01.03.2013 Views

2011 weli genialuri qarTveli poetis vaJa-fSavelas saiubileo TariRia

2011 weli genialuri qarTveli poetis vaJa-fSavelas saiubileo TariRia

2011 weli genialuri qarTveli poetis vaJa-fSavelas saiubileo TariRia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

`RmerTo,<br />

samSoblo micocxle,<br />

mZinarec<br />

amas vduduneb!~<br />

<strong>2011</strong> <strong>weli</strong> <strong>genialuri</strong><br />

<strong>qarTveli</strong> <strong>poetis</strong><br />

<strong>vaJa</strong>-<strong>fSavelas</strong><br />

<strong>saiubileo</strong> <strong>TariRia</strong><br />

erovnuli, literaturuli da sazogadoebriv-politikuri gazeTi #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong> <strong>weli</strong> fasi 1 lari<br />

saxelmwifoebrivi<br />

zrunvis<br />

molodinSi!..<br />

cotac moica, Seni<br />

kvnesame!<br />

monebi isev mefes varcxnian,<br />

qaSueTs Cemi sisxli acxia…<br />

qarTvelo, Seni didi marcxia _<br />

moyvared eSma Segiracxia!<br />

Tu ar gaige, Sens Tavs ra xdeba,<br />

gadamTielis locva axdeba:<br />

es avazaki ise waxdeba,<br />

sveticxovelic sxvisi gaxdeba!<br />

iqiT _ osmalo, aqeT _ haosi,<br />

darialaze _ nislis qaosi,<br />

ar Seicvala Tuki tarosi,<br />

mova dumili sasaflaosi!<br />

mTebs mosdebia cisfrad kesane<br />

aTaswleuli giyefs mesame…<br />

cotac moica, Seni kvnesame, _<br />

aragvelebi xanjals lesaven!<br />

laSa nadareiSvili<br />

poezia<br />

gigla<br />

WinWarauli<br />

gv. 4 gv. 6<br />

<strong>vaJa</strong> fSavela<br />

***<br />

vin mogvcems kai kacebsa<br />

an kai saqme sidama?<br />

_ miwa ar aRmoacenebs<br />

ar Camoxdeba cidama,<br />

Tu TviTon ar gavkeTdebiT<br />

Tavis grZnobiT da Wkidama,<br />

nuRar umtyunebs, gamagrdes<br />

vinac keTili iwama,<br />

Tu Svilni ar vevargebiT<br />

ra qnas samSoblos miwama.<br />

ck<br />

1150 5 0<br />

ucxo juris `zedamxedvel _<br />

damkvirveblebs~<br />

vinc ar unda iyoT Tqven, vinc aq moexetebiT,<br />

sadRegrZelo damilieT Tavmomwone qedebis.<br />

am miwaze wydeboda bedi qveynis mdgmurebis,<br />

sadRegrZelo damilieT gedis salamurebis!<br />

sadRegrZelo damilieT idumalTan morkinlis,<br />

TqvenTvis dasjil amirans gaulokeT borkili!<br />

gonze modiT, nu asrulebT mamaZaRlTa SekveTebs,<br />

jer amerebs emowafeT, mere _ imiereTebs!<br />

aqaur cas rom axedavT, uflis Tvalad gaxelils,<br />

vazis Svili damiloceT _ RvTaebrivi kaxeli!<br />

guTnis dedis, xaris qedis, JamTa msmeli Wurebis,<br />

gurulebi damiloceT, mere _ krimanWulebi.<br />

gaTendeba xvalindeli iberiul aisiT,<br />

megrul `nanas~, svanur `liles~<br />

dausuldarbaisldiT!<br />

musulmanur urCxulisgan xom iyaviT SemkrTali,<br />

es _ daviTis wigni gaxlavT, es _ gorgaslis beqTari...…<br />

maradisis Tavanebi Tavebs roca gvixrian,<br />

ra SevZeliT, viT SevZeliT, erTxel Tu gifiqriaT!<br />

auxsneli silamaziT yvela gadaimtero,<br />

gana ase SeiZleba, sulierma imReros!<br />

ase mSvenieri iyo Tmis Ziridan ceramde,<br />

gana ase SeiZleba xorcieli cekvavdes!<br />

es zRapruli CuqurTmebi taZrebSi rom gaCrila,<br />

qarTvelebis Zvlebi gaxlavT,<br />

Tqven rom gadagarCinaT!<br />

simarTle vTqvaT, gana zeca Tavs suyvelas uyadrebs,<br />

gana ase SeiZleba giyvardes da uyvarde!<br />

vis winaSec caxcaxebdiT, vfanteT nacris sadarad,<br />

Cveni sisxli ukvdavebad mimovTxieT sad ara!<br />

Tvalis Cini Tu ki SegrCaT uCinaris mnaxveli,<br />

saqarTvelos dauCoqeT RmrTismSobelis saxeliT!<br />

scadeT uflis maspinZloba, nu xarT eSmas xiznebi,<br />

qarTul anbans mieaxleT _ cota wamoizrdebiT!<br />

Calad miRirs vin briyvia, an gangeb vin sulelobs,<br />

viT gvaswavliT Wkuas xidan, guSin Camosulebo!!!<br />

Tqven ra iciT Cemma jiSma ra mimoxvriT idina,<br />

CamodixarT, RorebiviT gaZRebiT da midixarT!<br />

sxva ra giTxraT, gasajoxebs, mere gasaRvedelebs,<br />

Tqven, Tqvens dedebs daakvirdiT<br />

da uzedamxedveleT!<br />

vinc ar unda brZandebodeT, erTgan qusli ikariT,<br />

rom arsebobs saqarTvelo _ madlobeli iyaviT!!!<br />

goCa xaranauli


saqarTvelos parlamenti ruseTis mier<br />

Cerqezi xalxis genocids aRiarebs. 1763-<br />

1864 wlebis ruseT-kavkasiis omis Sedegad,<br />

ruseTis mier Cerqezi xalxis mimarT ganxorcielebuli<br />

genocidis aRiarebis Taobaze<br />

rezoluciis proeqti miiRes diasporisa<br />

da kavkasiis sakiTxTa, adamianis uflebaTa<br />

dacvisa da samoqalaqo integraciis, iuridiul<br />

sakiTxTa da ganaTlebis, mecnierebisa<br />

da kulturis komitetebma gamarTul<br />

gaerTianebul sxdomaze.<br />

diasporisa da kavkasiis sakiTxTa<br />

komitetis Tavmjdomarem, nugzarwiklaurwiklaur- ma kolegebs is faqtobrivi masala, is-<br />

toriuli dokumentebi, eqspertebisa da<br />

mecnierebis mier Catarebuli kvlevebis<br />

Sedegebi gaacno, romelic aRniSnuli<br />

kavkasiis regioni msoflios 25<br />

kritikul ekosistemaTa ricxvSi Sedis.<br />

bunebrivi resursebis simdidreebi, klimaturi<br />

pirobebi da SesaniSnavi mdebareoba<br />

ganapirobebs kavkasiis da saqarTvelos<br />

biomravalferovnebis unikalurobas. Cveni<br />

qveyana gamorCeulia saxeobaTa endemizmiT,<br />

ulamazesi tyeebiT, nakrZalebiT da<br />

erovnuli parkebiT. es aris mTisa da baris<br />

florisa da faunis bunebrivi savane.<br />

samwuxarod, bolo wlebSi ganviTarebulma<br />

politikurma da socialurma movlenebma<br />

qveynis biomravalferovnebis iSviaTi<br />

da reliqturi saxeobebi safrTxis winaSe<br />

daayena. gaiCexa tyeebi, mniSvnelovnad<br />

Semcirda saxeobaTa ricxovnoba, dabinZurda<br />

mdinareebi, niadagi. aRniSnuls<br />

ki korufcia, socialuri problemebi da<br />

ekologiuri cnobierebis ar qona uwyobda<br />

xels. am da kidev sxva mravali problemis<br />

mogvarebas emsaxureba saqarTvelos bunebis<br />

moyvarulTa sazogadoebis sami centri:<br />

biomravalferovnebis konservaciis, ganvi-<br />

Tarebis da garemos monitoringis centrebi.<br />

axalgazrda organizacia srulad acnobierebs<br />

mis mier nakisr pasuxismgeblobas<br />

Cveni unikaluri bunebis gadarCenis da<br />

xelTuqmnelad SenarCunebis saqmeSi.<br />

Cveni gazeTis stumaria bunebis moymoy- varulTa sazogadoebis Tavmjdomare<br />

karlo amirgulaSvili.<br />

iltos daculi teritoria 2003<br />

wlis aprilSi Seiqmna. misi farTobi 5273<br />

heqtaria da mdebareobs axmetis raionSi,<br />

mdinare iltos xeobaSi. aRkveTilis mizania<br />

uTxovris koromebis, kolxuri elementebisa<br />

da gavrcelebuli florisa da faunis<br />

iSviaTi warmomadgenlobis dacva.<br />

iltos dacul teritoriad gamocxadeba<br />

axmetis nakrZalis yofili direqtoris<br />

aSira abaSiZis saxels ukavSirdeba.<br />

bawaris nakrZalis gadarCenam, mas<br />

daanaxa, rom iltos xeobis unikaluri<br />

buneba sxvanairad ver gadarCeboda, Tu<br />

ara misi dacul teritoriad gamocxadeba.<br />

2003 wels, didi Zalisxmevis Semdeg<br />

es ulamazesi xeoba aRkveTilad<br />

gamocxadda.<br />

2<br />

iltos aRkveTili<br />

zomierad teniani subtropikuli<br />

klimatis<br />

zonaSi mdebareobs. am<br />

s x v a d a s x v a<br />

saqarTvelos parlamentSi ni<br />

rezoluciis proeqts daedo safuZvlad.<br />

rezoluciis momzadebas win uZRoda<br />

sakiTxis <strong>weli</strong>wadnaxevriani ganxilva. diasporisa<br />

da kavkasiis sakiTxTa komitetSi<br />

specialurad Seqmnili mecnierebisa da<br />

eqspertebis jgufis monawileobiT, ganixiles<br />

uamravi istoriuli masala da<br />

momzadda samecniero daskvna, romelmac<br />

SesaZlebeli gaxada Cerqezi xalxis genocidis<br />

aRiareba.<br />

gaerTianebuli sxdomis muSaobaSi<br />

monawileobdnen: nugzar wiklauri, guram<br />

CaxvaZe, dimitri lorTqifaniZe, jondi<br />

baRaTuria, pavle kublaSvili, qalba-<br />

toni rusudan kervaliSvili.Cerqezuli<br />

diasporebis warmomadgenlebi sxvadasxva<br />

qveynebidan qveynebidan. maT madliereba gamoxates<br />

xeobis tyeebSi gavrcelebul mcenareTa<br />

nawili saqarTvelos da saerTod kavkasiis<br />

endemia. aRniSnuli tyeebis floris mSveneba<br />

uTxovaria, romelsac Zlieri anTropogenuli<br />

zewolis kvali etyoba. dRevandeli<br />

daculi teritoriis adgilas, axmetis<br />

satyeo meurneobis farTobebi iyo, sadac<br />

aTeuli wlebis ganmavlobaSi umowyalod<br />

iCexeboda xe-tye. daaxloebiT 70 wlis<br />

win aq komunistebma rkinigza gaiyvanes,<br />

raTa xe-tyis resursi ukeT aeTvisebinaT.<br />

im dRidan antropologenuli zewola am<br />

xeobaze ar SeCerebula.<br />

uTxovars sicocxlisadmi didi swrafva<br />

axasiaTebs. Sxamis gamomuSavebis Tvisebam,<br />

Tavis gadarCenis mizniT, mTavari RerZis<br />

`Secvlis unarma da daavadebebisadmi kargad<br />

gamZle `ulpobma merqanma uTxovari<br />

gadaarCina da dRemde movida. iltos teritoriis<br />

aRkveTilad gamocxadebamde, 2001<br />

wels, kompania `nateqs-jorjia~ uTxovris<br />

wiwvebs ibarebda, aRniSnuli procesis<br />

dros bevri uTxovari ukanonod moiWra.<br />

es adgili Tavisi bunebiT, mdebareobiT,<br />

xeobaTa simravliT da tyeTa ganawilebiT<br />

SesaniSnav pirobebs qmnis cxovelTa da<br />

mcenareTa gamravlebisaTvis. dacul teritoriaSi<br />

SexvdebiT daTvs, mgels, melas,<br />

enots, wavs, gareul Rors, tyis katas,<br />

xelsayreli pirobebia Svlebisa da irmebisaTvis.<br />

saqarTvelos bunebis moyvarulTa<br />

sazogadoebis warmomadgenlis mier 2006<br />

wlis 14 dekembers, iltoSi naxes daTvisa<br />

da irmis eqskrementebi, agreTve mglis<br />

nakvalevi.<br />

saxeobebsa da habitatebze uaryofiTad<br />

moqmedebs brakonieroba, daculi teritoriebis<br />

siaxloves xe-tyis didi raodenobiT<br />

Wra. am SesaniSnavi bunebis sanaxavad<br />

axmetidan 45 kilometriani urTulesi gza<br />

aris gasavleli. gza soflebis: naduqnaris,<br />

<strong>qarTveli</strong> xalxisa da konkretulad parlamentis<br />

mimarT da aRniSnes, rom es dRe<br />

Cerqezi xalxisaTvis istoriuli dRea,<br />

radgan saqarTvelom pirvelma ganixila da<br />

aRiara CerqezTa genocidis faqti.<br />

`dRes aris istoriuli dRe, dRevandelma<br />

dRem gamiCina erTi SegrZneba da<br />

SemiZlia vTqva, rom me var <strong>qarTveli</strong>,<br />

maSasadame Cerqezi Cerqezi~. aseTi STambeWdavi sityviT<br />

daasuraTa es mniSvnelovani movlena<br />

saqarTvelos parlamentis Tavmjdomaris<br />

moadgilem rusudan kervaliSvilma<br />

kervaliSvilma.<br />

CerqezTa genocidis aRiarebis sakiTxze<br />

saqarTveloSi <strong>weli</strong>wadze metia,<br />

rac muSaobdnen. parlamentis rezoluciis<br />

proeqtis SemuSavebas win uZRoda samecniero<br />

sazogadoebis daskvna, romelSic mec<br />

iltos aRkveTili<br />

bunebis moyvarulTa sazogadoeba 2000 wels dafuZnda. misi mizania garemos<br />

dacva, biomravalferovnebis kvleva, daculi teritoriebis da garemosdacviTi<br />

saqmianobebis xelSewyoba, ekologiuri ganaTlebis gavrceleba da qveyanaSi jansaRi<br />

garemosdacviTi politikis damkvidreba.<br />

Saxvetilas, WarTalis gavliT, am xeobaSi<br />

mdinare iltos napirs miuyveba.<br />

saqarTvelos bunebis moyvarulTa sazogadoebam<br />

2006 wlis dekemberSi, iltos<br />

aRkveTilSi monitoringi ganaxorciela.<br />

tyis mcvelebs ar aqvT elementaruli<br />

sacxovrebeli pirobebi: racia, telefoni,<br />

eleqtroenergia, Tavdacvis saSualebebi,<br />

afTiaqi, Tumca tyes mTeli patiosnebiT<br />

icaven. unikaluri biomravalferovnebis<br />

dacva sicocxlis tolfasi ujdebaT. maT<br />

didi pasuxismgebloba akisriaT qveynis,<br />

bunebis gadarCenisa da dacvis saqmeSi.<br />

misi Sedegebi sajaroa yvela dainteresebuli<br />

pirisTvis. monitoringis Sedegad<br />

dadginda, rom aRkveTilis sazRvris gareT<br />

xe-tyis didi raodenobiT Wra mimdinareobs,<br />

rac safrTxes uqmnis saxeobaTa sivrcul<br />

ganawilebas, amitom aucileblad miviCnevT<br />

aRkveTilis gafarToebas.<br />

iltos xeoba<br />

biomravalferovnebis RonisZiebaTa<br />

srulyofilad ganxorcielebisaTvis ki<br />

unda Catardes Semdegi RonisZiebebi: umokles<br />

droSi gaiwmindos gzis monakveTi<br />

iltos aRkveTilis sawyisi wertilidan sayaraulo<br />

saxlamde. SesamuSavebelia menejmentis<br />

gegma. unda gaumjobesdes samecniero<br />

da kvleviTi saqmianoba. safuZvlianad unda<br />

Seswavla floras da faunas. saWiroa dafinansebis<br />

gazrda. es nawilia im SeniSvnebis<br />

da rekomendaciebis, romelic monitoringis<br />

dros gaCnda. manamde ki imeds vitovebT,<br />

rom saxelmwifo zrunvas ar moaklebs dacul<br />

teritoriebs da yvela Rones ixmars<br />

bunebis margalitebis gadasarCenad.<br />

iltos daculi teritoria elis<br />

yvela dainteresebul pirs da turists<br />

aRkveTilSi samogzaurod.<br />

esaubra<br />

iza jaWvaZe.<br />

`kavkasia~ #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong><br />

nierul-istoriulad erul-istoriulad aris dadasturebuli<br />

XVIII-XIX saukuneebSi CerqezTa genocidi.<br />

aRiarebul iqna ruseT-kavkasiis omis<br />

periodSi Cerqezebis (adiRelebis) masobrivi<br />

ganadgureba da maTi iZulebiTi gandevna<br />

istoriuli samSoblodan genocidis<br />

aqtad, Tanaxmad `saxmeleTo omis kanonebisa<br />

da Cveulebebis Sesaxeb~ haagis 1907 wlis<br />

18 oqtombris IV konvenciisa da `genocidis<br />

danaSaulis Tavidan acilebis da<br />

misi dasjis Sesaxeb~ gaeros 1948 wlis 9<br />

dekembris konvenciisa. aseve ltolvilebad<br />

aRiares ruseT-kavkasiis omis periodSi<br />

da Semdgom samSoblodan iZulebiT deportirebuli<br />

Cerqezebi, Tanaxmad `konvencia<br />

ltolvilTa statusis Sesaxeb~ gaeros<br />

1951 wlis 28 ivlisis konvenciisa,~ _<br />

naTqvamia rezoluciis proeqtSi.<br />

kavkasiuri<br />

wignis<br />

gamofena<br />

diasporisa da kavkasiis sakiTxTa<br />

komitetisa da ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

iniciativiT parlamentSi kavkasiuri wignis<br />

gamofena moewyo. gamofenaze warmodgenili<br />

iyo sxvadasxva wlebSi gamocemuli literatura<br />

da Sromebi, romlebic kavkasieli<br />

xalxebis kulturis, enisa da tradiciebis<br />

Sesaxeb mogviTxrobs.<br />

gamofenis eqsponatebi mravalferovnebiT<br />

gamoirCeoda rogorc avtorebis,<br />

aseve Tematikis mixedviT. stumrebi simon<br />

janaSias, arnold Ciqobavas, roland<br />

TofCiSvilis, barasbi braJnokovis, evgeni<br />

jeiranaSvilis wignebTan erTad Tanamedrove<br />

mwerlebisa da kavkasiologebis<br />

Sromebs gaecnen. wignebis garda parlamentis<br />

wevrebma da mowveulma stumrebma<br />

kavkasiel xalxTa erovnuli samosis fotogalerea<br />

daaTvalieres.<br />

rogorc nugzar wiklaurma ganacxada,<br />

gamofenis mowyoba aris simboluri, radgan<br />

sul axlaxan parlamentma 1763-1864<br />

wlebis ruseT-kavkasiis omis Sedegad<br />

ruseTis mier Cerqezi xalxis mimarT ganxorcielebuli<br />

genocidis aRiarebis Taobaze<br />

rezolucia miiRo.<br />

parlamentis Tavmjdomaris moadgilis,<br />

giorgi wereTlis TqmiT, mSvidoba<br />

kavkasiaSi umTavresia, Tumca saqarTvelo<br />

yovelTvis gamoucxadebs solidarobas<br />

im kavkasiel xalxs, romelmac genocidi<br />

ganicada.<br />

wminda samebis savaneSi<br />

daRupul afxaz da<br />

qarTvel meomarTa<br />

dedebma saqarTvelos<br />

erTianobisTvis erTad<br />

iloces<br />

18 ivniss qarTvelTa da afxazTa<br />

SeerTebis pirveli sajaro precedenti<br />

Sedga _ samebis sakaTedro taZris<br />

ezoSi, biWvinTisa da cxum-afxazeTis<br />

mitropolitma, sruliad saqarTvelos<br />

kaTalikos-patriarqma ilia II sakuTari<br />

mrevli, afxazi da <strong>qarTveli</strong> meomrebis<br />

dedebi gulSi Caixuta da, samSoblosaTvis<br />

Tavdadebul gmirTa mosagoneblad<br />

da ugnuri mtris gonze mosasvlelad,<br />

wminda svimon kananelis saxelobis taZris<br />

saZirkveli akurTxa _ saZirkveli Cauyara<br />

qarTvelTa da afxazTa gaerTianebis saRm-<br />

rTo saqmes.


m T e b i _ C v e n i s a g a n Z u r i<br />

fSavi sad ariso, _ ukiTxavs mavans.<br />

saca iyo, isev iqao, _ upasuxia enakvimat<br />

fSavels. diax, mec vyofilvar aseTi SemTxvevis<br />

mowme, roca fSavi zogs kaxeTSi,<br />

zogsac svaneTis maRal mTebSi hgonebia.…<br />

ai, amgvaria Seni bediswera, Cemo mSveniero<br />

da lamazo mxarev, cad atyorcnili mTebiT<br />

da gzebiT, netav Tu weren Senze sadme,<br />

anda fiqroben,…vis axsovxar, vis enatrebi,<br />

vina gkiTxulobs,… ratoma dumxar, ratom<br />

ar ityvi Sens dards da tkivils, Sens<br />

gasaWirs ar SemogvCivleb, gulSi rad<br />

ixvev mag Sav javrs, wyenas da naRvels,<br />

dards rad eWmevi!.. ra gixaria, ra gaklia,<br />

iqneb momiyve, iqneb gamendo… me, Sens erTgul<br />

Svils, es marTla gamixardeba. Tu me<br />

ar metyvi, Sens mudmiv mgzavrs _ aragvs<br />

efixvne (eWorave), daabare saWiro sityva.<br />

aragvi isev iseTia _ laRi, sulswrafi,<br />

udardeli da foTiala.… magram rad ginda,<br />

Jinvalis karTan isic tyvea, xelfex-<br />

Sekruls ar ZaluZs axsna, rom mTis ambebi<br />

bars mohfinos.<br />

vxedav Secvlilxar, damewyrila Seni<br />

wyalWala, dangreula Seni gzebi, Seni<br />

xidebic iavarqmnila da Svelas iTxovs.<br />

moxucebis amara damrCals Tavi mainc amayad<br />

giWiravs, Cemo dedul-mamulo, Seni zviadi<br />

da bumberazi mTebi cisken xelgawvdenili<br />

RmerTisa da RvTis SvilTa sadidebels Ra-<br />

Radeben da Sens gadarCena-gamravlebas avedreben<br />

wminda salocavebs, rom aq, fSavSi,<br />

ar Caqres keria, ar Caqres sicocxle da<br />

rom aRar ikiTxos mavanma da mavanma, Tu<br />

sad aris fSavi.<br />

fSavi miTebisa da legendebis samyaroa.<br />

ulamazesia aqauri buneba da Tvalismom-<br />

Wreli am mTaTa sidiade, magram sacxovreblad<br />

mkacri da gautaneli. fSavelTa,<br />

kerZod, sofel uZilauris samTo salocavi<br />

_ iremTkalo. aq, ivlisis bolo kviras,<br />

udides dResaswauls _ aTengenobas zeimoben<br />

uZilaurni da aqedan barSi wasul-gadasaxlebuli<br />

fSavlebi da yvela isini, vinc ko<br />

palxatis ymani (mlocavni) arian. meored aq<br />

agvistos, mariamobis wminda dResaswaulze<br />

ikribebian, Tumca arcTu ise bevrni.<br />

vefxia gavaSeli raWis maRalm-<br />

Tian sofel RebSi cxovrobs. imis iqiT<br />

sazRvaria, sazRvars aqeT _ saqarTvelo.<br />

geronti qiqoZe werda mixeil javaxiSvilze<br />

_ sazRvrispira raionebSi dabadebul da<br />

mosaxle adamianebs samSoblos siyvaruli<br />

gamZafrebuli aqvTo. asea vefxias leqseb-<br />

Sic. TiToeuli striqoni siyvaruliT<br />

aris gajerebuli. poets guls uklavs<br />

qarTvelTa Soris gautanloba, simuxTle,<br />

mtroba, Suri. yovelive is, ramac Zveladac<br />

da axlac daaknina eri, daamcro da gaaverana<br />

mamuli.<br />

saqveyno sawuxari vefxias leqsebSi<br />

warsulis gancdasTan aris wilnayari. mas<br />

fSavi _<br />

miTebisa da<br />

legendebis mxare<br />

leqsebs gandobili tkivili<br />

umetes is adardebs, rom tkivili ufro<br />

gamZafrda, problema miriadi gaxda da<br />

mteri Zvelad saCino axla uCinari. aq<br />

aris is mankierebanic dabudebuli, rasac<br />

qarTulad moazrovne yvela <strong>qarTveli</strong> xedavs<br />

da saaSkaraozec gamoaqvs. rasac adre<br />

Cveni Zvelebi Takilobdnen, sasircxvilod<br />

miaCndaT, dRes gmirobad iTvleba, rac<br />

guls eTanaRrebodaT, dRes daufiqreblad<br />

akeTeben. erTi sityviT, zneobrivi droSa<br />

erisa daxrilia da, ra gasakviria, poets<br />

anaRvlianebs, afiqrebs yofa amgvari.<br />

vefxia gavaSelis am wignSi mkiTxveli<br />

uamrav Segonebas aRmoaCens, Tu guliT<br />

waikiTxavs, ra Tqma unda, da ara TvaliT,<br />

darwmundeba, rogor davcemulvarT, rogor<br />

gviqcevia sakuTari tkivili saqveynod da<br />

piriqiT, rogor migvigdia, gudaSi CarCenili<br />

puris natexiviT dagviobebia qveynisTvis<br />

fiqri da zrunva.<br />

mkiTxvelma ise ar unda gagvigos,<br />

TiTqos yvelaferi warxocila, yvelaferi<br />

gadagvarebula Cvenda savalalod da TavSi<br />

sacemad, ase rom ar aris, es leqsebicaa<br />

amisi dasturi, naTelmyofeli imisa, ra<br />

unda SevinarCunoT, saxelmwifoebrivad<br />

rogor viazrovnoT.<br />

leqsebis sakmao nawili ama Tu im<br />

pirovnebas eZRvneba. maTSi gamokveTilia<br />

adresatis xasiaTi, midrekileba, pirovnuli<br />

mrwamsi da survili. zogierTi poeturi<br />

Txzuleba iseT adamianebzec mogviTxrobs,<br />

dRes rom aRar arian amqveynad. aseT<br />

striqonebSi mometebuli sevda Warbobs,<br />

wuxili rionis talRebiviT mCqefarebs<br />

imis gamo, rom isini didad gamoadgebodnen<br />

qveyanas, ukeTesad uWirisuflebdnen<br />

mamuls. axla ki Cven vqceulvarT maT<br />

Wirisuflad da saflavebSi Catanili maTi<br />

ocnebis gamxmovaneblad.<br />

WaSnikad erTi strofi:<br />

`da xevis saTlSi mze Caiwvela,<br />

cidan orsuli mTvare micqeris,<br />

Seni Tvalebis qurdulma elvam<br />

Wriloba gaxsna dauyuCebi~.<br />

asea, xanac trfobis iara ganuaxldeba<br />

poets, xanac iWvi SemsWvalavs mermisisa,<br />

xan is, xan es. rac mTavaria, yvelaferi<br />

leqsad gadmoiRvreba, leqsebSi gamJRavndeba<br />

tkivilic da imedic.<br />

ana erisTavi<br />

redaqciis minaweri:<br />

swored vefxia gavaSelis poeturi<br />

krebulis gamosvlas mieZRvna biznescentr<br />

`kalasSi~ gamarTuli SemoqmedebiTi saRamo,<br />

`kavkasia~ #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong><br />

miuxedavad mosaxleobis simcirisa,<br />

romelTa ricxvic ukve TiTze CamosaTvlelia,<br />

sofeli mainc cocxlobs, xmianobs.<br />

aqaurebi arc winaparTa ZirZvel tradiciebs<br />

Ralatoben.…ar aqvT gza (`gzas vambob,<br />

Torem ra gzaa~ didi <strong>vaJa</strong>s sityvebi<br />

gagvaxsendeba am gzis xilvisas) da Suqi,<br />

esec TavianTi ofliTa da SromiT moupovebiaT,<br />

Torem maTi mimxedavi da momkiTxavi<br />

aravin aris. `CvenTvis radioc damunjda,<br />

aba, televizors viRa mogvitans. es Suqic,<br />

xandisxan TveobiT daikargeba. varT bnelSi<br />

buebiviT, sadRac civilizacia da kargi<br />

cxovreba rom arsebobs, amas xevsureTisaken<br />

mimavali vertmfrenis xma Tu gvacnobs da<br />

gagvikvirdeba. xandisxan `kviris palitras~<br />

vkiTxulobT _ avtobusis Sofers vabarebT<br />

sxva uamrav wvrilmanTan erTad, xanac vinme<br />

stumrad mosuli Tu amoitans da ase vgebulobT<br />

xalx-qveyanais ambebs. avtobusic<br />

aRar dadis am xeobaze, adre ki dadioda,<br />

magram xalxisagan daicala aqauroba da is<br />

risTvisRa ivlida,~ _ ase tkivilnarevi<br />

iumoriT miTxres aqaurebma.<br />

axla iremTkaloze ukve aRaravin aris.<br />

Caivlis Tu ara fSavelTa dReobebi, gaukacrieldeba<br />

aqauroba da mTa-yelT siCume da<br />

mdumareba daisadgurebs, mxolod janRebi<br />

budebian Rilxevasa da akuSurais viwroebs<br />

da yvav-yornebis yrantali afrTxobs<br />

lomTaxosa da saTxeTgoris TvalSeuval<br />

fexdaukrav sanaxebs.<br />

dabla sofelSi ki oradori ojaxi<br />

rCeba, raTa pirutyvi gamoazamTron da<br />

sakuTari Tavic gamokvebon. moimaragon<br />

zamTris sarCo-sabadebeli, Torem Tu Tovlma<br />

Camoyara, maTi patroni da momkiTxavi<br />

aravin iqneba.<br />

aq ki maT mec vemSvidobebi im imediTa<br />

da rwmeniT, rom sxvas wels (gaisad) kvlav<br />

aval saaTengenod _ iremTkaloze qada-puriT<br />

da sanTel-kelaptriT, davlevT fSaur<br />

luds da xevisberic dagvamwyalobnebs.<br />

lamara koWliSvili<br />

fSavi-uZilauri.<br />

romlis organizebas didi amagi dasdo<br />

poetma juba Rebelma Rebelma.<br />

saRamos maspinZeli iyo biznescentr<br />

`kalasis~ warmomadgeneli Tengiz gavaSeli.<br />

saRamo mihyavda gia joxaZes joxaZes.<br />

RonisZieba sakuTari leqsebiTa Tu<br />

sityvebiT daamSvenes: sevarion nadiraZem,<br />

iza jaWvaZem, marine TeqTumaniZem, Tengo<br />

avsajaniSvilma, Sermadin qaldanma, nino<br />

maWavarianma, nino taryaSvilma, nino marsag-<br />

iSvilma, manana gelaZem, Temur WumbaSvilma,<br />

`...imis iqiT sazRvaria, sazRvars aqeT _ saqarTvelo.~<br />

ana erisTavma, Salva matuaSvilma, mayvala<br />

lipartelianma, elene gamgoniZem, SoTa<br />

kobiZem, Tamar farCuZem da sxvebma.<br />

mravalferovani saRamo<br />

daamSvena ansamblma<br />

`berikonma~ `berikonma~, romelsac uZ-<br />

Rveboda goCa gutaSvili gutaSvili.<br />

3


4<br />

m i y v a r x a r , m T a o , t i a l o . . .<br />

saxelmwifoebrivi zrunvis molodinSi<br />

xevsureTSi gamgzavrebisas gavicani giorwmindeli<br />

SoTa gogoWuri<br />

gogoWuri, , romelic Tavisi kuTxis didi<br />

gulSematkivaria. es mamulis moyvare kaci adgilis<br />

dedas acocxlebs.<br />

mivuaxlovdiT giorwmindas Tu ara, batonma SoTam<br />

saxlSi SegvipatiJa. aq davibade, ramdeni dabadeba da<br />

ramdeni sikvdili maxsovs, ramdeni adamianis xelSi<br />

gavizarde. is sulkurTxeulebi aRar arian, rac CemTvis<br />

didi tkivili da tragediaa, vinc sulierebas maziara,<br />

riTac Tavi SeiZleba moviwono, ambobs SoTa gogoWuri.<br />

misTvis erTaderTi Svili _ zviadi, erTaderTi<br />

SviliSvili-natalia aris misi didi sixaruli, meuRle- meuRle-<br />

asia dalgatova, erovnebiT avarieli, mSvenieri qalia da<br />

daRestnis sofel gunibodan aris gamoTxovili.<br />

SatilSi kavSirgabmulobis xazi gauqmda. CvenTan<br />

raionTan damakavSirebeli xazic ar aris. gesi gvaqvs,<br />

magram misi xelmZRvaneli uxelfasod muSaobs. SarSan<br />

wylis sistema gaiyina, milebia mosatani da mTlianad<br />

mosagvarebelia wylis sistema.<br />

hesi biujetSi zis, magram ori <strong>weli</strong>a mis ufros _<br />

daviTs xelfasi ar miuRia. SatilSi gesis ori operatoria<br />

saWiro. xevsurebi Zalian gagvabraza gazeT `qronikaSi~ da-<br />

gadarCeba da upatronod darCenil adgilebs gadamTielebi<br />

daepatronebian.<br />

am sevdiani tonis Semdeg, poeturi muziT Sepyrobili<br />

mixeil WinWarauli `galeqsebaze~ gadavida, ramac karg<br />

xasiaTze dagvayena me da Cemi vaJiSvili _ laSa-giorgi<br />

kraveiSvili da ZmisSvili eka eka jaWvaZe jaWvaZe. ai, is kafiac,<br />

romelic Satilis sakrebulos yofili Tavmjdomaris _<br />

nodar jalabaurisadmia gamoTqmuli:<br />

gamgebeli myavs Soferi<br />

qveyanas vazanzareba,<br />

ar ezareba oboliCs<br />

Stampis da beWdis tareba.<br />

moxeveebis diswulsa<br />

saqmeSi swyalobs `sameba~.<br />

kvexnaSic aris Zlieri<br />

myinvarwvers Saedareba,<br />

nisliviT maRla aiwevs<br />

zemodan daefareba,<br />

ukan arasdros daiwevs,<br />

TavCaRm ar Caefareba.<br />

beWdilma cilismwameblurma werilma Samil qorToSiZeze<br />

qorToSiZeze,<br />

<strong>vaJa</strong> WinWarauli _ arqiteqtori, Satilis<br />

arqiteqtoruli kompleqsis restavratori<br />

_ Satilis koSkebi Sua saukuneebSi aris aSenebuli,<br />

romelma sulmoklem dawera da gazeTs vin miawoda es<br />

rogorc administraciuli erTeuli. saqarTvelos saTa-<br />

informacia. es iyo Zalze amazrzeni, cilismwamebluri da<br />

vadoebSi ar Sedioda xevsureTi da TuSeTi, saqarTvelos<br />

simarTles moklebuli werili, roca lamis Tavze dagvemxo<br />

saeklesio eparqiebs ar eqvemdebareboda es ori kuTxe.<br />

ca _ 2008 wlis ruseT-saqarTvelos omis dros.<br />

Satili iyo sabrZolo kompleqsi, sameurneo nawilebi<br />

sofeli biso _ qeTelaurebis sagvareulos saofeliao,<br />

xaxmati-aludaurebis<br />

aludaurebis, xaxaboSi _ mindikaurebi cxovroben,<br />

mixeil WinWarauli<br />

gareT iyo gatanili da aqaurebisTvis acexi sazamTro<br />

samyofeli iyo. zamTars iq cxovrobdnen, zafxulSi ki,<br />

xaxiaurebi da xosiaurebi, mucoSi _ daiaurebi daiaurebi, ardotSi<br />

roca mtris Tavdasxmis saSiSroeba Seiqmneboda, nagebobebis<br />

zviadaurebi da murRuevebi murRuevebi, arWiloSi _ zviadaurebi<br />

zviadaurebi,<br />

SenaxvisaTvis saWiro pirobebi. asea 2000 wlis Semdegac,<br />

lebaiskarSi da kistanSi WinWaraulebi<br />

WinWaraulebi. arxotis (asas)<br />

arc aravin mixdis qiras. am mxriv mZime mdgomareobaSi var<br />

xeobidan _ gaburebi, wiklaurebi, wiklaurebi, oCiaurebi, jabuSanurebi,<br />

jabuSanurebi<br />

Cavardnili. hipertoniiT maRal wneviani, kuWis wyluliT<br />

blodan _ gigaurebi gigaurebi.<br />

daavadebuli pacienti myavs, tuberkuloziT,<br />

qronikuli hepatitiT<br />

da naRvlis buStiT daavadebulebi.<br />

samkurnalod ar mogvepoveba medikamentebi.<br />

mogvinaxules duSeTis raisaavadmyofos<br />

eqimebma da medikamentebiT<br />

SeZlebisdagvarad aRmogvi-<br />

Cines daxmareba. maTgan gansakuTrebuli<br />

yuradReba gogi kobiaSvilma<br />

kobiaSvilma,<br />

misma meuRlem _ lali kobiaSvilma,<br />

nona braWulma da sxva eqimebma<br />

gamoiCines. pacientebi gasinjes,<br />

mkurnaloba dauniSnes da aqedan<br />

vinc ki duSeTis saavadmyofoSi moxvdeba,<br />

uangarod daexmarebian gamokvlevebsa<br />

Tu mkurnalobaSi. es eqimebi<br />

alali guliT modian da isini kvlav<br />

gvestumrebian. dagvpirdnen, rom<br />

mogvamarageben Sesaxvevi masalebiTa<br />

da medikamentebiT.<br />

did yuradRebas iCenda jandacvis<br />

yofili ministri lado<br />

xvTiso murRuevi _ Cven miwis saWreli weraqvebi<br />

WipaSvili WipaSvili. mohyavda eqimTa brigada da mohqonda humani-<br />

varT. roca vinmes vWirdebiT, maSinRa vagondebiT, magalitaruli<br />

daxmareba, magram vertmfreniT uReltexilamde<br />

Tad, arCevnebis periodSi, anda sxva dros.<br />

mosulebi didxans, TiTqmis ori saaTis ganmavlobaSi<br />

miRmaxevis dacla dawyebulia, Tu ase gagrZelda, sam<br />

trialebdnen haerSi da uamindobis gamo ukan gabrundnen.<br />

welSi aq aRaravin darCeba. cxovreba gausaZlisia. roca<br />

maT sikeTes aqaurebi arasdros daviviwyebT.<br />

humanitaruli daxmareba Semodis SatilSi, miRmaxevis<br />

rac Seexeba xevsureTis sxva saWirboroto sakiTxebs,<br />

mosaxleobaze aravin fiqrobs. muco, xonisWala, ardoti,<br />

Zalze mZimea da savalalo, xalxi gamudmebiT stovebs<br />

andaqi, arWilo, xaxabo, sruliad upatronod aris mi-<br />

mTas da barad miemgzavreba. piriqiTa xevsureTSi, kerZod<br />

tovebuli da yovelgvari yuradRebis gareSe darCenili.<br />

miRma xevidan _ muco, ardotis,<br />

guldasawyvetia, rom xoisWalidan ukve sami ojaxi gadaxonis,<br />

arWilos, andaqis, xaxbargda,<br />

ori ardotidan, ori andaqidan. erTi ojaxiRa<br />

abos soflebidan ukve ocamde<br />

iyo arWiloSi da isic wavida. dResdReobiT andaqSi erTi<br />

ojaxma datova xevsureTi da<br />

ojaxiRaa. erT-or <strong>weli</strong>wadSi isic wasvlas apirebs.<br />

sxvadasxva adgilebSi gadasax-<br />

ardotidan male sami ojaxi gadasaxldeba: Sio zvia- zvialda.<br />

aseve daicala kistani da<br />

dauris, wiqa zviadauris da uSang ardotelisa<br />

ardotelisa.<br />

lebaiskari lebaiskari. mosaxleoba giorw<br />

mucodan raJden daiauris ojaxma datova samosaxlo.<br />

mindidan da gurodanac midis.<br />

iago daiauric midis. xonisWalidan xvTisuka SeTekauri<br />

Semodgomaze aiyrebian giorgi,<br />

da mgoni aqac aRaravin rCeba.<br />

niko, mixeil gogoWurebis<br />

SarSan xonisWalaSi aleqsi SeTekauris ocdaaTi wlis<br />

ojaxebi. mosalodnelia mTli-<br />

colSvilianma vaJma Tavi moikla. rogorc xevsurebi xsnian,<br />

anad daicalos piriqiTa xevs-<br />

sasazRvro saguSago anatorTan mdebareobs (salocavTan).<br />

ureTi. xandaxan urTierT wambaes<br />

adgili Zlieria, salocavs ekuTvnis, imdenad didia<br />

ZvelobiTac xdeba. Satilidanac<br />

aRniSnuli xat-salocavis Zala, rom zemoqmedebas axdens<br />

ramdenime ojaxi apirebs barSi<br />

adamianze da genadis TviTmkvlelobas amas ukavSireben.<br />

gadasaxlebas, rac aqaurebisTvis<br />

irakli WinWaraulis sikvdilis mizezad anatoris<br />

metad mtkivneulia…<br />

salocavs asaxeleben. xevsureTis xevisberebic amas ambo-<br />

sadReisod aranaiben.<br />

maT arasworad miaCniaT saguSagos arseboba<br />

ri yuradReba ar igrZnoba<br />

anatorze, sadac dRes sasazRvro saguSagoebia.<br />

xelisuflebis mxridan, magram<br />

mixeil WinWarauli: _ Sps `Satilis<br />

vfiqrob es droebiTia, imeds<br />

saeqimo ambulatoriis direqtori.<br />

vitovebT moiclis Cveni mTav-<br />

_ gvesaWiroeba. ambulatoriis Senoba.<br />

roba mTielebisTvisac. saxelm-<br />

isev sakuTar binaSi viReb avadmyofebs. aqve<br />

wifoebrivi zrunvis gareSe ver<br />

vinaxav medikamentebs. Tumca ar aris misi<br />

kompleqsSi afarebdnen Tavs.<br />

aq mxolod WinWaraulebis, gvari saxlobda, romlebic<br />

cxra Stod iyofoda. Satilis kompleqsSi ganTavsebulia<br />

rogorc sabrZolo yofiTi, ise sakulto daniSnulebis<br />

obieqtebi. misi kompleqsis TiTo cixe-saxlSi, TiTo ojaxi<br />

cxovrobda. aqedan gamomdinare, mTlianad kompleqsSi samocamde<br />

ojaxi binadrobda. rac istoriam mis Sesaxeb cnobebi<br />

Semogvinaxa, yvelaze didi ngreva 1813 wels momxdara,<br />

romelic e. w. aleqsandre batoniSvilis ajanyebas saxeliT<br />

aris cnobili. maSin ruseTis zarbaznebiT SeiaraRebulma<br />

armiam didi ziani miayena Satilis koSkebs.<br />

meore didi ngreva mohyva meoce saukunis 50-ian<br />

wlebSi komunisturi reJimis dros Catarebul represiebs.<br />

xalxis masiuri gadasaxleba mimdinareobda ormoci wlis<br />

ganmavlobaSi da upatronod darCenil mTels kulturul<br />

da sulier garemos anadgurebda.<br />

koSkebis restavraciis pirveli etapi gasuli saukunis<br />

70-80-ian wlebSi ganxorcielda. meore etapi ki msoflio<br />

bankis daxmarebiT 1999-2003 wlebis monakveTSi monakveTSi. amis Sedegad<br />

kompleqsis ZiriTadi nawilis kedlebi gamagrda da<br />

gadaixura, moxda adaptireba. Tanamedrove moTxovnilebebis<br />

Sesabamisad ramdenime mosaxlis sacxovreblad maTi cixesaxlis<br />

aRdgena moxerxda. Satilis istoriuli kompleqsi,<br />

wisqvilebisa da sxvadasxva sameurneo nagebobebis garda<br />

64 obieqts moicavs.<br />

redaqciis minaweri:<br />

aRdgeniTi procesi SatilSi satendero pirobebSi<br />

mimdinareobda. erT-erTi kompleqsis restavratorTagani<br />

gaxlavT adgilobrivi mkvidri, arqiteqtori da saxelovani<br />

xevsuri <strong>vaJa</strong> WinWarauli. rogorc man gviTxra koSkebs<br />

esaWiroeba gamudmebuli yuradReba da pirvandeli saxe<br />

rom daibrunos, kvlav bevri samuSaoebia Casatarebeli.<br />

esaubra<br />

iza jaWvaZe<br />

`kavkasia~ #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong>


atono rezo,<br />

afsus, rom kritikosi ara var<br />

da Cemi Sefasebis logikuri dadastureba<br />

ar mexerxeba. ramdenime<br />

nawarmoebia qeCoSi rom miTrevs<br />

da Tavs makiTxvinebs, maT Sorisaa<br />

`CurCuls gadaCveuli kaci~.<br />

xan did mozaikas magonebs,<br />

xanac minanqars. Cven ara marto<br />

didi poetebi, didi mwerlebic<br />

gvyavs (ubralod mcirericxovani<br />

eri varT).<br />

rom ar CamovTvalo, daviT<br />

kldiaSvilic kmara.<br />

wavikiTxe Tqveni romanis<br />

(romanze meti da sxva) Sefasebebi,<br />

mainc damrCa ukmarisobis grZnoba.<br />

romanis daStampul kanonebs<br />

arian miCveulni. am wignis ara<br />

erTi nakveTi mTeli romanis fasia.<br />

es raRac axalia, sasiamovnod<br />

axali, raRac procesis dagvirgvineba-Tavmoyraa.<br />

amxela `aparaturaSi~<br />

erTxel ar mombezrebia.<br />

sul ginda ikiTxo, gagrZeldes.<br />

es sinaTliT gajerebuli<br />

sivrcea, sadac bunebriv bindbundsac<br />

sinaTle Sesevia. dakvirvebuli<br />

Tvali, da zusti ena, es<br />

ori upirvelesi aucileblobaa<br />

didi mwerlobisaTvis. ramodena<br />

sikeTe da onavrobaa. Zalian saintereso<br />

da mravalmxrivi kaci xar!<br />

xom giTxari Cemi enciklopediuri<br />

megobari xar-meTqi! ise<br />

amtkiceb Sen sidides, rom verc<br />

rigiTi mkiTxveli da verc gonebanavarjiSeb-datanjuliprofesionali<br />

azrze ver modis.<br />

am wigns mamulis surneli<br />

aqvs, Cemi winaaRmdegobebiT savse<br />

mamulisa?<br />

me dostoevskize, heseze,<br />

servantesze… gazrdili kaci var<br />

da aseTi rameebi ar unda Seme-<br />

Salos. (servantesi dedamiwaze<br />

yvela mweralze didi mgonia).<br />

me pauzis Semdeg isev wavikiTxav.<br />

ratomRac mgonia am wigns<br />

unda mohyves sxvac, darwmunebuli<br />

var!<br />

Zaan meama `caca~. meama dekemberi,<br />

xelTaTmani, TamTa, kargad<br />

meniSna.<br />

<strong>genialuri</strong>a _ `…roca puris<br />

naWers madianad Wamda (da ara<br />

miirTmevda) da Tavisi farTo,<br />

qarTuli TvalebiT mTel qveyanas<br />

zed ayolebda.~<br />

(sxvaTa Soris, meore dRes is<br />

gogoc gaxsovda da xelTaTmanic.<br />

asea).<br />

aseT simarTleebs maSin<br />

weren, roca `raRaceebi~ marTla<br />

mTavrdeba.<br />

asaks ganicdi! bunebrivia,<br />

fizikur, kalendrul asaks, Torem<br />

WeSmarit xelovans asaki ara<br />

aqvs.~<br />

Sens stabilur gonierebas,<br />

roca gulwrfeloba anedlebs,<br />

<strong>genialuri</strong>a (aTasgzis madloba).<br />

... neli kviciani... sulis-<br />

SemZvrelia... aseTi wignebiT kacobrioba<br />

ukeTesi xdeba.<br />

me araferi mikvirs, Cexovic,<br />

wakiTxuli maqvs Tavis droze,<br />

merimec, cvaigic, hamsunic da…<br />

es wigni Sedevrebis Taigulia,<br />

aseTi Rrma, gulismieri codna,<br />

TvalisaTvis dafaruli, ufaqizesi<br />

Sreebi, amxela sikeTe…<br />

qveteqstebi. samive droSi erTdroulad<br />

yofna.<br />

luiza _ murmani `bare ori<br />

qali dalaparakebia sayvarlis<br />

loginidan Tavis qmars~. kiazo,<br />

erTi xelismosmiT, yvela drois<br />

sazogadoebis maradiuli wevri.<br />

`rom gadamarCinon, gavgi-<br />

Jdebi, raRacnairad lamazia: Sen<br />

moxval Cemi gaSvebis qaRaldiT<br />

da me cocxali aRar dagxvdebi...~<br />

(ras Svrebi, ar gecodeba mkiTxveli?!)<br />

`im RamiT Sin ar mivsulvar~<br />

_ ramodena wnevaa, es erTi<br />

ubralo fraza ukve Rirebulebaa<br />

savse idumalebiT, raRac dafarulad<br />

sainteresoTi.<br />

Sorenas istoria...<br />

didi xania kefa ar dambur-<br />

Zgvlia.<br />

RmerTma Seginaxos!<br />

`lamis tirili daiwyo. saxlSi<br />

qali iyo, morCa da gaTavda.~<br />

ase, mxolod didi ostatebi<br />

weren!<br />

TaTrul dasaxlebaSi sanovagis<br />

SesaZenad wasvla _<br />

CemTvis saocrebaa amdeni Suqi,<br />

amdeni Tvalmargaliti, amxela<br />

siyvaruli da sevda piradistoriuli.<br />

qarTuli bgera-marcvlis,<br />

sityvawyobis CuxCux-wkriali,<br />

eleT-meleTi, qarTuli sityvis<br />

patiosneba! iSviaTia saxeTa aseTi<br />

galerea, kalmis wvalebis gareSe<br />

Camoqnil-Camogviristebuli.<br />

gulisSemZvrelia mamaSvil sxirtlaZeebis<br />

istoria (titanuri<br />

Sromaa gaweuli).<br />

Zveli Cekisti janaSia rom<br />

yveba _ aseTi saocrebebi erT<br />

sicocxled miRirs! weris survili<br />

miCndeba dauZleveli survili<br />

werisa, am gancdis gamowveva<br />

gigantebs ZaluZT!<br />

jado-dialogebi, `dakarguli<br />

aslariani~, `ilos sizmari~,<br />

`Jirafi~, axalgazrda scenaristis<br />

eqimebTan Sexvedra,<br />

`Sen ggonia maxsovs?~ (erTi<br />

eqimis pasuxi) <strong>genialuri</strong>a! ur-<br />

Tulesi fsiqologiis aseTi wvdoma<br />

da codna...<br />

me dabeWdvisTanave wavikiTxe<br />

novela, romelmac qariSxlebi<br />

gamoiwvia.<br />

marTalia, Tema faqizia, Tumca<br />

eris cxovrebaSi dgeba iseTi<br />

periodi, roca mweralma zarebs<br />

unda Semokras, Tundac vinmes<br />

yuri etkinos, raRac unda moimoqmedos,<br />

`daaSTos~, raTa ufro<br />

did danaSauls aaridos eri.<br />

ra uceb dagiviwyes aTwleulebis<br />

Rvawli da turebiviT<br />

wamogesien, mouTmenlebi!<br />

arada am novelaSi, piradad<br />

me, davinaxe didi tkivili, didi<br />

protesti, Seurigebloba Rirsebis<br />

dakargvis mimarT...<br />

rezo miSvelaZe ar aris<br />

axlomxedveli mwerali, ar codnoda<br />

ras werda, ubralod, sazogadoebis<br />

nawili ar aRmoCnda<br />

pirovnul mzaobaSi.<br />

nuTu is hgoniaT am dalocvilebs,<br />

rom sxvaze metad uyvarT<br />

mamuli.<br />

es cruerovnuli faxafuxi<br />

namdvili mtrisTvis Semoin-<br />

S e m o q m e d e b a<br />

axos zogierTma. arc erTs ar<br />

uyvars Senze metad istoriuli<br />

faqtebis erTguleba, arc Senze<br />

ukeT icnoben qarTuli genis<br />

aminds, <strong>qarTveli</strong> kacis Sinagan<br />

meurneobas.<br />

istoriografia eyrdnoba<br />

faqtebs, moicavs xiluls, is<br />

mainc SezRudulia da es asec<br />

unda iyos mwerloba (xelovneba)<br />

xilulTan erTad uxilavsac<br />

gulisxmobs, es ar aris racionaluri<br />

codna, es is codnaa, bevrisTvis<br />

xurmas rom warmoadgens.<br />

rezo miSvelaZes warsulSi<br />

ki ar Seepara eWvi, Tanamedroveobam<br />

da misma realobam dazafra<br />

da pirSi uTxra, rogorc mokeTesa<br />

da Wirisufals ekadreba:<br />

`an Tqven ara xarT imaTi<br />

STamomavali, an Tu Tqven xarT<br />

is vinc xarT,<br />

maSin isini sizmari yofilano!~<br />

ase icis didma siyvarulma<br />

didi mwerlisam,yvela ver miuxvdeba<br />

da iaffasiani spekulaciiT<br />

mis gaSavebas Seecdebian! amis<br />

gamocdileba aqvs istorias da<br />

es pirvel rigSi istorikosebma<br />

ician, albaT.<br />

istorikosebTan (did nawil-<br />

Tan) kamaTi SeuZlebelia, isini<br />

sworxazovnad azrovneben da verc<br />

gaamtyuneb.<br />

me TvaldaxuWuls mjera<br />

didgorisac da 100 000 mowa-<br />

`CurCuls gadaCveuli kacis~ gamo<br />

misac, magram amaT rom vucqeri,<br />

am sayovelTao dacemas da lpobas,<br />

zogjer yvelaferi sizmari mgonia,<br />

adamiani var me da sul<br />

frTagaSlili ver viqnebi, an ki<br />

mWirdeba frTebi SemosazRvrul<br />

sivrce-sapatimroSi?!<br />

ram SeaSinaT? rezo miSvelaZe<br />

istorias Secvlida erTi<br />

noveliT?<br />

egeni egeTi gaveSebiT imaT<br />

ebrZolon, TvaldaxelSua suls<br />

rom taceben, xorcs rom aglejen,<br />

gareulsa Tu Sinaurs. misamarTi<br />

SeSliaT, gezs acdenian!<br />

rezosi ki ar unda eSinodeT,<br />

aramed im mizezebisa, ris gamoc<br />

rezo miSvelaZem zarebs Semohkra!<br />

is ki ar unda eTqvaT: es<br />

rogor dawerao, _ aramed, _ es<br />

ratom dawerao?<br />

am novela-tkivilis irgvliv<br />

momxdari faqti maZlevs saSualebas<br />

vTqva:<br />

qarTvels unda Tavi warmoa-<br />

Cinos janmrTelad, Zalian unda,<br />

magram, vai, rom avad aris da<br />

mizezi mis sulSia, mis gonSia.<br />

qarTvelma unda aiRos gezi `Sinisaken~<br />

_ sakuTari Tavisaken!<br />

* * *<br />

diax, yvelam Tavisi wili<br />

`yumbara~ unda aafeTqos, magram<br />

es afeTqeba Tanadrouli da erT-<br />

drouli unda iyos, rac Seexeba<br />

msxverpls, mas veraferi Caanacv-<br />

lebs, Cems `werilSi qarTvels~<br />

_Si amas vtiri, vCivi da vyviri.<br />

vin momismina?<br />

maxsovs erT-erT werilSi,<br />

Tqvendami gamogzavnilSi, vwerdi<br />

_ araa saqarTvelo Cemi Rirsi- Rirsi-<br />

meTqi _ (es werili mweralTa<br />

kavSiris win manqanaSi Cajdomis<br />

win, xelSi gadmogeciT) cota ar<br />

mogewonaT, vici me es!<br />

magram es Cemi sityvebi pro-<br />

testi iyo eris brbod qcevis<br />

sawinaaRmdegod, da sibraluli<br />

`kavkasia~ #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong><br />

brbodan gamorCeuli pirovnebebis<br />

(Tundac `gela kirTaZis~ mimarT).<br />

maSasadame, es wigni aris<br />

yvela drois, yvela Taobis wigni,<br />

marTali wigni, samagido wigni.<br />

ar mombezrdeba `mwuxris~ kiTxva.<br />

es wigni `Cemi wignia!~ es<br />

wigni zneobrivi wignia, sulisaT-<br />

vis margi da tkivilmomfonebeli,<br />

gonebisaTvis kargi puri da gu-<br />

lisTvis kargi marili.<br />

qarTvelebma Zils da ZilSi<br />

xelfexis qnevas Tavi unda daanebon<br />

da gaigon, rom qarTul mwer-<br />

lobaSi moxda udidesi movlena _<br />

`CurCuls gadaCveuli kaci~.<br />

pativiscemiT<br />

goCa xaranauli.<br />

redaqciis minaweri:<br />

batono rezo!<br />

didia Rvawli meoce saukunidan<br />

dawyebuli dRemde, Tqveni<br />

samwerlo, samecniero Tu sazogadoebrivi<br />

moRvaweobis sferoSi,<br />

Tqveni humanurobiT, simamaciTa<br />

da gautexelobiT didi kvali<br />

daaCnieT umZimesi kataklizmebiTa<br />

da winaaRmdegobebiT savse qarTul<br />

sulier cxovrebas.<br />

Tqven fasdaudebeli amagi<br />

dasdeT Cvens bedkrul, visgan<br />

aRar mitacebul da Sagrenis tyaviviT<br />

dapataravebul samSoblos.<br />

rogorc Cveni drois TvalsaCino<br />

poetma da publicistma<br />

goCa xaranaulma Tqveni romanis:<br />

`CurCuls gadaCveuli kaci~,<br />

recenziaSi aRniSna, marTlacda<br />

yvela CvenTaganisaTvis es wigni<br />

`Sedevrebis Taigulia~.<br />

gilocavT!..<br />

gisurvebT gautexelobas<br />

da kidev da kidev aseTi msoflio<br />

Rirebulebis romanebisa Tu<br />

novelebis Seqmnas Cveni<br />

uZvelesi da mravalsaukunovani<br />

<strong>qarTveli</strong> eris<br />

sadideblad.<br />

didi madloba<br />

Tqveni arsebobisaTvis!..<br />

5


6<br />

***<br />

RmerTma dalocas qurani,<br />

mTa uceb gadmomitora:<br />

gomboris mTebze ca gatyda,<br />

mTaT xedvnam gadamiyola,<br />

xanZrian kavkasionze<br />

lamazi ara iyo ra.…<br />

kaxeTs ki iwva sibnele,<br />

rogorc kameCi nikora.<br />

Turdoze nisli amoZvra,<br />

sigrile amoiyola,<br />

civis kldeebTan micocda;<br />

xev-yuris icis miyola…<br />

saqarTveloze lamazi<br />

arcara winaT iyo ra.<br />

***<br />

arwivis budeSi vzivar,<br />

ar vaxamxameb Tvalebsa,<br />

SoreTs gavcqeri guljavriT,<br />

Tan veferebi mTa-velsa,<br />

veRaras vSveli, WangebiT<br />

aWrian TiTo mtkavelsa,<br />

samSoblo-Cemi gul-RviZli,<br />

miirTves, moixmaresa,<br />

gamiCanages yoveli,<br />

feri ucvales aresa,<br />

saqmes ver Svelis kalami,<br />

xmali Tu arvin galesa,<br />

Turme cxovreba moiTxovs<br />

zogjer barTlomes Ramesa!...<br />

moulodneli kivili<br />

ZaRlsTan cunculebs<br />

patara lekvi,<br />

ra benieri xar axla, ZaRlo,<br />

Sen cxoveli xar _ kaci var<br />

me ki<br />

da me Sens bedTan<br />

verc moval axlo!..<br />

yelSi amomdis<br />

es zRvispireTi,<br />

arc fuli, aRarc mgzavris bileTi,<br />

momiyvaT!<br />

vinmes bavSvi Cavikra!<br />

vin xarT!<br />

xalxi xarT<br />

Tu sagiJeTi?!<br />

espaneTi<br />

15. XI. 2008 w.<br />

***<br />

Zils akrTobs axlos ar uSvebs<br />

Sav fiqri Savi Ramisa,<br />

uCumrad, ualaverdod<br />

yanwiT sma mware naRvlisa...<br />

sxvaT pur-tablisad gaxedvna<br />

Seni mSieri balRisa,<br />

CamomerTmia ufleba<br />

cudad yofnis da daRlisa...<br />

axal dRes unda vebrZolo,<br />

raRas davakleb Cavlilsa,<br />

albaT, asea survili<br />

zecierisa maRlisa,<br />

amisic madlobeli var,<br />

cocxlad yofna rom maRirsa!<br />

***<br />

p o e z i a<br />

gigla WinWarauli<br />

saqarTvelos periferiuli kuTxeebi da gansakuTrebiT mTis regionebSi<br />

mcxovrebni poeturi azrovnebiT, ganumeorebeli metyvelebiTa da<br />

gansakuTrebuli xibliT gamoirCevian. bunebis wiaRSi yoveldRiuri yofna<br />

SemoqmedTa uSualobis xarisxs amaRlebs da gauxunar xibls sZens maT<br />

Semoqmedebas.<br />

xatovnebiT da sibrZniT gajerebuli maTi leqsebi, kafiebi, Canaxatebi da<br />

moTxrobebi xom cis macocxlebeli namiviT efrqveva Cvens sulierebas.<br />

erTi aseTi RvTisnieri, SemoqmedebiTi niWiTa da vaJkacobiT gamorCeuli<br />

gomboris soflis gamgeobaSi Semavali pawawina sofel veronis<br />

mkvidri gigla WinWaraulia<br />

WinWaraulia, , romelic sali kldeebis simtkiciT<br />

da lurji iebis sinaziT Sepyrobili, yoveldRiur yoveldRiur mZime SromaSi Cafluli Cafluli<br />

aTen-aRamebs da mamuls sakuTari leqsebis aTasi feradovnebis koriantels<br />

ugzavnis.<br />

madridi.<br />

31. V. 2008w.<br />

Tqvenc ahyvavdebiT uCemod,<br />

gomboris mTaTa kalTano,<br />

male dadgeba is wuTi,<br />

rom Sevsva mec `sakarTano~,<br />

rom Cemi wili sicocxle,<br />

wvalebiT CamovaTavo,<br />

isev me mCagre, sxva _ ara,<br />

cxovrebis mkacro zamTaro!<br />

`kavkasia~ #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong><br />

2003.<br />

mTebi, mTvare da me<br />

isev mtkivneul xasiaTze var,<br />

axla Ramea _ leqsis akvani,<br />

da kaci ise uazrod vwevar,<br />

rogorc cixidan gamosayvani.<br />

arafers maZlevs leqsebis wera,<br />

arc es oTaxi _ TeTri sakani,<br />

sadRac davkarge me bediswera,<br />

axla sxva xorci maqvs da sxva sakani.<br />

ager iq, mTvarec amoiwvera,<br />

netav Tu naxa Cemi saxl-kari?<br />

Tu Cveni mTebis gixila wverma,<br />

maSin eg Suqi de mec damkari,<br />

rom am samebis mesame wverma<br />

vigrZno samSoblo gulis kankaliT.<br />

***<br />

Cemi samSoblos sve-bedi<br />

ekida Cemsav mklavzeda,<br />

Tu masze dardi gaTavda,<br />

numc micocxlia wamzeda!<br />

madridi<br />

2008 w.<br />

gabriel jabuSanurs<br />

salis kldeebis simtkice<br />

sinaze lurjTa iaTa,<br />

mkerdiT dagqonda, gabriel,<br />

wamali adamianTa.<br />

o, rogor meaxloblebi,<br />

meca mklavs Seni siaTa,<br />

veRarc ras cocxalTa vSveli,<br />

veRarc vaxareb WiaTa.<br />

***<br />

23. 04. 2003.<br />

sof. verona.<br />

gviSveleT, mamuliSvilno,<br />

droni dgan dasagmonia,<br />

sad gagonila mSvidoba,<br />

mTeli sicocxle omia!..<br />

uqmad naxarji sicocxle<br />

ardabadebis tolia,<br />

zogi erTxelac ver cxovrobs,<br />

zogis cxovreba oria,<br />

sicocxle samudamod ki<br />

yvelaze ufro sworia.<br />

***<br />

me gulissworad Segracxe,<br />

Sen ki maTxovrad CamTvale,<br />

me dRedaRame vukvnesdi<br />

mowmendil Rames _ mag Tvalebs.<br />

Senze tkiviliT vxunZlavdi<br />

striqonebs _ oqros TavTavebs,<br />

guls mcemdi, rogorc celis pirs,<br />

mxarje da ver gamaTave,<br />

wuxilis warRvna mimlekavs,<br />

Sena xar misi saTave...<br />

netavi, am Cems cxovrebas<br />

sul sxvebi ratom marTaven?<br />

***<br />

me RvTaebrivad miyvardi,<br />

viT wameyvane colada?<br />

ocnebiT mzisken mimyavdi,<br />

ver gcani gamomyolada.<br />

fiqric mzaravda imaze _<br />

siwminde Semomelaxa,<br />

eg kdema da eg sinaze<br />

mxecur alersSi menaxa.<br />

sxva datkbes Seni wyalobiT,<br />

vinc saTuTobis mteria;<br />

sxva gaZRes Seni qalobiT<br />

me giocnebeb feriad...<br />

me zeciurad gsaxavdi,<br />

gfiqrobdi caTa sworada,<br />

cas rogor Semovlaxavdi,<br />

viT wameyvane colada?!


sinanuli warmavalobisa<br />

viRaca rCeba, viRaca midis,<br />

gulsuwadinod viRac berdeba.<br />

Cems mkerds, SeWvartluls dro-Jamis bindiT<br />

kvlav siyvarulis cecxli edeba.<br />

momeci xeli, o, cisferTvala,<br />

rogorc yvavili ram sanukvari…<br />

Cqara, eSmakma aRar gagTvalos,<br />

rom mimwuxrisas aminTo kvari!<br />

vzi cxra mTas miRma gadakarguli,<br />

mkerds laRad vuSli niavTa frTonas.<br />

mo, magrZnobine Zala zRapruli<br />

da silamazis gamxade mona!<br />

mindia arabuli<br />

gazafxuli CargalTan<br />

iq, sadac aragvs Carglula erTvis,<br />

Sveli bRavis da eZaxis dobils,<br />

<strong>vaJa</strong>s ezoSi balaxobs erTi,<br />

meore <strong>vaJa</strong>s xmaurze morbis.<br />

kldeebs adneba yinuli sisvi,<br />

kinWuxze sZinavT nazamTral svavebs,<br />

<strong>vaJa</strong>is wyalTan xorxoci ismis,<br />

devebi veZas peSvebiT svamen.<br />

aragvi borgavs, Smagad, mrisxaned,<br />

beqebs awydeba mTvrali kaciviT,<br />

xevebze modis dila sisxami,<br />

mwvaned irTveba Wala nawvimi.<br />

gaielvebs da cis daquxebas<br />

Seebaneba WiuxTa eqo,<br />

totebganier beber muxebTan<br />

<strong>vaJa</strong> `baxtrions~ ukiTxavs fexons.<br />

mze mainc atans Rrublebis sisqes,<br />

fSanSi vardeba jurxas fariviT,<br />

gzebi gavida barisken, mTisken,<br />

aSra, amwvanda xomi, Tvalivi.<br />

mTebi gulmkerdze yvavils isxamen,<br />

zamTari kvdeba Tovlian beqze<br />

da enZelebi yovel sisxamze<br />

<strong>vaJa</strong>s fandurze mRerian leqsebs.<br />

p o e z i a<br />

`qarisa da wvimis qveyana~<br />

filologiis mecnierebaTa doqtori, profesori,<br />

kavkasiologi da poeti _ nodar ardoteli xevsureTSi<br />

_ sofel ardotSi mravalSvilian da saxelovan ojaxSi<br />

daibada, daamTavra barisaxos barisaxos saSualo saSualo skola skola da Tbilisis Tbilisis<br />

ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis universitetis universitetis filologiis<br />

filologiis<br />

fakulteti. fakulteti. TiTqmis TiTqmis 30 30 <strong>weli</strong>a <strong>weli</strong>a moRvaweobs moRvaweobs saqarTvelos<br />

saqarTvelos<br />

enaTmecnierebis enaTmecnierebis institutSi.<br />

institutSi.<br />

ardotelebis ojaxma 11 11 Svili Svili gazarda. aqedan ori<br />

_ sxvadasxva profesiasTan erTad poeti gaxlavT; murRva murRva<br />

ardoteli ardoteli da da nodar nodar ardoteli. ardoteli. murRvac mecnieria, miatova<br />

samecniero kariera da mSobliur ardotSi ardotSi gadainacvla,<br />

oTxwliani skolis direqtoric iyo. axla ki sazRvris sazRvris dacvis dacvis<br />

samsaxurSia.<br />

samsaxurSia<br />

isev nodar ardotelze:… mogzaurobda daRestanSi,<br />

saerTod, Crdilo kavkasiaSi da Tavi gamoiCina samecniero<br />

gamokvlevebiT da didi warmatebiT daicva samecniero<br />

xarisxebi.<br />

2004-2006 wlebSi igi cxovrobda da muSaobda didi<br />

umweoba<br />

ara uSavso! _ mogkiodnen qveynis zarebi<br />

da samSoblodan gadaxvewils nugeSsa gcemdnen.<br />

Sen ki ideqi martodmarto wyvdiad mzvareSi<br />

rtoapyrobili dedamiwis qerqidan mzemde.<br />

arc lerwamtana, arca moZme kacTnaSieri<br />

xels ar giqnevda, ar gixmobda gasamxneveblad.<br />

guldabzaruli, gaZarcvuli, gudamSieri _<br />

cidan ar Canda naTlis sveti da miteveba.<br />

rad moevline am samyaros esoden kenti,<br />

Tu oden calad gamosclidi sevdis fialas?<br />

`saqarTvelo da <strong>qarTveli</strong> poetebi~<br />

saqarTvelo yvela WeSmarit qarTvels uyvars da ra Tqma unda arc me var gamonaklisi. is ki ara da xandaxan mgonia, rom yvelaze<br />

metad me miyvars. roca ucxoeTSi var, erTi suli maqvs rodis davbrundebi Cems qveyanaSi. mirCevnia mSieri viyo, oRond qarTul<br />

cas da miwas vumzerde, vidre sxvagan komfortulad vicxovro. swored es gaxda mizezi Cemi sayvareli da gamorCeuli poetebis<br />

leqsebi wignad amekinZa. me TiToeuli <strong>qarTveli</strong> miyvars da Tu is Semoqmedic aris, aRtacebas ver vmalav. miCndeba survili, rom<br />

yvelas movefero da RmerTs madloba vuTxra maTi arsebobisaTvis. swored amitom Sevkribe 104 <strong>poetis</strong> patriotul Temaze Seqmnili<br />

leqsebi, romelTa striqonebSi warmoCenilia samSoblos didi siyvaruli.<br />

krebulSi Sevitane sxvadasxva Taobis avtorebi, romelTac sakuTari xedva da xelwera aqvT.<br />

wigniT saaxalwlod mivuloce Cems Zvirfas Tanamokalmeebs, Tu rogor gavarTvi Tavi mis Sedgenas, amas Tavad ukeT Seafaseben.<br />

am krebulis gamocemamde, mkiTxvels, ukve SevTavaze siyvarulis Temaze Seqmnili mcire anTologia, romelsac hqvia: `usiyvarulod~.<br />

madloba ufals, rom CvenSi kidev bevria qveynis erTguli da mosiyvarule adamiani. RmerTma dalocos TiToeuli maTgani da<br />

sruliad saqarTvelo.<br />

gTavazobT ramodenime leqss aRniSnuli wignidan:<br />

eTer zariZe<br />

sibriyve mefobs<br />

Camavalma mzem<br />

zRvis talRebSi Tavi daixrCo,<br />

saRamom bneli baldaxiniT<br />

dRe gaasvena…<br />

sibriyve mefobs,<br />

siyvaruli veRar maisobs,<br />

netavi wyvdiads<br />

Cveni Tavi ram gaaxsena?<br />

grigali gvitevs yvela mxridan,<br />

Smagobs, boboqrobs,<br />

xalxi SemkrTala,<br />

irgvliv yvelagan glovis zaria,<br />

kvlav gagviTene<br />

da imedis sxivs nu Cagviqrob,<br />

Sens wilxvedr miwas<br />

Seewie wminda mariam!!!<br />

gulo kobiaSvili<br />

saqarTvelo<br />

me gadamixsnes cisferi ZarRvi<br />

da Cemi sisxli Sesves siamiT,<br />

gadamiares saTuT gulmkerdze<br />

es meramdened _ floqvis TqrialiT!<br />

barbaciT vdgebi, gaognebulma<br />

rogor unda vTqva RvTisadmi aja _<br />

eTer zariZe.<br />

mteri marjvenas rom miseravda,<br />

Cemsav marcxenas epyra es maja!<br />

barbaciT vdgebi, cremli misvelebs<br />

naomarsa da sisxlian mxar-mklavs,<br />

barbaciT vdgebi, gadaWril ZarRviT<br />

vcdilob aRvamrTo droSa jvriani,<br />

marcxena xelSi urcxvad frialebs<br />

droSa Savi da floqvebiani!<br />

barbaciT vdgebi… es meramdened<br />

da aRar vici, Rirs ki adgoma?!<br />

es meramdened, es meramdened,<br />

mxolod eul muxls vuyri aRdgomas!<br />

zezva<br />

medulaSvili<br />

adgilis dedis monatreba<br />

Tvals micems Cemi savenaxeTi,<br />

agremc movukvde, veRar davxede.<br />

kai xania Cemi kaxeTi<br />

gemoze veRar movikaxeTe.<br />

kai xania, sevdiT morCiliT<br />

Sevitkbe Jangi, mtveri, neoni<br />

da maxrCobs gulze javrad moWrili<br />

vermogebuli sanaZleoni.<br />

ki, Cemi Tavi enacvalos SoTas,<br />

puSkins, nizamis, rables Tu li bos,<br />

magram dRes guli sxvagvarad SfoTavs,<br />

monatrebuli mSobliur libos.<br />

venacvale sxvaTac _ xaiams, dantes,<br />

britaneTis gaerTianebuli samefos dedaqalaq londonSi. londonSi.<br />

swored am dReTa gamoZaxili airekla <strong>poetis</strong> sulma da<br />

leqsebad Camoagvirista. winamdebare wignSi mxolod maTi<br />

nawilia Sesuli.<br />

poeziis moyvarulebs unda vauwyoT, rom didi xnis<br />

lodinis Semdeg (nodar ardotelis bolo poeturi krebuli<br />

daibeWda 1998 wels) mkiTxveli gaecnoba wigns, romelSic<br />

mxatvruli ostatobiT aris gadmocemuli samSoblos miRma<br />

myofi <strong>poetis</strong> miswrafebebi da gancdebi, mTel rig leqsebSi<br />

gamokrTis samSoblos siyvarulis, trfobis, vaJkacobis,<br />

maRali idealebis msaxurebisa da dedul-mamulis monatrebis<br />

diadi grZnoba.<br />

vulocavT poets am axal krebulis gamocemas. gasaxaria,<br />

rom sul male mkiTxveli miiRebs nodar ardotelis axal da<br />

vrcel poetur krebuls.<br />

gTavazobT leqsebs winamdebare wignidan.<br />

dawyvilebula irgvliveTi da ufro metic _<br />

umzire:mtredma satrfo<br />

mtredTan SeifrTxiala.<br />

momeci xeli! isev vkvnesi sasowarkveTiT,<br />

vinme lujTvalam gadadeviT Tavi saCemod.<br />

iqneb gaCvenoT oqros Tevzi _ siamis wveTi<br />

da sanetaro vel-mindvrebi iqneb gaCvenoT.<br />

rad iweweba es Rrubeli, o, mxiaruli<br />

yrmobis xana da barisaxo ram gamaxsena?<br />

ganvedi Cemgan, simartovev, qajebs _ aruli!<br />

silaRe mamkobs, mixaria TqvenTan darCena.<br />

25. 12. 2004.<br />

`kavkasia~ #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong><br />

gulo kobiaSvili.<br />

peles, pikasos, tals Tu karuzos,<br />

magram es guli Saraze davde,<br />

gavxade qveynis satartarozod.<br />

Sors ki, sazRaprod Ruis buxari,<br />

papas ulvaSze kvamli kidia,<br />

sarkmelSi mosCans blis xe mwuxari<br />

da weroebi samxriT midian.<br />

damdevs sizmarSi patara saxli<br />

da gacrecili lastis WiSkari,<br />

Zveli beReli da beRlis maRliT<br />

gaWenebuli caze ciskari.<br />

oh, is kiskasi patara biWi,<br />

TuSuri qudiT peplis mdevari!<br />

oh! motexili imisi kiWi,<br />

oh, moparuli yurZnis mtevani.<br />

gardaxda Jami, iZales wlebma,<br />

axla yoveli ukve Sors aris,<br />

Zneldeba drosTan xeldaxel Sebma, _<br />

`modis yiJiniT, rogorc korsari~.<br />

da mainc guli gulobas hbedavs,<br />

balRobis madliT naTelmosili,<br />

me Cem sayvarel adgilis dedas,<br />

ver movSordebi anTeosiviT.<br />

meZaxis kvlavac patara saxli,<br />

Cemi ocnebis TavSesafari,<br />

SoriT cimcimebs,<br />

mixmobs da daRlil<br />

sulSi Semodis,<br />

rogorc zRapari.<br />

7


damfuZnebeli, gamomcemeli<br />

da mTavari redaqtori<br />

iza jaWvaZe<br />

bolo gverdi<br />

saqarTvelos mSvenebav da varskvlavo!<br />

mTasa Tu barSi sacaa Semoabijebs<br />

Teona qumsiaSvilisa da misi<br />

pawawina vaJiSvilebis, ori wlis demetres<br />

da 9 Tvis jarjis, Teonas dis<br />

_ naTia qumsiaSvilis<br />

qumsiaSvilis, SvilTan _ mamukasTan<br />

erTad berdia da sofiko<br />

arabulebisaTvis dawyevlili 2010<br />

wlis 22 ivlisi… ivlisi aTengenobis uZvelesi<br />

dResaswaulis meore dRe, roca mucos<br />

xeobaSi sazareli sikvdili moevlinaT<br />

am mSvenier mTielebs… mucosTan axlos,<br />

sofel xoneSi swrafad momavali `jipi~<br />

xramis pirze mocurda, mdinare arRunSi<br />

gadavarda da Svidi adamiani imsxverpla imsxverpla.<br />

mTeli saqarTvelo SeZra am tragediam.<br />

im dros SatilSi gaxldiT. mzia<br />

wiklauris ojaxSi davideT bina da Semdeg<br />

megobarTan, poetTan da saxelovan sazRvris<br />

damcvelTan _ murRva ardotelTan mivemgzavrebodiT,<br />

Tumca am ubedurebis Semdeg<br />

iqiT raRa wagviyvanda.<br />

Cvens Tvalwin, iq sadac mTebi zRaprul<br />

falavnebs hgvanan, datrialda yvelaferi...<br />

daRupulebi SatilSi, pansionis SenobaSi<br />

Semoasvenes, sadac moedineboda<br />

xalxis nakadi. ase CagvSxamda mTaSi yofnis<br />

sixaruli.<br />

Teona qumsiaSvili TianeTis raionis<br />

sofel sionidan gaxldaT. iqve, sofel<br />

orxevSi daibada didi <strong>qarTveli</strong> momRerali,<br />

saopero xelovnebis brwyinvale warmomadgeneli<br />

niko qumsiaSvili da misi qaliSvili,<br />

medicinis mecnierebaTa doqtori,<br />

profesori, baton egnate fifias mowafe _<br />

rodam qumsiaSvili<br />

qumsiaSvili. rogorc Tavad Teona<br />

qumsiaSvilma miTxra, am gvaris meoTxe<br />

Taobis warmomadgeneli iyo. qumsiaSvilebis<br />

sagvareuloSi simRera iyo maTi sulis<br />

Semadgeneli nawili.<br />

<strong>weli</strong>wadi xdeba SenTan sevdiani gan-<br />

Sorebisa Cemo pirmSveniero da bulbulis<br />

xmiano Teona, aboboqrebulma da daundobelma<br />

mRvrie arRunma SvilebTan erTad Tan<br />

gaiyola Seni lamazi sicocxle, amasTan<br />

ganumeorebeli xma-simRerisa, gulSi Camwvdomi<br />

da marad dauviwyari, romelsac<br />

Tan sdevda raRacnairi sevda da ukidegano<br />

tragizmi.<br />

is cremliani da gulistkivilismomgvreli<br />

dReebi arasdros damaviwydeba.<br />

Satilis pansionis SenobaSi gadmosvenebisas,<br />

Sens svel samoss pirisaxidan gadmosuli<br />

sisxlis nakvalevi rom aCnda, erTi mklavi<br />

moxrili gqonda, albaT Svilebs akavebdi,<br />

vidre SegeZlo, demetre ki arRunma STanTqa.<br />

dResac mogtiris mTeli saqarTvelo,<br />

dardisgan dauZlurebuli deda fSavlis<br />

asulo da xevsureTis maradiulo dedofalo,<br />

mSvenieri <strong>poetis</strong> da momRerlis gela<br />

daiauris rCeulo rCeulo, dRemudam zrunavs<br />

redaqtori<br />

laSa-giorgi<br />

kraveiSvili<br />

redaqtoris moadgile<br />

diana gigiaZe<br />

ck<br />

Seni saxelis kidev ufro gandidebisa da<br />

gabrwyinebisaTvis.<br />

ai, axlac, 25 ivniss `mziurSi~ romelsac<br />

zRva xalxi eswreboda, gagimarTa<br />

Seni saxelobis xevsuruli simRerisa da<br />

poeziis saRamo...<br />

mSobliuri TianeTi da mSvenieri Ti-<br />

`fSavelebi ver Zleben uleqsod,<br />

leqsebic fSavelebs natroben...~<br />

fSauri folkloris Taviseburebebze lela razikaSvilma Tqva, iyo naTesavi <strong>vaJa</strong>-<br />

isaubra iv. javaxiSvilis saxelobis Tbi<strong>fSavelas</strong> mxridan.<br />

lisis saxelmwifo universitetis folkloris<br />

kaTedris profesorma tristan<br />

maxaurma maxaurma.<br />

scenaze cocxali kafia Sesrulda<br />

goCa CekuriSvilisa da gabrielgaraSvi- lis qaliSvil _ cisana garaSvils Soris,<br />

romelTac TiTqmis mTeli darbazi ovaciiT<br />

Sexvda.<br />

Zalze saintereso aRmoCnda cotne<br />

albuTaSvilis da mezobeli _ Jeboteli<br />

da aloteli megobrebis kafiebi, romlebic<br />

Cveuli fSauri iumoriT erTurTs tkbilad<br />

aleqsebdnen, Tan rogorc fSavlebs sCveviaT<br />

TiToeuli maTganisaTvis damaxasiaTebel<br />

niSan-Tvisebebze didi iumoriT amaxvilebdnen<br />

yuradRebas.<br />

saRamo daloca fSav-xevsureTisa da<br />

ar SeiZleba ar aRiniSnos duSeTis,Ti- aneTis, axmetis, Telavis gamgeblebis gamgeblebis, aseve<br />

lafanyuris municipalitetis rwmunebulis<br />

mxardaWera saRamos organizebaSi. rogorc<br />

mowveuli stumrebi aRniSnavdnen, aseTi mniSvnelovani<br />

RonisZiebebi, qarTuli sulisa da<br />

qarTuli fesvebis SenarCuneba-gadarCenis<br />

gzaze danTebuli is sanTelia, romelsac<br />

Caqroba arasodes ar uweria.<br />

saRamos mxardamWeri iyo saqarTvelos<br />

profesiuli kavSirebis gaerTianeba, romlis<br />

organizebiTac SesaZlebeli gaxda aRniS-<br />

nuli RonisZiebis maRal doneze Catareba.<br />

`fSavlebi ver Zleben uleqsod,<br />

leqsebic fSavlebs natroben,<br />

mec veRar gavZeli uleqsod<br />

Tiniko nayeuri<br />

TianeTis mitropolitma meufe Tadeozma Tadeozma.<br />

saRamos monawileebs siurprizi mouwyo<br />

da guli fSaurad vamRere~.<br />

axlaxans TbilisSi, profkavSirebis<br />

kulturis sasaxleSi, TbilisisaTvis<br />

sruliad uCveulo, araCveulebrivi saRamo<br />

gaimarTa. es iyo fSauri folkloris pirveli<br />

saRamo, romelic sulmnaT <strong>vaJa</strong> <strong>fSavelas</strong><br />

150 wlis iubiles mieZRvna.<br />

saRamo, rogorc Sinaarsobrivad, ise<br />

sanaxaobrivad, sakmaod emociuri da gansxvavebuli<br />

iyo. es iyo fSauri leqsis,<br />

fSauri simReris, fSauri cekvisa da fSauri<br />

sityvis zeimi.<br />

saRamo fSavis aRorZineba-ganviTarebis<br />

fondis mier iyo organizebuli, raSic<br />

udidesi wvlili poet mariam (sanaTa) xu-<br />

curaulma da fSauri poeziis didma qomagma<br />

da mkvlevarma vano beriZiaSvilma Seitanes.<br />

scenaze erTmaneTs scvlidnen meleqse<br />

fSavlebi _ elguja uZilauri, goCa<br />

CekuriSvili, miSa RaniSaSvili, cotne alal- buTaSvili, gabriel garaSvili da vin aRar aRar. .<br />

biZina mWedlurma da mzia musaSvilma luka<br />

mTibelaSvilisa da serapion rusulaSvilis<br />

leqsebi waikiTxes.<br />

ar SeiZleba sagangebod ar aRiniSnos<br />

maRaroskaris skolis direqtoris mziso<br />

Turmanaulis monawileoba da mis paralelurad<br />

debi nayeurebis simRerebi, TianeTis<br />

xalxuri cekvis bavSvTa qoreografiuli<br />

ansamblis gamosvla, romelTac fSavel<br />

qalTa STambeWdavi cekva Seasrules.<br />

maRaroskarSi dabadebulma da saxelovani<br />

maswavleblisa da <strong>poetis</strong> mixeil nayeuris<br />

qaliSvilma qsova-qargvis didostatma<br />

Tiniko nayeurma nayeurma, romelmac sworupovari<br />

sxvadasxva saxeobis fSauri nimuSebi<br />

gviCvena. profkavSirebis kulturis sasaxlis<br />

foieSi agreTve fSauri gamofena da<br />

sxvaTa xelnakeTi nivTebi. aseve iqauri<br />

samosi da sul axlaxans v. beriZiaSvilisa<br />

da Tamila gogolauris mier gamocemuli<br />

`fSauri poezia~ iyo gamotanili.<br />

rogorc saRamos wamyvanma poetma<br />

mariam xucuraulma sakmaod xatovnad<br />

SeniSna, fSavSi leqsi imdenad Zlieria, isea<br />

TiToeul fSavelSi poezia Casaxlebuli,<br />

rom `fSaurma poeziam fSauri cekva da<br />

simRera SeWamao~ da amdenad saRamoze Ziri-<br />

Tadi aqcenti swored poeziaze gamaxvilda.<br />

CvenTvis siurprizi iyo agreTve poet<br />

elguja uZilauris leqsis `ayvavebula<br />

aragvze deka~, `Satilis casaviT lurji<br />

gaqvs Tvalebi~ simReris avtoris soso<br />

pataraSvilis gamoCena da am simReris avtoriseuli<br />

Sesruleba, rasac darbazidan<br />

mxurvale ovaciebi mohyva.<br />

sityviT gamovida <strong>vaJa</strong>-<strong>fSavelas</strong> poeziis<br />

Tayvanismcemeli, lordi stiven-kaxaber<br />

lloidi-bagrationi<br />

lloidi-bagrationi, romelmac fSavelebs<br />

naTesavebi uwoda da rogorc amas<br />

<strong>vaJa</strong>-<strong>fSavelas</strong> saxl-muzeumis direqtorma<br />

amis saTqmelad modioda yvela fSaveli<br />

momRerali Tu moleqse da fSauri poeziiT,<br />

gamTbari gulebiT, galaRebulT acilebda<br />

saRamoze mosul stumrebs.<br />

eTer maTureli,<br />

saqarTvelos profesiuli kavSirebis<br />

gaerTianebis Tavmjdomaris moadgile.<br />

Tiniko nayeuris gamofenidan<br />

anelebi, fSavi, xevsureTi da sruliad<br />

saqarTvelo sul Seni simRerebiT xalisobs,<br />

saqarTvelos mSvenebav da varskvlavo<br />

_ Teona qumsiaSvilo!..<br />

saredaqcio sabWo: ivane wiklauri, rezo kobiaSvili,<br />

levan caluRelaSvili, giorgi iCuaiZe, nugzar idoiZe,<br />

nata borCaSvili, leila arCemaSvili, omar maruqaSvili,<br />

qeTevan mWedluri, gulo kobiaSvili, goCa xaranauli.<br />

gazeTi ar gamoxatavs arc erTi politikuri partiis interess, avtorebi<br />

Tavad ageben pasuxs masalebSi Setanili faqtebis sisworeze, avtorTa<br />

mosazrebebi SesaZloa ar eTanxmebodes redaqciis pozicias. gazeTidan<br />

masalis gadabeWdva redaqciasTan SeuTanxmeblad dauSvebelia<br />

iza jaWvaZe.<br />

milocva<br />

dabadebis dRes vulocavT:<br />

koba bedoiZes<br />

*<br />

rezo faCulias<br />

*<br />

rezo kobiaSvils<br />

*<br />

marine TeqTumaniZes<br />

*<br />

lali kandelaks<br />

*<br />

nana xomasuriZes<br />

*<br />

dodo biCelaSviliWirauls<br />

*<br />

mamida-ZmisSvilebs:<br />

reno,<br />

eka<br />

da<br />

mari jaWvaZeebs<br />

<strong>qarTveli</strong> mwerlebi: revaz miSvelaZe,<br />

mayvala gonaSvili, baRaTer<br />

arabuli, manana CitiSvili, tariel<br />

xarxelauri, zezva medulaSvili,<br />

koba arabuli, daTo takiZe, zaal<br />

botkoveli, zurab Toria, guguli<br />

togoniZe, gulo kobiaSvili, iza<br />

jaWvaZe, mzia xeTaguri, ramaz<br />

beraZe, marine TeqTumaniZe, erekle<br />

saRliani, Sermadin qaldani,<br />

qeTevan doliZe, eTer zariZe,<br />

megobari _ mayvala liparteliani,<br />

didi mwuxarebiT iuwyebian, rom<br />

gardaicvala TvalsaCino <strong>poetis</strong>, irma<br />

meburiSvilis vaJiSvili<br />

laSa CaCava<br />

da samZimars ucxadeben gansvenebulis<br />

ojaxs.<br />

misamarTi:<br />

kostavas q.#14<br />

tel: 52-16-38<br />

899-79-76-13<br />

dakabadonda<br />

koba bedoiZis<br />

dizaincentrSi<br />

www.bedoidze.site.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!