisuflebinaT, magram amaod. vaxtang VI gardaicvala astraxanSi,
dasaflavebulia iqve, miZinebis taZarSi.
saTqmelis igavuri formiT, simbolur-alegoriuli gansaxovnebis
xerxebiT, religiur-mistikuri da patriotuli motivebiT qarTuli
literaturis ganviTarebisTvis fasdaudebeli iyo amave epoqaSi Seqmnili
sulxan-saba orbelianisa da daviT guramiSvilis Semoqmedeba.

sulxan-saba orbeliani

frangi misioneri Jan riSari ambobda: “igi mTel saqarTvelos mamad


miaCniao”.
sulxan-saba orbeliani 1658 wlis 4 noembers qvemo qarTlSi, bolnisis
maxloblad, sofel tanZiaSi, daibada. misi mamida qarTlis mefe vaxtang V-is
meuRle iyo. Tavis mamidaSvilebTan erTad samefo karze gazrdilma sulxan-
sabam Tavisi drois saukeTeso ganaTleba miiRo. 1698 wels is berad aRikveca da
daviT garejis udabnoSi, ioane naTlismcemlis monaterSi moRvaweobda. qarTlSi
am dros mZime situacia iyo. giorgi XI-m taxti dakarga, yvela, vinc misi
erTguli iyo, idevneboda.
sulxan-saba iyo aRmzrdeli qarTlis mefis, vaxtang VI-isa. swored maSin
unda iyos Seqmnili igav-arakebis krebuli “sibrZne sicruisa”. nawarmoebSi
swavla-aRzrdis sakiTxebi igavarakuli formiT aris gadmocemuli. giorgi XI-is
TxovniT sulxan-saba qmnis qarTuli enis leqsikons, romelsac vaxtang VI-m
siyvaruliT “sityvis kona” uwoda. ioane naTlismcemlis monasterSi
moRvaweobisas man dawera qadagebaTa krebuli “swavlani”.
mogvianebiT sulxan-saba sasaxleSi brundeba. giorgi XI kvlav taxtze
adis, Tumca iZulebulia sparseTSi darCes da avRanelebis winaaRmdeg brZolaSi
miiRos monawileoba. qarTls am dros marTavs vaxtangi, misi ZmisSvili. jer
giorgi mefis da mogvianebiT taxtze asuli qaixosro mefis sikvdilis Semdeg
taxtis memkvidre vaxtangi iyo. magram Sahma misgan qristianobis uaryofa
moiTxova da uaris miRebis gamo tyvedyo.
1713 wels sulxan-saba diplomatiuri misiiT evropaSi midis. is Sexvdeba
safrangeTis mefe ludoviko XIV-s da romis pap klimenti XI-s. mas surda,
moeZiebina gzebi vaxtangis gamosaxsnelad. garda amisa, unda gaego, SeZlebda Tu

108
ara dasavleTi qristianuli saqarTvelos daxmarebas musulmanur samefoebTan
brZolaSi. evropaSive iRebs is kaTolikobas, TiTqos im mizniT, rom xedavda,
marTlmadideblur qveyanas kaTolikuri samyaro ar daexmareboda. dasavleTma
patara qristianuli qveynis gamo iseT did imperiebTan, rogorebic iyo
osmaleTi da irani, urTierTobis gafuWeba ar isurva. amitom sulxan-sabas
diplomatiuri misia warumatebeli aRmoCnda. Tumca qarTuli mwerlobisTvis is
saintereso aRmoCnda, radgan misi “mogzauroba evropaSi” dokumenturi prozis
erT-erTi saukeTeso nimuSia.
1716 wels sulxan-saba saqarTveloSi brundeba. mas kaTolikobis gamo
qarTuli sazogadoeba arakeTilmosurned xvdeba da iwyeba misi devna. 1719 wels
vaxtangi sparseTidan Camodis da sulxan-saba kvlav ubrundeba samefo kars.
1722 wels qarTlidan ruseTs wasul vaxtangs sulxan-sabac Tan mihyveba.
is moskovSi 1724 wels Cadis.
sulxan-saba gardaicvala 1725 wlis 26 ianvars moskovis maxloblad,
sofel vsesviatskoeSi, qarTvelTa mamulSi.

109

You might also like