1. ახალი წელი
Снеговик
საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში
Шаблон для презентации
2014 წელი
2. ახალი და ძველი წელიწადი, საეკლესიო
დღესასწაული არ არის. ორი ახალი წელი მას
შემდეგ შემოვიდა, რაც 1582წ. პაპმა გრიგოლ მე-13-მ
განახორციელა კალენდარული რეფორმა, რომლის
დროსაც მან ის ნაკლოვანებები იანგარიშა,
რომელიც თავის დროზე, იულიუსის კალენდარს
გააჩნდა. თუ სწორად მახსოვს, 14,157 მეათასედ
წამის ცდომილებას იწვევდა. რაღაც პერიოდში
ხდებოდა ამ ცდომილებების დაგროვება და ამ 1600
წლის განმავლობაში 13 სრული დღე დაგროვდა,
რომელიც შემდგომში გამოაკლეს. მექანიკური
ჩარევა მოხდა კალენდარში. თუმცა, არა ათვლის
პრინციპით. უშუალოდ კალენდარში 13 დღე
გამოტოვეს და დაიწყეს დროის ახალი ათვლა.
3. ახალ წელს საქართველოს სხვადასხვა
კუთხეში სხვადასხვანაირად
აღნიშნავდნენ. ძველად, თბილისის
მოსახლეობა ახალი წლის ღამეს სახლის
კარებს ღიას ტოვებდა, თვლიდნენ, რომ
ამ დღეს შეიძლებოდა ბედნიერებას
ჩამოევლო, თუ კარი დაკეტილი
დახვდებოდა, ბედნიერება მათ გვერდს
აუვლიდა.
4. გურიაში საახალწლო სამზადისი, ახალი წლის წინა
დღეს იწყებოდა. ყველაფერს რეცხავდნენ, საკალანდე
ღორი იკვლებოდა და ოჯახი მეკვლის დასახვედრად
ემზადებოდა. მეკვლე კი საახალწლო რიტუალისთვის
უმთავრესი იყო. ის ახალი წლის დილას, გარიჟრაჟზე
მიდიოდა გურიაში, სამეკვლეო პროდუქტებით,
რომელიც გურული კაცისათვის აუცილებელი იყო. ეს
ტკბილეული იყო, სასმელი, ბალახი ან ნორჩი ტოტი,
რაც სიცოცხლის სიმბოლოს წარმოადგენდა. მეკვლე
კარზე აკაკუნებდა და იძახდა: “კარი გამიღე
ბედნიერო”, ოჯახის უფროსი გასძახებდა: “რა
მოგაქვს?”, მეკვლე პასუხობდა: “ბედნიერება,
ჯანმრთელობა, დოვლათი, ბარაქა, ყველაფერი
სიკეთე”. ამის შემდეგ მეკვლე ოჯახში შედიოდა.
ერთი და იგივე ადამიანი შეიძლება რამდენიმე
ოჯახის მეკვლე ყოფილიყო.
5. სვანეთში, მეკვლის მოსვლამდე, ოჯახის მეკვლე
თავად ოჯახის უფროსი იყო. ახალი წლისთვის
სპეციალურად არჩევდნენ ხმელ ფიჩხებს, ბუხარში
ცეცხლის მოკიდებისთანავე ტკაცა-ტკუცი რომ
აეტეხა. თუ ერთი სულის შებერვით აინთებოდა,
ნიშნავდა, რომ ოჯახს ცეცხლის მადლი ექნებოდა.
შემდეგ ოჯახის უფროსს ცხენი ან ხარი წყაროზე
გაჰყავდა. იქ “ხელს აუხსნიდნენ” მეზობლები
ერთმანეთს, თითო სადღეგრძელოსაც იტყოდნენ და
ერთმანეთს დალოცავდნენ.
ამის შემდეგ ოჯახის უფროსი სახლში ბრუნდებოდა,
კარზე დააკაკუნებდა და მეკვლის სიტყვას
გაიმეორებდა, “კარი გამიღე შენ ბედნიერო”.
ოჯახიდანაც იგივე ტექსტს პასუხობდნენ. სახლში
შესვლისას ტკბილეულთან ერთად თოვლის გუნდაც
შეჰქონდა, როგორც სიწმინდის და სისუფთავის
სიმბოლო.
6. რაჭაში 31 დეკემბერი კალანდობის სახელით
არის ცნობილი. ამ დღეს ოჯახის წევრი ტყეში
წავიდოდა და შეშით სავსე მარხილს
მოიტანდა, რომელიც კალოზე წაღმით
აღმოსავლეთისკენ იდგმებოდა და ამგვარად
უნდა მდგარიყო ნათლისღებაზე.
ნათლისღებას კი საკალანდო ღორი
იკვლებოდა, აცხობდნენ ერთ ღორის ქონიან
განატეხს, ე.წ. ღორის სალოცვილს. ოჯახის
წევრის გაღვიძებამდე მოდიოდა ოჯახის
შინაური მკლოვიარე-მეკვლე. მკლოვიარეს
კარებს უღებდნენ მას შემდეგ, რაც იგი
სამჯერ დაარწმუნებდა სახლში მყოფთ, რომ
ოჯახისთვის ბარაქა მოჰქონდა.
7. ლეჩხუმში 31 დეკემბერს
კალანდა ეწოდებოდა. ქალები
საკალანდე ღორს – ნეზვს
კლავდნენ. ღორის თავი სხვენზე
ნათლისღებამდე ეკიდა.
სხვადასხვა კუთხეში დღემდეა
შემორჩენილი ეს ტრადიციები.
