You are on page 1of 96

v.

rodonaia l. vaSakiZe m. mirianaSvili a. arabuli

qarTuli ena
III klasi

moswavlis wigni
meore nawili

saqarTvelos macne

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da


mecnierebis saministros mier 2018 wels
qarTuli ena _ III klasi meore nawili
moswavlis wigni

v. rodonaia, l. vaSakiZe, m. mirianaSvili, a. arabuli

redaqtori _ nana suxitaSvili


mxatvrebi _ Tamar jayeli
nino afciauri
damkabadonebeli _ lia moseSvili

gamomcemloba `saqarTvelos macne~


mis: q. Tbilisi, e. maRalaSvilis q. #5
tel: 568105467; 574 400 857
el.fosta: saqmatsne@mail.ru, sakmacne@gmail.com
www.http://saqmatsne.ge

© gamomcemloba `saqarTvelos macne~, 2018


© v. rodonaia, l. vaSakiZe, m. mirianaSvili, a. arabuli
gamocemis weli da rigiToba 2003, 2009, 2011, 2018 weli
ISBN 978-9941-16-571-9
sarCevi
andazeTi _ paata mamforia ........................................................................................................ 4
sanTlis guTans gavakeTeb _ xalxuri ................................................................................. 7
ukuTxo da ukunWulo qveyana _ jani rodari ............................................................ 8
gmiri qvasanayi _ givi WiWinaZe ................................................................................................ 11
nacarqeqia _ qarTuli xalxuri zRapari ........................................................................12
nacarqeqia _ giorgi wereTeli ...............................................................................................17
mgeli da kravi _ akaki wereTeli ........................................................................................18
crupentelebi _ nikoloz nosovis mixedviT ...............................................................21
lionebergeli emilis Tavgadasavali _ astrid lindgreni ..............................24
melakuda _ daviT werediani ...................................................................................................28
mefe da mxatvari _ sulxan-saba orbeliani .................................................................30
ufliswulis aRmzrdeli _ guram xaraiZis mixedviT .............................................31
yayaCosa siwiTliTa _ ana kalandaZe ..................................................................................32
gabutuli megobrebi _ avTandil arabiZe .....................................................................35
gogra _ vaJa-fSavela ....................................................................................................................38
samSoblo _ levan kobalaZe ....................................................................................................42
gaTavisufleba _ revaz inaniSvili .....................................................................................44
rogor gauCnda spilos xorTumi _ radiard kiplingi ......................................46
butia spilo _ jemal qiria ....................................................................................................49
jadosnuri fanqari _ daviT javaxiSvilis mixedviT ................................................52
saklebi cxriani _ jani rodaris mixedviT ...................................................................54
zarmaci _ giorgi wereTeli ...................................................................................................56
onavrebi _ qeTevan kakabaZe .......................................................................................................57
gazafxuli _ akaki wereTeli ..................................................................................................60
wiflisCita _ vaJa-fSavela .......................................................................................................62
vaJa akakis iubileze _ nino nakaSiZe ...............................................................................64
vaJa-fSavelas Svilis naambobi _ vaxtang razikaSvili ........................................65
lodebi ambavs hyvebian _ cira qitiaSvili ..................................................................66
wiflis naTqvami _ cira qitiaSvili .................................................................................66
Sromis safasuri _ Zveli igavis mixedviT ....................................................................67
puri da uqnara _ giorgi wereTeli ................................................................................68
puris angelozi _ Sio mRvimeli .........................................................................................69
gazafxulis erTi dRe _ nino nakaSiZe ............................................................................74
locva avTandilisa _ SoTa rusTaveli .........................................................................75
rogor daarsda Tbilisi _ iakob gogebaSvili ........................................................76
aragvs zemoT, aragvs qvemoT _ ana kalandaZe ............................................................78
meseri _ mark tveni ........................................................................................................................79
sixarulis cremlebi _ sulxan abdalaZe .......................................................................83
brZeni azrs icvlis _ jani rodaris mixedviT ..........................................................84
mTvare _ Cveni Tanamgzavri .......................................................................................................86
Cemi sofeli _ iakob gogebaSvili .......................................................................................90
iakobis mosakiTxad _ Tedo saxokia ...................................................................................92
akvani _ giorgi leoniZe ............................................................................................................93
Zvirfasi saxelebi _ paata mamforia .................................................................................95

3
andazeTi
aqlemi da nemsi daZmobildnen. gaudgnen gzas.
bevri iares Tu cota, miadgnen erT sofels, romelsac an-
dazeTi erqva.
gamocxaddnen mamasaxlisTan. mamasaxlisi erTi ujiaTi da Tavne-
ba kaci iyo. man aqlems axeda, nemss daxeda. TvalSi arc erTi
mouvida da arc meore. calybad hkiTxa:
_ aq ram mogiyvanaTo?
_ samosaxlo adgili gvinda, unda mogvizomoo.
_ mereda, maincdamainc am sofels rom moadeqiT, andazebi Tu
iciTo? _ hkiTxa mamasaxlisma.
_ andazebis meti ra viciTo, _ uTxra nemsma, _ erT sofelSi
xalxi ar iyo da viri airCies mamasaxlisado.
_ saxedari taxtze dasves, Tavi xelmwife egonao, _ dasZina
aqlemma.
gabrazda mamasaxlisi, qva aagdo da Tavi SeuSvira:
_ samosaxlos ver eRirsebiTo.
_ rac mogiva daviTao, yvela Seni TaviTao! _ gaafrTxila
nemsma da mamasaxliss yunwidan gaxeda.
_ Cven Seni wkipurti gvwyins da Sen Cvens wixls nu iwyeno,
_ dasZina aqlemma da Cliqze daixeda.
mamasaxlisma TavSi xeli Semoirtya _ autkivar Tavs rad vit-
kieb, amaT andazebSi vin ajobebs. ise ar damemarTos, garedan
mosulma mamalma Sinauri rom gaagdoo.
adga da miuzoma samosaxlo adgili.
is dRe iyo da is dRe, aqlemi da nemsi andazeTSi dasaxldnen
da erTmaneTs gverdidan aRar moSorebian.
Tu ar gjeraT, es andazebi waikiTxeT:
nemsis qurdi da aqlemis qurdi orive
erTiao;
nemsis damkargavs arc aqlemis dakargva
daenanao;
aqlems nemss daadeben _ dawveba, aiReben
_ adgebao;
aqlems gauWirda da nemsis yunwSi gaZvrao.
paata mamforia

4
sityvis skivri
ujiaTi _ jiuti, Tavneba.
TavkerZa _ vinc mxolod Tavis Tavze zrunavs.
Tv a l S i ar mo u vi d a _ ar moewona.
cal ybad _ ugulod, gulgrilad.
qva aagdo da Ta vi S e u S vir a _ gajiutda, sastikad iuara.
a u t ki var T avs rad vi tk ie b _ ra Zala madgas.

1. ra sTxoves aqlemma da nemsma andazeTis mamasaxliss?


2. rogori kaci gamodga mamasaxlisi?
3. rogor Sexvda igi axalmosulebs?
4. riT upasuxes aqlemma da nemsma?
5. ram aiZula mamasaxlisi dahyoloda aqlemisa
da nemsis survils?
6. romel andazebs iyeneben zRapris personaJebi?
7. ratom erqva sofels andazeTi?

daimaxsovre!
andaz a

andaza mokled, sxartad gamoTqmuli sibrZnea. andazaSi naT-


lad, mkafiod Cans xalxis dakvirveba.
riT gavarCioT andaza Cveulebrivi gamonaTqvamisagan? jer
erTi, andaza xSirad leqsiviT ikiTxeba, meorec _ is umete­
sad o xmovniT bolovdeba. magaliTad, gavixsenoT andaza: Cemi
urgebi qoTani _ qvaso, SeWamandi _ ZaRlso. am andazas sis­
xarte rom ar hqondes, albaT, am azrs ase CamovayalibebdiT:
gatydes is qoTani, romelic me ar gamomadgeba, ZaRlisa iyos
is SeWamandi, romelic me ver Sevirge. amiT gansxvavdeba andaza
Cveulebrivi gamonaTqvamisagan.
amboben: andaza Semoklebuli, dapataravebuli igav-arakiao.
xSirad igav-arakebsa da moTxrobebSi Wkuis saswavleblad an-
dazebia CarTuli.

zmna: rebusi _ andaza

5
imuSaveT jgufebad
SeadgineT jgufebi. dawereT moTxroba, romlisTvisac
gamoiyenebT andazas: `medRexvalie kacsao Tovli moadga
karsao~.
rogor daiwyebT moTxrobas, rogor gaagrZelebT, ra
moxdeba, rogor damTavrdeba ambavi? moifiqreT moTxro-
bis saTauri.
SearCieT moTxroba, romelic yvelaze metad mogewonaT.

qvemoT moyvanili Sewyvilebuli frazebidan romelia


andaza, anu sxartad da moxdenilad gamoTqmuli xalxuri
sib­rZne?

a. vardi ueklod vis gaegonos da kaci _ unaklodo.


b. ar gegonos, vards ekali ar hqondes an adamiani iyos
unaklo.

a. jiSi ikiTxe, cxeni iyideo.


b. sanam cxens SeiZen, jer gaarkvie, ra jiSisaa.

a. am simaRle gazrdila da TavSi Wkua ara aqvs.


b. axuxula caSiao, qari uqris TavSiao.

a. medRexvalie kacsao Tovli moadga karsao.


b. saqmis saxvaliod gadamdeb kacs zamTari kars moadga.

6
sanTlis guTans gavakeTeb
sanTlis guTans gavakeTeb,
Sig Sevabam uRel devsa,
zRvaSi yanas SemovRobav,
zRvaSi vxnav da zRvaSi vTesav,
morevSi xorbals gavlewav,
yinulze ki davfqvav qersa;
fqvils obobas qselSi gavcri,
varclad davdgam kaklis qerqsa,
coms movzel da qvaze gavfen,
gamovacxob mzeze kversa;
natvris puriT gamovaZRob
stumarsa da maspinZelsa.

sityvis skivri
uRel i de vi _ erT uRelSi Sebmuli ori devi.
varcl i _ xis mogrZo da Rrma WurWeli comis mosazelad.
natvr is pu ri _ ararsebuli puri.

1. SesaZlebelia Tu ara moxdes is, rac am leqsSia naTqvami?


2. ra saTaurs SeurCevdiT am leqss?

1 daasaxele, romel droSi dgas leqsSi gamoyenebuli zmnebi da


gadaiyvane isini warsul droSi.

2 daakvirdiT magaliTs (da d g m a _ d a v d g a m ) , daasaxeleT gamo-


tovebuli sityvebi da CamowereT dafaze:

Sebma _ . . . Cacma _ . . . dasxma _ . . .


dabma _ . . . dasma _ . . . dartyma _ . .

saSinao davaleba:
daakvirdi TiToeuli winadadebis azrs, gadaaadgile sasveni niS-
nebi ise, rom tyuili simarTled iqces da gadawere rveulSi:
gemi micuravda napirze. xalxi ireoda.
radgan mTeli dRe wvimda saxlSi, vijeqi da wigns vkiTxulobdi.
bavSvebi cigiT srialebdnen aivnidan. mowyenili gogo iyureboda.

7
ukuTxo da ukunWulo qveyana

mogzaurobis giJiao, rom ityvian, swored jovanino Citirekia­


ze iyo zedgamoWrili. imdeni iara, imdeni ixetiala, TviTonac
ver gaigo, rogor miadga erT ucnaur qveyanas. im qveyanaSi sul
kvercxiviT mrgvali saxlebi idga.
axla saxuravebs ar ikiTxav, ranairi saxuravebi hqondaT? imis­
Tana ki ara, rogoric sxva qveynebSia _ gaSveril-gamoSverili,
su­yvela erTianad napirebazneqili, boloSi mrgvlad aRunuli
iyo. quCebis gaswvriv, mTel sigrZeze, vardi yvaoda, da jovani-
nos aba ra guli mouTmenda, erTi mainc ar moewyvita da gulis
jibeSi ar Caebnia. isic kargad icoda, ueklo vardi rom ar
aris, da sanam waetaneboda, aTi Tvali gamoiba, xelebi ar da-
viCxvlitoo. magram tyuili sifxizle gamouvida _ araferi ar
SeerWo da arc eCxvlita. an ra unda SerWoboda, an ras unda
eCxvlita, roca arc erT ekals wveri ara hqonda. gegoneba,
rezinis nemsebiao, TiTebSi uRitinebdnen.
_ sakvirveli ambavia! _ xmamaRla Tqva jovaninom.
amis Tqma iyo da vardebidan pirmcinare yaraulma amoyo Tavi.

8
_ albaT ar icodiT, vardis mowyveta rom akrZalulia, ara?
_ hkiTxa man jovaninos.
_ marTali giTxraT, magaze arc mifiqria. Zalian vwuxvar, _
upasuxa biWma.
_ Tu egrea, maS mxolod naxevar jarimas gadaixdiT, _ uTxra
yaraulma da Tan saxe gaebadra. yaraulma wignaki moimarjva,
qviTris gamoweras Seudga. da jovaninom Tvalebs ar daujera _
is yarauli qviTars wauT­ leli fanqriT werda, sruliad wver­
wauTleli fanqriT!
_ ehe! _ Tavisda uneburad SesZaxa jovaninom. _ bodiSi, xmals
xom ar maCvenebT?
_ didi siamovnebiT, _ uTxra yaraulma.
isic Tu xmali iyo, maS marTla xmali raRaa! arc fxa hqonda,
arc _ wveti!
_ mainc ra qveyanaa amisTana? _ hkiTxa jovaninom.
_ ukuTxo da ukunWulo qveyanas eZaxian, _ upasuxa yaraulma,
Tanac iseTi mowiwebiT warmoTqva yoveli sityva, TiTqos suli
unda STaberos am sityvebs da gaacocxloso.
_ maS, aba, lursmans ranairad xmarobT?
_ arc ranairad. CvenSi ukve didi xania lursmani weboTi
SevcvaleT. axla ki nu momeridebiT da orjer gamawaniT sila.
jovaninom imxela piri daaRo, galavnian cixe-koSks gaday-
lapavda.
_ rasa brZanebT, _ waibutbuta jovaninom. _ oficialu­
ri piris Seuracxyofas, isic samsaxurebrivi movaleobis Ses-
rulebis dros, aravin mapatiebs. ZaliT ratom Cavigdo cixeSi
Tavi! Tanac, silis gawvnaze Tu midga saqme, me ufro mekuTvnis,
rom gamawnaT.
_ ara, aq wesad gvaqvs SemoRebuli, _ Tavazianad auxsna ya­
ra­ulma. _ mTeli jarima oTxi silaa, naxevari _ ori.
_ yaraulic jarimdeba?
_ yaraulic.
_ ara, eg ra samarTalia! ra wesia!
_ namdvilad, usamarTlobaa, _ daeTanxma yarauli. _ Cve­ nebs
imdenad sZulT es wes-Cveuleba, imdenad uWirT da umZimT udan-
aSaulo adamianisaTvis saxeSi xelis Semortyma, rom sul imis

9
fiqrSi arian, kanoni araferSi ar davarRvioTo. ai, axla or-
jer rom gamkravT silas, sxva dros ufro metad ifrTxi­ lebT.
_ ar minda da arc gagkravT! TiTsac ar dagakarebT! mofere-
biT ki mogeferebiT...
_ ra vqna, mag pirobiT Cvens qveyanaSi ver dagtovebT, ar Se­
miZlia, _ Cailaparaka yaraulma.
meti ra gza hqonda, jovaninomac datova is ukuTxo da ukun­
Wulo qveyana. Tumca dRemde isev imis ocnebaSia, netavi, kidev
iq damabruna, sadme erTi kvercxiviT koxta saxli amaSenebina da
cota xans mainc macxovra mTels dedamiwis zurgze im marTlac
yvelaze zrdilobian xalxSio.
jani rodari

sityvis skivri
kun W ul i _ kuTxe oTaxSi, SenobaSi.
aTi Tv al i g amoi b a _ yuradRebiT daaTvaliera.

1. ra uyvarda jovaninos yvelaze metad?


2. rogor qveyanaSi moxvda erTxel jovanino?
3. ratom ajarimebda jovaninos yarauli?
4. ratom gadawyvita yaraulma, rom jovaninos naxe­
vari jarima ekuTvnoda?
5. ratom ar isurva jovaninom jarimis gadaxda?
6. ra sikeTe moaqvs aseT ucnaur jarimas?
7. ratom datova jovaninom ukuTxo da ukunWulo
qveyana?

moZebne da waikiTxe, raze ocnebobs jovanino.

saxaliso

daxate ukuTxo da ukunWulo qveyana. warudgine


Seni naSromi Tanaklaselebs. aRniSne, romeli figu­
rebi ga­
mo­
iyene da romeli _ ver gamoiyene.

10
gmiri qvasanayi

erTi Zveli qvasanayi


adga dilaadrian,
win saceri gadaudga:
_ sad midixar, Zamia?
_ sad mival da kaklis omSi,
aba, erTi damloce!
ager, ukve erTi Tvea
uqmad vgdivar Taroze.
Seiyarnen mezoblebi _
CamCa, kovzi, qafqiri:
_ kaklis omSi mibrZandeba,
ra gmiri gvyavs, ra gmiri!
uceb cicxvi gamovarda,
qvasanayis mamida:
_ Sin qinZi ver daginayavs,
kaklis omSi ra ginda?!
givi WiWinaZe

sasaubro
samzareulos romeli nivTebia am leqsSi dasa­
xelebuli?
samzareulos kidev romeli nivTebi iciT?

sityvis skivri

q v a sa n ayi _ mogrZo qva, romliTac rodinSi nayaven.


C a mCa _ wvnianis amosaRebi didi kovzi.
q a f q i r i _ naCxvletebiani didi, brtyeli kovzi.
c i c x vi _ xis didi kovzi saWmlis mosarevad, amosa­
zelad.

saxaliso

vTqvaT, qvasanayi saomrad mainc wavida. warmoidgineT, ra


moxdeboda `kaklis omSi~. dawereT zRapari `kaklis omSi~,
gaaformeT naxatebiT.

11
nacarqeqia
qarTuli xalxuri zRapari

iyo da ara iyo ra, iyo erTi nacarqe­ qia; mTeli dRe kerias-
Tan ijda da nacars qeqav­ da. Zmebi eCxubebodnen: _ kaco, ade­qi,
mi­
deq-modeqi, imuSave da ojaxSi rame Semoitaneo. rom veraferi
gaawyves, adgnen da Sini­
dan gaagdes. nacarqeqiam Zmebs erTi guda
nacari, sadgisi da Wyinti yveli sTxova. mis­ces Zmebma yvelaferi
da nacarqeqia tiriliT daadga gzas.
cota iara Tu bevri iara, miadga erT mdinares, veRar gabeda
wyalSi gasvla da dajda napirze. saRamomde iq icada. saRamos
dainaxa, rom erTi uzarmazari devi moadga wyals gaRmiT da
dauwyo xvrepa.
_ hei, Sen mand romeli xar? aq modi, mxarze Semisvi da gaRma
gamiyvane, fexis dasveleba mezarebao! _ didgulad gasZaxa devs
nacarqeqiam. devma gamoxeda da gakvirvebiT hkiTxa:
_ vina xar da ra sulieri, rom magas mibedavo?
_ me Sen giCvenebdi, vinca var, rom ar mebralebode, Se briy­
vo, Sena! icode, samjer gapatieb Secdomas da mere ki cocxali
veRar gadamirCebio, _ upasuxa nacarqeqiam, _ Sen Cemi ambavi ar
gagigonia? me vermicana mqvian!.. ver gamimetebia, Torem, dedami-
was rom xeli movavlo da zecas Sevtyorcno, qveyana daiqceva.
ginda, axlave giCveno Cemi Zala? aba, Sen mand aiRe erTi qva, me
aq davwvdebi meores, movuWiroT xeli da, vinc wvens gamoadens,
kacic is iqneba da wver-ulvaSic imas esxmiso!
aiRo devma qva, mouWira xeli da dafSvna.
daixara Zirs nacarqeqia, viTom qvas viRebo, amoiRo kalTidan
yveli, mouWira xeli da sul wurwur-wurwuriT gaadina wveni.
gaukvirda devs, es vin yofilao.
_ aba, axla riyeze gaviqceT da, vinc ufro met bdRvirs
aadens Cven orSi, biWic is iqnebao, _ kidev uTxra nacarqeqiam.
gaZunZulda devi gaRmiT riyeze da sul lawaluwi daawyebina
sip qvebs.
gakunkulda nacarqeqia, uCxvlita da uCxvlita gudas sadgisi,
moibna nacari da iseTi mtveri adga, TvaliT ara ixedebo­
ga­ da ra.
SeSinda devi, daRuna Tavi, morCilad eaxla nacarqeqias da
Seisva mxarze.
12
Suamde rom Sevidnen wyalSi, devma uTxra:
_ batono vermicanav, rogorRac memCatebio!
_ memCatebio?! hm, Sen rom Cemi simZimis ambavi icode, magas
aRar wamoroSavdi. axla uCinari bawriT caze rom ar viyo
mibmuli da iq ar miWerdnen, qvesknelSi Cagitandi. aba, vnaxoT,
erTi cotaTi SemiSvan xelio! _ Tqva nacarqeqiam, amoiRo ubi-
dan sadgisi da daaWira kiserze.
Zane, rom isev agwio-
_ vaime!.. vaime!.. nu!.. nu, Seni Wirime! ubr­
no, _ Seexvewa devi da nacarqeqiamac amoaZro kisridan sadgisi.
darwmunda devi, rom nacarqeqia marTla saSineli sulieri
iyo da miiwvia Tavis saxlSi. didi pativi sca da vaxSmis mza-
debas Seudga: mozila puri, Caakra kecSi, miuficxa cecxls da
qias moridebiT uTxra: _ me tyeSi mivdivar, vaxSmisaTvis
nacarqe­
wavinadireb, Tu ar gewyineba, yuri ugde purs, ar daiwvaso!
purs rom cali gverdi Seebrawa, nacarqeqiam kecis mobrune-
ba moindoma, dauwyo sakeciT Cxukuri; wamoiqca keci, daeca
qias da qveS moimwyvdia.
nacarqe­
devi rom dabrunda, nacarqeqia kecqveS sulze migdebuli naxa.
_ ra dagmarTniao? _ hkiTxa.
_ ra unda dammarTnoda? muceli amtkivda da zed cxeli keci
davide. axla ki gadamiara, aRara miWirs ra. modi, es keci ama-
caleo!

13
devma daujera da ausrula brZaneba.
vaxSmad rom dasxdnen, devma uceb cxviri daacemina da stumari
sxvenze Seagdo. nacarqeqiam koWs dauwyo bRauWi.
_ mand ras Svrebio? _ hkiTxa devma.
_ rogor Tu ras vSvrebi? visTan gabede Sen cxviris dace-
mineba? am Cxirs aviReb, dagkrav da suls gagacxebinebo!
devma ifiqra: es ra mousvenari da avgula vinme yofila! me
Zlivs gavudevi es uSvelebeli koWi, es ki Cxirs eZaxis. erTxelac
iqneba, Secdomas ar SemarCens da cocxali veRar gadavurCebio!
dahkra fexi, gavarda karSi da cxra mTas iqiT gadaikarga.
devis saxl-kari da avladideba ki nacarqeqias darCa.
wavida nacarqeqia, moiyvana Zmebi da bednierad cxovrobdnen.
Wiri _ iqa, lxini _aqa;
qato _ iqa, fqvili _ aqa.

sityvis skivri
ker i a _ glexis darbazis SuaSi cec­ xlis dasa­

Tebi adgili.
sa d gi s i _ liTonis wvetiani Cxiri xis tariT, tyavis an
sxva masalis gasaxvretad.
bdRvi r s aad e n s _ mtvers, koriantels daayenebs.
ga ku n k u l d a _ Cqari siaruliT wavida.
kec i _ brtyeli qva an gamomwvari Tixa, cec­ xlze mWadis,
puris, xaWapuris gamosacxobad.
ko Wi _ oTaxis mopir­ dapire ke­
dlebze gade­
buli gaTlili
Zeli, Weris ficrebis dasakravad.
sa k ec e _ rkinis iaraRi cxeli kecis gadmosaRebad.
su lze mi gd e bu l i _ Zalagamoclili.

1. ratom gaagdes Zmebma nacarqeqia?


2. ra waiRo nacarqeqiam Tan?
3. raSi gamoadga nacarqeqias saxlidan waRebuli nivTebi?
4. rogor daiZvrina nacarqeqiam Tavi, roca kecis qveS mohyva?
5. ratom gadaikarga devi cxra mTas iqiT?
6. riT ajoba nacarqeqiam devs?

14
1 daasaxele, romeli andaza Seefereba am zRapars:

1. xerxi sjobia Ronesa, Tu kaci moigonebsa.


2. asjer gazome, erTxel gaWeri.
3. rac mogiva, daviTao, yvela Seni TaviTao.
4. mglis Tavze saxarebas kiTxulobdneno.

2 rogoria nacarqeqia, rogoria devi?


SearCieT Sesaferisi Tvisebebi da CamowereT dafaze:

guladi, Ronieri, moxerxebuli, briyvi, eSmaki, gonieri,


zarmaci, mSiSara, gulubryvilo, uWkuo.

3 yuradRebiT waikiTxeT `nacarqeqias~ Sinaarsis gegma:


1. saxlidan gagdeba;
2. devTan Sexvedra;
3. pirveli Sejibreba;
4. meore Sejibreba;
5. mdinareSi gasvla;
6. cxeli kecis ambavi;
7. nacarqeqias gamarjveba.
moZebneT zRaparSi gegmis Sesatyvisi epizodebi da waikiT­
xeT rigrigobiT.
kidev rogor SeiZleba davasaTauroT pirveli da meore
Se­jibreba?

naxeT qarTuli animaciuri filmi `nacarqeqia~.


isaubreT, ra mogewonaT, raime gansxvaveba xom ar
SeniSneT teqstTan.

sasaubro
gaixseneT, romeli zRaprebi gaqvT wakiTxuli an mosmenili.
yvelaze metad romeli zRapari mogwonT?
ratom mogwonT es zRapari?

15
daimaxsovre!
s ityvis damar c vla
iseTi sityva an bgerebis jgufi, romelSic erTi xmovania,
danarCeni ki _ Tanxmovnebi, erTi marcvalia. calke xmovanic
erTi marcvalia.
aviRoT samsityviani winadadeba:
ra ezo maqvs!
pirvel sityvaSi ori bgeraa, magram erTi marcvalia, meo-
reSi _ sami bgera, magram _ ori marcvali, mesameSi xuTi
bgeraa, magram marcvali erTia.
amgvarad: sityvaSi imdeni marcvalia, ramdenic xmo­ vania.
sityva, romlis yovel Tanxmovans xmovani mosdevs, advili
dasamarcvlia: de-da, de-du-li, de-da-mi-wa, de-da-qa-la-qi...
rogor moviqceT, roca ramdenime Tanxmovani iyris Tavs?
isini unda gavunawiloT wina da momdevno xmovnebs: erTi
xmovani darCeba pirvel xmovanTan, danarCeni _ meores-
Tan­
Tan. magaliTad: ar-xi, er-Txel, uf-cqvnis...

4 damarcvle Semdegi sityvebi:

nacarqeqia, keria, mdinare, bdRviri, bednieri, sxveni.

5 waikiTxe Sesaferisi intonaciiT:

_ deda modis. _ deda modis?


_ boli adis. _ boli adis?
_ wvima movida. _ wvima movida?
_ mze amovida. _ mze amovida?

saSinao davaleba:
dawere epizodis Sinaarsi: cxeli kecis ambavi.

16
nacarqeqia

_ xelSi rom wigni geWiros,


beqao,
Cemo beqao,
vin gkadrebs,
vin gagibedavs:
zixar da nacars qeqavo?

maSin xom ase ityvian,


dajda da wignebs qeqavso?
wigniqeqia ara sjobs
nacarqeqias, Se kaco?!
giorgi wereTeli

si t yvi s k va l d a k v a l
nacris qeqva zRaparSive usaqmurobas niSnavs da nacarqeqiac
ase darCa xalxSi _ is uqnaraa, magram moxerxebulobis, eSma-
kobis wyalobiT aRwevs warmatebas.
daakvirdi:
vinc beltebs ylapavs _ beltiylapiaa.
vinc Txebs iparavs _ Txapariaa.
vinc nacars qeqavs _ nacarqeqiaa.

sasaubro
yuradRebiT waikiTxeT leqsi `nacarqeqia~. imsjeleT, ra
saerTo aqvs mas zRapar `nacarqeqiasTan.~
nacarqeqias ra Tvisebas dascinis es leqsi?
ra yofila nacarqeqiaoba?

17
mgeli da kravi

(igav-araki)

erTxel patara bekekas


dascxa da wyali moswyurda,
mdinaris piras miadga,
wyurvilis mokvla rom surda.
Turme imav dros maxloblad,
saWirborotod kravisa,
daZunZulebda pirRia
mgeli, msurveli avisa.
uecrad suni rom eca,
radgan CiCia uyvarda,
gamoigona Sarebi
da sacodav kravs mivarda.
SemouZaxa: _ Se briyvo!
aq rogora svam wyalsao,
rom aRar dasdev kanonebs
da aRarc samarTalsao?
Cagidgams wina fexebi,
Sig yof tuCs uwmindursao,
wyals mimRvrev, aRarad magdeb,
aRarc ki iberty yursao!
_ ra brZanebaa, batono,
ras merCiT me sawyalsao?
Tqven zeviTa xarT, me _ qveviT,
rogor agimRvrevT wyalsao?
_ maS, me vtyuio? gaCumdi,
nu wagigdia enao!
SarSanwindelic ki maxsovs
Sengan briyvuli wyenao!
_ jer erTi wlisac ara var,
SarSanwin rogor mnaxeo?
_ maS, Zma yofila is Seni,
mitom migigavs saxeo!

18
_ arc Zma myavs, Cemo xelmwifev,
tyuilad rad mdebT bralsao?
_ Seni moyvare xom iyo?
gadaxda unda valsao!
momwyinda Seni bRavili,
xma Caikminde Cqarao,
Seni Cakvrexa rom mnebavs,
mizezad isic kmarao!
uTxra da zurgze moigdo,
tyeSi waiRo sawyali.
did kacTan patara kacsa
rodis gasvlia marTali?
akaki wereTeli

1. ra Sari mosdo mgelma kravs?


2. ratom ar aris mglis sayveduri samarTliani?
3. ra axali Sari moigona mgelma?
4. ra upasuxa kravma?
5. ra iyo Saris namdvili mizezi?

daimaxsovre!
ig av-ar aki
igav-araki iseTi nawarmoebia, romelSic umetesad cxovele-
bi, frinvelebi an usulo sagnebi moqmedeben; maTi saqcieli
ki adamians miewereba.
am igav-arakSic asea. misi moqmedi pirebi arian kravi da
mgeli, magram daakvirdiT, ra iTqva igav-arakis bolos: `did
kacTan patara kacsa rodis gasvlia marTali~.

gainawileT avtoris, kravisa da mglis rolebi. waikiTxeT


igav-araki rolebis mixedviT.

naxeT animaciuri filmi `mgeli da kravi~. isaubreT


Tqveni STabeWdilebis Sesaxeb, raime detaliT gansxvavde-
ba Tu ara igi igav-arakisgan.

19
daimaxsovre!

mimar T va
waikiTxe winadadebebi da daakvirdi, rogor mimarTavs mge-
li kravs da piriqiT:
SemouZaxa: Se briyvo!
ra brZanebaa, batono, ras merCiT me sawyalsao?
`Se briyvo!~ `batono,~ _ mimarTvaa.
mimarTaven ara mxolod adamians, aramed sxva cocxal ar-
sebebsa da usulo sagnebsac.
magaliTad:
vazo, SviliviT nazardo, movkvdebi me Sens ZirSia.
xaro, xari vin dagarqva?!
gadi-gamodi, guTano!
mimarTva sxva sityvebisagan mZimeebiT gamoiyofa, winada­
debis bolos ki mimarTvas Zaxilis niSani daesmis.
magaliTad:
giorgi, eg ra mogsvlia?
gamarjoba, Cemo Tbilisqalaqo!

ipove mimarTvebi. daasaxele, ra sasveni niSnebia mimar­


TvebTan gamoyenebuli:
1. Svilebo, vkvdebi da erTi saidumlo unda gagimxiloT.
2. eg ra aris, Svilo, maCvene erTi, ra gaqvs gatexili?
3. rogor miyvarxarT, dido Wadrebo!
4. ra lamazi xar, mamulo!

saSinao davaleba:
dasvi sasveni niSnebi mimarTvasTan da gadawere winadadebebi:

1. mzeo amodi, amodi, nu efarebi gorasa!


2. Roro mome jagari!
3. damsetyve cao damsetyve!
4. adeqi giorgi Torem skolaSi dagagviandeba.
5. dRes CemTan gepatiJebiT bavSvebo.

20
crupentelebi

daTo da gio baRSi skamze Camom­ sxdariyvnen da erTmaneTs


tyuilebis TqmaSi ejibrebodnen.
_ ramdeni wlis xar, gio? _ ekiTxe­ba daTo.
_ as ormocisa.
_ winaT mec didi viyavi, magram mere dav­ pataravdi.
_ me ki jer patara viyavi, mere didi gavizarde, mere isev
davpataravdi da axla sul male isev didi gavxdebi.
_ didi rom viyavi, mtkvris gada­cur­­va SemeZlo, _ naR­vlianad
Tqva daTom.
_ me ki zRvisa!
_ eg ra aris, me okeane gadamicuravs!
_ me CitiviT davfrinavdi!
_ aba, axla gafrindi! _ uTxra daTom.
_ axla aRar SemiZlia, gadaveCvie.
_ erTxel zRvaSi rom mivcuravdi, zvigenma Tavi momaWama!
_ ityuebi? _ gaeRima gios.
_ ara, ar vityuebi!
_ aba, ratom ar mokvdi?
_ ratom unda movmkvdariyavi, napirze gamovcure da Sin
wa­m ovedi!
_ uTavod rogor wamoxvedi, biWo?
_ rogor da kargad. siaruls Tavi rad unda?
_ axla saidanRa gabia Tavi?
_ meore amomivida.
am dros imaTi mezobeli mamuka movida, skamze Camojda da
biWe­bis saubars yuri miugdo.
_ ara grcxveniaT, ratom atyuebT erTma-
neTs? _ Tqva man.
_ ras vatyuebT, ise vigonebT ra, viTom
zRaprebs vyvebiT, _ Tavi imarTla giom.
_ tyuilebs ki igonebT, magram ra xeiri
gaqvT mag tyuilebi­dan? me ki guSin ise movi-
tyue, rom kidec vixeire!
_ rogor? _ hkiTxes biWebma.

21
_ wuxel deda da mama stumrad wa­ vidnen, me dasTan damtoves.
sofos daeZina. me ganjinidan muraba gamoviRe da kargad geaxe­
liT. mere mZinare sofos murabis wveni tuCebze movusvi. _ vin
SeWama muraba? _ mkiTxa dedam. _ sofom, _ vupasuxe me. Sexeda
da tuCebi marTlac murabiT ara aqvs moTxupnuli! icocxle,
auwves am dilas loyebi! me ki gadavrCi, dedam murabac ki maWama!
_ ese igi, Seni gulisaTvis sxvas moxvda, ara? _ hkiTxa giom.
_ ho, mere ra?
_ ra da, ici, Sen vin yofilxar?
_ vin?
_ vin da matyuara! Sen Cveni megobari ar yofilxar!
_ Tqven ra, ara xarT matyuarebi?
_ ara, Cven mxolod crupentelebi varT, radgan Cveni tyuili
aravis vnebs!
nikoloz nosovis mixedviT

1. riT erTobodnen daTo da gio?


2. ra uambo mamukam biWebs?
3. ratom gabrazdnen gio da daTo?

sasaubro
vis davarqvaT matyuara, vis _ crupentela?
ratom imsaxurebs mamuka gakicxvas?

daimaxsovre, ro­­­­g or iwereba!


winaT as ormoci uTavod
grcxveniaT movusvi tyuili

saxaliso

gainawileT rolebi da ise waikiTxeT moTxroba.

22
daimaxsovre!
s ityvis g adatana
weris dros zogjer aucilebeli xdeba, rom sityva erTi xa-
zidan meoreze gadavitanoT. rogor gavyoT sityva gadasatanad?
amisaTvis sityva im wesiT unda davmarcvloT, romelic ukve
viswavleT.
SeiZleba gadavitanoT rogorc erTi, ise ramdenime marcvali,
oRond erTi pirobiT:
xmovani damoukidebladac marcvalia, magram gadatanis dros
misi arc calke datoveba SeiZleba da arc calke gadatana.
aseve cxadia, rom TanxmovanTa jgufs xmovnis gareSe verc
wina xazze davtovebT da verc gadavitanT.

1 moZebne moTxroba `crupentelebSi~ gadatanis magaliTebi da


imsjele, kidev rogor SeiZleboda am sityvebis gadatana.

2 Seuwyve Sesaferisi zmnebi drois gamomxatvel sityvebs _


ax l a , a d r e , m e r e :
vwer vivarjiSeb iwvima
vxatavdi visveneb ayvavdeba
avaSeneb vmRerodi damwvara

3 romel dros Seesabameba CamoTvlili sityvebi?

guSin dRes
xval
SarSan wels
gaisad
adre axla
male
iyo aris
iqneba
davxate vxatav
davxatav

saSinao davaleba:
Secvale sityva wu x e l sityviT x v a l da gadaiyvane mocemuli
epizodi momaval droSi.
wuxel deda da mama stumrad wavidnen, me dasTan damtoves. sofos
daeZina. me ganjinidan muraba gamoviRe da kargad geaxeliT. mere mZi-
nare sofos murabis wveni tuCebze movusvi.

23
lionebergeli emilis Tavgadasavali

lionebergeli emili _ ase eZaxda yvela patara biWs, romelic


sofel lionebergSi cxovrobda. Zalian anci da jiuti iyo,
Sen ki ara ggavda. Tumc, erTi SexedviT, uwyinari da damjere
gegoneboda, gansakuTrebiT, roca eZina. ginda agiwero? cisfer-
Tvala, pirmrgvali, loyebdabrawuli, oqrosqoCriani.
erTi sityviT, namdvili angelozi iyo, namdvili! magram, mgo-
ni, ukve mixvdi, ase fiqri rom Secdomaa!
_ ra codoni arian lionebergeli emilis mSoblebi, _ wara-
mara ambobdnen, _ imaTi biWi, bavSvi ki ara, RvTis risxvaa! pa-
tara aseTia da rom gaizrdeba, raRa iqneba!
ugunuri lionebergelebi! rom scodnodaT, vin iqneboda emi-
li, roca gaizrdeboda, amdens ar iviSviSebdnen. emili xom di­
dobaSi, arc meti, arc naklebi, soflis gamgeobis Tavmjdomare
gaxda. Tu ar ici, es ras niSnavs, me getyvi, esaa yvelaze pa-
tivcemuli adamiani mTel mxareSi da emilma amas miaRwia. magram
es ukve Semdeg moxda. manamde ki patara biWi iyo da sofel
lionebergSi cxovrobda.
erTxel lionebergSi wveulebis gadaxda gadawyvites. stum-
rebs maxlobeli soflebidanac elodnen, emilis deda ramdenime
dRes amzadebda sasmel-saWmels.
dRec mSvenieri gaTenda. mze oqrosfrad CaxCaxebda, kvirtebi
ahfeTqeboda vaSlis xeebsa da iasamans, haeri aevso Citebis Wik-
Wiks. baRi gawmindes, bilikebze moyrili qviSa focxiT moas-
wores. saxli sisufTaviT brwyinavda. TiTqos yvelaferi mzad
iyo stumrebis Sesaxvedrad.
_ ui, almis aweva dagvaviwyda! _ wamoiZaxa uceb emilis dedam.
xom iciT, wesad hqondaT, stumrebs flagStokze afriale-
buli almiT Sexvedrodnen.

isaubreT, rogor gagrZeldeboda es ambavi.

es saqme mamas evaleboda. isic maSinve flagStokisaken gaiqca,


ukan emili da ida mihyvnen. undodaT enaxaT, rogor asrial-
deboda alami maRla. zolian kostiumSi gamowyobili emili,

24
qera jiut qoCorze mogdebuli kepiT, da ida, wiTeli kabiTa da
wel­ ze TeTri SarfiT, iseTi sanaxavebi iyvnen, rom dedas pirs
Rimili gadasdioda.
is iyo, mamas alami unda aRemarTa, rom boslidan alfredma
moirbina yviriliT:
_ Zroxa xbos igebs! Zroxa xbos igebs!
emilis mama, ra Tqma unda, maSinve boslisaken gaqanda, emili
da ida ki flagStokTan darCnen. idam maRla aixeda da flag-
Stokis wverze wamocmul oqrosfer burTs dauwyo cqera.
_ ra maRlaa! iqidan albaT mTeli lionebergi Cans.
_ eg axlave SegviZlia SevamowmoT, _ Tqva emilma, aiRo kauWi,
romliTac alams amagreben da idas TeTr qamars gamosdo, xolo
TviTon orive xeliT CaeWida almis asawev Toks, moqaCa da mo-
qaCa Toki, magram almis nacvlad zeviT ida asrialda.
da, ai, axla ida haerSi namdvili alamiviT frialebda.
_ mTeli lionebergi Cans, _ kiskisiT gaiZaxoda ida, _ vai,
emil, stumrebi modian!
marTlac, moawydnen saxls stumrebi. yvelaze win medidurad
moabijebda qalbatoni petreli. igi siamovnebiT icqireboda
aqeT-iqiT. Tumca qalbatoni petreli beci iyo, magram mainc xe-
davda, flagStokze alami rom frialebda. qalbatoni petreli
moulodnelobisagan adgilze gaqvavda.

isaubreT, rogor gagrZeldeboda es ambavi.

25
am dros emilis mama gamovida boslidan.
_ anton! ras niSnavs es? ratom Cveni Sveduri alami ar
aRmarTeT? ra unda aq `danielas~? _ dahkivla qalbatonma pet­
relma.
emili iqve idga da warmodgenac ar hqonda, Tu `daniela~ er-
qva daniis, danielebiT dasaxlebuli qveynis, TeTr-wiTel dro-
Sas. samagierod, mSvenivrad icoda, flagStokis wverze TeTr-
wiTlad rac frialebda.
_ xa-xa-xa! _ gulianad gaecina emils. _ eg alami ki ara, Cemi
da idaa!
flagStokis wverze moqanave daiko idac icinoda.
_ me var, me! _ CamosZaxa qveviT myofT, _ mTel lionebergs
vxedav aqedan.
emilis mamas ki ar gascinebia, maSinve Zirs dauSva ida. emi­
li xedavda, ida rom kmayofili iyo, magram, gagigonia, amisT-
vis madloba vin uTxra?! piriqiT, mamam uxeSad staca xeli da
iqaurobas gaaSora.
_ TviTon undoda li-one-ber-gis da-na-xva! _ slukunebda
gulamoskvnili. im wuTSi mama Zalian usamarTlo adamianad mi-
aCnda. aba, ra icoda, misTvis xom aravis uTqvams, daikosaTvis
lionebergis Cveneba ar SeiZlebao.
mamam emili fardulisaken waaTria. emili manam tiroda, sanam
mama kars gaiketavda. martod darCenilma ki xelad daimSvida
guli. marTali Tu gindaT, fardulSi jdoma sulac ar iyo
mosawyeni. iq blomad eyara xis patar-patara napobebi da fic­
rebi, risganac aTasi ramis gamoTla SeiZleboda. yovelTvis,
roca emils morigi celqobisaTvis fardulSi amwyvdevdnen,
xis Sesaferisi naWrisagan raime sasacilo figuras Tlida. ase
daug­rovda ormocdaToTxmeti cali da, rogorc etyoboda,
kidev bevri miemateboda.
astrid lindgreni

26
sityvis skivri
l ione b e rg i _ sofeli SvedeTSi.
fl ag S t ok i _ droSis aRsamarTavi wvrili da grZeli Zeli.
beci _ visac mxedveloba aklia, cudad mxedveli.

1. ratom uwodebs mwerali lionebergelebs ugunurebs?


2. rogor xvdebodnen lionebergSi stumrebs?
3. rogor gamoiyurebodnen sazeimod gamowyobili emili da ida?
4. riT gaerTnen flagStokTan martod darCenili bavSvebi?
5. ram aRaSfoTa qalbatoni petreli?
6. ratom ifiqra, rom flagStokze daniuri droSa ekida?
7. ras fiqrobda emili, rodesac mamam xeli staca da iqaurobas
gaaSora?
8. riT erToboda fardulSi damwyvdeuli emili?
9. rogor fiqrobT, xSirad sjidnen Tu ara emils?
10. rogori biWia emili?
11. vin mogviTxrobs ambavs _ mwerali, emili Tu lioneber­gelebi?
12. vis mimarTavs mwerali _ emils, lionebergelebs Tu mkiTxvels?

1 moZebne teqstSi portreti da waikiTxe;


2 moZebne da waikiTxe, rogoraa aRwerili emilis ojaxis kar-
midamo.

gaixseneT moTxroba, gamoicaniT, mocemuli droSebidan romeli


unda iyos daniuri, romelia saqarTvelos droSa da romeli iqneba
Sveduri:

sasaubro
isaubreT, Tqven Tu gaqvT skolaSi flagStoki. rodis
aRmar­TavT xolme droSas? saxlSi Tu gaqvT Tqveni qveynis
droSa? rodis gamokidebT xolme mas? Tu iciT, romel dRe­
saswaulebze an RonisZiebebze aRmarTaven xolme droSas?

27
melakuda
gadamixsna melakudam
tyuilebiT savse guda.
_ simarTlea, rasac vtyui, _
icinis da Tvalebs Wutavs, _

erTi kaci bliskineli


win da ukan wial-wial,
mudam ise iCqaroda,
droze versad miaRwia.

_ kidev gviTxar, melakudav,


kidev gaxsen Seni guda.

_ erTi kaci abdaubda


paraskevSi gaexira,
hqonda Svidi paraskevi,
Sig darboda mTeli kvira.

_ kidev gviTxar, melakudav,


kidev gaxsen Seni guda.

_ erTma kacma Citis wyalze


xidad gado wyvili Zeli,
gadava da gaRmelia,
gadmova da gamoRmeli.

_ gexvewebi, melakudav,
gevedrebi, melakudav,
cota xani dagvitove,
ar waiRo Seni guda.
daviT werediani

sityvis skivri
bl i s k i n el i _ sofel bliskinis mkvidri.
gaexira _ gaiWeda.
wi al - wi al _ wial-wialiT, win da ukan usaqmod
siaruliT, wowialiT.
a b d au bd a k ac i _ dabneuli kaci.
C i t i s wyal i _ patara wyali.

28
1. rogoria melakuda?
2. marTalia Tu tyuili melakudas naTqvami: `simarTlea,
ra­sac vtyui~.
3. ramdeni paraskevia kviraSi?
4. rogor adamianze ityvian, kviraSi Svidi paras­
ke­
vi aqvso?

sasaubro
rasac melakuda gviambobs, saxaliso tyuilia Tu cudi
saqcieli? gaixseneT TqvenTvis sayvareli erT-erTi zRapari da
aRniSneT, riT aris igi saintereso.

daimaxsovre!
s a p irispir o sityveb i
Tqven ukve icnobT msgavs sityvebs (avi _ boroti, maRali
_ aylayuda). zogierT sityvas sapirispiro Sinaarsis sityvac
moeZebneba. magaliTad: boroti _ keTili; maRali _ dabali.
aseT sityvebs SeiZleba sapirispiro sityvebi davarqvaT.

1 moZebne leqsSi:

sapirispiro sityvebi: msgavsi sityebi:


gadava _ . . . gaiWeda _ . . .
gamoRmeli _ . . . gevedrebi _ . . .

2 daasaxele, romelia msgavsi sityebi, romeli _ sapi­


rispiro:
simarTle _ tyuili gaexira _ gaiWeda
mudam _ yovelTvis gevedrebi _ gexvewebi
win _ ukan wyvili _ cali

arsebiTi saxeli _ sinonimi, antonimi.

29
mefe da mxatvari

iyo erTi calTvala mefe. hyavda erTi xelovani mxatvari.


mefe eZebda mizezs, raTa mxatvari daesaja, daibara da ubrZana:
me unda damxatoo. mxatvarma ifiqra: axla ki movida Cemi aRsas-
rulis dRe, brma rom davxato, momklavs _ rogor makadreo,
ori TvaliT davxato da Tavs momWris, rodis aris Cemi msgav­
sio. ifiqra, ifiqra da es xerxi moifiqra: daxata iremi, mefes
xelSi Tofi daaWerina da cali brma Tvali dauxuWa. miarTva
mxatvarma mefes naxati. mefem mizezi veraferi upova da ase ga-
darCa mxatvari.
sulxan-saba orbeliani

1. ratom sTxova mefem mxatvars _ Cemi sura­


Ti daxateo?
2. ram Caafiqra mxatvari?
3. ra gamosavali ipova mxatvarma?
4. rogoria mxatvari?

1 ram gadaarCina mxatvari, xatvis niWma, morCilebam, me-


fis erTgulebam Tu gonierebam?

2 ras qadagebs es igav-araki?


borotebas, cbierebas, mtrobas, moxerxebulobas.

daxateT igav-arakis _ `mefe da mxatvari~ ilustracia.

sasaubro
gaixseneT da isaubreT, rogori nawarmoebia igav-araki.
amjerad ra Wkuis saswavlebeli azri gamoixata igavSi? vin
ufro Zlieri aRmoCnda, xelmwife Tu gonieri mxatvari?

30
ufliswulis aRmzrdeli
sasaxleSi patara vaxtang bagrationi darboda, erT wuTs ar
isvenebda. dReniadag saTamaSo xmali ertya welze, mSvild-isari
xelT epyra da tolebTan erTad xan vis esxmoda Tavs, xan _ vis.
zRaprul ufliswuls hgavda patara vaxtangi. muqi wablis-
feri kululebi beWebze scemda. cisfer TvalebSi Winkebi daux-
todnen. gadiebi baRsa da sasaxleSi gulgaxeTqilni dasdevdnen,
emudarebodnen, xidan Camosuliyo da sauzme mierTva. karis
moZRvari aRSfoTebas ver faravda _ yrma ufliswuli saRvTo
sjuls ar ismenda, Wamis winac xSirad locva aviwydeboda.
erTaderTi maswavlebeli, visi ridic vaxtangs hqonda, sul­
xan-saba orbeliani iyo. igi jadosaviT moqmedebda bavSvze. es
uzarma­ zari Savwvera kaci keTil Tvalebs mowkuravda, Tavze
xels gadausvamda pataras, mxrebze Seisvamda da Tavisi oTaxi-
saken mieSureboda. icoda vaxtangma _ sulxan-sabas cota dro
hqonda, sul raRacas werda an mefesTan mieCqareboda. ar
jiutobda, sixaruliT mihyveboda maswavlebels. Zalian mos-
wonda misi igav-arakebi. bevri ukve zepiradac icoda. igavebiT
guls rom ijerebda, mere namdvili mecadineoba iwyeboda.
guram xaraiZis mixedviT

sityvis skivri
Tv a l ebS i Wi n k e bi d au x -
t o dn e n _ Tvalebi eSma­
kurad ucimcimebda.
ka ri s m o Z Rvari _ samefo
ojaxis moZ­ Rvari, mRvdeli.

vaxtang meeqvse da sulxan-saba orbeliani


(suraTi Zveli xelnaweri wignidan)

1. vin arian ufliswuli da misi aRmzrdeli?


2. rogori iyo patara vaxtangi?
3. visi ridi hqonda vaxtangs?
4. rogor epyroboda sulxan-saba Tavis mowafes?
5. ra moswonda patara vaxtangs yvelaze metad?

31
yayaCosa siwiTliTa

frTagaSlili mTebi aris,


sxivgaSlili serebia...
ar CurCulebs leliani,
guli Seujerebia...
aq kordia mobibine,
iq mziani tevrebia...
_ rad uskdeba guli irems?
_ gela gadamterebia...
TeTri nisli nislebs irevs _
es xom `lurja cxenebia~?!
Svidi zeca gadirbines,
arsad SeusvenebiaT...
am mSvenier mindor-velze
ra nairi ferebia!
`yayaCosa siwiTliTa
yana daumSvenebia~...
ana kalandaZe

32
1. weliwadis romeli droa aRwerili leqsSi?
2. ras Seadara poetma TeTri nislebi?
3. romeli xalxuri leqsis nawyveti aqvs gamoyenebuli poets?

sityvis skivri
lel i an i _ leliT (maRali
balaxiT) dafaruli wylispi- gamocana:
ra adgili.
gu li S eu je re bi a _ guli .............. mqvia saxelad,
ujerebia (CurCuliT). mec yvavili var velisa,
ko rd i _ balaxiani patara mSvenis wiTeli samosi,
mindori. koxtad daWera yelisa.
t ev r i _ xSiri tye.
i rev s _ ierTebs.

daimaxsovre!
c itata
avtorebi TavianT nawerebSi xSirad imowmeben sxva
avtorebis gamonaTqvamebs. Tu amgvari gamonaTqvami
zustad aris moyvanili, mas brWyalebSi aTavseben.
brWyalebSi Casmul aseT nawyvets c ita ta hqvia.

1 moZebne leqsSi citatis nimuSi.

2 gamoiyene citata. daasrule mocemuli teqsti leqsi-


dan moyvanili citatiT da ise waikiTxe.
ana kalandaZem saqarTvelos bunebis mSvenierebas kidev
erTi leqsi `yayaCosa siwiTliTa~ miuZRvna. poeti Cveni
qveynis mTebsa da serebs ase gvixatavs: . . .

33
es sainteresoa
y v a v il i l a m az ic aa da sasar g ebloc
yvavilebi bunebis mSvenebaa. maT xataven mxatvrebi, qvaSi
kveTen moqandakeebi. mSvenieri naqargebidan, qsovilebidan da
xaliCebidan yvavilebi imzirebian.
nair-nair kerZebs, namcxvrebs gamxmari yvavilebiT azave-
ben. maTgan zogjer murabebsac xarSaven.
Zvelad yvavilebs sxva gamoyenebac hqonda. maTi wvenisagan
amzadebdnen melans, saRebavebs.
yvavilebs sunamoebisa da surnelovani nivTierebebis da­
sam­zadebladac iye­neben.

sasaubro
aRwereT yayaCo: rogori yvavili aqvs? rogori _ fur-
clebi da guli? rogori _ foTlebi? rogori _ Rero?
surnelovania Tu ara?
CamoTvaleT, romel yvavilebs icnobT.
rogor viyenebT yvavilebs?

saxaliso

SeadgineT jgufebi. SeuTanxmdiT erTmaneTs da aRwe­reT


romelime yvavili. danarCenma moswavleebma ki gamoicnon,
romel yvavilzea saubari.

saSinao davaleba:

am sityvebis gamoyenebiT _ frTagaSlili, mziani, mobibine, wi-


Teli _ Seadgine winadadebebi da Cawere rveulSi.

34
gabutuli megobrebi

erTi kviraa, fiqria da vaCe ubrad arian.


arada, marTla guliTadi megobrebi iyvnen.
yvelaferi ki ase daiwyo:
erT dRes vaCem fiqrias `tom soieris Tavga-
dasavali~ sTxova, sam-oTx dReSi dagibrune-
bo. fiqriam megobars wigni koxtad SefuTu­li
moutana da Tanaklaselebis Tvalwin Caabara.
jer iyo da vaCem wignis dabruneba lamis
sami kvira daugviana, ise, rom Sexseneba das-
Wirda. bolos ki wigni isev ise Sexveuli
moarTva, rogorc waiRo, gegoneba, arc ki gauxsniao. miitana
saxlSi fiqriam pake­ti, gaxsna da ras xedavs: wigns furclebi
aqvs amocvenili! eca cxel gulze telefons da vaCes daureka:
_ ra giqnia, Se usindiso, axalTaxali wignisaTvis?! _ miaxala
fiqriam.
_ ra iyo, gogo, ra meezovesaviT ilanZRebi! momitane da dava­
webeb.
_ Sen rom damwebebeli yofiliyavi, manamde daawebebdi. ise
Semomapare, bodiSic ki ar mogixdia.
_ mere ra moxda, amxanagebis momerida. Tu egre Zalian ginda
es bodiSi, axla mogixdi...
_ vis rad unda Seni bodiSi? damnaSave xar da
magasac imad­lebi!
_ ras gadamayole am erT wigns? furclebi
amoscvivda, bolos da bolos, qveyana xom ar daq-
ceula?!
_ qveyanac daqceula da cac gaSavebula, Tuki
megobars egre moeqcevi!..
_ Sen ar scem pativs megobrobas, Torem am erT
wigns ar gadaayolebdi!
_ ar mcnobixar Turme; damnaSave xar da aqeTac
ilanZRebi?! _ es uTxra gacecxlebulma fiqriam da
yurmili dauxeTqa.
vaCes aRar daurekavs.

35
meore dRes yvelam dainaxa, rom maT Soris Savma katam gair-
bina.
arada, manamde TiTiT saCvenebeli megobrebi iyvnen.
amboben: rac ufro metad giyvars adamiani, miT ufro metad
gewyinebao misgan.
neta marTla ase unda iyos Tu ara?
avTandil arabiZe

sasaubro
imsjeleT, ra gaxda megobrebis gabutvis mizezi; rogor fiq­
robT, vin aris damnaSave; Tqveni azriT, rogor moiqca fiqria;
kamaTisas rogor iqceva vaCe; SeiZleboda Tu ara Cxubis Tavi-
dan acileba; rogor unda moqceuliyvnen megobrebi, rom saqme
gabutvamde ar misuliyo.

1 ra unda iswavlos fiq­riam da ra unda iswavlos vaCem;


ra marTebs ori­
ves erTad:

sxvisi nivTebis mofrTxileba; megobrisTvis daTmoba da


Serigeba; bodiSis moxda; kamaTis dros sityvebis SerCeva;
danaSaulis aRiareba; sakuTari Secdomis gamosworeba;
patieba; saerTo gamosavlis moZebna; erTmaneTis Rirsebis
gafrTxileba.

daimaxsovre,
ro­­­­g or iwereba!
sam-oTx dReSi
Tvalwin
dasWirda
axalTaxali
amoscvivda
mcnobixar
daurekavs
bolos da bolos

36
dai maxs o vr e g am o n aT qvam ebi :
ubrad arian _ ar elaparakebian (erTmaneTs).
cxel gulze _ gabrazebis, ganrisxebis dros.
mkvaxed miaxala _ uxeSad uTxra.
qveyana daqceula, ca gaSavebula _ viTom didi ubedureba
momxdara.
Savma katam gairbina _ gaebutnen, daemdurnen erTmaneTs.
TiTiT saCvenebeli _ kargi, samagaliTo.

si t yvi s k va l d a k v a l
avi naTqvami avis mTqmels ufro vnebs...

Cvens madlian enaSi, samwuxarod, salanZRavi sityvebic ar-


sebobs.
yovelTvis Seagonebdnen mozardebs, sityva maxvilze ufro
mWrelia da naTqvami avismTqmels ufro vnebso; magram gabraze-
bis dros adamiani xSirad iviwyebs keTil Segonebas da dasanan
saqciels sCadis.
ai, ras eubneba cxel gulze fiqria megobars:
_ ra giqnia, Se usindiso, axalTaxali wignisaTvis?!.
romeli sityvaa am frazaSi salanZRavi?

imuSaveT jgufebad
erTma jgufma Camoweros, rogor unda moqceuliyo vaCe,
meorem _ rogor unda moqceuliyo fiqria.
imsjeleT yvelam erTad da dafaze CamowereT, rogor unda
mogvardes msgavsi dapirispireba.

saSinao davaleba:

dawere: Cemi megobari.


isaubre mis xasiaTsa da Tvisebebze. aRwere, rogori urTier-
Toba gaqvT erTmaneTTan; moiyvane kargi urTierTobis magaliTi.

37
gogra
1. vin aris gogra?

gogra vin aris? _ xuTi wlis biWia. gogra sofelma daarqva.


ise qito hqvia.
gogra rad daarqves? _ imitom, rom Tavi did gograsaviT
hqonda da brZnuli saubari uyvarda.
_ RmerTma didi dRe misces Sens gog­ ras! _ etyodnen gogras
mamas soflelebi, _ carieli gogra da Wkuaa, ras ar mogiy­
veba, Seni Wirime, TiTqos asi wlis moxu­ cebulia, yvelaferSi
gamocdili...
zis gogra keris piras, loyebi daswiT­lebia TuraSauli vaS-
liviT; Tvalebi simsuqnisagan CaZvrenili aqvs, cxviric ZlivsRa
etyoba. kotita fexebi cecxlisa­Tvis miuSveria, muceli tikWo-
rasaviT gamohbervia. gverdiT sayvareli kata uzis, isic amasa­
viT gograa...

sityvis skivri
d id i d R e m isc e s _ adRegrZe­ los.
c a r ie li g og r a a _ Zalian Wkviania.
k otita _ mokle da msxvili.
tik W or a _ patara ti­ ki (tyavis
WurWe­li).

1. vin aris gogra? ratom daarqves es saxeli?


2. rogor gamoiyureba patara qito?

daimaxsovre, ro­­­­g or iwereba!


misces daswiTlebia gamohbervia

38
es sainteresoa
metsax eli

`gogra sofelma daarqva. ise qito hqvia~. _ ase iwyeba moTxroba.


moTxrobaSi isic aris naTqvami, Tu ratom Searqves aseTi sa­
xeli.
ese igi am biWs namdvili saxeli qito rqmevia, magram sofels
misTvis sxva saxelic Seurqmevia _ gogra.
namdvili saxeli naTlobis saxelia, xolo Serqmeul saxels
metsaxels uwodeben.
daimaxsovreT: metsaxeliT mimarTva mxolod SinaurobaSi SeiZ­
leba. sazogadoebaSi misi gamoyeneba damamcirebelia.

moZebne moTxrobaSi biWis portreti da waikiTxe.


gaixsene, kidev vis portrets gaecani.

saSinao davaleba:
dawere: Cemi megobris portreti.
aRwere Seni megobris garegnoba.

2. gogra ojaxisaTvis zrunavs

gaCaRebuli mkaa. yvelani mkaze laparakoben, karg momkels asa­


xeleben.
albaT saqeburi yofila, vinc kargi mka iciso, _ ifiqra gog­
ram da moindoma namgali.
_ jer patara xar, Svilo, jer namgals ver moixmar, _ eubneba
papa.
_ Tuki xanjalsa vxmarob! _ Tqva gogram.
_ xanjlis xmareba ici da mogixdeba kidec, rogorc vaJkacsa,
namgali ra Seni sakadrisia?
gogras gaberil Ripze Camoukankurebia xanjali, tarze xeli
uWiravs da medidurad gamoiyureba. mainc gulSi aqvs, scados
Tavi mkaSi.

39
gogram namgali Cumad aiRo da samkalSi wavida. Seudga
muSaobas. namgali pirvel gamosmaze TiTze moido. TiTidan
sisxli gadmosdinda. namgali da xeleuri erTad Caucvivda dab-
la. muxlebi moekveTa da Camojda. etireba, magram ara tiris,
icis, rom sircxvilia vaJkacisaTvis tirili.
Tavs deda waadga, Soridanve Seetyo Svilis gasaWiri.
_ momikvda Tavi, xeli rogor gauWria am sulelsa! _ ambobda
gog­ras deda, Tan wyluls uxvevda, _ TavTavi krife, Svilo,
genacvale, egec saqmea. arc xels gaiWri da arc _ arafers.
gogra Seudga TavTavis krefas.
dadga zamTari.
gogras papam ciga gamarTa da SeSas ezideba. gogramac ciga
moindoma. unda ausruldes gogras survili. ojaxis yvela wevr-
ma mona­ wileoba miiRo misi cigis keTebaSi.
gogra Sors ver midis SeSaze, radgan Sesciva. iqve axlo-
maxlo, tyis pirebSi, krefs CinCxvarebs da awyobs Tavis ormtka­
vela cigaze.
gamoswia Sinisken. modis, moezideba gogra SeSas da Tan
iZaxis:
otfru, kameCo Rvinao,
gaswi yvelaze winao!
moaqvs SeSa gogras da derefanSi Weramde awyobs. xels ve-
ravin axlebs gogras SeSas mis uneburad.
vaJa-fSavela

40
sityvis skivri
mka _ puris aReba namgliT.
mo mkel i _ vinc mkis.
C a mo u k an k u re bi a _ Camoukon­
wialebia, Camoukidebia.
x el eu r i _ erTi muWa momkili yana.
C i n C x v a ri _ xmeli totebi.

1. ratom gadawyvita gogram samkalSi wasvla?


2. rogor gamoiyureba papis naqebi gogra?
3. riT damTavrda kargi momkelis saxelisTvis garja?
4. ratom ar itira patara biWma?
5. ra axali saqme gamouCnda zamTarSi gogras?

sasaubro
Tqven Tu exma­ re­
biT ufrosebs? ri­ si keTeba
SegiZ­li­aT? risi keTeba gsi­amovnebT?

daimaxsovre!
aqvs Tu hyavs? moaqvs Tu mohyavs?
yvela sulieri sagnis mimarT iTqmis hyavs, mohyavs, xolo
usulo sagnebis mimarT _ aqvs, moaqvs. magaliTad, ZaRli
hyavs, cxvari mohyavs, magram saxli aqvs, Toki moaqvs.
daimaxsovreT: transportis Sesaxeb iTqmis hyavs. magali-
Tad: manqana hyavs, manqana mohyavs.

daasrule winadadebebi, gamoiyene Sesabamisi sityva _


mo a qvs Tu mo h yavs :
ninos CanTa . . . laSas wigni. . .
nikas cxeni . . . lelas ZaRli . . .
giorgis saTamaSo . . . nodars manqana . . .

saSinao davaleba:
dawere epizodis Sinaarsi: SeSaze.

41
samSoblo
mtkvaria, alazania,
alaverdia, gelaTi,
Cemi baRCa da zvaria,
wisqvili sarekelaTi.
oqromkeduliT naqargi
es Wala, is mTa qoCora,
CuxCuxa wyaros rakraki,
Cemi brola da boCola.
SoTaa, vaJa, akaki,
sulxan-saba da ilia,
dedasamSoblo ra kargi
da ra saocrad tkbilia!..
levan kobalaZe

alaverdi

sityvis skivri
sa re k e l a _ wisqvilis patara nawili, romelic mbrunav do­
labze devs da rakaruki gaaqvs;
o q r o mk ed i _ oqrona­revi abreSumis Zafi;
q o C o ra mT a _ igu­li­s­­xme­­ba amwvanebuli mTa.

42
daimaxsovre!
C v e ne b i T i nac valsax eleb i
daakvirdi, romeli nacvalsaxeli romel pirTan siaxloves
gamo­xatavs:
CemTan _ es Wala es wigni _ Cemia
SenTan _ eg Wala eg wigni _ Senia
masTan _ is Wala is wigni _ misia
es, eg, is CvenebiTi nacvalsaxelebia.

daasaxele, romel pirTan (CemTan, SenTan Tu masTan) aris


axlos CamoTvlili sityvebi:

es mTa eg zRva es sofeli is mdinare


is skola eg qalaqi eg naxati is saxli
es gemi es qali is baRi eg moswavle

daimaxsovre, ro­­­­g or iwereba!


oqromkeduli CuxCuxa dedaena
tol-megobrebi da-Zma dedasamSoblo

savarjiSoebi _ testi I.

saSinao davaleba:
gadawere teqsti. Casvi gamotovebuli CvenebiTi nacvalsaxelebi.
elenes xelSi lamazi sabavSvo wigni eWira.
_ . . . wigni Senia? _ hkiTxa ninom mas.
_ diax, . . . wigni Cemia, _ upasuxa elenem.
_ . . . wigni adre ar minaxavs, _ Tqva ninom.
_ . . . wigni mamam guSin miyida, _ uTxra elenem.
_ sad aris . . . maRazia, sadac . . . wigni iyideba?
_ . . . maRazia qalaqis centrSia.

43
gaTavisufleba

siminds vToxnidi. wyali Semomaklda. Toxi


davayu­de, maTara aviRe da wyaroze wavedi.
wyaro zemoT iyo, saTibebs iqiT.
biliks rom mivuyvebodi, kus gadaveyare.
_ am kus Svilebs mivgvri-meTqi! _ aviyvane.
jer Seimala, mere farCxavda da asavsavebda
fexebs, magram amaod _ xelidan ver meSveboda. sakmaod mZimec
iyo. _ rad minda, rom ase vataro-meTqi?! _ sufTa adgilas
zurgze davawvine. ku xom TviTon ver gadabrundeboda, Camoviv­
lidi da waviyvandi.
mivedi wyarosTan, wyali davlie, xel-piri davibane, gavgril-
di, maTarac gavavse da wamovedi. sadac ku davtove, im adgilas
meore kuc davinaxe, zurgze amobrunebul kusTan misuliyo,
fexebgafarCxuli da kiserwawvdili uyurebda. erTi vnaxo, ras
izamen-meTqi. gavCerdi, vuyureb.
zurgze amobrunebuli ku fexebs asav­ savebs. meore ku mivida.
wina fexze Seabob­ Rda da zed mTeli simZimiT daawva. zurgze
amobrunebulma kum gadmoiwia, gadmoiwia Ronivrad, gadmobrun-
da, erTi mimoixeda da gaCqarebuli gadavida balaxianSi. mihyva
meore kuc. midiodnen erTmaneTis gverdiT, Tan TiTqos aRelve-
bulni milaparakobdnen.
me RimiliTa da xelis aweviT davemSvidobe.
kunelis kenweroze mwyerCita ijda da maRli-
dan dagvgalobda yvelas.
revaz inaniSvili

sityvis skivri
ma Ta r a _ wylis patara WurWeli samgzavrod.
xlteboda.
v er m e S vebo d a _ ver mis­
ku n el i _ patara tanis xe.
mwyer C i t a _ patara Citi.

kus nabijiT _ ase maSin amboben, rodesac vinme an rame metismetad


nela moZraobs an moqmedebs. am gamoTqmis safuZvelia kus Tviseba _
is Zalian nela moZraobs.

44
1. vin mogviTxrobs am ambavs?
2. ra naxa mweralma bilikze?
3. ra ganizraxa da rogor mo­ iq­
ca igi?
4. ra ambavs Seeswro wyarodan dabrunebuli mwerali?
5. ram gadaafiqrebina mwerals bavSvebTan kus wayvana?

es sainteresoa
ku
ku qvewarmavlebis rigs miekuTvneba. kus zogi saxeoba mxolod
xmeleTze binadrobs, zogi ki wyalSic cxovrobs. xmeleTis ku
nela gadaadgildeba, wylis kus ki curva uadvildeba.
kus sxeuls faravs mtkice, rqismagvari nivTierebis safari
_ rqovani javSani, romelsac kus bakans uwodeben. es jav­
Sani zurgsac faravs da mucelsac. roca safrTxis moaxloebas
igrZnobs, ku Tavsa da fexebsac bakanSi Semalavs da mtrisaT-
vis miuwvdomeli xdeba. xmeleTis ku ZiriTadad mcenareulobiT
ikvebeba.
ku kvercxis debiT mravldeba. igi didxans cocxlobs, zogi
kus asaki oras wels aRwevs. saqarTveloSi patara tanis ku
gvxvde­
ba. yvelaze didi kus saxeoba wynari okeanis erT kun-
Zulze aRmoCnda. is ramdenime aseul kilograms iwonis.

imuSaveT wyvilebad

CamowereT, ra SeityveT kus Sesaxeb iseTi, rac adre ar icodiT.

daimaxsovre, ro­­­­g or iwereba!


mivuyvebodi mivgvri-meTqi dagvgalobda
fexebgafarCxuli kiserwawvdili Ronivrad

saSinao davaleba:
dawere, rogor daexmara erTi ku meores.

45
rogor gauCnda spilos xorTumi

uxsovar drosa da uSores warsulSi spilos ar hqonda xor-


Tumi. da, ai, erTxelac gaCnda amqveynad erTi patara spiluka,
erTob Tavaziani da cnobismoyvare. es ki imas niSnavs, Cemo pa-
tarav, rom am cnobismoyvare spilukas waramara ebadeboda uT-
valavi da ucnauri kiTxva. xan deida siraqlemas SeuCndeboda,
ratom gezrdebaT kudze aseTi grZeli bumbulio, xan Jirafs
gadaekideboda, ratom gaqvT aseTi laqebi tanzeo, xan biZia ba-
buins abezrebda Tavs, ratom aqvs nesvs aseTi gemoo. gabezre-
buli deidebi da biZiebi erTs uTavazebdnen xolme spilukas da
Tavidan iSorebdnen, spiluka ki sul axal-axal kiTxvebs svamda.
erT mSvenier dResac spilukas erTi Zalze ucnauri kiTxva
gauCnda.
_ ras Wams xolme sadilad niangi? _ ikiTxa spilukam.
_ xma gaikminde! _ yvelam erTad datuqsa patara spilo.
datuqsuli spilo gaecala iqaurobas da, sad iyo da sad ara,
gadaeyara erT buCqze Semomjdar frinvels, romelsac koloko-
los eZaxdnen.
_ ici, imisTvis, rom Zalze cnobismoyvare var da ar visveneb,
sastikad damsajes, magram me mainc mainteresebs, ras Wams niangi
sadilad.
_ iare, iare da ipove limpompos sveli, gasipuli napiri da
iq Seityob yoveliveso, _ uTxra Citma spilukas.
iara, iara spilukam manam, sanam, limpopos svel da gasipul
napirze raRac ucnaurs ar waawyda, rac pirvelad kunZi egona.
roca am arsebam talaxidan veeba kudi amozida, spilukam maSin­
ve ukan daixia, magram mainc Tavazianad hkiTxa:
_ xom ar ginaxavT arseba, romelsac niangs eZaxian?
_ aq mo, pawiav! swored isa var, visac eZeb, _ uTxra niangma.
_ maS, Tu Tqven brZandebiT is, visac amdeni xania daveZeb,
mibrZaneT geTayva, ras miirTmevT xolme sadilad?
_ aqeT moiwie, patarav, da yurSi getyvi, _ uTxra niangma.
spilukam daxara Tavi niangis kraWuna kbilebisaken da nian­
gmac Tvalis daxamxamebaSi moigdo pirSi misi pawia cxviri.

46
_ me vfiqrob, sadilad dRes patara spilukas Cavaxramuneb, _
gamoscra kbilebSi niangma.
spiluka, cota ar iyos, SeSinda da yvirili morTo:
_ gamiSvii, gamiSvii, mtkivaaa!
spilukas yvirilze Wreli piToni Camosrialda limpopos na-
pirisaken da ganacxada:
_ Cemo patara megobaro! Tuki axlave ar daixsni Tavs Seni
axali nacnobisgan, oramde daTvlasac ver moaswreb, ise uceb
CagiTrevs wyalSi!
maSin spiluka ukana fexebze Cacucqda da rac Zala da Rone
hqonda gamoqaCa Tavisi sabralo cxviri. niangic afarTxalda
wyalSi da Tavisken gaqaCa spilukas cxviri. cxviri gaiwela da
gaiwela. iqiT niangi eqaCeboda da aqeT _ spiluka, patara spi-
los cxviri ufro metad da metad ugrZeldeboda da saSinlad
stki­oda.
_ meti aRar SemiZliaaa! _ yviroda spiluka. piTons Seecoda
patara spilo, fexebze Semoexvia da Zlierad gamoqaCa, gamoqaCa,
gamoqaCa da niangmac piri uSva spilukas.
spiluka karga lazaTianad daenarcxa miwaze. wamodga Tu ara,

47
jer madloba gadauxada Wrel piTons, mere ki Tavis sacodav
gawelil cxvirs mixeda. bananis gril foTlebSi Seaxvia da civ
wyalSi Cayo.
_ ras sCadi? _ gaocda Wreli piToni?
_ egeba wyalSi cota Sedges da dapataravdes, _ miugo spi-
lukam.
_ magis imedi nu geqneba! _ uTxra Wrelma piTonma.
spiluka sami dRe-Rame ijda ase, wyalSi cxvirCayofili da
elo­ da, rodis dacxreba Cemi cxvirio, magram cxviri ar apir-
ebda damoklebas, radgan ukve namdvil xorTumad gadaqceuliyo,
iseT xorTumad, rogoric dResac amSvenebs spiloebs.
mesame dRes, saRamo xans, erTi buzi daajda zurgze spilukas
da mwared ukbina. spilukam ise, rom arc ufiqria, ra gaekeTe-
bina, moiqnia Tavisi xorTumi da buzs suli gaafrTxobina.
_ ai, xorTumis upiratesoba cxvirTan SedarebiT, _ Tqva pi-
Tonma, _ nuTu ar mogSivda? rame mainc SeWame!
spilukamac ise, rom arc ufiqria, ra gaekeTebina, gaiSvira
Tavisi xorTumi, moglija blomad balaxi da pirdapir pirisaken
gaaqana.
_ ai, xorTumis meore upiratesobac cxvirTan SedarebiT! _
kvlav wamoiZaxa Wrelma piTonma, _ modi, axla cota gagrildi,
ara gcxela, am Takara mzeze rom damjdarxar?
_ rogor ara, mcxela! _ miugo spilukam da ise, rom arc
ufiqria, uneburad amoxapa xorTumiT blomad wyali da kin­ kri­
xoze daisxa.
_ esec mesame upiratesoba, _ miaZaxa piTonma.
_ gmadlobT, _ uTxra spilom piTons, _ axla ki Sin dabru­
nebis droa.
spiluka xorTumis qneva-qneviT miuyveboda gzas da yovel
fexis nabijze rwmundeboda xorTumis upiratesobaSi patara
cxvirTan SedarebiT.
radiard kiplingi

sasaubro
imsjeleT, rogori iyo spiluka. rogor fiqrobT, es ambavi
gamonagonia Tu sinamdvile?

48
1. moTxrobis mixedviT, rogori yofila adre spilo?
2. riT abezrebda Tavs patara spilo cxovelebs?
3. rogori iyo spiluka?
4. ratom wavida spiluka limpopos sanapiroze?
5. rogor moiqca niangi?
6. vin uSvela spilukas?
7. ra daemarTa patara spilos?
8. riT cdilobda spiluka mdgomareobis gamosworebas?
9. ra upiratesoba hqonia xorTums patara cxvirTan Se-
darebiT?

butia spilo

Zvelad spilos xorTumi ar hqonda. sadac axla xorTumi


abia, iq erTi cicqna, lamazi cxviri aCnda. spilos Zalian mos­
wonda Tavisi cxviri da mudam cxviraprexili dadioda. Tanac
zed saTvales Camoicvamda. gulubryvilod sjeroda, ase ufro
Wkviani vCanvaro.
erTxel rakraka wyaros waawyda, balaxSi miJRurtulebda
da iqve, Soriaxlo gubdeboda. spilom Sig Caixeda, rom saku-
Tari silamaziT damtkbariyo. am dros saTvalem wyalSi tyapani
moadina. gubis sarkesaviT zedapirze pawia talRebi wreebad
gaiSala. spilo gajavrda, gubem Cemi saTvale Caylapa da damci-
nis kideco. sulels, wylis pawia wreebi gubis sicili egona.
_ bute, bute, gagebute! _ uTxra gubes da dudRuniT ga­
Sorda.
bilikze jadoqari sarsala Sexvda. uzarmazari maxrCobela
gveli iyo jadoqari sarsala. mzis gulze uyvarda beberi Zvle­
bis gaTboba da axlac Sua bilikze gawoliliyo. spilo rom
gamoCnda, fexebiT ar Semdgeso da iqve, gzispira xeze auCqareb­
lad Sexoxda.
_ rogori zanti xar? amden xans macdevine, _ gagulisda
spilo, _ ai, naxav, Senc gagebutebi!

49
_ ar miyvars butia cxovelebi, _ dinjad daisisina jadoqarma
sarsalam, _ icode, ramdenjerac cxvirs CamouSveb, imdeni mtka-
veliT dagigrZeldeba!
butia spilom amaze yuric ar gaapartyuna, gza ise ganagrZo.
midis TavisTvis, mibuzRunebs. javrobs, aravisTan TamaSi ar
surs.
_ hei, spilov, forToxali xom ar ginda? _ xeze kudiT
Camokonwialebulma maimunma mwife nayofi gadmougdo. albaT
siamovnebiTac Sesanslavda, magram gabutuli iyo da buzRuns
umata:
_ uWkuo maimunia, mTeli dRe totebze yirasa Wimavs, Tavisi
toli vgonivar!
iara, iara da Jirafs gadaeyara. grZeli kiseri aeRera, norC
foTlebs miswvdenoda da gemrielad axramunebda. ra Tqma unda,
im ylortebze arc spilo ityoda uars, magram ase maRla ver
miswvdeboda da aman ufro gaajavra.
rac dro gadioda, ufro iboRmeboda. Cirgvebsac gaebu-
ta, fexebSi medebiano; dabla Camoweul totsac, TavSi gangeb
Camartyao; msuye balaxsac, maSin Semxvda, roca sirbilisagan
aqoSinebuls Wama ar SemiZliao...
iara, iara yvelasa da yvelaferze gabrazebulma spilom da
bolos isev wyaros miadga, Caixeda Sig da pirkata eca, cxvi­

50
ris adgilas xorTumi Camozrdoda. spilos danaxvaze wyarosac
Caecina da Cairakraka: butia bavSvebs cxviri swrafad ugrZel-
debaTo!
amis Semdeg spilo umizezod aravis ebuteboda, magram grZe-
li xorTumi mainc SerCa.
jemal qiria

dai maxso vre gamon aT qvam ebi :


cxviraprexili dadioda _ amayad, Tavmomwoned dadioda.
cxvirs CamouSveb _ cud xasiaTze dadgebi.
guneba sul ufro ufuWdeboda _ sul ufro cud xa-
siaTze dgeboda.
pirkata eca _ Secba, gaognda.

1. moTxrobis mixedviT, rogori yofila adre spilo?


2. ratom gaujavrda spilo wyaros, maxrCobelas, maimuns,
Jirafs, buCqs, tots, balaxs?
3. rogoria spilo?
4. ra uwinaswarmetyvela jadoqarma sarsalam spilos?
5. ra daemarTa spilos?
6. rogori gaxda butia spilo?

imuSaveT jgufebad
SeadareT es ori moTxroba erTmaneTs. isaubreT moTxro-
bebis mTavari ambis Sesaxeb. imsjeleT personaJebis Tvise­
bebze. CamowereT Tqveni mosazrebebi da waukiTxeT klase-
lebs. mTeli klasis monawileobiT SeavseT dafaze daxazuli
saerTo da gansxvavebuli niSnebis cxrili.

gaecaniT kidev erT popularul spilos. naxeT ani-


maciuri filmi `dambo~. isaubreT personaJis Sesaxeb.

saSinao davaleba:
or-ori winadadebiT daaxasiaTe am moTxrobebSi daxatuli spi­
loebi.

51
jadosnuri fanqari

patara vaxuSti Zvel Tbilisur ezoSi cxovrobda. mas Za-


lian uyvarda fexburTis TamaSi, wignebis kiTxva, multfilmebis
yureba; magram yvelaze metad mainc xatva uyvarda. ijda da
TavauReblad xatavda yvavilebsa da peplebs, gemebsa da TviT­
mfrinavebs, bavSvebsa da moxucebs.
erTxel vaxuSti Sinisaken midioda. gzaze wverwatexili fan-
qari egdo. vaxuStim zedac ar Sexeda, ise ganagrZo gza. cota
gaiara da ras xedavs _ is wverwatexili fanqari isev gzaze ar
gdia! arc axla miaqcia yuradReba, magram mesamedac rom daxvda
gzaze, gaukvirda.
vaxuStim fanqari jibeSi Caido da gza ganagrZo. Sin misuli
magidas miujda, win qaRaldi da feradi fanqrebi daiwyo da
saxa­
tavad gaemzada. uceb gzaze napovni fanqari gaaxsenda.
vaxuStim fanqars wveri wauTala, aivanze dajda da xatvas
Seudga. zRvis daxatva daapira Tu ara, fanqari maSinve galur-
jda. gadawyvita, wiTelqudas quds davaxuravo da fanqari umal
gawiT­lda. buxridan amosuli kvamlis xatvas Seudga da fanqari
wamsve gaSavda, Tovliani mTebis daxatva mounda da fanqari myis­
ve gaTeTrda. patara mxatvari sixarulisagan cas ewia.
ubnis bavSvebSi xma dairxa: vaxuStis jadosnuri fanqari upo-
viao.
_ gvaTxove Seni fanqari, Cvenc gvinda dav­xatoTo, _ sTxoves
megobrebma vaxuStis.
_ ara, gamiTavdeba! _ moRuSuli saxiT Tqva vaxuStim da fan-
qari zurgs ukan damala.
im dRidan vaxuSti jadosnur fanqars wamiTac ar iSorebda.
gulis jibeSi edo da civ niavs ar akarebda.
adre mxatvari iyo, axla jadosnuri fanqris daraji gaxda.
fanqari ar gamiTavdeso da xatvas Tavi aneba.
erT dRes vaxuStis kvlav mounda xatva. moimarjva Tavisi
jadosnuri fanqari da saqmes Seudga. magram, Tqvenc ar mo-
mikvdeT, araferi gamouvida. verc yvavilebi daxata da verc _
peplebi, verc _ gemebi da TviTmfrinavebi, verc _ bavSvebi da
moxucebi; is ki ara, qaRaldze swori xazic ver gaavlo. da-

52
Ronda vaxuSti. Tvalcremliani daacqerda Tavis
jadosnur fanqars.
_ eh, vaxuSti, vaxuSti, ra mxatvari gafuWdi?!
_ morTo Zaxili galiidan mezoblis Wrelma Tu-
TiyuSma.
daviT javaxiSvilis mixedviT

1. ra uyvarda vaxuStis yvelaze metad?


2. ra ipova erTxel vaxuStim?
3. ra jadosnuri Tviseba aRmoaCnda am fanqars?
4. ratom ar aTxova vaxuStim jadosnuri fanqari bavSvebs?
5. ratom daaviwyda vaxuStis xatva?

teqstis Sinaarsis gaTvaliswinebiT ganmarte gamonaTqvamebi:

zedac ar Sexeda; sixarulisagan cas ewia; civ niavs ar akarebda.

sasaubro
Tqven rogor moiqceodiT
vaxuStis adgilas? rogor
unda gaixsenos vaxuStim
xatva? Tqven Tu giyvarT
xatva? ras xatavT xolme?

saxaliso

aRwere suraTi.
ra ferebi gamoiyena
mxat­varma?

saSinao davaleba: soflis ezo. mxatvari _ ivan generaliCi

naxatis mixedviT dawere: soflis ezo.

53
saklebi cxriani
ijda erTi mowafe da magaliTebi gamoh­
yavda.
_ cameti gavyoT samze, _ CurCulebda
Sublze TiTmidebuli, _ iqneba oTxi da
erTic naSTi dagvrCeba... samjer oTxi _
Tormeti, iqac erTi, sworia, cameti gamo-
dis. axla saklebia cxra. cxras gamovak-
loT...
_ kidev ra ginda?! _ ayvirda cxriani.
_ rao? _ gaukvirda mowafes.
_ rac gaigone. ra ginda Cemgan? raRa me
damadgi Tvali? gamo­saklebi ra mWirs?
_ maS, magaliTi ar gamoviyvano?
_ me gamanebe Tavi da rac ginda, is qeni! ricxvebis meti ra
aris, akle da umate, ramdenic ginda!
_ magaliTSi Tu miweria, me ra vqna...
cxriani ise gacxarda, rom lamis Tavdayira dadga, lamis eq­
vsianad iqca!
_ cota daukvirdi, roca sityvas ambob. advilad xelwamosak­
ravi ar gegono! cxraTvala mze kargia, cxra kari, cxra mTa, cxra
wyaro mogwons. Sen ki mainc gaiZaxi, cxras unda gamovakloo.
uyure amas erTi! gamoklebaze Tu midga saqme, saklebi Tavi ga-
bia!..
gulgadabrunebul mowafes ferfuri ecvala da gacecxle-
buli cxrianis nebas dahyva, gamokleba veRar Sehbeda.
na.
meore dRes maswavlebelma amouxsneli magaliTis gamo Searcxvi­
_ sul Seni bralia, _ ebuzRuneboda amouxsneli magaliTi
TavSercxvenil mowafes, _ vinc ras getyvis, suyvelas laparaks
Tu ahyevi, kargi daxli dagidgeba, Senma mzem!
jani rodaris mixedviT

sasaubro
ra aris am moTxrobaSi sasacilo? ra aris Wkuis saswavlebeli?

54
si t y vi s k va l d a k v a l
ratom hqvia ase?
ipove gansxvaveba gamravlebisa da gamoklebis terminebs Soris:

gamravleba gamokleba
samravli saklebi
mamravli maklebi
namravli sxvaoba
Tu daakvirdebi, bolo adgilas unda yofiliyo `naklebi~,
magram radganac am sityvas ukve hqonda sxva mniSvneloba, Seir-
Ca gansxvavebuli sityva _ `sxvaoba~.

dai maxso vre g am o n aT qvam ebi :


advilad xelwamosakravi ar gegono _ advilad
dasaCagri, abuCad asagdebi ara var.
saklebi Tavi gabia! _ saklebi TviTona xar!
nebas dahyva _ daujera, daTanxmda.
kargi daxli dagidgeba! _ kargi ramec dagemarTeba!

daimaxsovre!
ricxvebi da ricxviTi saxelebi
arsebobs ori saxis cifrebi: arabuli (1, 2, 3, 4...) da
romauli (I, II, III, IV...). pirveli raodenobis gamomxatvel
ricxvebs aRniSnavs da daesmis kiTxva _ ramdeni? meore _
rigiTobis gamomxatvelia da pasuxobs kiTxvaze _ meramdene?
rodesac cifrebi sityvebiT gadmoicema, maT ricxviTi sa­
xe­
li hqvia. ricxviTi saxelebia:
1 _ erTi, 2 _ ori, 3 _ sami, 4 _ oTxi, 5 _ xuTi
6 _ eqvsi, 7 _ Svidi, 8 _ rva, 9 _ cxra, 10 _ aTi

I _ pirveli, II _ meore, III _ mesame,


IV _ meoTxe, V _ mexuTe, VI _ meeqvse,
VII _ meSvide, VIII _ merve, IX _ mecxre, X _ meaTe.

ricxviTi saxelebi _ daakavSireT erTmaneTs.

saSinao davaleba:
Seadgine eqvsi winadadeba. gamoiyene sami raodenobiTi da sami ri­
go­
biTi ricxviTi saxeli.

55
zarmaci

iyo da ara iyo ra,


iyo zarmaci Cikora:
skolaSi roca wavida,
joxiT dasWirda miyola.
samwyemsurSi rom wavida,
xari dakarga nikora.
saToxnad roca wavida,
mTel dRes CeroSi igora...
arc aqeT iyo,
arc _ iqiT,
iyo...
da ara iyo ra.
giorgi wereTeli

sityvis skivri
C e r o _ Crdili.
sa m w y e m sur Si _ saqonlis samwyemsad.

1. rogori iyo Cikora?


2. rogor wavida zarmaci skolaSi?
3. rogor iqceoda Cikora samwyemsursa da saToxarSi?

sasaubro
romeli saqmis keTeba gexalisebaT da romlis _
gezarebaT? rogor unda moverioT sizarmaces?

saxaliso

SeadgineT jgufebi da moifiqreT mowodeba, romelic


dagexmarebaT sizarmacis daZlevaSi. aarCieT saukeTeso
mowodeba da klasSi gaakariT.

56
onavrebi

givi, koka da levani did, TxuTmetsarTulian saxlSi cxov-


roben. am bolo dros nametani celqoben. cal-calke kidev ara
uSavT, magram erTad rom arian, mTel ezos ikleben. jer iyo da
saqanelas jaWvebi daawyvites, mere ki patarebis aiwona-daiwona
moSales.
es kidev araferi! erT dRes givim megobrebs raRac uCur-
Cula, mere jibidan asanTi amoaZvrina da maTTan erTad sadarba-
zoSi Sevida. biWebma lifti gamoiZaxes da karga xans aRma-daRma
daatarebdnen kabinas.
saRamos mezoblebi erTmaneTs gadasZaxodnen: viRacas liftSi
plastmasas Rilakebi amouwvavs, kaci nomrebs veRar gaarCevso.
mobinadreebi unomro Rilakebs TandaTan mieCvivnen, TiTebiT
iT­v­
lidnen da ise agnebdnen TavianT sarTulebs. magram ucxos
ra unda eqna?!
erT dRes biWebi ezoSi TamaSobdnen. movida viRac xnieri
qali, Zlivs miitana mZime kalaTi liftamde. gamoiZaxa lif­ ti
da...
karga xnis Semdeg is qali Tavisi kalaTiT ukanve dabrunda
da Sewuxebulma saeWvod gatrunul biWebs gasZaxa:
_ Tqven gazrdas, iqneb miSveloT, am xnis qals SviliSvilebis
binisaTvis ver mimignia!
givi moxucs liftSi Sehyva da zeviT ai-
yvana. roca ukan dab­runda, koka da levani
siciliT igudebodnen.
_ ra gacinebT?! _ gabrazda givi, _
gawvalebula moxuci qali! jer meSvide
sarTulze asula, mere _ mecxreze, meca-
meteze. meaTe sarTulze miviyvane Svili­
SvilebTan; rac magan mloca!
_ Cven ras gverCi, liftis naxevari nom-
rebi Sen TviTon ar amowvi?!
biWebi erTmaneTs Tvals ver uswo­ reb­­­
dnen, magram TavianTi avkacobis gamxelac
uWirdaT.

57
erTxelac ezoSi sirenis xma gaisma. wamic da sadarbazos
saswrafo daxmarebis manqana miadga. manqanidan TeTr­ xalaTiani
eqimi da sanitrebi gadmovid­nen da swrafad miaSures lifts.
_ namdvilad devdarianebTan midian, _ Tqva givim, _ avad-
myofi magaT hyavT.
eqimebs Camosvla SeagviandaT; roca gamoCndnen, isev givi mi-
varda:
_ rogor aris deida nino?
_ axla ara uSavs, magram ase rogor SeiZleba?! liftSi nom-
rebi ar ikiTxeba. avadmyofis binas Zlivs mivageniT. ubedureba
rom momxdariyo?! _ ukmayofilod Tqva eqimma.
saswrafo daxmarebis manqana wavida.
_ sul Cveni bralia! _ burdRuniT Tqva levanma.
_ movifiqre, rac unda gavakeToT; damelodeT da male mo­
val! _ uTxra givim megobrebs.
levani da koka skamze Camosxdnen.
givi male dabrunda. xelSi saRebaviani qila da patara funji
eWira.
megobrebi liftSi Sevidnen da erT asvla-CamosvlaSi yvela
Rilaks gverdiT sakuTari nomeri miuweres.
axla ukve am keTili saqmis gamkeTeblebs eZebdnen mobinadree-
bi, mag­
ram biWebs esec aravisTvis gaumxeliaT, winandel onav-
robas migvixvdebiano. rac mTavaria, raRac tvirTi moexsnaT
zurgidan.
qeTevan kakabaZe

1. ratom hqvia am moTxrobas `onavrebi~?


2. vin arian onavrebi?
3. rogor iqcevian givi, koka da levani?
4. ram Seawuxa korpusis mcxovreblebi?
5. pirvelad rodis Sewuxda givi Tavisi danaSaulis gamo?
6. rodis mixvdnen bavSvebi, rom, erTi SexedviT, ubralo
da­
naSauls SeiZleba didi ubedureba mohyves?
7. rogor gamoaswores bavSvebma TavianTi Secdoma?
8. ras niSnavs _ `raRac tvirTi moexsnaT zurgidan~?

58
1 dausvi kiTxvebi xazgasmul sityvebs:

givi, koka da levani TxuTmetsarTulian saxlSi cxovroben.


givim megobrebs raRac uCurCula da sadarbazoSi Sevidnen.
erT dRes biWebi ezoSi TamaSobdnen.
givim moxuci zeviT aiyvana.

2 daakvirdi magaliTs: koka da levani siciliT igudebodnen, _


orive siciliT igudeboda.
daasaxele gamotovebuli zmnebi:

biWebi ezoSi TamaSobdnen, _ samive biWi ezoSi . . .


megobrebi liftSi Sevidnen, _ samive liftSi . . .
levani da koka skamze Camosxdnen, _ orive skamze . . .

sasaubro
imsjeleT, vin iyo liftis Rilakebis dawvis moTave.
vin igrZno pirvelad sindisis qenjna?
samive aris Tu ara am saqmeSi damnaSave?
Sen rogor moiqcevi, Tu megobari cudi saqmis Cadenas
daapirebs?

imuSaveT jgufebad
SeadgineT jgufebi da CamowereT, ra aris kargi da ra aris
cudi saqcieli. SeuTanxmdiT erTmaneTs da erT furcelze
CamowereT, rogor unda iqceodes moswavle. gaakariT klasSi
da SeecadeT daicvaT is, razedac yvelani SeTanxmdebiT.

saSinao davaleba:
gaixsene teqsti, daasrule Semdegi winadadebebi:
biWebs cal-calke kidev ara uSavT, magram . . .
moxuci qali liftSi Sevida, magram . . .
biWebi erTmaneTs Tvals ver usworebdnen, magram . . .
axla ukve am keTili saqmis gamkeTeblebs eZebdnen mobinadreebi,
magram . . .

59
gazafxuli

gazafxulda, buCqis Ziras


Tavs iwonebs nazi ia;
Cven salxenad kokob vardsac
eSxiT guli gauRia.
xaverdiviT mwvane balaxs
abibinebs sio nazad,
TiTqos unda daefinos
im yvavilebs fiandazad.
maRla mTidan wminda wyaro
mocqrialebs CuxCuxiTa,
TiTqos nanas eubneba
ZuZumwovrebs tkbili xmiTa.
xis totebze Citunebi
frTxialoben, srialoben;
iSeneben maRla budes,
dahxarian da galoben.
da maxloblad, iqve, Tavi
mouyriaT ymawvilebsa,
imRerian da Tan krefen
sxvadasxvafer yvavilebsa.
akaki wereTeli

sityvis skivri
ko ko bi vard i _ axlad gaSlili vardi.
eS x i T _ silamaziT, mSve­nebiT.
f i a n d azi _ noxi, viwro xaliCa.

1. ra gvagrZnobinebs gazafxulis mSvenierebas?


2. ras adarebs mwerali mwvane balaxs?
3. ras axsenebs mwerals wyaros CuxCuxi?
4. bunebasTan erTad vin xarobs gazafxulis silamaziT?

moZebne leqsSi:
rogoria ia? rogoria vardi? rogoria balaxi? rogoria wyaro?

60
daxate gazafxuli. ra ferebs gamoiyeneb da ratom?

2 daasaxele, romeli zmna gamoxatavs moqmedebas Ta-


visTvis da romeli _ sxvisTvis?
ikeravs uwers
uSenebs iWris
ukiTxavs iwers
ikeTebs ukeravs

3 dausvi kiTxvebi xazgasmul sityvebs:


buCqze Rabua Citi ijda.
atami vardisferi yvavilebiT moirTo.
nikam jibe feradi kenWebiT aivso.
mindorSi Wreli peplebi dafarfateben.

aRwere mocemuli suraTi. ra ferebi Warbobs naxatSi?

bunebis suraTis aRweras pe iz aJ i hqvia.

saSinao davaleba:
aRwere gazafxuli. gamoiyene sityvebi: nazi, xaverdiviT, mxiaruli,
mziani, Sxapuna.

61
wiflisCita

mesamed movida wvima. yvavilebma Tavebi amoiCines


miwidan, norCma balaxma koxtad amo­ yo Tavi, amob­
zinda, gaucina wvimas, Tavi daukra aremares.
frinvelni did mxiarulebaSi iyvnen; ismoda stve-
na, Jivil-xivili; guguli mxiarulobda, zeimobda
mogzaurobidan Sin mSvidobiT dabrunebas. ko-
dala angrevda iqaurobas. wipria SesZaxoda wvimas: `dawvime,
dawvimeo!~
mxolod erTi Rabua, gulwiTeli wif­ lisCita ijda patara
wiflis Simelze daRonebuli da tiroda; Tvalebidan cremlebi
Camosdioda. es cremlebi uxdeboda mis Tvalebs, lamaz saxes,
koxta moSavo niskarts. wiflisCita dastiroda Tavis dangreul
budes, enaneboda Tavisi sami kviris Sroma da jafa...
am dros wiflisCitas axlos ia iSleboda, magram jer ar
amoCeniliyo. Citi rom tiroda, swored im dros amoaCina Tavi,
gadiyrevina Tavidan wiflisa da Txilis xmeli foTlebi da mi-
afrqvia surneleba tyes.
wiflisCitas iis suni eca da Tvalebi gaaxila _ Turme
CasZineboda da is Tavisi dangreuli budec sizmarSi enaxa! ra
bednierad igrZno Citma am dros Tavi! gaeqana budisaken da naxa,
rom mTeli iyo, budisaTvis xeli aravisac ar exlo.
Citma didi madloba Seswira RmerTs, tyes, yvela mcenares,
frinvelTa da nadirTac ki. sixarulisagan aRar icoda, ra
eqna, daiwyo sriali: wiflis Simelidan did Wadars moevlo
wverebSi; iqidan dasrialda Tavqve, daajda Tavze norC Cadunas,
Cadunidan gadajda bueraze, bueridan miesalma guguliskabas,
guguliskabidan migogda patara wyarosTan, dalia ori-sami
wveTi wyali da SemosZaxa galoba.
vaJa-fSavela

1. rogor aris aRwerili gazafxuli?


2. ratom tiroda wiflisCita?
3. ram gamoafxizla wiflisCita?
4. vis Seswira madloba wiflisCitam?

62
sityvis skivri
wi pri a _ patara Citi.
Si mel i _ amonayari, norCi xe.
a mo C en i l i yo _ amosuliyo. a m oiC ine s _ amovidnen.
Ra b u a _ yelfumfula Citi.
Ca du n a, bu er a, gu gu l i sk a b a _ mcena­reebi.

1 rogor gesmis gamonaTqvami: `kodala angrevda iqaurobas~?


(daasaxele swori pasuxi)
1. budeebs angrevda;
2. xeebs totebs amtvrevda;
3. kakuniT iklebda iqaurobas.

2 daasaxele, mocemuli CamonaTvalidan romeli


See­fereba ias:
patara, nazi, maRali, lurjkaba, ekliani,
surnelovani, uferuli, lurjTvala.

3 moZebne moTxrobaSi da waikiTxe, rogor aris aRwerili


da­
naR­­
vlia­nebuli wiflisCita da rogor aris gadmocemuli
misi si­xaruli.

4 wiflisCitas moSavo niskarti hqonda. rogoria m oSa v o


f eri _ mT l ad S avi T u od na v Sa v i ?
daasaxele, rogor gamoixa­
teba erTi sityviT:
odnav mJave, odnav mware, odnav lurji, odnav mwvane.

5 zogierTi gamonaTqvami erTi sityviTac gamoiTqmis.


maga­liTad: Tavi Cahkida _ moiwyina.
SeurCie Sesabamisi gamonaTqvamebi sityvebs:
Tavi gaaqnia, Tavi daukra, Tavi aiSva, Tavi dauqnia.

saSinao davaleba:
dawere epizodis Sinaarsi: wiflisCitas sizmari.

63
patara mogonebebi didi mwerlis Sesaxeb
vaJa akakis iubileze

TbilisSi gamarTul akakis iubiles sxvitoreli


glexebis delegaciac daeswro. aqve iyvnen saC­xeris
ra­ionis sxva warmomadgenlebic, maT Soris mixako
maWavariani _ saCxeris midamoebSi cnobili kerZo
veqili, friad enamaxvili kaci, ganTqmuli Tamada.
delegatebi scenaze isxdnen. am dros Semovida
vaJa-fSavela, Tavisufali skami dainaxa da dajda.
gverdiT mjdomma sxvitorelma zaqaria iakoba­
Svilma ukmexad mimarTa:
_ adeqi, Se kaco, aq mixako maWavariani unda dajdeso!
vaJam wyeniT gadaxeda Tavis mezobels, mag­ ram Tavi Seikava da
xmadabla, moridebiT upasuxa:
_ cota damaca, or sityvas vetyvi akakis da sulac gagSor-
debiT aqedan!
axlo msxdomebma icnes poeti da Sewuxe­ bulebma zaqarias
gadauCurCules:
_ zaqaria, eg xom vaJa-fSavelaa!
mere ki xmamaRla mimarTes saxelovan mgosans:
_ brZandebodeT, batono, brZandebodeT!
sawyal zaqarias Tavzari daeca amis ga­ gonebaze. vaJas leqsebi
da poemebi wakiTxuli hqonda, guliTadi pativismcemeli iyo
misi, magram saxiT ar icnobda.
_ didi bodiSi, Cemo batono! _ Zlivs wailuRluRa dar­
cxvenilma. mere erTxans mousvenrad icqmuta skamze, saqcielwam­
xdari veRar damSvidda, adga da uxmod gaipara.
nino nakaSiZe

sityvis skivri
v eq i l i _ damcveli advokati.
delegac i a _ arCeul warmomadgenelTa jgufi.
Ta v zar i d ae c a _ aq: Zalian Sewuxda.

64
vaJa-fSavelas Svilis naambobi
gazafxulamde, vidre Carglis Walebi da
tyeebi foTliT Seimoseboda da velebs
mravalgvari yvavili moefineboda, yvelaze
adre erTi aryis xe amwvandeboda mTel
xeobaSi. es aryi dResac dgas axunis xevis
Tavze, Cargluras gaRma da iqidan pirda-
pir Cvens saxls gadmoscqeris.
am aryis gaSlas yovel gazaf­xulze mama-
Cemi Zalian Sexaroda, _ eg aris gazafxu-
lis maxarobelio, da yvelas afrTxi­ lebda,
aravis moeWra es aryis xe.
yvavilebidan mamas yvelaze metad ia
uyvarda. mokrefda ram­ denime Rers da yno-
savda xolme. es rom vicodi, mec gavidodi
maxlobel tyeSi, movkrefdi iebs, Sevkravdi
konad da mivarTmevdi, roca igi fanjaras-
Tan ijda da gatacebiT werda.
weris dros vaJas sarkmeli xSirad Ria hqonda. mec garedan
gadavawodebdi xolme iis konas. mama sixaruliT CamomarTmevda,
maSinve wylian WiqaSi Caawyobda iebs da iqve axlos, magidaze
an sarkmelze dadgamda.
me umal movcildebodi xolme fanjaras, rom mamas weraSi
xeli ar SeSloda.
vaxtang razikaSvili

1. ra uxerxuloba Seeqmna erT sxvi­­­


torel glexs?
2. rogor moiqca darcxvenili glexi?
3. rogor dgeba gazafxuli CargalSi?
4. ras Sexaroda vaJa-fSavela?
5. romeli yvavili uyvarda vaJas yvelaze metad?

imuSaveT jgufebad. moZebneT internetSi vaJa-fSavelas


biog­rafia. gainawileT Temebi: ojaxi, ganaTleba, moRvaweoba.
dawereT mokle teqsti da namuSevari warudgineT Tana­
klaselebs.

65
lodebi ambavs hyvebian
mTidan movida ambavi:
_ `tyes cecxli wahkidebia,
dardisgan wyaro damSrala,
simRera daviwyebia.
erTi patara kurcxali
Raris pirs dahkidebia,
beRuras ylupad Seusvams,
narCitas aRar rgebia~.
gulgaxeTqili lodebi
wiflis naTqvami dResac am ambavs hyvebian.
cira qitiaSvili
SarSan aq Citi budobda,
wiwkanav, xom ar ginaxavs?
Tofis gasrolam damifrTxo,
guli gauskda kinaRam.
tots SerCa misi bumbuli,
dResac saTuTad vinaxav.
cira qitiaSvili

sityvis skivri
k ur c x a li _ cremli, aq: wveTi.
w iw k a na , na r C ita _ patara Citebi.

1. ram daaSro wyaro?


2. ras gvagonebs wyaros bolo wveTi?
3. ras ver iviwyeben lodebi?
4. ram daafrTxo Citi?
5. ras inaxavs wifeli saTuTad?

sasaubro
ra aqvs saerTo am leq­sebs. ra saerTo azria maTSi gadmocemuli?

saSinao davaleba:
dawere, raze dardoben lodebi da xeebi.

66
Sromis safasuri
(Zveli igavis mixedviT)

saRamo xani iyo. erTi sawyali qvrivi dedakaci da imisi ori


patara vaJi Walis tyidan brundebodnen, Tan maneulis kone-
bi mohqondaT, ezos waqceuli Robe unda gaeaxlebinaT. gzaze
etliT momavali mdidari kaci dainaxes da mowyaleba sTxoves.
mdidarma uTxra dedas:
_ maTxovroba ra sakadrisia, momabare eg Seni biWebi da vas-
wavli, maneuli da Cala oqrod rogor aqciono.
qvrivi Seyoymanda, _ es kaci xom ar damciniso, _ magram bo-
los daeTanxma.
Caisxa mdidarma kacma biWebi etlSi da Tan waiyvana. erT Zmas
mekalaTeoba aswavla, meores ki _ Calis qudebis wvna.
daiwyes biWebma muSaoba: erTi maneulis kalaTebs wnavda, me­
ore _ Calis qudebs. dRedaRam Sromobdnen. maTi naxe­ lavi ki im
kacs gasayidad mihqonda.
gavida xani. erT mSvenier dRes mdidari kaci
biWebTan erTad qvrivs Sin ewvia, im kalaTebsa da
Calis qudebSi aRebuli oqros fulebi kalTaSi
Ca­uC­xriala da uTxra:
_ xom pirnaTlad Sevasrule Cemi danapirebio?!

1. saidan modiodnen qvrivi da misi Svilebi?


2. risTvis mohqondaT maT maneulis konebi?
3. ra sTxoves qvrivma da misma Svilebma mgzavrs?
4. ra SesTavaza mgzavrma qvrivs?
5. ra Seaswavla kacma Zmebs?
6. ram aqcia maneuli da Cala oqrod?

sityvis skivri
ma n e u l i _ tirifis msgavsi grZeltoteba buCqi, romelsac
kala­ Tebisa da sxva nivTe­
bis dasawnavad iyeneben.
C a la _ Waobis maRali balaxi, romlisganac qudebs wnaven.

saSinao davaleba:
CamowereT: ra keTdeba maneulisa da Calisagan, bambisagan, rkinisa-
gan, xisagan?

67
puri da uqnara
mSromelma daxna,
daTesa,
dafarcxa,
morwya,
gamomka;
galewa,
gaaniava,
Relis wisqvilSi gamofqva;
gacra,
mozila,
Caacxo...
rodesac kargad gamocxva,
erTi uqnara daacxra
da gemrielad gamoZRa;
amden naSroms da naRvawze
madlobac ki ar wamoscda.
giorgi wereTeli

sasaubro
imsjeleT, ratom unda gavufrTxildeT purs. ra SeiZleba
gamovkveboT Zveli puris natexebiTa da namcecebiT?

1 daasrule winadadebebi, gamoiyene Sesabamisi zmnebi:


uqnaram glexs madlobac ki ar . . .
biWma dedas bodiSi . . .
mgzavrma mZRols madloba . . .
moswavlem dagvianebisaTvis bodiSi . . .

2 gadaiyvane mocemuli zmnebi axlandel droSi:


daxna, daTesa, dafarcxa, morwya, gaaniava, dafqva.

3 leqsSi gvxvdeba ori sapirispiro da ori msgavsi sityva.


moZebne isini da daasaxele.

68
puris angelozi
I. puris angelozis piroba
mkaTaTve miilia. glexebma yanebi momkes, Znebad Sekres da
kaloze mizides. patara sandro dilaadrian wavida nawveralSi
darCenili TavTavebis asakrefad. biW­ma mTeli dRe muxlCauxre-
lad iSroma; saRamos Tavis namuSakars rom gadaxeda, ecotava
da inatra, netav es TavTavebi oqrod aqciao!
es Tqva da erTi marcvali miwaze gab­ zrialda, gaixsna da iqi-
dan cqriala gogo gamoxta. man biWs mimarTa:
me puris angelozi var,
nanatri agixdebao,
Surs nu gaivleb, sikeTe
qmen da win dagixvdebao.
amis Tqma iyo da gogona uecrad gaqra, cam uyo piri Tu miwam,
sandrom ver gaigo.
wamovida gaocebuli biWi Sin. soflis bolos rom miatana,
dainaxa, rom mezoblis patara gogo cxvrebs Sinisaken miere­
keboda; magram cxvrebi ar ugonebdnen, xan erTi CamorCeboda,
xan _ meore.
_ axia magaze, _ gaifiqra sandrom, _ aqamde sad iyo, ratom
daigviana, vin icis, magisi deda javriT aRar ariso. TviTon
sandros ki erTi suli hqonda, rom Sin droze misuliyo da
enaxa, im dRes agrovili TavTavebi marTla gadaiqceoda oqrod,
Tu ara.
mivida sandro Sin, miitana savse tomara, gaxsna da isev is
Cve­
ulebrivi TavTavebi ar SerCa xelSi!
_ eh, momatyua puris angelozmao! _
gaifiqra guldawyvetilma da daRlil-
daqanculi dasaZineblad dawva.
sityvis skivri
mka Ta T ve _ ivlisi.
Z n a _ yanis kona.
n a mu Sak ari _ muSaobis Sedegi.
c a m u y o p i ri Tu mi wam _
gaqra, daikarga.
mi a t a n a _ miaRwia.

69
1. ra inatra daRlilma sandrom?
2. vin gamoecxada sandros?
3. ra uTxra sandros puris angelozma?

saSinao davaleba:
dawere, Seni azriT, ratom ar ausrulda sandros natvra.

II. CitisTvis nasroli qva


meore dRes kvlav dilaadrian miaSura yanas. TavTavebs rom
krefda, uecrad raRac Sriali Semoesma da maSinve is guSin-
deli angelozic dainaxa. sandrom samduravi Seageba, _ rad
momatyueo. puris angelozma biWs wuxandeli ambavi gaaxsena,
moagona patara mwyemsi gogona da sayveduriT uTxra:
SegeZlo miSvelebodi,
Sen ki ar daexmareo,
piriqiT, kidec gakicxe
da saxlSi gaeCqareo!
sandros Sercxva, gawiTlda da Tavi CaRuna, magram puris
angelozma daaimeda:
_ kargi, kidev erTxel gamogcdi da vnaxoT, rogor moiqcevio.
biWi xalisiT Seudga Sromas, guSindelze meti TavTavi moag-
rova, tomara pirTamde aavso da saRamoTi Sinisaken gaswia. gza-
Si sul aqeT-iqiT icqireboda, iqneb iseTi vinme Semxvdes, rom
Cemi daxmareba sWirdebodeso, magram aravin Sexvedria. marto
erTi patara Citi dainaxa, romelic Robeze Semomjdari Tavda-
viwyebiT galobda. sandrom qvas xeli wamoavlo da gaubzriala.
Citi afrinda da Tvals miefara. biWma gza ganagrZo, tomara
Sin miitana da gulisfancqaliT gaxsna, magram guSindeliviT
isev is ubralo TavTavebi SerCa xelSi!..

sityvis skivri
pir T a m d e _ bolomde.
g a ub z r ia la q v a _ qva
esrola.

70
1. ra usayvedura sandrom pu­ ris angelozs?
2. ra ambavi gaaxsena puris angelozma biWs?

saSinao davaleba:
dawere, ratom darCa sandro meore dResac xelmocaruli.

III. dangreuli bude

diliT sandrom kvlav yanas miaSura. midioda


da fiqrobda, netavi guSin raRa davaSave, rom
puris angelozis danapirebi ar amisruldao.
amis gafiqreba iyo da uecrad is cicqna ange-
lozi gamoecxada:
gaxsovs, Robeze TavisTvis
Citi rom WikWikebdao,
qva rad esrole sabralos,
neta, ras giSavebdao?!
sandrom mTeli dRe imuSava, uamravi TavTavi Seag­ rova da
saRamos daRlili CrdilSi miwva. Turme zed WianWvelebis bu-
deze ar dawoliliyo?! daesivnen WianWvelebi da dauwyes kbena.
gabrazebuli sandro wamovarda da wixli Caazila, raRa aq
dagibudebiaTo! mere tomara zurgze moi-
kida da Sinisaken gaeSura. saxlSi misulma
naxa, rom TavTavebi arc axla gadaqceuli-
yo oqrod. is dRe iyo da is dRe, sandros
puris angelozi aRarsad unaxavs...

1. ra usayvedura amjerad puris angelozma


sandros?
2. kidev ra Secdoma dauSva sandrom?

saSinao davaleba:
dawere, ratom veRar ixila sandrom puris angelozi.

71
IV. sikeTis safasuri

gavida xani. erTxel sandro yanidan Sin brundeboda. gzad erT


dedabers wamoewia, romelsac zurgze mozrdili Zna wamoekide-
bina da Zlivs mihqonda. biWma mo­
xucs Zna CamoarTva da saxlamde
miutana.
_ Sen gaixare, Svilo, aseTi sikeTe rom miyavio! _ locva
gamoa­yola dedaberma sandros.
dedabris sityvebma sandros wuTiT puris angelozi gaaxsena,
magram umalve gaifiqra:
_ ra iseTi sikeTe me gavakeTe, aba, sxva­gvarad rogor unda
mov­qceuliyavio?!.
Sin misulma sandrom TavTavebiani tomara gaxsna da moulod-
nelad erTma marcvalma saswaulebrivad gaibzina.
sandro Tvals ar ujerebda: ki, namdvilad bajaRlo oqrosi
iyo erTi, erTaderTi puris marcvali!..
am dros kedlis WuWrutanidan biWs puris angelozis xma
Semoesma:
sikeTis fasi ar iTqmis,
sul misxliT iwonebao,
qmen da sazRaurs nu eli,
wadi, win dagixvdebao!.
Sio mRvimeli
sityvis skivri
b a ja Rl o o q ro _ sufTa oqro.
mi sx l i T _ zedmiwev­
niT, zustad.

1. rodis iqca puris marcvali oqrod?


2. ratom ar iqca oqrod mTeli tomara xorbali?
3. ra uTxra gaxarebul sandros puris angelozma?

sasaubro
romeli moqmedi piri saubrobs leqsad?
imsjeleT, ratom aris misi metyveleba gansxvavebuli.
ras gvaswavlis puris angelozi am leqsebiT?

72
daimaxsovre!
­ s a Ta uri da q vesaT aur ebi
didi nawarmoebi, moTxroba Tu zRapari, SeiZleba Tavebad
iyos dayofili da, erTiani saTauris garda, am Tavebsac
hqondes saTaurebi.
calkeuli Tavebis, monakveTebis saTaurebs q v e sa T a ur e b s
uwodeben. daakvirdiT da daasaxeleT, rogori cifrebiTaa
danomrili qvesaTaurebi.

1 ramdeni Tavisagan Sedgeba mocemuli moTxroba?


ra aris am moTxrobis saTauri?
ra qvesaTaurebi aqvs meore, mesame, meoTxe Tavebs?

ricxviTi saxelebi _ romauli cifrebi.

2 moZebne da daasaxele, romeli nawyveti romeli Tavidan


aris:
_ SegeZlo miSvelebodi,
Sen ki ar daexmareo.

_ sikeTis fasi ar iTqmis,


sul misxliT iwonebao.

_ me puris angelozi var,


nanatri agixdebao.

_ gaxsovs, Robeze TavisTvis


Citi rom WikWikebdao.

3 daasaxele, CamoTvlili andazebidan romeli Seefe­ reba am


moTxrobas:
arc mwvadi dawva, arc Samfuri.
ZaRli patrons veRar cnobso.
sikeTe qmen, qvaze dade, gaivli da win dagxvdebao.

saSinao davaleba:
dawere bolo Tavis mokle Sinaarsi.

73
patara mogoneba didi mwerlis Sesaxeb
gazafxulis erTi dRe
erTxel quCaSi Sio mRvimels Sevxvdi _ modis, mogog-
manebs patara nabijebiT, saxeze lmobiereba dasTamaSebs,
TvalebSi Suqi Casdgomia.
_ oh! ra kargia, rom Segxvdi! _ xelebgamowvdili Se-
momegeba poeti, _ ici, am diliT rogori gaxa­ rebuli
var! dRes pirvelad davinaxe erdoze Semomjdari mer-
cxali da iman rom daiWikWika, guli iseTi sixaruliT
amevso, rom mTeli qveyana Cemad momeCvena.
uceb skolidan gamosuli bavSvebis talRa wa­mogvawyda.
_ ariqa, biWebo, Zia Sio! _ daiZaxes maT da poets ir-
gvliv Semoexvivnen. erTma biWma qudi moixada, Tamamad mi-
uaxlovda da xeli gauwoda.
_ gamarjoba, Zia Sio!
Sio WiakokonasaviT aenTo, bavSvs xeli CamoarTva da Subl­
ze akoca. aman sxvebic gaaTamama, gogoebi gaZvrnen-gamoZvrnen da
Sios Semoexvivnen. erTma maTganma ayvavebuli nuSis rto miarTva.
_ Zia Sio, Tqveni leqsebi viswavleT: `gazafxuli~, `enZela~,
`mercxali~! _ sxapasxupiT miayara erTma gogonam.
_ Cven ki `puris angelozi~ gaviTamaSeT! _ sityva CamoarTva
meorem.
Siom RimiliT gamiyara mklavSi xeli da nela daviZariT.
bav­
Svebma karga manZilze gamogvaciles. roca celqebi gamogvem­
Svidobnen da wavid-wamovidnen, Sio gaCerda da miTxra:
_ mwerlis buneba aseTia, Tu cota rame guls sagrZnoblad
uCagravs, samagierod, aseTi yuradReba siamovnebiT avsebs. me
axla iseT gunebaze davdeqi, rom ca qudad ar mimaCnia da de­
damiwa _ qalamnad.
nino nakaSiZe

1. rogor aris daxasiaTebuli Sio mRvimeli?


2. ratom iyo Sio mRvimeli karg gunebaze?
3. ratom Seegebnen bavSvebi Sio mRvimels
didi sixaruliT?
4. ram mianiWa bedniereba mwerals?

imuSaveT jgufebad. moZebneT Sio mRvimelis biografia. ga­


ina­
wileT Temebi: ojaxi, ganaTleba, moRvaweoba. namuSevari wa-
rudgineT Tanaklaselebs.

74
locva avTandilisa
RmerTo, RmerTo mowyaleo, arvin mivis Sengan kide,
Sengan viTxov Sewevnasa, ra zomsaca gzasa vvlide:
mterTa Zleva, zRvaTa Relva, RamiT mavne gamaride!
TuRa davrCe, gmsaxurebde, Senda msxverplsa Sevswirvide.
SoTa rusTaveli

ase loculobda arabTa mefis mTavarsardali avTandili, rodesac


vefxistyaosani Wabukis saZebnelad midioda.

sityvis skivri
a r v in m ov is _ aravin myavs.
S e ng a n k id e _ Sen garda.
S e w e v na _ daxmareba.
r a z om sa c a g z a sa v v lid e _ win
rogori gzac ar unda medos.
m te r i _ eSmaki.
m a v ne _ boroti.
d a v r C e _ gadavrCe, cocxali davrCe.

1. ras SesTxovs avTandili RmerTs?


2. ras pirdeba igi ufals?

daimaxsovre!
r iT ma
am leqsis TiToeuli striqonis bolos erTi da igive
bgerebi meordeba.
leqsis striqonebis bolos sit­yvebis aseT Sewyobas
ri T ma hq vi a.

1 moZebne leqsSi erTmaneTTan gariTmuli sityvebi da waikiTxe.

2 daasaxele, romeli bgerebi gameorda.

75
rogor daarsda Tbilisi

didi xnis winaT, mexuTe saukuneSi, saqar­ Tvelos Zlevamosili


mefe iyo vaxtang gorgasali.
yvelaze dauviwyari saxsovari mefem Tbili-
sis dafuZnebiT datova.
is adgili, sadac axla Tbilisia, manamde
eWira atexil tyes, romelSic mravali nadir-
frinveli budobda.
vaxtangi erTxel am adgilebSi nadirobda;
man gaC­veuli mimino afrenil xoxobs daadevna.
xoxobic da misi mdevaric erT Rrma xevSi Cai-
kargnen da iqidan aRar gamoCenilan.
maSin vaxtangi Tavisi amaliT Cavida am xev­ Si.
man iq naxa uxvad momdinare cxe­ li nakaduli,
romelSic mefis mimino da xoxobi moxarSu­
liyvnen.
mefe mixvda am cxeli wylis margeblobas,
awon-dawona am ad­­ gilis mdebareoba da mox-
erxebulad miiCnia iq cixe-qala­ qis ageba. amitomac brZana, gaeka-
faT tye da Sesdgomodnen sax­ lebis aSenebas.
ase daafuZna vaxtangma axali qalaqi, romelsac daarqva Tbili-
si imis gamo, rom Tbili wylis piras idga.
roca Tbilisi gadidda da gamSvenierda, igi aRiarebul iqna
dedaqalaqad, nacvlad mcxeTisa, da masSi iqna gadmota­ nili sa­
mefo taxti.
iakob gogebaSvilis mixedviT

1. rogori iyo is adgili, sadac axla Tbilisia?


2. rogor aRmoCnda mefe im xevSi, sadac cxeli wyali moCux-
Cuxebda?
3. ratom gadawyvita mefem am adgilas cixe-qalaqis aSeneba?
4. ratom daarqves axlad aSenebul qalaqs Tbilisi?
5. ra iyo Zvelad dedaqalaqi?
6. rodis gadmoitanes dedaqalaqi TbilisSi?

76
sityvis skivri
Zlevamo s i l i _ uZle­ veli, gamarjvebuli.
dafu Z n eba _ Seqmna, daarseba.
a te x i l i _ xSirad, uxvad gazrdili.
ga C ve u l i _ gawvrTnili.
c ix e- q al aq i _ galav­
niT SemosazRvruli qalaqis nawili.

dai maxs o vre sw o r i fo r m ebi :


ori dRis win, TxuTmeti saukunis winaT, xuTi wlis win

teqstSi Txroba ase iwyeba: `didi xnis winaT, mexuTe saukuneSi,


saqar­
Tvelos Zlevamosili mefe iyo vaxtang gorgasali.~ dRes ocda-
meerTe saukunea. maS, ramdeni saukunis winaT yofila saqarTvelos
mefe vaxtans gorgasali?

daimaxsovre!
ra od e nob iTi d a r ig obiT i r ic x viT i sax eleb i
legenda Tbilisis daarsebis Sesaxeb ase iwyeba:
`TxuTmeti saukunis winaT, mexuTe saukuneSi...~
ra gansxvavebaa ricxviT saxelebs xuTsa da mexuTes Soris?
SevadaroT:
sityva x u T i raodenobas gamoxatavs da raodenobiTi ric­xviTi
saxelia; sityva mex u Te _ rigiTobas da amitom rigobiTi ric­
xviTi saxelia.

daasaxele, romelia raodenobiTi da romeli _ rigobi-


Ti ricxviTi saxeli:
1. Cven mesame klasSi varT.
2. Cvens klasSi oci moswavle swavlobs.
3. Cven yoveldRe eqvsi gakveTili gvaqvs.
4. sami gakveTilis Semdeg ki didi dasvenebaa.

saSinao davaleba:
dawere epizodis Sinaarsi _ vaxtang gorgaslis nadiroba.

77
aragvs zemoT, aragvs qvemoT...

aragvs zemoT, aragvs qvemoT


welamdea saTibebi,
kenkeSa da ukadrisa,
naz-saTuTad natifebi...
xels vin gaxlebs, ukadrisav?
Tvalni agitirdebian...
es peplebi, es futkrebi
raRas gadagkidebian?
aragvs zemoT, aragvs qvemoT
tyeebia, mindvrebia...
ukvdavebis wyaroebi
kldeebs gadmohkidebian...
yvavilebic imdenia,
naz-saTuTad natifebi!
aragvs zemoT, aragvs qvemoT
welamdea saTibebi...
ana kalandaZe

sityvis skivri
ken ke S a _ mTis balaxi.
u ka dri s a _ yviTeli­yvavili, isxams mog­
rZo nayofs, romelic
odnavi Sexebisas ixsneba da marcvlebi aqeT-iqiT ibneva.
n a t ifi _ faqizi, nazi.
a ra g vi _ mdinare aRmosavleT saqar­ Tvelos mTianeTSi.

1 moZebne, rogor aris gaerTianebuli leqsSi es sityvebi:


nazi, saTuTi, natifi.

2 gaiTvaliswine, rogor aris ganmartebuli sityva ukadrisa


`sityvis skivrSi~. axseni, ratom aris leqsSi naTqvami:

`xels vin gaxlebs, ukadrisav?


Tvalni agitirdebian...~

78
meseri

tomma Sinidan wyalSi gaxsnili kiriT savse vedro da grZel-


tariani jagrisi gamoitana, mesers Tvali Seavlo da daRonda:
TiT­qmis orasi metri sigrZisa da or metrze maRali mesris
ga­
TeTreba ar gindoda?! sicocxle uazrobad da arseboba mZime
tvir­Tad moeCvena, magram deida polis brZanebas sad wauvido-
da? _ jagrisi kirSi Caasvela da ficris Rebva daiwyo.
erTxans imuSava, mere gaCerda da SeRebili ficari SeaTva-
liera: eh, ra iyo es SeTeTrebuli viwro zoli imxela meserTan
SedarebiT? gamwarebuli xis Ziras Camojda...

pirvel monakveTSi moZebneT da waikiTxeT is adgilebi, romlebic


tomis ganwyobilebas, saqmisadmi mis damokidebulebas gadmoscems.

* * *
swored am dros ezodan xtunva-xtunviTa da RiRiniT gamo­
vida zangis biWi jimi, xelSi carieli vedro eWira, etyoboda,
deida polis wylis mosatanad gaegzavna.
_ ei, jim! _ dauZaxa tomma, _ ginda, wya­
l­ze me waval, Sen ki
ma­­
namde es meseri cota­ Ti gaaTeTre!
_ ara, tom, qalbatonisa meSinia. tyavs gamaZrobs, Sav dRes
dama­y­
ris, _ jimma Tavi gaaqnia.
_ modi, jim, marmarilos burTulas mogcem, Tanac, Tu ginda,
natken cers gaCveneb fexze!
jimic xom adamiani iyo da am cdunebas veRar gauZlo, vedro
Zirs dadga, toms marmarilos burTula gamoarTva da Tan cno-
bismoyvared dahyurebda, rogor ixsnida biWi saxvevs ceridan.
swored am dros ezoSi deida poli gamoCnda. jimi vedros
daswvda da Wisken mousva, tomma ki muyaiTad ganagrZo mesris
gaTeTreba.

waikiTxeT meore monakveTi. imuSaveT wyvilebad. erTma am mo­


nakveTis Sinaarsis mixedviT Camoweros sami SekiTxva, meorem
gasces werilobiTi pasuxebi.

79
* * *
am dros vaSlis kbeCiT Camoiara ben rojersma.
tomma biWs zedac ar Sexeda, radgan uecrad TavSi genialur­
ma azrma gauelva.
_ gamuSaveben, Zmao? _ damcinavad hkiTxa benma.
_ ras eZaxi muSaobas?! _ gaikvirva tomma.
_ ras da magas. ar miTxra axla, msiamovnebso!
_ ratom ar unda msiamovnebdes, me Sen getyvi da yoveldRe
gvixdeba mesris gaTeTreba...
benma vaSlis Wama Sewyvita.
tomi msubuqad usvamda jagriss, zogjer ukan daixevda, Tavs
gadaxrida da mesers ise Sescqeroda, TiTqos sakuTari mxat­
vrobiT tkbebao.
_ ei, tom, _ uTxra benma, _ momeci, mec wavusvam cotas.
tomma Tavi gaiqnia:
lia...
_ ara, ben, es saqme yvelas ki ar SeuZ­
_ ra ginda, gamomcade! samagierod, vaSls gakbeCineb.
_ ra vici, ben, meSinia, meseri ar gaTxipno, _ Seyoymanda
tomi.
_ SemaRebine da am vaSls sul mogcem!
tomma jagrisi viTom uxalisod miawoda, gulSi ki sixarulisa­
gan aRar icoda, ra eqna.

80
waikiTxeT mesame monakveTi. imuSaveT wyvilebad. erTma dawe-
ros, rogor iqceoda tomi, meorem _ rogor moiqca ben rojersi.
Semdeg gacvaleT nawerebi, waikiTxeT, SeavseT an SeasworeT.

* * *
sanam ben rojersi Sromobda da cxare mzeze oflSi iwure-
boda, tomi xis CrdilSi ijda, vaSls Wamda da axal msxverpls
ugebda maxes.
tomis masxrad asagdebad biWebi blomad modiodnen, magram
mesris gasaTeTreblad bevrni rCebodnen. vidre beni daiRlebo-
da, tomma danarCeni biWebi rigSi Caayena, Tan yvelas safasurs
ar­Tmevda: bili fiSers sulmTlad axali frani dascincla,
joni milers _ mkvdari Tagvi da bawari, mis kudze misabmelad
da saqanaveblad.
Tuki tomi diliT Rarib-Rataki da aras­ mqone iyo, axla,
naSuad­ Revs, uamravi ram daugrovda: marmarilos Tormeti ken-
Wi, gate­xili sastveni, lurji boTlis namtvrevi _ gasaWvretad,
carieli koWi, gatexili gasa­Rebi, carcis naWeri, SuSis sacobi,
kalis jariskaci, wyvili Tavkombala, eqvsi cali satkacunebeli,
spilenZis saxeluri, ZaRlis yelsabami, danis tari da sarkmlis
Zveli CarCo. Tanac, rac mTavaria, meseric SeiReba, sami piri
kiri waesva!
_ cxovreba arc ise uazro yofilao! _ gaifiqra tom soi-
erma, romelmac im dRes erTi didi kanoni aRmoaCina: muSaoba
aris movaleoba, garToba ki is, raSic safasurs ixdian.
mark tveni

waikiTxeT meoTxe monakveTi. imuSaveT jgufebad. warmoidgineT


bili fiSerisa da tomis saubari da dawereT, rogor dascincla
tomma frani bilis.

sityvis skivri
mese ri _ xis Robe.
mu y ai Tad _ gulmo­d­gined, bejiTad.
geni al u ri azr i _ brwyinvale, Seudarebeli azri.

81
1. ratom moeCvena toms sicocxle uazrobad?
2. ra SesTavaza tomma jims?
3. riT undoda toms jimis cduneba?
4. ratom gaiqca jimi da ratom gamuyaiTda tomi?
5. riT miipyro tomma benis yuradReba da ratom iuara Ta-
vidan misi daxmareba?
6. rogor SeTeTrda meseri?
7. ra xeiri naxa da ra gasamrjelo miiRo tomma biWebisagan?
8. ra didi kanoni aRmoaCina tomma?

zepirad daasrule winadadebebi:


tomi zarmacia, radgan . . .
jimi imitom ver daexmara toms, rom . . .
benma imisTvis misca toms vaSli, rom . . .
toms naSuadRevs imitom daugrovda uamravi ram, rom . . .

ganmarte gamonaTqvamebi:
Tvali Seavlo; Sav dRes damayris; masxrad agdeba;
cdunebas veRar gauZlo; zedac ar Sexeda; azrma gauelva;
oflSi iwureboda.

3 rogori biWi iyo tomi?


SearCieT swori pasuxebi da CamowereT dafaze:
muyaiTi mondomebuli
cuRluti eSmaki
zarmaci gamWriaxi
mSromeli matyuara
gulmodgine enamoswrebuli

4 tomma daaskvna: `muSaoba aris movaleoba, garToba


ki is, raSic safasurs ixdian~. visTvis iyo mesris
SeRebva movaleoba da visTvis _ garToba?

saSinao davaleba:
Seadgine moTxrobis gegma da Cawere rveulSi.

82
sixarulis cremlebi
marti kabas ikeravs,
gazafxulis piria.
vazebs dasdis cremlebi _
sixaruliT tirian.
mze rom,
mze rom pirs ibans
Tavis oqros xelebiT,
gana marTla pirs ibans _
scviva lxenis cremlebi.
Sors rom xedavT nawvimar
verxvians Tu Telians,
vin Tqva nawvimaria _
sixarulis cremlia!
gana es cvar-namia
mTis,
mindvris da
velebis? _
gaiRviZa mTa-barma
sixarulis cremlebiT.
sulxan abdalaZe

1. ra ganwyobilebaa leqsSi gadmocemuli?


2. weliwadis romeli droa masSi daxatuli?

si t yvi s k va l d a k v a l
vazebs dasdiT cremlebi _ gazafxulze vazs gasxlaven anu
totebs daaWrian, saidanac vazis wveni iwyebs wveTvas. amaze
ityvian, _ vazis cremliao.
mze pirs ibans _ ase amboben maSin, roca JuJuna wvimis
dros mzec gamoixedavs, pirs gamoaCens.

TiToeuli sityva gadaiyvane mravlobiT ricxvSi:


cremli, Tela, xeli, kaba, verxvi, veli, mindori, mTa.

83
brZeni azrs icvlis

_ adamiani imisTvis daibada, raTa miwaze icxovros, _ Tqva


brZenma.
adamiani gadaeSva wyalSi, curva iswavla.
brZenma kefa moifxana da Tavisi naTqvami Seaswora:
_ adamiani imisTvis daibada, raTa icxovros xmeleTze da
wyal­Si.
adamianma gamoigona TviTmfrinavi da iswavla frena.
brZenma kidev moiqeqa kefa da kidev Seaswora Tavisi naTqvami:
_ adamiani imisTvis daibada, raTa icxov-
ros xmeleTze, wyalsa da haerSi.
adamiani gaemgzavra kosmosSi, sadac arc
wyalia, arc _ miwa da arc _ haeri.
dafiqrda brZeni da sabolood daaskvna:
_ adamianis SesaZleblobebi usaz­ R vroa.
jani rodaris mixedviT

sasaubro
isaubreT, ra iswavla adamianma, ra dabrkolebebi gada-
laxa man. eTanxmebiT Tu ara brZenis saboloo daskvnas?

daakvirdi magaliTs: frena _ frinavs.


daasaxele gamotovebuli sityvebi:

curva _ . . . xatva _ . . . kerva _ . . .

saSinao davaleba:

dawere: ris gakeTebas SeZlebs momavalSi adamiani.

84
daasaxele, ra ufro adre gamoigona adamianma:

Tu

manqana etli

Tu

niCbebiani navi ialqniani gemi

Tu

TviTmfrinavi kosmosuri xomaldi

85
mTvare _
Cveni Tanamgzavri
1
okeaneSi Cakarguli erTi kunZulis mcxovreblebi
dRemde hyvebian aseT ambavs:
erTma dedaberma mTvare ipova, doqSi Seinaxa da
Tavi moukra. amas onavarma biWebma mohkres Tvali.
roca dedaberi Sin ar iyo, biWebma doqs Tavi
moxades. iqidan mTvarem amoanaTa. biWebs SeeSindaT
d daubaneli xelebiT Seecadnen mTvaris ukanve Cab­
runebas, magram ukve gvian iyo. gaTavisuflebuli
mTvare caSi afrinda.
im dRidan anaTebs mTvare caze. masze Savi laqebi
rom moCans, im mousvenari biWebis WuWyiani xelebis
anabeWdia.

yuradRebiT waikiTxe teqsti.


moZebne is winadadeba, romelic migvaniSnebs, rom es
ambavi xalxuri warmodgenaa.

saxaliso

SeadgineT jgufebi. CamowereT,


ra iciT mTvaris Sesaxeb.

86
2
mTvare _ dedamiwis bunebrivi Tanamgzavri. igi
re TviTon ki ar
dedamiwis garSemo brunavs. mTva­
anaTebs, aramed igi ganaTebulia mzis SuqiT.
mTvareze aRmoCenilia vulkanuri warmoSo-
bis mTebi, meteorebis xSiri dajaxebis Sedegad
warmoqmnili kraterebi. mTvaris uswormasworo
zedapiri dedamiwidan Sav laqebad moCans.
mTvare dedamiwisaken mudam erTi mxa­riT aris
ris fotogadaReba da Ses-
Seqceuli. misi meore, uxilavi mxa­­
wavla moxerxda dedamiwidan gagzavnili kosmosuri aparatebis
meSveobiT. aTas cxraas samocdacxra wels amerikis SeerTebu-
li Statebis kosmosuri xomaldi `apolon-11~ daeSva mTvaris
zedapirze. adamianma pirvelad dadga fexi mTvareze. es iyo
astronavti nil armstrongi.

sityvis skivri
met eo re bi _ ciuri sxeulebi, romlebic plane­
tebs ejaxebian xolme.
kra t eri _ wriuli formis CaRrmveba niadagSi.
a st ro n a vt i _ kosmonavti.

1. ratom anaTebs mTvare?


2. ra umniSvnelovanesi ambavi moxda aTas cxraas samocdacxra wels?

3
_ adgilobrivi droiT 10 saaTsa da 15 wuTze planeta mar-
sisaken starts aiRebs samarSruto kosmosuri xo­ maldi `mTva­
re_marsi~. mgzavrebs vTxovT, daikavon Tavi­ a­

Ti adgilebi, _
wripina xmiT gamoacxada robotma.
skafandriani mgzavrebi sastarto moednisaken daiZ­rnen. xomal-
dis kibesTan rigi dadga. skafa­ndrianma biW­ma dedas caze lamazi
burTi daanaxa.
_ dedi, caze ra moCans?
_ eg planeta dedamiwaa, _ uTxra skafandrianma dedam da biW­
Tan erTad xomaldis kibes auyva.
_ dedamiwaze minda, _ Tqva patara mgzavrma...

1. sad imyofebian mgzavrebi da saiT miemgzavrebian?


2. SeuZlia Tu ara dRes adamians am marSrutiT mgzavroba?

87
sasaubro
ra aqvs saerTo am sam teqsts?
SeurCieT TiToeul teqsts saTauri.

1 erT-erT leqsSi galaktion tabiZe wers:


bevri mxare moviare, _
ase iwyebs ambavs mTvare, _
magram saqarTvelosTana
ar minaxavs arsad mxare.
SearCie, ras daarqmevda poeti am leqss:
1. mTvariani Rame.
2. mTvaris naambobi.
3. mTawmindis mTvare.
4. ax, mTvarev, mTvarev!

2 yuradRebiT waikiTxe mocemuli winadadebebi da daasa­ xele,


ra aris sinamdvile, ra aris gamonagoni, anu fantazi­
is nayofi:

mTvaris Savi laqebi mousvenari biWebis WuWyiani xelebis ana-


beWdia.
mTvare TviTon ki ar anaTebs, aramed igi ganaTebulia mzis
SuqiT.
planeta marsisaken starts aiRebs samarSruto kosmo­
su­
ri
xomaldi.
mTvare dedamiwis bunebrivi Tanamgzavria. igi dedamiwis garSe-
mo brunavs.
erTma dedaberma mTvare ipova, doqSi Seinaxa da Tavi moukra.
adamianma pirvelad dadga fexi mTvareze.

88
3 daakvirdi am wignebis ydebs.
axla kidev erTxel gadaikiTxe Sen mier Seswavlili sami
teqsti. romel wignSi SeiZleba iyos dabeWdili doqSi Senax-
uli mTvaris ambavi, romelSi _ zusti cnobebi mTvaris
Sesaxeb da romelSi _ mTvaridan marsisaken mimavali skafan-
driani deda-Svilis saubari?

saSinao davaleba:
mocemuli gegmis mixediT dawere Tema: mTvare _ dedamiwis Tana­­
m­gzavri.
gegma
ras fiqrobdnen mTvareze Zvelad;
ra cnobebs gvawvdian mecnierebi mTvaris Sesaxeb;
vin dadga pirvelad fexi mTvareze;
raze ocnebobs adamiani.

89
Cemi sofeli

Cems sofels variani hqvia. aq mcxovrebni sul glexebi arian.


qvitkiris Senoba mxolod zogierTs udgas. sxvebi cxovroben an
miwurebSi, an qvatalaxa saxlebSi. saxlebis gverdiT gakeTebuli
aqvT boslebi da bakebi. sofeli mWidrod aris dasaxlebuli da
amitom patara adgili uWiravs.
Sig Sua sofelSi RvTismSoblis saxe­ lobaze aSenebulia qvit-
kiris saydari. saydris Soriaxlos miwidan amoCuxCuxebs ori
veeberTela wyaro. es wyaroebi qvemoT erTdeba da aCens moz-
rdil fSans. am fSanSi bevri Tevzi budobs, maT Soris _ yvela
Tevzze gemrieli kalmaxic.
varians irgvliv Semortymuli aqvs venaxebi. venaxebis aqeT-iqiT
ki saxnav-saTesi miwebi iwyeba. am miwebma da venaxebma Cinebuli
mosavali icis, radgan miwa nayofieria da uxvad irwyvis ruebis
wyliT. es ruebi gamoyvanilia mdinare liaxvidan, romelic aR-
mosavleTis mxriv Camoudis varians.
varianelebs mohyavT puri da vazsac gulmodgined uvlian.
zam­­
Tari varianSi metad civi icis, radgan CrdiloeTidan zed
dah­­
yurebs kavkasionis mTebi, zamTar-zafxul TovliT Se­ mosili.
vazi ver itans zamTris yinvas da xmeba, amitom va­ ri­anelebi Se­
modgomaze venaxs sars aclian da vazebs miwaSi fla­ ven. gazaf­
xulze ki isev aayeneben xolme vazebs da sarebs ud­ gamen.
pataraa da Raribi variani, magram me es sofeli Zlier miy­
vars. miyvars imis gamo, rom iq davibade, iq vixile sinaTle
mzisa, iq gavatare bednieri dReebi Cemi bavSvobisa, iq vtkbe­
bodi mSoblebis, Zmebisa da debis siyvaruliT, iq viswavle
bevri xalxuri leqsi da moTxroba.
iakob gogebaSvili

sityvis skivri
qv i t k i ri _ qviTa da kiriT aSenebuli nageboba.
mi wu r i _ baniani, miwiT daxuruli saxli.
qv a t a l ax a _ qviT aSenebuli da tala­xiT Selesili saxli.
ba ki _ saqonlis dau­ xuravi sadgomi.
fSani _ mdinaris patara Senakadi.

90
1. ra hqvia iakob gogebaSvilis mSobliur sofels?
2. ra dgas soflis SuagulSi?
3. ra akravs irgvliv varians, ra mohyavT varianelebs?
4. ratom iZleva varianis miwa Cinebul mosavals?
5. ratom uyvars mwerals ase gamorCeviT sofeli variani?

daakvirdi magaliTs: qvasanayi _ qva, sanayi. daasaxele, romeli


sityvebisagan Sedgeba es sityvebi:

erTguli Zvirfasi SuadRe gzadakarguli dRegrZeli

sasaubro
isaubreT, ratom giyvarT Tqveni qalaqi an sofeli.

saSinao davaleba:
bolo abzaci Secvale ise, TiTqos Sen gviyvebode iakob gogeba­
Svilis Sesaxeb, anu pirveli piridan mesame pirSi gadaiyvane Txroba.
daakvirdi magaliTs da gaagrZele wera:
pataraa da Raribi variani, magram iakob gogebaSvils es sofeli
Zlier uyvars ...

iakob gogebaSvilis saxlmuzeumi sofel varianSi.

91
patara mogoneba didi mwerlis Sesaxeb

iakobis mosakiTxad
erTxel iakob gogebaSvili avad gaxda. misi namowafari da
megobari, cnobili mwerali niko lomouri mivida mis sanaxavad.
moikiTxa, nugeSi sca, male morCena usurva da gamoTxovebisas
xel­ze emTxvia. iakobma iTakila aseTi pativiscema da uTxra:
_ Se kai kaco, mRvdeli xom ara var, xelze rom memTxvio?!
_ Sercxves is mRvdeli, Senze metad Rirsi iyos xelze mTx-
veviso, _ upasuxa Turme misma usazRvrod pativismcemelma da
moTayvane niko lomourma.
iakobs metad auCuya guli niko lomouris aseTma yuradRebam
da Tvalebze cremli moeria.
Tedo saxokia

1. iakob gogebaSvilis ra Tvise-


ba Cans am mogonebidan?
2. ra gamoxata niko lomourma
Tavisi sityvebiT?

saSinao davaleba:

iakob gogebaSvilis bunebis karidan


SearCie moTxroba, waikiTxe da aumbe
Tanaklaselebs.

imuSaveT jgufebad. moZebneT internetSi iakob goge-


baSvilis biografia. gainawileT Temebi: ojaxi, ganaTleba,
moRvaweoba. dawereT mokle teqsti da namuSevari wa-
rudgineT Tanaklaselebs.

92
akvani

rusTavi _ SoTas akvani,


tanZia _ sulxan-sabasi,
vceT saguramos Tayvani
daviTis cremlTa safasiT.
yvarelSi fiqrobs ilia,
qarTls aacdinos urigo,
saCxeres tkbili bulbuli
mReris akakis `sulikos~.
CargalSi yvela CanCqeri
vaJas xmiT meCurCuleba;
yazbegSi iwvis yazbegi,
rogorc WaRara Tqmuleba.
da ucbad SemomanaTebs
didi sadroSo pirimzis _
baraTaSvilis, besikis,
orbelianTa Tbilisi.
giorgi leoniZe

sityvis skivri
ru sTavi _ sadac, gadmocemiT, rusTaveli daibada.
t a n Zi a _ sofeli qvemo qarTlSi, bolnisis siaxloves.
sa f a s i T _ sasyidliT, safasurad.
C a rgal i _ sofeli fSavis aragvis xeobaSi.
ya zb egi _ igive daba stefanwminda.
sa dr o S o _ samflobelo.
`pi r i mzi s s ad ro S o ~ _ igulisxmeba, rom Tbilisi
mziani qalaqia.

1. CamoTvaleT, romeli mwerlebia am leqsSi naxsenebi?


2. ras aRniSnavs am leqsSi sityva akvani?
3. mwerlebis romeli mSobliuri adgilebia leqsSi dasaxele-
buli?
4. am mweralTagan visi nawarmoebebi gaqvT Tqven wakiTxuli?
5. kidev romel mwerlebs icnobT?

93
1 leqsSi CamoTvlilia qarTvel mweralTa dabadebis adgilebi:

rusTavi, yazbegi, tanZia, saCxere, saguramo, yvareli,


Cargali, Tbilisi.
daasaxele, romeli mwerali sad dabadebula:

SoTa rusTaveli vaJa-fSavela


sulxan-saba orbeliani daviT guramiSvili
ilia WavWavaZe nikoloz baraTaSvili
akaki wereTeli aleqsandre yazbegi

daimaxsovre!
s a d d a rog or g amoviyenoT tir e
Tqven ukve miaCvieT Tvali amgvar rTul sityvebs: mTa-
bari, ezo-kari, da-Zma... patara xazi sityvebs Soris de-
fisia da is yvelaze patara sityvis _ d a kavSiris _
adgils ikavebs (SeadareT: mTa-bari _ mTa da bari).
amisagan gansxvavebiT, tire ori defisisxela xazia da
is winadadebaSi gamotovebuli sityvis adgils ikavebs.
daakvirdiT magaliTs:
Svili wavida skolaSi, xolo mama _ samsaxurSi.
aSkaraa, rom winadadebis meore nawilSi gamotovebu-
lia zmna `wavida~ da amis maCvenebelia tire.

2 daasaxele, romeli sityvis adgils ikavebs tire Semdeg fra-


zaSi:
vaJa daibada CargalSi, `rusTavi _ SoTas akvani,
ilia WavWavaZe _ yvarelSi. tanZia _ sulxan-sabasi...~

daviT guramiSvilma dawera `daviTiani~,


SoTa rusTavelma _ `vefxistyaosani~.

saSinao davaleba:
upasuxe kiTxvebs da Cawere rveulSi:
Sen sad daibade?
ratom giyvars Seni qalaqi Tu sofeli?

94
Zvirfasi saxelebi

maSin stumrad cxeniT an etliT dadiodnen.


sardion amirejibis Zvelebur orsarTulian saxls stumari
arasdros dahklebia. modiodnen zrdili kacebi da qalebi, mi­
us­­
xdebodnen gaSlil sufras da tkbilad saubrobdnen.
maspinZels Wers daulocavdnen, erTmaneTs _ qveyanas.
mRerodnen xmaSewyobiT, darbaislurad.
ganier fanjrebs miRma moCanda mdinare, sofeli, ufro Sors
_ mTa, mTis kalTaze _ patara saydari.
gamomSvidobebisas qalbatoni makine TiToeul stumars qaTqaTa
suf­ raze saxels da gvars waawerinebda.
madlieri stumrebi wavidodnen.
moaxle sufras aalagebda.
batoni sardioni moguzguze buxars miujdeboda, qalbatoni
makine abreSumis nairfer Zafebs gamoitanda da stumrebis gvar-
saxelebis qargvas Seudgeboda.
roca qalbatons Tvals Zalian daaklda, qaliSvilebma igul­
modgines, maT gaagrZeles dedis dawyebuli saqme.
gadioda dro.
sufras axal-axali saxelebi emateboda.
mere qveyana airia. stumrebma siaruls ukles.
jer batoni gardaicvala, Semdeg _ qalbatoni.
moqarguli sufra erTxans isev ise efara magidas. mere gan­
jinaSi Seinaxes. erT mSvenier dRes ki muzeumSi waiRes. dResac
iq inaxeba da Tvalis CiniviT ufrTxildebian.
sufraze aTasze meti saxeli da gvaria amoqarguli. maTgan
ram­denime gansakuTrebiT eZvirfaseba yvela qarTvels:
ilia WavWavaZe, akaki wereTeli, artur laisti, ivane maCabeli,
lado mesxiSvili, niko lomouri, vano sarajiSvili, iakob ni­
kolaZe, Sio aragvispireli...
paata mamforia

95
bavSvebo!
Tqveni saxelmZRvanelos bolo gverdisaTvis movi­
ZieT
bili qarTveli mwerlebis xelmowerebi:
cno­­

(nikoloz baraTaSvili) (grigol orbeliani)

(ilia WavWavaZe)

(akaki)

(rafiel erisTavi)

(galaktion tabiZe) (giorgi leoniZe)

96

You might also like