You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ingmar bergmani<br />
LATERNA<br />
<strong>MAGICA</strong><br />
Sveduridan Targmna<br />
lika CafiZem
1.<br />
me rom davibade, 1918 wlis ivlisSi, dedaCemi espanuri<br />
gripiT iyo avad. mec mZimed viyavi da amitom saswrafod<br />
iqve, saavadmyofoSi, momnaTles. erT dRes Cveni ojaxis eqimi<br />
gvewvia, damxeda da daaskvna: „SimSiliT mokvdeba es sawyali!“<br />
maSin bebiam dalarnaSi wamiyvana, soflad. matarebliT<br />
mgzavrobisas, rac maSin mTel dRes grZeldeboda, bebia<br />
CaiSi dambali orcxobiliT miklavda SimSils. sofels rom<br />
mivuaxlovdiT, TiTqmis mkvdari viyavi. bebiam saswrafod<br />
mipova ZiZa – saTno, qeraTmiani gogona mezobeli soflidan.<br />
misi daxmarebiT maleve movRonierdi, magram pirRebineba<br />
da muclis tkivili damCemda.<br />
Tumca, amis garda kidev sxva mravali avadmyofobac gadavitane.<br />
mudmivad sikvdil-sicocxlis zRvarze myofs, ver<br />
gadamewyvita, namdvilad mindoda sicocxle Tu ara. kargad<br />
maxsovs, rogor saSinlad vitanjebodi Cemi maSindeli<br />
mdgomareobis gamo. maxsovs ganavlis simyrale da sveli,<br />
gacveTili tansacmeli, Ramis naTuris mkrTali Suqi, mezobel<br />
oTaxSi gamavali Riad datovebuli kari, Cvili gogonas<br />
msubuqi sunTqva, nabijebis xma, CurCuli da wylis WurWel-<br />
Si areklili mzis sxivebi... yvelaferi maxsovs, SiSis garda.<br />
SiSi mogvianebiT gaCnda.<br />
sasadilo oTaxis fanjara aguris maRali kedliT Semo-<br />
Robil baRs gadahyurebda. iqve iyo xaliCebis dasabertyi<br />
adgili, sapirfareSo da nagvis urnebi, romelTa siaxloves<br />
mudam msuqani virTxebi dasunsulebdnen. xSirad vinmes<br />
kalTaSi mokalaTebuls maWmevdnen fafas wiTelkantian<br />
muSambaze Semodebuli nacrisferi TefSidan, romlis lurji<br />
yvavilebiT moqarguli TeTri minanqaric sarkmlidan<br />
Semosul sust Suqs ireklavda. drodadro gverdze an win<br />
vixrebodi da anarekls vakvirdebodi. Tavis moZraobasTan<br />
3
erTad anareklis formac icvleboda da swored maSin mewyeboda<br />
gulisreva.<br />
Cems maxsovrobas yvelaze cxadad swored es SemorCa...<br />
maSin SepargaTanisa da sTurgaTanis kuTxeSi mdebare<br />
Senobis zeda sarTulze vcxov robdiT. 1920 wlis Semodgomaze<br />
ki ostermalmSi, vilagaTanis 22 nomerSi gadavediT<br />
sacxovreb lad. binaSi axlad SeRebili, gaprialebuli parketis<br />
suni idga. sabavSvo oTaxSi xasxasa yviTeli linoleumi<br />
ego da Sua saukuneebis sasaxliTa da mindvris yvavilebiT<br />
moCiTuli Ria feris Storebi ekida. kargad maxsovs<br />
dedaCemis fafuki xelebi da zRaprebi, romlebsac xSirad<br />
miyveboda. isic maxsovs, erT dilas sawolidan wamomdgari<br />
mama rom Ramis qoTans daejaxa da daiyvira:<br />
– „akoce, karlson“!<br />
samzareuloSi mudam fusfusebda ori dalekarieli go -<br />
go na. orives simRera uyvarda da xSirad mRerodnen. vestibiulis<br />
meore boloSi Cemi Tanatoli cxovrobda, saxelad<br />
tipani – sazriani da fxiani gogo. Cven sxeulebs vudarebdiT<br />
xolme erTmaneTs da saintereso gansxvavebebsac vpoulobdiT.<br />
zogjer ufrosebi wagvaswrebdnen xolme, magram<br />
arafers gveubnebodnen.<br />
Cemi da rom daibada, oTxi wlis viyavi da maxsovs, im<br />
dRidan yvelaferi radikalurad Seicvala: am patara da<br />
msuqana arsebam sruliad moulodnelad yvelas yuradReba<br />
miipyro. mamaCemi axalSobiliT aRfrTovanebas ver malavda;<br />
dedaCemis loginidan gamomaZeves. eWvianobis demonma<br />
Tavisi klanWi Caaso Cems guls. vtirodi da vSfoTavdi,<br />
iatakze vi saqmebdi da sakuTar ganavalSi vgoraobdi. Cemi<br />
ufrosi Zma, visTanac adre verafriT vrigdebodi, axla<br />
Cems mokavSired iqca. zavi davdeT da erTad vawyobdiT<br />
gegmebs im patara, saSineli arsebis mosaklavad. Cemma Zmam<br />
gadawyvita, es sapasuxismgeblo saqme me Semesrulebina.<br />
mec, ra Tqma unda, Sevifere da gadavwyvite, Sesaferis<br />
moments davlodebodi.<br />
4
erT mSvidsa da mzian naSuadRevs mSoblebis saZinebelSi<br />
Sevipare, skami sawolTan mivaCoCe da zed avZveri. cota xans<br />
ase videqi da Cemi dis patara, putkuna saxesa da dorblian<br />
tuCebs davyurebdi. Cemma Zmam konkretuli miTiTebebi momca,<br />
Tu rogor unda momeyvana sisruleSi Cveni Canafiqri.<br />
me ki, imis magivrad, rom kiserze wameWira xelebi, pataras<br />
gulze davaweqi. SeSinebuls gamoeRviZa da sulisgamyinavi<br />
kivili aRmoxda. lurj, wylian Tvalebs aqeT-iqiT acecebda<br />
da gaocebuli miyurebda. pirze xelebi avafare da erTi<br />
nabijiT win gaviwie, rom ukeT wameWira xelebi, magram fexqveS<br />
sayrdeni gamomecala da iatakze gaviSxlarTe.<br />
amgvarad, Canafiqri, romelze ocnebac ki udides siamovnebas<br />
mgvrida, sruliad moulodnelad saSineli kraxiT<br />
dasrulda!..<br />
bavSvobisdroindel suraTebSi viqeqebi, warsulis Ti -<br />
To eul suraTs lupiT vakvirdebi da vcdilob Cems bundovan<br />
grZnobebSi gaverkve. dedaCemi mogonebebSic Zalian<br />
momxiblavia; vgrZnob, rom igi yovelTvis namdvili da uangaro<br />
siyvaruliT miyvarda. farTo Sublze Suaze gayofili<br />
sqeli Tma metad gamohkveTda misi saxis naz ovals, rbil,<br />
mgrZnobiare tuCebsa da gamWol mzeras. lamazi warbebi<br />
hqonda da patara da Zlieri xelebi.<br />
dedis mimarT gansakuTrebuli grZnoba oTxi wlisas ga -<br />
miC nda, Tumca Cvens urTierTobas bevri sirTulec axlda<br />
Tan: mas Cemi pedanturi xasiaTi, xSirad ki Cemi zedmeti<br />
sinaze da aRtyineba aRizianebda. aseT dros civi da ironiuli<br />
toniT micilebda Tavidan, me ki pasuxad sibrazisa<br />
da imedgacruebis cremlebi maxrCobda. dedas bevrad<br />
ukeTesi urTierToba hqonda Cems ZmasTan, mas yovelTvis<br />
icavda mamaCemisgan, romelic gansakuTrebuli simkacriT<br />
gamoirCeoda Cemi Zmis mimarT da dasjis mizniT arc garozg<br />
vas erideboda.<br />
TandaTan mivxvdi, rom Cems Tavganwirvasa da erTgulebas<br />
aranairi sargebeli ar mohqonda, da varCie, ise movqceuli-<br />
5
yavi, rogorc dedas moswonda. avadmyofebis mimarT deda<br />
yovelTvis gansakuTrebul TanagrZnobas iCenda. swored<br />
amitomac, vinaidan me Zalze susti viyavi – gamudmebiT<br />
krunCxvebi mtanjavda – misi gulis mogeba amis xarjze<br />
vcade. Tumca, dedaCemi, romelic profesiiT medda iyo,<br />
Canafiqrs maleve mimixvda da samagaliTodac damsaja.<br />
kidev erTi gza, rom misi yuradReba damemsaxurebina,<br />
ufro saSiSi aRmoCnda. mSvenivrad vicodi, rom deda<br />
yvelaze metad gulgrilobas ver itanda. me ki amis sapirispirod<br />
ucnauri TamaSi wamoviwye, romelic qedmaRlobasa<br />
da yalb urTierTobebze iyo dafuZnebuli. sabednierod,<br />
CemSi siyvarulis grZnobam imZlavra da, Cemda uneburad,<br />
Rirsebis grZnobac davibrune.<br />
mxolod mravali wlis Semdeg, rodesac meored infarqtgadatanili<br />
da saavadmyofos logins mijaWvuli deda specialuri<br />
miliT sunTqavda, Cvens urTierTobaze gulwrfeli<br />
saubris saSualeba mogveca. aRmoCnda, rom isic Taviseburad<br />
ganicdida am ambavs, Tumca arc mTlad ise, rogorc<br />
me warmomedgina. rogorc gairkva, deda erTi cnobili pediatris<br />
rCevebs iTvaliswinebda, romelmac igi seriozuli<br />
terminebiT (sul mcire – orjer mainc) gaafrTxila, rom<br />
„sneuliviT“ mopyroba kargs arafers momitanda – sibralulsa<br />
da TanagrZnobas, SesaZloa, CemTvis savalalo Sedegi<br />
mohyoloda.<br />
kargad maxsovs im pediatrTan erTi viziti. stumrobis<br />
mizezi Cemi sijiute iyo, kerZod ki is, rom ukve eqvsi weli<br />
Semsruleboda da skolaSi siarulze sastik uars vacxadebdi.<br />
Cemi gaSmagebuli winaaRmdegobis miuxedavad, yoveldRe<br />
ZaliT mimaTrevdnen saklaso oTaxisken, sadac yvelaferi<br />
mezizReboda da guls mirevda. sabolood, mainc Cemi gavitane<br />
da skolaSi siaruli samomavlod gadaido, TumcaRa im<br />
pediatrTan stumrobas mainc ver avcdi.<br />
eqims didi wveri hqonda, maRalsayeloiani perangi ecva<br />
da Tambaqos sunad yarda. man Sarvali Camxada, cali xeliT<br />
6
Cems ususur sasqeso organos swvda, meore xelis saCvenebeli<br />
TiTiT ki sazardulTan samkuTxedi moxaza da iqve,<br />
skamze gverdulad mjdar qurqsa da pirbadiani xaverdis<br />
qudSi gamowyobil dedaCems miubrunda:<br />
– aq biWuna jer isev sul mTlad bavSvia!<br />
eqimTan vizitis Semdeg Sin dabrunebuls isev Cemi wiTelarSiebiani<br />
yviTeli perangi Camacves. perangis jibeze kata<br />
iyo amoqarguli. saRamos cxeli SokoladiTa da buterbrodiT<br />
gamimaspinZldnen da Cems oTaxSi gamistumres,<br />
romelic maSin mxolod me mekuTvnoda, radganac Cems Zmas<br />
qunTruSa hqonda da sxva oTaxSi iwva (im dros qunTruSa<br />
saSiSi daavadeba iyo da, unda vaRiaro, vocnebobdi, Cemi<br />
Zma momkvdariyo). mis aryofnaSi namdvilad ar momiwyenia.<br />
saTamaSoebis karadidan wiTelborblebiani xis urika gamovitane<br />
da Sig xis cxeni Sevabi. ase TandaTanobiT skolaze<br />
fiqric sul mTlad gauferulda da warmatebis sasiamovno<br />
mogonebad iqca.<br />
***<br />
1965 wlis dasawyisSi, zamTris erT qarian dRes, dedaCemma<br />
TeatrSi damireka da macnoba, rom mama saavadmyofoSi<br />
daawvines, raTa saylapav milze avTvisebiani simsivne amoek<br />
ve TaT. dedas surda saavadmyofoSi mivsuliyavi da mama<br />
mome naxulebina. me ki vupasuxe, rom me da mamas araferi<br />
gvqonda sasaubro da me arc survili mqonda misi naxvisa da<br />
arc dro. mamaCemis mimarT guli karga xniT adre gamicivda<br />
da darwmunebuli viyavi, sikvdilis sarecelze myofs<br />
Cemi stumroba kidev ufro SeaSinebda da daabnevda. deda<br />
gabrazda da daJinebiT mTxova misvla. mec avReldi, Tumca<br />
Sevecade am Separuli SantaJisTvis rogorme Tavi ameridebina.<br />
es mudmivi SantaJi mTeli cxovreba Tan mdevda; mudam<br />
is erTi saZulveli fraza Camesmoda yurSi: „xom SegiZlia,<br />
Cemi xaTriT gaakeTo?!“ Cemma civma uarma deda gaacofa.<br />
yurmilSi misi tirili gavigone. cremlebi yovelTvis zemo-<br />
7
q medebda Cemze. veRar gavuZeli da yurmili davaxeTqe.<br />
imave saRamos TeatrSi vmorigeobdi. vesaubrebodi msaxiobebs<br />
da saSineli amindis gamo dagvianebul mayurebels<br />
TeatrSi vepatiJebodi, Tumca umeteswilad mainc Cems<br />
oTaxSi viyavi da piter vaisis „sasamarTlo procesis“<br />
scenarze vmuSaobdi.<br />
telefonma dareka. operatorma gogonam macnoba, rom<br />
qveviT vinme qalbaton bergmans surda Teatris xelmZRvanelTan<br />
saswrafod saubari. me ramdenime qalbaton bergmans<br />
vicnobdi da amitom gabrazebulma vikiTxe, kerZod<br />
romeli qalbatoni bergmani meZebda ase Tavgadakluli.<br />
SeSinebulma operatorma mipasuxa, rom qalbatons Tavis<br />
vaJTan surda saubari, Tanac – dauyovnebliv.<br />
dedaCemi iyo. saSinel avdarSi Zlivs moeRwia Teatramde.<br />
daRlilobisa da sibrazisagan mZimed sunTqavda. Cems oTax-<br />
Si skami SevTavaze da finjan Caize miviwvie, Tumca civi<br />
uari miviRe. rogorc aRmoCnda, misi mosvlis mizezi telefonSi<br />
naTqvami Cemi ugulo da Seuracxmyofeli sityvebi<br />
iyo. maT gameorebas dedaCemi daJinebiT moiTxovda, rom<br />
darwmunebuliyo Cems gulwrfelobaSi. mas undoda Cemi<br />
saxis gamometyveleba enaxa zustad maSin, roca sakuTar<br />
mSoblebs vaZagebdi.<br />
amasobaSi misi daTovlili qurqidan Camocvenilma Tovlis<br />
wveTebma sul mTlad daasvela xaliCa mis fexqveS. fermkrTali<br />
iyo. sibrazisagan Tvalebi CaSaveboda, cxviri ki<br />
sicivisagan gaswiTleboda. mominda, mivsuliyavi, gulSi<br />
Camekra da damekocna, magram sruliad moulodnelad sila<br />
gamawna (silis gawvnis saocari teqnika hqonda. elvis siswra<br />
fiT icoda dartyma marcxena xeliT, romelzedac ori<br />
didi saqorwilo beWedi ekeTa). me sicili wamskda, mas ki –<br />
cremlebi. mere iqve mdgar Sexvedrebis magidasTan skamSi<br />
moxdenilad CaeSva da saxeze marjvena xeli aifara, marcxeniT<br />
ki CanTaSi cxvirsaxocis Zebna daiwyo.<br />
gverdiT mivujeqi da davpirdi, rom aucileblad movi-<br />
8
naxulebdi mamas saavadmyofoSi. aseve vuTxari, rom vnanobdi<br />
yvelafers, rac telefonSi vuTxari da mTeli guliT<br />
viTxovdi patiebas.<br />
gulSi Camikra da miTxra, rom erTi wuTiTac aRar momacdenda,<br />
Tumca Cais smas rom movrCiT, ukve TiTqmis Ramis<br />
ori saaTi iyo.<br />
Semdegi ambavi erT samSabaTs moxda. kvira diliT erTma<br />
nacnobma damireka, romelic mamaCemis saavadmyofoSi<br />
yofnis dros dedaCemTan cxovrobda, da Sematyobina, rom<br />
deda uecrad Zlier avad gamxdariyo. dedaCemis eqimi, nana<br />
Svarcic dauyovnebliv gamoeZaxebinaT.<br />
maSinve gavemarTe sTurgaTanis Svid nomerSi. sax lSi<br />
misuls kari profesorma gamiRo da macnoba, rom deda Cems<br />
misvlamde ramdenime wuTiT adre gardacvliliyo.<br />
Cemda gasaocrad, patara bavSviviT avqviTindi, Tumca<br />
maleve movege gons. moxuci eqimi gverdiT medga da Cemi<br />
xeli eWira. roca sabolood davmSviddi, eqimma miTxra,<br />
rom oci wuTis ganmavlobaSi gadatanili ori Setevis gamo<br />
dedam swrafad da umtkivneulod dalia suli.<br />
cota xanSi dedaCemis patara binaSi sruliad marto<br />
aRmovCndi mis cxedarTan. Tavis sawolSi iwva. flanelis<br />
TeTri perangi da naqsovi mosasxami ecva. Tavi gverdze<br />
gadaegdo, tuCebi gapoboda, Tvalis upeebi ki CaSaveboda.<br />
jer kidev gauWaRaravebeli, muqi Tma moxdenilad hqonda<br />
gadavarcxnili, magram ara, Tma aRar iyo iseTi Savi, ro -<br />
gori c adre, da aRarc ise gadavarcxnili, rogorc me max -<br />
sovda. bolo wlebSi mokled SeWrils atarebda. Tumca misi<br />
xateba Cems xsovnas mainc Savi TmiT SemorCa. xelebi gulze<br />
esvena. marcxena xelis saCvenebeli TiTi Sexveuli hqonda.<br />
***<br />
gviani zamTari iyo. bneli oTaxi uecrad moulodnelad<br />
Semosulma Zlierma Suqma gaanaTa. tumboze mdgari maRviZarac<br />
ufro gamalebiT awikwikda.<br />
9
uceb momeCvena, rom deda sunTqavda, rom misi gulmkerdi<br />
moZraobda, rom misi Cumi sunTqva mesmoda... TiTqos Tvali<br />
daaxamxama. mZinares hgavda, romelic es-esaa gaiRviZebs.<br />
Cemi goneba sinamdviles ucnaurad eTamaSeboda.<br />
ase davyavi ramdenime saaTi. hedvig eleonoras * zarma<br />
ciskris locvisa Camokra. oTaxSi TiTqos ganaTebac<br />
Seicva la. sadRac Soridan safortepiano musika moisma.<br />
aRaraferze vfiqrobdi. TiTqos sevdac sadRac gamiqra.<br />
es saSineli SegrZneba Cemi profesiuli avadmyofoba iyo,<br />
romelic mTeli cxovreba Tan mdevda da xSirad yvelaze<br />
Rrma cxovrebiseul gancdebsac ki mifuWebda.<br />
gardacvlili dedis oTaxSi gatarebuli is ramdenime<br />
saaTi bundovnad maxsovs, Tumca marcxena xelis saCvenebel<br />
TiTze dadebuli saxvevi sul Tvalwin midgas.<br />
imave saRamos mamasTan mivedi saavadmyofoSi da dedis<br />
gardacvaleba Sevatyobine. operacias warmatebiT Caevlo.<br />
mis Semdgom gadatanili filtvebis anTebis mkurnalobis<br />
procesic kargad mimdinareobda. Zveleburad elegantursa<br />
da sufTad gaparsul mamas Tavisi Zveli xalaTi ecva da<br />
saavadmyofos lurj savarZelSi ijda. sanam me vuyvebodi,<br />
Tavisi mSvidi, farTod gaxelili TvalebiT momStereboda;<br />
drodadro Tanxmobis niSnad Tavsac miqnevda. bolos mTxova,<br />
marto dametovebina oTaxSi.<br />
bavSvisa da mSoblebis RmerTTan swori da mudmivi urTierToba<br />
erTob mniSvnelovan faqtors warmoadgenda Cvens<br />
ojaxSi; mTeli Cveni bavSvoba dafuZnebuli iyo iseT cnebebze,<br />
rogorebicaa: codva, aRsareba, sasjeli, patieba<br />
da madli. yvelafers, ra Tqma unda, Tandayolili logika<br />
gaaCnda, romelsac Cven ar vewinaaRmdegebodiT, piriqiT –<br />
gvwamda kidec, rom gvesmoda misi arsi. savaraudod, swored<br />
aman ganapiroba nacizmis mimarT Cveni gulmxurvale simpaTia.<br />
Cven araferi vicodiT Tavisuflebis Sesaxeb. Cvens<br />
ierarqiul sistemaSi yvela kari daxSuli iyo.<br />
* hedvig eleonora – eklesia stokholmSi<br />
10
sasjeli iyo erTaderTi ram, rasac ar vaprotestebdiT.<br />
sasjelis formebic droTa ganmavlobaSi, Taobidan Taobamde<br />
ixveweboda da ubralo silis gawvnidan an sajdomze<br />
mirtymidan ufro mkacr formebamde viTardeboda. magali-<br />
Tad, Tu ernst bergmani Caifsamda (rac erTob xSiri iyo),<br />
mTeli darCenili dRe muxlamde qvedaboloSi gamowyobils<br />
unda evlo, rac erTdroulad uCveuloc iyo da sasaciloc.<br />
ufro seriozuli danaSauli Semdegnairad isjeboda:<br />
yvelaferi Cadenilis gamoaSkaravebiT iwyeboda da damna-<br />
Save danaSauls aRiarebda dabal instanciebTan, anu moaxleebTan,<br />
dedasTan an sxva romelime naTesav qalbatonTan,<br />
romlebic sxvadasxva mizeziT, droebiT mRvdlis mamulSi<br />
cxovrobdnen. amgvar aRiarebas dauyovnebliv mosdevda<br />
sazogadoebidan gandevna. damnaSaves aravin esaubreboda.<br />
arc kiTxvebze scemdnen pasuxs, rac ramdenadac me mesmoda,<br />
mimarTuli iyo imisaken, rom guliTadad moenaniebina<br />
danaSauli da patieba eTxova. nasadilevs momCivan da mopasuxe<br />
mxareebs mamis kabinetSi ixmobdnen, rasac xelaxali<br />
dakiTxva da aRiareba mohyveboda xolme. amis Semdeg oTaxSi<br />
xaliCebis sabertyi SemohqondaT da damnaSave TviTon asaxelebda,<br />
ramden rozgs imsaxurebda ama Tu im danaSaulisTvis.<br />
dadgindeboda Tu ara rozgebis raodenoba, oTaxSi uxe-<br />
Si sateniT gamotenili didi, mwvane baliSi SemohqondaT.<br />
damnaSaves Sarvalsa da sacvals xdidnen da win gadaxrils<br />
am baliSze awvendnen. oTaxSi myofTagan vinme damnaSaves<br />
iWerda da ase iwyeboda sasjelis aRsruleba.<br />
ver vityvi, rom TiToeuli dartymisgan miyenebuli tkivili<br />
gausaZlisi gaxldaT. rituali ufro Seuracxmyofeli<br />
da mtkivneuli iyo, vidre Tavad sasjeli. Tumca erTxel<br />
Cemi Zma ise garozges, rom deda mTel Rames TavTan ujda da<br />
Wri lobebs hbanda zurgze. me ki vzeimobdi, radgan mTeli<br />
gu liT mZulda Cemi Zma da mixaroda, rom damsaxurebulad<br />
miezRo.<br />
sasjelis aRsrulebis dros damnaSaves TiToeuli dar-<br />
11
tymis Semdeg mamisTvis xelze unda ekocna, Semdeg fexebSi<br />
Cavardnoda da patiebasTan erTad misi mowyaleba mieRo. im<br />
dRes damnaSave, ra Tqma unda, uvaxSmod rCeboda. Zilis win<br />
arc zRapars ukiTxavdnen, Tumca danaSaulisagan gaTavisuflebiT<br />
miRebuli Sveba mainc sasiamovno iyo.<br />
arsebobda dasjis kidev erTi, SedarebiT spontanuri<br />
forma, romelic gansakuTrebiT usiamovno iyo im bavSvis-<br />
Tvis, sibnelisa rom eSinoda. dasjis es forma tansacmlis<br />
karadaSi raRac xniT gamoketvas gulisxmobda. Cveni samzareulos<br />
moaxle alma marwmunebda, rom swored im karadaSi<br />
cxovrobda erTi patara arseba, romelsac Zalian uyvarda<br />
urCi bavSvebisTvis fexis cera TiTebis mokbeCa. karadaSi<br />
gamoketils mec araerTxel gamigonia im arsebis fxakuni.<br />
mis arsebobaSi darwmunebuls, panikuri SiSi mitanda da<br />
mTeli ZaliT vcdilobdi sul zeda Taroze aZromas, rom<br />
im arsebas Cems cerebamde ver moeRwia. Tumca es SiSi maSin<br />
gaminelda, roca raRac movifiqre – karadis kuTxeSi jibis<br />
fanari davmale. mas mere, roca Sig gamomketavdnen, fanars<br />
karadis kedelze vanaTebdi da warmovidgendi, rom kinoSi<br />
viyavi. erTxelac, rodesac kari SemoaRes, karadis ZirSi<br />
mipoves TvaldaxuWuli. mindoda hgonebodaT, rom goneba<br />
davkarge. yvela SiSma moicva, Tumca dedaCemi maSinve<br />
mixvda, rom Tavs vikatunebdi, da amisaTvis sakadrisadac<br />
damsaja.<br />
dasjis formaTa Soris iyo akrZalvebi kinosa da saWmelze.<br />
xSirad isec xdeboda, rom mTel dRes loginSi wolas<br />
gvaiZulebdnen, an oTaxSi gamogvketavdnen da ariTmetikaSi<br />
damatebiT davalebebs gvaZlevdnen, xelebze gvirtyamdnen,<br />
Tmebs gvqaCavdnen, ar gvelaparakebodnen an samzareulos-<br />
Tvis Tvalyuris devnebas mogvisjidnen xolme. unda aRvniSno,<br />
rom es ukanaskneli gansakuTrebiT sasiamovno iyo.<br />
axla ukve kargad mesmis Cemi mSoblebis aseTi simkacris<br />
mizezi. mamaCemi mRvdeli iyo. mRvdlis ojaxs ki araferi<br />
unda hqonoda sxvebisgan dasamali, amitom Cveni saxli<br />
12
yvelasTvis Ria iyo. aseTi mondomebis miuxedavad, mainc<br />
xSirad ismoda kritika mrevlis mxridan. dedaCemi da mamaCemi<br />
perfeqcionistebi iyvnen. mrevlis aseTi damokidebuleba<br />
ki kidev ufro amZafrebda maT miswrafebas srulyofilebisken.<br />
maTi samuSao dRe usazRvrod didxans grZeldeboda.<br />
bevrs muSaobdnen da amis gamo maTi qorwineba tanjvas<br />
ufro hgavda. maTi mtkice xasiaTi da disciplina orive vaJs<br />
gamogvyva. Tumca Cems Zmas Zalian uWirda Tavis Sinagan meamboxeobasTan<br />
gamklaveba. mamaCemi mTeli ZaliT cdilobda<br />
masSi am grZnobis CaxSobas da sabolood SeZlo kidec.<br />
Cemi da, Cvengan gansxvavebiT, mSoblebis nebiera iyo,<br />
advi lad nebdeboda maT yovel survils da Tavisi rbili<br />
xasiaTiTa da TavazianobiT pasuxobda maT siyvaruls. me<br />
ki, misgan gansxvavebiT, namdvil matyuarad Camovyalibdi.<br />
sxva adamiani gamovigone, romelsac Cems namdvil `mesTan~<br />
saerTo araferi hqonda; imis gamo, rom zogjer Zalian<br />
miWirda Cemi qmnilebisagan sakuTari Tavis garCeva, mis mier<br />
miyenebuli ziani sakmaod didxans, didobaSic xSirad maxsenebda<br />
Tavs da Cems SemoqmedebiT cxovrebasac azianebda.<br />
aseT dros sul vcdilobdi Tavi damerwmunebina, rom mec<br />
erT-erTi imaTgani viyavi, visac tyuilSi uwevs cxovreba<br />
da amitom ukeT icis simarTlis fasi.<br />
xSirad vixseneb Cems pirvel Segnebul tyuils. es<br />
maSin moxda, roca mama saavadmyofos moZRvari gaxda da<br />
lilian squgenis parkTan, erT yviTel vilaSi gadavediT<br />
sac xovreblad. zamTris civi dRe idga. me, Cemi Zma da misi<br />
megobrebi parkSi vTamaSobdiT – Tovlis gundebs vuSendiT<br />
moSorebiT mdgar saTburs, ris Sedegadac ramdenime<br />
fanjaraSi minac ki CavamtvrieT. baRis zedamxedvelma, ra<br />
Tqma unda, maSinve ieWva, rom es Cveni namoqmedari iyo da<br />
mamas Seatyobina, rasac dakiTxva da Cemi Zmisa da misi Zmobilis<br />
aRiareba mohyva. me im dros samzareuloSi viyavi.<br />
Tbil rZes Seveqceodi mSvidad da daburuli fanjridan<br />
saTburis Calewil fasads Sevcqerodi. iqve, magidasTan,<br />
13
alma fusfusebda. am dros samzareuloSi siri Semovida da<br />
mkiTxa, rame kavSiri Tu mqonda momxdarTan. me kidev erTxel<br />
uarvyavi saTburis vandalur darbevaSi Tanamonawileoba.<br />
manamde, winaswar dakiTxvazec ganvacxade, rom<br />
araferi vicodi amis Sesa xeb da mtkicebulebaTa simciris<br />
gamo droebiT gamaTavisuf les. sirim, ki viTom aq araferiao,<br />
ise, sxvaTa Soris, mkiTxa:<br />
– ise, Tu saidumlo ar aris, Sen ramdeni fanjara Caamtvrie?<br />
maSinve mivxvdi, rom Cemi gamoWera undoda, da mSvidad<br />
vupasuxe, rom arc erTi fanjara Cemi Camtvreuli ar iyo;<br />
rZis sma gavagrZele da sruliad auRelveblad vicrue, rom<br />
me mxolod Soridan vakvirdebodi maT; Semdeg ramdenime<br />
gunda visrole, romlebic fanjaras ki ara, Cems Zmas moxvda,<br />
da saxlSi wamovedi, rom gayinuli fexebi gameTbo. kargad<br />
maxsovs, rom zustad maSin gavifiqre: `ai, Turme rogoria,<br />
roca adamiani ityueba!~<br />
am aRmoCenas gadamwyveti mniSvneloba hqonda CemTvis.<br />
molieris don JuanisaTvis damaxasiaTebeli racionalurobiT<br />
gadavwyvite, rom TvalTmaqci gavmxdariyavi. Tumca ver<br />
vityvi, rom es yovelTvis warmatebiT gamomdioda, radgan<br />
Cemi miamitobis gamo xSirad Zalian advili iyo Cemi tyuil-<br />
Si gamoWera.<br />
***<br />
Cvens ojaxs erTi uaRresad mdidari megobari qalbatoni<br />
hyavda, romelsac Cven deida anas veZaxdiT. is xSirad<br />
gvstumrobda da sabavSvo zeimebze gvepatiJeboda, sadac<br />
sxvadasxva gasarTobTan erTad popularuli iyo mkiTxaobac.<br />
deida ana saSobaod Zalian Zvirfas saCuqrebs gvCuqnida.<br />
swored iseTebs, Zalian didxans rom vnatrobdiT xolme.<br />
saRamoobiT ki zooparkSi davyavdiT, sadac Sumanis sacirko<br />
warmodgenebi imarTeboda. deida anas yoveli stumroba saocari<br />
energiiT mavsebda. gvakiTxavda manqaniT, romelsac<br />
14
uniformaSi gamowkepili mZRoli marTavda. erTxel deida<br />
ana uzarmazari qudiT gamogvecxada da did, ganaTebul xis<br />
SenobaSi wagviyvana, romelic saocari, iduma li keTilsurnelebiT<br />
iyo savse. SenobaSi orkestri xmauriT emzadeboda<br />
warmodgenisTvis, fardebs miRma ki mxecebi brdRvinavdnen,<br />
rac kidev ufro amZafrebda Cvens emocias. ukanidan viRacis<br />
CurCuli momesma, gumbaTis qveS, sibneleSi lomi gamoCndao.<br />
jambazebis Cacmulobam da mousvenrobam SemaSina da<br />
emociebiT aforiaqebuls, CameZina. cota xanSi ulamazesma<br />
musikam gamomaRviZa: scenaze TeTrebSi gamowyobili axalgazrda<br />
qali kupriviT Sav ulays daaWenebda.<br />
is qali im dRidan Cems fantaziebsa da fiqrebSi SemoiWr a<br />
da amaforiaqa. me mas esmeralda vuwode (iqneb asec er q va?!)<br />
da leqsebs vuZRvnidi. erTxelac gavriske da saidum lo<br />
Tanaklasel nises gavande. vuTxari, viTom Cemma mSob lebma<br />
Sumanis cirks mihyides Cemi Tavi da male skolasac gamoveTxovebodi<br />
da mSobliur saxlsac, raTa cirkSi akrobatebTan<br />
erTad aRvzrdiliyavi ulamazesi esmeraldas<br />
gverdiT. Cemi leqsi meore dResve mTel skolaSi saocrad<br />
popularuli gaxda; imdenad, rom maswavlebelma aRSfoTebuli<br />
werilic ki miswera dedaCems.<br />
am SemTxvevis gamo, ra Tqma unda, sakadrisad davisaje<br />
skolaSic da saxlSic. Tavs Zalian Seuracxyofilad da damcirebulad<br />
vgrZnobdi.<br />
mxolod ormocdaaTi wlis Semdeg SevZeli am SemTxvevis<br />
Sesaxeb dedaCemTan saubari. mas, ra Tqma unda, yvelaferi<br />
axsovda, Tan Zalianac kargad. vusayvedure, rom miuxedavad<br />
Cemi asakisa (maSin mxolod Svidi wlis viyavi), mwared<br />
damamaxsovrda is, rom aravis gamouCenia lmobiereba Cveulebrivi<br />
bavSvuri fantaziebis mimarT; aravis ukiTxavs,<br />
ratom gauCnda Svidi wlis bavSvs saxlidan wasvlisa da<br />
cirkTan erTad xetialis survili. dedam ki mipasuxa, rom<br />
imxanad Turme ukve eWvobdnen tyuilebiT Cems gadametebul<br />
gatacebas, da endnen Cveni ojaxis eqimis rCevas, adreul<br />
15
asakSive meswavla fantaziebisa da realobis gancalkeveba.<br />
da radganac Cemi fantazia utifari da aSkara tyuili iyo,<br />
sasjelic samagaliTo unda yofiliyo. miviRe kidec.<br />
mogvianebiT Cemi klaselisaTvis samagieros gadaxda<br />
movindome da skolis ezoSi Cemi Zmis jibis daniT davedevne.<br />
SeSinebulma maswavlebelma Cveni gaSveleba scada<br />
da Cven Soris Cadga, Tumca me masac sikvdiliT davemuqre.<br />
es yvelaferi imiT damTavrda, rom me skolaSi siaruli<br />
amikrZales da kargadac mimtyipes. Cemi viTom megobari ki<br />
uecrad poliomielitiT daavadda da maleve gardaicvala.<br />
misma ubedurebam me siamovneba momgvara.<br />
es ambavi yvelas male daaviwyda, radgan tradiciuli samkviriani<br />
ardadegebi dagvewyo. me ki Zveleburad esmeraldaze<br />
vocnebobdi. Cveni sasiyvarulo Tavgadasavali Tanda-<br />
Tan meti xifaTiTa da vnebiT ivseboda. Tumca xelidan arc<br />
Cems klaselTan, gledisTan, urTierTobis Sansi gami Svia,<br />
riTac sabolood vuRalate Cems pirvel megobars, tipans.<br />
sofiahemeTis uSvelebeli parki valhalagaTanze gadioda.<br />
erTi mxridan stadions esazRvreboda, meoridan ki –<br />
teqnikur saswavlebels da Rrmad iWreboda liliansqugenSi.<br />
aqa-iq gafantuli Senobebi wertilebiviT aCnda iqaur<br />
borcvian peizaJs. iq gansakuTrebiT kargad vgrZnobdi Tavs.<br />
erTxel, xetialisas, Cemi yuradReba aguriT naSenma erTma<br />
patara Senobam da misma samreklom miipyro. erT darajs<br />
davumegobrdi, romelic saavadmyofosa da samreklos<br />
Soris moZrav transports akontrolebda. misi wyalobiT<br />
bevri saintereso istoria movismine da araerTi gvami vixile.<br />
kidev erTi Senoba, sadac Sesvla akrZaluli iyo, saqvabe<br />
gaxldaT. oTx uSvelebel RumelSi cecxli gizgizebda, Sig<br />
ki Savi figurebi urikebidan qvanaxSirs yridnen. kviraSi<br />
ramdenjerme cxenebi qvanaxSiriT datvirTul vagonebs<br />
moaTrevdnen. vagonebidan tomrebs jvalosqudiani muSebi<br />
tvirTavdnen. drodadro RumlebSi sisxlian organoebsa<br />
da mokveTil kidurebsac SeukeTebdnen xolme.<br />
16
yovel meore kviras mama wirvas atarebda TeTrwinsafrian<br />
Sav uniformebSi gamowyobili eqTnebiT savse saavadmyofos<br />
samlocveloSi. sakviraod gamowyobil eqTnebs moxdenil<br />
varcxnilobas sofiahemeTis qudebi umSvenebda.<br />
mRvdlis ezos gadaRma, sulhemeTSi, yvelaze xnieri<br />
da damsaxurebuli eqTnebi cxovrobdnen, TiTqmis mTeli<br />
sicocxle saavadmyofoSi muSaobisaTvis rom SeeliaT.<br />
sulhemeTis yvela binadars Tavisuflad SeeZlo mRvdlis<br />
mTeli ezos danaxva.<br />
unda vaRiaro, rom dResac didi interesiT vixseneb im<br />
wlebs. imdeni ram xdeboda irgvliv, rom Cemi warmosaxva<br />
mudmivad mdidrdeboda; erTi wamiTac ki ar mombezrebia<br />
iq yofna. dReebi aTasi moulodneli da daugegmavi scenariT<br />
viTardeboda. mravlad iyo jadosnuri momentebic.<br />
axlac xSirad vubrundebi Cems bavSvobas da cxadad vixseneb<br />
yove l fers, surnels, adamians, oTaxs, Jests, xmasa da<br />
sagans. TiToeul epizodze uamravi ramis Tqma SeiZleba.<br />
bavSvobis erT-erTi prerogativa is iyo, rom Zalian<br />
advilad vaxerxebdi jadosnursa da realur samyaroebs<br />
Soris moZraobas da SiSTan Tu sixarulTan gamklavebas.<br />
aranairi SezRudva ar arsebobda, garda akrZalvebisa,<br />
romlebic xSirad bundovani da gaugebaric ki iyo CemTvi s.<br />
magaliTad, verafriT vigebdi drosTan dakavSirebul<br />
akrZalvebs. mafrTxilebdnen, rom radganac majis saaTi<br />
mqonda da saaTis cnobac vicodi, dros unda gavfrTxile -<br />
bodi. Tumca, dro TiTqos arc arsebobda. skolaSi da sa -<br />
dilze xSirad vagvianebdi. saavadmyofos parkSic mxolod<br />
usasrulo bodialis Semdeg maxsendeboda, rom mSioda da,<br />
ai, swored maSin iwyeboda Cxubi.<br />
xandaxan Zlier miWirda realuri da gamogonili samyaroebis<br />
garCeva. gonebis daZabviT ki SemeZlo sinamdvilis<br />
fantaziebisagan gansxvaveba, magram moCvenebebi da<br />
sulebi mosvenebas ar maZlevdnen. zRaprebi xom savse iyo<br />
aTasgvari aseTi arsebiT. verafriT gamego, unda merwmuna<br />
17
Tu ara RmerTisa da angelozebis, an Tundac ieso qristes<br />
arsebobisa; arsebobdnen Tu ara adami da eva sinamdvile-<br />
Si? namdvili iyo Tu ara miTi warRvnaze? marTali iyo Tu<br />
ara ambavi abraamisa da isaakis Sesaxeb – marTla apirebda<br />
mama SvilisaTvis yelis gamoWras? es kiTxebi ar masvenebda.<br />
warmosaxvaSi Cems Tavs isaakTan vaigivebdi da vxedavdi,<br />
rogor swiravda msxverplad mamaCemi Tavis Zes – ingmars. am<br />
dros ki cidan angelozi eSveboda, Tumca ukve Zalian gviani<br />
iyo. amaze fiqri Zalian msiamovnebda – maSin xom mainc<br />
itirebdnen Cemi axloblebi, roca sisxlisgan daclil, fermkrTal<br />
ingmars dainaxavdnen!<br />
swored ase SemoiWra Cems cxovrebaSi kinematografi.<br />
erTxel, Sobamde ramdenime kviriT adre, umdidresi deida<br />
anas mZRolma Semogviara da uamravi saCuqari dagvitova.<br />
isini, Cveulebisamebr, saSobao saCuqrebis kalaTaSi moaTavses<br />
da zeda sarTulze amavali kibis qveS damales. Cemi<br />
gansakuTrebuli yuradReba erTma waxnagovanma, moyavisfro<br />
yuTma miipyro, romelsac SesafuT qaRaldze „forSneri“<br />
ewera. `forSneri~ fotosaxelosno iyo, romelic hamnsgaTsbaqenSi<br />
mdebareobda da foto da kinokamerebs yidda.<br />
imxanad amqveynad yvelaze metad kinoproeqtors vnatrobdi.<br />
manamde erTi wliT adre, cxovrebaSi pirvelad<br />
vestum re kinoTeatrs da erTi cnobili sabavSvo wignis<br />
mixedviT gadaRebuli filmi vixile, romlis mTavari gmiric<br />
Savi cxeni iyo. kargad ar maxsovs, magram films mgoni<br />
„Savi lamazmani“ erqva da `sTurebiografSi~ gadioda.<br />
kinoTeatrSi adgilebi wina rigSi davikaveT da filmis<br />
sanaxavad movemzadeT. swored iq da maSin Semeyara seni,<br />
romlisganac veRarasodes gavTavisufldi. uxmo Crdilebi<br />
TavianTi uferuli saxeebiT Semomcqerodnen da damunjebuli<br />
xmebiT Cems yvelaze sanukvar survilebs esaubrebodnen.<br />
mas Semdeg samoci weli gavida, Tumca araferi Secvlila. es<br />
avadmyofoba dRemde ar masvenebs.<br />
imave wlis Semodgomaze tipanTan erTad vestumre Cems<br />
18
erT Zvel Tanaklasels, romelsac saxlSi kinoproeqtori<br />
da ramdenime firi hqonda. sanam maspinZeli tipans eRlabuceboda,<br />
me, ra Tqma unda, kinoproeqtori Cavibare.<br />
Sobis dResaswauli yovelTvis gamoirCeoda mxiarulebiT,<br />
Tumca deda am drosac Cveulebisamebr mkacri iyo.<br />
amdeni Rreoba, stumrebi, saSobao saCuqrebi da saeklesio<br />
ritualebi namdvilad karg organizebas moiTxovda.<br />
Cvens saxlSi Soba sakmaod mSvidad Caivlida xolme. iwyeboda<br />
dilis 5 saaTze eklesiaSi locviT da grZeldeboda<br />
saxlSi zomierad mxiaruli vaxSmiT. saSobao naZvis xeze<br />
vanTebdiT sanTlebs, vkiTxulobdiT saSobao saxarebas da<br />
adrianad viZinebdiT, rom meore dilas ciskris locvaze<br />
ar dagvgvianeboda. locvis Semdeg, romelsac Cveulebisamebr<br />
tradiciulad sanTlebisa da sayvirebis TanxlebiT<br />
vxvdebodiT, saCuqrebis molodini saRamomde mtanjvelad<br />
iweleboda. Tumca es namdvilad ar gviSlida xels, rom<br />
saRamo mainc mxiarulad gagvetarebina. saSobao vaxSamze<br />
mama mRvdlis anaforas ixdida da smokingSi gamowyobili<br />
improvizebul sityvas warmoTqvamda. im dRes is yovel-<br />
Tvis amaRlebul ganwyobaze iyo da bevrs xumrobda; Sin<br />
gamoxdil arays svamda da xSirad naucbaTevad mogonil<br />
simRerasac ki SemosZaxebda xolme. stumrebic yovelTvis<br />
gulianad xalisobdnen mis xumrobebze. xandaxan vfiqrob<br />
masze da vcdilob warmovidgino misi silaRe, udardeloba,<br />
sinaze, megobruloba da eqstravaganturoba. yvelaferi es<br />
zogjer Zalian uferuldeba da mogonebebSi Zalian xSirad<br />
usamarTlo var mis mimarT.<br />
saSobao sauzmis Semdeg yvela ramdenime saaTiT iZinebda.<br />
saxlis Sinaganawesi SobadResac iseve gamarTulad muSaobda,<br />
rogorc sxva dReebSi. dRis or saaTze, roca jer<br />
isev naxevrad bneloda, Cais mivirTmevdiT. am dRes Cveni<br />
saxli mTeli dRiT Ria iyo nebismieri msurvelisaTvis,<br />
visac mRvdlis ojaxSi Semovla da Sobis molocva surda.<br />
Cveni ojaxis megobrebs Soris ramdenime musikosi iyo. ami-<br />
19
tom Cvens saxlSi xSirad imarTeboda saSobao koncertebi,<br />
rac kidev ufro amZafrebda saSobao saRamos molodinsa<br />
da saCuqrebis miRebis moments. koncerti, rogorc wesi,<br />
sasadilo oTaxSi imarTeboda, sadac winaswar iSleboda<br />
sufra saSobao nugbariT. saCuqrebic am oTaxSi SemohqondaT.<br />
mama sigariTa da punSiT xelSi adevnebda Tvals mTel<br />
am process. amas mohyveboda bavSvebis rigis mixedviT gamo-<br />
Zaxeba da saCuqrebis gadacemis rituali aplodismentebis<br />
TanxlebiT; Semdeg savaldebulo leqsis warmoTqmis dro<br />
dgeboda. leqsis gareSe saCuqars ver miiRebdi. im SobadRes<br />
kinoaparati Cems Zmas ergo.<br />
imedgacruebisgan guli Camwyda, Tavi damcirebulad<br />
vigrZeni da magidis qveS SevZveri. gacofebuli, mTeli<br />
ZaliT vRmuodi. gaCumeba mibrZanes, Tumca amaod. vRmuod i<br />
da vilanZRebodi. bolos bavSvebis oTaxSi Sevikete da dardisagan<br />
gadaRlils loginze CameZina. Soba uCemod aRniSnes.<br />
gvian saRamos gameRviZa. pirveli, rac gavigone, qveda<br />
sarTulidan gertrudas xma iyo – xalxur simReras mReroda.<br />
Ramis naTuris Suqi sustad anaTebda macxovris Sobis<br />
scenas. TeTr, gasaSlel magidaze daxvavebul saCuqrebs<br />
Soris Cemi Zmis kinoproeqtori moCanda mTeli Tavisi<br />
aRWurvilobiT – dagrexili miliT, TiTbris obieqtiviTa<br />
da firebis yuTiT.<br />
gadawyvetileba erT wamSi miviRe. Cemi Zma gavaRviZe da<br />
garigeba SevTavaze. mzad viyavi, proeqtoris sanacvlod<br />
misTvis Cemi TuTiis asive jariskaci dameTmo. dagi TuTiis<br />
jariskacebis mTel armias flobda da samxedro `saqmiT~<br />
iyo gatacebuli. amitom es garigeba orivesTvis momgebiani<br />
aRmoCnda – kinoproeqtori samudamod Cemi gaxda.<br />
aparati ar iyo rTulad mosaxmari. sinaTlis wyaro erTi<br />
fotogenis naTura iyo. saxeluri dakbilul borbalsa da<br />
maltur jvarze hqonda damagrebuli. liTonis ujris ukana<br />
kedelze refleqsuri sarke Canda, obieqtivis ukan ki<br />
feradi slaidebis yuTi iyo moTavsebuli. aparats iisferi<br />
20
oTxkuTxa yuTi mohyveboda. masSi minisa da 35 milimetriani<br />
daaxloebiT sami metris sigrZis sepiis fotofiri ido,<br />
Tavsaxurze ki ewera firis saxeli – `frau hole“. frau<br />
holes Sesaxeb aravin araferi icoda, Tumca mogvianebiT<br />
gavarkvie, rom es idumali qalbatoni xmelTaSua zRvis<br />
qveynebis siyvarulis qalRmerTTa skandinaviur analogs<br />
warmoadgenda.<br />
momdevno dilas sabavSvo oTaxis did karadaSi SevZveri.<br />
kinoaparati Saqris yuTze Semovdgi. Suqis wyaro TeTr<br />
kedelze mivmarTe da firi Cavde.<br />
kedelze mindvris gamosaxuleba gamoikveTa. mindorSi<br />
Svedur samosSi gamowyobil axalgazrda qals CasZineboda.<br />
kameris saxeluri davatriale. axlac miWirs Cemi aRfr-<br />
Tovanebisa da mRelvarebis sityvebiT gadmocema. dRemde<br />
maxsovs gaxurebuli liTonisa da karadaSi dagrovili<br />
naftalinisa da mtvris suni. eniT aRuwereli grZnoba iyo.<br />
proeqtors me vmarTavdi, kedelze ki oTxkuTxa gamosaxuleba<br />
cimcimebda... uceb gogonam gaiRviZa. is frTxilad<br />
wamojda balaxze, mere nel-nela wamodga, gaizmora da marjvniv<br />
gauCinarda. saxelurs gauCereblad vatrialebdi<br />
da monusxuli vuyurebdi. gogona dauRalavad imeorebda<br />
erTsa da imave moZraobas.<br />
is marTla moZraobda.<br />
21