ძირითადი რესურსი/ტექსტი: ილია ჭავჭავაძე, „ბაზალეთის ტბა“

(თემატური ბლოკი:I თემატური ბლოკი, ადამიანი და მისი ცხოვრება

საათების საორიენტაციო რაოდენობა:

(შენიშვნა: დრო მიეთითება მხოლოდ მას მერე, რაც მასწავლებელი დაასრულებს კლასში მოცემულ თემაზე მუშაობას)

კლასი: VII

თემატური საკვანძო შეკითხვები:

 რა ზრდის/აყალიბებს გმირს?
 რატომაა ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი გმირების არსებობა?
 რა ზეგავლენას ახდენს გმირი საზოგადოებაზე? / რას ცვლის ერის ცხოვრებაში ადამიანის/გმირის თავგანწირვა?

თემატური მკვიდრი წარმოდგენები:

 კონკრეტული გმირის სახეს განსაზღვრავს ეპოქა (/კულტურა);
 ყოველი ერისთვის საკუთარი იდენტობის შესანარჩუნებლად მნიშვნელოვანია თავისუფლება, ხოლო ქვეყნის თავისუფლების მოპოვებას სჭირდება გმირი-
ლიდერი;
 გმირები უკეთესობისკენ ცვლიან ადამიანების/ქვეყნის ცხოვრებას უდიდესი ძალისხმევის, შესაძლოა, თავგანწირვის ფასად.

თემა: გმირი

1
მაკროცნება/ მაკროცნებასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი:

კომპლექსური დავალებები სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები საკითხი საკვანძო შეკითხვები

(დასახელება)
დავალება 1. ლეგენდიდან კომპოზიცია -ანალიტიკური ესეს სტრუტურა- ბაზალეთის ტბასთან დაკავშირებული როგორ ავაგო ანალიტიკური ესე? როგორ
ლექსამდე აგებულება ლეგენდისა და ილია ჭავჭავაძის წარმოვაჩინო დასაბუთებულად ჩემი
კონტექსტი-კონკრეტული ტექსტის შექმნის ეპოქა, ლექსის საფუძველზე ანალიტიკური მოსაზრებები ილია ჭავჭავაძის „ბაზალეთის
ეპოქის ფასეულობები. ესეს დაწერა ტბისა“ და ლეგენდის ურთიერთმიმართების
ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებები- შესახებ?
ტროპი; თეზისი, არგუმენტი.
სტრატეგიები- წერის სტრატეგიები,
მეტაკოგნიტური სტრატეგიები.

დავალება 2. თავსატეხის ცნებები/ქვეცნებები საკითხი როგორ შევადგინო თავსატეხი ჩემი

შედგენა გრამატიკა - ძირითადი ზმნური კატეგორიები: ძირითად ზმნურ კატეგორიებთან თანატოლებისთვის ისე, რომ მათთვის
ზმნის პირი, მესამე ირიბობიექტური პირის დაკავშირებული თავსატეხის შექმნა საინტერესო იყოს ძირითად ზმნურ
ნიშნები, გარდამავლობა. კატეგორიებზე დაკვირვება?
კონტექსტი-კონკრეტული ტექსტის შექმნის ეპოქა,
გრძელვადიანი მიზნები საკითხი საკვანძო შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
ანალიტიკური ესეს დაწერა (ბაზალეთის ტბასთან  როგორ ავაგო ანალიტიკური
სამიზნე ცნებები და მათთან დაკავშირებული ლეგენდისა და ილია ესე?
დაკავშირებული მკვიდრი ჭავჭავაძის „ბაზალეთის ტბის“ საფუძველზე)  როგორ წარმოვაჩინო
წარმოდგენები დასაბუთებულად ჩემი მოსაზრებები კომპლექსური დავალების პირობა
ცნებები/ქვეცნებები ილია ჭავჭავაძის „ბაზალეთის ტბისა“
კომპოზიცია -ანალიტიკური ესეს სტრუტურა- და ლეგენდის ურთიერთმიმართების
აგებულება შესახებ?
კონტექსტი-კონკრეტული ტექსტის შექმნის ეპოქა,
ეპოქის ფასეულობები.
ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებები-
ტროპი; თეზისი, არგუმენტი.
სტრატეგიები- წერის სტრატეგიები,
2
მეტაკოგნიტური სტრატეგიები.

3
 კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):

I ეტაპი: კომპლექსური დავალების გაცნობა

1) ჟანრი  როგორ, რა ფორმით უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ
(შედეგები: საბაზო - 3, 6, 8, 9, საკითხთან დაკავშირებით?
11, 12)
1. ერთი ჟანრის
ტექსტებს აქვთ საერთო აქტივობა 1. წინარე ცოდნის გააქტიურება
ჟანრობრივი მახასიათებლები აქტივობა 2. დავალების მოთხოვნების გაცნობიერება
(შინაარსობრივი, ენობრივ-
სტილური, სტრუქტურულ- სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  თთქვენი აზრით, რას ნიშნავს თავისუფალი
ორგანიზაციული), პირობისეული, პროცედურული) და ძლიერი ქვეყანა? (აქტ. 1)
რომლებიც განსხვავდება კონსტრუირებაზე ორიენტირებული  რრის ფასად და ვისი წყალობით მოუპოვებია
სხვა ჟანრების შეკითხვები
ქვეყანას თავისუფლება?
მახასიათებლებისგან.  რროდის ყოფილა ჩვენი ქვეყანა ძლიერი და
2. ჟანრობრივი რა განაპირობებდა ამ სიძლიერეს?
მახასიათებლების ცოდნა  რროგორ გესმით შესიტყვება
მნიშვნელოვანია ტექსტის „თავგანწირული ადამიანი“? რომელ
გასააზრებლად, ტექსტების თავგანწირულ ადამიანს გაიხსენებთ? რა
შესადგენად. სიკეთე მოუტანა მათმა თავგანწირვამ
ქვეყანას?
 რროგორ ჩამოაყალიბებთ თქვენი სიტყვებით,
2) რას მოითხოვს თქვენგან დავალება? რა
კომპოზიცია/შინაარსობრივი ცოდნა-გამოცდილება გამოგადგებათ? (აქტ. 2)
მხარე  როგორ უნდა შეასრულოთ? რისი შესწავლა
(შედეგები საბაზო - 1, 2, 6, 8, დაგჭირდებათ / რაში დაგჭირდებათ
10, 11, 12) დახმარება?

1. ტექსტის მთლიანობას
განაპირობებს მისი
კომპოზიცია/შინაარსობრივი
მხარე.

4
კომპოზიციას/შინაარსობრივ
მხარეს ქმნის ერთობლიობა: II ეტაპი. კომპლექსური დავალების განხორციელება
 ლექსში - თემის,
იდეის,
მხატვრული ნაბიჯი 1.
საშუალებების,  რა ურთიერთმიმართებაა ლეგენდასა და ლექსს შორის (კომპოზიცია);
სხვა
სტრუქტრულ- რესურსები/აქტივობები:
ორგანიზაციული რესურსი 1. ი. ჭავჭავაძე, „ბაზალეთის ტბა“;
ელემენტების - რესურსი 2. სახელმღვანელოს შეკითხვები „ბაზალეთის ტბის“ შესახებ;
მეტრის, რითმის; რესურსი 3. ხალხური ლეგენდა ბაზალეთის ტბის წარმოშობაზე;
 პოემაში- თემის, რესურსი 4. ლექსსა და ლეგენდას შორის არსებულ მსგავსება-განსხვავებებზე
იდეის, ფაბულის, ფოკუსირებული გრაფიკული მაორგანიზებელი.
სიუჟეტის,
მოქმედების
დროისა და
ადგილის,
პერსონაჟთა
სახეების, ხედვის
კუთხის, ჩანართი
ეპიზოდების,
მხატვრული
საშუალებების,
სტრუქტრულ-
ორგანიზაციული
ელემენტების -
მეტრისა და
რითმის;
 მხატვრულ
პროზაულ
ნაწარმოებში -
თემის, იდეის,

5
 ფაბულის,
სიუჟეტის,
პერსონაჟთა
სახეების,
მოქმედების
დროისა და აქტივობა 1. ლექსის გაცნობა, გაგება-გააზრებაზე მიმართული კითხვა-პასუხი
ადგილის, ხედვის (სახელმძღვანელოში მოცემული შეკითხვების გამოყენებით);
კუთხის, ჩანართი აქტივობა 2. ლეგენდის გაცნობა, მის გაგება-გააზრებაზე მიმართული კითხვა-პასუხი;
ეპიზოდების, აქტივობა 3. ლექსსა და ლეგენდას შორის არსებული მსგავსება-განსხვავებების აღმოჩენა
მხატვრული (გრაფიკული მაორგანიზებლის გამოყენებით);
საშუალებების,
სტრუქტრულ- სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  სახელმძღვანელოს შეკითხვები (გვ. 130,
ორგანიზაციული პირობისეული, პროცედურული) ვ. როდონაია და სხვ.) (აქტ. 1)
ელემენტების; კონსტრუირებაზე ორიენტირებული  ლეგენდის მიხედვით, რა მოჰყვა წესის
შეკითხვები დარღვევას, გაუფრთხილებლობას და
 არამხატვრულ
როგორ ახსნიდით, განაზოგადებდით
ტექსტებში -
ამ ფაქტს? / ლეგენდის მიხედვით, რა
იდეების/საკითხებ აღმოჩნდა სოფლის ჩაძირვის მიზეზი?
ის, თემის, ხედვის როგორ შეიძლება მისი განზოგადება?
კუთხის, (აქტ. 2)
სტრუქტურულ-  ლეგენდის რომელი ელემენტები
ორგანიზაციული აისახა ლექსში? (აქტ. 3)
ელემენტების;  როგორ გადაიაზრა ეს ელემენტები
პოეტმა, რა ახალი შინაარსით
გაამდიდრა პოეტურმა წარმოსახვამ
2. ტექსტის მთლიანობის ლეგენდა?
განმსაზღვრელი  რა არის მწერლის მთავარი სათქმელი?
შინაარსობრივი, ჩამოაყალიბეთ თქვენი სიტყვებით.
სტრუქტურული და
ორგანიზაციული
ელემენტების ცოდნისა და
პირადი გამოცდილების ნაბიჯი 2.
საფუძველზე შემიძლია  როგორ იყენებს მწერალი ენობრივ-გამომსახველობით საშუალებებს თემისა და მთავარი
წამოვაყენო ტექსტთან სათქმელის წარმოსაჩენად (კომპოზიცია, ენობრივ-გამომსახვ. საშუალებები)
6
დაკავშირებული იდეები,
წარმოვაჩინო ტექსტი  რა გავლენას ახდენს კონტექსტი ნაწარმოებსა და მის აღქმაზე (კონტექსტი, კომპოზიცია)
ახალი კუთხით/ფორმით.

რესურსი 1. გრაფიკული მაორგანიზებელი (ლექსში გამოყენებულ ლექსიკურ ერთეულებსა

3. ტექსტებს შორის
და ენობრივ-გამომსახველობით საშუალებებზე დასაკვირვებლად)
არსებულ მიმართებებზე
დაკვირვება
მნიშვნელოვანია კონკრეტული რომელი თქვენი აზრით, რა აზრობრივ-ემოციური
შესასწავლი ტექსტის მაგალითები ენობრივ- დატვირთვა ენიჭება
მნიშვნელობის, იდეების, მხატვრული
საშუალებაა
თემების, პერსპექტივების
ჩუმი ნატვრითა ეპითეტი შესაძლოა, ჩუმი ნატვრა იმას ნიშნავს, რომ ნატვრის
უფრო
ხმამაღლა გამხელას ვერც ბედავს ქართველი _ არც
ღრმად/მრავალმხრივად უფლება აქვს და არც ხმის ამოღების ძალა
გააზრებისთვის, მისი
ახლებურად დედასა სახელდებული შესაძლოა მიგვანიშნებდეს, რომ
ინტერპრეტირებისთვის. სახელდებულსა დედა არ შეიძლება კონკრეტული პიროვნება იყოს.
დედა „ყრმის“ აღმზრდელი და მასაზრდოებელია.
თუ ყრმას მომავლის იმედად გავიაზრებთ, ეს იმედი
4. მთლიანობის ქვეყანამ, ერმა უნდა ასაზრდოოს.
განმსაზღვრელი
შინაარსობრივი ოქროს აკვანი
ელემენტების, ასევე
წალკოტი
სტრუქტურულ-
ორგანიზაციული მწვანე
ელემენტების ცოდნა
მნიშვნელოვანია გაზაფხული
დამეხმარება ტექსტების
სიღრმისეულად ცრემლი
გასააზრებლად, ეფექტიანი
მზიანი
7
 ტექსტების შესადგენად. ჩრდილები

გრძნეულნი
3) ენობრივ-
გამომსახველობითი ყრმა
საშუალებები
(შედეგები: საბაზო - 9, 10,11, ვაჟკაცსა
12) სახელოვანსა

1. მწერლები მადლით
გვიზიარებენ თავიანთ ცხებულსა
გრძნობებს,გამოცდილებას,
დამოკიდებულებებს,
განწყობასა და მოსაზრებებს რესურსი 2. მასწავლებლის მიერ შერჩეული/მითითებული ინტერნეტრესურსი XI-XII და
ოსტატურად შერჩეული XIX საუკუნეების საქართველოს შესახებ (ვ. ჭელიძის „ქართლის ცხოვრების ქრონიკები“,
ენობრივი საშუალებების - საქართველოს ოქროს ხანა, ტ. 4; შესაძლოა ი. გოგებაშვილის „საგანძურის“ გამოყენებაც);
სიტყვების, ფრაზების - https://www.youtube.com/watch?v=olZB2C_NmY8
გამოყენებით. https://www.youtube.com/watch?v=PkWl5AAUfgg
2. მწერლები იყენებენ http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/304138/5/Utexi_Suli_Saqartvelosi_Tomi_I.pdf?
სხვადასხვა ენობრივ fbclid=IwAR062GfAKCfU5wK7dXmXDf3S5ygYfwEvLvO653kr3a19F5phsq7fXbXoD0k (გვ.60-64).
საშუალებას იმისათვის,
რომ მოახდინონ აქტივობა 1. ლექსში გამოყენებულ ენობრივ საშუალებებზე დაკვირვება
შთაბეჭდილება აქტივობა 2. თამარის „ოქროს ხანისა“ და ილიას ეპოქის შედარება.
მკითხველზე, დაარწმუნონ
მკითხველი. სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  კონკრეტულად, რა ფუნქციით
3. ენობრივ- პირობისეული, პროცედურული) გამოიყენება ლექსში ენობრივ-
გამომსახველობითი კონსტრუირებაზე ორიენტირებული გამომსახველობითი საშუალებები,
საშუალებების ცოდნა შეკითხვები
რა აზრობრივი დატვირთვა აქვს
მნიშვნელოვანია ტექსტების ცალკეულ სიტყვებს? (აქტ. 1);
სიღრმისეულად  რა იცით ილიას ეპოქის შესახებ?
გასააზრებლად, ნიუანსების  თქვენი აზრით, რით უკავშირდება
აღმოსაჩენად; მიზნის ლექსი ილიას ეპოქას/ როგორ და
შესაბამისი ტექსტების რამდენად აისახა ლექსში ილიას
8
 შესადგენად. ეპოქის საქართველოს
პრობლემები? (აქტ. 2)
 მოსმენილიდან/წაკითხულიდან
4) კონტექსტი გამომდინარე, როგორ
დაახასიათებთ მოკლედ თამარისა
(შედეგები: საბაზო - 4, 6, 11, და ილიას ეპოქებს? /რა არის ამ ორი
12) ეპოქის არსობრივი
მახასიათებლები, რა უმთავრესი
1. ყველა თხზულებას განსხვავებაა ამ ორ ეპოქას შორის?
აქვს თავისი  ლექსიდან გამომდინარე, რაში
ხედავს ილია ქვეყნის/ერის ხსნის
კონტექსტი - ფონი
გზას?
თუ გარემო,
 რამდენად
რომელშიც შეიქმნა მნიშვნელოვანია/აქტუალურია ეს
ესა თუ ის გზა პირადად თანამედროვე
ნაწარმოები. ეპოქისთვის, თქვენთვის, როგორც
2. კონტექსტს შეიძლება თანამედროვე მკითხველისთის?
განსაზღვრავდეს
სხვადასხვა ფაქტორი,
მაგ.: ავტორის
ცხოვრებისეული ნაბიჯი 3. რამდენად მწყობრი, დასაბუთებული და თანამიმდევრულია თქვენი ნამუშევარი
გამოცდილება, (კომპოზიცია, ენობრივ-გამომსახვ. საშუალებები)
სოციალური წრე,
შეხედულებები; აქტივობები/რესურსები:
ადგილი, ეპოქა ან
რესურსი 1. ნაწყვეტები თხრობითი, აღწერითი და მსჯელობის ტიპის ტექსტებიდან
კულტურული
(მასწავლებლის შერჩევით)
არეალი, რომელშიც რესურსი 2. აბზაცის სტრუქტურაზე ფოკუსირებული გრაფიკული მაორგანიზებელი.
თხზულება შეიქმნა.

9
 3. კონტექსტის ცოდნა აბზაცის მთავარი წინადადება დამხმარე წინადადებები
მნიშვნელოვანია
ნომერი
ტექსტის
მრავალმხრივად აბზაცი 1.
გასაგებად, მისი
მნიშვნელობის,
აქტუალობის
გასააზრებლად.

5) გრამატიკა
(შედეგები: საბაზო - 9, 11, 12)
1. მორფოლოგიის ცოდნა
მნიშვნელოვანია სიტყვების
ფორმებისა და მათი
ცვალებადობის გაგებისთვის,
სინტაქსის ცოდნა - სიტყვების რესურსი 3. მოსაზრების დასაბუთებაზე ფოკუსირებული გრაფიკული მაორგანიზებელი.
წინადადებებად შეწყობა-
შეკავშირებისთვის. მოსაზრება/ არგუმენტი მაგალითები ტექსტიდან
2. გრამატიკის ცოდნის
გამოყენება მნიშვნელოვანია თეზისი
ტექსტის უკეთ გაგებისთვის,
წარმატებული ზეპირი და
წერითი მეტყველებისთვის.

6) საკომუნიკაციო სიტუაცია
(შედეგები: საბაზო - 8, 11,
აქტივობა 1. მეტყველების ტიპების ამოცნობა (შეთავაზებულ ნაწყვეტებზე დაკვირვების
12)
გზით)
აქტივობა 2. აბზაცის სტრუქტურის აღმოჩენა (გრაფიკული მაორგანიზებლის გამოყენებით);
1. საკომუნიკაციო
აქტივობა 3. დაკვირვება დასაბუთების სტრუქტურაზე:
სიტუაცია გულისხმობს მოსაზრება-არგუმენტი-ციტატა/მაგალითი (გრაფიკული მაორგანიზებლის გამოყენებით).
სხვადასხვა სიტუაციურ
ფაქტორს: კომუნიკაციის
10
 მიზანს, ადგილსა და სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  რა იცით მეტყველების ტიპების
დროს, თემას, პირობისეული, პროცედურული) შესახებ? (აქტ. 1)
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული  თქვენი აზრით, რომელს
კომუნიკაციის შეკითხვები
განეკუთვნება ანალიტიკური ესე
მონაწილეებს (ადრესანტს,
და რატომ?
ადრესატს).
 ყურადღებით წაიკითხეთ,
2. სსიტუაციური დააკვირდით და ამოიცანით,
ფაქტორები, კომუნიკაციის რომელი ტიპის ტექსტია
ტიპი და არხი ზეგავლენას წარმოდგენილი თითოეულ
ახდენენ კომუნიკაციის ამონარიდში (შეუსაბამეთ
ფორმასა ან/და შინაარსზე. ნუმერაცია _ თხრობა-1, აღწერა-2,
მსჯელობა-3).
3. სსიტუაციური
 რა განასხვავებს მეტყველების ამ
ფაქტორების,
ტიპებს?
კომუნიკაციის ტიპისა და  როგორ არის მსჯელობის ტიპის
არხის გათვალისწინება ტექსტში გამოყოფილი აბზაცების
მნიშვნელოვანია ფარგლებში თეზისი, არგუმენტი,
წარმატებული და მაგალითი, დასკვნა? (აქტ. 2)
ეფექტიანი კომუნიკაციის  რა სახის კონცეპტუალურ
ინფორმაციას შეიცავს თითოეული
დასამყარებლად.
აბზაცი?
 როგორ გამოიყენებთ მსჯელობითი
7) სტრატეგიები ტექსტის შინაარსისა და
(შედეგები: საბაზო - 11, 12) აგებულების ცოდნას ნამუშევრის
შედგენისას?
1. მოსმენის, ლაპარაკის,  რა მოსაზრებები გაქვთ დავალების
კითხვისა და წერის პირობაში შეთავაზებულ
მიზნის მისაღწევად საკითხებთან დაკავშირებით?
უნდა შევარჩიო და  რატომ ფიქრობთ ასე? რა
გამოვიყენო არგუმენტებს წამოაყენებთ თქვენი
თითოეული მოსაზრებების დასამტკიცებლად?
მათგანის ცალკეული  ტექსტიდან მოყვანილი რომელი

11
 ეტაპის შესაბამისი მაგალითებით გაამყარებთ თქვენს
ხერხები, ანუ არგუმენტებს? (აქტ. 3).
სტრატეგიები.
2. სწავლის პროცესზე
დაკვირვება,
გამოყენებული
სტრატეგიების ნაბიჯი 4. რა ხერხები/სტრატეგიები გამოიყენეთ დავალების შესრულებისას (სტრატეგია)
გაცნობიერება
დამეხმარება
სიძნელეების აქტივობები/რესურსები
გადალახვასა და რესურსი 1. ნამუშევართა პირველადი ვერსიები
წინსვლაში. რესურსი 2. შეფასების კრიტერიუმები
N კრიტერიუმები კარგია გასაუმჯობესებელ
ია
1 ნაშრომი შედგება სამი ნაწილისგან:
ა) შესავალი, ბ) ძირითადი ნაწილი,
გ) დასკვნა.
2 ნაშრომში ისტორიული კონტექსტის
გათვალისწინებითაა გამოკვეთილი
ლექსის მთავარი სათქმელი
3. ნაშრომში მოსაზრებები
დასაბუთებულია მაგალითებით
გამყარებული არგუმენტებით

აქტივობა 1. შეფასების კრიტერიუმების შემუშავება

აქტივობა 2. პირველადი ვერსიების დაწერა.
აქტივობა 3. საბოლოო ვერსიების შემუშავება
აქტივობა 4. დავალების წარდგენა, უკუკავშირის მიღება.

კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში მასწავლებლის მიერ დასმული

შეკითხვების ბანკი (შეარჩიეთ საჭიროებისამებრ):

12
 აღწერეთ, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი, რა ნაბიჯები
გადადგით, რა თანამიმდევრობით;
 რა დაბრკოლებებს წააწყდით დავალებაზე მუშაობის პროცესში? როგორ
გადაჭერით? რატომ ვერ გადაჭერით? როგორ მოიქცევით მომავალში, რომ მსგავსი
პრობლემა გადაჭრათ? რა გაგიძნელდათ, რა გაგიადვილდათ? რატომ?
 მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებიათ? მსგავსი
სტრატეგიები გამოგიყენებიათ?
 რა ძლიერი და სუსტი მხარეები გაქვთ დავალების კრიტერიუმებთან მიმართებით?
რამ შეგიწყოთ წინსვლაში ხელი? რამ შეგაფერხათ?
 თქვენი თანაკლასელის რომელმა ნაშრომმა მიიპყრო ყველაზე მეტად თქვენი
ყურადღება? რატომ? რით?
 რას გააკეთებდით განსხვავებულად, ახლა რომ იწყებდეთ დავალებაზე მუშაობას?
როგორ/რა სტრატეგიების გამოყენებით გააუმჯობესებდით მიღწევებს/როგორ
მიაღწევთ უკეთეს შედეგს?

13
კომპლექსური დავალება 1. ანალიტიკური ესე -
ლეგენდიდან ლექსამდე

დაფიქრდით, რა მიმართებაა ორ ტექსტს

(ლეგენდასა და ლექს „ბაზალეთის ტბას“) შორის
და დაწერეთ ანალიტიკური ესე - ლეგენდიდან
ლექსამდე, რომელშიც გააანალიზებთ, თუ
როგორ გარდაისახა ლეგენდაში გადმოცემული
ამბავი ილია ჭავჭავაძის ლექსში.
დაიცავით სალიტერატურო ენის ნორმები და
პუნქტუაციის წესები.

ნამუშევარში:
 იმსჯელეთ, როგორ გარდაქმნა ილია
ჭავჭავაძემ ლეგენდის სიუჟეტი - რა
შეინარჩუნა ლეგენდიდან, რა შეცვალა
და რატომ ;
 იმსჯელეთ, რომელი მხატვრული
დეტალებით გაამდიდრა პოეტმა ლექსი
და რა დატვირთვა მისცა მათ;
 გამოკვეთეთ, ლექსის მთავარი
სათქმელი ისტორიული კონტექსტის
ჭრილში - რატომ ელოდება ილია
„ვაჟკაცსა სახელოვანსა“, რა მისიის
შესრულებას აკისრებს მას და ახსენით,
რამდენად აქტუალურია ეს თემა ჩვენი
ქვეყნისთვის თანამედროვე ეპოქაში;
 თქვენი მოსაზრებები დაასაბუთეთ
მაგალითებით გამყარებული
არგუმენტებით.
 ნათლად გამოკვეთეთ 14
ანალიტიკური
თხზულების სამნაწილიანი სტრუქტურა
(შესავალი, ძირითადი ნაწილი,
დასკვნა) .
საკითხი საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები შუალედური სასწავლო მიზანი
ზმნასთან დაკავშირებული თავსატეხის შექმნა
როგორ შევადგინო თავსატეხი
ცნებები/ქვეცნებები ჩემი თანატოლებისთვის ისე, რომ
გრამატიკა - ძირითადი ზმნური კატეგორიები: მათთვის საინტერესო იყოს კომპლექსური დავალების პირობა
ზმნის პირი,მესამე ირიბობიექტური პირის ნიშნები, ძირითად ზმნურ კატეგორიებზე
გარდამავლობა. დაკვირვება?
კონტექსტი-კონკრეტული ტექსტის შექმნის ეპოქა,
კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპზები (რესურსები, აქტივობები):
 როგორ, რა ფორმით უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ კომპლექსური
საკითხთან დაკავშირებით? დავალება 2.

ილია ჭავჭავაძის ლექსში გამოყენებულ

I ეტაპი: კომპლექსური დავალების გაცნობა ზმნებზე დაკვირვების საფუძველზე
შეადგინეთ თავსატეხი: „იპოვე და
აქტივობა 1. წინარე ცოდნია გააქტიურება, დავალების მოთხოვნების გაცნობიერება გადახაზე ზედმეტი“, რომელსაც ააგებთ
 რა მნიშვნელობა აქვს ზმნების სწორად გამოყენებას ჩვენს მეტყველებაში? (ზმნის ენის ნორმებთან შეუსაბამო ზმნური
არასწორი ფორმით გამოყენებით წარმოთქვით წინადადება ისე, რომ ვერ გაიგოს ფორმების გამოყენებით. შემდეგ
თქვენმა თანაკლასელმა, თუ როდის ხდება მოქმედება, ვის მიემართება ან ვინ არის გაუცვალეთ მეწყვილეს ნამუშევარი და
მოქმედი პირი). ამოხსენით მის მიერ შედგენილი
 როგორ ჩამოაყალიბებთ თქვენი სიტყვებით, რას მოითხოვს თქვენგან დავალება? თავსატეხი.
(აქტ. 2) ნამუშევარში: ·
 რა ცოდნა-გამოცდილება გამოგადგებათ? რაში დაგჭირდებათ დახმარება?
 გამოიყენეთ თანამედროვე
სალიტერატურო ენის ნორმების
შესაბამისი და მათგან განსხვავებული
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების განხორციელება ზმნური ფორმები (ზმნის პირის, მესამე
ირიბობიექტური პირის ნიშნების,
ნაბიჯი 1. გარდამავლობის მიხედვით).
 რატომ არის ზედმეტი თქვენ მიერ გადახაზული სიტყვა - რა გრამატიკულ  თავსატეხის სვეტების რაოდენობა არ
კანონზომიერებას არღვევს იგი (გრამატიკა) უნდა აღემატებოდეს 10-ს.
 რით არის განპირობებული მწერლის ენობრივი არჩევანი - რატომ არის
გამოყენებული ამგვარი ზმნური ფორმები „ბაზალეთის ტბაში“ (გრამატიკა, ნამუშევრის წარდგენის შემდეგ

15
 კონტექსტი) ისაუბრეთ: ·

 რატომ არის ზედმეტი თქვენ მიერ

რესურსები/აქტივობები გადახაზული სიტყვა -რა გრამატიკულ
რესურსი 1. „ბაზალეთის ტბა“ კანონზომიერებას არღვევს იგი
რესურსი 2. „ბაზალეთის ტბაში“ გამოყენებულ ზმნურ ფორმებზე ფოკუსირებული (გრამატიკა);
ცხრილი.  რით არის განპირობებული მწერლის
ზმნები, რომლებშიც პირის ნიშნები დასაბუთება ენობრივი არჩევანი - რატომ არის
განსხვავდება თანამედროვე გამოყენებული ამგვარი ზმნური
ნორმებისგან. ფორმები „ბაზალეთის ტბაში“
(გრამატიკა, კონტექსტი);
 რა ნაბიჯები გადადგით/რა
სტრატეგიები გამოიყენეთ თავსატეხის
შესადგენად (სტრატეგიები).

მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული

კრიტერიუმი:

რესურსი 3. ნაწყვეტი წიგნიდან „აკაკის ღიმილი“

მე-19 საუკუნის 80-იან წლებში ქუთაისის ცენტრალური ბაღი, ანუ მაშინდელი

“ბულვარი”, ქალაქის მოწინავე საზოგადოების თავშეყრის ადგილი იყო. ხალხი
იკრიბებოდა იმ ადგილას, სადაც ახლა აკაკის ძეგლია აღმართული. ერთ-ერთი ასეთ
შეკრებაში მონაწილეობდნენ გიორგი და აკაკი წერეთლები. გაიმართა კამათი იმის
შესახებ, რომ საჭიროა თუ არა მართლწერაში იხმარებოდეს ასო _ “ჰ” გიორგი წერეთელი
ამბობდა, რომ ამ ასოს ხმარება საჭირო აღარ არისო. აკაკი სამართლიანად
ცდილობდა დაერწმუნებინა გიორგი, რომ „ჰ” ზოგ სიტყვაში აუცილებლად საჭიროაო,
მაგრამ მოპაექრეს აზრი ვერ შეაცვლევინა და ბოლოს გიორგი მისივე ორთოგრაფიით
გაამტყუნა: _ კარგი, კარგი, ხომ გავიგე, რომ გიორგის ჭკუა ქ ო ნ ი ა ო.
რესურსი 4. „ქართული ენის მართლწერის წესები“, (გვ.VI-VII)
აქტივობა 1. საუბარი ზნის ძირითადი კატეგორიების შესახებ.
16
აქტივობა 2. ლექსში მოცემულ თანამედროვე სალიტერატურო ენის ნორმებისგან
განსხვავებულ ზმნურ ფორმებზე დაკვირვება (ცხრილის გამოყენებით).
აქტივობა 3. ქართული სალიტერატურო ენის განვითარების ეტაპების გაცნობიერება.

სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  ვინ მონაწილეობს ზმნით

პირობისეული, პროცედურული) გამოხატულ მოქმედებაში? (აქტ.
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული 1)
შეკითხვები
 ქართულში ზმნა რამდენპირიანი
შეიძლება იყოს?
 როგორი პირები ეწყობა ზმნას?
 როდის არის ზმნა გარდამავალი?
 როდის არის ზმნა გარდაუვალი?
 რით განსხვავდება თქვენ მიერ
ამოკრებილი ზმნები თანამედროვე
სალიტერატურო ენით დადგენილი
ფორმებისგან? რით შეიძლება
აიხსნას ეს განსხვავებები? (აქტ. 2)
 როგორ ახსნით აკაკის ხუმრობის
ბოლო წინადადებაში („კარგი,
კარგი, ხომ გავიგე, რომ გიორგის
ჭკუა ქონიაო“) გამოყენებული
სიტყვისა და ზმნის პირის ნიშნის
მნიშვნელობას? (აქტ. 3)
 აკაკი და გიორგი წერეთლებთან
დაკავშირებული ტექსტის,
„ქართული ენის მართლწერის
წესების“ წინასიტყვაობის
საფუძველზე, რა უნდა დავასკვნათ
ქართული სალიტერატურო ენის
ჩამოყალიბების, მისი
განვითარების ისტორიის შესახებ?
 როგორ გამოვიყენებ პირის
ნიშნების გაფორმების წესების

17
 ცოდნას თავსატეხის შედგენისას?

ნაბიჯი 2.
 რა ნაბიჯები გადადგით/რა სტრატეგიები გამოიყენეთ თავსატეხის შესადგენად
(სტრატეგიები)

რესურსები/აქტივობები:
აქტივობა 1. თავსატეხის შედგენა
აქტივობა 2. თავსატეხის გაზიარება, უკუკავშირის მიღება.

სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული, რა ზმნური კატეგორიები შევარჩიო

პირობისეული, პროცედურული) თავსატეხისთვის?
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული როგორ შევადგინო თავსატეხი?
შეკითხვები
როგორ გავაზიარო თავსატეხი?

კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესშიმასწავლებლის მიერ დასასმელი

შეკითხვების ბანკი (შეარჩიეთ საჭიროებისამებრ):

 რა სტრატეგიები გამოიყენეთ დავალებაზე მუშაობისას?

 აღწერეთ, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
 რა დაბრკოლებებს წაააწყდით დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
 თქვენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება თქვენი ნაშრომი
თანაკლასელების ნაშრომებისგან?
 რას გააკეთებდით სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდეთ დავალებაზე მუშაობას?
 მსგავსი ფორმის ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებიათ? რა
მსგავსება-განსხვავებაა ამ და მანამდე შექმნილ დავალებას შორის?
საკითხი შუალედური სასწავლო მიზანი

ცნებები/ქვეცნებები
კომპლექსური დავალების პირობა
18
მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული
კრიტერიუმი:

19