10.07.2015 Views

me vxedav mzes kaxambalis xmel totze mamali CxarTvi ijda da ise ...

me vxedav mzes kaxambalis xmel totze mamali CxarTvi ijda da ise ...

me vxedav mzes kaxambalis xmel totze mamali CxarTvi ijda da ise ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>me</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>mzes</strong>mami<strong>da</strong><strong>kaxambalis</strong> x<strong>me</strong>l <strong>totze</strong> <strong>mamali</strong> <strong>CxarTvi</strong> <strong>ij<strong>da</strong></strong> <strong>da</strong> <strong>ise</strong> galob<strong>da</strong>, mami<strong>da</strong>m saq<strong>me</strong>s Tavi<strong>da</strong>aneba, samfexa skami ezoSi gamoitana, <strong>da</strong>j<strong>da</strong> <strong>da</strong> s<strong>me</strong>nad iqca, <strong>me</strong> koin<strong>da</strong>rze <strong>da</strong>vweqi <strong>da</strong>Tvalebi <strong>da</strong>vxuWe. <strong>CxarTvi</strong> galob<strong>da</strong> sulmouTq<strong>me</strong>lad, gulSi xmas vayolebdi <strong>da</strong>vcdilobdi, ar <strong>me</strong>sunTqa, vidre <strong>CxarTvi</strong> suls ar moiTqvam<strong>da</strong>, magram sunTqva armyofni<strong>da</strong>. <strong>CxarTvi</strong> gabmulad stven<strong>da</strong>. iSviaTad Tu SeCerdebo<strong>da</strong>, Camavali mziskengaixe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v ganagrZob<strong>da</strong> stvenas. spilenZis langariviT wiTeli uzarmazari mzezantad Cadio<strong>da</strong> <strong>da</strong> sufsis WalaSi <strong>da</strong>bneul soflebs cecxls ukideb<strong>da</strong>._ qeTo! _ moadga viRaca WiSkars. CxarTvma stvena Sewyvita._ soso, sosoia, biWo! _ axla <strong>me</strong> <strong>da</strong>miZaxa stumarma._ mobrZandi! _ gavZaxe ukmayofilom <strong>da</strong> wamovjeqi.ezoSi Cveni brigadiri <strong>da</strong>Tiko Camovi<strong>da</strong>._ gamarjobaT Tqveni! _ mogvesalma igi._ gagimarjos! _ upasuxa mami<strong>da</strong>m, <strong>me</strong>re adga <strong>da</strong> stumars samzareuloSi SeuZRva.koin<strong>da</strong>rze wamovweqi <strong>da</strong> <strong>da</strong>velode, rodis <strong>da</strong>iwyeb<strong>da</strong> <strong>CxarTvi</strong> galobas <strong>ise</strong>v, magramaRar galob<strong>da</strong>. avdeqi <strong>da</strong> samzareuloSi Sevedi. brigadiri raRacas eubnebo<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s,<strong>me</strong> rom Sevedi, gaCum<strong>da</strong>. mami<strong>da</strong> uxmod <strong>ij<strong>da</strong></strong>, muxlebze xeli Semoesalta <strong>da</strong> buxarSiCaferflil nakverCxlebs Cascqero<strong>da</strong>. brigadirma qisa amoiRo jibi<strong>da</strong>n, TuTunigaaxvia, buxrisken <strong>da</strong>ixara, cecxlmokidebuli fiCxi aiRo, Tambaqos mouki<strong>da</strong> <strong>da</strong>gaabola. oTaxSi myrali TuTunis suni <strong>da</strong>trial<strong>da</strong>._ sosoia, wyali <strong>da</strong>malevie, Sens gazr<strong>da</strong>s. _ mTxova man. doqTan mivedi._ magi ara, civi moitane.doqi aviRe <strong>da</strong> ezoSi gavedi, rodesac Semovbrundi, brigadiri raRacas ambob<strong>da</strong>,Cems <strong>da</strong>naxvaze <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>. wyali mivawode.ugemurad mosva._ kidev <strong>da</strong>gisxa?_ madlobeli var, <strong>me</strong>ti ar min<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>gelia kidev erTi Wiqa, Se kaco! _ SevepatiJe <strong>me</strong>. mami<strong>da</strong>s gaeRima._ sosoia, gaxede erTi, ra ayefebs im ZaRls?... _ miTxra brigadirma dumilisSemdeg._ Tu vin<strong>me</strong>a, <strong>da</strong>iZaxebs. _ vTqvi <strong>me</strong>. brigadiri uxerxulad SeiSmuSna._ gadi, biWo erTi wuTiT gareT, sityva maqvs saTq<strong>me</strong>li qeTosTan. _ Se<strong>me</strong>vedrabrigadiri._ Tu ra<strong>me</strong> gaqvs saTq<strong>me</strong>li, CemTan uTxari, _ vupasuxe <strong>da</strong> <strong>ise</strong> moxerxebulad<strong>da</strong>vjeqi, vin<strong>me</strong> skamianad Tu gamitan<strong>da</strong> gareT, Torem <strong>ise</strong> verafriT ver amaglej<strong>da</strong>adgili<strong>da</strong>n._ ufrosi <strong>da</strong> umcrosi, stumari <strong>da</strong> maspinZeli ar ici, biWo, Sen? _ mkiTxabrigadirma <strong>da</strong> <strong>ise</strong> Semomxe<strong>da</strong>, mivxvdi: mami<strong>da</strong>Cemis ridi rom ara, siamovnebiT amaxev<strong>da</strong>yurs._ yovel Ra<strong>me</strong> stumari ar gamigia <strong>me</strong>!_ gaCerdi, biWo! _ gamijavr<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>._ <strong>me</strong> brigadiri var <strong>da</strong> yvelas ojaxSi ase <strong>da</strong>viarebi. _ amixsna <strong>da</strong>Tikom._ ho<strong>da</strong>, brigadiri Tu xar <strong>da</strong> yvelas ojaxSi Tu ase <strong>da</strong>iarebi, ga<strong>da</strong>di axla sxvisojaxSi!


_ ra un<strong>da</strong>, qeTo, am biWs, rom mWams cocxlad? _ hkiTxa brigadirma mami<strong>da</strong>Cems._ Tqvi, <strong>da</strong>Tiko, ra gin<strong>da</strong>!<strong>da</strong>Tiko SeiSmuSna <strong>da</strong> xrinwiani xmiT <strong>da</strong>iwyo:_ xval <strong>me</strong>riaSi mivdivarT yanis saToxarad <strong>da</strong> biWi <strong>da</strong>gvaxmare, Cemo qeTo. gaigeaxla ra saq<strong>me</strong>ze var mosuli? _ SemomiRrina man._ gavige! _ SevuRrine <strong>me</strong>c. mami<strong>da</strong>s gaeRima. igi adga, buxarTan mivi<strong>da</strong>, keci<strong>da</strong>nnakverCxliani Tunuqi gadmoiRo, Wadze TiTebi <strong>da</strong>akakuna, Tu gamocxvao, <strong>me</strong>re areka,tiloSi gaaxvia <strong>da</strong> magi<strong>da</strong>ze <strong>da</strong>do. axla dergTan mivi<strong>da</strong>, Sig xeli Cayo, didi wvelayveli amoarCia, magrad <strong>da</strong>wura <strong>da</strong> Wads zevi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>ado. brigadiri mixv<strong>da</strong>, mami<strong>da</strong>sagzals mixazireb<strong>da</strong> <strong>da</strong> saxe gamoe<strong>da</strong>ra._ wadi axla, <strong>da</strong>Tiko, _ sTxova mami<strong>da</strong>m. <strong>da</strong>Tiko karisaken wavi<strong>da</strong>, zRurblTanSemotrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tqva:_ alionze fostis win moviyriT Tavs, iq modi, Cemo sosoia, ar grcxvenia, rom<strong>me</strong>Cxubebi?! ra gvaqvs <strong>me</strong> <strong>da</strong> Sen gasayofi? SevrigdiT, xom?Tavi <strong>da</strong>vuqnie._ SromadRes, rogorc kacebs, <strong>ise</strong> <strong>da</strong>vuwer, _ uTxra axla mami<strong>da</strong>s.mami<strong>da</strong>m Tavi <strong>da</strong>uqnia <strong>da</strong> brigadiri wavi<strong>da</strong>. ezoSi gavedi, zRmartlze ayudebuliaxalmopiruli Toxi Rarze Cavitane <strong>da</strong> yuiT wyalSi Cavde. mami<strong>da</strong>m lampa gareTgamoitana, kari miixura, urdulSi joxi gauyara <strong>da</strong> <strong>da</strong>sawolad o<strong>da</strong>Si avediT.* * *mami<strong>da</strong>Cemi qarTulis maswavlebelia. igi yvelaze ganaTlebuli <strong>da</strong> lamazi qaliaCvens sofelSi. mami<strong>da</strong>, babuaCemis skivrSi rom xati devs, imaze gamosaxulRvTismSobels hgavs mariams, <strong>da</strong> qeTevani hqvia. albaT, amitom ver gaube<strong>da</strong> veravin,siyvaruli eTqva, <strong>da</strong> aris mami<strong>da</strong> gauTxovari. <strong>me</strong> Zalian miyvars mami<strong>da</strong> <strong>da</strong> sul <strong>me</strong>Sinia,ar gaTxovdes. mami<strong>da</strong> grZnobs amas <strong>da</strong>, albaT, amitom ar Txovdeba, Tu ara <strong>da</strong>, rauSlis, aba, xels?!vwevar Cems sawolze gulaRma, Tvalgaxelili <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s CurCuliT vekiTxebi:_ mami<strong>da</strong>!_ ra gin<strong>da</strong>, biWo?_ gZinavs, mami<strong>da</strong>?..._ Tqvi, ra gin<strong>da</strong>._ ra un<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tiko brigadirs, yovel saRamos rom <strong>da</strong>iareba?_ ar vici, biWo!_ nu modis magi CvenTan!_ xom ar gavagdeb, biWo?_ ar vici <strong>me</strong>, nu modis... mova, <strong>da</strong>jdeba, wyali momitane, ZaRls gaxede, gadi gareT,imas mixede, amas mixede, ki vici <strong>me</strong>, magas ra un<strong>da</strong>!mami<strong>da</strong> arafers ambobs._ mami<strong>da</strong>, ramdeni wlis xar axla Sen? _ vekiTxebi dumilis Semdeg._ <strong>da</strong>iZine, biWo!_ miTxari._ oc<strong>da</strong>TxuT<strong>me</strong>tis._ ratom ar Txovdebi <strong>me</strong>re?


mami<strong>da</strong> dums, <strong>me</strong>smis misi mSvidi sunTqva <strong>da</strong> velodebi, rodis gamcems pasuxs. igixmas ar mcems._ a, mami<strong>da</strong>?_ <strong>da</strong>iZine, biWo, xval adre xar asadgomi!_ ratom ar Txovdebi, mami<strong>da</strong>!_ aravin mTxoulobs, biWo, aravis moswons mami<strong>da</strong>Seni!_ tyuilia magi. Sen qveyanas moswonxar, <strong>da</strong>Tikosac uyvarxar._ <strong>me</strong>re<strong>da</strong>, ge<strong>me</strong>tebi magisTvis?_ ara._ ho<strong>da</strong>, <strong>da</strong>iZine axla!<strong>me</strong> viZineb <strong>da</strong> <strong>me</strong>sizmreba: mami<strong>da</strong>Cemi dgas soflis eklesiis win, TeTr saqorwinokabaSi gamowyobili, TeTri, maRali, RvTismSobeliviT lamazi. mis win <strong>da</strong>mxobiliamTeli soflis kacebi, vexvewebi, nu gaTxovdebi-<strong>me</strong>Tqi, <strong>da</strong> igi aravis ar miyveba, ixdissaqorwino kabas, modis CemTan, mkidebs xels <strong>da</strong> erTad mivdivarT Sin.* * *alionze frTxilad avdeqi, mZinare mami<strong>da</strong>s loyaze vakoce, samzareuloSi Cavedi,sagzali skolis CanTaSi Cavde, Rarze Cavirbine, pirze wyali Sevisxi, <strong>me</strong>re Toxiwyli<strong>da</strong>n amoviRe, tari CanTis saxelurSi gavuyare <strong>da</strong> soflis fostisken gaviqeci.mTeli Cveni briga<strong>da</strong> fostis win idga Toxebze <strong>da</strong>yrdnobili, xalxs Tavi maRlaaewia <strong>da</strong> fostis svetze gamokidebul <strong>da</strong>fleTil radios ugdeb<strong>da</strong> yurs.reproduqtori caxcaxeb<strong>da</strong>, xrialeb<strong>da</strong> <strong>da</strong> xrinwiani xmiT raRacas gadmoscem<strong>da</strong>. yveladum<strong>da</strong>. <strong>me</strong> rom mivedi, reproduqtoric <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>._ gamarjobaT Tqveni! _ xma aravis gaucia._ gamarjoba, xalxo, Tqveni! _ gavi<strong>me</strong>ore gaube<strong>da</strong>vad. aravin araferi mipasuxa._ gerasi<strong>me</strong> biZia, ra mox<strong>da</strong>?! _ vkiTxe karis <strong>me</strong>zobels <strong>da</strong> SevanjRrie. man uazrodmomxe<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re fostis kibeze Camoj<strong>da</strong>, TuTuni amoiRo, gaaxvia <strong>da</strong> <strong>ise</strong> gaabola, TiTqosarc <strong>da</strong>venaxe._ Tqvi, asalo biZia, ra mox<strong>da</strong>, kaci ar xar, Se kaco? _ Sevevedre axla gerasi<strong>me</strong>sgverdiT Camomj<strong>da</strong>r <strong>me</strong>ore <strong>me</strong>zobels. man Tavi<strong>da</strong>n fexebamde amaTvalier-CamaTvaliera,didxans miyura TvalebSi, <strong>me</strong>re piri amari<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>ise</strong> miTxra:_ omia, sosoia biZia, omi!_ ra omi, asalo biZia?_ Cxubi, kacis kvla <strong>da</strong> sisxlis Rvra, geyureba?_ visTan?asalom xeli Caiqnia._ visTan?! _ gavi<strong>me</strong>ore <strong>da</strong> garSemo mimovixede, xalxi idga gafiTrebuli <strong>da</strong>SeSinebuli._ germaniasTan! _ Tqva, rogorc iqna, viRacam._ ro<strong>me</strong>l germaniasTan?_ mwvane germaniasTan! _ mipasuxa asalom.mivxvdi, rom mox<strong>da</strong> raRac didi, saocrad didi ubedureba. arasdros ar minaxavsamdeni xalxi erTad <strong>da</strong>munjebuli, gafiTrebuli, SeSinebuli <strong>da</strong> uceb Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, <strong>ise</strong>rogorc SuaRamiT soflis sasaflaoze martod gavla. rom ar <strong>me</strong>yvira, gerasi<strong>me</strong> biZias


gverdiT Camovjeqi <strong>da</strong> muxlze xeli <strong>da</strong>vade. gerasi<strong>me</strong>m gakvirvebuli TvalebiTSemomxe<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re Tavze xeli <strong>da</strong>misva <strong>da</strong> miTxra:_ wadi axla Sin <strong>da</strong> nu geSinia, biZiko!avdeqi <strong>da</strong> Sinisaken gavbrundi._ agi Toxi <strong>da</strong> sagzali waiRe! _ <strong>da</strong>mabruna gerasi<strong>me</strong>m. Toxi <strong>da</strong> sagzali aviRe <strong>da</strong>wavedi.mze ukve amoscil<strong>da</strong> tolebis mTebs, sufsis xidTan rom mivedi <strong>da</strong> Sinisakenga<strong>da</strong>vuxvie. mivdiodi TavCaRunuli..._ sosoia mamalaZes gaumarjos!Tavi avwie, Cems win zurgze godormokidebuli lukaia focxiSvili idga. Sublzeofli xviTqad Camosdio<strong>da</strong>._ erTi agi godori Camomadg<strong>me</strong>vine, Tu kaci xar.godori Camovadg<strong>me</strong>vine. luka godors mouj<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re xeliT maniSna, gverdzemomijeqio.mivujeqi._ saxaWune vaSli mimaqvs gasayi<strong>da</strong>d. ki ici Sen Cemi saxaWune vaSli, ezoSisaRoresTan rom midgas... Cemi Rori ar ginaxavs? makeTaa, Zroxac makeTaa. naxe erTi,rogor xaWunobs, amoiRe erTi cali <strong>da</strong> naxe, oRond magi ar Wamo, gasayi<strong>da</strong>d mimaqvs.<strong>ise</strong>, amodi CemTan <strong>da</strong> ramdensac gin<strong>da</strong>, gaW<strong>me</strong>v. TuTuni geqneba Sen, _ TuTuni amoviRejibi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> gamowvdil xelisgulze <strong>da</strong>vuyare. lukaiam TuTuns usuna <strong>da</strong> ganagrZo, _kai samuSao dRea dRes, mara vifiqre, erT-or kapiks gavakeTeb-<strong>me</strong>Tqi... qaRaldicgeqneba, _ <strong>me</strong> Tambaqos gasaxvevi qaRaldi mivawode, _ Cvens brigadirs rom hkiTxo...cecxli ar gaqvs? _ asanTic mivawode. mouki<strong>da</strong> <strong>da</strong> siamovnebiT gaabola, _ magas raenaRvleba, Svili ar yavs <strong>da</strong> Ziri. biWi momaxmareo. biWi umaRlesSi un<strong>da</strong> moewyoswels <strong>da</strong> Toxi vabayunebio yanaSi? ar gamouva magi no<strong>me</strong>ri, a, ras ityvi Sen? rava<strong>da</strong>munjebulxar, Se upatrono, Tqvi ra<strong>me</strong>! _ Semomitia uceb lukaiam._ luka biZia, omi <strong>da</strong>iwyo!_ vin? _ mkiTxa lukaiam, <strong>ise</strong> rom Cemsken arc gamouxe<strong>da</strong>vs._ germaniam._ sad?_ ruseTSi._ visTan? _ Tqva <strong>ise</strong>v lukaiam._ CvenTan!_ vin CvenTan?_ CvenTan, sabWoTa kavSirTan._ rodis?_ dRes!lukaias uceb mkvdris feri <strong>da</strong>edo, kvamli sasuleSi ga<strong>da</strong>sc<strong>da</strong> <strong>da</strong> xveleba auvar<strong>da</strong>.didxans axveleb<strong>da</strong>, bolos CabJir<strong>da</strong>, gaSav<strong>da</strong> <strong>da</strong> gabmuli stvena amouSva filtvebi<strong>da</strong>n.<strong>me</strong>re xeli <strong>ise</strong> Camavlo majaSi, TiTebi gamilurj<strong>da</strong>, ase iyo erTxans. bolos ga<strong>da</strong>uara._ vin giTxra, biWo, magi?_ radiom Tqva am diliT!_ gaCerdi!_ Tqva!_ ixumre Sen xom, biZia? _ vedrebiT mkiTxa lukaiam._ ara, radiom Tqva am diliT.


lukaias aRaraferi ukiTxavs. didxans <strong>ij<strong>da</strong></strong> <strong>da</strong> miwas Cascqero<strong>da</strong>. <strong>me</strong>rewelmowyvetili adga, _ godori momakidebieo, mTxova. Sinisaken gabrun<strong>da</strong>. cota romgaiara, Semobrun<strong>da</strong> <strong>da</strong> raRacis Tqma <strong>da</strong>apira, <strong>me</strong>re, etyoba, ga<strong>da</strong>ifiqra <strong>da</strong> <strong>ise</strong> <strong>da</strong>miwyoyureba._ ra iyo, luka biZia?lukaiam araferi miTxra, xeli Caiqnia, Sebrun<strong>da</strong>, Tavi CaRuna <strong>da</strong> uxmod wavi<strong>da</strong>.Sin rom mivedi, mami<strong>da</strong> gobze cali xeliT Wadis fqvils zel<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>me</strong>oreTiTungi<strong>da</strong>n wyals uzaveb<strong>da</strong>. kari Ria iyo <strong>da</strong> <strong>ise</strong> Sevedi samzareuloSi, Cemi misvla arcgaugia._ mami<strong>da</strong>, germaniam am diliT omi <strong>da</strong>gviwyo!mami<strong>da</strong>m Tavi awia <strong>da</strong> gaocebuli TvalebiT SemomaCer<strong>da</strong>._ radiom Tqva am diliT, germaniam omi gamogvicxa<strong>da</strong>.mami<strong>da</strong>s comiani xeli aukankal<strong>da</strong>, igi Tvals ar macileb<strong>da</strong>, Tungi<strong>da</strong>n Tbili wyaliiRvrebo<strong>da</strong> gobSi, gobi Tan<strong>da</strong>Tan aivso <strong>da</strong> axla sqeli rZisferi siTxe gadmodio<strong>da</strong> <strong>da</strong>iRvrebo<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s fexebTan. <strong>me</strong> Tvals ar vacilebdi mami<strong>da</strong>s aTrTolebul xelebs._ ici, biWo, Sen ras ambob? _ mkiTxa bolos mami<strong>da</strong>m sai<strong>da</strong>nRac, Zalian Sori<strong>da</strong>n.uaryofis niSnad Tavi ga<strong>da</strong>vaqnie.ar vicodi, ras vambobdi, magram mivxvdi, rom mox<strong>da</strong> raRac didi, saocrad didiubedureba, ro<strong>me</strong>lic am diliT CemTan erTad Semovi<strong>da</strong> Cvens ojaxSi.zRvis ukuqcevaraionuli klubis ezoSi uamravi xalxi ireva. icinian, mRerian, tirian, qviTineben.raRacas sTxoven <strong>da</strong> pirdebian erTmaneTs. <strong>me</strong>re exvevian, hkocnian, abareben, ubareben,arigeben, emuqrebian, ealersebian, <strong>ise</strong>v pirdebian, <strong>ise</strong>v hkocnian erTmaneTs <strong>da</strong> asegauTaveblad.didi bJolis ZirSi, koin<strong>da</strong>rze zis gerasi<strong>me</strong> biZia, TuTuns abolebs <strong>da</strong> Tvals aracilebs Tavis vaJs, ro<strong>me</strong>lic opa, opas ZaxiliT maRla isvris patara gogos. gogofexs fSeks, kisk<strong>ise</strong>bs, iWaWeba. mis gverdiT dgas <strong>da</strong>Rliavebuli misi coli, SavimaSiko. igi qve<strong>da</strong> tuCs ikvnets <strong>da</strong> Tvalebi<strong>da</strong>n RapaRupiT Camosdis cremli.asalo gu<strong>da</strong>vaZe klubis kibeze Camomj<strong>da</strong>ra, gverdiT Tavisi vaJi mousvams. vaJsferxTiT axalgazr<strong>da</strong> qali uzis, mas qmris muxlebze udevs Tavi <strong>da</strong> gauCerebladtiris._ agi qali ar gauSva dedisouls, baba! _ ubarebs vaJi asalos <strong>da</strong> cols Tavzeusvams xels._ ara, baba._ margalita, ar miatovo baba, codvaa marto, _ qali tiris._ <strong>me</strong> male <strong>da</strong>vbrundebi, baba!_ ki, baba._ gaCerdi qalo, Cems <strong>me</strong>ti aravin midis jarSi, Tu ici? _ margalita tirilsumatebs. qmari efereba._ tyuila-ubralod Tavi ar gaifuWo, biWo, WkuiT iyavi! _ eubneba asalo._ nu geSinia, baba, hitleris Tavs Camogitan, Tu vyofilvar biWi! _ iRi<strong>me</strong>ba vaJi._ Seni Tavi Camomitane, baba, <strong>me</strong> igi mirCevnia! _ ambobs asalo.margalita <strong>ise</strong>v tiris.


_ am qals mimixede, baba!_ ki, baba, rad min<strong>da</strong> <strong>da</strong>rigeba!_ baba!.. _ asalos biWi iSmuSneba..._ Tqvi, Svilo._ erT-or Tves ki <strong>da</strong>, <strong>me</strong>re wyali ar moatanino, SeSa ar moazidio, wisqvilze argouSva, yana ar aToxnio! _ asalo Tavs uqnevs Tanxmobis niSnad._ magi TviTon ar getyvis <strong>da</strong> mZi<strong>me</strong> araferi aawevio... _ ganagrZobs asalos biWi.asalo iRi<strong>me</strong>ba <strong>da</strong> Tavs uqnevs.lukaias TuTunis gaxveva un<strong>da</strong>, magram ver axvevs, ukve <strong>me</strong>ore qaRaldi Caask<strong>da</strong>xelSi <strong>da</strong> <strong>da</strong>epna TuTuni. lukaias xelebi ukankalebs. <strong>me</strong> TuTuns varT<strong>me</strong>v, vuxvev <strong>da</strong>vawvdi. lukaia madlieri TvalebiT miyurebs. ukidebs <strong>da</strong> qaCavs, axla tuCebiukankalebs lukaias._ sosoia, ra vuyo am biWs, a? _ <strong>me</strong>kiTxeba. <strong>me</strong> ar vici, ra un<strong>da</strong> uyos lukaiamTavis kukuras. igi dgas SezarxoSebul tolebSi <strong>da</strong> xmamaRla yveba raRacas, biWebikbilebs kreWen <strong>da</strong> ulayebiviT xvixvineben._ magens Tavs ga<strong>da</strong>parsaven yvelas! _ wuxs lukaia._ Tavs klasSic gvparsaven yvelas, _ vamSvideb <strong>me</strong>._ gerasi<strong>me</strong>s ra uWirs, nagrami rCeba, <strong>me</strong> ra mrCeba?_ <strong>da</strong>brundeba male, luka biZia!_ yvela ver <strong>da</strong>brundeba, sosoia!_ yvela <strong>da</strong>brundeba! _ veubnebi imitom, rom vici, yvela <strong>da</strong>brundeba, sul yvela.<strong>me</strong> jer ar minaxavs kaci, ro<strong>me</strong>lic jarSi wasuliyos <strong>da</strong> ar mobrunebuliyos. vdgebi <strong>da</strong>mivdivar Cemi soflis biWebTan. isini mTvralebi arian, miRimian, mkocnian, <strong>me</strong>c vucinimaT <strong>da</strong> vkocni._ anzora, midixar?_ mivdivar, sosoia._ xom <strong>da</strong>brundebi, anzora? _ anzora iRi<strong>me</strong>ba. mis mkerdze tiris misi sacolemayvala. axla igi ekiTxeba:_ Tqvi, anzora, xom <strong>da</strong>brundebi?_ aba, ar <strong>da</strong>vbrundebi?_ Sen, nikuSa?_ <strong>me</strong>c, sosoia. Sen ar modixar? _ micinis nikuSa._ magas vin waiyvans, _ eubneba abibo._ ar miwevs <strong>da</strong> ra vqna? _ veubnebi._ sosoia, Sexede, biWo, ramden gogos gitovebT, mixede am Txebs, turam arSegiWamos, Torem rom CamovalT, oTxSi amogiRebT, _ <strong>me</strong>muqreba jumbera._ rac turebi iyaviT, yvelani midixarT <strong>da</strong> vin SeWams? _ vekiTxebi. gogoebiicinian. <strong>me</strong>re sxvebTan mivdivar._ vis acileb, sosoia? _ <strong>me</strong>kiTxeba <strong>me</strong>zobeli._ Sen ar midixar, Tu?_ mivdivar, sosoia._ ho<strong>da</strong>, Sen gacileb.Tamazi gulSi mikravs, mkocnis <strong>da</strong> CurCuliT <strong>me</strong>kiTxeba:_ mami<strong>da</strong>Seni qeTo vis acilebs, sosoia?mami<strong>da</strong> <strong>me</strong>serTan dgas <strong>da</strong>Tiko brigadiris pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong> Tvals ar acilebs mas.<strong>da</strong>Tiko brigadiri raRacas eubneba, mami<strong>da</strong> yurs ugdebs. <strong>me</strong>c vuyureb <strong>da</strong>Tikos. igigafiTrebulia. <strong>me</strong>re <strong>da</strong>Tiko mklavze hkidebs xels mami<strong>da</strong>s. mami<strong>da</strong> ar aSvebinebs xels.


<strong>da</strong>Tiko axla <strong>me</strong>ore mklavze hkidebs xels mami<strong>da</strong>s <strong>da</strong> axla orive mklavi ukaviamami<strong>da</strong>si. mami<strong>da</strong> arc <strong>me</strong>ore xels aSvebinebs <strong>da</strong> isini axla sul axlos dgananerTmaneTTan. vuyureb mami<strong>da</strong>Cems, igi gafiTrebulia <strong>da</strong> axla ufro hgavsRvTismSobels, magram aRar <strong>me</strong>Sinia, rom igi gaTxovdeba, rom mas axla vin<strong>me</strong>wamarT<strong>me</strong>vs, <strong>da</strong> ar mivdivar maTTan. mami<strong>da</strong> grZnobs Cems mzeras <strong>da</strong> Cemken ixedeba.<strong>da</strong>Tikoc ixedeba Cemken <strong>da</strong> <strong>me</strong>Zaxis:_ sosoia, modi aq, biWo!mivdivar <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s gverdiT vdgebi._ <strong>me</strong>mduri, sosoia? _ <strong>me</strong>kiTxeba <strong>da</strong>Tiko <strong>da</strong> Tmas mqaCavs._ ra maqvs SenTan samduravi?! _ veubnebi <strong>da</strong> wasvlas vapireb._ ar waxvide, iyavi CvenTan.vrCebi._ mivdivar, sosoia, omSi!_ yvela midis!_ mixede mami<strong>da</strong>Sens, Sen vaJkaci xar axla!_ Sen rom ar miTxra, uSeno<strong>da</strong>c mi<strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>!_ xom ici, rogor miyvars mami<strong>da</strong>Seni!!_ Senze ufro <strong>me</strong> miyvars!_ <strong>me</strong> male <strong>da</strong>vbrundebi, sosoia, <strong>da</strong> <strong>me</strong>re erTad viqnebiT sul!_ yvela <strong>da</strong>brundeba <strong>da</strong> yvela erTad viqnebiT._ yvela ar <strong>da</strong>brundeba!_ naxav, Tu ar <strong>da</strong>brundeba!klubis ezoSi Semodis axalgazrdebis mTeli jgufi. SuaSi lamazi, cecxliviTwiTelTmiani gogo CauyenebiaT <strong>da</strong> mTeli xmiT mRerian:omSi midis Cemi biWi,Tan mivyvebi <strong>me</strong>co,veraferi <strong>da</strong>gvacilebs,awi erTmaneTso...naSuadRevs samxedro komisari klubis aivanze gadmodga <strong>da</strong> orsaaTiani sityva Tqva.pirveli msoflio omis gamomwvevi mizezebi <strong>da</strong> Sedegebi rom ver gaixsena kargad, uceb<strong>me</strong>ore msoflio omis warmomSob faqtorebze ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> <strong>da</strong> germania miwasTan gaaswora,arc italias <strong>da</strong> iaponias moferebia mainc<strong>da</strong>mainc. bolos hitleri <strong>da</strong> musolinimoxarSuli kartofiliviT Semoefcqvnen xelSi <strong>da</strong> imdeni ilaparaka Cveni jariskontr<strong>da</strong>rty<strong>me</strong>bze, Cvens TviTmfrinavebze, tankebze, artileriaze, kavaleriaze,ro<strong>me</strong>lic dRes Tu xval berlinSi un<strong>da</strong> Sesuliyo, rom jarSi wasasvleladgamzadebuli amdeni xalxi Sin kinaRam <strong>da</strong>abruna. raionis sasule orkestrma, ro<strong>me</strong>lsacmoxuci maestro xelmZRvanelob<strong>da</strong>, sityvis <strong>da</strong>mTavrebisTanave tuSi <strong>da</strong>cxo. <strong>me</strong>re uceborkestri <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>. biWebma frTxilad <strong>da</strong>awyves instru<strong>me</strong>ntebi koin<strong>da</strong>rze erTmaneTisgverdiT, rigrigobiT mividnen TavCaqindrul maestrosTan, saTiTaod ga<strong>da</strong>kocnes <strong>da</strong>manqanebis Zaraze aZvrnen. xalxi manqanebs micviv<strong>da</strong>:_ ar waxvide, anzora biWo!_ mRupav, nena?!_ werilis <strong>da</strong>wera ar <strong>da</strong>izaro!_ ar gamomWra, baba, yeli!_ ar Seakla, nena, Tavi mag sasikvdileebs!_ <strong>da</strong>qoqe awi, Se upatrono, veRar gavuZeli amis yurebas._ amodi awi manqanaze, amirana, gaTav<strong>da</strong> omi!


<strong>da</strong> uceb TiTqos mze Cavi<strong>da</strong>, TiTqos <strong>da</strong>Ram<strong>da</strong>, TiTqos qveyana orad gaiyo: aTsabargo manqanas mihyav<strong>da</strong> Cveni sisxli <strong>da</strong> xorci, ro<strong>me</strong>lsac iTxov<strong>da</strong> miwa im didisiyvarulis fasad, romliTac uyvar<strong>da</strong> igi am xalxs. manqanebis gaswvriv videqiT Cven_ dedebi, colebi, debi, ma<strong>me</strong>bi, bavSvebi, romlebmac gaviReT es msxverpli. koin<strong>da</strong>rzeupatronod <strong>da</strong>rCenil sakravebs Soris idga saxeze xelebafarebuli moxuci maestro<strong>da</strong> mxrebi ucaxcaxeb<strong>da</strong>.manqanebi neli guguniT <strong>da</strong>iZra. am dRes pirvelad <strong>da</strong>vinaxe cremli amdeni a<strong>da</strong>mianisTvalze, amdeni mwuxare, SeSinebuli <strong>da</strong> gafiTrebuli a<strong>da</strong>miani, am dRes pirvelad vnaxeatirebuli mami<strong>da</strong>. es dRe gav<strong>da</strong> uzarmazari zRvis moqcevas, ro<strong>me</strong>lic moulodneladukuiqca <strong>da</strong> <strong>da</strong>gvtova napirze, rogorc Tevzebi, niJarebi, lokokinebi <strong>da</strong> nafotebi.* * *Tvalgaxelili vwevar bnel oTaxSi <strong>da</strong> CurCuliT vekiTxebi mami<strong>da</strong>s:_ mami<strong>da</strong>!_ ra gin<strong>da</strong>, biWo?_ gZinavs, mami<strong>da</strong>?_ ar mZinavs!_ mami<strong>da</strong>, <strong>da</strong>Tiko wavi<strong>da</strong>._ yvela wavi<strong>da</strong>._ <strong>me</strong>ti aRaravin wava?_ kidev bevri wava._ mami<strong>da</strong>, rom ar <strong>da</strong>brundes <strong>da</strong>Tiko?_ <strong>da</strong>iZine, biWo!_ rom ar <strong>da</strong>brundes, Sen ras izam?_ bevri ar <strong>da</strong>brundeba, sosoia, bevri!_ swavla Tu iqneba, mami<strong>da</strong>?_ iqneba!_ JorJikas qorwili Tu iqneba xval?_ iqneba, yvelaferi iqneba..._ mami<strong>da</strong>!_ <strong>da</strong>iZine!<strong>me</strong> viZineb <strong>da</strong> araferi ar <strong>me</strong>sizmreba.xatiaomis <strong>da</strong>wyeba yvelaze adre soflis kooperativs <strong>da</strong>etyo, _ <strong>da</strong>xli<strong>da</strong>n jer Saqarigaqra, <strong>me</strong>re asanTi, <strong>me</strong>re erbo <strong>da</strong> karaqi, <strong>me</strong>re saponi, <strong>me</strong>re marili, <strong>me</strong>re puri, navTi<strong>da</strong> bolos TviTon <strong>da</strong>xli<strong>da</strong>ri lasa. <strong>me</strong>re yanaSi moxSir<strong>da</strong> balaxi, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>dgasamTvala wisqvilis erTi Tvali, <strong>me</strong>re gamoilia SeSa <strong>da</strong> matrona dei<strong>da</strong>m Tavis ezoSivenaxiani xe momaWrevina. <strong>me</strong>re Seuwamlavi <strong>da</strong>rCa Cveni colikauri, Sewy<strong>da</strong> jarobana,kidobanSi <strong>da</strong>ilia fqvili, gamsxvil<strong>da</strong> saceri. erT dRes saerTod gaucreli Wadi


gamoacxo mami<strong>da</strong>m. erT Ra<strong>me</strong>s ganwirulma kivilma wamogvyara sawolebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> erTiTvis Tavze pirvelma ZaZebSi Semosilma de<strong>da</strong>kacma gaiara sofelSi.dildilobiT aRar gvaRviZeb<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tiko brigadiris bRavili:_ andria, gamodi gareT!_ edemika, ar gamomWra yeli._ sosoia, gaaxile Tvali._ minadora, ga<strong>da</strong>asxi Sens mutruks wyali._ qeskina, uuu...axla yovel cismare qsenia brigadiri Semodgebo<strong>da</strong> soflis amaRlebul adgilze,orive xelisguls pirze miliviT aifareb<strong>da</strong> <strong>da</strong> budi<strong>da</strong>n agdebuli kruxiviT kakaneb<strong>da</strong>:_ matrona, geyofa Zili!_ maSikooo, gamodi CaSi!_ qeTooo, mogvexmare dRes!_ margalitaaa, adi fermaSi!_ sosoiaaa, <strong>da</strong>gayrua Cemma gamCenma!_ gerasi<strong>me</strong>ee, uuu!gveZaxdnen yvelas, Tuki vin<strong>me</strong> viyaviT sofelSi, <strong>da</strong> gavdiodiT yvela, Tuki vin<strong>me</strong>sSegveZlo muSaoba. ar eZaxdnen mxolod besarion SalikaSvilis xatias, mas <strong>da</strong>Zaxebaarc undo<strong>da</strong>, igi yvelaze adre dgebo<strong>da</strong> diliT, msxvil, qera nawnavebs gvirgvinadikrav<strong>da</strong> Tavze; gamodio<strong>da</strong> Cais plantaciaSi, gamarjobas ityo<strong>da</strong> xmamaRla, <strong>ise</strong> romaravis gvicqero<strong>da</strong> saxeSi. igi icqirebo<strong>da</strong> sadRac Sors, Sors <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>. <strong>me</strong>reZalian frTxilad dgebo<strong>da</strong> kvalSi <strong>da</strong> ufro frTxilad arCev<strong>da</strong> Cais foTlisTviToeul ylorts, lamazi <strong>da</strong> Txeli TiTebiT. Tu yanas vToxnidiT, igi <strong>da</strong>Coqiliacli<strong>da</strong> balaxs simindebs, an <strong>ij<strong>da</strong></strong> napiris boloSi, <strong>ise</strong>v sadRac Sors icqirebo<strong>da</strong>usasrulobaSi <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong> Tavisi didroni cisferi TvalebiT.xatia yvelas <strong>da</strong> yvelafers uRimo<strong>da</strong>, xatias yvela <strong>da</strong> yvelaferi uyvar<strong>da</strong>. igiuTq<strong>me</strong>lad ugeb<strong>da</strong> yvelas sixarulsac <strong>da</strong> mwuxarebasac, gulTamxilveli iyo, zepiradico<strong>da</strong>, ras laparakobdnen gaRma sofelSi <strong>da</strong> ras CurCulebdnen erTmaneTSi <strong>me</strong>zoblebi,amitom igi didsa <strong>da</strong> pataras erTnairad uyvar<strong>da</strong>, yvelas Tavisianad miaCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> yvelaWkuis <strong>da</strong>rigebas Txov<strong>da</strong> am TiTistola <strong>da</strong> de<strong>da</strong>kaciviT brZen gogos.xatia Cemi toli iyo, erTad <strong>da</strong>vdiodiT skolaSi. erTad visxediT <strong>me</strong>eqvse klasisukana <strong>me</strong>rxze, erTad vucqerodiT Sav <strong>da</strong>faze carciT gamoyvanil rTul gantolebebs.magram xatia arasodes arafers ar iwer<strong>da</strong>, xatiam yvelaferi zepirad ico<strong>da</strong>, igi<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n brma iyo <strong>da</strong> mainc yvelaze lamazi <strong>da</strong> Wkviani Cvens jgufSi.* * *kargad gaTenebuli arc iyo, <strong>me</strong> <strong>ise</strong>v loginSi viweqi, mami<strong>da</strong> ki Cems xalaTs Rilsakereb<strong>da</strong>. aivanze viRac amovi<strong>da</strong>._ qeTo maswavlebelo! _ <strong>da</strong>iZaxa man gaube<strong>da</strong>vad.xatias xmas yvela icnob<strong>da</strong> sofelSi <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s arc ukiTxavs, ro<strong>me</strong>li xaro, <strong>ise</strong><strong>da</strong>uZaxa, Semodio._ dila mSvidobis! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> karSi <strong>da</strong>dga._ dila mSvidobis, Cemo xatia, ram agayena am alionze, qan<strong>da</strong>raze xom ar geZina? _hkiTxa mami<strong>da</strong>m._ sul ar miZinia wuxel, qeTo maswavlebelo!_ rao, ra mox<strong>da</strong>...


_ sosoia Sin aris?_ ager var, gogo, ra gin<strong>da</strong>?_ aba, ver getyvi, qeTo maswavlebelo, adges magi <strong>da</strong> gavides gareT.mami<strong>da</strong>m gakvirvebiT gadmomxe<strong>da</strong> <strong>da</strong> maniSna, adeqio._ Sebrundi iqiT! _ vuTxari xatias ukmayofilom <strong>da</strong> Sarvals xeli wamovavle.xatias gaeRima <strong>da</strong> mainc mibrun<strong>da</strong>. <strong>me</strong> gareT gamovedi, kari gangeb magrad movixure,braxuniT gaviare aivanze, <strong>me</strong>re fexakrefiT <strong>da</strong>vbrundi ukan, kars avekari <strong>da</strong> s<strong>me</strong>nadviqeci._ sosoia, mocildi kars, sunTqva <strong>me</strong>yureba Seni! _ miTxra Signi<strong>da</strong>n xatiam. sxvagza ar mqon<strong>da</strong>, ezoSi Cavedi, cota xnis Semdeg <strong>da</strong>vbrundi <strong>da</strong> kari gavaRe. qaRaldiviTgafiTrebuli mami<strong>da</strong> magi<strong>da</strong>sTan <strong>ij<strong>da</strong></strong>, orTave xeli safeTqlebze Semoewyo, winga<strong>da</strong>gdebul Cems xalaTs <strong>da</strong>Sterebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> dum<strong>da</strong>. xatia masTan misuliyo zurgismxri<strong>da</strong>n, sul axlos, mxarze xeli moexvia mami<strong>da</strong>saTvis <strong>da</strong> masze ufrogafiTrebuliyo._ Sen, Tu ici, ras ambob, xatia? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m TavauReblad. xatiam xma argasca._ iqneb, SegeSala, xatia? _ gau<strong>me</strong>ora kiTxva mami<strong>da</strong>m._ ar SeiZleba, <strong>me</strong> kacis xma Se<strong>me</strong>Salos, qeTo maswavlebelo! _ upasuxa xatiam._ rogor SeiZleba, gogo, amis <strong>da</strong>jereba! _ Tqva <strong>ise</strong>v mami<strong>da</strong>m._ wisqvili<strong>da</strong>n rom gamovedi <strong>da</strong> aRmarTi amoviare, Sevisvene. gamoiara <strong>da</strong> mkiTxa,ro<strong>me</strong>li xaro. xatia var-<strong>me</strong>Tqi, vuTxari. am SuaRamisas ras <strong>da</strong>eTrevio...xatia <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>..._ <strong>me</strong>re? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> xatias axe<strong>da</strong>._ CemTvis SuaRa<strong>me</strong> <strong>da</strong> SuadRe erTia-<strong>me</strong>Tqi, vuTxari. saxelic vuTxari misi. imas aqra un<strong>da</strong>, sulelo, <strong>me</strong> tarasie var, anTiZeo!_ egeb, marTla tarasi iyo, xatia? _ vedrebiT hkiTxa mami<strong>da</strong>m._ viyavi tarasisTan am dilas, sanam aq movidodi._ <strong>me</strong>re?_ ava<strong>da</strong>a tarasi sami dRea!_ iqneb, mainc SegeSala, xatia?_ xatias ar SeiZleba kacis xma SeeSalos, qeTo maswavlebelo, mova magi TqvenTan<strong>da</strong> naxavT, Tu ar gjeraT Cemi, _ Tqva xatiam <strong>da</strong> karisken <strong>da</strong>iZra. kari gavuRe <strong>da</strong> gza<strong>da</strong>vuT<strong>me</strong>. xatia frTxilad gavi<strong>da</strong> aivanze, frTxilad Cavi<strong>da</strong> ezoSi <strong>da</strong> wavi<strong>da</strong>.* * *im dRi<strong>da</strong>n mami<strong>da</strong> <strong>da</strong>munj<strong>da</strong>. TavauReblad <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> dili<strong>da</strong>n saRamomde. gegonebo<strong>da</strong>T,raRac Zvirfasi <strong>da</strong>karga, eZebs <strong>da</strong> ver poulobso. samuSaoze gaSterdebo<strong>da</strong> uceb,aRarc laparaki eyurebo<strong>da</strong> Cemi, aRarc <strong>da</strong>Zaxeba. vidre ar mividodi <strong>da</strong> xeliT arSevexebodi, idga ase monusxuliviT. Tu Cais kref<strong>da</strong>, buCqze Seacivdebo<strong>da</strong> xeli, Tusiminds Toxni<strong>da</strong>, miyvebo<strong>da</strong> napirs <strong>da</strong> Wri<strong>da</strong> siminds pirwmin<strong>da</strong>d. _ mami<strong>da</strong>! _<strong>da</strong>vuZaxebdi <strong>me</strong>. uceb gamoerkveo<strong>da</strong>, ukan moixe<strong>da</strong>v<strong>da</strong>, <strong>da</strong>inaxav<strong>da</strong> Tavis naxelavs <strong>da</strong>Rrmad amoioxreb<strong>da</strong>.RamiT iwva Tvalgaxelili. ZaRlis yovel <strong>da</strong>yefebaze wamoxtebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> sulsganabav<strong>da</strong>, TiTqos viRacas elo<strong>da</strong>, is ki ar modio<strong>da</strong>, ara <strong>da</strong> ara. gax<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>,Camodna, <strong>da</strong>ilia. bolos veRar gavuZeli mis yurebas <strong>da</strong> xatiasTan wavedi.


esarion SalikaSvili uzarmazar morze idga <strong>da</strong> sawnaxels Tli<strong>da</strong>, xatia aivanze<strong>ij<strong>da</strong></strong>, <strong>mzes</strong> uyureb<strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>._ gamarjoba, besarion biZia!_ gagimarjos, biZia! _ mipasuxa man <strong>ise</strong>, rom muSaoba ar Seuwyvetia._ soso xar Sen? _ mkiTxa xatiam aivni<strong>da</strong>n._ ki soso var!_ mze sa<strong>da</strong>a axla, soso? _ mkiTxa xatiam._ ageraa, blis wverze, _ vTqvi <strong>me</strong> <strong>da</strong> mzisken xeli gaviSvire._ aba, blis wverze Tua, <strong>me</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>mzes</strong>, _ gauxar<strong>da</strong> xatias._ ki blis wverzea._ mama, ra giTxra baTumSi eqimma? _ hkiTxa axla mamamiss._ ramdenjer un<strong>da</strong> giTxra, gogo? _ gaujavr<strong>da</strong> besarioni._ Tqvi, mama, sosoias uTxari, _ Seexvewa xatia._ rao <strong>da</strong>, <strong>mzes</strong> Tu xe<strong>da</strong>vs, sinaTles <strong>da</strong>vubrunebo... _ Tqva besarionma._ gesmis, sosoia?_ xatia, Camodi erTi wuTiT, saq<strong>me</strong> maqvs SenTan, _ vTxove xatias. xatia Camovi<strong>da</strong>ezoSi, sul axlos movi<strong>da</strong> <strong>da</strong> gaCer<strong>da</strong>._ vici, raze moxvedi, sosoia._ ra uTxari, gogo, <strong>ise</strong>Ti mami<strong>da</strong>Cems, rom kvdeba qali?xatiam araferi mipasuxa. gverdiT Camiara, WiSkari gaaRo <strong>da</strong> ezo<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>. <strong>me</strong>gavyevi, Cven saxlTan rom mivediT, WiSkari gavaRe.xatia Sevi<strong>da</strong>, Sua ezoSi <strong>da</strong>dga <strong>da</strong> mkiTxa:_ sa<strong>da</strong>a qeTo maswavlebeli?_ mami<strong>da</strong>! _ <strong>da</strong>viZaxe <strong>me</strong>. mami<strong>da</strong> oTaxi<strong>da</strong>n gamovi<strong>da</strong>._ xatiaa mosuli, Sen undixar! _ mami<strong>da</strong> Camovi<strong>da</strong> ezoSi, SeSinebuli mogviaxlov<strong>da</strong><strong>da</strong> xatias win <strong>da</strong>dga._ gamarjoba, qeTo maswavlebelo, _ Tqva xatiam._ ra iyo, xatia, ra mox<strong>da</strong>? _ hkiTxa xmis kankaliT mami<strong>da</strong>m._ araferi, qeTo maswavlebelo, <strong>ise</strong> movedi, mo<strong>me</strong>natreT.mami<strong>da</strong>m gauRima xatias, mxarze moxvia xeli <strong>da</strong> oTaxisaken waiyvana._ saq<strong>me</strong> gaqvs egeba ra<strong>me</strong>, maswavlebelo, mogexmarebi! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> gaCer<strong>da</strong>._ ara, Cemo xatia, saSeno saq<strong>me</strong> araferi maqvs, _ uTxra mami<strong>da</strong>m._ simindi geqneba <strong>da</strong>safSvneli!_ netavi iyos, Cemo xatia, <strong>da</strong> es biWi ras mikeTebs <strong>me</strong>ts, _ amoioxra mami<strong>da</strong>m._ sosoie zarmacia, _ Tqva xatiam.<strong>me</strong> gakvirvebuli vuyurebdi._ Cven gvaqvs simindi, qeTo maswavlebelo, bevri gvaqvs, mamam miTxra, rommovdiodi, Tu Wirdeba, vasesxebo, _ Tqva xatiam <strong>da</strong> molze <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>gverdiT movujeqiT._ madlobeli var, Cemo xatia, Tqven ufro <strong>da</strong>gWirdebaT._ saRamos CamogitanT mama erT fuTs, _ xatia <strong>da</strong>fiqr<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re Cumad <strong>da</strong>iwyo: _qeTo maswavlebelo, im dRes rom giTxariT, tyuili gamodga._ ra Tqvi? _ hkiTxa xmis kankaliT mami<strong>da</strong>m._ tyuili gamodga. mo<strong>me</strong>Cvena, mo<strong>me</strong>yura, _ Tqva xatiam <strong>da</strong> gaiRima. mami<strong>da</strong>m eWvisTvaliT Semomxe<strong>da</strong> jer <strong>me</strong>, <strong>me</strong>re xatias._ marTals ambob, xatia? _ CaekiTxa mami<strong>da</strong> <strong>da</strong> fexze wamodga. pir<strong>da</strong>RebuliSevyurebdi xatias.


_ axla ki vambob marTals, magram maSin mo<strong>me</strong>yura. bevri vifiqre im RamiT <strong>da</strong>mivxvdi, namdvilad mo<strong>me</strong>yura._ <strong>da</strong>ifice, xatia!xatia gaCum<strong>da</strong>, erTxans ase <strong>ij<strong>da</strong></strong>. Rimili gauqra saxeze. molodinad qceul mami<strong>da</strong>ssunTqva Seekra. xatia nel-nela wamodga <strong>da</strong> gaimarTa mami<strong>da</strong>s win._ ra <strong>da</strong>vifico, qeTo maswavlebelo? _ hkiTxa man uceb._ de<strong>da</strong> <strong>da</strong>ifice, xatia!_ dedis saflavs vficavar, qeTo maswavlebelo! _ Tqva man didi xnis dumilisSemdeg._ xom, xatia? mogeyura xom, xatia?.. Sen ra giTxra, gogo, Sen! _ moexvia mami<strong>da</strong>,saxe <strong>da</strong>ukocna. uceb xelebi saxeze aifara <strong>da</strong> atir<strong>da</strong> patara bavSviviT. <strong>me</strong>reSetrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> oTaxSi Sevar<strong>da</strong>.xatia ki idga gaunZrevlad Sua ezoSi <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>. iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong> xatia, magramamdeni tanjva mis saxeze adre arasodes minaxavs.ase ki araa saq<strong>me</strong>nasadilevs kowia fostalionma <strong>da</strong>Tvis Releze gadmoiara. Cven ferdobze viyaviTSefenili <strong>da</strong> koleqtivis yanas vToxnidiT._ kai gamarjoba Tqveni, qalebo! _ <strong>da</strong>iZaxa man <strong>ise</strong>, TiTqos <strong>me</strong>, gerasi<strong>me</strong> biZia,lukaia focxiSvili <strong>da</strong> besarion SalikaSvili iq ar vyofiliyaviT._ ra mogaqvs, kowia? _ gasZaxa qsenia brigadirma <strong>da</strong> xeli moiCrdila Sublze._ Saqari, karaqi, TeTri puris fqvili, xizilala, doSi, tarani <strong>da</strong> Tafli, navTs<strong>da</strong> sapons veRar moverie, xval ga<strong>me</strong>viZRvanieb. axla gazeTs vtoveb ager jirkze <strong>da</strong>ÿamogzavneT magi enagatlekili biWi._ werilebi araa?_ werilebi gzaSia!_ gaxma Seni ena! _ kowia Tavis kanturiT wavi<strong>da</strong>, Cavirbine gzaze <strong>da</strong> gazeTiamovitane. yvelani Semo<strong>me</strong>xvivnen._ wagvikiTxe, sosoia, ra weria mag <strong>da</strong>sawvavSi, _ mTxova gerasi<strong>me</strong> biZiam <strong>da</strong> CemsgverdiT <strong>da</strong>j<strong>da</strong> moxerxebulad, <strong>me</strong> <strong>da</strong>viwye:_ gaafTrebuli brZolebis Semdeg Cvenma jarebma <strong>da</strong>toves qalaqebi... _ kiTxva rom<strong>da</strong>vamTavre, xma aravis amouRia._ modis xom, magi SobelZaRli? _ Tqva bolos besarionam <strong>da</strong> Cibuxi Toxis tarze<strong>da</strong>ferTxa._ modis <strong>da</strong> <strong>me</strong>re rogor, <strong>da</strong>udevi kvanti, Tu biWi xar, _ Tqva lukaiafocxiSvilma, <strong>me</strong>re gazeTi moxia, Sig xelisgulze mofSvnili TuTuni gaaxvia, tuCebzemiwebebuli mtveri gamoafurTxa <strong>da</strong> ganagrZo:_ mTeli evropa mageniza muSaobs, babaia, francia gin<strong>da</strong>o, avstria gin<strong>da</strong>o, igigin<strong>da</strong>o... ra qvia, biWo, magenTan rom saxelmwifoa? _ mkiTxa <strong>me</strong>._ Cexoslovakia._ Cexoslovakia gin<strong>da</strong>o... Cven<strong>da</strong> vin muSaobs?_ Cven<strong>da</strong> Cven vmuSaobT, _ Tqva gerasi<strong>me</strong> biZiam._ vin Cven? _ hkiTxa lukaiam._ <strong>me</strong>, Sen, agi besariones usinaTlo cice, agi yazilari <strong>da</strong> agi qalebi.


_ imitomaa Cveni saq<strong>me</strong> kargad, karze mogvadga ager hitleri, _ Tqva lukaiam <strong>da</strong>xeli Caiqnia._ kviras bazarze viyavi... _ <strong>da</strong>iwyo katom._ savse iyo, albaT, saqoneliT, amoirCie sulo <strong>da</strong> gulo, rac gin<strong>da</strong>... _ calybadgaicina aRaTim._ acale, qalo. <strong>me</strong>re? _ gaaCuma gerasi<strong>me</strong> biZiam._ <strong>me</strong>re erTi kaci yvebo<strong>da</strong>, _ ganagrZo katom, _ <strong>ise</strong>Ti iaraRi gamougonebia Tur<strong>me</strong>hitlers, aT versze wvavs de<strong>da</strong>budianad yvelafers._ vin Tqva, qalo, magi? _ hkiTxa margalitam._ ministri rom yavs hitlers erTi, ra qvia?.._ gebelsi?_ ho, gebelsi, imis kubo gavitane misi ojaxi<strong>da</strong>n._ kidev ra uTqvams?_ kidev, ra gvaria is, rubena trapaiZes, rom miugavs gvari?.._ ribentropi!_ ga<strong>da</strong>Sen<strong>da</strong> magis gvari, imas uTqvams, mogvaqvs TeTri puri <strong>da</strong> karaqi, moxucebs<strong>da</strong> bavSvebs ar verCiT, marto komunistebs amovxdiT sulso..._ <strong>me</strong>re, Sen ra uTxari? _ hkiTxa qseniam._ vis ribentrops?_ ribentrops ki ara, Se Zroxa, im Roris gagdebuls, magas rom geubnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> Senrom yurebs upartyunebdi._ <strong>me</strong> ra un<strong>da</strong> <strong>me</strong>Tqva, qalo, qveyana yurs ugdeb<strong>da</strong> gasusuli, <strong>me</strong>re, rom <strong>da</strong>amTavrasityva _ kaciWamia hitlers male CamovkidebT bawarzeo, gask<strong>da</strong> xalxi taSiskvriT._ sad iyavi, qalo, Sen? _ hkiTxa gakvirvebulma qseniam._ sad viyavi <strong>da</strong> bazrobaze, <strong>me</strong>re mitingi iyo <strong>da</strong> iq gamovi<strong>da</strong> is kaci..._ vai, Sens patrons ubedurs, _ Caiqnia xeli qseniam._ qeTo, Sen naswavli qali xar <strong>da</strong> gviTxari erTi, ra gvWirs? _ hkiTxa besarionammami<strong>da</strong>s._ cudi ambavi gvWirs, besarion, magram ara uSavs, mova zamTari <strong>da</strong> vnaxoT... <strong>me</strong>mgoni, napoleoniviT mouva magasac._ zamTarSi Cven ar Segvcivdeba, Tu rogoraa Seni saq<strong>me</strong>? _ ikiTxa lukaiam._ ki Segvcivdeba, magram hitleri araa zamTrisTvis mzad! _ uTxra mami<strong>da</strong>m._ ra ici Sen?_ hitlers egona, zafxulSive <strong>da</strong>amTavreb<strong>da</strong> oms <strong>da</strong> araa mzad zamTrisTvis._ awi ver moemzadeba?_ awi gviania, luka._ zamTramde rom movides, ras Svebi <strong>me</strong>re? _ ar eSvebo<strong>da</strong> lukaia mami<strong>da</strong>s._ ar un<strong>da</strong> movuSvaT!_ vin _ <strong>me</strong> <strong>da</strong> Sen?_ <strong>me</strong> <strong>da</strong> Sen._ magas gaaCereb, qalo, dReSi xuT qalaqs iRebs?_ un<strong>da</strong> gavaCeroT._ aba, Sen ici, gaaCere! _ <strong>ise</strong>v calybad gaicina lukaiam._ hait, Se yiamyralo mutruko, rogor ga<strong>da</strong>uwure wyali yvelafers! _ wamoxtaqsenia brigadiri, _ ase Tu <strong>da</strong>egde <strong>da</strong> TavSi qva iSine, mova, aba ras izams?_ ra gayvirebs, qalo, <strong>me</strong>c magas vCivi, ar movides-<strong>me</strong>Tqi, kapuetiviT rom <strong>me</strong>ciTvalebSi.


_ kapuetiviT ki ara, enas amogbwkvni, lukaia focxiSvilo! _ gaiqaCa qsenia._ ra un<strong>da</strong> gelaparako, SiSveli ga<strong>da</strong>reuli xar! _ Tqva lukaiam <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v moxiagazeTi. qsenia cota molba._ marto mkvdris cnoba ki ar moaqvs kowia fostalions, luka; margalita, movi<strong>da</strong>Seni kacis werili? _ hkiTxa margalitas._ ki movi<strong>da</strong>, qsenia, guSinwin._ kide mova._ rao, ras gwers? _ hkiTxa lukaiam._ sangarSi vzivar, werili Tu <strong>da</strong>vagviano, ar SegeSindeTo._ kidev ras gwers? _ margalita gawiTl<strong>da</strong> <strong>da</strong> gaCum<strong>da</strong>._ Tqvi, qalo!_ kide, biWi Tu geyola, Cemi saxeli <strong>da</strong>arqvio!_ ho<strong>da</strong>, <strong>da</strong>arqvi, gogo rom geyolos, mainc misi saxeli <strong>da</strong>arqvi, _ uTxrabesarionma._ Cemi biWis werili ar Cans, _ amoioxra lukaiam._ Seni biWis werilic mova, _ uTxra gerasi<strong>me</strong> biZiam._ rodis?_ mova, gelaparakebi <strong>me</strong> Sen, Cemi biWis werili xom movi<strong>da</strong>? Senisac mova! rasityvi, Sen, sosoia? _ mkiTxa gerasi<strong>me</strong> biZiam._ mova, aba, ar mova? _ vTqvi <strong>da</strong> gavucine._ ase ki araa saq<strong>me</strong>, _ <strong>da</strong>iwyo besarion SalikaSvilma, _ ager rom vzivarT <strong>da</strong>TvisReleSi <strong>da</strong> gaRma_ gamoRma verafers <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>T, gagviskdeba guli, aba, ra iqneba, magramagi dunia patara nu ggoniaT, ramdeni besarioni <strong>da</strong> qsenia deiareba am qveyanaze <strong>da</strong>urtyams Toxs? ramden lukaies <strong>da</strong> gerasi<strong>me</strong>s biWs ukavia Tofi xelSi? ramdeni sosoie<strong>da</strong> xatie <strong>da</strong>rbis am qveyanaze, imdeni dRe <strong>da</strong> xani <strong>da</strong>Wirdeba hitlers, sanam omsmoigebdes, sisxli ar eyofa ZarRvSi <strong>da</strong> Zali muxlSi, geyurebaT Tqven? _ besarionammuxlebze <strong>da</strong>iwyo veeberTela, ZarRviani <strong>da</strong> <strong>da</strong>koJrebuli xelebi, nel-nela wamoiwia<strong>da</strong> qveviT WalaSi gaixe<strong>da</strong>. _ didia qveyana, babaia, didi, sisxli ar eyofa, <strong>da</strong>wdeba,ager, hee, xe<strong>da</strong>vT? _ xeli gaiSvira <strong>da</strong>bla. <strong>da</strong>Tvis Relis gayolebiT iwva uzarmazariWala, miwis orTqliTa <strong>da</strong> odis sakvamurebi<strong>da</strong>n amosuli TeTri, qaTqaTa kvamliTsunTqav<strong>da</strong>, Walas sisxlis dedo-ZarRviviT misdev<strong>da</strong> sufsa <strong>da</strong> qveviT mihqon<strong>da</strong> amveeberTela miwaze <strong>da</strong>Rvrili ofli <strong>da</strong> cremli, ro<strong>me</strong>lic yoveli mxri<strong>da</strong>n uerTdebo<strong>da</strong>mas, grovdebo<strong>da</strong> erT did mdinared, rwyav<strong>da</strong> am usasrulo qveyanas, albob<strong>da</strong> ammkerdgadmobrunebul nia<strong>da</strong>gs, <strong>me</strong>re midio<strong>da</strong> <strong>ise</strong>v qveviT, qveviT <strong>da</strong> gauTavebelisicocxlis naka<strong>da</strong>d Sedio<strong>da</strong> zRvaSi. vucqerdi Cveni soflis gorakze miwebebuli erTimtkavela nakafi<strong>da</strong>n, ro<strong>me</strong>lic uzarmazar kedlebSi Catanebul viwro fanjaras gav<strong>da</strong>,am <strong>da</strong>usrulebel sicocxles, <strong>da</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>di, rom es cocxali miwa Cems gasaxedze arTavdebo<strong>da</strong>, rom igi imis iqiT <strong>ise</strong>v iwyebo<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v <strong>da</strong> ase<strong>da</strong>usruleblad, <strong>me</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>di <strong>mzes</strong>, ro<strong>me</strong>lic oqros jiRasaviT adga am qveyanas <strong>da</strong>vxvdebodi, rom aravis sisxli ar eyofo<strong>da</strong>, Zala ar eyofo<strong>da</strong>, sicocxle ar eyofo<strong>da</strong>,rom es miwa, zRva <strong>da</strong> mdinare <strong>da</strong>elia.Cven yvelani Walas gavyurebdiT <strong>da</strong> xmas ar viRebdiT. vicodi, rom am wuTSi yvelaCemsaviT fiqrob<strong>da</strong>, _ margalitac, qseniac, katoc, mami<strong>da</strong>c, gerasi<strong>me</strong>c, lukac,besarionic. xatia Cems gverdiT idga gaRi<strong>me</strong>buli, igi Walas gahyureb<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>me</strong> vicodi,isic CemsaviT fiqrob<strong>da</strong> <strong>da</strong> xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong>.mze nel-nela jdebo<strong>da</strong> sufsis Walaze. tyesa <strong>da</strong> mindorSi gasuli sofeliabRavlebul naxirTan erTad Sin brundebo<strong>da</strong>.


im RamiT <strong>ise</strong>v wamogvyara sawolebi<strong>da</strong>n <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong> gabmulma <strong>da</strong> ganwirulmakivilma. ezoSi gavcvivdiT. kivili soflis bolo<strong>da</strong>n ismo<strong>da</strong>, Sukebsa <strong>da</strong> orRobeebSi<strong>da</strong>feTebuli xalxi garbo<strong>da</strong>, Cvenc gaviqeciT._ visTanaa Tu ici, gerasi<strong>me</strong>? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m Cven gverdiT momaval gerasi<strong>me</strong>s._ <strong>da</strong>ifso, mgoni, qeTo, lukaia focxiSvilis ojaxi... _ Tqva man <strong>da</strong> xeli Caiqnia.samxedro gakveTilidro Tavisas akeTeb<strong>da</strong>. ivniss ivlisi mohyva, ivliss agvisto, agvistos seqtemberi,seqtembers swavla, swavlas orebi, sa<strong>me</strong>bi, oTxebi <strong>da</strong> xan<strong>da</strong>xan xuTebic. TiTqosaraferi Secvlila, mami<strong>da</strong> <strong>ise</strong>v qarTuls gvaswavli<strong>da</strong>, xatia <strong>ise</strong>v Cems gverdiT <strong>ij<strong>da</strong></strong>.geografiis maswavlebeli <strong>ise</strong>v <strong>ise</strong> gvexvewebo<strong>da</strong> _ oRond gakveTils nu CamiSliT <strong>da</strong>Sesvenebaze kenWobanas geTamaSebiTo. rusulis maswavlebeli <strong>ise</strong>v `biCos~ <strong>me</strong>Zax<strong>da</strong>. erTiki mox<strong>da</strong> _ yvela maswavlebeli erTnairad gax<strong>da</strong> <strong>da</strong> kidev erTi, samxedro saq<strong>me</strong>sa <strong>da</strong>fizkulturas axla axali maswavlebeli _ xasanis brZolis monawile _ levangurieliZe gvaswavli<strong>da</strong>.pirvel gakveTilze igi kokardiani qudiT, iRliaSi plakatamoCrili, mwvanegalifeze tyavis gamaSebSemortymuli, mxrebze airwinaR <strong>da</strong> mcire yalibisSaSxanaga<strong>da</strong>kidebuli Semovi<strong>da</strong>. magi<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong>dga, mxedruli salami mogvca <strong>da</strong> gaqvav<strong>da</strong>.Cven jer avdeqiT, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>vjeqiT <strong>da</strong> maswavlebelma rom poza ar gamoicvala, <strong>ise</strong>vwamovlagdiT._ Tavisuflaaad! _ Tqva uceb man, qudi moixa<strong>da</strong>, magi<strong>da</strong>ze <strong>da</strong>do, xolo Tofi <strong>da</strong>airwinaRi <strong>da</strong>faze Camoki<strong>da</strong>. plakati gaSala, jibi<strong>da</strong>n oTxi kargi mozrdili lursmaniamoiRo, sami kbilebSi gairWo, <strong>me</strong>oTxe kedels miaburRa <strong>da</strong> buxarTan <strong>da</strong>gdebuliaguris natexiT miWedeba <strong>da</strong>iwyo. rom morCa, gamarjvebulis saxiT Semotrial<strong>da</strong>._ ra qna? _ mkiTxa xatiam._ plakati gaakra! _ ga<strong>da</strong>vuCurCule._ rao, ra axatia?_ araferi, wiTeli asoebiT aweria, Zirs germaneli okupantebio!_ magi <strong>ise</strong> ver Tqva zepirad? _ mkiTxa xatiam. <strong>me</strong> mxrebi aviCeCe._ axla gavicnoT erTmaneTi, _ Tqva maswavlebelma, _ <strong>me</strong> levan gurieliZe var._ kargi gvari gaqvT, maswavlebelo. _ gaucina otia kalan<strong>da</strong>Zem._ laparaki! samxedro saq<strong>me</strong>s uyvars disciplina!_ botanikasac uyvars disciplina. _ Tqva Tamaz qerqaZem._ vin Tqva es?_ botanikis maswavlebelma._ <strong>da</strong>jeqi! _ Tamazi <strong>da</strong>j<strong>da</strong>, _ ra miyvars <strong>me</strong>? <strong>me</strong> miyvars disciplina, siwynare,buzis gafrenas rom gavigeb, kidev ra miyvars?_ moxarSuli wabli ar giyvarT, maswavlebelo? _ hkiTxa xatiam._ vin iyo is? _ ikiTxa maswavlebelma. xma aravin gasca._ erTi ram un<strong>da</strong> gaxsovdeT, <strong>me</strong> maswavleblad ar <strong>da</strong>vbadebulvar. ra viyavi <strong>me</strong>,Tqvenxela rom viyavi? TqvensaviT Tavqariani, Steri, briyvi..._ exlac axalgazr<strong>da</strong>d gamoiyurebiT, masw. _ gauRima no<strong>da</strong>r kalan<strong>da</strong>Zem, ro<strong>me</strong>lsacno<strong>da</strong>ra Tavas veZaxdiT, maswavlebels esiamovna.


_ <strong>me</strong>re Cavujeqi wigns, wigni a<strong>da</strong>mianis <strong>me</strong>gobaria. vikiTxe, vikiTxe <strong>da</strong> gamovedikaci. <strong>me</strong> warmoSobiT tankisti var!_ uyure Sen! _ gaikvirva Tamaz qerqaZem.maswavlebelma warbi Seikra._ <strong>me</strong> Tqven sxva maswavlebeliviT ar gegonoT, tyavs gagaZrobT! _ <strong>da</strong>artya xelimagi<strong>da</strong>ze._ yvela maswavlebeli mase ambobs. _ Tqva otiam._ ga<strong>da</strong>vdivar oceulis funqciaze Tav<strong>da</strong>cvis dros._ aba, he! _ Seaguliana viRacam.maswavlebeli gaSra, magram Tavi Seikava <strong>da</strong> ikiTxa:_ ra aris oceuli?_ aTeuls mivumatoT aTeuli, udris oceuls! _ wamoiZaxa ucia gogiberiZem._ vin iyo is?klasi gaisusa. maswavlebeli <strong>da</strong>fasTan mivi<strong>da</strong> <strong>da</strong> carci aiRo._ es aris germanelebis oceuli, _ Tqva man <strong>da</strong> oci patara wre Semoxaza <strong>da</strong>f<strong>ise</strong>rT kuTxeSi._ vai, Cvens dRes ubedurs! _ Semoirtya Tamaz qerqaZem TavSi xeli._ es Cveni oceulia, _ ganagrZo maswavlebelma <strong>da</strong> axla Cveni oceuli <strong>da</strong>xata. _gaRma isini arian, gamoRma Cven, SuaSi mdinarea..._ gamoRmiT <strong>me</strong> var, gaRmiT Sen, Sua Cagvidis mdinareee, _ CaiRiRina otiakalan<strong>da</strong>Zem._ vin Tqva es? _ ikiTxa gafiTrebulma maswavlebelma._ vaJa-fSavelam, masw. _ wamodga otia._ <strong>da</strong>jeqi! _ maswavlebelma carcis kakuni <strong>da</strong>iwyo <strong>da</strong>faze. _ <strong>me</strong> germaneli var <strong>da</strong>ras vakeTeb axla, aba, vin <strong>me</strong>tyvis?_ carcs akakunebT, _ Tqva iago anTiZem._ <strong>da</strong>jeqi!_ wertilebs svamT! _ adga no<strong>da</strong>ra Tava._ isvriT, maswavlebelo! _ wamoviZaxe <strong>me</strong>, vidre no<strong>da</strong>ras <strong>da</strong>svamdnen._ maladec! _ miTxra maswavlebelma. _ visvri, Cveni oceuli Cawolilia sangrebSi<strong>da</strong> mters amoZromis saSualebas ar aZlevs. mteri maSvel Zalas iTxovs! _ uceb manxeli moRuna mtevanSi, maRla aswia, <strong>da</strong>atriala <strong>da</strong> RuRuni <strong>da</strong>iwyo._ RuRuRuuuuRR... _ axla ras vSvrebi? _ mkiTxa <strong>ise</strong>v <strong>me</strong>, rogorc warCinebuls._ axla xels atrialebT <strong>da</strong> RmuiT, maswavlebelo!_ <strong>da</strong>egde! _ ibRavla maswavlebelma. klasSi xarxari aty<strong>da</strong>. maswavlebeligafiTr<strong>da</strong>.sicili rom miwynar<strong>da</strong>, man <strong>da</strong>faze <strong>da</strong>xatuli oceuli erTi xelis mosmiT moSala<strong>da</strong> magi<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. didxans <strong>ij<strong>da</strong></strong> ase TavCaRunuli, klasi skasaviT zuzuneb<strong>da</strong>.maswavlebelma Tavi aiRo, didxans gviyura <strong>da</strong> Cven mivxvdiT, rom igi pirvelad iyoklasSi mas Semdeg, rac misi kari gaixura. dRes ki Semovi<strong>da</strong> CvenTan immomTvinierebeliviT, ro<strong>me</strong>lsac Sin <strong>da</strong>rCa wvrTnis win mxecebisaTvis misacemi Saqari<strong>da</strong> axla i<strong>me</strong>dgacruebuli, Zalagamoleuli <strong>ij<strong>da</strong></strong> <strong>da</strong> yovel wuTs elo<strong>da</strong>, rodis<strong>da</strong>glejdnen es lomis bokverebiviT aRrenili bavSvebi._ <strong>da</strong>jeqi, gogo, Sen <strong>da</strong> nu iyurebi sadRac iqiT, ager miyure TvalebSi! _ uTxrauceb xatias. xatia <strong>da</strong>j<strong>da</strong>, oRond mis lamaz, didron cisfer Tvalebs Rimili armocilebia... klasSi uxerxuli siCu<strong>me</strong> Camovar<strong>da</strong>. maswavlebelma igrZno, raRacuadgilo rom Tqva, magram ver mimxv<strong>da</strong>riyo, raSi iyo saq<strong>me</strong>.


_ ra mox<strong>da</strong>, bavSvebo? _ ikiTxa gabrazebuli xmiT. Cven vdumdiT._ <strong>me</strong> ver <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, maswavlebelo! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> wamodga._ <strong>da</strong>mciniT? _ Cauwy<strong>da</strong> xma maswavlebels._ ara, maswavlebelo, marTla ver <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>! _ Tqva <strong>ise</strong>v xatiam <strong>da</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong>.maswavlebeli adga, axlos mivi<strong>da</strong> xatiasTan, didxans uyura TvalebSi. xatia dinja<strong>da</strong>faxuleb<strong>da</strong> wamwa<strong>me</strong>bs <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>. maswavlebeli nela wavi<strong>da</strong> ukan, <strong>ise</strong>v miuj<strong>da</strong>magi<strong>da</strong>s <strong>da</strong> gaCum<strong>da</strong>, klasSi buzis gafrenas gaigonebdiT._ ra gqvia, biZiko, Sen? _ hkiTxa uceb maswavlebelma._ xatia! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v adga._ <strong>da</strong>jeqi, biZiko, <strong>da</strong>jeqi!xatia ar <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ vis <strong>da</strong>yavxar skolaSi, biZiko?_ sosos, maswavlebelo, CemiTac SemiZlia._ <strong>me</strong> ganTavisufleb Cemi gakveTili<strong>da</strong>n, nuRar moxval dRei<strong>da</strong>n._ <strong>me</strong> min<strong>da</strong>, <strong>da</strong>vrCe <strong>da</strong> mogisminoT._ <strong>da</strong>rCi, biZiko, _ maswavlebeli <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>. <strong>me</strong> yelSi raRac mawvebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> tirilimindo<strong>da</strong>._ de<strong>da</strong> <strong>da</strong> mama xom gyavs, xatia? _ hkiTxa dumilis Semdeg maswavlebelma._ mama myavs._ verafers ver xe<strong>da</strong>v?_ verafers._ sul verafers, biZiko?_ <strong>mzes</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, maswavlebelo, eqimma uTxra mamas baTumSi, Tu <strong>mzes</strong> xe<strong>da</strong>vs,sinaTles <strong>da</strong>vubrunebo._ ki <strong>da</strong>gibrunebs, biZiko, ki. <strong>me</strong>c <strong>da</strong>vbrmavdi xasanis tbasTan. verafers ver<strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>di._ <strong>mzes</strong> xe<strong>da</strong>vdiT, maswavlebelo? _ hkiTxa axla xatiam._ <strong>mzes</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>di <strong>da</strong> <strong>da</strong>mibrunes sinaTle..._ aba, <strong>me</strong>c <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>mzes</strong>.maswavlebeli <strong>ise</strong>v dum<strong>da</strong>. igi Tvals ar acileb<strong>da</strong> xatias didron, cisfer <strong>da</strong>gaRi<strong>me</strong>bul lamaz Tvalebs. Zneli, Zalian Zneli <strong>da</strong>sajerebeli iyo, rom es Tvalebiver xe<strong>da</strong>vdnen dRis sinaTles, misi klasis amxanagebs <strong>da</strong> am patara, Cia <strong>da</strong> trabaxamaswavlebels, ro<strong>me</strong>lsac loyebze ori didi kurcxali eki<strong>da</strong> <strong>da</strong> arc malav<strong>da</strong>, romtiro<strong>da</strong>.zari <strong>da</strong>ireka. maswavlebeli adga <strong>da</strong> uxmod gavi<strong>da</strong> klasi<strong>da</strong>n. Cvenc argavnZreulvarT. mxolod maSin amoviReT xma, rodesac zari <strong>da</strong>ireka, qarTulismaswavlebeli Semovi<strong>da</strong> <strong>da</strong> siis amokiTxva <strong>da</strong>iwyo._ ram <strong>da</strong>gamunjaT, bavSvebo? _ gaukvir<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>Cems, aseTi siwynare rom <strong>da</strong>xv<strong>da</strong>._ axali maswavlebeli gvyav<strong>da</strong> samxedroSi, _ uTxra xatiam._ rao, <strong>me</strong>re, mogewonaT?_ netav, yvela maseTebi iyoT. _ vuTxari mami<strong>da</strong>s.im dRes qarTulis gakveTili ukuRma Catar<strong>da</strong>, Cven vlaparakobdiT <strong>da</strong>maswavlebeli yurs gvigdeb<strong>da</strong>.<strong>da</strong>Tiko brigadiri


SuaRamisas aivanze raRaca gabraxun<strong>da</strong>. <strong>me</strong> ga<strong>me</strong>RviZa, mami<strong>da</strong>s ukve gaRviZebo<strong>da</strong>,sawolze wamomj<strong>da</strong>riyo <strong>da</strong> SeSinebuli TvalebiT umzer<strong>da</strong> kars, ro<strong>me</strong>lsac viRacmZi<strong>me</strong>d awvebo<strong>da</strong>. saxelurSi sargayrili kari ar iRebo<strong>da</strong>. <strong>me</strong>re fanjaraze <strong>da</strong>akakunesfrTxilad._ sosoia, modi CemTan! _ CurCuliT miTxra mami<strong>da</strong>m, avdeqi, mami<strong>da</strong>sTan mivedi <strong>da</strong>xeli movxvie. igi civi iyo <strong>da</strong> caxcaxeb<strong>da</strong>. kakuni gan<strong>me</strong>or<strong>da</strong>._ ro<strong>me</strong>li xar? _ ikiTxa xmis kankaliT mami<strong>da</strong>m._ qeTo, gamiRe kari! _ moisma gare<strong>da</strong>n._ vina xar? _ Zlivs amoiRo xma mami<strong>da</strong>m._ <strong>me</strong> var, <strong>da</strong>Tiko! _ mami<strong>da</strong>m yurebze xelebi aifara <strong>da</strong> Tvalebi <strong>da</strong>xuWa._ qeTevan, gamiRe kari, <strong>da</strong>Tiko var! _ mami<strong>da</strong>s araferi esmo<strong>da</strong>._ qeTo! _ kari magrad SeinjRra. mami<strong>da</strong>m xelebi moicila yurebi<strong>da</strong>n, Tvalebigaaxila <strong>da</strong> kars miaSter<strong>da</strong>, ro<strong>me</strong>lic axla ganuwyvetliv injRreo<strong>da</strong>._ qeTo, <strong>da</strong>Tiko var!_ ro<strong>me</strong>li <strong>da</strong>Tiko? _ ikiTxa mami<strong>da</strong>m._ <strong>da</strong>Tiko, ver micani? sityva maqvs SenTan saTq<strong>me</strong>li!_ <strong>da</strong>Tiko jarSia! _ Tqva mami<strong>da</strong>m._ gamiRe kari, Torem CamoviReb! _ Tqva <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> kari <strong>ise</strong>v SeanjRria._ sosoia, aanTe lampa! _ miTxra mami<strong>da</strong>m.avdeqi, lampa avanTe <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s Sevxede. mami<strong>da</strong>m xalaTi ga<strong>da</strong>icva, wamodga,buxarTan mivi<strong>da</strong> <strong>da</strong> kuTxeSi <strong>da</strong>dga._ gaaRe kari, sosoia!saxeluri<strong>da</strong>n sari gamovaZvre, ukan-ukan <strong>da</strong>vixie <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s gverdiT <strong>da</strong>vdeqi. karifrTxilad gaiRo. Cvens win idga gulgaReRili, TmagaburZgnuli, sufTadwvergaparsuli, qamarSi revolvergaCrili, mxrebze jvaredinad falasga<strong>da</strong>kidebuli<strong>da</strong>Tiko brigadiri, xelSi mokled ga<strong>da</strong>Wrili SaSxana eWira <strong>da</strong> fexze qalamnebi ecva._ gamarjoba Tqveni! _ Tqva man <strong>da</strong> suleliviT gaiRima. _ SegaSineT?xma ar amogviRia. <strong>da</strong>Tiko Cvenken wamovi<strong>da</strong>._ mand ideqi <strong>da</strong> <strong>ise</strong> <strong>me</strong>laparake! _ uTxra mami<strong>da</strong>m.<strong>da</strong>Tiko gaCer<strong>da</strong>._ qeTo, ra mox<strong>da</strong>, Se qalo, mTeli cxovreba gavi<strong>da</strong> ar minaxavxar, _ <strong>da</strong>Tiko <strong>ise</strong>vwamovi<strong>da</strong>._ mand gaCerdi! _ gaafrTxila mami<strong>da</strong>m. <strong>da</strong>Tikom ukan <strong>da</strong>ixia._ ram SegaSinaT, xom <strong>da</strong>gpirdiT, male <strong>da</strong>vbrundebi-<strong>me</strong>Tqi?araferi vupasuxeT. <strong>da</strong>Tikom <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>apira mami<strong>da</strong>sTan moaxloeba._ geubnebi, gaCerdi, Torem Sevyri <strong>me</strong>zoblebs! _ <strong>da</strong>Tiko gaCer<strong>da</strong>._ ikivle <strong>da</strong> Seyare qveyana, <strong>me</strong> aravisi ar <strong>me</strong>Sinia, Seni gulisTvis <strong>da</strong>vbrundi <strong>me</strong> <strong>da</strong>aravisi ar mrcxvenia, gesmis, Sen?_ SiSis gulisTvis <strong>da</strong>brundi._ Seni gulisTvis, Sen <strong>da</strong>mabrune._ SiSma <strong>da</strong>gabruna!_ <strong>me</strong> aravisi ar <strong>me</strong>Sinia._ rad gin<strong>da</strong>, aba, Tofi, ras imalebi tyeSi?_ sul ar <strong>da</strong>vimalebi, male gamoval tyi<strong>da</strong>n._ ras elodebi?_ qeTo, Sen Wkviani qali xar, agenis saq<strong>me</strong> wasulia xeli<strong>da</strong>n...


_ amas elodebi?_ <strong>me</strong> yvelasaTvis mimifurTxebia, visi gulisTvis movkvde, <strong>me</strong> aravin arafers<strong>me</strong>rCis. Cemi saq<strong>me</strong> miwis muSaobaa, sad un<strong>da</strong> wavide, sad un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vlpe, ratom, risTvis.<strong>me</strong> Cemi sikvdiliT min<strong>da</strong> movkvde <strong>da</strong> SenTan min<strong>da</strong> sikvdili. Sen Tavs veravinwamarT<strong>me</strong>vs awi, geyureba?mami<strong>da</strong> yurs ugdeb<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tikos <strong>da</strong> Tvals ar acileb<strong>da</strong>.<strong>da</strong>Tiko skamze <strong>da</strong>j<strong>da</strong>, Tofi lajebSua amoido, jibi<strong>da</strong>n Tambaqo amoiRo, gaaxvia,mouki<strong>da</strong>, gaabola <strong>da</strong> Tqva:_ Cemi SiSi aravis uTqvams, tyuila sikvdilis yvelas eSinia. kargi, wavedi <strong>da</strong>momkles, ra gamovi<strong>da</strong> <strong>me</strong>re? amiT eSveleba saq<strong>me</strong>s? vis gavaxsendebi <strong>me</strong>re, ra viyavi, vinviyavi._ axla ra xar? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m; <strong>da</strong>Tiko aseT kiTxvas ar moelo<strong>da</strong>._ axla... axla... politikuri firali var... _ Tqva man enis borZikiT._ maTxovari xar Sen, dezertiri! _ vuTxari <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s mivekari.<strong>da</strong>Tiko gafiTr<strong>da</strong>, fexze wamodga <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ mag sityvebisTvis sxvas cxel tyvias <strong>da</strong>valeviebdi... _ Tqva man TavisTvis, <strong>me</strong>remomibrun<strong>da</strong> <strong>da</strong> niSnis mogebiT miTxra:_ <strong>da</strong>gaviwy<strong>da</strong>, ra uqnes mamaSens <strong>da</strong> de<strong>da</strong>Sens? <strong>me</strong> <strong>da</strong>gagde upatronod?_ magi araa Seni saq<strong>me</strong>!_ Sen ra ici, Rlapi xar, mamaSeni tyuila iyo trockisti?_ Sen TviTon xar trockisti <strong>da</strong> viriSvili. mamaCemi visac axsovs, yvela ase<strong>me</strong>ubneba, kacuri kaci iyoo...<strong>da</strong>Tikom xeli Caiqnia agdebulad, amasTan laparaki ar Rirso <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s miubrun<strong>da</strong>:_ qalo, sicocxlesaviT velodi Sens naxvas <strong>da</strong> gamicine erTi. _ mami<strong>da</strong>s saxezeZarRvi ar Setokebula. _ <strong>me</strong> vici, qeTo, Sen giyvarvar. magram Sinsaxkomis geSinia,Cemi <strong>da</strong>bruneba gaiges ukve <strong>da</strong> mdeven, albaT. Tqven un<strong>da</strong> SemiwyoT axla xeli, vinmyavs Tqvens gar<strong>da</strong>? erTxans viqnebi kide tyeSi <strong>da</strong> <strong>me</strong>re vnaxoT, vin vis sdevs...videqi buxarTan <strong>da</strong> yurs vugdebdi im pirutyvad qceul kacs, ro<strong>me</strong>lsac laparakijer ar <strong>da</strong>viwyebo<strong>da</strong>. uceb Riad <strong>da</strong>rCenili kari gaWrial<strong>da</strong>. <strong>da</strong>Tiko <strong>da</strong>mduRruliviTwamovar<strong>da</strong>, Tofs staca xeli <strong>da</strong> <strong>da</strong>feTebuli TvalebiT <strong>da</strong>gviwyo yureba xan Cven, xankars. rodesac <strong>da</strong>rwmun<strong>da</strong>, karSi aravin iyo, <strong>da</strong>mSvid<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ mSia axla <strong>me</strong> <strong>da</strong> maWa<strong>me</strong>T ra<strong>me</strong>! _ Tqva uceb <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> gagviRima._ Cvenc gvSia. _ vuTxari <strong>me</strong>._ ar ge<strong>me</strong>tebaT CemTvis Wadi?_ Seni saW<strong>me</strong>li Wadi ki ara, ZaRli SimSiliT gvikvdeba._ mami<strong>da</strong>Sens umadlode, Se <strong>da</strong>leulo, Torem migasx<strong>me</strong>vinebdi buxarze tvins._ magi Tu SegeZlo, ras garbodi tyeSi mgeliviT?_ SenisTana gveli wesiT ar un<strong>da</strong> gaizardos, magram Tu geRirsa gazr<strong>da</strong>, vnaxaverTi, rogor waxval jarSi._ ara, SensaviT vivli RamRamobiT <strong>da</strong> Wads vimaTxovreb._ sosoia, moTminebi<strong>da</strong>n ar gamomiyvano!.._ wadi aqe<strong>da</strong>n, raze modi?_ SenTan ar movsulvar <strong>me</strong>!_ aba, mami<strong>da</strong>s ar uyvarxar, wadi!_ mami<strong>da</strong>Sens ki vuyvarvar, Sen ar giyvarvar, arc winaT gyvarebivar._ vicodi, ra mTxlec iyavi <strong>da</strong> imitom.


<strong>da</strong>Tikos saxe aufakl<strong>da</strong> <strong>da</strong> warbi auTamaS<strong>da</strong>, wamodga <strong>da</strong> neli nabijiT wamovi<strong>da</strong>Cvensken. Cven kedels avekariT._ ar mogvekaro, Torem vikivleb! _ gaafrTxila mami<strong>da</strong>m._ ar ikivleb. _ Tqva <strong>da</strong>Tikom, igi sul axlos movi<strong>da</strong> CvenTan <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>m arikivla. <strong>da</strong>Tikom mxrebSi waavlo mami<strong>da</strong>s xeli <strong>da</strong> uceb <strong>da</strong>iwyo:_ ikivle, ratom ar kivi? geSinia? nu geSinia, ikivle, Seyare qveyana, <strong>da</strong>aWerie CemiTavi, axla ar gindivar? <strong>da</strong>mRupe kaci <strong>da</strong> axla magdeb? Tqvi... Tqvi, Torem moviklavTavs axla <strong>da</strong> Senze iqneba Cemi codva, Tqvi...mTeli ZaliT anjRrev<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s. mami<strong>da</strong> idga gafiTrebuli <strong>da</strong> Tvals ar acileb<strong>da</strong>gagiJebul <strong>da</strong>Tikos, ro<strong>me</strong>lsac sifrTxile <strong>da</strong>viwyebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>Wrili <strong>da</strong>TviviTRrialeb<strong>da</strong>, uceb safeTqlebSi staca xeli mami<strong>da</strong>s <strong>da</strong> giJiviT <strong>da</strong>uwyo kocna loyebze,Sublze, yelze, mklavebze, TvalebSi. mami<strong>da</strong> winaaRmdegobas ar uwev<strong>da</strong>, idga <strong>da</strong>Tvalebi<strong>da</strong>n RapaRupiT gadmosdio<strong>da</strong> cremli. <strong>me</strong> Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, zurgi<strong>da</strong>n mivvardi <strong>da</strong>Tikos<strong>da</strong> <strong>ise</strong> magra vukbine beWze, tuCebze sisvele vigrZeni. <strong>da</strong>Tikom yrud <strong>da</strong>ikvnesa, civadgauSva xeli mami<strong>da</strong>s, Cemken Semotrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> xelukuRma <strong>ise</strong>Ti sila gamawna, buxr<strong>ise</strong>rTi kuTxi<strong>da</strong>n <strong>me</strong>oreSi ga<strong>da</strong>vvardi, kedels Tavi mivanarcxe <strong>da</strong> TvalT <strong>da</strong>mibnel<strong>da</strong>.gons rom movedi, mami<strong>da</strong> Cems win iyo <strong>da</strong>Coqili <strong>da</strong> saxes misres<strong>da</strong>. <strong>da</strong>Tiko moSorebiTidga, nakbenze xels isvam<strong>da</strong> <strong>da</strong> miyureb<strong>da</strong>._ mokali? _ miubrun<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tikos mami<strong>da</strong>._ nu geSinia, ar mokvdeba, _ Tqva <strong>da</strong>Tikom._ ra uqeni Cems sosoias? _ CurCuliT hkiTxa mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> fexze wamodga. mivi<strong>da</strong>buxarTan <strong>da</strong> kuTxeSi ayudebuli najaxisken <strong>da</strong>ixara. <strong>da</strong>Tiko gafiTr<strong>da</strong> <strong>da</strong> nelinabijiT wamovi<strong>da</strong> misken. mami<strong>da</strong>m najaxi xelSi aiRo._ qeTo, <strong>da</strong>devi najaxi! _ Tqva <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> gaCer<strong>da</strong>. mami<strong>da</strong>m najaxs <strong>me</strong>ore xelicmohki<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tavs zeviT aswia._ ras Svebi, qeTo, gagiJdi? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>s gaocebulma <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> ukan <strong>da</strong>ixia.mami<strong>da</strong> miyva._ qeTevan!_ gadi gareT! _ mami<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tikos uaxlovdebo<strong>da</strong>, <strong>da</strong>Tiko kibosaviT ixev<strong>da</strong> ukan-ukan<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s Tavze aRmarTul najaxis pirs Tvals ar acileb<strong>da</strong>. igi ase mivi<strong>da</strong>magi<strong>da</strong>sTan, Tofi <strong>ise</strong> aiRo, misken arc gauxe<strong>da</strong>vs, zurgiT gavi<strong>da</strong> gareT <strong>da</strong> kari Riad<strong>da</strong>tova. mami<strong>da</strong>m najaxi CamouSva, kari moixura, saxelurSi saris magivrad najaxistari gauyara; <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, sawolTan mivi<strong>da</strong> <strong>da</strong> zed <strong>da</strong>var<strong>da</strong>. <strong>me</strong>c wamovdeqi, CemssawolTan mivedi <strong>da</strong> <strong>da</strong>vweqi. ase viyaviT <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong> uxmod mTeli saaTi..._ sosoia! _ Zlivs gavigone mami<strong>da</strong>s susti xma._ ra mami<strong>da</strong>?_ gZinavs?_ ara, mami<strong>da</strong>!_ modi CemTan, sosoia!avdeqi, mami<strong>da</strong>sTan mivedi, <strong>da</strong>vixare <strong>da</strong> loyaze vakoce, yinuliviT civi iyo <strong>da</strong>tuCebi uTrTo<strong>da</strong>.beJana


eJana esaZes safeTqlebi Severcxlili aqvs ukve, magram rac ubedureba sWirs,ymawvilobaSi mouvi<strong>da</strong>, kesarias saivanobo msxals rom iparav<strong>da</strong>, Tur<strong>me</strong> totimoxleCia, ori saJeni simaRli<strong>da</strong>n kisriT wamosula <strong>da</strong> msxlis ZirSi TaviT<strong>da</strong>rWobila. micvenia xalxi beJanas, safeTqlebi uzeliaT, aTi doqi wyali gadumxiaTTavze misTvis <strong>da</strong> fexze wamouyenebiaT. gons mosula, Tvali gauxelia, erTi<strong>da</strong>uslokinebia, gauRimia <strong>da</strong> mas Semdeg beJana mowyenili aRaravis unaxavs. <strong>da</strong>dis axlabeJana sofelSi fexSiSveli, yurebamde gaRi<strong>me</strong>buli, mReris sayvarel simReras:minadora SavTvalao,ra eSmakma gagTvalao...erTi ijra lobiosTvis <strong>da</strong> erTi Wiqa RvinisaTvis dili<strong>da</strong>n saRamomde exmarebayvelas, vinc ki <strong>da</strong>uZaxebs, sanaZleoze kavSi eb<strong>me</strong>ba <strong>da</strong> kvali gahyavs, TaviT texsnigozs. SiSveli fexebiT arCevs wablis burZglas <strong>da</strong> simindiT savse tomara aaqvskantori<strong>da</strong>n eklesiaze <strong>da</strong>usveneblad. Ronieria beJana, xariviT Ronieri <strong>da</strong> uwyinari,mters moxv<strong>da</strong> beJanas urosaviT mjiRi, magram Znelia beJanas wonasworobi<strong>da</strong>ngamoyvana. erTi ram wyins beJanas marto am qveyanaze _ minadora gagiTxov<strong>da</strong>, beJanao,Tu uTxari, gaxeldeba maSin beJana, gacofdeba, Semoixevs tanze <strong>da</strong> mtrisas, Tu maSinra<strong>me</strong>s xeli <strong>da</strong>avlo, mivardeba, misi mklavis simsxo noRas iRliaSi amoiCris <strong>da</strong> sanamfesvebianad ar amobdRvnis, ar moeSveba. es aris <strong>da</strong> es, kacs ar erCis beJana. ramdensusargeblia beJanas am ucnauri zniT. afrasiona Wanturiam erTxel, xeli rom vergaanZrevia beJanas, _ minadora gagiTxov<strong>da</strong>o, uTxra. gaxel<strong>da</strong> maSin beJana, <strong>da</strong>trial<strong>da</strong>bRaviliT WiaRouraSi <strong>da</strong> naxevari qceva noRnari, afrasionas rom savenaxed undo<strong>da</strong>,de<strong>da</strong>budianad amoabruna. enagadmogdebuli <strong>da</strong> gaxviTquli rom <strong>da</strong>var<strong>da</strong> gulaRma, <strong>me</strong>remixv<strong>da</strong>, ra oinic uyo afrasionam. im dRi<strong>da</strong>n SeiZula beJanam afrasiona, magram bavSvebiuyvars beJanas Zalian. miva vin<strong>me</strong>sTan, <strong>da</strong>ujdeba alageze <strong>da</strong> Txovs:_ maTxove, maka, Seni baRane..._ sad gin<strong>da</strong> waiyvano, beJana?_ arsad, Se qalo, ager Sens ezoSi <strong>me</strong>yoleba. aCuku<strong>da</strong> ar gin<strong>da</strong>, tariela?_ ki min<strong>da</strong>, beJana!_ ager, aba, unagiri, ager lagami, ager joxi <strong>da</strong> momajeqi k<strong>ise</strong>rSi. aCuku<strong>da</strong>,tariela, aCuu... joxi ar <strong>da</strong>martya, biWo! _ beJana <strong>da</strong>ioTxebs, k<strong>ise</strong>rze Seisvamspataras <strong>da</strong> aris didi jiriTi._ aCu, tariela!.._ aCu, beJana!..aravis ar eSinia, beJanam bavSvs ra<strong>me</strong> mouwioso, aravin ar uSlis beJanas,gaxarebulma irbinos saxlis garSemo k<strong>ise</strong>rze msubuqi tvirTiTa <strong>da</strong> aCu-aCus ZaxiliT,magram beJana TviTon grZnobs Tavis ubedurebas. amitom yovelTvis moridebiT midis<strong>da</strong> pirze moucilebeli RimiliT kiTxulobs:_ maTxoveb Sens baRanes, maSiko?<strong>me</strong> qveyanas vurCevnivar, <strong>me</strong> var mTel sofelSi misi erTaderTi <strong>me</strong>saidumle <strong>da</strong> isaris mTel sofelSi erTaderTi, ro<strong>me</strong>lsac yvelaze Wkvian kacad mivaCnivar. amitom<strong>me</strong>c Zalian miyvars beJana.kvira diliT igi Cvens ezoSi Camovi<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>miZaxa:_ sosoia! _ <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>m erTad gamovixedeT._ modi, beJana, modi! _ <strong>da</strong>uZaxa mami<strong>da</strong>m._ ager gamomitane, Tu ra<strong>me</strong> gaqvs saW<strong>me</strong>li! _ Tqva beJanam <strong>da</strong> <strong>kaxambalis</strong> ZirSiwamogor<strong>da</strong>. mami<strong>da</strong> oTaxSi Sebrun<strong>da</strong>, yveli, puris patara naWeri, erTi Wiqa Rvinogamoitana <strong>da</strong> beJanas wauRo. <strong>me</strong>c gavyevi.


_ gamarjoba Tqveni! _ gviTxra beJanam, mami<strong>da</strong>s saW<strong>me</strong>li CamoarTva, madianad CakbiCa,Rvino mosva <strong>da</strong> ikiTxa:_ SeSa ar gaqvs, qeTo, <strong>da</strong>sapobi?_ ara, beJana!_ na<strong>me</strong>tari kai. wisqvilze xom ar xar wasasvleli?_ ara, beJana, _ gaeRima mami<strong>da</strong>s._ magi Tlad ukeTesi._ Zroxa an Txa xom araa sabalaxoze wasayvani?_ ara, beJana!_ magic na<strong>me</strong>tani kai! _ Tqva beJanam. <strong>ise</strong>v mosva Rvino <strong>da</strong> puri CakbiCa. _ arc ampurs <strong>da</strong> arc am yvels marili ara aqvs, qeTo. _ <strong>da</strong>iwuna pur-marili beJanam._ ar iSoveba marili, Cemo beJana._ magas ar vCivi <strong>me</strong>c? <strong>me</strong> Steris saxeli maqvs sofelSi gavardnili <strong>da</strong> am Tqvenab<strong>da</strong>la Tavmjdomare qiSvardias Wkvian kacs uZaxian._ raSia, beJana, saq<strong>me</strong>? _ hkiTxa gakvirvebulma mami<strong>da</strong>m._ rava raSia, Se qalo, rom Tesavs am cocxsa <strong>da</strong> yviTel siminds, <strong>da</strong>Tesos marili,an Saqari <strong>da</strong> moiTqvams xalxi suls. marTals ar vCivi, sosoia?_ marTals Civi, beJana, magram Sen ratom ar Tesav?_ rac kai miwebia, koleqtivs aqvs <strong>da</strong> <strong>me</strong> ra vqna? <strong>da</strong>vTese im Cems fSuturo miwazeSarSan erTi fuTi <strong>da</strong> ar ixara. gin<strong>da</strong>c exara, <strong>me</strong> vuSveli amden mSiersa <strong>da</strong>pir<strong>da</strong>fCenil xalxs?! _ mami<strong>da</strong>m amoioxra <strong>da</strong> wavi<strong>da</strong>._ ras Sveba, biWo, mami<strong>da</strong>Seni, ar miyveba <strong>da</strong>Tiko brigadirs? _ mkiTxa beJanam <strong>da</strong>Tvali gaayola mami<strong>da</strong>Cems._ ro<strong>me</strong>l <strong>da</strong>Tikos, beJana? _ vkiTxe gakvirvebulma._ <strong>da</strong>Tikos, Se ab<strong>da</strong>la, saTafliaze vnaxe amas winaT, straJnikiviT gaCaCxuli iyoiaraRSi, aq gadmomiyvanes samuSaoTo, aqac frontia, mTavrobis <strong>da</strong>valebas vasruleb,na<strong>me</strong>tani saidumloa <strong>da</strong> ar Tqva arsad, Torem Senc <strong>da</strong>giWeren <strong>da</strong> <strong>me</strong>co._ <strong>me</strong>re?_ <strong>me</strong>re ra? erT-or sando kacs vuTxari, Tavmjdomares <strong>da</strong> badrias, miliciaSi rommuSaobs, mageni xomaa partiulebi? arsad ar ityvian. ara<strong>da</strong>, ra Cemi saq<strong>me</strong>a, mTavrobammisi saq<strong>me</strong> ukeTesad icis. axla <strong>me</strong> SenTan sxva saq<strong>me</strong> maqvs, sosoia. kaci myavs egerCaiSi <strong>da</strong> ar vici, <strong>da</strong>vtovo Tu moviyvano?_ vin kaci, beJana, ras ambob?_ sosoia ab<strong>da</strong>la, qarTuli ar geyureba? kaci myavs CaiSiii, _ gaagrZela beJanam._ vinaa?_ ra vici <strong>me</strong>._ vin varo, ar Tqva?_ vkiTxe <strong>da</strong> ar Civa. douxuWavs Tvalebi, doukrefia gulze xelebi <strong>da</strong> icinisCemsaviT, _ Tqva beJanam <strong>da</strong> gaiRima._ sunTqavs?_ ra vici <strong>me</strong>._ guli ucems?_ ra vici <strong>me</strong>._ mkv<strong>da</strong>ria?_ gacinebuli mkv<strong>da</strong>ri sad gagonila, Se ab<strong>da</strong>la! _ gamijavr<strong>da</strong> beJana._ ra Wirs aba?_ ra vici <strong>me</strong>.


_ aba, ra ici, Se ubeduro? _ axla <strong>me</strong> gavujavrdi beJanas._ dRes kviraa <strong>da</strong> Tu kai amindi deiWira, orSabaTi iqneba xval, _ Tqva beJanam <strong>da</strong>gaiRima._ vai, Sens patrons, wamodi, maCvene sa<strong>da</strong>a! _ wamovayene ZaliT beJana <strong>da</strong> wingavigde.minadora SavTvalao,ra eSmakma gagTvalao...vardi vnaxe Sens xelSio,Camogyobi qvesknelSio... _waiRiRina beJanam <strong>da</strong> win gamiZRva. ga<strong>da</strong>vediT ezo<strong>da</strong>n, orRobe avaTaveT <strong>da</strong> CaiSiga<strong>da</strong>vuxvieT. Cais tungos nargavebis mwkrivi gasdev<strong>da</strong> Tavi<strong>da</strong>n bolomde. beJanaSeCer<strong>da</strong>, ferdobs Caxe<strong>da</strong>, xeli gaiSvira qveviT <strong>da</strong> miTxra:_ eger, eee, boloSi rom tungoa, imis ZirSia!sirbiliT <strong>da</strong>veSvi. mivirbine tungosTan <strong>da</strong> gavCerdi, cxenis simaRle gvimraSigulaRma iwva saocrad gamx<strong>da</strong>ri, mkvdrisferi <strong>da</strong> odnav loyebSefakluli rusi. gulzexeli <strong>da</strong>ekrifa <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>. sunTqav<strong>da</strong> Tu ara, ver mixvdebo<strong>da</strong> kaci. <strong>da</strong>viCoqe <strong>da</strong>mkerdze yuri <strong>da</strong>vade. guli Zalian sustad ucem<strong>da</strong>. loyaze <strong>da</strong>vade xeli Ra<strong>da</strong>riviTcxeli iyo._ rodis naxe, beJana?_ dRes uTenia._ <strong>me</strong>re sad iyavi amden xans?_ im wuTSi wamovedi, sosoias venacvale, magram gzaSi qe ga<strong>da</strong>maviwy<strong>da</strong>, gulmaviwyigavxdi am bolo dros, Zaan deetyo xalxs uSaqroba, am diliT akvirine Semxv<strong>da</strong> <strong>da</strong>gamarjobis Tqma <strong>da</strong>aviwy<strong>da</strong>. xalxs rom kiTxo..._ kargi, geyofa, axla mo<strong>me</strong>xmare <strong>da</strong> amawevie, ver xe<strong>da</strong>v, rom kvdeba kaci? _ beJanamgoneba<strong>da</strong>karguli rusi xelSi bavSviviT aitaca._ sad weviRo? _ mkiTxa uceb._ saxlSi._ biWo, mkv<strong>da</strong>ri saxli<strong>da</strong>n gaaqvT <strong>da</strong> <strong>me</strong> saxlSi Sevitano? _ misayvedura beJanam._ Cems saxlSi mimayvanie.beJanam erTi-orjer SeaTamaSa xelSi rusi, TiTqos wonas usinjavso, <strong>me</strong>re ufromoxerxebulad moxvia xeli <strong>da</strong> aCu-aCus ZaxiliT Seuyva aRmarTs._ aCu... aCu... ra qvia, Tu ici? _ mkiTxa beJanam <strong>da</strong> momxe<strong>da</strong>._ ra vici <strong>me</strong>?_ aCu, aCu, sosoies ruso, aCu, aCu, sosoies ruso! _ upova saxeli beJanam._ o<strong>da</strong>Si aiyvane! _ vuTxari <strong>me</strong>. beJanam o<strong>da</strong>Si aiyvana <strong>da</strong> Cem sawolze <strong>da</strong>asvena.mami<strong>da</strong> gaocebuli Segvyureb<strong>da</strong> xan <strong>me</strong>, xan beJanas._ beJana saco<strong>da</strong>vo, ra aris es? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m beJanas._ sosoies rusia, qeTo! _ upasuxa gaxarebulma beJanam._ CaiSi vipoveT, mami<strong>da</strong>, kvdeba mgoni, uSvele ra<strong>me</strong>. _ vuTxari mami<strong>da</strong>s._ vinaa es saco<strong>da</strong>vi? _ Tqva mami<strong>da</strong>m, Sublze xeli <strong>da</strong>ado <strong>da</strong> Tavi ga<strong>da</strong>iqnia. _wadi, sosoia, Zmari amomitane!Zmris amosatanad Cavedi samzareuloSi.rom amovedi, mami<strong>da</strong> sicxes uzomav<strong>da</strong> avadmyofs. Rili rom Sexsna samxedroxalaTze <strong>da</strong> mkerdi ga<strong>da</strong>uReRa, gakvirvebiT <strong>da</strong>aSter<strong>da</strong>. muStisxela wiTeli,axladSexorcebuli Wriloba aCn<strong>da</strong> marjvena ZuZus ZirSi, mami<strong>da</strong>m sicxis sazomi


gaukeTa. Zmari CamomarTva, Rrma sainze <strong>da</strong>asxa, wyali gauria, <strong>me</strong>re Tavze wakrulitilo moiZro, <strong>da</strong>asvela gazavebul ZmarSi, gawura <strong>da</strong> avadmyofs Sublze <strong>da</strong>ado._ magas Zmari ki ara, qeTo, patara Rvino <strong>da</strong>alevie <strong>da</strong> Tu gaqvs, saW<strong>me</strong>li aWa<strong>me</strong>,sanam suli udgas. SimSiliT kvdeba, ver xe<strong>da</strong>v, Wipi xerxemalze rom aqvs awepebuli?_ uTxra beJanam._ sosoia udReuro, ra dReSi Camagde Tu ici, rom Camakvdes es ucxo kaci xelSi,sad wavide <strong>me</strong>re? _ mkiTxa mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> avadmyofs sicxis sazomi amouRo. _ ormoci <strong>da</strong>eqvsi xazi! _ <strong>da</strong>ikvnesa mami<strong>da</strong>m. _ wadi axlave <strong>da</strong> eqimi moiyvane._ eqimi ar un<strong>da</strong> magas, saW<strong>me</strong>li un<strong>da</strong>, qeTo, magi beJanas hkiTxe Sen._ wadi, biWo! _ Semomitia mami<strong>da</strong>m.gaviqeci eqimis mosayvanad. saeqimo punqtSi ar <strong>da</strong>mxv<strong>da</strong>. <strong>da</strong>mlagebelma Tqva,raionSia gamoZaxebuli <strong>da</strong> dRes ar <strong>da</strong>brundebao. maSin xatiasTan gaviqeci. gzaSiyvelaferi movuyevi. xatiam miTxra, akvirine bebia waviyvanoTo. gavuareT akvirinebebias, axla imas movuyevi yvelaferi. akvirine bebiam afTiaqis patara boTlebiTraRaca balaxis naxarSebi wamoiRo <strong>da</strong> gamogvyva._ rusia!.. _ Tqva akvirine bebiam, avadmyofs rom <strong>da</strong>xe<strong>da</strong>._ rusia! _ uTxra mami<strong>da</strong>m. akvirine bebia avadmyofis sawolze Camoj<strong>da</strong>. igi axlaRrmad sunTqav<strong>da</strong> <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>._ rava icinis ai ab<strong>da</strong>li, sasacilod aqvs axla magas saq<strong>me</strong>, akvirine? ratom armiTxari am dilas gamarjoba? _ usayvedura beJanam._ gaiwie iqiT, beJana ga<strong>da</strong>reulo, xels nu miSli, mTeli saaTi ar <strong>me</strong>laparake amdilas? _ beJana sawols ar mocil<strong>da</strong>.akvirine bebiam Tvali CamouqaCa avadmyofs <strong>da</strong> Sig Caxe<strong>da</strong>._ sosoia, erTi Wiqa adesa moitane, _ miTxra akvirine bebiam.Rvino <strong>da</strong>vasxi <strong>da</strong> mivutane. akvirinem bamba RviniT <strong>da</strong>asvela, <strong>me</strong>re cxel tuCebzegausv-gamousva avadmyofs <strong>da</strong> <strong>da</strong>elo<strong>da</strong>. cota xnis Semdeg avadmyofma tuCebi aacmacuna,akvirine bebiam bamba <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>asvela <strong>da</strong> tuCebze <strong>da</strong>awura, avadmyofma sca<strong>da</strong> Rvinoga<strong>da</strong>eylapa, magram etyoba, amomSrali yeli aewva <strong>da</strong> <strong>da</strong>ikvnesa._ <strong>me</strong> mo<strong>me</strong>ci, akvirine, magi Rvino, magas Tu ar un<strong>da</strong>, _ Tqva beJanam._ Se Cemi codviT savse, Steri ki xar, magram avadmyofs <strong>da</strong> kargad myofs verarCev? _ gaujavr<strong>da</strong> akvirine bebia beJanas <strong>da</strong> avadmyofs <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>awura bamba tuCebze.avadmyofma, rogorc iqna, mosva erTi ylupi, <strong>me</strong>re <strong>me</strong>ore, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong>, akvirine bebiam axlaWiqa miayu<strong>da</strong> pirze, Wiqa rom gamoscala, avadmyofs xveleba auvar<strong>da</strong>. didxans yru<strong>da</strong>xveleb<strong>da</strong>, uceb galurj<strong>da</strong>, akvirine bebiam Tavi auwia <strong>da</strong> mkerdze miisvena. avadmyofmacota suli moiTqva, <strong>me</strong>re saxe <strong>da</strong>uwynar<strong>da</strong> <strong>da</strong> feri <strong>da</strong>ubrun<strong>da</strong>. akvirinem Tavi <strong>ise</strong>vbaliSze <strong>da</strong>usvena. avadmyofi awrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> kvnesa <strong>da</strong>iwyo._ gadiT, qalebo, gareT, _ Tqva akvirine bebiam._ kvdeba? _ hkiTxa SeSinebulma mami<strong>da</strong>m._ ara, <strong>da</strong>vzilo un<strong>da</strong>.mami<strong>da</strong> gavi<strong>da</strong> gareT, xatia <strong>da</strong>rCa. igi kuTxeSi idga <strong>da</strong> dum<strong>da</strong>, akvirine bebiammTlianad gaaSiSvla avadmyofi, patara boTli gaxsna. xelisgulze <strong>da</strong>isxa raRac zeTi,<strong>me</strong>re <strong>me</strong>ore xelisguli gausva zed, <strong>da</strong>ixara avadmyofis mkerdze <strong>da</strong> nela <strong>da</strong>uwyomkerdis zela. dinjad <strong>da</strong> mZi<strong>me</strong>d usvam<strong>da</strong> <strong>da</strong>koJril xels mkerdze avadmyofs._ ar eRutuneba mag SeCvenebuls? _ ikiTxa beJanam <strong>da</strong> bavSviviT ga<strong>da</strong>ikiskisa._ ga<strong>da</strong>abruneT! _ Tqva akvirine bebiam. avadmyofi ga<strong>da</strong>vabruneT, axla zurgi <strong>da</strong>weli <strong>da</strong>uzila akvirinem, <strong>ise</strong>v rom gadmovabruneT, <strong>me</strong> xatiasaken gavixede, gaunZrevladidga oTaxis kuTxeSi.


_ gadi, gogo, gareT! ver xe<strong>da</strong>v, SiSvelia kaci, _ vuTxari xatias._ ra gin<strong>da</strong>, biWo, viqnebi! _ miTxra xatiam <strong>da</strong> gaiRima. gulTan raRac a<strong>me</strong>wva, <strong>me</strong>reSemrcxva <strong>da</strong> gavwiTldi._ gadi, gogo, gareT! _ vuRriale xatias. gakvirvebuli beJana <strong>da</strong> akvirine bebiaCemsken Semobrundnen._ Sen ar ici, biWo, magi cice brmai romaa? _ mkiTxa beJanam, <strong>me</strong>re miubrun<strong>da</strong>xatias <strong>da</strong> uTxra: _ iyavi, cav, magas uyureb?xatia Setrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> uxmod gavi<strong>da</strong> oTaxi<strong>da</strong>n.kargad rom <strong>da</strong>vzileT avadmyofi, akvirine bebiam sasTumali gauswora <strong>da</strong> baliSze<strong>da</strong>asvena, Rvino <strong>da</strong>asxa <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v moas<strong>me</strong>vina cota. xatia <strong>da</strong> mami<strong>da</strong> oTaxSi Semovidnen._ un<strong>da</strong> CavacvaT ra<strong>me</strong>, igi na<strong>me</strong>tani gazinTulia, _ Tqva akvirine bebiam.mami<strong>da</strong> <strong>me</strong>ore oTaxSi gavi<strong>da</strong>, cota xnis Semdeg <strong>ise</strong>v Semovi<strong>da</strong> oTaxSi <strong>da</strong> avadmyofissawolze babuas naqoni sacvlebi <strong>da</strong>awyo._ rava Cveni maRaziis TaroebiviT aqvs gamofxekili jibeebi am gaWirvebuls, _Tqva uceb beJanam. gakvirvebulma gavxede beJanas. mas avadmyofis Sarvlisa <strong>da</strong> xalaTisjibeebi amoetrialebina <strong>da</strong> ukmayofilod uyureb<strong>da</strong> avadmyofs._ raRa vqnaT axla, araferi sabuTi ara aqvs,ra qvia an ra gvaria? _ Tqva i<strong>me</strong>d<strong>da</strong>kargulma mami<strong>da</strong>m._ sosoies rusia magi! _ Tqva beJanam._ sulac ukrainelia egeba? _ vTqvi <strong>me</strong>._ sul erTia, ukrainelia Tu rusi, magis gvars <strong>da</strong> saxels <strong>me</strong> mainc ver<strong>da</strong>vimaxsovrebdi, sosoies rusia magi, _ Tqva <strong>ise</strong>v beJanam._ akvirine, ga<strong>da</strong>rCeba, Tu ici? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m akvirines <strong>da</strong> ui<strong>me</strong>dod ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>avadmyofs._ ga<strong>da</strong>rCenilia <strong>da</strong> esaa, Cemo qeTo. am ubedurs un<strong>da</strong> umadlodes. Seniga<strong>da</strong>rCenilia magi rusi, beJana.beJanas bavSviviT gauxar<strong>da</strong>, rom es kaci, ro<strong>me</strong>lic Cems sawolze iwva <strong>da</strong> sulsRafav<strong>da</strong>, misi ga<strong>da</strong>rCenili iyo. igi mivi<strong>da</strong> avadmyofTan, sawolze Camouj<strong>da</strong>, mxrebSixeli mohki<strong>da</strong>, SeanjRria <strong>da</strong> <strong>da</strong>uZaxa:_ sosoies ruso! _ avadmyofi SeiSmuSna._ sosoies ruso, ar geyureba, Cemi? gamarjoba Seni, ade axla zed! _ <strong>ise</strong>vSeanjRria avadmyofi._ <strong>da</strong>anebe Tavi, beJana! _ veci xelSi._ xom ga<strong>da</strong>varCine <strong>me</strong> agi kaci, akvirine? _ hkiTxa beJanam akvirines. akvirinem Tavi<strong>da</strong>uqnia Tanxmobis niSnad. _ ho<strong>da</strong>, macaleT axla. ade zed, sosoies ruso, _ <strong>da</strong> uceb,TiTqos Seisminao beJanas Txovna, avadmyofma Tvalebi gaaxila._ e, xom vTqvi <strong>me</strong>, Tu micno netai? _ gauxar<strong>da</strong> beJanas. avadmyofi didxansuyureb<strong>da</strong> beJanas, <strong>me</strong>re mzera Cvenze gadmoitana, saTiTaod gvimzer<strong>da</strong> yvelas. didiTaflisferi Tvalebi sicxisagan uprialeb<strong>da</strong>._ o, Tqve ZaRlisSvilebo!.. _ SegvikurTxa bolos wynarad <strong>da</strong> calybad gaiRima._ raio? _ gaukvir<strong>da</strong> beJanas._ germanelebi vgonivarT, _ vuTxari <strong>me</strong>._ beJana var <strong>me</strong>, Se ab<strong>da</strong>la, _ uTxra beJanam avadmyofs, <strong>me</strong>re gaucina <strong>da</strong> loyazemouTaTuna xeli. avadmyofma <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>xuWa Tvalebi._ magi a<strong>me</strong>Ram ibodebs, qeTos Semovevle, <strong>da</strong> agi wamali <strong>da</strong>alevie. _ uTxra akvirinebebiam mami<strong>da</strong>s. Tan wamali ga<strong>da</strong>sca. _ <strong>me</strong>re fafa mouduRe <strong>da</strong> aWa<strong>me</strong> patar-patara. sicxe


Tu ar <strong>da</strong>uklos, kide <strong>da</strong>zilos am biWma. wamodi axla, beJana, agi rusi arsad argageqceva, xvalac aq iqneba, _ Tqva akvirine bebiam <strong>da</strong> adga._ zdrasti, ruso _ auRo mxedruli salami beJanam <strong>da</strong> RimiliT gayva akvirinebebias.* * *mTeli Ra<strong>me</strong> vuTieT avadmyofs <strong>me</strong>, xatiam <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>Cemma. SuaRamisas igi sawolzewamoj<strong>da</strong>, mTvareuliviT didxans gviyura samives, <strong>me</strong>re karisaken gaixe<strong>da</strong> uazrod <strong>da</strong>susti xmiT <strong>da</strong>iZaxa:_ <strong>da</strong>o! _ Cven sulganabuli vugdebdiT yurs._ <strong>da</strong>o! _ gai<strong>me</strong>ora man <strong>da</strong> uRonod ga<strong>da</strong>var<strong>da</strong> baliSze._ ra gin<strong>da</strong>? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m rusuladve._ ra gax<strong>da</strong>, <strong>da</strong>o, erTi ylupi <strong>da</strong>riSxani? _ Tavis wrialiT amoikvnesa man.mami<strong>da</strong>m <strong>ise</strong>v Rvino <strong>da</strong>alevina <strong>da</strong> sasTumalTan <strong>da</strong>uj<strong>da</strong>.naSuaRa<strong>me</strong>vs <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>vzile akvirine bebias <strong>da</strong>tovebuli wamliT. mami<strong>da</strong> taxtzewamowva <strong>da</strong> CaeZina, <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia ki <strong>ise</strong>v v<strong>da</strong>rajobdiT momakv<strong>da</strong>vs._ sosoia, biWo, ra eSveleba mag kacs? _ mkiTxa xatiam._ xom Tqva akvirine bebiam, ga<strong>da</strong>rCebao?_ Tu ar ga<strong>da</strong>rCa?_ ga<strong>da</strong>rCeba. omSia magi namyofi. ar naxe ZuZus qveS ramxela Wriloba aqvs? imasgauZlo <strong>da</strong> sicxes ver gauZlebs?_ sa<strong>da</strong> aqvs Wriloba?sabani ga<strong>da</strong>vaZvre mkerdze, perangi ga<strong>da</strong>vuReRe, xatias xeli aviRe <strong>da</strong> marjvenaZuZus qveS amoglejil Rrma Wrilobaze <strong>da</strong>vadebine._ marcxniv rom moxvedro<strong>da</strong>, moklav<strong>da</strong>, xom, sosoia? _ mkiTxa xatiam._ ki!..xatiam axla orive xeli frTxilad Camousva saxeze avadmyofs, <strong>me</strong>re mxrebze <strong>da</strong>mklavamde Camoyva._ lamazia?_ ra vici, albaT, lamazia. am wverSi ras Seatyob._ gamx<strong>da</strong>ria! _ Tqva xatiam._ mismine, dimka!.. _ <strong>da</strong>iwyo uceb avadmyofma, _ a, dimka, ar geyureba?.. _ <strong>me</strong> <strong>da</strong>xatia s<strong>me</strong>nad viqeciT._ Sen geubnebi, gesmis?_ <strong>me</strong>smis! _ vuTxari gaube<strong>da</strong>vad._ mismine, axla yvelas Zinavs... dilaze germanelebi movlen, yvelas gayvanas vermoaswreben... <strong>me</strong> <strong>da</strong> Sen siaruli SegviZlia, Sen ra, am loginSi gin<strong>da</strong> <strong>da</strong>lpe? TubaRlinjom <strong>da</strong> kbenarma gin<strong>da</strong> SegWamon? _ avadmyofi <strong>da</strong>JinebiT <strong>da</strong>maSter<strong>da</strong>._ ras ambobs?_ ho<strong>da</strong>, adeqi... evakuacia Cemi saq<strong>me</strong> ar aris... eg SobelZaRli eqimi TviTonwavides, Tu eSinia... ras gaCumdi, geSinia? aq Cemi saxlia, Seni saxlic aq aris... axlayvelas Zinavs, arc aravin morigeobs, naxe!.. _ avadmyofi loginze wamoiwia..._ <strong>da</strong>o, <strong>da</strong>o! _ <strong>da</strong>iZaxa man susti xmiT. xma ar gaveci. _ ai, xom xe<strong>da</strong>v, axike SeniZonZebi... aba, cocxlad... avadmyofi swrafad wamoj<strong>da</strong> sawolze <strong>da</strong> majaSi xeliCamavlo.


_ moica! _ vuTxari <strong>me</strong> <strong>da</strong> mxarze xeli movxvie, _ moica, gaTendes!_ <strong>me</strong> mivdivar, _ miTxra man, xeli mkra <strong>da</strong> wamodga logini<strong>da</strong>n._ sad midixar, kaco!veci welSi. igi gamiZalian<strong>da</strong>._ xatia, miSvele! _ viyvire <strong>me</strong>. xatia xelis faTuriT movi<strong>da</strong> CvenTan, avadmyofszurgi<strong>da</strong>n mouara <strong>da</strong> rac Zala hqon<strong>da</strong>, moexvia._ gamiSviT! _ iRriala avadmyofma <strong>da</strong> <strong>ise</strong> gaiqaCa, samTaveni iataks <strong>da</strong>venarcxeT.SeSinebuli mami<strong>da</strong> logini<strong>da</strong>n wamoxta <strong>da</strong> CvenTan movar<strong>da</strong>._ gamiSviT... _ amogvitriala sanaTesao <strong>da</strong> deduleTi avadmyofma, magram Cven arveSvebodiT, naxevari saaTi farTxaleb<strong>da</strong> igi Woroxze amogdebuli kalmaxiviT. naxevarisaaTi vebrZodiT samni am SimSiliTa <strong>da</strong> sicxiT mileul <strong>da</strong> raRacis SiSiTlomad qceul kacs. Tan<strong>da</strong>Tan misust<strong>da</strong>, miilia, misavaT<strong>da</strong> <strong>da</strong> tirili <strong>da</strong>iwyo._ <strong>da</strong>o, gamiSvi, <strong>da</strong>o, <strong>da</strong>gimaxsovreb, <strong>da</strong>gifaseb... _ magram Cven ar vuSvebdiT.bolos avadmyofi Seurig<strong>da</strong> Tavis mdgomareobas, mklavebi uRonod CamouSva <strong>da</strong><strong>da</strong>gvneb<strong>da</strong>. sawolze <strong>da</strong>vasveneT <strong>da</strong> mkv<strong>da</strong>riviT <strong>da</strong>iZina.<strong>me</strong> iatakze viweqi, buxarTan, xatia <strong>da</strong> mami<strong>da</strong> ki erTad..._ mami<strong>da</strong>!.._ ra gin<strong>da</strong>, biWo?_ gZinavs, mami<strong>da</strong>?_ ho, mZinavs!_ Sen rom ar gewyinos, mami<strong>da</strong>, xval waval sofsabWoSi <strong>da</strong> vetyvi, rom waiyvanon._ <strong>da</strong>iZine, biWo, nu laparakob bevrs, xatia ar gaaRviZo!_ arc <strong>me</strong> mZinavs! _ Tqva xatiam._ xvalve waviyvanoT, xom, xatia?_ sad mirbo<strong>da</strong> netavi sawyali? _ kiTxvaze kiTxviT mipasuxa xatiam._ <strong>da</strong>iZineT axla, xval skolaSi ar midixarT?_ ra vqnaT, a, mami<strong>da</strong>?_ ra un<strong>da</strong> vqnaT, Tu moviyvaneT, movuaroT un<strong>da</strong>, sofsabWo ra SuaSia._ ra vaWamoT?_ rasac Cven vWamT, is vaWamoT!_ magas rZe un<strong>da</strong> axla, gamx<strong>da</strong>ria! _ Tqva xatiam._ arc Wadi <strong>da</strong> yveli awyens! _ vTqvi <strong>me</strong>._ sai<strong>da</strong>n gaCn<strong>da</strong> aq netavi? _ ikiTxa xatiam._ ase icis omma! _ Tqva mami<strong>da</strong>m._ mami<strong>da</strong>!_ ra gin<strong>da</strong>, biWo?_ aba, CvenTan <strong>da</strong>toveb am kacs?_ jer movarCinoT, sosoia, <strong>da</strong>iZine axla.mZinavs <strong>da</strong> <strong>me</strong>sizmreba: Cveni soflis eklesiis win dgas mami<strong>da</strong>Cemi, TeTri, maRaliRvTismSobeliviT lamazi <strong>da</strong> saqorwino kabaSi gamowyobili, mis ferxTiT <strong>da</strong>mxobiliamTeli Cveni soflis kacoba <strong>da</strong> maT Soris Cemi rusic. yvelani duman, dums Cemimami<strong>da</strong>c. mxolod Cemi rusi qceula vedrebad: igi xelapyrobili emu<strong>da</strong>reba mami<strong>da</strong>s:_ <strong>da</strong>o, gamiSvi, <strong>da</strong>o, <strong>da</strong>gimaxsovreb, <strong>da</strong>gifaseb!<strong>me</strong> vexvewebi mami<strong>da</strong>s, ar gauSva-<strong>me</strong>Tqi. mami<strong>da</strong> midis Cems rusTan, hkidebs xels, <strong>me</strong>remodis CemTan <strong>da</strong> Cven samTaveni erTad mivdivarT saxlSi.


erTi kvira ebrZo<strong>da</strong> sikvdils Cemi rusi, RamiT <strong>ise</strong>v bo<strong>da</strong>v<strong>da</strong>, dRisiT ki iwvaganabuli <strong>da</strong> aprialebul Tvalebs Wers ar acileb<strong>da</strong>. yoveldRe naxulob<strong>da</strong> avadmyofsbeJana, miujdebo<strong>da</strong> sasTumals <strong>da</strong> Zveli <strong>me</strong>gobariviT emusaifebo<strong>da</strong>:_ aRar adgebi, sosoies ruso, awi? xom xe<strong>da</strong>v, <strong>da</strong>dna agi qali! rao? qarTuli arvicio! arc <strong>me</strong> vici rusuli, magram ga<strong>me</strong>jibre Tu gin<strong>da</strong>. Tu gin<strong>da</strong> WamaSi ga<strong>me</strong>jibre,raSic gin<strong>da</strong>, RoneSi, simReraSi. rao? rusulad vimRero? rusuli ar vici, Tu gin<strong>da</strong>Cveneburs gimRereb... bani miTxari Sen... ver <strong>me</strong>tyvi? verc <strong>me</strong>ores? kargi, aba, martovimRereb...<strong>da</strong> beJana mRero<strong>da</strong>:gogonia Seni kofTavin Sekera ase koxta.imis Semkeravi mokv<strong>da</strong>,iman Cemi guli mokla...siyvarulma <strong>me</strong> ki ara,ga<strong>da</strong>ria tarieli,CemisTana ki ar iyo,Wkua iyo carieli..._ amas winaT lukaia focxiSvilis biWi Seicxades <strong>da</strong> ki ar un<strong>da</strong> vmRerode axla<strong>me</strong>, sircxvilia, magram <strong>me</strong> ab<strong>da</strong>li var, <strong>me</strong>mRereba <strong>da</strong> ra vqna? ratom <strong>me</strong>mRereba? Senratom getireba? sicili <strong>da</strong> tirili Z<strong>me</strong>bia. kacma rom Tqvas, arc Cven radios aqvssamRerlad saq<strong>me</strong>, ki ici Sen magi, magram xom mReris? simRera Svelis kacsac <strong>da</strong>yvelasac gaWirvebaSi... asea magi! _ amTavreb<strong>da</strong> vizits beJana, <strong>me</strong>re modiodnen<strong>me</strong>zoblebi, modio<strong>da</strong> eqimi, as<strong>me</strong>v<strong>da</strong> wamlebs, ukeTeb<strong>da</strong> nemsebs <strong>da</strong> erTi kviris TavzeCemma rusma Tvali gaaxila <strong>da</strong> loginze wamoj<strong>da</strong>. <strong>me</strong>re sad varo, ikiTxa, rodesacvuTxari, sa<strong>da</strong>c iyo, adgoma <strong>da</strong>apira, magram ver adga <strong>da</strong> uRonod miesvena baliSze.didxans gvaTvaliera <strong>me</strong>, mami<strong>da</strong>, xatia <strong>da</strong> beJana, bolos Tvalebi <strong>da</strong>xuWa. SubliSeWmuxnuli hqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> saxis yvela nakvTi uTrTo<strong>da</strong>. mivxvdiT, rom ar eZina. raRacZalian Znel, mZi<strong>me</strong>d mosagonars igoneb<strong>da</strong> <strong>da</strong> oTaxi<strong>da</strong>n gavediT.<strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia ga<strong>da</strong>vediT ezo<strong>da</strong>n <strong>da</strong> Sukas gavuyeviT, xelixelCakidebuli mivdiodiT,TviTon ar vicodiT, saiT._ rZe un<strong>da</strong> magas axla, Txis rZe <strong>da</strong> uceb moikeTebs, _ Tqva xatiam._ <strong>me</strong>re sad viSovoT rZe?_ minasTan mivideT, imas hyavs Txa, _ xatiam xeli Camki<strong>da</strong> <strong>da</strong> Cven Tavqve <strong>da</strong>veSviT.welSi moxrili mina ezos xvetav<strong>da</strong>, kudSi or wels qveviT titlikana gogo-biWi<strong>da</strong>sdev<strong>da</strong> <strong>da</strong> ucremlod tirodnen._ nena, muraba gvin<strong>da</strong>aa..._ Tqven gawydiT, rava SemiRoneT suli, sikvdili ar gin<strong>da</strong>T?_ muraba gvin<strong>da</strong>aa! _ Rnaodnen bavSvebi.ezoSi CavediT, <strong>me</strong> alagesTan <strong>da</strong>vjeqi koin<strong>da</strong>rze, xatia ki pir<strong>da</strong>pir minasken wavi<strong>da</strong>,miuaxlov<strong>da</strong> <strong>da</strong> win <strong>da</strong>udga. minas arc mouxe<strong>da</strong>vs, xvetas ganagrZob<strong>da</strong>, xatias <strong>da</strong>naxvazebavSvebma tirili Sewyvites <strong>da</strong> gars Semoexvivnen._ xatia, xatia, nena, xatia movi<strong>da</strong>! _ minam welze <strong>da</strong>ibjina xeli, Tavi maRlaaswia <strong>da</strong> xatias gaucina._ rao, xatia, Seni Wiri<strong>me</strong>?_ gamarjoba, mina!_ icocxle, xatia! _ upasuxa minam, iqve koin<strong>da</strong>rze <strong>da</strong>j<strong>da</strong> <strong>da</strong> sas<strong>me</strong>nad moemza<strong>da</strong>._ mina, rZe gvin<strong>da</strong> <strong>me</strong> <strong>da</strong> sosoias!_ rZe gin<strong>da</strong>T? _ gaukvir<strong>da</strong> minas.


_ xo, Txis rZe gvin<strong>da</strong>, avadmyofisTvis._ mogikvdes Cemi Tavi, xatia, am veSapebs ra rZe ga<strong>da</strong>urCebaT? ZuZuSi Cadgomas araclian. bawarze ga<strong>da</strong>saki<strong>da</strong>d gaxades Txa. _ Tqva minam <strong>da</strong> bavSvebs Seutia. _ gask<strong>da</strong>Tqveni faSvi, ra vqna axla <strong>me</strong>?_ kargi aba, sxvasTan waval, mina, _ uTxra xatiam <strong>da</strong> Semomibrun<strong>da</strong>._ moica, xatia, moica! _ wamoiZaxa uceb minam, wamoxta, axorSi Seirbina <strong>da</strong> rqiTgamoaTria apetelebuli Txa, ro<strong>me</strong>lic wina fexebs soliviT arWob<strong>da</strong> miwaSi <strong>da</strong> TavsaqeT-iqiT akantureb<strong>da</strong>. _ a, Cemo xatia, naxe, rogoraa gamoReWili, <strong>me</strong>aTe dRes<strong>da</strong>vukaliT Tikani, amaT rom rZe ar moklebo<strong>da</strong>T. modi aq, ager mokide ZuZuze xeli,rogoraa gamSrali, naxe, naxe. _ minam ZaliT miaTria Txa xatiasTan, <strong>me</strong>re xeli xelzewaavlo <strong>da</strong> Txis <strong>da</strong>mWknar ZuZuze Seavlebia._ rad min<strong>da</strong>, mina, vici, sul ar mifiqria, bavSvebi rom gyavs._ ar gewyinos, Cemo xatia, xom ici, SenTvis suls ar <strong>da</strong>viSureb..._ vici, mina, _ xatia Cemsken wamovi<strong>da</strong>. _ wamodi, sosoia! _ xeli movkide <strong>da</strong>ezo<strong>da</strong>n gaviyvane.mTeli sofeli gamoviareT, TiTqmis yvela ojaxs hyav<strong>da</strong> Txa, magram rZe aravishqon<strong>da</strong>. yvela ojaxSi icodnen, rom Txis rZe margebelia <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>saqcevi rZe aravishqon<strong>da</strong>, arc gasayidi hqon<strong>da</strong>T. edemika gordelaZem isic ki gviTxra, rZes <strong>da</strong> sisxlsomis dros erTi fasi aqvso, vasasi soseliam ki Cven Tvalwin CaufurCxna SviliSvilsWadi Txis rZeSi <strong>da</strong> bavSvma rom sulmouTq<strong>me</strong>lad CaTqvlifa, ase gviTxra:_ xom uyureT Tqveni TvaliT, es baRana am Txis rZiT gamyavs dRi<strong>da</strong>n dRemde, agiamisi de<strong>da</strong>c, sauz<strong>me</strong>c, sadilic <strong>da</strong> vaxSamic, sxva saW<strong>me</strong>li amisTvis ar arsebobs, mTladgaTxav<strong>da</strong> yazilari, rodis <strong>da</strong>ipetelebs, ar vici.<strong>me</strong>ore dRes SuadReze xatia Camovi<strong>da</strong> ezoSi, gamixmo <strong>da</strong> CurCuliT miTxra:_ sosoia, <strong>me</strong> vici sa<strong>da</strong>a Txis rZe._ sad, xatia?_ wamoiRe WurWeli <strong>da</strong> wamodi.samzareulo<strong>da</strong>n dergi gamovitane <strong>da</strong> xatias wavyevi. Cais plantacia ga<strong>da</strong>vWeriT,Txilebi gaviareT <strong>da</strong> xramis piras didi msxlis ZirSi aRmovCndiT._ gesmis? _ mkiTxa xatiam. yuri mivugde, <strong>da</strong>bli<strong>da</strong>n CanCqeris yru gugunimoismo<strong>da</strong>._ ga<strong>da</strong>sanCqera gugunebs!_ kargad <strong>da</strong>ayure.s<strong>me</strong>nad viqeci. qvevi<strong>da</strong>n Tunuqis zaris yru <strong>da</strong> gabzaruli xma moismo<strong>da</strong>drogamoSvebiT._ <strong>me</strong>smis..._ SuadRea axla <strong>da</strong> rac Txebia, ga<strong>da</strong>sanCqeraze arian Casuli._ gagiJdi, xatia?_ cota gamovwveloT, sosoia, ra Seetyoba?_ <strong>da</strong>gvinaxavs vin<strong>me</strong>._ ar gin<strong>da</strong>, male morCes Seni rusi?erTi kvira <strong>da</strong>vdiodiT <strong>da</strong>barebulebiviT <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia ga<strong>da</strong>sanCqeraSi, eqvsi dergigavtexeT. iyo qaCva <strong>da</strong> bRejeli, ZuZuebis gleja, rZis <strong>da</strong>qceva, sirbili <strong>da</strong> sicili.Cvens <strong>da</strong>naxvaze Txebi wivil-kiviliT garbodnen, kisriT eSvebodnen kldeze, rqebiTgahqon<strong>da</strong>T bardebi, iglejdnen muclebsa <strong>da</strong> jiqnebs. Cvenc <strong>da</strong>Rletilebi vbrundebodiTSin, mogvqon<strong>da</strong> rZe <strong>da</strong> gulaCuyebul mami<strong>da</strong>s mTeli saaTi valocvinebdiT keTil


<strong>me</strong>zoblebs. am erT kviraSi <strong>ise</strong> <strong>da</strong>vostatdiT wvelaSi, rom axla ukve gaqceul Txasmovwvelidi. vin icis, rodemdis gagrZeldebo<strong>da</strong> es ambavi, rom erT saRamos edemikagordelaZis bRavils ar SeeZra sofeli._ xalxo, gamodiT, gareT!_ ra iyo, edemika!.. _ miakiJines aqeT-iqi<strong>da</strong>n SeSinebulma <strong>me</strong>zoblebma._ gamodiT gareT, Txa gamouReWia viRacas Cemi.._ sikvdilma gamouReWa faSvi, wuxel Cemi iyo gamoReWili. _ miaknavla minam._ maSikos Txa <strong>ise</strong>a gamoReWili, rZe aRar udgeba ZuZuSi..._ Sigans gamovarT<strong>me</strong>v, Tu movuswari, ruseT-iaponiis omis drosac ki iyogaWirveba, magram Txas vin ReW<strong>da</strong> maSin?_ Cemsas dRegamoSvebiT ReWaven, edemika! _ gasZaxa fedosiam._ ki vici <strong>me</strong>, vin Sveba magas, magram jer ar vCivi, _ TiTi gaiqnia haerSi edemikam._ Tqvi, Tu ici, _ micvivdnen <strong>da</strong>zaralebulebi._ vin <strong>da</strong> visac Wirdeba Txis rZe._ Txis rZe vis ar Wirdeba, Se kaco? _ gaukvir<strong>da</strong>T <strong>me</strong>zoblebs._ erTi dRe kidev macaleT <strong>da</strong> gavxsni mag saq<strong>me</strong>s. _ <strong>da</strong>hpir<strong>da</strong> edemika._ gviSvele ra<strong>me</strong>! _ Txoves <strong>me</strong>zoblebma.SeiZra mTeli sofeli, Txebs sabalaxoze aRar uSvebdnen <strong>da</strong> Tu uSvebdnen, mTeliojaxi Tan mihyvebo<strong>da</strong>. <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia mkvdrebiviT <strong>da</strong>vdiodiT. erT saRamos, rodesac rZeukanasknelad movitaneT, mami<strong>da</strong>m mogvixmo <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia._ axlos modiT, bavSvebo. modi, xatia, CemTan._ ra iyo, qeTo maswavlebelo?_ xatia, maCvene Seni xelebi. _ xatiam xelebi gauwo<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s. mami<strong>da</strong>m xatiasxelebi saxeze aifara <strong>da</strong> Rrmad CaisunTqa. <strong>me</strong>re CemTan movi<strong>da</strong> <strong>da</strong> igive gaakeTa._ ra mox<strong>da</strong>, mami<strong>da</strong>? _ vkiTxe SeSinebulma_ Txis suni gaqvT, bavSvebo! _ <strong>me</strong>ti mami<strong>da</strong>s araferi uTqvams.ras gvekiTxeba amocanakol<strong>me</strong>urneobis kreba, rogorc wesi, saRamoobiT imarTebo<strong>da</strong>, zaris rekva kiSuadRi<strong>da</strong>n iwyebo<strong>da</strong>. mTeli dRis muSaobiT <strong>da</strong>Rlil xalxs ezarebo<strong>da</strong> krebaze mosvla<strong>da</strong> iyo gauTavebeli xvewna-mu<strong>da</strong>ra:_ e, kaco, arqifo, amodi krebaze!_ edemika, axla gagiCn<strong>da</strong> revmatizmi?!_ ar gamoxval xom, diomide? migcem aRmaskomis pirSi, Tu vyofilvar zosi<strong>me</strong>!_ zosi<strong>me</strong> Ciyviano, nu bRavi <strong>da</strong> momasvene, Torem gamovitan Tofs <strong>da</strong> CamogagdebCitiviT mag jirki<strong>da</strong>n, _ emuqrebo<strong>da</strong> muxis ga<strong>da</strong>naWerze Semdgar <strong>da</strong> k<strong>ise</strong>rzeZarRveb<strong>da</strong>beril zosi<strong>me</strong>s diomide._ margalita, gamodi gareT, vici, Sina xar!_ qsenia, wamodi <strong>da</strong> wamoiZRvanie Seni <strong>da</strong>fexvili yaZaxi.Cven, bavSvebs, krebaze aravin gvepatiJebo<strong>da</strong>, Tumca patiJi arc gvWirdebo<strong>da</strong>. es iyoCvenTvis erTaderTi gasarTobi adgili. kreba skolaSi imarTebo<strong>da</strong> yovelTvis. araferiar iyo imaze kargi sanaxavi, rogor mouxerxeblad isxdnen WaRara, saxe<strong>da</strong>mwvari <strong>da</strong><strong>da</strong>Raruli xalxi Cvens viwro <strong>da</strong> patara <strong>me</strong>rxebze, erT klasSi ramdenjer<strong>me</strong> CarCenilimoswavleebiviT. Cven ki iatakze visxediT, sulganabuli vis<strong>me</strong>ndiT am saocrad


saintereso gakveTils, sa<strong>da</strong>c sias aravin kiTxulob<strong>da</strong>, moswavleebi xels ar iwevdnen<strong>da</strong> adgili<strong>da</strong>n pasuxobdnen, wevdnen papiross, laparaks ar acdidnen erTmaneTs,maswavlebels SenobiT elaparakebodnen <strong>da</strong> amisaTvis maT gareT aravin agdeb<strong>da</strong>. vijeqi<strong>da</strong> vnatrobdi, rodis gavxdebi <strong>me</strong>c amxela, rodis <strong>me</strong>Rirsebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>Zaxeba _ sosoia,amodi krebazeo, rodis gavube<strong>da</strong>vdi zosi<strong>me</strong>s Ciyvianis <strong>da</strong>Zaxebas <strong>da</strong> rodis ityodnenkenWisyris dros _ sosoie Tavs ikavebso.ai, axlac, <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia vsxedvarT iatakze mami<strong>da</strong>Cemis fexebTan, Cvens ukan beJanazis, isic iatakze <strong>da</strong> velodebiT krebis <strong>da</strong>wyebas. klasi gugunebs, fanjrebi Riaa,magram mainc saSinlad cxela. Tambaqos, oflis <strong>da</strong> miwis suni, erTad areuli, Tvalebsmwvavs. aris moxucebis CabJirebuli xveleba <strong>da</strong> qalebis gauTavebeli qaqani. xalximodis <strong>da</strong> modis._ he, gaivso klasi, <strong>da</strong>viwyoT axla! _ Tqva zosi<strong>me</strong>m <strong>da</strong> enagamomZvral zarSifanqari gaaxakun-gamoaxakuna._ vin avirCioT krebis Tavmjdomared? _ ikiTxa man seriozulad._ Sen TviTon iyavi, mag saqmisTvis xar <strong>da</strong>badebuli, sxvad mainc arafrad vargixar,_ Tqva diomidem._ gamodi <strong>da</strong> naxe, rogoria krebis Tavmjdomareoba! _ miipatiJa zosi<strong>me</strong>m diomide._ magisTvis mogindureb oqrosaviT <strong>me</strong>zobels?_ deiqca is dRe, Sen rom Cems <strong>me</strong>zoblad CamoTesldi._ waikiTxe dRis wesrigi, Se upatrono, ver xe<strong>da</strong>v, rom Tendeba? _ Seawyvetinadiskusia zosi<strong>me</strong>s <strong>da</strong> diomides gerasi<strong>me</strong> biZiam.zosi<strong>me</strong>m Caaxvela, saTvale gaikeTa, didi saqaRalde gaxsna, iqi<strong>da</strong>n didi qaRaldiamoiRo, cxvirTan miitana <strong>da</strong> uceb gaaxsen<strong>da</strong>._ kai magram, krebas mdivani ar un<strong>da</strong>?_ mdivanic Sen iyavi! _ uTxra <strong>ise</strong>v diomidem._ ver gauZRveba amden saq<strong>me</strong>s! _ Tqva seriozulad beJanam.zosi<strong>me</strong>m saTvaleebis zemo<strong>da</strong>n gaxe<strong>da</strong> beJanas <strong>da</strong> seriozuli rom <strong>da</strong>inaxa, aRaraferiuTxra._ kenWi ar viyaro?_ kenWi ki ara, Tu gin<strong>da</strong> qva isrole <strong>da</strong> Tavi SeuSvire, oRond deiwye! _ uTxramoTminebi<strong>da</strong>n gamosulma xatias mamam.zosi<strong>me</strong>m erTxel kidev Caaxvela <strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyo._ dRis wesrigSia erTi sakiTxi, zogierTi cuRlutis <strong>da</strong>, ase vTqvaT, saerTosaqmisa <strong>da</strong> samSoblos moRalatis samuSaoze gamoucxadeblobis Sesaxeb. sityvamoxsenebisaTvis eZleva Cveni kol<strong>me</strong>urneobis Tavmjdomares amxanag qiSvardispiridonis Ze vaSaymaZes, _ qiSvardis xsenebaze erTi-ori taSi gavar<strong>da</strong> glaxad<strong>da</strong>tenili filTa TofiviT, qiSvardi adga, naxevari grafini wyali <strong>da</strong>lia, qamarimoiWira <strong>da</strong> boxi xmiT <strong>da</strong>iwyo:_ amxanagebo, wrevandeli weliwadi didi <strong>da</strong>zafruli weliwadia. dgas ori kaci,ori qveyana, wiTeli <strong>da</strong> TeTri, wiTeli <strong>da</strong> Savi, varskvlavi <strong>da</strong> arwivi, dgas <strong>da</strong> uSenserTmaneTs tyvias. Cven vin varT? Cven varT CaquCi <strong>da</strong> namgali, ese igi, varskvlavi,isini? isini jojoxeTi, skvarami, ukuneTi, bneleTi, Savi qva <strong>da</strong> arga<strong>da</strong>rCena, ras Svebahitleri? hitleri modis win, hitleri mosulia mJave wyalze, _ kislovodsk! _Targmna man rusulad. _ uWirs xalxs, uWirs mTavrobas, uWirs jars. Cven argviWirs? Cvenc gviWirs, gvSia, gvwyuria, tanze ar gvacvia <strong>da</strong> fexze. qistaforebasilia, Tu gifiqria, Sens biWs rom Tofi uWiravs xelSi <strong>da</strong> hitlers urtyams, Sia,wyuria <strong>da</strong> tanSiSvelia?


_ magis javri ar mklavs, qiSvardi?_ gerasi<strong>me</strong> Cemo, Seni biWi rom hospitalSi wevs, Tu fiqrob, imis momvlels,aTasi rom yavs mosavleli <strong>da</strong> sapatrono, Wama rom un<strong>da</strong>?_ raJden! Seni biWi rom tankSi zis, im tanks korki<strong>me</strong>li <strong>da</strong> gulabi msxali isxamsTu ici?_ Tqvi, qiSvardia, saTq<strong>me</strong>li, _ SeuZaxes qiSvardis._ puri un<strong>da</strong> qveyanas, Wadi un<strong>da</strong>, lobio un<strong>da</strong>, Zroxa un<strong>da</strong>, xbo un<strong>da</strong>, risTvis<strong>da</strong>gvtova mTavrobam Sin, Tofis srola ar viciT? gamodiT, ro<strong>me</strong>lsac gin<strong>da</strong>T <strong>da</strong>visroloT beWedSi. banals agarT<strong>me</strong>vT Sublze mauzeriT, magram aq var saWiro. omsdidi kuWi aqvs, mSvidobaze aTjer didi kuWi, geyurebaT Tqven?_ qiSvardi, a, <strong>da</strong>na <strong>da</strong> gamogvWeri yeli, ar vmuSaobT, Tu rogoraa Seni saq<strong>me</strong>? _gaxsna jayva gerasi<strong>me</strong> biZiam._ yvelaze ar vambob <strong>me</strong>, kacebs ar venduri, arc qalebs venduri, magram zogimarcxvens._ <strong>da</strong>asaxele, qiSvardi, <strong>da</strong>asaxele! _ abRavl<strong>da</strong> xalxi. qiSvardim gulis jibi<strong>da</strong>norad <strong>da</strong>kecili qaRaldi amoiRo <strong>da</strong> gaSala. klasSi samar<strong>ise</strong>buri siCu<strong>me</strong> Camovar<strong>da</strong>.qiSvardim didxans uyura sias <strong>da</strong> bolos, rogorc iqna, ga<strong>da</strong>wyvita._ sa<strong>da</strong>a ambako, sa<strong>da</strong>a kirile, sa<strong>da</strong>a kikitia, fedosi baramiZe <strong>da</strong> misi rZalimayvala sad arian? _ ikiTxa qiSvardim._ adeqi, Saqroia, <strong>da</strong> Tqvi, sad arian de<strong>da</strong>Seni <strong>da</strong> gogias coli! _ kra viRacamxeli Saqro baramiZes, Saqro wamodga, xelisguli ga<strong>da</strong>usva <strong>me</strong>rxs, <strong>me</strong>re cxvirpirzeCamoisva niCabiviT <strong>da</strong> ugemurad Tqva:_ baTumSi arian wasuli, Saqarze <strong>da</strong> qafSiaze._ arqifo, ramdeni xania Saqari ar ginaxavs? _ hkiTxa qeskinem arqifos._ naxviT rogor ar minaxavs, ar miWamia Torem!.. _ upasuxa arqifom.Saqros xveleba auty<strong>da</strong> <strong>da</strong> saxeze orTave xeli aifara._ beglaras ZaRliviT rom axveleb, Tqvi, ra un<strong>da</strong>T baTumSi! _ SesZaxa Saqroszosi<strong>me</strong>m._ ra <strong>da</strong>, nene <strong>da</strong> patara gogias coli spekulantoben, CamoaqvT baTumi<strong>da</strong>n qafSie<strong>da</strong> yidian <strong>me</strong>re, _ amoRerRa Saqrom._ sa<strong>da</strong>a mduRare, Torem amisTana Svils dReSi samjer rava ar un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>aroTavze! _ Camoixoka loya Savma maSikom._ aba, ra gegona Sen, magaTi gulisTvis <strong>me</strong> waval cixeSi? _ SeuRrina Saqrom <strong>da</strong><strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ aravis ar viWer <strong>me</strong>, _ Tqva qiSvardi Tavmjdomarem, _ visac ar un<strong>da</strong> muSaoba,gavides tyeSi <strong>da</strong>TikosaviT <strong>da</strong> aTios Ra<strong>me</strong> kvernebTan. aravis saxvewari Cven ar gvWirs.omi ar gaTavebula, oms axla viwyebT Cven, <strong>da</strong> Cven Tu ar vupatroneT Cvens Tavs, sxvaar mog<strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>s. lukaia focxiSvilo, Tqvi ra<strong>me</strong>! _ Tqva qiSvardi Tavmjdomarem <strong>da</strong><strong>da</strong>j<strong>da</strong>.lukaia im Ramis Semdeg xmaamoRebuli aravis unaxavs, igi mzeze adre amodio<strong>da</strong>koncxoulas mTaze, muSaob<strong>da</strong> xariviT, mzeze gvian Cadio<strong>da</strong> Tavis ezoSi, wvebo<strong>da</strong>parmaRze, Tvalebs xuWav<strong>da</strong> <strong>da</strong> qveyana rom <strong>da</strong>qceuliyo, Tvals ar gaaxel<strong>da</strong>. lukaiaSecba, gakvirvebuli adga, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>j<strong>da</strong>, adga, magi<strong>da</strong>sTan gavi<strong>da</strong>, wyali <strong>da</strong>lia <strong>da</strong>uceb <strong>da</strong>ixriala:_ TuTuni! _ wina <strong>me</strong>rxebze msxdomma aTma kacma Caiyo jibeSi xeli <strong>da</strong> magi<strong>da</strong>TuTuniT gaivso. aTma kacma moxia gazeTi <strong>da</strong> magi<strong>da</strong> qaRaldiT aivso, aTma kacmaCamohkra kvesabedi <strong>da</strong> oTaxi <strong>da</strong>mwvari abedis sasiamovno, tkbili <strong>da</strong> <strong>da</strong>maTrobeli


suniT aivso. xelis kankaliT gaaxvia lukaiam ceris sisxo sigara, moqaCa <strong>da</strong> RrmadCaisunTqa. klasi dum<strong>da</strong> samaresaviT. lukaias Sublze civi ofli esxa cvariviT._ <strong>me</strong> ra, <strong>me</strong>, _ <strong>da</strong>iwyo lukaiam, _ CemTvis omi didi xania gaTavebulia, <strong>me</strong> axlagulze un<strong>da</strong> <strong>me</strong>krifos mklavebi <strong>da</strong> suls un<strong>da</strong> vRafavde. magram sa<strong>da</strong>a miqel gabrieli,arc R<strong>me</strong>rTi swams <strong>da</strong> arc rjuli. ar modis, _ lukaiam sigara Suaze <strong>da</strong>iyvana <strong>da</strong>ganagrZo: _ ar modis <strong>da</strong> nu mova. sanam mosula, ver <strong>da</strong>vikref gulze xels, racsisxli maqvs, oflad vaqcev, rac cremli SemrCenia, imas sisxlad vaqcev, ipovis CemibiWis Zvals, de<strong>da</strong>miwis guls rom gaiars, aba, ras izams. an sisxls <strong>da</strong>vlevhitlerisas, an ase zezeurad waviqcevi miwaze... agia Cemi sityva, <strong>me</strong> xva<strong>da</strong>gi ar var <strong>da</strong>balaxs ar vWam. Cem dReSi ar xar Sen, evgenia?_ kargi axla, lukaia, nu amabRavleb am mileTis xalxSi, _ Txova evgeniam.krebas Jruantelma <strong>da</strong>uara. xalxi azuzun<strong>da</strong>, magram jer aravin arafers ambob<strong>da</strong>,lukaia mivi<strong>da</strong> Tavis adgilze, <strong>da</strong>j<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tvalebze xeli aifara._ <strong>da</strong>were, zosi<strong>me</strong> Ciyviano! _ Tqva qsenia brigadirma <strong>da</strong> fexze adga.gakvirvebulma zosi<strong>me</strong>m Tavmjdomares ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>were, <strong>me</strong> Sen gelaparakebi, _ gau<strong>me</strong>ora qseniam. Tavmjdomarem zosi<strong>me</strong>s Tavi<strong>da</strong>uqnia._ <strong>da</strong>were, _ ganagrZo qseniam, _ <strong>da</strong>were, rom mzem ar Caixedos imis ezoSi, vincsamuSaos gamoakldes umizezod, <strong>ise</strong> Seax<strong>me</strong>s marjvena, sakuTari venaxis samamule rqaver moeRunos, sxvisi mosaxvedri tyvia moxvdes gulSi..._ rogor tabakonis rokapiviT iwyevleba es SeCvenebuli! _ Tqva alfesi soseliam._ Sens sayuradRebod vCivi <strong>me</strong> amas, _ SeuRrina qseniam._ Cemgan ra gin<strong>da</strong>, Se ajilRa, xariviT vmuSaob <strong>da</strong> bRavils ver <strong>da</strong>viwyeb._ un<strong>da</strong> ibRavlo!_ esec Cavwero? _ ikiTxa zosi<strong>me</strong>m._ mag qarCxaviviT wyevlas girCevnia is Cawero, erTi kvira rom Txebs gviReWavsviRaca, _ wamoxta fexze edemika gordelaZe, _ <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatias sunTqva Segvekra._ samuSaoze gamosasvlelad qsenias wyevla ar mWirdeba <strong>me</strong>, rZe ufro mWirdeba,vinc ar <strong>da</strong>dis samuSaoze, is arc krebazea <strong>da</strong> rasaa, rom mogvdgomia <strong>da</strong> gvwyevlis esSeCvenebuli._ Cvenc swored is gvainteresebs, sa<strong>da</strong>a es xalxi! _ Tqva qiSvardi Tavmjdomarem<strong>da</strong> fexze wamodga._ aba, <strong>me</strong> is ufro mainteresebs, vin ReWavs Cem Txas! _ ikivla edemikam._ marTalia! _ miakivles makam, minam, maSikom, vasasim <strong>da</strong> sxvebma.xalxi airia, aCoCqol<strong>da</strong>, zosi<strong>me</strong>m <strong>ise</strong>v gaaxakuna fanqari enagamomZvral zarSi,magram yuri aravin miugdo._ gaCerdiT, xalxo! _ iyvira qiSvardi Tavmjdomarem <strong>da</strong> magi<strong>da</strong>s xeli <strong>da</strong>artya.xalxi Tan<strong>da</strong>Tan <strong>da</strong>wynar<strong>da</strong>._ Tqvi, edemika gordelaZe, ro<strong>me</strong>l Txazea laparaki._ <strong>me</strong> Cemsaze vityvi._ Cemsaze<strong>da</strong>c Tqvi! _ Seexvewa mina._ yvelam Tavis Txas mouaros! _ iyvira viRacam._ marTalia, sityva eZleva edemikas Txas, gamodi, edemika._ aqe<strong>da</strong>n vityvi!_ aba, he, <strong>da</strong>iwye peteli!_ sai<strong>da</strong>n <strong>da</strong>viwyo, arc ki vici!_ kudi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>iwye, edemika, kudi<strong>da</strong>n! _ miaZaxes aqeT-iqi<strong>da</strong>n.


edemikam jer kefa moifxana, frCxilebze <strong>da</strong>ixe<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re Cemsken gamoixe<strong>da</strong>, miyura,miyura <strong>da</strong>, Tvali rom ver gavuswore, Tavi <strong>da</strong>iqnia _ macale <strong>me</strong> Seno, <strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyo._ <strong>me</strong>zoblebo, Txa Zroxa ar aris!_ ra ici? _ hkiTxa eWvianma beJanam. <strong>da</strong>rbazma ga<strong>da</strong>ixarxara._ qiSvardi Tavmjdomare, uTxari am ga<strong>da</strong>reuls, <strong>da</strong>xuros saylapavi, Torem<strong>da</strong>vjdebi axla, _ miubrun<strong>da</strong> prezidiums edemika._ beJana, gagsvam gareT, ganagrZe, edemika! _ gaafrTxila Tavmjdomarem. beJanampirze xeli aifara _ munji varo <strong>da</strong> s<strong>me</strong>nad iqca. edemikam ganagrZo:_ Cemi Txa, ki iciT Tqven, cali rqa rom aqvs <strong>da</strong> ukana fexze rom koWlobs, orboTl rZes iwveleba dReSi._ R<strong>me</strong>rTi ar gwams <strong>me</strong>re, invalid Txas rom wveli? _ hkiTxa viRacam._ <strong>me</strong> ar momitexia misTvis fexi, rZe ki erTnairi aqvs yvela Txas... ho<strong>da</strong>, imasgeubnebodi, erT boTls dilas vwvelidi, <strong>me</strong>ores saRamoTi. axla ra gamovi<strong>da</strong>?movwveli dilas, saRamos mowvelili modis. erTi boTli rZe axla, rogorc Cvenieqimi ambobs, erT boTl sisxls udris..._ Cveni eqimi imasac ambobs, edemika, erTi karalioki or kvercxs udriso <strong>da</strong> orikaralioki erT qaTamso... _ uTxra besarionma._ ara, Tu? _ gaujavr<strong>da</strong> edemika._ ki, rogor ara, magi rom miTxra, <strong>da</strong>vrge saxlis win erTi Ziri karalioki <strong>da</strong>axla aRarc qaTami mWirdeba, aRarc saqaT<strong>me</strong>, var mosvenebuli CemTvis, awi rom momivastumari karalioks <strong>da</strong>vuklav._ magi ar vici <strong>me</strong>, geubnebi, erTi boTli Txis rZe naxevar boTl sisxls maincudris, _ <strong>da</strong>uklo edemikam._ kide <strong>da</strong>ukeli cota! _ SeuZaxa edemikas viRacam._ vera, batono, Cemi <strong>da</strong>dgenili ki araa es? _ gajiut<strong>da</strong> edemika._ Tqvi awi, vin ReWavs im erT litra sisxls Sen Txas, _ <strong>da</strong>aCqara zosi<strong>me</strong>m._ Txas ki ara, <strong>me</strong> mReWavs sisxls! _ <strong>da</strong>ikvnesa edemikam <strong>da</strong> <strong>ise</strong> magrad <strong>da</strong>irtyamjiRi gulze, Tvalebi magi<strong>da</strong>ze kinaRam wamoucviv<strong>da</strong>. <strong>me</strong>re doqs mivar<strong>da</strong>, pirzemiiyu<strong>da</strong>, gamocala, magi<strong>da</strong>ze xmauriT <strong>da</strong>dga, <strong>ise</strong>v awia mjiRi <strong>da</strong> is iyo <strong>ise</strong>v un<strong>da</strong><strong>da</strong>ertya mkerdze, rom zosi<strong>me</strong>m CamoaSvebia <strong>da</strong> krebas kiTxviT mimarTa:_ kidev vin xarT <strong>da</strong>zaralebuli?_ <strong>me</strong>! <strong>me</strong>! <strong>me</strong>! _ wamoxtnen rigrigobiT mina, maka, maSiko, vasasi._ Txis patronebma pee <strong>da</strong>iZaxeT! _ Tqva beJanam <strong>da</strong> gaikriWa, <strong>da</strong>rbazSi <strong>ise</strong>vxarxari aty<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>gvcinis es tvingawyalebuli? _ miubrun<strong>da</strong> edemika qiSvardi Tavmjdomares._ beJana, gagsvam gareT! _ <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>emuqra Tavmjdomare beJanas.beJanam axla mTlad moimkv<strong>da</strong>runa Tavi, Tavmjdomarem xeliT aniSna zosi<strong>me</strong>s,ganagrZeo._ Seni Txa ramden litra sisxls iwvelis, mina?_ Cemi _ oTxs!_ Seni, maSiko?_ sams!_ Seni, maka?_ Cemi makeTaa <strong>da</strong> erTs!_ Seni, vasasi?_ Cemi ors!


_ oTxs mivumatoT sami, mivumatoT erTi <strong>da</strong> mivumatoT ori <strong>da</strong> kidev edemikas ori,ramdenia?_ Tor<strong>me</strong>ti! _ <strong>da</strong>iZaxa kol<strong>me</strong>urneobis buRalterma._ gayavi axla magi Suaze!_ eqvsi!_ Suaze ratom yof? _ gabraz<strong>da</strong> edemika._ imitom rom, naxevars Tqven wveliT dilas <strong>da</strong> naxevars sxva ReWavs saRamos, _upasuxa zosi<strong>me</strong>m._ marTalia! _ gaamxneves igi._ ras gvekiTxeba, ese igi, amocana? _ ikiTxa zosi<strong>me</strong>m._ amocana gvekiTxeba, sisxls iwveleba magenis Txebi Tu rZes, _ amoxsna beJanam._ gaCerdi, Se ab<strong>da</strong>la, amocana gvekiTxeba, vin ReWavs Txebs? _ <strong>da</strong>rbazSi taSmaigriala._ raRac am gayviTlebul xalxSi ver <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>ise</strong>T kacs, dReSi rom eqvs boTlrZenasvams gavdes, _ Tqva gerasi<strong>me</strong> biZiam <strong>da</strong> xalxs Tvali moavlo._ xalxo, Tqven marTla ver xe<strong>da</strong>vT vin ReWavs Txebs, Tu Tavs isawylebT? _ikiTxa am dromde gaCu<strong>me</strong>bulma saSura kvaWantiraZem. gakvirvebuli xalxi saSuraskenmitrial<strong>da</strong>. <strong>me</strong> sxvaze ufro gakvirvebuli mivaSterdi saSuras, igi dinjad axvev<strong>da</strong>TuTuns <strong>da</strong> saocari simSvidiT usob<strong>da</strong> enas gazeTis naxevze gardigardmo. xatiam xelixelze momiWira <strong>da</strong> Tvalebi aafaxula._ amoReWe, saSura, <strong>da</strong>ilia suli! _ <strong>da</strong>uZaxa viRacam._ <strong>da</strong>Tiko ReWavs Txebs! _ Tqva saSuram TavauReblad <strong>da</strong> kaJze kvesi Camohkra.<strong>da</strong>Tikos xsenebaze kreba gaitruna. <strong>me</strong> sisxli ga<strong>me</strong>yina ZarRvebSi <strong>da</strong> Sublze civmaoflma <strong>da</strong>masxa._ vin <strong>da</strong>Tiko, saSura? _ hkiTxa zosi<strong>me</strong> Ciyvianma gabzaruli xmiT._ <strong>da</strong>Tiko... is ar eyo, rom mogvjaya duniaze, qveynis ybaSi Cagvagdo, <strong>da</strong>wanwalebsaxla tyeSi mSier turasaviT <strong>da</strong> ReWavs Txebs, CemTan rom movides <strong>da</strong> TqvenTan, icis,Sav qvas vaW<strong>me</strong>vT, ho<strong>da</strong>, axla Txebs ReWavs, sxva vin ikadrebs, aba, magas?! _ TqvasaSuram <strong>da</strong> gaabola._ codva ar Tqva, saSura! _ gaafrTxila vasasim._ nu geSinia, mag codvas rogor<strong>me</strong> mapatiebs R<strong>me</strong>rTi, _ <strong>da</strong>amSvi<strong>da</strong> saSuram._ sisxlad Seergos Cemi Txis rZe, raki magas kadrulobs, awi sofelSiSemogvivardeba <strong>da</strong> keci<strong>da</strong>n Wads agvirekavs! _ gaasavsava xelebi maSikom._ arc magi gagikvirdes! iaraRSi ga<strong>da</strong>CaCxuli unaxavs ager beJanas. <strong>da</strong>TvisReleSiunaxavs, _ Tqva makam._ magi Tu ukuRmarT saq<strong>me</strong>s ar apirebs, rad un<strong>da</strong> iaraRi? _ ikiTxa zosi<strong>me</strong>Ciyvianma <strong>da</strong> qiSvardis ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>. qiSvardim Tvali aari<strong>da</strong>._ dRes lukmas gvarT<strong>me</strong>vs pirSi, xval, albaT, saxls <strong>da</strong>gviwvavs <strong>da</strong> zeg, SeiZleba,kacic moklas! _ wamoxta fexze mina._ arc magi gagikvirdes! _ Tqva saSuram dinjad._ vinaa <strong>me</strong>re patroni! _ ikiTxa gerasi<strong>me</strong> biZiam.xalxi agugun<strong>da</strong>._ amoiRe, qiSvardi, xma, Tu xar Cveni patroni, gagveci pasuxi. _ uTxrabesarionma <strong>da</strong> Tvali TvalSi gauyara qiSvardis._ veZebT, batono, veZebT, Cvenc veZebT, raionic... _ iyvira Sewuxebulma qiSvardim.


_ cu<strong>da</strong>d eZebT, batono, cu<strong>da</strong>d! _ uyvira qiSvardis saSuram <strong>da</strong> fexze wamoxta. _Sen ras mikeTeb, biWo, rom <strong>da</strong>gikidia magi mauzeri welze goWis fexiviT <strong>da</strong> <strong>da</strong>giqaCavsTvalebi! _ miubrun<strong>da</strong> igi uceb badria gaguas.badria gaSra, <strong>me</strong>re isic wamoxta <strong>da</strong> pirSi eca saSuras._ saSura kvaWantiraZev, Seni Wkuis swavleba ar mWirdeba <strong>me</strong>. _ Tqva badriam _veZeboT <strong>da</strong> veZeboT, axla magasaviT tyeSi ver gaval, <strong>da</strong>Tikos devnis gar<strong>da</strong>, sxvasaq<strong>me</strong>c maqvs <strong>me</strong>. magic rom ar iyos, <strong>da</strong>malulia kaci, gamova <strong>da</strong>..._ rom gamova, <strong>me</strong>re Seni <strong>da</strong>xmareba ar gvWirdeba Cven! _ mouWra saSuram._ axla un<strong>da</strong> <strong>da</strong>gvexmaro, sanam gacofebula, Cemo badria! _ uTxra gerasi<strong>me</strong> biZiam._ gexmarebiT, batono, gexmarebiT, ar Semxv<strong>da</strong> arsad is upatrono <strong>da</strong> ra vqna?! _Sestira xalxs badriam._ Sen xom ar geSinia, Cemo badria? _ <strong>da</strong>uZaxa badrias viRacam._ rao? _ <strong>da</strong>iCurCula badriam <strong>da</strong> gafiTr<strong>da</strong>, _ adges fexze, ro<strong>me</strong>li iyo! _klasSi samar<strong>ise</strong>buri siCu<strong>me</strong> Camovar<strong>da</strong>, _ adges fexze, ro<strong>me</strong>li iyo! _ ibRavla ucebbadriam. _ adges, Tu vaJkacia <strong>da</strong> tvins gavuxvretav! _ badriam mauzerze <strong>da</strong>ido xeli.xalxi <strong>ise</strong>v agugun<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>wynardiT, xalxo, magi <strong>me</strong> mkiTxeT, vin ReWavs Txebs! _ Tqva edemikam <strong>da</strong>wamodga._ Tqvi, edemika! _ SeuZaxes aqeT-iqi<strong>da</strong>n._ erTi patiosani a<strong>da</strong>mianis rom ar <strong>me</strong>ridebodes, vityodi, _ Tqva edemikam <strong>da</strong>mami<strong>da</strong>s iribad gaxe<strong>da</strong>._ Tqvi, edemika! _ uTxra gafiTrebulma mami<strong>da</strong>m._ qeTo, Sen ki ici, <strong>me</strong> rom qveyanas mirCevnixar, _ <strong>da</strong>iwyo edemikam enis borZikiT,_ magram Tu ar vTqvi, uaresia Seni biWisTvis.xalxi gainaba, yvelam <strong>me</strong> Semomxe<strong>da</strong> <strong>da</strong> uceb kreba agugun<strong>da</strong>._ tyuils ambob, Se maTxovaro!_ vin <strong>da</strong>gijerebs magas!_ TviTon ReWavs <strong>da</strong> sxvas uCivis._ edemika, <strong>da</strong>jeqi, Torem..._ ver <strong>da</strong>amtkiceb magas!.._ acaleT xalxo, Tqvi, edemika, rac ici! _ uTxra mami<strong>da</strong>m wynarad._ <strong>me</strong> araferi ar vici, <strong>me</strong> is vici, rom dilas CemTan iyo sosoie, agi usinaTlocicec axl<strong>da</strong>, _ Tqva edemikam <strong>da</strong> xatiasken <strong>da</strong>iqnia Tavi, xatia ar ganZreula, igimSvi<strong>da</strong>d <strong>ij<strong>da</strong></strong> <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>, edemika ki ganagrZob<strong>da</strong>:_ avadmyofi stumrisaTvis min<strong>da</strong>o,uari vuTxari <strong>da</strong> saRamos gamoReWili Txa momadga WiSkarze, minasTanac iyo im dRes,maSikosTanac, makasTanac. yvelas Txa gamoReWili <strong>da</strong>brun<strong>da</strong> saRamos Sin. ase gastanaerT kviras, marTals vCivi, qalebo? _ qalebi dumdnen samaresaviT, <strong>da</strong>dum<strong>da</strong> edemikac,dum<strong>da</strong> mTeli klasi, albaT, moulodnelobisagan <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s xaTriT._ tyuilia magi! _ Tqva beJanam <strong>da</strong> adgili<strong>da</strong>n wamodga RimiliT, _ tyuilia magi! _gai<strong>me</strong>ora beJanam, _ edemika myralia, vin Tqva sosoias <strong>da</strong> xatias qurdoba? <strong>me</strong>gamovReWe magi Txebi._ am Steris nalaparakebic Cavwero? _ hkiTxa Tavmjdomares sasowarkveTilmazosi<strong>me</strong>m.Tavmjdomarem Tavi <strong>da</strong>uqnia._ sul yvelas mivadeqi <strong>da</strong> gamovReWe. aba, ra? koleqtivSi <strong>me</strong> ar vmuSaob,SromadRe <strong>me</strong> ar maqvs, tyuilia magi, vinc ar muSaobs, ar Wamso. arc magaTi TxebimuSaoben koleqtivSi, magram Zalians miirT<strong>me</strong>ven. aviRe <strong>da</strong> gamovReWe, ase, a, _ beJanam


pirSi orive ceri Caido, gvaCvena rogor gamoReWa <strong>da</strong> ganagrZo: _ rom gamovi<strong>da</strong> CveniTavmjdomare <strong>da</strong> Tqva, oms didi kuWi aqvso, marTalia, <strong>me</strong>c didi kuWi maqvs, amitomgamovReWe, araa umarilo rZe mainc<strong>da</strong>mainc gemrieli sas<strong>me</strong>li, magram ras izam? im zarsrom kideb k<strong>ise</strong>rSi, edemika, Txas, girCevnia, patara Wadi <strong>da</strong> marili Camokido <strong>da</strong> <strong>ise</strong>gamouSva sabalaxoze, <strong>da</strong>vayoleb qe mainc zed. ar <strong>da</strong>miwyoT axla, ratom gamoReWeo,rodis gamoReWeo, vin mogca uflebao, amas gizamT, imas gizamTo, sul erTia, kidevgamovReWav, <strong>me</strong> giJi var <strong>da</strong> verafers ver mizamT, magi ki ara, arCevnebSi ar viRebmonawileobas, geyurebaT? na<strong>me</strong>tans Tu gaaWirvebT saq<strong>me</strong>s, gavdeldebi axla <strong>da</strong> miyareT<strong>me</strong>re kakali. asea magi <strong>da</strong> age axla, edemika, pasuxi ciliswa<strong>me</strong>bisaTvis! _ miubrun<strong>da</strong>igi gamSral edemikas._ beJana, <strong>da</strong>amTavre? _ <strong>da</strong>arRvia siCu<strong>me</strong> mami<strong>da</strong>m, xalxma suli moiTqva._ ki, <strong>da</strong>vamTavre, qeTos Semovevle! _ gaucina beJanam._ <strong>da</strong>jeqi, aba, beJana, _ sTxova mami<strong>da</strong>m. beJana wamovi<strong>da</strong> Tavis kanturiT, <strong>me</strong> <strong>da</strong>xatias Soris Caekvexa <strong>da</strong> Tvali Camikra. mami<strong>da</strong> wamodga adgili<strong>da</strong>n <strong>da</strong> yrud <strong>da</strong>iwyo._ mapatieT, <strong>me</strong>zoblebo, Cemi bralia, <strong>me</strong> vuSvebdi rZeze bavSvebs, yoveldRemodiodnen, moqon<strong>da</strong>T rZe <strong>da</strong> <strong>me</strong>ubnebodnen, <strong>me</strong>zoblebma gamogvataneso, avadmyofisaTvisgvindo<strong>da</strong>, jariskaci ipova am ubedurma beJanam <strong>da</strong>Wrili, mSieri, momakv<strong>da</strong>vi, CemTanmoiyvana, Tqveni rZis wyalobiT <strong>da</strong> akvirines movliT gaaxila Tvali. mapatieT,<strong>me</strong>zoblebo, ga<strong>da</strong>gixdiT sikeTiT._ sosoia, momWeri xom Tavi, gamaTaxsire xom amden xalxSi? <strong>da</strong>magde xom qa<strong>da</strong>gad?ras <strong>me</strong>marTlebodi, biWo, geTqva <strong>da</strong> sul gaCuqebdi im Txas. Se mamaZaRlo, beJana<strong>da</strong>mTxveulis sasacilod gamxade? _ Semomitia edemikam.<strong>me</strong> avdeqi. kreba <strong>ise</strong>v gayuC<strong>da</strong>._ gamodi, sosoia mamalaZe, <strong>da</strong> uTxari krebas, rogor iyo saq<strong>me</strong>. Sen rom cuds arizamdi, magi yvelam viciT, _ miTxra qiSvardi Tavmjdomarem <strong>da</strong> gamicina.gavedi magi<strong>da</strong>sTan._ qiSvardi biZia, edemika biZia... <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatias, edemika biZia... de<strong>da</strong>s geficebi... arcerTi ylupi ar <strong>da</strong>gvilevia...<strong>me</strong>re yelSi raRac momawva, xalxi gaor<strong>da</strong>, gasam<strong>da</strong>,<strong>da</strong>rbazi acimcim<strong>da</strong>, <strong>da</strong>lRva <strong>da</strong> gaqra. <strong>me</strong>re Cem-Tan viRac movi<strong>da</strong>, adgilze mimiyvana, <strong>da</strong>msva, xeli momxvia, <strong>me</strong> im viRacis mxarze <strong>me</strong>doTavi <strong>da</strong> Cumad vtirodi.uceb klasis kars raRac mZi<strong>me</strong>d moxv<strong>da</strong> gare<strong>da</strong>n <strong>da</strong> orTave kari lawaniT gaiRo.oTaxSi mxarze veeberTela CanTaga<strong>da</strong>kidebuli kowia fostalioni Semovar<strong>da</strong>, igi Zlivsidga fexze. erTxans kedli<strong>da</strong>n kedels exeTqebo<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re Zlivs miagno magi<strong>da</strong>s, xelebiT<strong>da</strong>eyrdno, fexebi gaabojiya <strong>da</strong> raki ipova sayrdeni wertili, <strong>da</strong>rbazs CaaSter<strong>da</strong>._ ver misworebT xom Tvals? _ Tqva uceb kowiam enis borZikiT <strong>da</strong> krebasga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>._ gamarjoba Seni, kowia! _ miesalma gerasi<strong>me</strong> biZia._ gagimarjos, Tavmjdomare sa<strong>da</strong>a? _ hkiTxa man mis gverdiT mdgom qiSvardis._ <strong>me</strong> var Tavmjdomare, kowia, ver micani? _ uTxra qiSvardim <strong>da</strong> mxarze xeli<strong>da</strong>artya._ qiSvardi xar Sen? gicani, gicani, Sen ar <strong>da</strong>mniSne fostalionad?_ ki, <strong>me</strong> <strong>da</strong>gniSne! _ gaucina qiSvardim._ Tu <strong>da</strong>mniSne, gaxseni aba, kreba._ gaxsnilia, kowia!_ mo<strong>me</strong>ci, aba, sityva!


_ sityva ki ara, ga<strong>da</strong>are Tavze is erTi doqi wyali, Tvalebs rom nabavs esupatrono, sad gaskdi? _ gaujavr<strong>da</strong> qsenia._ gelaparakebi, mo<strong>me</strong>ci sityva! _ miubrun<strong>da</strong> kowia Tavmjdomares._ ra dros sityvaa, kowia, gaTav<strong>da</strong> kreba._ erTi sadRegrZelo maTq<strong>me</strong>vineT, Tqve ujiSoebo! _ Seexvewa kowia xalxs._ <strong>da</strong>usxi, qiSvardi!_ <strong>me</strong> Tu malaparakeT, magic alaparakeT, Cemi Wkuisaa axla magi, _ Tqva beJanam._ Tqvi, kowia, _ uTxra qiSvardim <strong>da</strong> xeliT aniSna <strong>da</strong>rbazs, gaCerdiTo. kowiammadlobis niSnad Tavi <strong>da</strong>uqnia Tavmjdomares <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>aSter<strong>da</strong> <strong>da</strong>rbazs._ vin <strong>da</strong>iwyo omi? _ ikiTxa man uceb. xalxi gaSter<strong>da</strong>. _ <strong>me</strong> Tqven gelaparakebiT,vin <strong>da</strong>iwyo omi? _ <strong>ise</strong>v ikiTxa kowiam._ omi hitlerma <strong>da</strong>iwyo, kowia, rao, Cven xom ar gvabraleb? _ gaube<strong>da</strong> viRacam._ tyuilia magi, hitlers ar <strong>da</strong>uwyia omi!_ gebelsma!_ ara!_ geringma!_ aba, beJanam <strong>da</strong>iwyo?_ <strong>me</strong> <strong>da</strong>viwye omi, <strong>me</strong>, Tqve uR<strong>me</strong>rToebo, _ Tqva CurCuliT kowiam <strong>da</strong> TavisinanuliT <strong>da</strong>iqnia._ aba, Sen yofilxar hitleri?!_ <strong>da</strong>viRupeT, xalxo, ras ityvis mTavroba, rom gaigebs hitleri SuaxevSi muSaobsfostalionad <strong>da</strong> qiSvardi SromadRes uwerso! _ iyvira beJanam.<strong>da</strong>rbazSi xarxari aty<strong>da</strong>. kowiam acala xalxs <strong>da</strong>wynareba <strong>da</strong> ganagrZo:_ <strong>me</strong> <strong>da</strong>viwye omi, <strong>me</strong>zoblebo..._ sxva ra<strong>me</strong> <strong>da</strong>ibrale, Se ubeduro, magaze <strong>da</strong>xvretaa, _ uTxra edemikam kowias._ kesaria soselia, adeqi Tu xar krebaze... _ Tqva kowiam <strong>da</strong> krebas Tvalimoavlo._ ager var, kowia, ar miTxra ra<strong>me</strong> ubedureba, ar <strong>da</strong>mRupo, _ Tqva kesariamvedrebiT <strong>da</strong> wamodga, mas miwis feri edo._ vin Segxv<strong>da</strong> pirvelad sofelSi <strong>da</strong> vin iyo is kaci, ro<strong>me</strong>lmac giTxra, omi<strong>da</strong>iwyo, kesariao, Tqvi, vin iyo is kaci?..._ ra Seni bralia, <strong>da</strong>locvilo, viRacas xom un<strong>da</strong> eTqva?_ <strong>da</strong>jeqi, kesaria... lukaia focxiSvilo, vin pirze miwa<strong>da</strong>yrilma giTxra pirvelad,<strong>da</strong>iRupa Seni biWio <strong>da</strong> vin <strong>da</strong>gifso ojaxi? Tqvi, Se RvTis piri<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>vardnilo!evgenia, vin Semoitana Sens ojaxSi sikvdilis qaRaldi? _ kowias xma aukankal<strong>da</strong>.<strong>da</strong>rbazs sunTqva Seekra. haeri gaxur<strong>da</strong>. guls raRac saocrad mZi<strong>me</strong> <strong>da</strong>eki<strong>da</strong> <strong>da</strong> rom arCamwyveto<strong>da</strong>, xeli mivaSvele. yels raRac kivilis Tu Rmuilis magvari moawva <strong>da</strong>axla pirze avifare xeli <strong>da</strong> vigrZeni, yvela ase iyo.kowias xma Cauwy<strong>da</strong>, magram mainc ganagrZo:_ rad min<strong>da</strong> <strong>me</strong> Tqveni cremlis yureba? rad min<strong>da</strong> <strong>me</strong> sipitos myrali arayi? radmin<strong>da</strong> cxovreba, <strong>me</strong>zobels Tu Cemi <strong>da</strong>naxvis eSinia? ar min<strong>da</strong> fostalionoba, ar min<strong>da</strong>...geyurebaT Tqven?! R<strong>me</strong>rTi ar gwams, qiSvardia? Cemi almasxanic omSia, ar gecodebiT,xalxo? R<strong>me</strong>rTo, Sen mainc ar gecodebi? Camodi fexad <strong>da</strong> Sen TviTon <strong>da</strong>urige amxalxs agi cnobebi, Sen R<strong>me</strong>rTi xar <strong>da</strong> yvelafers gauZleb... <strong>me</strong> kaci var, kaci, <strong>me</strong>tiaRar SemiZlia, Seni gaCenili Tua es qveyana, Sen TviTon mouare, <strong>me</strong> rom maTreviebamxela codvas... _ kowiam CanTa moixsna <strong>da</strong> Werisken aRapyro, _ geyureba Sen,R<strong>me</strong>rTo?! ras <strong>da</strong>munjebulxar, amoiRe xma... _ kowiam CanTa, rac Zali <strong>da</strong> Rone hqon<strong>da</strong>,


magi<strong>da</strong>ze <strong>da</strong>anarcxa. CanTa gask<strong>da</strong> <strong>da</strong> magi<strong>da</strong>ze samkuTxa werilebi, gazeTebi, Jurnalebi<strong>da</strong> ramdeni<strong>me</strong> <strong>da</strong>beWdilmisamarTiani konverti amocviv<strong>da</strong>. kowia <strong>da</strong>JinebiT <strong>da</strong>acqer<strong>da</strong> amkonvertebs, romlebisac sofels Savi WiriviT eSino<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>emxo magi<strong>da</strong>ze <strong>da</strong>bavSviviT amouj<strong>da</strong> guli. <strong>me</strong>gona, rom es uamravi xalxi mowydebo<strong>da</strong> adgili<strong>da</strong>n,miscvivdebo<strong>da</strong> werilebs, yvela Tavis ubedurebasa <strong>da</strong> bednierebas gaigeb<strong>da</strong> axlave, amwuTSi, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>ingreo<strong>da</strong> <strong>da</strong>rbazi <strong>da</strong> gaskdebo<strong>da</strong> guli, magram mox<strong>da</strong> saocari ambavi: esuzarmazari SiSiviT gatrunuli <strong>da</strong>rbazi Cumad adga, rogorc gasvenebaze, <strong>ise</strong>, TiTo-TiTom moridebiT Cauara magi<strong>da</strong>ze <strong>da</strong>mxobil kowiasa <strong>da</strong> werilebs, TiTqos magi<strong>da</strong>zeSavi WiriT gaTavebuli, saxeze su<strong>da</strong>raga<strong>da</strong>farebuli micvalebuli esvena, xolo kowiamisi Wirisufali iyo.* * *mze odnav amowverili iyo, anatoli aivanze <strong>ij<strong>da</strong></strong> <strong>da</strong> kedelze miyudebul gatexilsarkeSi wvers iqafav<strong>da</strong>, <strong>me</strong> svetze Camokidebul Zvel Rvedze pirs vuwyobdisamarTebels, mami<strong>da</strong> ki dRis ganmavlobaSi <strong>da</strong>xeul Cems Sarvals akereb<strong>da</strong> TeTriZafiT._ dila mSvidobisa, qeTo! _ ezoSi mina Camovi<strong>da</strong>._ icocxle, mina! _ miesalma mami<strong>da</strong>._ agia Tqveni stumari? kai gamarjoba Tqveni, batono, xom kargad <strong>da</strong> mSvidobiTbrZandebiT? _ mimarTa anatolis minam. anatolim Tavi <strong>da</strong>uqnia, uxerxulad gauRima <strong>da</strong><strong>me</strong> Semomxe<strong>da</strong>. miSvele ra<strong>me</strong>o._ kargi vaJkaci ki yofila, _ miubrun<strong>da</strong> axla mina mami<strong>da</strong>s, <strong>me</strong>re kalaTSi Cayoxeli, erTi boTli rZe amoiRo <strong>da</strong> kibeze <strong>da</strong>dga. _ ar gewyinos, Cemo qeTo, <strong>me</strong>ti verga<strong>da</strong>varCine, _ Tqva minam <strong>da</strong> <strong>ise</strong> wavi<strong>da</strong>, madlobis Tqmac ver moaswro mami<strong>da</strong>m. minaezo<strong>da</strong>n ar iyo ga<strong>da</strong>suli, rom ezoSi giJiviT Semovar<strong>da</strong> zurgze CanTaga<strong>da</strong>kidebuliedemikas SviliSvili romani._ qeTo dei<strong>da</strong>, gamarjoba Seni, agi babuam gamogigzavna, im jariskacs <strong>da</strong>alevioso!_ <strong>da</strong>dga kibeze erTi boTli rZe <strong>da</strong> moCvenebasaviT gaqra. gancvifrebuli,saxegaqafuli <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>Rebuli anatoli mTeli saaTi <strong>ij<strong>da</strong></strong> samarTebliT xelSi <strong>da</strong>uyureb<strong>da</strong>, rogor modiodnen <strong>me</strong>zoblebi, uRimodnen, raRac Tbilsa <strong>da</strong> misTvisgaugebars ekiTxebodnen, <strong>me</strong>re dgamdnen boTl rZes kibeze <strong>da</strong> aseve RimiliT midiodnen.sul bolos ezoSi beJana Camovi<strong>da</strong>, mas srulebiT ar gakvirvebia amdeni boTli rZerom naxa kibeze, oRond is ki uTxra mami<strong>da</strong>s:_ qeTo, amis kveTi Tu iSove, o, ramxela yveli gamova?!anatoliCems russ mSvenieri saxeli erqva _ anatoli <strong>da</strong> gvaric <strong>me</strong>furi hqon<strong>da</strong> _romanovi. magram mTeli sofeli mainc sosoies russ eZax<strong>da</strong>. marto <strong>me</strong>, xatia <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>veZaxdiT saxels.1942 wlis <strong>da</strong>sawyisSi maxaraZeSi pirveli eSeloni Camodga mZi<strong>me</strong> <strong>da</strong>WrilebiT.skola saswrafod hospitlad ga<strong>da</strong>akeTes. iq iwva Cemi rusi oTxi Tu xuTi Tve. cotarom moikeTa, gamwereTo, Txova eqi<strong>me</strong>bs. ar gaweres. orjer <strong>da</strong>apira gaparva, orivejer


<strong>da</strong>abrunes. eSeloni eSelons mosdev<strong>da</strong>. aivso skola <strong>da</strong>WrilebiT. <strong>da</strong>Wrilebi iwvnenkoridorebSi, iatakze. teva aRar iyo. visac siaruli SeeZlo, yvela gaweres, <strong>ise</strong>v argaweres anatoli. mZi<strong>me</strong> Wriloba hqon<strong>da</strong> ZuZus qveS, yrud axveleb<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>bal sicxesaZlev<strong>da</strong> RamRamobiT. ar <strong>da</strong>ayena saSveli eqi<strong>me</strong>bs, Termo<strong>me</strong>trs ferTxav<strong>da</strong> Cumad. ZaliTiyoCaReb<strong>da</strong> Tavs <strong>da</strong> gaweres bolos. frontisaTvis ar vargixaro, uTxreskomisariatSi, arc samxedro eSelonze <strong>da</strong>sves, fexiT wamosula, sajavaxoSi<strong>da</strong>vjdebio, ver gauZlo verc gulma, verc muxlma. Cveni soflis gzaze waqceula.forTxviT ga<strong>da</strong>sula gzi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> gulaRma Cawolila gvimraSi. <strong>me</strong>re is iyo, beJanam ipova_ sosoies rusi.erT dilas, rogorc ki Seatyo Tavs anatolim, ezo<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>svlas SevZlebo, Tavisitansac<strong>me</strong>li moiTxova. mami<strong>da</strong>m gamoutana <strong>da</strong>uTovebuli tansac<strong>me</strong>li <strong>da</strong> oTaxi<strong>da</strong>n gavi<strong>da</strong>.anatolim Caicva. erTxans ver mivxvdi, ras apireb<strong>da</strong>, piris <strong>da</strong>sabani wyalicmivurbenine, kidevac <strong>da</strong>vusxi, pirsaxocic <strong>da</strong>vukave, savarcxelic mivawode, magramloyaze xeli rom momiTaTuna <strong>da</strong> Sublze makoca, yvelafers mivxvdi. ezoSi gavvardi<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s <strong>da</strong>vuZaxe._ mami<strong>da</strong>, modi, mami<strong>da</strong>! _ SeSinebuli mami<strong>da</strong> axori<strong>da</strong>n gamovi<strong>da</strong> <strong>da</strong> aivans moadga._ ra mox<strong>da</strong>, biWo?_ midis, mami<strong>da</strong>!_ vin?_ anatoli midis, mami<strong>da</strong>!_ sad midis? _ mkiTxa mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> karisken gaixe<strong>da</strong>, karSi gakrialebuli,gaparsuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>varcxnili anatoli iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong> uxerxulad. mami<strong>da</strong> aivanze amovi<strong>da</strong> <strong>da</strong>anatolis win <strong>da</strong>dga._ diasaxliso, ukve kargad var, _ <strong>da</strong>iwyo man, _ ukve SemiZlia Cemi Zvlebis Treva;madloba yvelafrisTvis, yvelasi madlobeli var, gansakuTrebiT Tqveni, ar<strong>da</strong>maviwydeba arasdros. did bodiSs vixdi, SegawuxeT, naxvamdis! _ anatolim mami<strong>da</strong>sxeli gauwo<strong>da</strong>, mami<strong>da</strong>m xeli CamoarTva. <strong>me</strong> xan anatolis vucqerodi, xan mami<strong>da</strong>s. isinididxans idgnen ase, bolos anatoli Cemsken Semobrun<strong>da</strong>._ Sen ki gamacile, soso!igi WiSkrisken wavi<strong>da</strong> neli, mozomili nabijiT. <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong> ar gavnZreulvarT _alagesTan rom mivi<strong>da</strong>, sarebs waavlo xeli aqeT-iqiT, fexi Sedga jirkze <strong>da</strong> ase<strong>da</strong>rCa erTxans. gauWir<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>svla, weli ver aitana. <strong>me</strong>re Cvenken motrial<strong>da</strong>,<strong>da</strong>mnaSavesaviT gaiRima <strong>da</strong> alageze Camoj<strong>da</strong>. <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong> misken wavediT._ denTi ar <strong>me</strong>yo! _ Tqva anatolim <strong>da</strong> Tavi CaRuna._ jer sustad xar, sad un<strong>da</strong> waxvide, visTan un<strong>da</strong> mixvide, iqneb <strong>da</strong>rCeniliyavi,Cveni nu gerideba, rac gveqneba, gaviyoT. <strong>da</strong>rCi erTi, ori Tve... _ uTxra mami<strong>da</strong>manatolis.igi <strong>ij<strong>da</strong></strong> alageze TavCaRunuli <strong>da</strong> arafers ambob<strong>da</strong>. mami<strong>da</strong>m xeli momki<strong>da</strong> <strong>da</strong>saxlisken wamiyvana. aivanze avediT, mami<strong>da</strong> oTaxSi Sevi<strong>da</strong>, WiSkrisken mivtrialdi.anatoli <strong>ise</strong>v <strong>ij<strong>da</strong></strong> alageze, <strong>me</strong>re adga <strong>da</strong> neli nabijiT wamovi<strong>da</strong>.erT dRes <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong> skoli<strong>da</strong>n rom <strong>da</strong>vbrundiT, SeSa <strong>da</strong>pobili, waqceuli RobegamarTuli <strong>da</strong> venaxi sargamocvlili <strong>da</strong>gvxv<strong>da</strong>. im dRi<strong>da</strong>n anatolim miagno Tavissaq<strong>me</strong>s <strong>da</strong> adgils Cvens ojaxSi. cota rom momagr<strong>da</strong>, kol<strong>me</strong>urneobaSic <strong>da</strong>iwyosiaruli, yvelaferi saq<strong>me</strong> gamoudio<strong>da</strong> xeli<strong>da</strong>n, magram simindis Toxna ver iqna <strong>da</strong> veriswavla. samagierod, venaxis movla iswavla <strong>ise</strong>, rom axla sofelSi CvenisTana venaxiaravis hqon<strong>da</strong>. sofelSi siaruli uyvar<strong>da</strong> anatolis. <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> Cumad, yvelafers


akvirdebo<strong>da</strong>, yvelaferi aintereseb<strong>da</strong>, ukvir<strong>da</strong>, <strong>me</strong>kiTxebo<strong>da</strong>, ro<strong>me</strong>li ojaxi iyo<strong>da</strong>rCenili ukacod, <strong>me</strong>re Cadio<strong>da</strong> ezoSi <strong>da</strong> patronis <strong>da</strong>ukiTxavad akeTeb<strong>da</strong> saq<strong>me</strong>s._ sosoia, ra vuyo axla am kacs, fuli un<strong>da</strong> mivce? _ <strong>me</strong>kiTxebo<strong>da</strong> gakvirvebulipatroni._ magi ar kadro, Torem rac gaakeTa, <strong>da</strong>amtvrevs yvelafers, kantuzia aqvs, _vaSinebdi <strong>me</strong>._ sosoia, ar <strong>da</strong>tovo marto, Sen gaxarebas, ar gadeldes uceb, Torem magas raSekravs, _ <strong>me</strong>xvewebo<strong>da</strong> SeSinebuli maspinZeli. vuTargmnidi anatolis Cvensnalaparakevs <strong>da</strong> igi icino<strong>da</strong> bavSviviT didxans <strong>da</strong> gemrielad. anatoli arasdrosmicileb<strong>da</strong> gverdi<strong>da</strong>n, fexs ar adgam<strong>da</strong> uCemod, radgan bevrTan uWir<strong>da</strong> laparaki <strong>da</strong>Tarjimnad vyavdi, Tumca didi saTargmni araferi mqon<strong>da</strong> _ ueno kaci gamodgaanatoli, vin<strong>me</strong> Tu ra<strong>me</strong>s hkiTxav<strong>da</strong>, Torem TviTon arafers ityo<strong>da</strong>, ara<strong>da</strong>, igi omi<strong>da</strong>n<strong>da</strong>brunebuli pirveli cocxali kaci iyo Cvens sofelSi. de<strong>da</strong>kacebi <strong>da</strong> moxucebisaSvels ar aZlevdnen anatolis. ekiTxebodnen frontis, jaris, hitleris <strong>da</strong>msoflios Sesaxeb. anatoli uyvebo<strong>da</strong> maT yovelTvis erTsa <strong>da</strong> imaves, rac axsov<strong>da</strong>,imasac ki, rac glexebma masze ukeTesad icodnen <strong>da</strong> mainc soflelebi <strong>ise</strong>gulmodgined is<strong>me</strong>ndnen am ambebs, rogorc axals, guSin momx<strong>da</strong>rs <strong>da</strong> jer argagonils.pirvelad rom gavatare sofelSi, bavSvebis jogi agveki<strong>da</strong> kudSi._ sosoia, gmiria?_ aba, ra ari!_ ramdeni germaneli yavs mokluli?_ milioni!_ auh!_ marTla rusulad elaparakebi, sosoia, Tu gvatyueb?_ gatyuebT!_ srola ecodineba magas ga<strong>da</strong>sarevi!_ gafrenil Cits klavs._ WinWraqas gaartyams?_ TvalSi, oci nabiji<strong>da</strong>n._ beWedSi gaaZvrens tyvias?_ aba, ras izams!_ tyvias tyviaSi Casvams?_ aba, ras izams!_ auh, Seni Wiri<strong>me</strong>!..anatolim lukaia focxiSvilis saxlis aivanze gakruli brinjaos warweriani SaviarSia rom <strong>da</strong>inaxa pirvelad, WiSkarTan gaCer<strong>da</strong>, didxans uyura <strong>da</strong> veraferi rom vergaigo, momibrun<strong>da</strong>:_ ras niSnavs es, soso?_ Svili <strong>da</strong>eRupa omSi._ <strong>me</strong>re?_ <strong>da</strong>vstiriT udrood <strong>da</strong>Rupul kukuraso _ weria. anatolim araferi miTxra. gzaganagrZo, Semdeg sul axal-axal odebTan Cerdebo<strong>da</strong>, romlebze<strong>da</strong>c samgloviaroabrebi iyo gakruli, uyureb<strong>da</strong> am saocari mondo<strong>me</strong>biT <strong>da</strong> siyvaruliT gamoyvanilulamazo asoebs, aRarafers <strong>me</strong>kiTxebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v ganagrZob<strong>da</strong> gzas.gvian saRamoTi <strong>da</strong>vbrundiT <strong>me</strong> <strong>da</strong> anatoli saxlSi._ sad iyaviT mTeli dRe? _ mkiTxa mami<strong>da</strong>m, rodesac vaxSams mivusxediT.


_ sofels vaTvalierebdiT!_ rao, mogewona, anatoli? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m anatolis._ ara, _ Tqva anatolim <strong>da</strong> Tavi gaiqnia._ sad gyav<strong>da</strong>, biWo? _ mkiTxa gakvirvebulma mami<strong>da</strong>m._ arsad, <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> <strong>da</strong> samgloviaro gancxadebebs kiTxulob<strong>da</strong>._ Znelia, _ Tqva mami<strong>da</strong>m._ bevria, _ Tqva anatolim._ Tqvens sofelSi?_ CvenTan sxvaa. aq bevria, ca<strong>me</strong>ti Zalian bevria.bolaTiferiscvalebis Semdeg sufsaSi rom sicive Cavardeba, wveram, tobma <strong>da</strong> qaSayma<strong>da</strong>bolaTeba icis. mounaxaven did qvas Rrus, SeZvrebian Sig, miekvrebian erTmaneTs <strong>da</strong>martis lanqrobamde wvanan gaunZrevlad. es soflis yvela biWma <strong>da</strong> gogom icis. <strong>me</strong>cvici <strong>da</strong> sabolaTe adgilic <strong>me</strong>guleba, aq wyali <strong>me</strong>Cxeria, Cqaria, qvebs mxolodwelamde urtyams, am adgils naficara hqvia. naficaras TavSi veeberTelaxavsmokidebuli lodi agdia. am lods Winkas qvas eZaxian. zafxulobiT biWebidili<strong>da</strong>n saRamomde am lodze vyrivarT, am lodze vixrukebiT <strong>da</strong> am lodi<strong>da</strong>n veSvebiTTaviT uzarmazar Sav morevSi, ro<strong>me</strong>lsac Winkas qvaze Semsk<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> ukuRma<strong>da</strong>trialebuli sufsa qmnis, magram axla banaobis dro ar aris, axla bolaTobaa.vuwevar lods gverdiT, kbilebs vakawkaweb, cali xeliT gasasvlels vugmanav,<strong>me</strong>ore ki RruSi maqvs iRliamde. napirze xatia, anatoli <strong>da</strong> beJana <strong>me</strong>lodebian. xatialodze zis, anatoli cecxls aCaRebs, beJana ki modgomia napirs <strong>da</strong> Wkuas marigebs._ sosoia, aris ra<strong>me</strong>? _ Tanxmobis niSnad Tavs vuqnev._ midi, aba, ar gauSva, wveraa Tu tobi?_ wvera!_ stace, aba, wverSi xeli, mucelze mofxane, goWiviT wamogigordeba. ar gacivde,biWo, amodi zeviT,mTlad galurjebuli xar, Se upatrono, Cagecva ra<strong>me</strong>._ macale, beJana!_ bevria, sosoia?_ bevria, bevri!_ ras ityvi Sen, gveyofa? oTxad un<strong>da</strong> gavyoT, xom ici? _ Tavs vuqnev. _ amaswinaT rom TiTis sigrZe fritebi gamatane, <strong>ise</strong> ar qna axlac. tolad un<strong>da</strong> gayo, _mafrTxilebs beJana.bolaTi tokavs, wveraa, majis sisxo wvera. mucelze vusob xels, goWiviT wvebagverdze, TiTebiT layuCebs veZeb, aris, momyavs <strong>da</strong> TaviT pirSi viCri.beJana bavSviviT xtis napirze. wvera TrTis, dgafunobs <strong>da</strong> kuds mitylaSunebssaxeSi, mtkiva, magram viT<strong>me</strong>n, amomyavs <strong>me</strong>ore, visvri napirze, viTavisufleb pirs <strong>da</strong><strong>ise</strong>v vwvebi. <strong>ise</strong>v amomyavs erTi, <strong>me</strong>ore, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong>, <strong>me</strong>oTxe, ramdenia <strong>da</strong>locvili, erTi Tuori gamirbis, Txris silas cxviriT, qvesknelSi miZvreba <strong>da</strong> gadis, gadis <strong>me</strong>oremxares, unamuso qurdiviT vafaTureb xels cariel TaroSi <strong>da</strong> napirze amovdivar.xatias yvelaze didi wvera orTave xelSi auyvania, yurTan miutania <strong>da</strong> raRacasus<strong>me</strong>ns <strong>da</strong>JinebiT. wvera bolos iqnevs, pirs abCens <strong>da</strong> suls Rafavs._ rao, xatia, ras geubneba? _ hkiTxa beJanam <strong>da</strong> kakvis gatyaveba <strong>da</strong>iwyo kbiliT._ gamiSvio, beJana! _ uTxra xatiam.


_ rom xe<strong>da</strong>vde axla Sen, rogor abCens pirs, magis codvaSi ar Cadgebodi, _ TqvabeJanam. xatiam araferi upasuxa, motrial<strong>da</strong> mdinarisaken <strong>da</strong> sanam xelSi vecemodi,wvera wyalSi ga<strong>da</strong>isrola._ gagiJdi, gogo? _ mivvardi xatias, magram ukve gviani iyo. xatia yuradRebas armaqcev<strong>da</strong>, idga <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>._ ras iRi<strong>me</strong>bi? midi <strong>da</strong> sinje, rogoria erTi saaTi gayinul wyalSi wola._ modi cecxlTan. _ miTxra anatolim.cecxlTan mivirbine <strong>da</strong> Cavcucqdi. xatia movi<strong>da</strong> cecxlTan <strong>da</strong> gverdiT mom<strong>ij<strong>da</strong></strong>.<strong>me</strong>re momnaxa <strong>da</strong> zurgze Tbili xeli Camomisva._ gciva? _ mkiTxa xatiam._ mciva, aba, ar mciva? _ vuTxari mkvaxed <strong>da</strong> cecxlisaken miviwie.<strong>me</strong>re mivxede xatias. tuCebi wyeniT aburcvo<strong>da</strong> <strong>da</strong> TvalebSi cremli Cadgomo<strong>da</strong>.xmas ar iReb<strong>da</strong>, mxolod im xels, ro<strong>me</strong>lic weRan zurgze Camomisva, axlakalTaze isvam<strong>da</strong> <strong>da</strong> imSraleb<strong>da</strong>, raRac a<strong>me</strong>wva gulTan._ kidev <strong>da</strong>misvi, xatia, Seni Wiri<strong>me</strong>, Tbili iyo _ vTxove xatias. xatiam gaiRima<strong>da</strong> Cemken Semobrun<strong>da</strong>. zurgi mivuSvire. man TiTebi gafSika, orTave xeli beWebze<strong>da</strong>mawyo Ra<strong>da</strong>riviT <strong>da</strong> <strong>me</strong>re nela, sul nela <strong>da</strong>misva zurgze zevi<strong>da</strong>n qveviT. <strong>me</strong> vijeqigatrunuli <strong>da</strong> vgrZnobdi, rogor <strong>me</strong>Rvrebo<strong>da</strong> sxeulSi Tan<strong>da</strong>Tan xatias siTbo._ geyofa axla, Caicvi, _ miTxra xatiam <strong>da</strong> sveli xelebi iRliebSi amoiCara. <strong>me</strong>mivtrialdi xatiasken <strong>da</strong> <strong>ise</strong> momin<strong>da</strong> misi kocna, <strong>ise</strong> momin<strong>da</strong>, rogorc arasdros,uceb ga<strong>da</strong>vixare misken, xelebi yvrimalebSi movkide, Cemken movwie <strong>da</strong> tuCis kuTxeSivakoce, xatiam nakocni adgili majiT moiwmin<strong>da</strong> <strong>da</strong> gawiTl<strong>da</strong>._ SerigdiT? agaSenaT R<strong>me</strong>rTma, gavyoT axla agi! _ Tqva beJanam <strong>da</strong> <strong>da</strong>WeriliTevzebi win <strong>da</strong>miyara. saswrafod Cavicvi <strong>da</strong> Tevzis gayofa <strong>da</strong>viwye._ agi Sen, beJana! _ vTqvi <strong>da</strong> beJanas majis simsxo wvera <strong>da</strong>vudevi win._ mase ara, jer <strong>ise</strong> gavyoT oTxad <strong>da</strong> <strong>me</strong>re kenWi vyaroT, ro<strong>me</strong>lic momiwevs, imaswaviReb._ ar gvin<strong>da</strong> kenWis yra, nu geSinia, ar <strong>da</strong>gCagrav! _ <strong>da</strong>vamSvide._ kargi, aba, magram ar <strong>da</strong>mCagro, Cemo sosoia, maSindeliviT. ori Senxela kuWimaqvs, Se mamaZaRlo, Wama ar min<strong>da</strong>? xom ici, ga<strong>da</strong>reuls <strong>me</strong>ti Wama un<strong>da</strong>o, magicnobili ambavia, _ gamafrTxila beJanam._ kargi Wkviani xar, nu geSinia! _ uTxra xatiam._ Senze Wkviani rom var, magi ar niSnavs imas, ab<strong>da</strong>la rom ar var, <strong>da</strong> Sen maq<strong>da</strong>etie, sul araferi ar gekuTvnis, <strong>me</strong> Tu mkiTxav, ra Tevzi ga<strong>da</strong>agdo, biWo?! _momibrun<strong>da</strong> beJana <strong>da</strong> Tavi sinanuliT ga<strong>da</strong>iqnia._ agi xatias, agi <strong>me</strong>, agi anatolis! _ vTqvi <strong>da</strong> Tevzebi Camovarige._ mainc mieci, xom? _ mkiTxa beJanam <strong>da</strong> xatias Tevzs Tvali gaayola._ gaCerdi, beJana, Torem, rac mogeci, imasac wagarT<strong>me</strong>v, _ <strong>da</strong>vemuqre beJanas.beJanam ori TiTiT yeli gamoiwvela, <strong>da</strong><strong>me</strong>jRana, ar <strong>da</strong>mRupoo, <strong>da</strong> <strong>da</strong>munj<strong>da</strong>._ agi beJanas, agi xatias, agi <strong>me</strong>, agi anatolis, _ Camovarige <strong>me</strong>ored Tevzi, _ agibeJanas, agi xatias, agi <strong>me</strong>, agi anatolis!..._ vis atyuileb, biWo, Sen? _ veRar moiTmina beJanam._ ra gin<strong>da</strong>, beJana? _ vkiTxe gakvirvebulma._ sosoies russ ratom urigeb Tevzs?_ ras qvia, ratom vurigeb?


_ ras qvia <strong>da</strong>, <strong>me</strong>, Cemo sosoia, ga<strong>da</strong>reuli ki var, magram suleli ki ar var!kargi, agi gogo calke ojaxia, <strong>me</strong> calke ojaxi var, Senc calke ojaxi xar, magramagi rusi calke ojaxi xom araa?_ araa!_ xom cxovrobs SenTan?_ ki, <strong>me</strong>re?_ <strong>me</strong>re Tqven erTi wili gergebaT orives!_ ratom, beJana?_ kaco, xom cxovrobs SenTan?_ CemTan rom cxovrobs, Wama ar un<strong>da</strong>? _ vkiTxe beJanas.beJana cota xniT <strong>da</strong>fiqr<strong>da</strong>, kefa moifxana <strong>da</strong> uceb gaicina._ magi ki ar gamxsenebia! _ anatolis ar esmo<strong>da</strong>, ras laparakob<strong>da</strong> beJana, magramimas ki xvdebo<strong>da</strong>, rom beJanas ar moswon<strong>da</strong> misi wilSi gayvana <strong>da</strong> icino<strong>da</strong>._ mieci, soso, mieci, _ Tqva anatolim <strong>da</strong> Tavisi Tevzi beJanas ga<strong>da</strong>uwyo._ ar grcxvenia, beJana? _ hkiTxa xatiam._ ki mrcxvenia, ki! _ <strong>da</strong>imorcxva beJanam, <strong>me</strong>re anatolis Tevzi <strong>da</strong>ubruna <strong>da</strong> beWzexeli moutyapuna._ rogor gekadreba, sosoies ruso, xumroba ar ician TqvenSi? Senia magi Tevzi <strong>da</strong>Sen gqondes. <strong>ise</strong> icode, visac Tevzi un<strong>da</strong>, fexic sveli un<strong>da</strong>o, naTqvamia, gaige? _<strong>da</strong>ariga beJanam. anatolim Tavi <strong>da</strong>uqnia, gavigeo, <strong>da</strong> gaicina._ agi beJanas, agi xatias, agi sosoias, agi anatolis..._ gamarjoba Tqveni! _ Tqva uceb viRacam <strong>da</strong> Cvens SuaSi uzarmazari Crdili<strong>da</strong>eca. samivem Tavebi avwieT <strong>da</strong> moulodnelobisagan fexze wamovdeqiT. did lodzewvergauparsavi, saxegarujuli, Tasmian qalamnebsa <strong>da</strong> pijakSi gamowyobili, mxrebzejvaredinad falasga<strong>da</strong>kidebuli <strong>da</strong> mklavze Tofga<strong>da</strong>gdebuli <strong>da</strong>Tiko brigadiri idga._ gamarjoba Tqveni! _ gai<strong>me</strong>ora man, lodi<strong>da</strong>n Camoxta <strong>da</strong> mogviaxlov<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>Tiko brigadirs gaumarjos! _ gaucina beJanam, Tevziani xeli Sarvalzegaiwmin<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tikos gauwo<strong>da</strong> CamosarT<strong>me</strong>vad. <strong>da</strong>Tikom yuradReba ar miaqcia._ Sen, biWo, gamarjobis Tqma ar gekadreba?_ gagimarjos! _ vuTxari <strong>me</strong> <strong>da</strong> Tevzis acma <strong>da</strong>viwye kakvze._ Sen, gogo? _ hkiTxa axla xatias._ <strong>me</strong> ver gicnob, ra vici, vina xar! _ uTxra xatiam <strong>da</strong> warbebi Seikra._ im RamiT kargad micani? _ hkiTxa <strong>da</strong>Tikom.xatiam xma ar gasca._ es rusi vinaa? _ mkiTxa <strong>da</strong>Tikom._ magi ver icani? sosoies rusia, _ gaacno beJanam._ esaa is rusi?_ esaa! _ uTxra beJanam, anatoli Tvals ar acileb<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tikos._ rao, soso, Tevzaoba ar SeiZlebao? _ mkiTxa anatolim, albaT, <strong>da</strong>TikonakrZalis mcveli egona._ ara, Senze <strong>me</strong>kiTxeba, vin ariso?_ TviTon vin aris?_ TviTon?... aravin, vin un<strong>da</strong> iyos._ rao, biWo, ras gekiTxeba? _ mkiTxa <strong>da</strong>Tikom._ vin ariso, Senze <strong>me</strong>kiTxeba._ <strong>me</strong>re, Sen ras eubnebi?


_ <strong>me</strong> ra un<strong>da</strong> vuTxra? miTxari <strong>da</strong> vetyvi, vin xar, _ <strong>da</strong>Tiko <strong>da</strong>fiqr<strong>da</strong>, <strong>me</strong>remomibrun<strong>da</strong> <strong>da</strong> miTxra:_ ase uTxari, rom magi araa magis saq<strong>me</strong>._ uTxari, <strong>da</strong>Tiko, mTavrobis <strong>da</strong>valebas rom asruleb, Torem amaT dezertirigonixar! _ gaucina beJanam._ beJana ubeduro, enas kbili <strong>da</strong>aWire, Torem cxel tyvias <strong>da</strong>galevieb axla, _uTxra <strong>da</strong>Tikom.beJana gaCum<strong>da</strong>._ TuTuni momawevieT! _ Tqva man. jibe savse mqon<strong>da</strong> TuTuniT, magram ar gavamxile,<strong>da</strong> ar maqvs-<strong>me</strong>Tqi vuTxari._ ra un<strong>da</strong>? _ mkiTxa anatolim._ TuTuni un<strong>da</strong>._ mieci, xom gaqvs?_ magisTvis ar maqvs._ mieci, mieci, _ xeli wamkra anatolim._ momawevie, biWo, TuTuni, sanam ZaliT wamirT<strong>me</strong>via, _ Tqva <strong>da</strong>Tikom CaxleCilixmiT <strong>da</strong> fexze wamodga._ mieci, sosoia, _ miTxra xatiam. amoviRe TuTuni <strong>da</strong> miveci. <strong>da</strong>Tikom gaaxvia,cecxli<strong>da</strong>n fiCxi amoiRo, mouki<strong>da</strong>, Rrmad <strong>da</strong>artya ramdeni<strong>me</strong> nafazi erTi<strong>me</strong>oreze <strong>da</strong>siamovnebiT gaabola. <strong>me</strong>re TavisTvis <strong>da</strong>iwyo laparaki._ aba, esaa is rusi? <strong>da</strong>rCa? <strong>da</strong>tova qeTom? biZias uZaxi, biWo?_ ra gin<strong>da</strong> Sen, ver waxval Seni gziT? _ vuTxari <strong>da</strong>Tikos <strong>da</strong> wasasvleladmovemzade._ ra vici, ase ki amboben sofelSi, misi zurgiT moiyvana sosoiam biZa saxlSio._ tyuilia magi <strong>da</strong> wadi axla Sen! _ vuTxari <strong>me</strong> <strong>da</strong> anatolis gavxede. anatolicnobismoyvareobiT gvadevneb<strong>da</strong> Tvalyurs._ buRa mouyvana mami<strong>da</strong>miss sosoiamo!... _ ganagrZo <strong>da</strong>Tokom.<strong>da</strong>Tikos mivvardi, <strong>da</strong>Tikom xeli mkra mkerdze <strong>da</strong> silaze gaviSxlarTe gulaRma.anatoli momvar<strong>da</strong> <strong>da</strong> fexze wamomayena._ vin aris, soso, es kaci?_ qurdia, dezertiri, maTxovaria, ver xe<strong>da</strong>v? _ cremlebi maxrCob<strong>da</strong>._ wadi aqe<strong>da</strong>n! _ uTxra anatolim <strong>da</strong>Tikos. <strong>da</strong>Tikom yuradReba ar miaqcia._ gegonaT, ver gavZlebdi uTqvenod? aravis gindebvarT? arc <strong>me</strong> mindebxarT. wadiaxla <strong>da</strong> <strong>da</strong>masmine, fexebi ar momWamos Tqvenma uSiSroebam, valodia jaSs <strong>da</strong> badriagaguas uTxari, magaT nasaxlarze kvaxs <strong>da</strong> kartofils vaxareb, Cems devnas Tu armoeSvnen.cecxls mivcem Tqvens odebsac, kaciviT mo<strong>me</strong>pyariT, Torem..._ mova zamTari <strong>da</strong> gamoxval Senc nadiriviT tyi<strong>da</strong>n. suli amogxdeba SimSiliT..._ nu geSinia, Sen axla waeTrie <strong>da</strong> qeTos uTxari, an es rusi gaagdos saxli<strong>da</strong>n,an RoriviT <strong>da</strong>vuklav sakalandod._ ras ambobs, soso? _ mkiTxa anatolim._ mami<strong>da</strong>Cemze ambobs <strong>da</strong> Senze._ rao, Cemgan ra un<strong>da</strong>, ra saq<strong>me</strong> maqvs magasTan._ Tqvi, ras geubneba? _ mkiTxa axla <strong>da</strong>Tikom._ rao <strong>da</strong>, mag nabiWvars uTxari, fexebi ar momWamos ZirSio <strong>da</strong> TviTon waeTriosaqe<strong>da</strong>no. _ <strong>da</strong>Tiko gafiTr<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re sisxli Caeqca TvalebSi, fexze wamodga <strong>da</strong>anatolis Sexe<strong>da</strong>.


_ yuri <strong>da</strong>migde, Seni ziari qeTo ki ara, haeri ar min<strong>da</strong>. wadi axla aqe<strong>da</strong>n,Camo<strong>me</strong>cale gzi<strong>da</strong>n, Tavi <strong>da</strong>anebe im qals. is qali Cemia, geyureba? Cemi <strong>da</strong>, Tu arwasulxar, sufsas SevRebav Seni sisxliT! _ anatolim <strong>me</strong> Semomxe<strong>da</strong>._ ambobs, qeTo miyvars, Tavi <strong>da</strong>anebe, wadio, nu <strong>me</strong>cilebi qeToSio, Toremmogklavo, _ anatolis gaecina._ jer erTi, <strong>me</strong> mag in<strong>da</strong>uris ar <strong>me</strong>Sinia, <strong>me</strong>ore, qeTevans aravis ar varT<strong>me</strong>v <strong>da</strong><strong>me</strong>sa<strong>me</strong>, arsa<strong>da</strong>c ar vapireb wasvlas, Zalian momwons aqauroba, _ <strong>da</strong>Tiko mSvildiviTiyo <strong>da</strong>Wimuli <strong>da</strong> elo<strong>da</strong>, rodis vuTargmnidi anatolis naTqvams._ <strong>me</strong> <strong>da</strong> qeTevans gviyvars erTmaneTio, gesmis Sen? arsa<strong>da</strong>c ar wavalo, qeTevani raSeni tolia, Se maTxovaro, Sen TviTon waeTrie aqe<strong>da</strong>no... _ <strong>da</strong>Tiko yurs aRarmigdeb<strong>da</strong>, man Tofi fexze Seayena <strong>da</strong> anatolisaken <strong>da</strong>iZra. <strong>me</strong> <strong>da</strong> beJana gavSterdiT,anatoli ar ganZreula, igi mSvi<strong>da</strong>d elo<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tikos moaxloebas._ <strong>da</strong>Tiko, gaCerdi, mogatyue! _ viyvire, magram <strong>da</strong>Tikos aRar esmo<strong>da</strong>._ gagiJdi, <strong>da</strong>Tiko? _ hkiTxa beJanam, <strong>da</strong>Tiko axlos mivi<strong>da</strong> anatolisTan. igimZi<strong>me</strong>d sunTqav<strong>da</strong>. nestoebs berav<strong>da</strong>, Tvalebi sisxliT hqon<strong>da</strong> savse._ CamouSvi Tofi! _ uTxra wynarad anatolim._ gai<strong>me</strong>ore, ra Tqvi, _ uTxra <strong>da</strong>Tikom._ CamouSvi Tofi, _ gai<strong>me</strong>ora anatolim._ mogklav, _ Tqva <strong>da</strong>Tikom CurCuliT <strong>da</strong> <strong>me</strong> mivxvdi, rom igi marTla mohklav<strong>da</strong>anatolis._ anatoli, moSordi, Torem marTla mogklavs! _ vTxove anatolis._ sosoies ruso, gamodi aqeT! _ Txova axla beJanam. anatoli adgili<strong>da</strong>n ariZvro<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>Tiko, kaco, ras Svrebi, agi simwriT ga<strong>da</strong>rCenili <strong>da</strong> naparavi Txis rZiTmobrunebuli kaci marTla ar momikla, Torem ga<strong>da</strong>virevi, axla, _ Tqva beJanam <strong>da</strong>anatolis win <strong>da</strong>udga._ beJana <strong>da</strong>mTxveulo, Tavi ar Semomakla, Torem <strong>me</strong>re kacis mokvlas <strong>da</strong>mabraleben,_ uTxra <strong>da</strong>Tikom beJanas <strong>da</strong> Tofis luliT gawia gverdze. beJana SeSin<strong>da</strong> <strong>da</strong> ganzegadga. <strong>da</strong>Tiko <strong>ise</strong>v anatolis pirispir aRmoCn<strong>da</strong>._ CamouSvi Tofi! _ Tqva <strong>ise</strong>v anatolim, <strong>me</strong>re uceb Tofs lulaze waavlo xeli<strong>da</strong> marcxniv ga<strong>da</strong>iqnia swrafi moZraobiT, Tofi xmauriT <strong>da</strong>var<strong>da</strong> riyeze. <strong>da</strong>Tikosaxtad <strong>da</strong>rCa. anatoli Tofisken waiwia, magram <strong>da</strong>Tikom mklavebSi staca xeli <strong>da</strong>magram CabRuja, Tavisken mozi<strong>da</strong>, mowura.anatolim gaibrZola. magram <strong>da</strong>Tiko anatolize Ronieri iyo, man erTi <strong>da</strong>qneviT<strong>da</strong>anarcxa miwaze anatoli. mkerdze ga<strong>da</strong>aj<strong>da</strong> <strong>da</strong> sila gaawna. anatolim saxeSiSeafurTxa <strong>da</strong>Tikos, <strong>da</strong>Tikom ibRavla <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v gaawna sila anatolis. anatoliscxviri<strong>da</strong>n sisxli wask<strong>da</strong>, axla sisxli SeafurTxa saxeSi <strong>da</strong>Tikos, sisxlis <strong>da</strong>naxvaze<strong>da</strong>Tiko nadiriviT gacof<strong>da</strong>, itaca xeli qamarze <strong>da</strong> <strong>da</strong>na amoiRo._ ras Svebi, Se uR<strong>me</strong>rTo! _ <strong>da</strong>iRriala uceb beJanam <strong>da</strong> Tavisi uzarmazari torebi<strong>ise</strong> <strong>da</strong>hkra beWebze <strong>da</strong>Tikos, rom igi gulaRma ga<strong>da</strong>var<strong>da</strong>. beJana zevi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>awva <strong>da</strong>yelSi swv<strong>da</strong> orTave xeliT. <strong>da</strong>Tikos saxe gaulurj<strong>da</strong>. uceb beJanam yrud <strong>da</strong>ikvnesa. <strong>me</strong><strong>da</strong> anatoli gavSterdiT. beJanas gakvirvebisagan piri Ria <strong>da</strong>rCa <strong>da</strong> TvalebigaufarTov<strong>da</strong>. man xeli gauSva <strong>da</strong>Tikos, nela wamodga, <strong>me</strong>re orTave xeli moiki<strong>da</strong>mucelze <strong>da</strong> erTxans ase eWira. <strong>da</strong>Tiko wamoxta, Tofs staca xeli <strong>da</strong> sisxlian <strong>da</strong>nas<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>. igi aRar gvemuqrebo<strong>da</strong>, gafiTrebuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>bneuli gvicqero<strong>da</strong> xan Cven, xanbeJanas. beJanam mucli<strong>da</strong>n moicila xelebi <strong>da</strong> saxesTan miitana. xelebi sisxlSi iyomosvrili.


_ momkali, yaZaxo? _ hkiTxa man <strong>da</strong>Tikos <strong>da</strong> ucnaurad gauRima. <strong>da</strong>Tiko SekrTa,ukan-ukan <strong>da</strong>ixia, ase iara erTxans, <strong>me</strong>re Setrial<strong>da</strong>, gaiqca <strong>da</strong> bRaviliT Sevar<strong>da</strong>tyeSi.beJanas uceb saxe <strong>da</strong>emanWa. man <strong>ise</strong>v aifara xelebi mucelze <strong>da</strong> welSi moixara. <strong>me</strong><strong>da</strong> anatoli mivcvivdiT aqeT-iqi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> mklavebSi vtaceT xeli._ au, <strong>da</strong>mwva Sigani, sosoia! _ miTxra beJanam._ gviSvele, xatia! _ viyvire <strong>me</strong>. xatia mTeli am xnis ganmavlobaSi gaocebuliidga, igi mixv<strong>da</strong>, raRac didi ubedureba rom mox<strong>da</strong>, magram verafers xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> <strong>da</strong> arico<strong>da</strong>, ra eqna. xatia mogviaxlov<strong>da</strong> <strong>da</strong> Cvens win <strong>da</strong>dga._ ra mox<strong>da</strong>, sosoia? _ mkiTxa xmis kankaliT._ <strong>da</strong>jeqi, xatia! _ xatia swrafad <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. <strong>me</strong> <strong>da</strong> anatolim nela waviyvaneT beJana,silaze wamovawvineT <strong>da</strong> Tavi xatias kalTaSi CavudeT.xatiam aTrTolebuli xelebiT monaxa beJanas saxe <strong>da</strong> svel Sublze xeli ga<strong>da</strong>usva.beJana xels ar icileb<strong>da</strong> mucli<strong>da</strong>n, mis TiTebSi sisxli moJonav<strong>da</strong>._ ra mox<strong>da</strong>, sosoia? _ mkiTxa xatiam <strong>ise</strong>v. xmas ver viRebdi, cremlebi maxrCob<strong>da</strong>._ momkla im SeCvenebulma, _ <strong>da</strong>ikvnesa beJanam. mkerdze <strong>da</strong>vemxe beJanas <strong>da</strong> tirili<strong>da</strong>viwye._ gaCerdi, Se ab<strong>da</strong>la, gamivlis axla, cota gamiyuC<strong>da</strong>. _ Tqva beJanam._ mo<strong>me</strong>xmare, zurgze avikideb, waviyvanoT sofelSi, _ miTxra beJanas win<strong>da</strong>Coqilma anatolim._ rao, sosoia, ras Civa Seni rusi? _ mkiTxa beJanam._ saxlSi un<strong>da</strong> wagiyvanos! _ vupasuxe tiriliT._ samagieros mixdis? ase uTxari, beJanasTvis sul erTia, aq mokvdeba TusofelSi. macaleT cota, momaTq<strong>me</strong>vieT suli, gamiaros tkivilma. ai gidi, ar momklaam upatronom?.. _ Tqva beJanam._ Cemi bralia, _ Tqva anatolim <strong>da</strong> perangi Semoixia tanze._ rao, sosoia?_ Cemi braliao._ Seni ra bralia, sosoies ruso, Tofi <strong>da</strong> <strong>da</strong>na imitom aqvs yaCaRs, un<strong>da</strong> ixmaros,eSinia <strong>da</strong> imitom un<strong>da</strong> ixmaros, aba, u<strong>da</strong>nod magi maTxovari ras wamaqcev<strong>da</strong> <strong>me</strong>? Sen arijavro magi, Tu ga<strong>da</strong>vrCi, magis sisxls <strong>da</strong>galevieb, ara<strong>da</strong>, irbinos tyeSi turasaviT.Cemi sikvdiliT sofels erTi didi mWa<strong>me</strong>li moakldeba... _ beJana gaCum<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tvalebi<strong>da</strong>xuWa._ beJana! _ viyvire, _ ar mokvde, beJana!_ macale, sosoia, sikvdili._ <strong>me</strong> mogkali, beJana, <strong>me</strong> rom ar ga<strong>me</strong>xelebia, arafers ar izam<strong>da</strong>._ Sen risi momkvleli xar, biWo, Senxela pilpils vaW<strong>me</strong>v lobioze. Sen ggonia,imas undo<strong>da</strong> Cemi mokvla? SiSma aqnevia... e, gamiara tkivilma, axla Tavi mibruis <strong>da</strong>fexebi <strong>da</strong>mibuJ<strong>da</strong>... _ beJanam xelebi moicila mucli<strong>da</strong>n, anatolim perangi auwia <strong>da</strong>Tavisi perangiT ga<strong>da</strong>uxvia Wriloba magrad._ ras Svebi, gogo, Sen? _ hkiTxa uceb beJanam <strong>da</strong> xatias axe<strong>da</strong>.xatias cremli gadmosdio<strong>da</strong> Tvalebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> beJanas Sublze eRvrebo<strong>da</strong>._ sosoia, biWo, gaaCere agi cice <strong>da</strong> Senc nu aRvarRvaleb mag kurcxals, egergaxedeT im <strong>mzes</strong>, ga<strong>da</strong>gordeba axla koncxoulas ga<strong>da</strong>Rma <strong>da</strong> <strong>da</strong>Ramdeba, amogordeba<strong>me</strong>re surebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> gaTendeba... yvelasTvis gaTendeba, im SobelZaRlsac gauTendeba!CemTvis aRar gaTendeba! xe<strong>da</strong>v Sen im <strong>mzes</strong>, xatia?_ ki <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, ki, beJana! _ aqviTin<strong>da</strong> xatia <strong>da</strong> Tavi Tavze <strong>da</strong>ado beJanas.


_ su, biZia, su, geyofa awi, kargia <strong>mzes</strong> rom xe<strong>da</strong>v, R<strong>me</strong>rTma kargad gamyofoT,mivdivar axla <strong>me</strong> <strong>da</strong> Tqven gitovebT Cem wil <strong>mzes</strong>ac <strong>da</strong> Cem wil haersac, R<strong>me</strong>rTmamSvidobaSi mogaxmaroT. Cem wil miwas weviReb marto Tan, agi Cemi wili TevzicTqvenia, tyuila geCxubebodiT, mainc TqvenTan ar un<strong>da</strong> <strong>me</strong>Wama? am russ raRa atirebs,sosoia? _ anatolis beJanas maja ekava, _ mciva, sosoia, mciva <strong>da</strong> mwyuria._ ar SeiZleba wyali, beJana, cota moiTmine, beJana, axla wagiyvanT saxlSi <strong>da</strong>akvirine mogarCens, Cemo beJana!_ nu Camayoleb javrad wyurvils, sosoias venacvale, <strong>da</strong>malevie agi sufsis wyali,sul erTia awi CemTvis... _ beJanam sunTqvas mouxSira, SeSinebulma Sevxede anatolis._ wyali un<strong>da</strong> <strong>da</strong> ra vqnaT? _ vuTxari <strong>me</strong>. anatoli adga, mdinaris piras mivi<strong>da</strong>,<strong>da</strong>iCoqa <strong>da</strong> peSvebiT amoiRo wyali._ ras Svrebi? _ vkiTxe gakvirvebulma anatolis, rodesac movi<strong>da</strong> <strong>da</strong> wyalipirTan miutana beJanas. anatolim araferi mipasuxa <strong>da</strong> beJanas wyali <strong>da</strong>alevina._ agaSena R<strong>me</strong>rTma, _ Tqva beJanam, _ agi rusi Senze Wkviania, icis, aRaraferi romar <strong>me</strong>Sveleba.. _ uceb beJanam wamoiwia <strong>da</strong> <strong>da</strong>maSter<strong>da</strong>._ sosoia biWo, sad wadi?_ ager var, beJana, ver mxe<strong>da</strong>v?_ veRar gxe<strong>da</strong>v, sosoia, vkvdebi, biWo, mgoni... _ beJana <strong>ise</strong>v miesvena xatiaskalTaze._ ar mokvde, beJana, ar mokvde, Seni Wiri<strong>me</strong>, Sin ra vTqva. beJana, Cemo beJana, ravuTxra xalxs, geyureba Cemi, beJana, ar grcxvenia, biWo, ra vqna axla <strong>me</strong>, beJana,miyure ager, miyure, _ vqviTinebdi <strong>me</strong>._ su, sosoia, su, nu geSinia, mze Cavi<strong>da</strong>? _ mkiTxa beJanam._ ara, beJana, ar Casula._ xatia, Sen xe<strong>da</strong>v <strong>mzes</strong>? _ xatia tiro<strong>da</strong>, igi verafers ver xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong>._ aba, <strong>me</strong> ver <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>mzes</strong>, _ Tqva beJanam._ ki xe<strong>da</strong>v, ki, beJana, ageraa mze, Sexede, beJana, Sexede, Tqvi, rom xe<strong>da</strong>v <strong>mzes</strong>,beJana, Tqvi... _ vexvewebodi beJanas <strong>da</strong> ukve gaciebul xelebs vusresdi._ sosoia, geyureba?_ ra, beJana, ra?.._ geyureba, biWo? _ beJanam raRacas miugdo yuri <strong>da</strong> <strong>me</strong>re susti xmiT ayvaviRacas: `siyvarulma <strong>me</strong> ki ara, ga<strong>da</strong>ria tarieli, CemisTana ki ar iyo, Wkua iyocarieli...~ _ iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong> <strong>da</strong> RiRineb<strong>da</strong> beJana, <strong>me</strong>re Tan<strong>da</strong>Tan gauqra xma, magram maincRiRineb<strong>da</strong>, mkerdze <strong>da</strong>vemxe beJanas <strong>da</strong> avtirdi. mas Cemi aRaraferi esmo<strong>da</strong>, vercmxe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> <strong>da</strong> verc mgrZnob<strong>da</strong>.didxans viyavi ase, <strong>me</strong>re anatolim mxarze <strong>da</strong>mado xeli. <strong>da</strong>savleTisaken gavixede,mze Casuliyo <strong>da</strong> mTas <strong>me</strong>wamuli Rrubeli swvav<strong>da</strong>. beJana aRar sunTqav<strong>da</strong>.Tovlidekembris bolo ricxvebSi saSinlad aciv<strong>da</strong>. erT saRamos <strong>da</strong>bera qvenaqarma <strong>da</strong>fanteli amoyara. mSralad moTova, gauTaveblad Tov<strong>da</strong>, terfistola fantelebizantad mofarfatebdnen <strong>da</strong> erTmaneTze wvebodnen dinjad. diliT saqaTmi<strong>da</strong>ngadmofrenili qaT<strong>me</strong>bi Tovlma <strong>ise</strong> Caylapa, <strong>da</strong>kriaxeba ver moaswres. dRisiTac iTova,<strong>me</strong>re <strong>da</strong>iwyo <strong>da</strong>usrulebeli <strong>da</strong> usaSvelo zamTris Ra<strong>me</strong>ebi, ZaRlebis gabmuli yefa,aivnebze fexebis braxuni, buxris cecxlze mibrawuli wvivebi, SaSxi <strong>da</strong> adesa Rvino...gaikvala ezoebi parmaRi<strong>da</strong>n samzareulomde, samzareulo<strong>da</strong>n wyaromde, wyaro<strong>da</strong>nmarnamde, marni<strong>da</strong>n <strong>me</strong>zoblebamde <strong>da</strong> sofli<strong>da</strong>n soflamde. kisramde Tovli <strong>da</strong>do.


ga<strong>me</strong>Cxer<strong>da</strong> klasSi <strong>me</strong>rxebi, bavSvebi buxarTan isxdnen <strong>da</strong> elodnen, rodis <strong>da</strong>jdebo<strong>da</strong>Tovli. skolis zari rek<strong>da</strong> yovel diliT yrud <strong>da</strong> mWaxed. gveZax<strong>da</strong>, gveZax<strong>da</strong>,gveZax<strong>da</strong>...gaswor<strong>da</strong> mTa <strong>da</strong> bari. <strong>da</strong>wva Robe, aqa-iq Tu amoeCara gazafxulze yoCaRad<strong>da</strong>sobil sars Tavi, magram isic mihqon<strong>da</strong> SemTxveviT mgzavrs. zogs sabijgad, zogsSeSad <strong>da</strong> zogs ZaRlis an sofelSi gadmovardnili mSieri nadiris mosagerieblad.abuzuli anatoli zis cecxlTan <strong>da</strong> sayvedurebiT avsebs buxars._ ramden SeSas sWams es SeCvenebuli, kacs <strong>da</strong> oTaxs ki ar aTbobs, marto wini<strong>da</strong>nvTbebi, zurgi <strong>me</strong>yineba._ axla cota xans zurgiT <strong>da</strong>jeqi. _ aswavlis mami<strong>da</strong> <strong>da</strong> win<strong>da</strong>s qsovs._ e, Cveneburi Ru<strong>me</strong>li momnaTlav<strong>da</strong> axla._ TqvenSi ufro ar civa? _ vekiTxebi._ CvenSi mSrali yinva icis, Tqveni yinva ZvalSi <strong>da</strong> rbilSi atans._ xval o<strong>da</strong> un<strong>da</strong> gadmovTovloT, Torem Camowveba, _ ambobs mami<strong>da</strong>.gareT ki Tovs, Tovs gauTaveblad._ wadi, soso, SeSa amoitane! _ <strong>me</strong>ubneba mami<strong>da</strong>. visxam qurqs <strong>da</strong> gareT gavdivar.Semomaqvs SeSa. buxarSi vyri <strong>da</strong> Txis tyavze vjdebi. <strong>da</strong>naTovari wifeli SiSinebs,<strong>me</strong>re uceb ali ekideba <strong>da</strong> oTaxs anaTebs. vamCnev, rom anatoli uyurebs mami<strong>da</strong>s,uyurebs <strong>da</strong>JinebiT, mami<strong>da</strong> zis Tav<strong>da</strong>xrili <strong>da</strong> win<strong>da</strong>s qsovs, <strong>me</strong> Tvals varidebanatolis, <strong>me</strong>re vamCnev, rom mami<strong>da</strong>c ucqeris anatolis qurdulad, Cemgan <strong>da</strong>farviT.anatoli qeraa, gamx<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> lamazi. mami<strong>da</strong>ze erTi an ori wliT umcrosi gegoneba.igi axla <strong>da</strong>nakverCxlebul cecxls ucqeris <strong>da</strong> raRacas fiqrobs, <strong>me</strong>re oxravs <strong>da</strong> <strong>ise</strong>vmami<strong>da</strong>sken ixedeba; didi xania <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> amas <strong>da</strong> mikvirs, ratom ar mwyins, albaT,mami<strong>da</strong>sac ukvirs. anatoli matyobs, rom yvelafers <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, uxerxulad iRi<strong>me</strong>ba <strong>da</strong>mxarze xels madebs. ar vicileb mis xels <strong>da</strong> mikvirs, ratom msiamovnebs misi xelimxarze. mami<strong>da</strong>sac ukvirs albaT, magram vatyob, rom uxaria. mixaria mami<strong>da</strong>s sixaruli<strong>da</strong> vuRimi anatolis. <strong>me</strong>re didxans vuyureb librga<strong>da</strong>krul nakverCxals <strong>da</strong> vaclianatolis <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s erTmaneTis cqeras! _ sosoiam Tavisi zurgiT miiyvana biZasaxlSio, magondeba <strong>da</strong> cecxlSi SeSas vumateb, _ Senia magi rusio, <strong>me</strong>ubneba beJana...<strong>da</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> naficarze Tval<strong>da</strong>bnelebul <strong>da</strong> aRiRinebul beJanas. jirks ali lokavs <strong>da</strong>alSi xatia dgas. igi miRimis <strong>da</strong> sul ar mikvirs, rom xatia ar iwvis. <strong>me</strong>re Cemamdeyrud modis anatolis xma:_ <strong>da</strong>wves, miwasTan gaaswores, germaniaSi garekes, Cven ukan vixevdiT, sxva gza ariyo, qeTevan, <strong>me</strong> waval, ueWvelad waval...<strong>me</strong>re aRar vugdeb yurs, Tu ras ambobs anatoli, igi yoveldRe apirebs wasvlas <strong>da</strong>ver midis. anatolis mTeli Ra<strong>me</strong>ebi axvelebs <strong>da</strong> ofli mosdis, <strong>me</strong> arasodes arveubnebi anatolis, ar waxvide-<strong>me</strong>Tqi, radganac vici, ueWvelad wava <strong>da</strong> <strong>me</strong>Sinia misiwasvlis. Zalian miyvars mami<strong>da</strong> <strong>da</strong> amitom <strong>me</strong>Sinia anatolis wasvlis... eSinia mami<strong>da</strong>sac.vatyob, rom eSinia... alSi <strong>ise</strong>v xatia dgas, _ <strong>me</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>mzes</strong>, sosoia! _ miRimis xatia<strong>da</strong> aRarafris <strong>me</strong>Sinia am qveyanaze.kukura_ gamarjoba, Cemo beJana, <strong>me</strong> var Seni sosoia, ar gekiTxebi, rogor xar, beJana<strong>me</strong>Tqi,imitom, rom vici rogorc xar, romc gkiTxo, vici, <strong>me</strong>tyvi, araferi miSavs,araferi min<strong>da</strong>o. magram <strong>me</strong> xom vici, rac gin<strong>da</strong>? <strong>me</strong> yovel RamiT gnaxulob <strong>da</strong>


yoveldRe movdivar SenTan. Sen xom ici, beJana, magram es erTi kvira ver gnaxe <strong>da</strong>mapatie, beJana, welamde Tovli <strong>da</strong>do, hkiTxe anatolis, axlac gagviWir<strong>da</strong>,TxilamurebiT amovediT, jer aq Sens wil miwas ga<strong>da</strong>vw<strong>me</strong>ndT, sasTumals gagisworebT<strong>da</strong> <strong>me</strong>re zeviT avalT, Seni o<strong>da</strong> un<strong>da</strong> gadmovTovloT, Torem waiqceva. nu geSinia,beJana, sanam <strong>da</strong>viarebi am qveyanaze, Sens saxls ar wavaqcev, aq, naZvis ZirSi arc <strong>ise</strong>bevri Tovlia, naZvs <strong>da</strong>ufaravxar, axlave ga<strong>da</strong>vw<strong>me</strong>ndT, Cemo beJana, wuxel kalan<strong>da</strong>iyo. erTma-orma kacma Tofic ki gaisrola, sidonia CxaiZis ojaxSi imReres kidevac,qorwili iyo, beJana, vaJaia jibutze gaTxov<strong>da</strong>, sidonia ki ici Sen, vaJaia jibuticalxela <strong>da</strong>brun<strong>da</strong> omi<strong>da</strong>n, ho<strong>da</strong> imas gayva. <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>c ki viyaviT mipatiJebuli,magram ar wavediT, mosakiTxavi ar gvqon<strong>da</strong>, arc mainc<strong>da</strong>mainc gvindo<strong>da</strong> wasvla,marTali rom giTxra, Cemo beJana. ormoc<strong>da</strong>sami weli gaTen<strong>da</strong> dRes, beJana, ageraskili <strong>da</strong> maisis vardi <strong>da</strong>uwvenia Tovls, magram magi araferi, gamartebaze xatia mova<strong>da</strong> sars <strong>da</strong>usobs. am balaxsac gawmin<strong>da</strong>vs. es jvaric waxrila cota, magas axlavegavasworeb, ar mindo<strong>da</strong> jvris <strong>da</strong>soba, Cemo beJana, magram akvirine bebiam ar qna,qristians yvelas un<strong>da</strong> jvario. ubralo ar gegonos, wiTeli xisaa. Cveni ezos WiSkari<strong>da</strong>vSale <strong>da</strong> iqi<strong>da</strong>n gamovaTlevie. ki ici Sen is WiSkari, wiTeli xis rom iyo. axlawavalT Cven, beJana, <strong>da</strong> Sens o<strong>da</strong>s gadmovTovlavT, xval kidev moval.<strong>me</strong> <strong>da</strong> anatolim jvari gavasworeT, <strong>da</strong>Tovlili saflavi ga<strong>da</strong>vxveteT <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pirTovlze <strong>da</strong>vjeqiT._ civa, _ Tqva anatolim. jibi<strong>da</strong>n aryiT savse naxevarlitriani amoviRe <strong>da</strong>anatolis mivawode. anatolim boTli pirze miiyu<strong>da</strong>, ramdeni<strong>me</strong> ylupi mosva <strong>da</strong> boTli<strong>da</strong>mibruna. <strong>me</strong>c movsvi ramdeni<strong>me</strong> ylupi <strong>da</strong> wamovdeqiT. <strong>me</strong>re Txilamurebi movirgeTfexze, niCbebi mxarze gaviwyveT <strong>da</strong> beJanas odisken <strong>da</strong>viZariT.binddebo<strong>da</strong>. ukan vbrundebodiT gaToSilebi. lukaia focxiSvilis saxlTan romgamoviareT, anatoli WiSkarTan gaCer<strong>da</strong>, <strong>me</strong>c gavCerdi. odis svetebi muxlamde idgaTovlSi, o<strong>da</strong>s zemo<strong>da</strong>nac imxela Tovli edo, uzarmazar sokos hgav<strong>da</strong>. kibis Tavzegakruli iyo Savi arSia. lukaias ZaRli ga<strong>da</strong>ketili parmaRis win wkmutuneb<strong>da</strong> <strong>da</strong>wrialeb<strong>da</strong>, etyobo<strong>da</strong>, oTaxSi Sesvla undo<strong>da</strong>, magram ar uSvebdnen. rom <strong>da</strong>gvinaxa,yefiT gamovar<strong>da</strong> Cvenken, magram TovlSi Semosvla Seezara <strong>da</strong> ukan gabrun<strong>da</strong>, axlaiqi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>iwyo yefa._ CavideT! _ miTxra anatolim._ ra gvin<strong>da</strong>? _ anatolim araferi mipasuxa, WiSkari gaaRo <strong>da</strong> ezoSi Cavi<strong>da</strong>. <strong>me</strong>cCavyevi. ZaRli gaav<strong>da</strong>, magram TovlSi mainc ver Semobe<strong>da</strong>. pirmaRSi lukaia gamovi<strong>da</strong>._ ro<strong>me</strong>li xar? _ <strong>da</strong>iZaxa <strong>da</strong> xeli moiCrdila. igi gaTeTrebuli <strong>da</strong> welSimoxrili iyo, vuyurebdi lukaia biZias <strong>da</strong> mikvir<strong>da</strong>, rogor moty<strong>da</strong> ase uceb <strong>da</strong> aseuR<strong>me</strong>rTod es kaci._ Cven varT, lukaia biZia, gamarjoba Seni! _ gavZaxe._ mobrZandiT o<strong>da</strong>Si, sosoias <strong>da</strong> sosoies russ gaumarjos! _ gvicno lukaiabiZiam.anatoli o<strong>da</strong>ze ayudebul maRal sabuxre kibes miadga <strong>da</strong> asvla <strong>da</strong>iwyo._ sad midis es rusi, sosoia, ager mobrZandes! _ Tqva Sewuxebulma lukaiam._ jer gadmovTovlavT, lukaia biZia, <strong>da</strong> <strong>me</strong>re, _ vuTxari <strong>da</strong> anatolis mivyevi._ ratom wuxdebiT, Svilebo, R<strong>me</strong>rTma Tqveni marjvena gaaxaros, aRarc movkvdi <strong>da</strong>veRarc avaTrie weli am <strong>da</strong>sawvavze, agaSenaT R<strong>me</strong>rTma. ara<strong>da</strong>, a<strong>me</strong>Ramac Tu iTova,saragvelasaviT <strong>da</strong><strong>me</strong>mxoba Tavze. Sen gaixare, sosoia, agi de<strong>da</strong>kacic rom kacis Svila<strong>da</strong>Rar varga, gamodi, qalo, gareT! _ gasZaxa lukaiam cols <strong>da</strong> TviTon Sevar<strong>da</strong> oTaxSi,ZaRlma dro iSova <strong>da</strong> isic SeiZurwa.


odis gadmoTovlas vamTavrebdiT, xelebi ga<strong>me</strong>ToSa, sakvamurTan mivedi <strong>da</strong> TeTrqulebad amosul kvamls xelebi mivuSvire.; xelebi odnav SemiTba <strong>da</strong> uceb saxega<strong>me</strong>badra._ anatoli, modi! _ <strong>da</strong>vuZaxe muSaobaSi garTul anatolis._ ar mciva! _ <strong>da</strong>miZaxa man <strong>da</strong> muSaoba ganagrZo._ modi aq, rom geubnebi! _ <strong>da</strong>vuqnie xeli._ ra mox<strong>da</strong>? _ miTxra anatolim <strong>da</strong> sakvamurTan uxalisod movi<strong>da</strong>._ naxe! _ vuTxari <strong>me</strong>, Tavi <strong>da</strong>vaxrevine <strong>da</strong> cxviri sakvamurTan mivatanine. anatolimRrmad CaisunTqa, <strong>me</strong>re gamiRima <strong>da</strong> Tvali Camikra. sakvamuri<strong>da</strong>n kvamlSi SezavebuliSaSxisa <strong>da</strong> Wadis ga<strong>da</strong>mrevi suni amodio<strong>da</strong>.buxris win gaSlil <strong>da</strong>bal sufras vusxediT <strong>me</strong>, anatoli, lukaia biZia <strong>da</strong>oxSivaravardnil Wads vawebdiT SaSxze. lukas coli, varvara bicola, kedelTan <strong>ij<strong>da</strong></strong>taxtze <strong>da</strong> Tvals ar gvacileb<strong>da</strong>. lukaia biZiam arayi <strong>da</strong>asxa <strong>da</strong> anatolis miawo<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>lie, sosoies ruso, ma<strong>da</strong>s gagixsnis._ gmadlobT, ar min<strong>da</strong>! _ Tqva anatolim <strong>da</strong> Wiqa gadmomidga._ rusi rom arays ar svamdes, pirvelad <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, adeqi, qalo, Rvino moitane! _Tqva lukaiam <strong>da</strong> maniSna, <strong>da</strong>lieo. varvara bicola gavi<strong>da</strong> <strong>da</strong> doqiT adesa RvinoSemoitana <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v Tavis adgilas <strong>da</strong>j<strong>da</strong> <strong>da</strong>Rliavebuli. lukaiam <strong>da</strong>asxa._ <strong>me</strong>, Cemo biZiebo, _ <strong>da</strong>iwyo lukaiam, _ ra Tamadoba un<strong>da</strong> gagiwioT, ar<strong>da</strong>mfsebo<strong>da</strong> Tvalebi, ar Camqrobo<strong>da</strong> keria <strong>da</strong> ar <strong>da</strong>mqceo<strong>da</strong> ojaxi, Sen ki ici, sosoia,Cemi kukura Tama<strong>da</strong>c iyo, svetic, Werica <strong>da</strong> yavaric am ojaxisa, magram madlobisTqmas ki movaxerxeb icocxleT, nugeSiviT SemodiT Cems ojaxSi <strong>da</strong> nugeSi numogiSaloT R<strong>me</strong>rTma, _ Tqva lukaiam, kukuras suraTs Sexe<strong>da</strong> <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>kra.kedlis SuaSi eki<strong>da</strong> uzarmazari suraTi, sai<strong>da</strong>nac gulgaReRili kukura icino<strong>da</strong>,<strong>da</strong> <strong>ise</strong> icino<strong>da</strong>, aTasi cnoba rom mosuliyo, misi <strong>da</strong>Rupvis ambavs mainc ver<strong>da</strong>vijerebdi._ eg aris, xom? _ mkiTxa anatolim <strong>da</strong> suraTze maniSna, Tavi <strong>da</strong>vuqnie.anatolim usityvod <strong>da</strong>lia Rvino <strong>da</strong> TviTonve Seivso. <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>lia <strong>da</strong> <strong>da</strong>dga Wiqa._ <strong>da</strong>lie, biZia, R<strong>me</strong>rTma Segargos, _ uTxra anatolis lukaiam <strong>da</strong> axla man SeavsoWiqa._ luka biZia, kargad iyaviT, varvara bicola, Tqven namdvili rusuli saxeligaqvT, kargad iyaviT, _ gaiRima anatolim <strong>da</strong> <strong>da</strong>lia._ kargad iyaviT! _ vTqvi <strong>me</strong>c <strong>da</strong> <strong>da</strong>vlie. anatolim <strong>ise</strong>v aivso Wiqa. mas loyebiSeufakl<strong>da</strong>, Sevatyve, Tvrebo<strong>da</strong>._ macale, Svilo, _ gaaCera uceb lukaiam anatoli. Wiqa gaavso <strong>da</strong> ramdeni<strong>me</strong>wveTi Savi Rvino Wadze <strong>da</strong>Rvara. _ Cems ojaxSi yvela pirveli sadRegrZelo amasekuTvnis. _ luka biZiam <strong>ise</strong>v suraTs Sexe<strong>da</strong>._ Svilo, Svilo! _ Tqva varvara bicolam <strong>da</strong> <strong>me</strong>ore oTaxSi gavi<strong>da</strong>._ vinc Cemi ojaxi <strong>da</strong>angria, _ ganagrZo luka biZiam, _ imis Tvalma ar naxos dRissinaTle, imis colma ar gaixados Savi. _ <strong>me</strong>ore oTaxi<strong>da</strong>n ismo<strong>da</strong> varvara bicolasyru moTqma, lukaia biZiam nerwyvi <strong>da</strong> cremli erTad ga<strong>da</strong>ylapa, _ imis ojaxSi argaTavdes zari <strong>da</strong> moTqma. Cemi kukuras xsovna iyos... _ luka biZiam <strong>da</strong>lia <strong>da</strong>anatolis Sexe<strong>da</strong>. _ anatolim Tvali aari<strong>da</strong>. <strong>me</strong> <strong>da</strong>vlie._ <strong>da</strong>lie! _ vuTxari anatolis._ kargad viyoT! _ Tqva anatolim <strong>da</strong> uceb ga<strong>da</strong>kra._ kukuras xsovnis sadRegrZelo iyo, _ vuTxari anatolis <strong>da</strong> xel<strong>me</strong>ored <strong>da</strong>vusxi.


_ magas <strong>me</strong> ar <strong>da</strong>vlev! _ Tqva anatolim <strong>da</strong> Wiqa xeliT gaswia. gaocebulma lukaiampiri <strong>da</strong>aRo. saqcieli wamix<strong>da</strong> <strong>da</strong> gaviRi<strong>me</strong>._ albaT, aRar SeuZlia!_ SemiZlia, rogor ar SemiZlia, ai, Tu ar SemiZlia, _ Tqva anatolim <strong>da</strong> WiqapirSi ga<strong>da</strong>imxo. <strong>me</strong>re gaavso <strong>da</strong> kidev <strong>da</strong>lia._ <strong>da</strong>Tvra, _ gavuRi<strong>me</strong> lukaia biZias, <strong>me</strong>ore oTaxi<strong>da</strong>n <strong>ise</strong>v ismo<strong>da</strong> varvara bicolasyru moTqma._ vin var <strong>me</strong>? _ ikiTxa anatolim, wamodga <strong>da</strong> <strong>da</strong>barbac<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>jeqi, anatoli, _ vTxove._ vin var <strong>me</strong>, soso? _ mkiTxa anatolim._ anatoli xar._ rom mipove, maSin vin viyavi?_ maSinac anatoli iyavi! _ gavucine <strong>da</strong> SaSxis naWeri aviRe._ mkv<strong>da</strong>ri viyavi <strong>me</strong> maSin. axlac mkv<strong>da</strong>ri var <strong>da</strong> Cems Sesandobars sva<strong>me</strong>n, magram armin<strong>da</strong>, rom mkv<strong>da</strong>ri viyo... imitom, rom cocxali var... arc erT cocxals ar un<strong>da</strong>,mkv<strong>da</strong>ri rom iyos... luka biZia, Sen moxucebuli xar <strong>da</strong> Cemi <strong>da</strong>badeba gemaxsovreba...momiyevi, Tu R<strong>me</strong>rTi gwams, rogor gavCndi am qveyanaze... _ <strong>me</strong> <strong>da</strong> lukaia biZiam arvicodiT, ra gveTqva, _ Tqvi luka biZia, gaixsene... _ ar eSvebo<strong>da</strong> anatoli._ <strong>me</strong> ra giTxra, Svilo, Senze ufrosi ki var, magram Sen ruseTSi <strong>da</strong>ibade <strong>da</strong>..._ xom <strong>da</strong>vibade ruseTSi? Cemi saxli <strong>da</strong>wves... yvelani germaniaSi garekes, CvengamovrbodiT, sxva gza ar iyo... luka biZia, Tu var <strong>me</strong> cocxali?.. _ anatolimmkerdze <strong>da</strong>irtya mjiRi._ ki xar, Svilo, <strong>da</strong> R<strong>me</strong>rTma gacocxlos!_ de<strong>da</strong>CemisTvis <strong>da</strong> mamaCemisTvis xom var mkv<strong>da</strong>ri?.. isinic mkvdrebi arian CemTvis,luka biZia... de<strong>da</strong>Cemi xom tiris axla Cemze..._ ra gacinebs, aba?_ <strong>me</strong>re <strong>me</strong> xom var cocxali? ra mWirs satirali? cnoba qaRaldia, kaci wers imcnobas <strong>da</strong> kaci xevs, qaRaldi ar klavs kacs, kacs tyvia klavs, maCvene tyvia, SeniSvili rom mokla, is tyvia maCvene, luka biZia... xom SeiZleba isic CemsaviT iyossad<strong>me</strong>? xom SeiZleba, Tqvi... eee, ar gyvarebia Svili! _ Tqva anatolim <strong>da</strong> xeli Caiqnia._ <strong>da</strong>jeqi, anatoli! _ vTxove <strong>ise</strong>v. anatolim Tavze xeli ga<strong>da</strong>misva._ <strong>da</strong>asxi Rvino! _ <strong>da</strong>vasxi._ ar gyvarebia Svili, luka biZia, <strong>da</strong>lie <strong>da</strong> Tqvi, rom ar gyvarebia. <strong>da</strong>lie, <strong>da</strong>lie,_ aRar moeSva anatoli. iqneb mo<strong>me</strong>Svaso <strong>da</strong> luka biZiam <strong>da</strong>lia Rvino. <strong>me</strong>reanatolimac <strong>da</strong>lia <strong>da</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ adeqi <strong>da</strong> Camoxseni, is Savi gancxadeba rom gagikravs, _ Tqva man uceb._ gagiJ<strong>da</strong>? _ mkiTxa luka biZiam._ Camoxseni, _ gai<strong>me</strong>ora anatolim. _ Camoxseni, qaRaldi miiRe <strong>da</strong> <strong>da</strong>marxe biWi?rogor gai<strong>me</strong>te ase uceb erTi Svili sasikvdilod, ar gyvarebia Svili. cnoba miiRe,mokv<strong>da</strong>o? <strong>me</strong> mogcem as cnobas, rom cocxalia..._ gamagiJebs es kaci! _ Tqva lukaia biZiam <strong>da</strong> cremli ga<strong>da</strong>ylapa._ <strong>me</strong> mogcem as cnobas, rom cocxalia, ar grcxvenia moxuc kacs?.. qaRaldsujereb <strong>da</strong> <strong>me</strong> ara? Camoxseni... _ anatoli <strong>da</strong>dum<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong>.lukaia biZiam <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>asxa Rvino, mas xeli ukankaleb<strong>da</strong> <strong>da</strong> naxevars magi<strong>da</strong>zeaqcev<strong>da</strong>._ sosoia, ra vqna, biWo? _ mkiTxa man <strong>da</strong> mu<strong>da</strong>riT Semomxe<strong>da</strong>._ Camoxseni, luka biZia, marTals ambobs.


_ xom mo<strong>me</strong>Wra Tavi? _ <strong>da</strong>ikvnesa luka biZiam._ Tavi maSin mogeWreba, cocxali Tu mobrun<strong>da</strong>! _ vTqvi <strong>da</strong> mivxvdi, rom uzomodmTvrali viyavi. mTvrali iyo lukaia biZiac, kedli<strong>da</strong>n micino<strong>da</strong> kukura <strong>da</strong> <strong>ise</strong>micino<strong>da</strong>, aTasi cnoba rom moetanaT sofelSi <strong>da</strong> aTasjer rom SeecxadebiaT, verc <strong>me</strong><strong>da</strong> verc anatolis ver <strong>da</strong>gvajerebdnen, rom kukura mkv<strong>da</strong>ri iyo. avdeqi <strong>da</strong> suraTiskenwavedi, jer magi<strong>da</strong>s <strong>da</strong>vejaxe, <strong>me</strong>re taxts. Tavi veRar Sevikave <strong>da</strong> <strong>da</strong>vjeqi. veRaravdeqi. oTaxi <strong>da</strong>trial<strong>da</strong>, suraTi gaor<strong>da</strong>, gasam<strong>da</strong>, gaoTx<strong>da</strong>, gaas<strong>da</strong> <strong>da</strong> exlaerTmaneTze miyolebiT asi gulgaReRili kukura micino<strong>da</strong>._ gamarjoba, kukura, Seni! _ vTqvi uceb, lukaia biZia SekrTa, <strong>me</strong>re xelebi TavzeSemoiwyo, i<strong>da</strong>yvebiT muxlebze <strong>da</strong>emxo <strong>da</strong> ase gaunZrevlad <strong>ij<strong>da</strong></strong> mTeli saaTi.gaunZrevlad vijeqiT <strong>me</strong>c <strong>da</strong> anatolic, oTaxi <strong>ise</strong>v irweo<strong>da</strong>, magi<strong>da</strong> <strong>da</strong>ferdebuliidga. buxari <strong>ise</strong> ayiravebuliyo, Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, nakverCxali ar gadmocvivdes<strong>me</strong>Tqi, magramigi tkbilad RuRuneb<strong>da</strong> <strong>da</strong> mkrTali SuqiT anaTeb<strong>da</strong> kedlebs.<strong>me</strong>re Tan<strong>da</strong>Tan yvelaferi <strong>da</strong>mSvid<strong>da</strong>, yvelaferi Tavis adgilze <strong>da</strong>dga <strong>da</strong> gaswor<strong>da</strong>.Tvalebi <strong>da</strong>vxuWe <strong>da</strong> rodesac gavaxile, Sevatyve, rom didma simTvralem gaiara.<strong>me</strong>re maxsovs, rogor adga lukaia biZia, rogor wavi<strong>da</strong> neli nabijiT karisaken,rogor gamovi<strong>da</strong> <strong>me</strong>ore oTaxi<strong>da</strong>n varvara bicola, rogor <strong>da</strong>j<strong>da</strong> Cems gverdiT <strong>da</strong>rogor Camido kalTaSi ori janjuxa. gavuRi<strong>me</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>mWknar loyaze vakoce. cota xnisSemdeg oTaxSi lukaia biZia Semovi<strong>da</strong>, mas xelSi <strong>da</strong>xveuli Savi gancxadeba ekava,buxarTan mivi<strong>da</strong>, orTave muxlze <strong>da</strong>iCoqa, erTxans yoymanob<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re aiRo <strong>da</strong> Savitilo buxarSi Seagdo. oTaxi uceb <strong>da</strong>bnel<strong>da</strong>, gaiara erTma wamma, orma, samma, aTma,<strong>me</strong>re Tan<strong>da</strong>Tan tilo aal<strong>da</strong>, ganaT<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>me</strong> <strong>da</strong>vinaxe, rogor iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong> anatoli,rogor eskvnebo<strong>da</strong> nikapze cremlebi varvara bicolas <strong>da</strong> rogor ucaxcaxeb<strong>da</strong> xelebilukaia biZias.Sin gvian RamiT mivediT, mami<strong>da</strong> buxarTan <strong>ij<strong>da</strong></strong> <strong>da</strong> wigns kiTxulob<strong>da</strong>. anatoli <strong>da</strong><strong>me</strong> TovlSi gorvisagan Tavi<strong>da</strong>n fexebamde galumpulebi viyaviT, magram simTvralisgamo sicives ver vgrZnobdiT. mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong>gvinaxa Tu ara, wigni ga<strong>da</strong>do, buxars SeSaSeumata. ori samfexi cecxlTan axlos miaCoCa <strong>da</strong> TviTon gverdiT <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ modiT cecxlTan! _ Tqva <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v aiRo wigni, mivbarbacdi mami<strong>da</strong>sTan, pir<strong>da</strong>piriatakze <strong>da</strong>vjeqi <strong>da</strong> Tavi kalTaSi Cavude._ sad <strong>da</strong>lieT, biWo? _ mkiTxa mami<strong>da</strong>m._ mTvrali var, mami<strong>da</strong>!_ sad iyaviT?_ anatolic mTvralia, mami<strong>da</strong>! _ anatoli kedel-kedel gamoyva oTaxs. buxarTanase movi<strong>da</strong> <strong>da</strong> Zlivs <strong>da</strong>j<strong>da</strong> samfexaze, <strong>me</strong>re mami<strong>da</strong>s xeli aiRo xelSi <strong>da</strong> moefera.mami<strong>da</strong>m xeli gamoarTva <strong>da</strong> Semxe<strong>da</strong>._ mTvralia! _ vuTxari <strong>da</strong> gavuRi<strong>me</strong>. anatolim <strong>ise</strong>v aiRo mami<strong>da</strong>s xeli <strong>da</strong> moefera.siTbom <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>maxvia Tavbru <strong>da</strong> simRera momin<strong>da</strong>.elesia, <strong>me</strong>lesia,gogoebi <strong>da</strong><strong>me</strong>sia,va _ hei,elesovo _ oho_ ho_ ho..._ <strong>da</strong>iZine, biWo, xval skolaSi xar wasasvleli, _ miTxra mami<strong>da</strong>m.<strong>da</strong>xeuli batinkebi,<strong>da</strong>xeuli plaSCi,gakveTili Tu ar icodi,ras moeTreodi klasSi...


waviRiRine <strong>da</strong> Tvalebi <strong>da</strong>vxuWe._ maria, Cemo maria! _ Tqva anatolim uceb. Tvalebi gavaxile gakvirvebulma.anatoli mami<strong>da</strong>s Tavze usvam<strong>da</strong> xels:_ Cemo keTilo maria, Sen mapatieb, maria, magram xom gipove, maria... bavSvi visTan<strong>da</strong>tove, de<strong>da</strong>sTan?.. madloba R<strong>me</strong>rTs, gaTav<strong>da</strong> yvelaferi... gaTav<strong>da</strong> es xetiali...dRei<strong>da</strong>n sul erTad viqnebiT, maria... Cvens sofelze rom gamoviareT, ukve <strong>da</strong>mwvari<strong>da</strong>mxv<strong>da</strong>, carieli... ZaRlic ar yef<strong>da</strong>. sad iyavi, bevri iwvale, maria?.. de<strong>da</strong> <strong>da</strong> bavSvixom kargad moawyve? ho<strong>da</strong>, gaTav<strong>da</strong> amdeni xetiali, Cemo maria...mami<strong>da</strong>m CamoiRo Tavi<strong>da</strong>n anatolis xeli._ <strong>me</strong> qeTevani mqvia, _ Tqva man yrud <strong>da</strong> gverdze gaiwia._ maria xar Sen <strong>da</strong> nu matyueb... Tqvi, rom maria xar, aba, ratom xar aseTi kargi,lamazi <strong>da</strong> keTili... _ Tqva <strong>ise</strong>v anatolim._ qeTevani var, _ gai<strong>me</strong>ora mami<strong>da</strong>m. anatoli mami<strong>da</strong>s <strong>da</strong>JinebiT <strong>da</strong>akvir<strong>da</strong>, didxansuyura. <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>iwyo:_ <strong>me</strong> ueWvelad waval... <strong>me</strong> ukve SemiZlia siaruli, brZolac SemiZlia... qveynis<strong>da</strong>sasrulamde vivli <strong>da</strong> gipoviT, maria... _ anatolim saxeze xeli aifara <strong>da</strong> aqviTin<strong>da</strong>.<strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>m anatoli sawolTan miviyvaneT <strong>da</strong> <strong>da</strong>vawvineT, cota xanSi igi <strong>da</strong>mSvid<strong>da</strong><strong>da</strong> <strong>da</strong>iZina.vwevar gulaRma <strong>da</strong> TvalRia, simTvralem gamiara, sul gamiara <strong>da</strong> ar <strong>me</strong>Zineba._ mami<strong>da</strong>! _ veZaxi. mami<strong>da</strong> xmas ar mcems._ mami<strong>da</strong>, ar <strong>me</strong>Zineba._ <strong>da</strong>iZine awi, sosoia, biWo! _ miTxra mami<strong>da</strong>m._ mami<strong>da</strong>, vin aris maria?_ ar vici, mami<strong>da</strong>, _ Tqva man <strong>da</strong> <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>, _ colia, albaT, _ Tqva man dumilisSemdeg._ <strong>da</strong>karguli yavs?_ albaT._ monaxavs, mami<strong>da</strong>?_ aba, ra vici, sosoia._ rom Tqva, gipovio?_ ipovis, albaT, sosoia._ wava, mami<strong>da</strong>, anatoli? _ mami<strong>da</strong> <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>._ wava, sosoia, namdvilad wava... _ Tqva mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> mivxvdi, rom <strong>me</strong>ti araferiaRar un<strong>da</strong> <strong>me</strong>kiTxa mami<strong>da</strong>saTvis. gverdze gadmovbrundi <strong>da</strong> buxars gavxede. cas gav<strong>da</strong>buxari, moRrubluls <strong>da</strong> varskvlavians, <strong>da</strong>nacruli nakverCxali varskvlavebiviTcimci<strong>me</strong>b<strong>da</strong> aqa-iq, <strong>me</strong>re nacris Rrubeli efarebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> qrebo<strong>da</strong>. buxari Tan<strong>da</strong>Tan<strong>da</strong>burul cas emsgavsebo<strong>da</strong>, Tvalebi <strong>me</strong>lulebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> sinanuliT vucqerodi buxarSiukanaskneli varskvlavis qrobas.beglaras wisqviliTu Cemi soflis wisqvilSi Ra<strong>me</strong> ar giTevia, beglarasTan ar giWoravia dilamde,Ra<strong>da</strong>rSi Cakruli, misi gamomcxvari gaucreli <strong>da</strong> mariliani kveri ar giloRnia, <strong>me</strong>reCaTvlemils sizmari ar ginaxavs, rom wyurviliT kvdebi, ar wamomxtarxar, wisqvilis


Rarze ar ga<strong>da</strong>mxobilxar <strong>da</strong> cxeniviT didxans ar gisvams sufsis wyali, ar Tqva,sofeli minaxavso.beglaraze <strong>da</strong> mis wisqvilze imdeni an<strong>da</strong>za <strong>da</strong> imdeni Sairia Cvens sofelSi,ramdenic mindi auRia beglaras. arc erT glexs ar SeuZlia mTel sofelSi TxuT<strong>me</strong>tiwuTi ilaparakos <strong>da</strong> beglaras wisqvili erTxel mainc ar moixsenios. Sexvdebi kacsgzaSi, gamarjobas etyvi, TuTuns mogawvdis, cota bevris aReba mogixdeba <strong>da</strong>, imwuTSi:_ ra ambavia, Se kaco, beglaras mindi xom araa?..ver mouyvebi <strong>me</strong>zobels <strong>da</strong>lagebiT ambavs <strong>da</strong>..._ rava beglaras wisqviliviT RerRav, Se upatrono, Tqvi awi, ra gin<strong>da</strong>?..Seawuxeb kacs bevri laparakiT <strong>da</strong>..._ rava beglaras wisqvilis sarekelasaviT gareka am <strong>da</strong>locvilma!..<strong>da</strong>xveleba rom <strong>da</strong>xvelebaa, isic beglarasTanaa <strong>da</strong>kavSirebuli:_ rava beglaras ZaRliviT ixrCvebi, Se ubeduro? _ getyvian im wuTSi.<strong>da</strong>xveleba, beglaras ZaRli, <strong>da</strong>xrCoba <strong>da</strong> wisqvili organula<strong>da</strong>a erTmaneTTan<strong>da</strong>kavSirebuli, imitom rom beglara Tavis ZaRls wisqvilSi <strong>da</strong>grovebul qatosaW<strong>me</strong>vs, swored es qato axrCobs ZaRls <strong>da</strong> aris saco<strong>da</strong>vi mTeli dRe xvelebaSi.beglara TavisTavad sityvas ar moabrunebs, Tu wisqvili ar axsena, mTeli misicxovreba am wisqvilTanaa <strong>da</strong>kavSirebuli, igia misi marCenalic, saxlic, karic,colic, Svilic <strong>da</strong> naTesavic. koleqtivisaa wisqvili <strong>da</strong> beglarac koleqtivissaerTo krebiTaa arCeuli <strong>me</strong>wisqviled, magram biWia ro<strong>me</strong>li<strong>me</strong> Tavmjdomare <strong>da</strong> moxsnasbeglara, viRa ivlis <strong>me</strong>re wisqvilSi? aravin. ra iqneba <strong>me</strong>re beglaras wisqvili?araferi. vin gabe<strong>da</strong>vs beglaras nacvlad <strong>me</strong>wisqvileobas? veravin. icis es beglaram,icis es mTelma sofelma <strong>da</strong> yvela Tavmjdomarem. ho<strong>da</strong>, erqvas am wisqvilskoleqtivis saxeli, ra enaRvleba beglaras, vidre mokvdeba, misia mainc wisqvili.wisqvilSi cxovrobs beglara, sawolad saminde skivri aqvs, sasTumlad simindisfuCeCiT gatenili muTaqa udevs. TavTan calpira filTa Tofi ukidia, ro<strong>me</strong>lsacratomRac zauers eZaxis. kedelze ro<strong>me</strong>liRac Jurnali<strong>da</strong>n amoxeuli <strong>da</strong> oTxadgakecili miCurinis suraTi aqvs gakruli. rom kiTxav, _ beglara, es vin ariso,gakvirvebuli getyvis:_ magi ar ici, Se ab<strong>da</strong>la? esaa is miCuruni, cimbirSi rom yurZeni <strong>da</strong> man<strong>da</strong>rinimoiyvana.omis pirobebSi beglaras samxatvro galeream sxva Tematuri elferi miiRo,<strong>me</strong>cniermuSakTa gverdiT axla samxedro pirebi Camwkrivdnen <strong>da</strong>msaxurebis mixedviT.pirveli Capaevi iyo, <strong>me</strong>ore budioni, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong> timoSenko, <strong>me</strong>oTxe petre bagrationi,<strong>me</strong>xuTe suvorovi <strong>da</strong> <strong>me</strong>eqvse kikviZe.wignebsac kiTxulobs beglara. zogs _ Cems mitanils <strong>da</strong> zogs _ sxvis. sakuTaribiblioTekac aqvs beglaras. kedelze mikidebul sagangebo Taroze mu<strong>da</strong>m awyvia:`vefxistyaosani~, saxareba, lobios qoTani, aryis Tungi <strong>da</strong> bebelis `de<strong>da</strong>kaci <strong>da</strong>socializmi~.uxaria beglaras Cemi misvla wisqvilSi. <strong>da</strong>mijdeba <strong>da</strong> sul rom ar iyos safqvavi,dilamde mainc an gamiSvebs, rigiT pirveli rom viyo, imdens izams, boloSi momaqcevs,<strong>me</strong>c mixaria beglarasTan yofna, mainc<strong>da</strong>mainc ar vuZaliandebi <strong>da</strong> vWoraobT <strong>me</strong> <strong>da</strong>beglara dilamde, vangrevT qveynebs, vaSenebT sasaxleebs, viWerT <strong>da</strong> vxvretTgenerlebs, vniSnavT mTavrobebs, vigebT o<strong>me</strong>bs, viRebT qalaqebs, vixevT ukan, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>vwin mivdivarT, vwyvetT xelovnebis ga<strong>da</strong>uWrel sakiTxebs, vacxobT kvers nacarSi,vfqvavT siminds, viRebT minds, vabolebT TuTuns, vaqebT erTmaneTs <strong>da</strong> es oribumberazi a<strong>da</strong>miani vnabavT Suacecxlisgan amomwvar, wamwa<strong>me</strong>b<strong>da</strong>fifqul Tvalebs sufsis


napirze nafotiviT gamoriyul wisqvilSi, maSin rodesac de<strong>da</strong>miwa ingreva <strong>da</strong> asesWirdeba qveyanas CvenisTana xalxi._ sosoia udReuro, Sen rom ambob, omi kidev gastans ramdeni<strong>me</strong> welso, magaliTad,risgan gamomdinare ambob magas? _ <strong>me</strong>kiTxeba beglara <strong>da</strong> kodSi axal safqvavs yris._ iqi<strong>da</strong>n vambob, Cemo beglara, rom amxela teritoria rom waiRo hitlerma, ukanxom un<strong>da</strong> waarTva? _ veubnebi <strong>da</strong> cecxls fiCxs vumateb._ ki! _ <strong>me</strong>ubneba beglara <strong>da</strong> axlos jdeba CemTan._ ho<strong>da</strong>, erT-or weliwads magaT garekvas movundebiT._ ese igi, Sen ambob, rom omi mogebuli gvaqvs?_ namdvilad!_ ga<strong>da</strong>wyvetili gaqvs magi ambavi?_ magas ar un<strong>da</strong> laparaki._ kargi, Cemo batono, axla is miTxari, Sen, ga<strong>da</strong>vediT <strong>me</strong> <strong>da</strong> Sen Setevaze <strong>da</strong> ar<strong>da</strong>ixia hitlerma ukan, ras Sobi <strong>me</strong>re?_ <strong>da</strong>ixevs!_ ar <strong>da</strong>ixia!_ de<strong>da</strong>s vutireb, <strong>da</strong>vaxevieb!_ kargi, batono, <strong>da</strong>ixia ukan, moiTqva suli zafxulSi <strong>da</strong> Semogvitia <strong>ise</strong>v, rasSobi <strong>me</strong>re?_ ver Semomitevs._ <strong>da</strong>vuSvaT Semogitia?_ ver Semomitevs._ <strong>da</strong>vuSvaT <strong>da</strong> Semogitia._ kaco, Sen Cem mxareze xar Tu hitleris? _ vekiTxebi beglaras._ Sen mxareze var, Se mamaZaRlo, magram hitleri CemisTana maTxovaria? _mijavrdeba beglara._ uaresi._ sosoia. WkuiT ilaparake, Tu ara, Cagamxob am kodSi TaviT! _ <strong>me</strong>muqreba beglara._ a, batono... _ nacarze sazRvars joxiT vxazav, _ Sen xar germania, <strong>me</strong> varsabWoTa kavSiri. Sen dgaxar ager, <strong>me</strong> vdgavar ager. zamTaria axla, zamTari Cemia, <strong>me</strong>miCveuli var am zamTars, ar mciva, Senze Tbilad macvia, Senze gamaZRari var <strong>da</strong> CemssaxlSi var._ kargi, batono..._ Sen gciva, SiSveli xar, sxvis saxlSi xar, maspinZeli erTi cxvirSi girtyams,<strong>me</strong>ore zurgSi._ zurgSi ro<strong>me</strong>li?_ partizani!_ agaSena R<strong>me</strong>rTma._ ho<strong>da</strong>, ras Svebi?_ wavide un<strong>da</strong>, sxva ra gza maqvs? _ ambobs beglara <strong>da</strong> xelebs Slis.gareT beglaras ZaRlma <strong>da</strong>axvela._ <strong>da</strong>xrCoba Seni! _ Tqva beglaram, adga <strong>da</strong> wisqvilis kari gaaRo. wisqvilSiakvirine bebia, matrona <strong>da</strong> fedosi Semovidnen. isini mogvesalmnen, safqvavi kodzeSemoawyves <strong>da</strong> cecxlTan <strong>da</strong>sxdnen. beglaram <strong>me</strong>ore Tvali wisqvili aamuSava, ze<strong>da</strong>kvirines safqvavi <strong>da</strong>ayara <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v gverdiT mom<strong>ij<strong>da</strong></strong>. akvirine bebiam, fedosim <strong>da</strong>matronam gzaSi <strong>da</strong>wyebuli ambavi gaagrZeles.


_ mixedeT, qalebo, Tqvens safqvavs, <strong>me</strong> ar mcalia! _ uTxra beglaram qalebs <strong>da</strong>Cemsken moiCoCa. qalebma Tavi <strong>da</strong>uqnies Tanxmobis niSnad. beglaram joxi gamomarTva <strong>da</strong>axla TviTon gaavlo xazi. axali sazRvri<strong>da</strong>n Zveli sazRvrisaken._ kargi, Cemo sosoia, <strong>da</strong>vixie ukan <strong>da</strong> mivedi Zvel sazRvarTan, ras Svebi <strong>me</strong>re? _mkiTxa uceb beglaram._ <strong>me</strong>re... _ vTqvi <strong>da</strong> gavCerdi, aRar vicodi, ras vizamdi <strong>me</strong>re, magram beglara armo<strong>me</strong>Sva._ <strong>me</strong> rom hitleri var, movedi Zvel sazRvarTan <strong>da</strong> ras miSvebi <strong>me</strong>re?_ gagix<strong>me</strong>T ena, Tqve glaxebo! _ Tqva akvirine bebiam._ gvacale, qalo! _ gaujavr<strong>da</strong> mas beglara._ ras gizam, Cemo beglara, <strong>da</strong> mogawvebi iqiT, _ ga<strong>da</strong>vwyvite, rogorc iqna._ kai <strong>da</strong>, giTxari <strong>me</strong>, hitlerma, a, Zmao, Seni miwa Sen <strong>da</strong> Cemi <strong>me</strong>, gveyo axlasisxlisRvra, Sen SenTvis, <strong>me</strong> CemTvis._ mainc migawvebi, beglara! _ gavjiutdi._ sanamdis, Se upatrono? _ SeeSin<strong>da</strong> hitlers._ bolomdis, Cemo beglara, berlinamdis!_ <strong>me</strong>re?_ <strong>me</strong>re <strong>da</strong>giWer Senc, Sens generlebsac, Sens mTavrobasac <strong>da</strong> rac simware manaxe,sul Zmrad amogaden cxvirSi._ <strong>da</strong>ganebebs <strong>me</strong>re Cems Tavs inglisi <strong>da</strong> a<strong>me</strong>rika?_ ar <strong>da</strong>manebebs <strong>da</strong> imaTac vaden Zmars cxvirSi._ na<strong>me</strong>tans nu iqaCebi, biWo! _ gamafrTxila beglaram._ magi <strong>me</strong> vici, _ vTqvi <strong>da</strong> wamovdeqi._ rodis amTavreb, nena, oms? _ mkiTxa matronam <strong>da</strong> gamicina._ or weliwadSi!_ cotas ver <strong>da</strong>aCqareb, Svilo? _ Se<strong>me</strong>xvewa fedosi._ ar gamodis, qalebo, Zalian vecadeT, eger, aa, ga<strong>da</strong>vTxareT mTeli nacari, magramufro adre ar xerxdeba, _ amoioxra beglaram._ vai, Tqvens patrons ubedurs! _ Tqva akvirine bebiam, _ kargi, agi nergia <strong>da</strong>mwvanea jer, magram Sen ram gamogaTayvana amxela kaci, hitleri varo, rom <strong>da</strong>gifCeniapiri._ Rlapi uZaxe, Cemo akvirine, <strong>da</strong> <strong>ise</strong> momixaza mTeli fronti, hitlers rom Wkuahqondes, axla un<strong>da</strong> uyrides bawarSi Tavs, _ Tqva beglaram <strong>da</strong> fqvilis amoxveta<strong>da</strong>iwyo yuTi<strong>da</strong>n. <strong>da</strong>dga Cemi safqvavis jeric, tomaras Tavi movuxseni <strong>da</strong> kodTanaxlos mivaCoCe, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>vucade, sanam ukanaskneli peSvi simindi Caxrialdebo<strong>da</strong>dolabSi, safqvavs xeli vkari <strong>da</strong> kodSi ga<strong>da</strong>vamxe; simindi bevri iyo <strong>da</strong> kodi Suamdisaivso, dolabi wylis simciris gamo Zlivs RanWaleb<strong>da</strong>, albaT, dilamde arCamoTavdeba, gavifiqre, cecxlis piras gadebul ficarze wamovweqi, sasTumladviRacis safqvavi <strong>da</strong>vide <strong>da</strong> <strong>da</strong>saZineblad movemzade._ beglara, <strong>me</strong> <strong>da</strong>viZineb axla. uyure, akvirine bebia, mindi bevri ar aiRos, Toremmagas kaci ver endoba..._ ase myrali ena rom gaqvs, or wils amoviReb axla, _ miTxra beglaram <strong>da</strong> oyasmoki<strong>da</strong> xeli._ gexumre, beglara, ki vici <strong>me</strong>, sul rom ar aiReb minds, _ gavucine beglars._ vin giTxra, ar aviRebo? _ mkiTxa beglaram._ omi movigeT, Se kaco, erTad <strong>da</strong> axla minds miReb safqvavze?


_ politika politikaa, Cemo soso, simindi simindia, agi saxelmwifos arCivia,saxelmwifos lukmaa <strong>da</strong> borotebas nu Camadenieb, Sen safqvavze rom ar aviRo, amaTacun<strong>da</strong> vapatio maSin, _ Tqva beglaram <strong>da</strong> qalebs gaxe<strong>da</strong>, _ marTali var, qalebo? _qalebma Tavi <strong>da</strong>uqnies.beglaras aRaraferi vupasuxe. igi sarekelas zomaze ayeneb<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re <strong>me</strong>ore dolabTanmivi<strong>da</strong>, qalebi <strong>ise</strong>v raRacaze saubrobdnen, oxravdnen, iRi<strong>me</strong>bodnen, Tavsafrebs pirzeifarebdnen, CurCulebdnen <strong>da</strong> svel windebs iSrobdnen gauxdelad. wisqvilicaxcaxeb<strong>da</strong>, dolabebi gugunebdnen, qveviT wyali SxuiliT esxmo<strong>da</strong> frTebs, orisarekela sxva<strong>da</strong>sxva xmaze rakunob<strong>da</strong> <strong>da</strong> simindi wyvetilad, xan kentad, xan wyvilwyviladcvio<strong>da</strong> dolabis gaumaZRar xaxaSi. kvamlis, fqvilisa <strong>da</strong> gaxurebuli lodisgemrieli, <strong>da</strong>maTrobeli suni trialeb<strong>da</strong>.guguneb<strong>da</strong>, mRero<strong>da</strong> wisqvili, uTvalavi sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong> mainc erTnairi xmiT. kodisTavze, rigis mixedviT, Camwkrivebuli safqvavebi wisqvilis gauTavebeli simRerisxmaze yvebodnen Cemi soflis ambebs, <strong>me</strong>zoblebis ambebs, mosavlis ambebs, omis ambebs, _yvelafers, yvelafers. ai, is didi tomara savsea simindiT, magas qali ver moitan<strong>da</strong>,verc bavSvi. es viRaca Ronieri kacis motanilia, neta visi un<strong>da</strong> iyos? albaT,makariasia, imis <strong>me</strong>ti am tomaras vin zi<strong>da</strong>v<strong>da</strong>. simindic aqvs makarias bevri, arc waRebaeCqareba, imitomaa, rom Ra<strong>me</strong>s ar uTevs. ra aCqarebs, xval mova <strong>da</strong> waiRebs. ai, ispatara parki, lurji parki, TeTrwinwklebiani, sami oya simindi iqneba Sig, <strong>me</strong>ti ara...es bavSvis motanilia, magas vaJkaci xelSi ar <strong>da</strong>iWers. dgas parki uzarmazaritomrebis gverdiT, TojinasaviT TeTrwinwklebian lurj perangSi gamowyobili, visiun<strong>da</strong> iyos netavi, iqneba, es safqvavi ladikos patara biWma <strong>da</strong>Tunam moitana, aseTiperangi minaxavs mis tanze maisSi. iqneb, es parki is perangic iyos. arc im parks aruTeven Ra<strong>me</strong>s, ori, sami gamocxoba iqneba. ra mniSvneloba aqvs, dRes SeWam Tu dilas,mainc xval Wama jobs, imitom rom xvalindeli dRe axloa zegindelTan. dRes kixvalindeli dRis ar geSinia, radgan wisqvilSi kodis Tavze TeTrwinwklebian lurjparkSi ori Tu sami oya simindi geguleba. ai is tomara, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v parkebi, didi Tupatara, mTeli <strong>da</strong> <strong>da</strong>kerebuli, savse <strong>da</strong> nakluli, _ yvela, yvela yveba am ambavs <strong>da</strong> <strong>me</strong>getyviT, Tu gin<strong>da</strong>T, ro<strong>me</strong>li romlisaa, vin mova <strong>da</strong> vin waiRebs xval diliT amsafqvavebs <strong>da</strong> kidev rodis SeeZleba am parkebis motana beglaras wisqvilSi.Tvalebi <strong>me</strong>luleba, ukve buranSi var. saocaria wisqvili! xmaurobs, gugunebs,grialebs uamravi sxva<strong>da</strong>sxva, magram mainc erTnairi xmiT, igi raRacas mReris Tavisas<strong>da</strong> ganu<strong>me</strong>orebels. marto wisqvilebs SeuZliaT ase simRera, matareblebic mRerian,magram ase vera. isini mainc xmauroben, wisqvili ki gugunebs <strong>da</strong> mainc <strong>ise</strong>Tisamar<strong>ise</strong>buri siCu<strong>me</strong>a wisqvilSi, rom buzis gafrenas gaigeb, erTi gafaCuneba, erTiganZreva, erTi amosunTqva, ro<strong>me</strong>lic wisqvils ar ekuTvnis <strong>da</strong> im wuTSi geRviZeba.a<strong>da</strong>mianis fexis xma, ZaRlis yefa, turebis kivili, yvelaferi gawuxebs <strong>da</strong> gesmisgare<strong>da</strong>n. magram beglaram qveyana rom <strong>da</strong>angrios, wisqvilSi ar gesmis, ar gawuxebs.imitom rom beglara wisqvilis nawilia, wisqvilTan erTad mReris, <strong>da</strong> wisqvili verimRerebs ubeglarod. <strong>me</strong> vucqer beglaras milululi TvalebiT, beglara iRebssaminde WurWels, yofs Cems kodSi, avsebs <strong>da</strong> iqve dgams, jer qalebisken icqirebaqurdulad, qalebi yuradRebas ar aqceven, axla Cemken iyureba, <strong>da</strong>JinebiT miyurebs,rwmundeba, rom mZinavs, <strong>da</strong> ukan yris kodSi siminds.magram <strong>me</strong> ar mZinavs, Tun<strong>da</strong>c <strong>me</strong>Zinos, vici, rom beglara mainc ar aiRebs minds Cemisimindi<strong>da</strong>n, arc am qalebis simindi<strong>da</strong>n aiRebs minds <strong>da</strong> arc im pataraTeTrwinwklebiani lurji parki<strong>da</strong>n, ro<strong>me</strong>lic TojinasaviT udgas gverdiT makarias


veeberTela tomaras. amitomaa misi saminde skivri yovelTvis carieli <strong>da</strong> amitomuyvars mTel sofels beglara.<strong>me</strong>c miyvars Cemi beglara <strong>da</strong> viZineb tkbili ZiliT.ZilSi Ca<strong>me</strong>smis ZaRlis gabmuli yefa <strong>da</strong> Rrena. Tvals vaxel, kars viRac anjRrevsmTeli ZaliT, beglara adga, buzRuniT mivi<strong>da</strong> karTan <strong>da</strong> urduli ga<strong>da</strong>wia. karebifarTod gaiRo <strong>da</strong> wisqvilSi uzarmazari, <strong>da</strong>Tovlili kaci Semogor<strong>da</strong>. beglaram ukanukan<strong>da</strong>ixia <strong>da</strong> cecxlSi kinaRam Cavar<strong>da</strong>, qalebi fexze wamocvivdnen. wisqvilSi<strong>da</strong>Tiko brigadiri idga <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>._ gamarjoba Tqveni, ras wamocvivdiT fexze, _ Tqva man <strong>da</strong> safqvavi cecxlTan<strong>da</strong>agdo. xma ar amogviRia. im dRi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>Tiko ar minaxavs <strong>da</strong> arc TviTon gamoCenilaarsad, <strong>da</strong> axla, rodesac <strong>da</strong>vinaxe, <strong>da</strong>vmunjdi, piri gamiSra, ena sasas mieweba, muxlebiamikankal<strong>da</strong> <strong>da</strong> rom ar wavqceuliyavi, <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>vjeqi.<strong>da</strong>Tiko cecxlTan mivi<strong>da</strong>, Tofi kuTxeSi miayu<strong>da</strong>, Tovli CamoiferTxa <strong>da</strong> CemsgverdiT <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. <strong>me</strong> gaviwie._ nu geSinia, Wiriano, araferi mWirs. _ miTxra <strong>da</strong>Tikom. ar vupasuxe. qalebi <strong>da</strong>beglara <strong>ise</strong>v fexze idgnen <strong>da</strong> Tvals ar aSorebdnen <strong>da</strong>Tikos._ ras miyurebT, kaci ar ginaxavT? _ ikiTxa <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> uzarmazari torebicecxls miuSvira._ kaci rava ar gvinaxavs, _ Tqva Cumad beglaram <strong>da</strong> skivrze <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. qalebi erTkuTxeSi miikunWen <strong>da</strong> Cacucqdnen._ didi Tovli movi<strong>da</strong> wels, gaisad kargi mosavali iqneba... _ <strong>da</strong>arRvia <strong>da</strong>Tikomuxerxuli dumili <strong>da</strong> TuTunis gaxveva <strong>da</strong>iwyo._ Seni simindi mainc Svid-Svid taros gamoibams, _ uTxra akvirine bebiam._ <strong>da</strong>mcini, akvirine? _ hkiTxa <strong>da</strong>Tikom._ Cemi <strong>da</strong>sacini ra gWirs, ori fuTi simindi moitane wisqvilSi <strong>da</strong> <strong>me</strong> es erTiWaWvi simindi gaisad wifobisTvemde un<strong>da</strong> vimyofino, _ Tqva akvirine bebiam._ Seni ziari yana ar mqonia <strong>me</strong>, yaCaRiviT ar <strong>da</strong>gxvedrivar gzaSi <strong>da</strong> simindi arwamirT<strong>me</strong>via SenTvis, akvirine._ kaci qe mokali, sisxli ga<strong>da</strong>ire sindisze, awi, albaT, <strong>da</strong>xvdebi xalxs <strong>da</strong>magasac ikadreb, _ uTxra akvirine bebiam._ kaci rom iyo, akvirine, mag sityvebs enasTan erTad ga<strong>da</strong>gaylapinebdi, _ <strong>da</strong>Tikom<strong>ise</strong>Ti nafazi <strong>da</strong>artya, sigara bolomde Caiyvana._ kaci rom viyo, fexqveS <strong>da</strong>gidebdi <strong>da</strong> imdens girtyamdi, gobiT saraqav sisxlsSegiyenebdi, Se ugvano <strong>da</strong> xva<strong>da</strong>go Sen, _ Tqva akvirine bebiam <strong>da</strong> cecxlSi CaafurTxa.<strong>da</strong>Tiko gafiTr<strong>da</strong>, magram araferi upasuxa akvirine bebias <strong>da</strong> beglaras miubrun<strong>da</strong>:_ beglara, Zalian <strong>me</strong>Cqareba <strong>da</strong> es rom CamoTavdeba, Cemi simindi <strong>da</strong>ayare, _miuTiTa im dolabze, ro<strong>me</strong>lze<strong>da</strong>c Cemi simindi eyara._ magis <strong>me</strong>re makarias safqvavia rigSi._ makaria moicdis._ movakiTxavo, Tqva._ moicdis makaria, <strong>me</strong> <strong>me</strong>Cqareba, _ uTxra <strong>da</strong>Tikom. beglara gaCum<strong>da</strong>, <strong>da</strong>Tiko adga<strong>da</strong> kodze Tavisi safqvavi Semodo._ Seni gamomcxvari kveri <strong>me</strong>natreba, beglara! _ gauRima <strong>da</strong>Tikom._ fexis <strong>da</strong>Tbilva ar gin<strong>da</strong>? _ hkiTxa beglaram. <strong>da</strong>Tiko gaSra._ beglara, nu miCiCxinebT muguzals, Torem codva Cadenili maqvs ukve! _ Tqva man<strong>da</strong> Tofisken gaixe<strong>da</strong>. beglaramac gaxe<strong>da</strong> Tavis filTas <strong>da</strong> axlos miuCoC<strong>da</strong>. <strong>da</strong>Tikoadga, mivi<strong>da</strong> kedelTan. beglaras filTa CamoiRo, xelSi SeaTamaSa, <strong>me</strong>re lulaSi


waavlo xeli <strong>da</strong>, rac Zali <strong>da</strong> Rone hqon<strong>da</strong>, kon<strong>da</strong>xiT miwaze <strong>da</strong>artya. <strong>me</strong>re karigaaRo, lula TovlSi isrola, kon<strong>da</strong>xi ki cecxlSi Seagdo. beglara adgili<strong>da</strong>n ar<strong>da</strong>Zrula, mxolod nerwyvi ga<strong>da</strong>ylapa. <strong>da</strong>Tikom Tavisi Tofi aiRo <strong>da</strong> adgilze <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ xe<strong>da</strong>v? _ hkiTxa man beglaras <strong>da</strong> filTas kon<strong>da</strong>xze miuTiTa._ Sen <strong>da</strong>ginaxa sikvdilma <strong>da</strong> Sen <strong>da</strong>geyara miwa gulze, Sen ar gaixare am qveyanaze,rogorc Cemma biWma ar gaixara <strong>da</strong> wevs axla gulze xel<strong>da</strong>krefili, Sen gitira <strong>da</strong>Caicva Senze Savi Senma patronma, rogorc <strong>me</strong> macvia. _ Tqva matronam <strong>da</strong> tuCebiaukankal<strong>da</strong>._ magas vin itirebs <strong>da</strong> vin Caicvams magaze Savs, qalo? _ Tqva fedosim._ fedosi, mo<strong>me</strong>ride patara, Torem nadiri var axla <strong>me</strong>, _ wamodga <strong>da</strong>Tiko fexze._ Sen ar geRirsa, <strong>da</strong>Tiko, sikvdili, Sen ar migiRo arc erTma miwam, Seni<strong>da</strong>mtirebeli Tvali <strong>da</strong>ifsos, <strong>da</strong>iwvas is tani, ro<strong>me</strong>lic Senze Savs atarebs. amisuaress ras mizam, rac mWirs? _ uTxra fedosim._ Seni biWi <strong>me</strong> ar momiklavs, arc Seni, Wkua rom hqono<strong>da</strong>T, iqnebodnen axlaCemsaviT... _ <strong>da</strong>Tikos ena <strong>da</strong>eba._ mkv<strong>da</strong>ri romaa, saflavi rom ar maqvs misi <strong>da</strong> mis naqon perangs rom vtiri, isperangi mirCevnia SenisTana cocxals, Se maTxovaro, rogor gabede Cveni biWebisxseneba, Se binZuro... _ matronas kidev undo<strong>da</strong> raRacis Tqma, magram veRar SeZlo,xelebi saxeze aifara <strong>da</strong> atir<strong>da</strong>... Cemi simindi Camovi<strong>da</strong>. <strong>da</strong>Tiko kodTan mivi<strong>da</strong> <strong>da</strong>xelebis kankaliT safqvavs Tavis moxsna <strong>da</strong>uwyo._ makaries rigia axla, _ Tqva beglaram Cumad.<strong>da</strong>Tikom araferi ar upasuxa._ makaries rigia axla! _ gau<strong>me</strong>ora beglaram <strong>da</strong> safqvavTan mivi<strong>da</strong>._ moicdis makarie, _ Tqva <strong>da</strong>Tikom._ ar moicdis._ moicdis._ ar moicdis._ moicdis!.. _ Tqva <strong>da</strong>Tikom xrialiT, xeli kra beglaras <strong>da</strong> safqvavi kodSiga<strong>da</strong>uSva. beglara skivrs <strong>da</strong>ejaxa; gaswor<strong>da</strong> welSi, uyura, uyura <strong>da</strong>Tikos, <strong>me</strong>removi<strong>da</strong> <strong>da</strong> cecxlTan <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. <strong>me</strong> avdeqi <strong>da</strong> Camofqvilis Cayra <strong>da</strong>viwye tomaraSi. caliTvaliT beglaras vucqerodi; beglara cecxls CaSterebo<strong>da</strong>, erTxans ase iyo, <strong>me</strong>readga <strong>da</strong> gareT gavi<strong>da</strong>, <strong>da</strong>Tiko ukan gayva TofiT, erTi wuTis Semdeg Semobrun<strong>da</strong>,cecxlTan <strong>da</strong>j<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tofi muxlebze <strong>da</strong>ido._ karTanaa ayudebuli, <strong>da</strong><strong>me</strong>ndura. _ Tqva <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> gaiRima. cota xans <strong>ij<strong>da</strong></strong>,uceb wamoxta <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v gavar<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v Semobrun<strong>da</strong>._ uTxari, biWo, Semovides, arafers ar vuzam, nua im TovlSi ayudebuli, _miTxra <strong>da</strong>Tikom. xma ar gaveci._ ras <strong>da</strong>munjebulxar, Se tiliano, isRa maklia, cxvirmouxocelma Rlapma xma argamces, _ mainc ar gaveci xma <strong>da</strong> Cem saq<strong>me</strong>s ganvagrZobdi. ase dumilSi gaiara wuTma,orma, samma, aTma <strong>da</strong> uceb wisqvilisqveS wylis Sxuili Sewy<strong>da</strong>. dolabebma saco<strong>da</strong>vad<strong>da</strong>iRnavles, sarekelebi <strong>da</strong>munjdnen <strong>da</strong> wisqvilSi samar<strong>ise</strong>buri siCu<strong>me</strong> Camovar<strong>da</strong>.<strong>da</strong>Tiko jer gaSter<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re Cven <strong>da</strong>gviwyo yureba. Cvenc gaSterebulebi vucqerdiT<strong>da</strong>Tikos, igi idga dolabTan <strong>da</strong> ar ico<strong>da</strong>, ra eqna.cota xnis Semdeg karSi kisramde sveli, galurjebuli <strong>da</strong> akankalebuli beglaraSemovi<strong>da</strong>. xelSi rkinis berketi eWira <strong>da</strong> kbilebs kbilebze acemineb<strong>da</strong>._ ra qeni, Se ubeduro? _ hkiTxa <strong>da</strong>Tikom.


_ wadi Seni gziT, <strong>da</strong>Tiko, sanam <strong>me</strong> var aq <strong>da</strong> pirSi suli midgas, ar geRirseba CemwisqvilSi <strong>da</strong>fqvili Wadis Wama, ager var axla <strong>da</strong> momkali, Tu gin<strong>da</strong>, arxis saTavani<strong>da</strong>vSale! _ Tqva beglaram ybebis caxcaxiT.<strong>da</strong>Tikom didxans uyura beglaras, <strong>me</strong>re carieli tomara aiRo, xelSi <strong>da</strong>atriala,iatakze <strong>da</strong>agdo, miatova kodSi Cayrili simindi, Setrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> karebisken wavi<strong>da</strong>.karebTan rom mivi<strong>da</strong>, Sedga, Tavi Caqindra <strong>da</strong> ukanmouxe<strong>da</strong>vad wavi<strong>da</strong>.<strong>me</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>di Riad <strong>da</strong>rCenil karSi, rogor Sevi<strong>da</strong> ukvalav TovlSi, rogor ga<strong>da</strong>Wramokleze, rogor ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> koncxoulas gorze <strong>da</strong> rogor gaqra misi Savi laqa TovlisTeTr qaTqaTa zewarze._ mapatieT, qalebo, Tqveni simindi qe <strong>da</strong>mrCa <strong>da</strong>ufqvavi! _ beglaram uxerxuladgaiRima._ Seni gamomcxvari kveri mo<strong>me</strong>natra, beglara, _ vuTxari <strong>da</strong> gayinul cxvir-pirSivakoce._ macale, Se mamaZaRlo, Zvlebis gaTboba! _ miTxra man, nakocni i<strong>da</strong>yviT moixoca<strong>da</strong> cecxlTan <strong>da</strong>j<strong>da</strong>.cucagamarjoba Seni, Cemo beJana, <strong>da</strong>maviwydi, ggonia? ara, beJana, veRar vicliwinandeburad, qveynis samuSao maqvs, qveynis, skoli<strong>da</strong>nac <strong>da</strong>vyavarT samuSaod.koleqtivsac vexmarebi <strong>da</strong> Sinac bevri samuSaoa. <strong>me</strong>re wigni un<strong>da</strong> wavikiTxo,gakveTilebi movamzado, xuTze Tu ara, samze mainc. klasi<strong>da</strong>n klasSi xom un<strong>da</strong>ga<strong>da</strong>eTrios kaci? xom un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vamTavro, roca iqneba? aba, sul ase fexSiSveli <strong>da</strong>SarvalgamobdRvnili xom ar vivli? ki ici Sen, Cems <strong>me</strong>ti ojaxSi kaci ar aris,wavi<strong>da</strong> Cemi <strong>da</strong> Seni rusi, beJana, wavi<strong>da</strong> frontze. adga erT mSvenier dilas <strong>da</strong>wavi<strong>da</strong>, lukaias rom kukuraze glovis gancxadeba Camoaxsnevia, ar momiyolia SenTvis?Camoaxevia, beJana, <strong>me</strong>re moyva <strong>da</strong>, lukaias Semyurem, yvelam Camoxsna gancxadebebi, vernaxav axla Cvens sofelSi samgloviaro gancxadebas, gzisken uWiravs yvelas Tvali <strong>da</strong>elodebian <strong>da</strong>kargulebs. aba!.. axla TviTon <strong>da</strong>ikarga beJana, Cveni rusi, arc werili<strong>da</strong> arc araferi. rom gavacileT, mami<strong>da</strong>s araferi uTqvams, icino<strong>da</strong>. <strong>me</strong>re Ra<strong>me</strong>ga<strong>me</strong>RviZa, beJana, <strong>da</strong> tiro<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>Cemi.Sen rogor fiqrob, Cemo beJana, uyvar<strong>da</strong> xom? <strong>me</strong> mgonia, uyvar<strong>da</strong>... gazafxuliaaxla, beJana, gamarteba, ager sa<strong>da</strong>caa gaskdeba Seni askilis kvirti, skams vakeTebaxla, ager Sens fexebTan, ficari maqvs amotanili. <strong>da</strong>vjdebi <strong>me</strong>re <strong>da</strong> qveynis ambebsmogiyvebi.omis saq<strong>me</strong> asea, Cemo beJana. gavaCereT germanelebi <strong>da</strong> iqiTac ki mivdeniT, magramZnelia mainc jer, jari<strong>da</strong>n <strong>da</strong>brunebuli xalxi ambobs, rom didi ieriSisaTvisvemzadebiTo. axla <strong>me</strong>ti xalxi iRupeba, beJana, imitom, rom ieriSze ga<strong>da</strong>svlis drossamjer <strong>me</strong>ti un<strong>da</strong> iyo mterze. magi gasagebicaa. zis sangarSi <strong>da</strong> gimiznebs, Sen un<strong>da</strong>amoZvre sangri<strong>da</strong>n <strong>da</strong> gaiqce misken, gaiqcevi <strong>da</strong> gesvris. Tu <strong>da</strong>sZari erTxeladgili<strong>da</strong>n, <strong>me</strong>re ukve advilia. igi garbis <strong>da</strong> Sen esvri, xo<strong>da</strong>, <strong>me</strong> mgoni, male <strong>da</strong>vZravTadgili<strong>da</strong>n..._ gamarjoba Seni, soso, _ mo<strong>me</strong>salma viRac. <strong>me</strong> avixede, Cems win <strong>me</strong>zoblisqaliSvili cuca idga. igi sxva sofelSi iyo gaTxovili, guSindel dResaviT maxsovsmisi gaTxoveba, ca <strong>da</strong>xies mTvralma mayrebma <strong>da</strong>mbaCebis sroliT. eqvsi Robe <strong>da</strong>awvines<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Teles cxenebiT, Cumad tiro<strong>da</strong> cucas de<strong>da</strong>, Tvalebs imSraleb<strong>da</strong> TavSlis


yuriT _ vai<strong>me</strong>, Svilo, visTvis gzrdidi Tur<strong>me</strong>o. <strong>me</strong>re siZes exvewebo<strong>da</strong>: _ TvalisCiniviT mouare, ar <strong>da</strong>miCagro gogoo. <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v TeTr cxenze Tamar dedofaliviTamxedrebul qaliSvils exvewebo<strong>da</strong>, male momakiTxe, Svilo, Torem ga<strong>da</strong>virevijavriTo.samu<strong>da</strong>mod <strong>da</strong>ubrun<strong>da</strong> axla cuca de<strong>da</strong>miss... erTi Tvis Tavze omi <strong>da</strong>iwyo, kideverTi Tvis Tavze qmris <strong>da</strong>Rupvis cnoba mouvi<strong>da</strong> <strong>da</strong> samu<strong>da</strong>mod <strong>da</strong>brun<strong>da</strong> cucaded<strong>ise</strong>ulSi.axla igi Cems win idga, mkerdsavse, lamazi, Ronieri, farTo TeZoze mklavgayrilikalaTi esvena <strong>da</strong> miRimo<strong>da</strong> Tavisi TeTri, qaTqaTa kbilebiT._ gagimarjos, cuca! _ vupasuxe. ukanaskneli lursmani CavaWede ficarSi, waldimiwaze <strong>da</strong>vagde <strong>da</strong> skamze Camovjeqi._ erTi saaTia ager giyureb Sori<strong>da</strong>n <strong>da</strong> viRacas elaparakebodi, _ Tqva man <strong>da</strong> CemsgverdiT <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ aravis, Cems Tavs velaparakebodi, _ vTqvi <strong>da</strong> gaviCoCe. cucam <strong>ise</strong>v gamiRima._ ras elaparakebodi, biWo, Sens Tavs?_ raRaca vkiTxe, cuca._ <strong>me</strong>re rao, ra giTxra, _ gaicina cucam._ ar vicio, ase miTxra._ <strong>me</strong> mkiTxe, sosoia, <strong>me</strong> yvelaferi vici, _ miTxra cucam <strong>da</strong> Tavze xeli ga<strong>da</strong>misva.araferi vupasuxe. cucam xeli Tavi<strong>da</strong>n loyaze Camoacura, <strong>me</strong>re xelis zurgiT aRmaayva loyas._ <strong>da</strong>vaJkacebulxar, sosoia, wveri amogsvlia._ wveri ki ara, RinRlia, _ vuTxari <strong>da</strong> loyaze cecxli wa<strong>me</strong>ki<strong>da</strong>._ ulvaSic amogsvlia, sosoia, biWo, _ miTxra cucam Cumad <strong>da</strong> axla saCvenebeliTiTi wamisva ze<strong>da</strong> tuCze._ RinRlia magic, _ vTqvi, wamovdeqi <strong>da</strong> uceb ganze gavdeqi, Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, cucas Cemiguliscema ar gaego. cuca miyureb<strong>da</strong> saceriviT didroni wyliani TvalebiT, miRimo<strong>da</strong><strong>da</strong> <strong>da</strong>vinaxe, rogor ufeTqav<strong>da</strong> marcxena ZuZus zeviT yelTan odnav amoburculiZarRvi._ sad midixar, sosoia? _ miTxra <strong>da</strong> isic wamodga._ waval awi saxlSi, cuca, sacaa mze Cava, _ vTqvi <strong>da</strong> waldis asaRebad <strong>da</strong>viRune.Tavi rom avwie, cuca <strong>ise</strong>v idga <strong>da</strong> Tvals ar macileb<strong>da</strong>._ Sen sad midixar, cuca?_ Sqeris foTolze mivdivar, sosoia, xom ar wamomyvebi? waldi gaqvs Sen... _cuca gaCum<strong>da</strong>. araferi miTqvams, vfiqrobdi, wavyolodi Tu ara, _ bindma rommomiswros, SevSindebi... _ ganagrZo uceb._ kargi, wamoval, oRond male, sanam mze Casula! _ vTqvi <strong>da</strong> cucas kalaTigamovarTvi.bilikiT CavirbineT sasaflaos ferdi <strong>da</strong> Sqeris gauvali buCqnariT mofenil gaRmagors SevudeqiT.Sqeris erT did buCqs mivadeqi, pirwmin<strong>da</strong>d gavsxipe <strong>da</strong> cucas fexebTan <strong>da</strong>vuyare.cuca <strong>da</strong>j<strong>da</strong>, kalaTi gverdiT moidga. <strong>me</strong>c gverdiT mivujeqi. mze ido gaRma soflisgoraze uzarmazari, lamazi, wiTeli. igi saocrad gav<strong>da</strong> kecze kargad gamomcxvaroxSivaravardnil Wads <strong>da</strong> guli <strong>da</strong>mwy<strong>da</strong>, rom es veeberTela Wadi gaRma goraze ido,rom ueWvelad un<strong>da</strong> Casuliyo <strong>da</strong> sadRac sxvagan amosuliyo. axla am gazafxulzeyvelaferi mrgval Wads gav<strong>da</strong> ratomRac, wisqvilis dolabic, salesi qvac, mzec <strong>da</strong>mTvarec, oRond mTvare ufro kvers gav<strong>da</strong>, nacrians, xan mTelsa <strong>da</strong> xan gatexils,


xanac mxolod yua rCebo<strong>da</strong> misi <strong>da</strong>nakverCxlebul caze <strong>da</strong>, albaT, amitom uRrendnen<strong>da</strong> Seymuodnen dilamde Cveni soflis mSieri ZaRlebi. mze ga<strong>da</strong>dio<strong>da</strong> gaRma goraze <strong>da</strong>axla igic gatexils gav<strong>da</strong>, garSemo mTebze gawolili <strong>da</strong>varvarebuli Rrublebi kiuzarmazar <strong>da</strong>ferflil jirkebs gavdnen, de<strong>da</strong>miwis SuagulSi devebis xeliT<strong>da</strong>nTebuls.cuca wynarad acli<strong>da</strong> Sqers foTlebs <strong>da</strong> lamazad awyob<strong>da</strong> kalaTaSi. igi sul arCqarob<strong>da</strong>, amitom erTi toti <strong>me</strong>c aviRe <strong>da</strong> <strong>da</strong>vuwye foTlebs gacla._ Sen ggonia, <strong>me</strong> ar vici, sosoia, weRan beJanas rom elaparakebodi? _ Tqva cucam._ ki, cuca, beJanas velaparakebodi, _ gamovtydi <strong>me</strong>._ xSirad elaparakebi?_ yovelTvis._ Zalian uyvardi Sen beJanas._ <strong>me</strong>c Zalian miyvar<strong>da</strong>._ Sen yvelas uyvarxar._ ra vici._ ki, yvelas uyvarxar._ Senc giyvarvar? _ vkiTxe uceb cucas. cuca gawiTl<strong>da</strong>._ CvenTan ratom ar <strong>da</strong>dixar, sosoia?.. yvelasTan <strong>da</strong>dixar, yvelas exmarebi..._ moval TqvenTanac..._ rodis moxval, sosoia?_ rodis movide?_ roca gin<strong>da</strong>..._ kargi, aba..._ is gogo ras <strong>da</strong>gdevs kudSi, sosoia?_ xatia?_ ho, xatia..._ ki ar <strong>da</strong>mdevs, <strong>da</strong>myavs, <strong>me</strong>re uxaria CemTan yofna..._ Sen?_ <strong>me</strong>c mixaria..._ uyvarxar xatias?_ xatias ki vuyvarvar, mgoni..._ rogor uyvarxar, sosoia?_ ra vici, rogorc yvelas, <strong>ise</strong>, albaT._ Senc giyvars, sosoia?_ Zalian!.._ ar geSinia <strong>me</strong>re?_ risi, cuca?.. _ cucam araferi mipasuxa, <strong>da</strong>krefili foTlebi Cavawyve kalaTSi,Cemi xeli cucas xels moxv<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>me</strong> ar gamovwie xeli. arc cucam gaswia Tavisi._ Sen ra, aravis uyvarxar, cuca? _ vkiTxe <strong>me</strong>._ ra vici, biWo. aravin <strong>me</strong>ubneba, miyvarxaro <strong>da</strong>... _ gaicina cucam._ vin<strong>me</strong>s ki eyvarebi._ <strong>me</strong> aravis vuyvarvar, biWo, aravis, geyureba? _ miTxra cucam <strong>da</strong> <strong>da</strong>JinebiTmomacqer<strong>da</strong>. uxerxulad SeviSmuSne._ Sen giyvarvar, sosoia? _ mkiTxa uceb cucam <strong>da</strong> Cemi xeli kalTaze <strong>da</strong>ido._ <strong>me</strong>?.. <strong>me</strong> ra vici..._ araferi ar ici Sen, sosoia... Sen ici, ra aris qali?.. erTi Tvis gaTxovili <strong>da</strong>qmar<strong>da</strong>karguli qali ici ra aris, sosoia?.. Sen ici, ra aris martod <strong>da</strong>rCenili Cemi


xnis qali, sosoia?.. _ cuca mZi<strong>me</strong>d sunTqav<strong>da</strong>, piri gamiSra <strong>da</strong> wamodgoma <strong>da</strong>vapire,cucam xeli momki<strong>da</strong>._ soso, Cemo soso, Sen Wkviani biWi xar, Sen gamigeb, Sen xom ar <strong>da</strong>mcineb, sosoia,Sen geubnebi, biWo? <strong>me</strong> codva ar var? marto var, aravis vuyvarvar! _ cucam xelimomxvia <strong>da</strong> gulSi Camikra. <strong>me</strong> axlac ar vici, ratom movxvie xeli cucas <strong>da</strong> ratomvakoce aRelvebul mkerdze, <strong>me</strong>re yelze, <strong>me</strong>re tuCebSi. cucas Tvalebi <strong>da</strong>exuWa <strong>da</strong>odnav gaRebul gugebi<strong>da</strong>n cremli moJonav<strong>da</strong>._ sosoia... Cemo sosoia, Sen kargi biWi xar... Sen yvelafers mixvdebi, ar <strong>da</strong>mcineb...ara<strong>da</strong>, <strong>da</strong>martyi magi waldi <strong>da</strong> <strong>da</strong>mkali, sosoia... _ CurCuleb<strong>da</strong> Cems yurTan <strong>da</strong>vgrZnobdi, rogor uTrTo<strong>da</strong> tuCebi, sxeuli.cuca <strong>da</strong>esvena balaxze._ sosoia, Cemo sosoia, Tqvi, rom giyvarvar <strong>da</strong> momkali <strong>me</strong>re, rac gin<strong>da</strong>, is miqeni,momkali, <strong>da</strong>maxrCe, oRond Tqvi, rom giyvarvar... _ CurCuleb<strong>da</strong> igi.<strong>da</strong>vixare cucasken, xeli movxvie welze, tuCebze Sevexe tuCebiT <strong>da</strong> ucebSe<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, <strong>ise</strong> rogorc Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong> omis <strong>da</strong>wyebis pirvel dRes <strong>da</strong>munjebuli xalxis<strong>da</strong>naxva, sofelSi pirveli sikvdilis cnobis mosvla, beJanas sikvdilis, <strong>da</strong> rogorcsakuTari sikvdilis, <strong>ise</strong> Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, ukan, ukan <strong>da</strong>viwie, cuca <strong>ise</strong>v iwva <strong>da</strong> tiro<strong>da</strong>...<strong>ise</strong>v ukan <strong>da</strong>viwie, buCqebs wamovede, gulaRma ga<strong>da</strong>vvardi, wamovxti <strong>da</strong> ukanmouxe<strong>da</strong>vadgamovvardi soflisken. movrbodi ugzod, Releebze, bardebze, Robeebze, Cirgvebze,venaxebze, sayaneebze, SeSliliviT Sevvardi besariona SalikaSvilis ezoSi. avvardiaivanze <strong>da</strong> Camavali mzis Semyure xatias Cavuvardi kalTaSi._ ra iyo, sosoia biWo? _ mkiTxa gakvirvebulma xatiam <strong>da</strong> gaoflil saxeze xelimomisva. suli ver moviTqvi._ ra mogivi<strong>da</strong>, sosoia, ra<strong>me</strong> ubedureba xom ar mox<strong>da</strong>? _ mkiTxa SeSinebulmaxatiam, xma rom ver gaveci._ xatia, miyvarxar!.. _ Zlivs vTqvi <strong>da</strong> avtirdi xatias kalTaSi._ magisTvis morbodi, biWo? <strong>me</strong>c ki miyvarxar, Se sulelo, Sen yvelas uyvarxar,giTxra vin<strong>me</strong>m, ar miyvarxaro, Tu ra gatirebs? _ Tqva xatiam <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v momisva xelisaxeze._ suleli xar Sen, ab<strong>da</strong>li, Steri, araferi ar gesmis._ aRar ityvi, sosoia, ra mogivi<strong>da</strong>? _ hkiTxa xatiam._ araferi, xatia, sasaflaoze viyavi beJanasTan <strong>da</strong> Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, _ vupasuxe._ ar grcxvenia <strong>me</strong>re? _ Tqva xatiam <strong>da</strong> gaicina._ mrcxvenia..._ ar un<strong>da</strong> wasuliyavi uCemod, sosoia, _ miTxra xatiam._ ar un<strong>da</strong> wavsuliyavi uSenod, xatia! _ vTqvi <strong>me</strong> <strong>da</strong> avdeqi.vwevar sawolSi gulaRma, TvalRia <strong>da</strong> Cabnelebul Wers vucqeri. axlagazafxulia, buxarSi cecxls aRar vanTebT <strong>da</strong> sayurebeli araferia, mxolod Weria,lamfa, ficrebiT gawyobili Weri. sibneles Tvals vaCvev, raRac <strong>da</strong>bobRavs Werze, xanSeZvreba bzarSi <strong>da</strong> gaqreba, xan <strong>ise</strong>v gamoZvreba, buzia Tu xoWo, ar Zinavs masac, vinicis, ratom ar Zinavs.<strong>da</strong>RoRavs, albaT, vin<strong>me</strong>s eZebs <strong>ise</strong>Ts, visac ar Zinavs, ai, <strong>ise</strong>v SeZvra bzarSi.velodebi, velodebi <strong>da</strong> aRar gamodis, albaT, ipova <strong>ise</strong>Ti, visac ar Zinavs <strong>da</strong> uyvebaTavis Tavga<strong>da</strong>savals. an ver ipova <strong>da</strong>, ubralod, <strong>da</strong>iZina, an ar <strong>da</strong>iZina, <strong>ise</strong> <strong>da</strong>wva <strong>da</strong>fiqrobs CemsaviT TvalRia.oTaxis <strong>me</strong>ore kuTxeSi ismis mami<strong>da</strong>s zomieri sunTqva.


_ mami<strong>da</strong>, gZinavs? _ vekiTxebi. mami<strong>da</strong> xmas ar mcems, Zinavs, albaT. maincvelaparakebi._ mami<strong>da</strong>, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong> welia omia, Cvens sofelSi axla amdeni qalia, ramdenis qmariajarSi wasuli, zogi axalgaTxovili iyo, qmari rom omSi wauvi<strong>da</strong>. ra qnan im qalebma,mami<strong>da</strong>.elodon un<strong>da</strong> xom? magi ki vici <strong>me</strong>, magram visac <strong>da</strong>eRupa omSi qmari, iman ra un<strong>da</strong>qnas, mami<strong>da</strong>?ar ici, mami<strong>da</strong>?... <strong>me</strong> vici aba, codvaa, mami<strong>da</strong>, qalebi. zogi gaTxovdes un<strong>da</strong>, visacnamdvilad <strong>da</strong>eRupa qmari, visac ara, un<strong>da</strong> elodos. cucas xom icnob Sen?axalgazr<strong>da</strong>a sul, lamazi, Ronieri, qmari <strong>da</strong>eRupa, aravis uyvars, ra qnas axla iman?Tumca vin un<strong>da</strong> Seiyvaros, vis wayves, codvaa cuca, Zalian codvaa, <strong>ise</strong> codvaa,<strong>me</strong>tireba...Sen ambob, rom yvela codvaao? marTalia, yvela codvaa, Senc codva xar, <strong>me</strong> didivar axla, Sen ggonia ar vici, ratom ar Txovdebi? Cemi gulisTvis ar Txovdebi,geSinia, sxvis siyvarulSi Cemma siyvarulma ar ga<strong>da</strong>giaros, qveyana amas ambobs, ga<strong>da</strong>yvaZmisSvilis aRzr<strong>da</strong>so, aRar min<strong>da</strong> <strong>me</strong> awi imdeni movla, Cemi gulisTvis ratom ar un<strong>da</strong>gaTxovde, nu geSinia, yovelTvis <strong>me</strong>yvarebi. gaTxovdi, Torem codva xar, mami<strong>da</strong>, Sviliar un<strong>da</strong> gyavdes?.. gaTxovdi, Cemo mami<strong>da</strong>... cucac un<strong>da</strong> gaTxovdes, Senc un<strong>da</strong>gaTxovde, yvela un<strong>da</strong> gaTxovdes, visac Svili ar hyavs <strong>da</strong> qmari ar hyavs, codvaacuca, naTela araa codva? Senc codva xar, Cemo mami<strong>da</strong>..._ <strong>da</strong>iZine, biWo, rom <strong>da</strong>vardnilxar qa<strong>da</strong>gad, vin <strong>da</strong>galevia, im Cemi codviT savsem,_ <strong>me</strong>ubneba mami<strong>da</strong>._ ar gZinavs, mami<strong>da</strong>? _ vekiTxebi Sercxvenili <strong>da</strong> Tavze sabans vifareb._ <strong>da</strong>iZine, biWo, _ i<strong>me</strong>orebs mami<strong>da</strong>. min<strong>da</strong>, <strong>da</strong>viZino, magram ra <strong>da</strong>maZinebs.triumfaluri SetevamarTalia, samxedros maswavlebels sisxls vuSrobdiT, magram am patara kacma Tavi<strong>ise</strong> Segvayvara, sixaruliT cas vewieT, rodesac Cveni klasis <strong>da</strong>mrigeblad <strong>da</strong>niSnes.axla igi rogorc sakuTar Svilebs, <strong>ise</strong> gvijavrdebo<strong>da</strong>, gviyviro<strong>da</strong>, xan<strong>da</strong>xanaliyursac gvaW<strong>me</strong>v<strong>da</strong> <strong>da</strong> xmis CaxleCamde ibrZo<strong>da</strong> pedsabWoze, Tu ro<strong>me</strong>li<strong>me</strong> Cvenganisskoli<strong>da</strong>n garicxvis sakiTxi idga.ar yofila SemTxveva, levan maswavlebels ro<strong>me</strong>li<strong>me</strong> moswavlis mSobeli<strong>da</strong>ebarebinos skolaSi Svilis cudi saqcielisaTvis._ aq <strong>me</strong> var Tqveni mSobeli, an <strong>da</strong>gxocavT, an kacebad gamogiyvanT! _ yviro<strong>da</strong> <strong>da</strong>magi<strong>da</strong>ze <strong>ise</strong> magrad urtyam<strong>da</strong> muSts, <strong>me</strong>re erTi kvira veRar Sli<strong>da</strong>, misi gakveTilebimainc yvela gakveTils gverCivna, imitom, rom levan maswavlebels sufsis WalaSigavyavdiT sa<strong>me</strong>cadinod. gagvyof<strong>da</strong> or mosisxle banakad _ germanelebad <strong>da</strong> wiTlebad,gogoebs sanitrebad niSnav<strong>da</strong>, orTave banakis Stabis ufrosad TviTon dgebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> iyoqristes tirili, ZmaTa sisxlis Rvra, sangrebSi Caxtoma, yurebis axleCa, kopebis<strong>da</strong>sma, sufsis xan erTi napiris aReba `vaSas~ ZaxiliT <strong>da</strong> `<strong>da</strong>gvnebdis~ RrialiT, xan<strong>me</strong>oresi. <strong>me</strong> germanelebis sar<strong>da</strong>li viyavi yovelTvis <strong>da</strong> Tu vin<strong>me</strong> Cia, Wiriani <strong>da</strong>glaxaki iyo, yvela Cems aseulSi iyri<strong>da</strong> Tavs, imitom rom Cven, germanelebs ar un<strong>da</strong>gagvemarjva; samagierod, yvela vaJkaci <strong>da</strong> mosuli biWi Tavawyvetili no<strong>da</strong>ra TavasaseulSi iyo, isini, rogorc wiTlebi, mu<strong>da</strong>m imarjvebdnen, ase rom mTeli Cemi


avSvoba, vidre namdvili omi ar gaTav<strong>da</strong>, xan tyve viyavi, xan <strong>da</strong>Wrili, xan moene, xanjaSuSi, xan diversanti <strong>da</strong> xan mkv<strong>da</strong>ri.dRes <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>iRvreba ZmaTa sisxli. pirveli ori gakveTili samxedro gvaqvs <strong>da</strong> omigarduvalia. omis Semdeg, Tu vin<strong>me</strong> ga<strong>da</strong>vrCiT cocxali, kol<strong>me</strong>urneobaSi un<strong>da</strong> wavideT<strong>da</strong> qalebs Cais krefaSi mivexmaroT.maisia axla. mtkavelze auyria ylortebi buCqebs <strong>da</strong> ver aswreben qalebi krefas;Cven rom ar mivexmaroT, gaoxrdeba es Cveni marCenali mcenare, ga<strong>da</strong>yruvdeba,ga<strong>da</strong>mwifdeba <strong>da</strong> gaTavdeba...yovel wels gavyavarT moswavleebi Cais sakrefad <strong>da</strong> Cvenc yovel welssixaruliT gavrbivarT plantaciebSi, calke imis sixaruliT, rom fronts vexmarebiT,xolo calke imis sixaruliT, rom SromadReebs gviweren, kidev aqvs Cvens sixarulserTi patara mizezi: Cais krefa raa. uRelSi Seveb<strong>me</strong>viT xarebiviT <strong>da</strong> mTel sufsisWalas ga<strong>da</strong>vxnavT, oRond swavla nu iqneba.or rigad <strong>da</strong>wyobilebi mivabijebT sufsis WalaSi.gogoebi areulad modian, xatia mohyavT, xatia raRacas yveba, gogoebi xmamaRlakarkaceben._ erTi, ori, sami; erTi ori, sami... _ gviTvlis levan maswavlebeli <strong>da</strong> gverdzemogvyveba. xan<strong>da</strong>xan waikuntruSebs, fexs agviwyobs <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v gviTvlis:_ erTi, ori, sami, mamalaZe, auwyve fexi! erTi, ori, sami, kalan<strong>da</strong>Ze, awie Tavi! _axla win ga<strong>da</strong>gvirbens levan maswavlebeli, saxiT Cvenken dgeba, ukuRma miabijebs <strong>da</strong>gvamxnevebs._ samwyobro nabijiiiT! _ Cven fexebs, rac SegviZlia, maRla vwevT <strong>da</strong> ga<strong>me</strong>tebiTvurtyamT miwas._ arwivebi xarT, namdvili arwivebi aba, simRera...mters rom gulSi moxvdeba,<strong>me</strong>brZols gauxardeba,maSin akakandeba,varalalo,Cveni tyviamfrqvevebi...viwyeb <strong>me</strong>...maSin akakandeba,varalalo,Cveni tyviamfrqvevebi...itaceben Cems xmas biWebi <strong>da</strong> gugunebs sufsis Wala, _ mivdivarT levan maswavleblisarwivebi zogi mamis, zogi Zmis, zogi biZis gamonacvali Sarvlebisa <strong>da</strong> xalaTebisfarTxuniT. mivapartyunebT zogi wuRas, zogi kaloSs, zogi qalamans, zogi SiSvelafexs sufsis Walis gril silaze; pir<strong>da</strong>fCenilebi vylapavT dilis oxSivarSi areulmiwis saocrad gemrielsa <strong>da</strong> sasiamovno mtvers <strong>da</strong> xmis CaxleCamde vbRaviT:maSin akakandeba,varalalo,Cveni tyviamfrqvevebi..._ jgufooo.... _ gaagrZela levan maswavlebelma, Cven fexebis partyuns movumateT,_ sdeq, erTi, ori! _ adgilze gavqvavdiT._ marcxnisaken! _ SemovtrialdiT zogi marjvniv, zogi marcxniv._ vai, Tqvens patrons ubedurs, Tavisuflad <strong>da</strong> <strong>da</strong>iSaleT awi! _ Tqva levanmaswavlebelma <strong>da</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong> kaklis CrdilSi. xuTwuTiani Sesvenebis Semdeg levanmaswavlebeli adga:


_ dRevandeli brZolis amocana aseTia: germanelebi gamagrdnen volgis marcxenanapirze, _ xeli gamoiSvira jer Cemken, <strong>me</strong>re sufsisken, _ Tqveni amocanaa, _ axlaxeli no<strong>da</strong>ra Tavasken gaiSvira, _ amoagdoT germaneli <strong>da</strong>mpyroblebi sangrebi<strong>da</strong>n,CaebaT maTTan xelCarTul brZolaSi, gaanadguroT, narCenebi garekoT volgis marjvenanapirze, miyveT kval<strong>da</strong>kval, ar acaloT Casangreba <strong>da</strong> sdioT samoci kilo<strong>me</strong>triukuqceul mters._ samoci bevria maswavlebelo! _ SeeSin<strong>da</strong> no<strong>da</strong>ra Tavas._ nu geSinia, magdens verc Cven virbenT, _ <strong>da</strong>vamSvide._ gogoebo, savele hospitali aq iqneba, nigvzis ZirSi. xatia, Sen mTavari eqimiiqnebi, nata, kakano, Tina _ mowyalebis debi. aT saaTsa <strong>da</strong> nul-nul wuTze viwyebieriSs.levan maswavlebelma majis simsxo jaWvebiT <strong>da</strong>bmuli, urmis TvaliviT saaTiamoaTria Sarvlis jibi<strong>da</strong>n, <strong>da</strong>xe<strong>da</strong>, yurTan gaixaWuna, xeli Caiqnia, saaTi <strong>ise</strong>v jibeSiCaido <strong>da</strong> ganagrZo:_ soso mamalaZe, waiyvane Seni armia <strong>da</strong> ganlagdiT volgis piras, sangarSi._ waviyvano, Torem ar <strong>da</strong>lewon yvelaferi, ra armiaa es gaRletilebi?.. maTxoveTdRes, maswavlebelo, no<strong>da</strong>ria Tava <strong>da</strong> magaT de<strong>da</strong>s vutireb._ laparaki! no<strong>da</strong>r kalan<strong>da</strong>Ze, <strong>da</strong>ikave Seni adgili zeviT sangarSi!_ ar min<strong>da</strong>, maswavlebelo, erTxel Cven viqnebiT wiTlebi, ra moxdeba, _ Sevexvewemaswavlebels._ cota xans moicade <strong>da</strong> <strong>ise</strong> <strong>da</strong>gawiTlebT <strong>da</strong> <strong>da</strong>galurjebT, patronma ver gicnoT,_ gaikriWa no<strong>da</strong>ra Tava._ ras gvawvalebT, Tqve maTxovrebo, barem <strong>da</strong>gvnebdiT <strong>da</strong> gaTav<strong>da</strong> yvelaferi, _mirCia Tamaz qerqaZem._ vnaxoT! _ vTqvi <strong>da</strong> sangrisaken waviyvane Cemi armia, no<strong>da</strong>ramac waiyvana Tavisiarmia.sangris piras ganvalage jariskacebi <strong>da</strong> mivmarTe istoriuli sityvebiT:_ jariskacebo <strong>da</strong> oficrebo, Tqven dgaxarT didi istoriuli movlenis winaSe.dRes Tqven un<strong>da</strong> <strong>da</strong>umtkicoT no<strong>da</strong>ria Tavas, rom Tqven ara xarT tilianebi, mSiSrebi<strong>da</strong> glaxakebi. Tqvens win aris mdi<strong>da</strong>ri sufsis Wala. maisis blebiTa <strong>da</strong> uzarmazarisaivanobo msxliT, ro<strong>me</strong>lic, marTalia, jer mkvaxea, magram mainc iW<strong>me</strong>va, guSingavsinje. Tqven gSiaT, gwyuriaT <strong>da</strong> tanT ar gacviaT, Tu moigebT am mZi<strong>me</strong> brZolas, <strong>me</strong>Tqven SegmosavT, gagaZRebT <strong>da</strong> <strong>da</strong>gapurebT. Tu wavagebT am brZolas, maSin gvelodebasircxvili, tyveoba <strong>da</strong> gayinul sufsaSi banaoba, geyurebaT?_ gveyureba! _ amoikvnesa jarma._ axikeT aba axla goroxebi <strong>da</strong> CaZveriT sangarSi! _ jari Casangr<strong>da</strong>.etyobo<strong>da</strong>, wiTlebic Casangrdnen, radgan arc erTi aRar Can<strong>da</strong> <strong>da</strong> levanmaswavlebelma niSani mogvca, <strong>da</strong>iwyeTo. pozicia Ria iyo, xelisguliviT gaSlilWalaSi arc erTi buCqi ar izrdebo<strong>da</strong>, mxolod didroni kaklebi idga Cvens Soris<strong>me</strong>Cxrad gafantuli. samar<strong>ise</strong>buri siCu<strong>me</strong> Camovar<strong>da</strong>. xis Tofebis lulebi <strong>da</strong>vasveneTsangris win miwayrilze. gverdiT goroxebi SemoviwyveT yumbarebiviT <strong>da</strong> gavinabeT.mowinaaRmdegis banaki<strong>da</strong>n pirveli no<strong>da</strong>ra Tava amoZvra, <strong>me</strong>re xeli <strong>da</strong>uqnia Tavisianebs,_ gamomyeviTo <strong>da</strong> xoxviT <strong>da</strong>iZra Cvensken. misi Tavi veeberTela kvaxiviT mogorav<strong>da</strong>WalaSi._ magis Tavs mainc ar avacileb... _ Tqva otia kalan<strong>da</strong>Zem <strong>da</strong> didi goroximoamza<strong>da</strong>._ uCemod ar esroloT! _ gaveci brZaneba.


_ Tu adgnen, <strong>me</strong>re veRar SevaCerebT, axlave <strong>da</strong>vxocoT jobia, _ Tqva solomonJRentma._ jer ver mivwvdebiT, axlos movuSvaT, _ Tqva ro<strong>me</strong>o WanuyvaZem.mowinaaRmdege gviaxlovdebo<strong>da</strong>. vicodi, maT xoxviT ar SeeZloT TiTo goroxze<strong>me</strong>tis wamoReba, amitom pirveli ieriSis mogeriebis i<strong>me</strong>di mqon<strong>da</strong>._ ar iCqaroT, biWebo, tyvia-wamali ar eyofaT. <strong>me</strong> rom getyviT, maSin isroleT, argabedoT <strong>da</strong> ar gamoekidoT, Torem xelCarTul brZolaSi magaTi momrevi ar varT. _gavafrTxile biWebi._ vaSaa! _ <strong>da</strong>ibRav<strong>da</strong> uceb no<strong>da</strong>ra Tavam, wamoxta <strong>da</strong> awyvetili mozveriviTgamoqan<strong>da</strong>. mas mTeli jari ahyva, morbodnen welSi moxrilebi, zigzagebiT._ vaSaa! _ <strong>ise</strong>v ibRav<strong>da</strong> no<strong>da</strong>ra Tavam._ zaxrumaaa! _ veRar moiTmina otia kalan<strong>da</strong>Zem <strong>da</strong> yumbara mTeli ZaliTga<strong>da</strong>isrola mowinaaRmdegisaken. mariliviT <strong>da</strong>ifSvna goroxi no<strong>da</strong>ras Tavze. mas Tofigauvar<strong>da</strong> xeli<strong>da</strong>n. adgili<strong>da</strong>n mowy<strong>da</strong> <strong>da</strong> kunZiviT gagor<strong>da</strong> miwaze._ cecxli! _ vikivle <strong>da</strong> goroxebis setyva wavi<strong>da</strong> mtris mimarTulebiT.jari Sedrka. miwas gaekra, <strong>me</strong>re forTxviT gabrun<strong>da</strong> ukan <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v sangrebSi CaZvra._ no<strong>da</strong>ra Tava, aRar gabedoT amoZroma, Torem <strong>da</strong>gxocavT yvelas! _ gavZaxe <strong>me</strong>._ axla Semaxe<strong>da</strong> magis SublisaTvis <strong>da</strong> momkla <strong>me</strong>re, _ inatra otia kalan<strong>da</strong>Zem._ Tu Cagvigdes xelSi, gagvfcqvnian leRviviT, _ Tqva eduar<strong>da</strong> jabuam._ araviTari panika! _ <strong>da</strong>vabriale Tvalebi._ cofiani ZaRliviTaa axla magi gaxelebuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>gvWams yvelas, _ gamafrTxilakaJura gaguam._ visac eSinia, ager TeTri droSa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>vides, _ vTqvi <strong>me</strong> <strong>da</strong> cxvirsaxociamoviRe jibi<strong>da</strong>n._ sosoia mamalaZe, <strong>da</strong>gvnebdiT girCevnia! _ gaisma uceb wiTlebis sangri<strong>da</strong>n._ ro<strong>me</strong>li xar, amodi zeviT, Tu vaJkaci xar! _ gavZaxe <strong>da</strong> sangri<strong>da</strong>n amovZveri._ <strong>me</strong> var, gurama TavberiZe! _ <strong>da</strong>iZaxa mterma <strong>da</strong> mTeli taniT amoimarTa._ <strong>me</strong>ore Tavgasiebuli sa<strong>da</strong>a?_ ro<strong>me</strong>li?_ mTlad ufrosi!_ ager var <strong>da</strong> girCevnia, Cagvbarde cocxlad, samamde viTvli, <strong>me</strong>re gadmovdivarxelCarTulSi, _ <strong>da</strong>iZaxa no<strong>da</strong>ram <strong>da</strong> isic amoimarTa mTeli taniT sangri<strong>da</strong>n._ dediSenis Svili xar <strong>da</strong> gabe<strong>da</strong>v! _ gavZaxe <strong>me</strong>.no<strong>da</strong>ram raRac brZaneba gasca. mTeli misi jari amoZvra, sangris gaswvriv <strong>da</strong>dga._ amodiT, biWebo, <strong>da</strong> goroxebi moamzadeT! _ gaveci <strong>me</strong>c brZaneba.biWebi amovidnen <strong>da</strong> aqeT-iqiT amomidgnen gverdSi._ mgoni, viRupebiT! _ waiSina TavSi xeli ro<strong>me</strong>o WanuyvaZem._ erTi! _ <strong>da</strong>iwyo Tvla no<strong>da</strong>ra Tavam._ gagiwyra R<strong>me</strong>rTi!_ ori!_ SegaWa<strong>me</strong> <strong>da</strong>mpali Rori!_ ornaxevari!.. _ Segvico<strong>da</strong> no<strong>da</strong>ra Tavam, Cems rigebSi CurCuli aty<strong>da</strong>._ sosoia, gadmodi Cvens mxareze, sanam droa! _ <strong>da</strong>miZaxa Tamaz qerqaZem._ ver vuRalateb amxanagebs!_ gadmodi <strong>da</strong> gapatiebT._ ra mWirs Seni sapatiebeli, ubeduro!_ gadmodi, sosoia mamalaZe, Cvenken, Tu ar mogewonos, <strong>ise</strong>v ga<strong>da</strong>di.


_ <strong>da</strong>gvnebdi, aba, tyveebs karaqs <strong>da</strong> TeTr purs vaW<strong>me</strong>vT, ase varT, a, kisramde! _<strong>da</strong>miZaxa no<strong>da</strong>ram <strong>da</strong> nikapis qvemoT xeli gaisva._ getyobaT, getyobaT, Wipi xerxemalze rom gaqvT akruli._ sami! _ <strong>da</strong>iRriala no<strong>da</strong>ram, <strong>me</strong>re `vaSao~ <strong>da</strong> <strong>da</strong>iZra uZleveli armia Cvenken._ cecxli! _ vikivle <strong>ise</strong>v. sami goroxi <strong>da</strong>ifSvna erTad no<strong>da</strong>ras Tavze, magrammisi ga<strong>da</strong>reuli jaris gaCereba aRar SeiZlebo<strong>da</strong>._ vaSaa! _ Rrialebdnen isini <strong>da</strong> <strong>ise</strong> <strong>da</strong>gviaxlovdnen, ukve <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>di maT anTebulTvalebs._ vai<strong>me</strong>e! _ ibRavla Cems rigebSi viRacam <strong>da</strong> yvelaferi airia erTmaneTSi:mogverdi, kvanti, panRuri, pwkena, Cq<strong>me</strong>ta, goroxis <strong>da</strong>fSvna Tavze, <strong>ise</strong>v kvanti <strong>da</strong> <strong>ise</strong>vpanRuri, <strong>da</strong>iwyo xelCarTuli brZola._ ras Svebi, biWo!_ maswavlebelo, yuri!_ SarvalSi xeli, mamaCemisaa!_ pleni xar!_ mkv<strong>da</strong>ri var, mkv<strong>da</strong>ri!_ awie xeli!_ CamouSvi joxi <strong>da</strong> avwev!.._ <strong>da</strong>yare iaraRi!.._ sad maqvs iaraRi?!_ <strong>da</strong>tove saxelo, Se upatrono!.._ am viriSvils marTla germaneli vgonivar!_ saxeSi nu mafurTxeb!_ gamiSvi, aba, cxvirSi xeli!_ es vin yofila, kaco, marTla mklav?!<strong>me</strong>re yvelaferi <strong>da</strong>wynar<strong>da</strong>, mxolod mZi<strong>me</strong> qSena ismo<strong>da</strong>. <strong>me</strong> ori kaci mimaTrev<strong>da</strong>Stabisaken fexebiT, demoralizebuli Cemi jari ki xelebaweuli moabijeb<strong>da</strong> CemsgverdiT.mimiyvanes <strong>da</strong> <strong>da</strong>magdes levan maswavleblis fexebTan._ amxanago Stabis ufroso! _ gamoeWima maswavlebels no<strong>da</strong>ra Tava, _ TqvenibrZaneba Sesrulebulia, mowinaaRmdegis jari ganadgurebulia, volgis marcxena napiriaRebulia, Cveni jari ganagrZobs triumfalur marSs <strong>da</strong>savleTisken. msxverpliTiTqmis ar aris. tyved CavigdeT germaneli generali sosoia mamalaZe, ager agdia!_ sosoia, <strong>ise</strong>v tyve xar, Se gaWirvebulo? _ mkiTxa xatiam. yvelam gaicina.ga<strong>me</strong>cina <strong>me</strong>c. avdeqi <strong>da</strong> Sarvlis bertyva <strong>da</strong>viwye._ <strong>da</strong>isveneT axla, biWebo, naxevari saaTi <strong>da</strong> <strong>me</strong>re hai<strong>da</strong> kol<strong>me</strong>urneobaSi.yiJiniT gaveqaneT sufsisaken <strong>da</strong> mowyurebuli naxiriviT SevcvivdiT civ wyalSi.naxevari saaTis Semdeg yvelani CrdilSi viweqiT uxmod <strong>da</strong> zRapariviT lamaz <strong>da</strong>lurj cas SevcqerodiT. levan maswavlebelic gulaRma iwva <strong>da</strong> nebivrad aboleb<strong>da</strong>papiros `temps~. misi Tambaqos suni saamod gviRitineb<strong>da</strong> cxvirSi. farTod vberavdiTnestoebs <strong>da</strong> Rrmad visunTqavdiT haers; albaT, yvelas gvqon<strong>da</strong> TuTuni, magrampapiross omis dros sul sxva eSxi <strong>da</strong> gemo hqon<strong>da</strong>, ocneba iyo CvenTvis papirosi <strong>da</strong>axla, rodesac es papirosi ase axlo iyo, sul ori fexis nabijze, verc erTi vervbe<strong>da</strong>vdiT avmdgariyaviT <strong>da</strong> gveTxova maswavleblisaTvis erTi Reri, rom TiTo-TiTonafazi <strong>da</strong>gvertya <strong>da</strong> Semdeg mTeli weliwadi gvetrabaxa, _ papirosi `tempi~ movwieo.no<strong>da</strong>ra Tavam mainc ver moiTmina, Tvali Camikra <strong>da</strong> mujluguni gamkra _ midi,Txoveo. xeliT vaniSne: giJi xom ara xar-<strong>me</strong>Tqi, _ midio, <strong>da</strong><strong>me</strong>jRana no<strong>da</strong>ra <strong>da</strong> gavbede.


_ maswavlebelo!.._ ra iyo, mamalaZe?! _ mkiTxa maswavlebelma <strong>da</strong> <strong>ise</strong>Ti nafazi <strong>da</strong>artya, gulikinaRam SemiRon<strong>da</strong>._ maswavlebelo, gamigonia, sikvdilmisjil kacs sikvdilis win Txovnasusrulebeno, marTalia?_ marTalia! _ Tqva maswavlebelma <strong>ise</strong>, TiTqos aTjer mainc yofiliyosikvdilmisjili._ xom var, maswavlebelo, tyve germaneli generali?_ ki xar!_ ese igi, <strong>da</strong>mxvretT xom?_ Tu gamotydebi, ar <strong>da</strong>gxvretT! _ gaicina maswavlebelma._ ar gamovtydebi! _ vTqvi vaJkacurad._ ara<strong>da</strong>, <strong>da</strong>gxvretT, _ Seikra warbi maswavlebelma._ ho<strong>da</strong>, sikvdilis win SemisruleT erTi Txovna, maswavlebelo!_ SevusruloT? _ hkiTxa man gamarjvebuli armiis sar<strong>da</strong>ls._ <strong>me</strong> mgoni, didi sircxvili <strong>da</strong> didi sim<strong>da</strong>ble iqneba Cveni mxri<strong>da</strong>n, rom arSevusruloT! _ Tqva no<strong>da</strong>ra Tavam mTeli seriozulobiT._ Tqvi, biWo, ra gin<strong>da</strong>? _ molba maswavlebeli._ erTi papirosi mogveciT, maswavlebelo, mTel klass, ager gaviqceviT <strong>da</strong> <strong>ise</strong>movwevT, Tqven arc ki <strong>da</strong>ganaxvebT, _ <strong>da</strong>vejRane.maswavlebeli moulodnelobisagan gaSra, <strong>me</strong>re erTbaSad aenTo:_ rao? vis ube<strong>da</strong>vT Tqven magas. <strong>me</strong>, levan gurieliZes, pe<strong>da</strong>gogs, omis veterans,Tqven, Cems mowafeebs mogceT papirosi Cemi jibi<strong>da</strong>n amoRebuli, Cemi xeliT mogceTpapirosi, gagifuWoT filtvebi, guli, sisxli?! miTxariT, rom <strong>me</strong>xumreT, ToremgavgiJdebi axla!_ gexumreT, maswavlebelo, mapatieT! _ vTqvi SeSinebulma <strong>da</strong> gverdze ga<strong>da</strong>vjeqi.moswavleebi gainabnen. maswavlebeli erTxans Relav<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re Tan<strong>da</strong>Tan <strong>da</strong>wynar<strong>da</strong> <strong>da</strong><strong>ise</strong>v wamowva._ papirosio, uyure Sen? <strong>me</strong> Tqven gaCvenebT papiross!_ maswavlebelo, _ <strong>da</strong>iwyo uceb xatiam, ro<strong>me</strong>lic mTeli saubris dros wynarad<strong>ij<strong>da</strong></strong> <strong>da</strong> yurs gvigdeb<strong>da</strong>, _ Cems sicocxleSi ar gamikeTebia aseTi ram, rasac axlavakeTeb, <strong>me</strong> jaSuSi ara var, magram ar SemiZlia, ar giTxraT: weRan, Tqven rom sufsispiras CabrZandiT, Tqveni kiteli<strong>da</strong>n biWebma papirosi moipares <strong>da</strong> erTi Reri TofiswamliT gatenes, Cven mainc ar gvawevinebso; magaT egonaT, rom ver <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, vercgavigonebdi._ gagiJdi, gogo? styuis, maswavlebelo! _ viyvire._ SegeSin<strong>da</strong>? _ Tqva ironiulad xatiam <strong>da</strong> Tvalebi <strong>da</strong>afaxula._ a, masea saq<strong>me</strong>? _ ikiTxa maswavlebelma <strong>da</strong> <strong>ise</strong> gadmogvxe<strong>da</strong>, Tvali vergavusworeT verc erTma._ sulelia, gatyuebT, maswavlebelo! _ Tqva axla no<strong>da</strong>ra Tavam._ TviTonaa suleli <strong>da</strong> styuis, maswavlebelo! _ gai<strong>me</strong>ora xatiam.gaocebuli klasi pir<strong>da</strong>Rebuli ucqer<strong>da</strong> gakerpebul xatias._ ar <strong>da</strong>iZraT arc erTi adgili<strong>da</strong>n, _ CurCuliT Tqva gafiTrebulmamaswavlebelma <strong>da</strong> adga, mivi<strong>da</strong> kaklis <strong>totze</strong> Camokidebul kitelTan, jibi<strong>da</strong>n mTelikolofi `tempi~ amoiRo, gulmodgined <strong>da</strong>aTvaliera TviTeuli Reri, veraferi verSeatyo <strong>da</strong> xatias miubrun<strong>da</strong>:_ Tofis wamliT gatenes, ara?


_ ki, maswavlebelo, Cemi yuriT gavigone!_ kargi, aba, miyureT axla <strong>me</strong>, _ maswavlebelma marjvni<strong>da</strong>n marcxniv Camogviara, _soso mamalaZe, amoiRe papirosi <strong>da</strong> mowie, _ miTxra man <strong>da</strong> kolofi gamomiwo<strong>da</strong>._ ar min<strong>da</strong>, maswavlebelo!_ rao? ar min<strong>da</strong>o? axlave amoiRe <strong>da</strong> mowie!_ mafeTqebT, maswavlebelo?_ geubnebi, axlave mowie! _ ar mo<strong>me</strong>Sva maswavlebeli; jan<strong>da</strong>bas, vifiqre, Tvalebs<strong>da</strong>vxuWav <strong>da</strong> <strong>ise</strong> movwev, didi-didi, cxviri Se<strong>me</strong>trusos. aviRe papirosi, movukide <strong>da</strong>xarbad gavabole._ iago anTiZe, aiRe, oTar TavaZe, mokide xeli, kaJura gagua, Tvali gamiswore <strong>da</strong><strong>ise</strong> amoiRe, otia kalan<strong>da</strong>Ze..._ ar vewevi, maswavlebelo._ rao?_ ar vewevi, maswavlebelo, <strong>da</strong> ra vqna?_ ra qeni <strong>da</strong> mowie, Tavi Tu gecodeba! _ otiam gaabola <strong>da</strong> beglaras ZaRliviT<strong>da</strong>iwyo xveleba._ mklav, maswavlebelo? _ <strong>da</strong>ikvnesa gaguduli xmiT.mTel klass Camouriga maswavlebelma papirosi, kolofSi erTi ReriRa <strong>da</strong>rCa.maswavlebeli moSorebiT <strong>da</strong>dga <strong>da</strong> <strong>da</strong>Zabuli gviyureb<strong>da</strong>, ro<strong>me</strong>ls agvifeTqdebo<strong>da</strong>sabediswero papirosi pirSi.mTeli klasi vabolebdiT frTxilad, frTxilad, magram mainc gemrielad. <strong>me</strong>pira<strong>da</strong>d, rom movekali am papiross, aRar vCiodi, raki misi moweva <strong>me</strong>Rirsa._ nu inazebiT, male! _ gvaCqareb<strong>da</strong> molodinad qceuli maswavlebeli._ sul ar <strong>me</strong>Cqareba, sxvaTa Soris, _ Tqva otiam <strong>da</strong> nazad gaabola._ agaSena R<strong>me</strong>rTma, mSvenieri iyo! _ Tqva no<strong>da</strong>ra Tavam, bolo Rrma nafazi <strong>da</strong>artya,Tavisuflad amoisunTqa <strong>da</strong> namwvi balaxebSi ga<strong>da</strong>agdo._ Cemsasac ara uSav<strong>da</strong>! _ Tqva iago anTiZem <strong>da</strong> manac ga<strong>da</strong>agdo namwvi.mas oTar TavaZe, ro<strong>me</strong>o WanuyvaZe <strong>da</strong> sxvebi miyvnen.<strong>da</strong>vrCiT marto <strong>me</strong> <strong>da</strong> otia kalan<strong>da</strong>Ze. otiamac moiSora naRmi <strong>da</strong> mTeli klasi <strong>me</strong>SemomaCer<strong>da</strong> pirSi. maswavlebelma moTmineba <strong>da</strong>karga, cariel Tvalebad iqca. papiross<strong>da</strong>vxede. erTi didi nafazi <strong>da</strong> morCa, Tvalebi <strong>da</strong>vxuWe; movqaCe wvrilad, nel-nela <strong>da</strong>rodesac piris Rru sasiamovno kvamliT a<strong>me</strong>vso, stveniT gavgzavne filtvebSi. Tvalebigavaxile <strong>da</strong> papiross <strong>da</strong>vxede, papirosi aRar iyo, mTelma klasma amoioxra <strong>da</strong>maswavlebels Sexe<strong>da</strong>. Cven <strong>da</strong> maswavlebeli gaocebulebi SevcqerodiT erTmaneTs._ kidev <strong>da</strong>rCa erTi Reri <strong>da</strong> am bolo papirossac Sen moswev, soso mamalaZe. _miTxra maswavlebelma CurCuliT._ aRar min<strong>da</strong>, maswavlebelo, didi madlobeli var, momklavs amdeni nikotini._ soso mamalaZe... _ <strong>da</strong>iwyo <strong>ise</strong>v maswavlebelma._ es bolo papirosi Tqven moswieT, maswavlebelo, ar afeTqdeba, _ Tqva ucebxatiam. yvelam xatias SevxedeT. igi idga kaklis ZirSi <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>.uceb avCoCqoldiT, jer erTma <strong>da</strong>ifxukuna, <strong>me</strong>re <strong>me</strong>orem, <strong>me</strong>re viRacam Tavi verSeikava <strong>da</strong> aty<strong>da</strong> xarxari. didxans vgoravdiT. maswavlebeli erTxans Tavs ikaveb<strong>da</strong>,<strong>me</strong>re veRar moiTmina <strong>da</strong> isic axarxar<strong>da</strong> CvenTan erTad.rom <strong>da</strong>vwynardiT, maswavlebeli xatiasTan mivi<strong>da</strong>, xatiam igrZno maswavleblismoaxloveba <strong>da</strong> saxiT misken Semobrun<strong>da</strong>._ Sen ggonia, xatia, <strong>me</strong> papirosi <strong>me</strong>naneba magaTTvis?


_ ara, maswavlebelo, mindo<strong>da</strong>, biWebs moewiaT. axla magaT mTel wels eyofaTsatrabaxod, `tempi~ movwieTo. mapatieT, Cemo maswavlebelo...maswavlebelma loyaze mouTaTuna xeli xatias, <strong>me</strong>re mxarze ga<strong>da</strong>xvia <strong>da</strong> nelinabijiT waiyvana gzisken._ mamalaZe, moawyve jgufi <strong>da</strong> wamodiT! _ miTxra man._ jgufooo, <strong>da</strong>aadeq! _ gaveci gankarguleba. jgufi moewyo._ swordiT! s<strong>me</strong>na! koleqtivisken nabijiT iar! erTi, ori, sami; erTi, ori, sami!..gaviqeci <strong>da</strong> win <strong>da</strong>vudeqi jgufs._ arwivebi xarT, biWebo, namdvili arwivebi. samwyobro nabijiT! aba, simRera,Tqveni Wiri<strong>me</strong>! _ <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v atyapundnen sufsis WalaSi Cveni wuRebi, qalamnebi,kaloSebi, SiSveli fexebi. <strong>ise</strong>v afarTxundnen mwkrivSi ma<strong>me</strong>bis Tu Z<strong>me</strong>bis gamonacvalizomaze didi xalaTebi <strong>da</strong> Sarvlebi <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v agugun<strong>da</strong> WalaSi Cveni ZlevamosilisimRera:genacvale, raisao,ra kargad hkref Caisao,wreulsac Tu ver gaTxovdi,<strong>me</strong> wagiyvan gaisado...im maisis RamiT Cvenma armiam marTla <strong>da</strong>iwyo didi Seteva mTeli frontiT <strong>da</strong>triumfaluri marSiT <strong>da</strong>iZra <strong>da</strong>savleTisaken.aseTia cxovrebaormoc<strong>da</strong>sami wlis ivnisia axla. gaxurebuli banaobis, fexburTis, lelos,laxtis, Cilika joxis, grZeli viris, Wi<strong>da</strong>obisa <strong>da</strong> jarobis dro. skoli<strong>da</strong>n didixania <strong>da</strong>gviTxoves, magram sa<strong>da</strong>a laxti, sa<strong>da</strong>a fexburTi, veRar icnob Cems biWebs._ bondoia kuncxuria, wamodi, biWo, laxti gavaxuroT!_ gagiJdi, biWo, yana maqvs samarglavi!_ no<strong>da</strong>ra Tava, gveTamaSa fexburTi!_ ar mcalia, SeSa un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vxeTqo!_ otia, gamoiyvane Seni saxlikacebi <strong>da</strong> viWi<strong>da</strong>oT sairaoze!_ Wi<strong>da</strong>oba ki ara, Zlivs <strong>da</strong>vdivar, sosoia.vicodiT yvelam, kargad vicodiT, rom burTi ar iyo, vicodiT, rom arc erTs argvecala erTmaneTisaTvis, arc erTs ar gveburTavebo<strong>da</strong>, arc gveWi<strong>da</strong>vebo<strong>da</strong>, magrammainc yoveldRe viwvevdiT saTamaSod erTmaneTs, mainc yoveldRe vexvewebodiTerTmaneTs, erTi saaTiT ga<strong>da</strong>gvedo saq<strong>me</strong> rogor<strong>me</strong>, rom is <strong>da</strong>karguli dReebi<strong>da</strong>gvebrunebina, magram araferi gamodio<strong>da</strong>. iyo SemTxveva, SevikribebodiT xol<strong>me</strong>,gaviyofodiT, burTs avagdebdiT <strong>da</strong> <strong>me</strong>re uceb xan erTs gaaxsendebo<strong>da</strong> raRac, xan<strong>me</strong>ores, xan <strong>me</strong>sa<strong>me</strong>s, v<strong>me</strong>CxerdebodiT, v<strong>me</strong>CxerdebodiT <strong>da</strong> vtovebdiT ga<strong>da</strong>xvnassaswauliT ga<strong>da</strong>rCenil moe<strong>da</strong>ns.sul sxvanairad <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>diT axla sofels <strong>da</strong> sofelic sxva TvaliT gviyureb<strong>da</strong>.erT diliT <strong>me</strong>zoblis qali maka movi<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong> sTxova:_ nadi myavs, Cemo qeTevan, <strong>da</strong> <strong>da</strong>maxmare Seni kaci!_ wayevi, mami<strong>da</strong>, _ miTxra mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> <strong>me</strong> wavyevi makas, rogorc kaci. rogorckacma, <strong>ise</strong> vimuSave saRamomde makasTan. kaciviT vsvi Rvino, <strong>da</strong>vTveri <strong>da</strong> kaciviT<strong>da</strong>vaxvele WiSkarTan, rodesac Sin <strong>da</strong>vbrundi, <strong>da</strong> vigrZeni, rogor kaciviT momiara


mami<strong>da</strong>m im RamiT <strong>da</strong> zustad <strong>ise</strong> <strong>da</strong>miTbila fexebi Zilis win, rogorc samuSao<strong>da</strong>n<strong>da</strong>brunebul <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rlil babuas uTbileb<strong>da</strong> xol<strong>me</strong> bebia.ormoc<strong>da</strong>sami wlis ivnisis Tbili saRamo iyo. mami<strong>da</strong>m kodi gadmoapirqvava gobze,gverdebze xeli moupartyuna <strong>da</strong> aswia. gobze ori peSvi fqvili eyara. mami<strong>da</strong>m cxeliwyali <strong>da</strong>asxa zed <strong>da</strong> cali xeliT zantad <strong>da</strong>uwyo zela, TavCaRunuli <strong>ij<strong>da</strong></strong> gobTan <strong>da</strong>gauTaveblad didxans zel<strong>da</strong> fqvils, ro<strong>me</strong>lic TvalebSi Sesayrelad ar eyofo<strong>da</strong> kacs.<strong>me</strong> <strong>da</strong>vinaxe uceb, rogor <strong>da</strong>eca gobze jer erTi, Semdeg <strong>me</strong>ore kurcxali..._ ra gatirebs, mami<strong>da</strong>? _ vkiTxe, Tumca mSvenivrad vicodi, ra atireb<strong>da</strong>._ esaa, sosoia, <strong>me</strong>ti ar aris, _ Tqva man <strong>da</strong> xelisguliT maCvena comi.xma ar amomiRia. mami<strong>da</strong>m TiTebi jiqaniviT Cawura gobSi <strong>da</strong> momibrun<strong>da</strong>:_ Tqvi ra<strong>me</strong>, soso, biWo, ra vqnaT?_ qeTo maswavlebelo! _ <strong>da</strong>iZaxa ezoSi xatiam._ modi, xatia! _ gavZaxe <strong>me</strong>, xatia samzareuloSi Semovi<strong>da</strong>._ gamarjoba Tqveni!_ gagimarjos, xatia, _ Tqva mami<strong>da</strong>m. samfexa <strong>da</strong>vudgi xatias <strong>da</strong> <strong>da</strong>vsvi. <strong>me</strong>re o<strong>da</strong>Siavedi <strong>da</strong> ukana oTaxSi Sevedi. didxans vijeqi saojaxo skivrTan. <strong>me</strong>re movkide xeli<strong>da</strong> gaWirvebiT gamovaTrie gareT. samzareuloSi rom Sevitane, mami<strong>da</strong> gakvirvebisaganfexze wamodga._ ra aris, biWo, es? _ mkiTxa man._ amaSi mamaCemis <strong>da</strong> de<strong>da</strong>Cemis tansac<strong>me</strong>li awyvia!_ <strong>me</strong>re?_ <strong>me</strong>re, un<strong>da</strong> gavyidoT agi!_ gagiJdi, biWo? _ SeeSin<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s._ waviReb amas <strong>da</strong> nabeRlavSi simindze ga<strong>da</strong>vcvli._ xatia geyureba, ras ambobs? _ hkiTxa mami<strong>da</strong>m xatias._ <strong>me</strong>yureba! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> Tavi <strong>da</strong>aqnia._ amas nabeRlavSi waviReb <strong>da</strong> simindze ga<strong>da</strong>vcvli. aba, ase xom ar viqnebiT?_ sosoia, waiRe <strong>da</strong> <strong>da</strong>dgi iq, sai<strong>da</strong>nac Camoitane, _ Tqva mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> xma Cauwy<strong>da</strong>.skivrs Tavi avxade <strong>da</strong> yelSi raRac ga<strong>me</strong>Cxira. <strong>me</strong>re skivrSi xeli Cavyavi <strong>da</strong>mamaCemis tyavis qurqi amoviRe. yovel zafxuls amomqon<strong>da</strong> skivri<strong>da</strong>n gasamzeureblad,magram arasdros Soreuli, Zalian Soreuli siyvarulisa <strong>da</strong> mokrZalebis <strong>me</strong>tiaraferi migrZvnia am qurqis mimarT, axla ki Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong>, <strong>ise</strong> Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong> qurqis, TiTqoscocxal kacs ZaliT vxdidi <strong>da</strong> isic morCilad <strong>da</strong> mSvi<strong>da</strong>d matan<strong>da</strong>._ amasac waviReb, amasac, gesmis Sen? patara aRara var <strong>da</strong> Wkuas nu maswavli! _viyvire <strong>da</strong> tuCebi amikankal<strong>da</strong>._ nu izam, sosoia mami<strong>da</strong>, magas! _ mTxova mami<strong>da</strong>m._ waviReb, waviReb, itire ramdenic gin<strong>da</strong>, am Ceqmasac waviReb, am Sarvalsac, amxalaTsac! _ vyvirodi <strong>da</strong> skivri<strong>da</strong>n vyridi tansac<strong>me</strong>ls. uceb xma Camiwy<strong>da</strong>... xalaTisqveviT orad gakecili vardisferi kaba ido. uxmod amoviRe, gavSale, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v<strong>da</strong>vkece, Tavis adgilze <strong>da</strong>vde, zevi<strong>da</strong>n mamis Sarval-xalaTi <strong>da</strong>vafine <strong>da</strong> skivri<strong>da</strong>vxure._ Ceqmas <strong>da</strong> qurqs waviReb, mami<strong>da</strong>, <strong>me</strong>ts arafers, Sen nu tiri. manaseTavarTqilaZis virs waviyvan <strong>da</strong> nabeRlavSi waviReb simindze ga<strong>da</strong>sacvlelad.mami<strong>da</strong> xmas ar iReb<strong>da</strong>._ xvalve waval!_ <strong>me</strong>c gamogyvebi! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> adga.


* * *adre diliT <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia manase TavarTqilaZis ezoSi videqiT <strong>da</strong> gaZvaltyavebulvirs zurgs vuuTovebdiT._ virs didi yurebi aqvs, biZiebo, magram kacis cota eyureba, jiutia viri,mofereba un<strong>da</strong>, <strong>da</strong>yvaveba un<strong>da</strong> <strong>da</strong> zrdilobiani mopyroba, _ gvarigeb<strong>da</strong> Wkuas manase <strong>da</strong>kexs adgam<strong>da</strong>._ ga<strong>da</strong>yveba axla Sens virs sosoia, siyvaruls auxsnis gzaSi! _ uTxra xatiam._ ar auxsnis <strong>da</strong> wixlic icis virma. Sen, Cemo biZia, viri cxeni xom ar ggonia,saiTac <strong>da</strong>uwkapuneb, iqiT rom gamogyveba?.. ara, babaia. virma icis Tavisi fasi._ rac ar un<strong>da</strong> iyos, manase biZia, viri mainc viria!_ araa, biZia, mTlad mase saq<strong>me</strong>, napoleonma Tur<strong>me</strong> virebiT aiRo egvipte, Sen xarCemi batoni, <strong>da</strong> virebma SegvanarCunebies agi kavkasia, zarbazani magaT hqon<strong>da</strong>T Tur<strong>me</strong>mTaze <strong>da</strong> tyvia-wamali, aba, cxeni <strong>da</strong> manqana iq ras avido<strong>da</strong>._ axla cxeni rom mogiyvanon, ar gaucvlidi am virSi?_ viri ki ar var, biWo, amiTaa, suli rom midgas. _ gamijavr<strong>da</strong> manase <strong>da</strong> virskexi <strong>da</strong>adga, virs bawarSi wavavle xeli <strong>da</strong> WiSkrisaken <strong>da</strong>vqaCe._ orive erTad ar <strong>da</strong>jdeT zed, biZiebo, rigrigobiT <strong>da</strong>jeqiT, Torem <strong>da</strong>vardebagzaSi, Tu gajiut<strong>da</strong>, gavaze <strong>da</strong>ajeqiT, icocxle, maSin garekavs._ ki, manase biZia, ki, _ <strong>da</strong>amSvi<strong>da</strong> xatiam._ gogo, Sen amasaviT Steri rom xar, ki vici, magram mamaSens ara aqvs Wkua, amga<strong>da</strong>reuls rom gatans?_ nu geSinia, manase biZia!_ aba, WkuiT iyaviT, ese igi, viris qira, erTi baTmani simindi Cemia, xom?_ ki, manase biZia!besarion biZiam xviTosaviT Camabara xatia, _ ar <strong>da</strong>mRupoo, _ <strong>me</strong>re Tavisi orpiracentrali ga<strong>da</strong>mki<strong>da</strong> mxarze _ iqneb gabriyvdes vin<strong>me</strong> <strong>da</strong> mogces simindi Sigo. _soflis bolomde gamogvacila <strong>da</strong> iq idga, vidre Tvals ar mivefareT.* * *viri maSin <strong>ise</strong>Tive ucxo movlena iyo guriaSi, rogorc ucxoeli turisti CvensqveyanaSi omamde. vadgivarT nabeRlavis mtvrian gzas <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia <strong>da</strong> mogvdeven ukansoflis bavSvebi yiJiniT. <strong>me</strong> mrcxvenia <strong>da</strong> vubRver bavSvebs. viri midis, mibakunobs <strong>da</strong>miapartyunebs usaSvelod did yurebs, xatia ki zis kexze Tamar dedofaliviT <strong>da</strong>iRi<strong>me</strong>ba._ ra un<strong>da</strong>T, sosoia Sengan mag baRnebs, viri ar unaxavT? _ <strong>me</strong>ubneba xatia._ Sen maklixar axla, enas moukeli, Torem <strong>da</strong>gabruneb saxlSi._ <strong>da</strong>vbrundebi, Tu gin<strong>da</strong>._ ijeqi mand <strong>da</strong> bevrs nu laparakob!_ gavCerebuliyaviT, sosoia, vin<strong>me</strong> mosaxlesTan._ sad un<strong>da</strong> gavCerdeT, gogo, Cvens sofelze uaresi gaRletili sofelia.gavdivarT sofli<strong>da</strong>n <strong>da</strong> suls viTqvamT.saRamos nabeRlavSi SevediT, pirvelsave mosaxlis karTan gavaCere viri <strong>da</strong> WiSkarsmivadeqi.


_ maspinZelo! _ <strong>da</strong>viZaxe <strong>me</strong>. ezoSi ori mamakaci gamovi<strong>da</strong>, erTi Suaxnis, wisqvilisdolabiviT saxe<strong>da</strong>kenkili; <strong>me</strong>ore _ Cemxela, cxvirgabuStuli biWi._ mobrZandiT! _ Tqva ufrosma <strong>da</strong> WiSkari gaaRo; viri ezoSi Caviyvane, xatiaCamovsvi <strong>da</strong> gamarjoba vTqvi._ vin xarT Tqven? _ mkiTxa nayvavilarma kacma._ tyavis qurqi <strong>da</strong> Ceqma gvaqvs, simindze vcvliT, xom ar gin<strong>da</strong>T?_ maCvene! _ miTxra nayvavilarma, xurjini<strong>da</strong>n amoviRe tansac<strong>me</strong>li <strong>da</strong> vaCvene.nayvavilarma Tvaliereba <strong>da</strong>uwyo._ agi viri Senia? _ mkiTxa cxvirgabuStulma._ ki!_ agi gogo raia Seni?_ araferi!_ magasac xom ar cvli simindSi? _ gaikriWa cxvirgabuStuli._ nu ikriWebi <strong>da</strong> nu gadmogiyria magi xronCebi, Torem gagibrtyeleb cxvirs._ vinaa, sosoia, magi? _ mkiTxa xatiam._ cxviria! _ vuTxari xatias. cxvirgabuStulma mxolod axla Seatyo xatiasusinaTloba._ agi gogo brmaia? _ mkiTxa gakvirvebulma._ brmaia, yrui ki ara, Se sulelo! _ vuTxari <strong>da</strong> xatiasTan axlos mivedi._ Sen, biZia, saCxubrad modi Tu savaWrod? _ mkiTxa nayvavilarma._ amoulese piri amas, rom <strong>da</strong>uRia saRoris kariviT <strong>da</strong> ar viCxubeb._ gaCerdi, biWo, Sen! _ gaujavr<strong>da</strong> nayvavilari cxvirgabuStuls <strong>da</strong> momibrun<strong>da</strong>, _biWo, am gagania sicxeSi paltos rom yidi, abreSumis Wia xom ara var, Cemi fexiTSevZvre parkSi._ Tu ar gin<strong>da</strong>, mo<strong>me</strong>ci ager._ mainc rogor yidi?_ ar vyidi, ori fuTi simindi min<strong>da</strong>!_ Sen ga<strong>da</strong>reuli xom ar xar?_ ki!_ aba, erT baTmans mogcem._ erTi baTmani magis jibeSi Caeteva._ ho<strong>da</strong>, gagivseb mag jibeebs <strong>da</strong> gavaTavoT vaWroba._ ra acvia, sosoia, mag kacs? _ mkiTxa xatiam._ ra acvia <strong>da</strong> <strong>da</strong>xeuli perangi! _ vuTxari <strong>da</strong> nayvavilari avaTvalier-CavaTvaliere._ ecvas, aba! mo<strong>me</strong>ci magi qurqi, _ miTxra xatiam <strong>da</strong> xeli gamomiwo<strong>da</strong>, qurqiga<strong>da</strong>veci._ CeqmaSi ra mogce? _ mkiTxa <strong>ise</strong>v nayvavilarma._ mag Ceqmasac agivsebT simindiT <strong>da</strong> <strong>da</strong>gvitove, _ gaikriWa <strong>ise</strong>v cxvirgabuStuli._ mainc ramdeni gin<strong>da</strong>? _ ar mo<strong>me</strong>Sva nayvavilari._ araferi!_ tyuila maZlev, aba?_ tyuila ager gyavs agi cxvirgasiebuli <strong>da</strong> magas mouare, _ vuTxari <strong>da</strong> CeqmagamovarTvi._ enas moukeli, biWo Sen, Torem Cagamxob am WaSi TaviT, xom ar ggonia, SeniTofis <strong>me</strong>Sinia? _ gabraz<strong>da</strong> nayvavilari._ wamodi, sosoia! _ miTxra xatiam. xatia virze Sevsvi <strong>da</strong> ezo<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>vediT.


_ gaaCere viri, sosoia, erT wuTs! _ miTxra xatiam. viri gavaCere. xatia ezoskenmibrun<strong>da</strong>: _ xom ar Sesulan saxlSi?mama-Svili ezoSi idga <strong>da</strong> gviyureb<strong>da</strong>._ ara._ biZia, virs ar iyidi? _ gasZaxa xatiam._ rad min<strong>da</strong>, gogo, viri? _ gaukvir<strong>da</strong> nayvavilars._ ori viri geyoleba saxlSi! _ gaucina xatiam.nayvavilarma piri <strong>da</strong>aRo, cxvirgabuStulma qvis Zebna <strong>da</strong>iwyo, magram Tofi romgadmoviRe, Tavi <strong>da</strong>aneba <strong>da</strong> mamamisis zurgs amoefara.<strong>ise</strong>v gavyeviT Saras, soflis boloSi gavediT, virma nabijs uklo._ sad varT, sosoia? _ mkiTxa xatiam._ soflis boloSi, xatia._ ra droa axla?_ <strong>da</strong>Ram<strong>da</strong>, xatia._ gavCerdeT, sosoia, vin<strong>me</strong>sTan, _ miTxra xatiam. bolo mosaxlis WiSkarTangavaCere viri._ maspinZelo! _ <strong>da</strong>viZaxe. odis aivanze Wraqiani mamakaci gamovi<strong>da</strong>._ ro<strong>me</strong>li xar? _ <strong>da</strong>iZaxa man._ sosoie var, mamalaZe, _ vupasuxe._ ro<strong>me</strong>li sosoie? _ gaukvir<strong>da</strong> maspinZels._ ro<strong>me</strong>li <strong>da</strong>... ra vici <strong>me</strong>... sosoie var!_ mobrZandi! _ mipasuxa maspinZelma, ezoSi gamoirbina, WiSkarTan movi<strong>da</strong>, WraqimogvanaTa <strong>da</strong> gakvirvebulma agvaTvalier-CagvaTvaliera samTave._ Ramis gaTeneba gvin<strong>da</strong>, biZia._ modi, biZiko, mobrZandi, _ Tqva maspinZelma <strong>da</strong> WiSkari gaaRo,CavediT ezoSi, xatia viri<strong>da</strong>n Camovsvi <strong>da</strong> xelCakidebuli waviyvane odisken.maspinZeli win migviZRo<strong>da</strong>._ mobrZandiT, biZiebo, mobrZandiT! _ ambob<strong>da</strong> igi <strong>da</strong> Wraqs xelisguls afareb<strong>da</strong>,ar Camiqreso._ am virs ra vuyo, biZia? _ vkiTxe maspinZels._ moxseni kexi <strong>da</strong> gauSvi ezoSi, gaRma ver ga<strong>da</strong>va <strong>da</strong> dilamde cotas waibalaxebs,_ miTxra maspinZelma. virs kexi avxade, ezoSi gavuSvi <strong>da</strong> xurjini mxarze ga<strong>da</strong>vikide._ kakano, kakano qalo! _ gasZaxa maspinZelma._ ra iyo, a<strong>da</strong>miano? _ gamofofin<strong>da</strong> aivanze Tavsafarwakruli Suaxansga<strong>da</strong>cilebuli qali._ stumrebi momyavs, kakano, <strong>da</strong> mogvxede, Tu qali xar._ mobrZandiT, batono! _ <strong>da</strong>facur<strong>da</strong> kakano <strong>da</strong> Semogvegeba.o<strong>da</strong>Si SevediT. xatia taxtze <strong>da</strong>vsvi <strong>da</strong> gverdiT movujeqi._ aqa mSvidoba! _ vTqvi <strong>da</strong>gvianebiT._ R<strong>me</strong>rTma mSvidoba nu mogiSalos! _ <strong>da</strong>mloca kakanom. oTaxSi uxerxuli dumiliCamovar<strong>da</strong>. maspinZlebi gakvirvebulebi gviyurebdnen <strong>da</strong> <strong>da</strong>jdomas ver be<strong>da</strong>vdnen. xatiagaRi<strong>me</strong>buli <strong>ij<strong>da</strong></strong> taxtze <strong>da</strong>, albaT, Cems <strong>da</strong>laparakebas elo<strong>da</strong>, <strong>me</strong> ki oTaxsvaTvalierebdi <strong>da</strong> sul ar vfiqrobdi imaze, rom maspinZlebs erTi suli hqon<strong>da</strong>T,rodis gaigebdnen, vin viyaviT <strong>da</strong> ra gvindo<strong>da</strong> aq. oTaxis or mopir<strong>da</strong>pire kuTxeSiTiTo taxti idga, erTze <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia vijeqiT axla; oTaxSi, taxtebis gar<strong>da</strong>, magi<strong>da</strong>cidga oTxskamSemowyobili, buxarTan kidev ramdeni<strong>me</strong> samfexa idga, <strong>da</strong> <strong>me</strong>ti araferi,kedelze ki ukanasknel Rilamde Sekrul jariskacis xalaTSi gamowyobili


gabrazebuli vaJkacis suraTi eki<strong>da</strong>, erTi vaJkacis ori suraTi erT CarCoSi.gakvirvebuli vuyurebdi am suraTs <strong>da</strong> mikvir<strong>da</strong>, raSi <strong>da</strong>sWir<strong>da</strong>T am a<strong>da</strong>mianebs ori,sruliad erTnairi suraTis erT CarCoSi moqceva. <strong>da</strong> es orjer gabrazebuli erTivaJkaci <strong>ise</strong> gviyureb<strong>da</strong> <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatias, TiTqos mis <strong>da</strong>ukiTxavad ar un<strong>da</strong> SemovsuliyaviTam oTaxSi._ visi xarT, nena, Tqven? _ gvkiTxa uceb diasaxlisma._ Cven, dei<strong>da</strong>, tansac<strong>me</strong>li wamoviReT simindze ga<strong>da</strong>sacvlelad <strong>da</strong> <strong>da</strong>gvaRam<strong>da</strong> gzaSi.Tu ar gagiWirdebaT, gagvaTevieT Ra<strong>me</strong>, _ Tqva xatiam._ mogikvdes, Svilo, Cemi Tavi, Ra<strong>me</strong>s gagaTeviebT ki ara, sul ar gagiSob Sin,oRond aqauroba mogewonos, _ <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>facur<strong>da</strong> kakano._ ra tansac<strong>me</strong>li gaqvT, biZiebo, simindze ga<strong>da</strong>sacvlelad? _ ikiTxa maspinZelma.xurjini <strong>da</strong>vudgi win._ babilo vaSaymaZe, magis droa axla? moSiebulia, albaT, baRnebi! _ gaujavr<strong>da</strong>coli._ mixede, <strong>me</strong>re, qalo, saq<strong>me</strong>s. <strong>me</strong> xom ar gamovacxob Wads? _ usayvedura babilom<strong>da</strong> tansac<strong>me</strong>ls <strong>da</strong>uwyo Tvaliereba. igi didxans aTvaliereb<strong>da</strong> qurqs, <strong>me</strong>re Caicva,kedelze Camokidebul sarkeSi Caixe<strong>da</strong>, Tavi ga<strong>da</strong>aqnia <strong>da</strong> taxtze <strong>da</strong>do frTxilad,axla Ceqmas <strong>da</strong>uwyo triali._ SeiZleba? _ mkiTxa <strong>da</strong> wuRa gaixa<strong>da</strong>. Tanxmobis niSnad Tavi <strong>da</strong>vuqnie. babilomorTave xelisgulze <strong>da</strong>ifurTxa, fexi CeqmaSi Cayo, <strong>me</strong>re yeli yurebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>qaCa <strong>da</strong>fexi axalTaxal CeqmaSi kalapotiviT <strong>ij<strong>da</strong></strong>._ agaSena R<strong>me</strong>rTma, rogor yidi, biZiko, am Ceqmas? _ mkiTxa <strong>da</strong> wamodga. marjvenafexi win wamoswia, gaWima <strong>da</strong> zed <strong>da</strong>acqer<strong>da</strong>._ erT fuT simin<strong>da</strong>d! _ vuTxari <strong>da</strong> xatias ga<strong>da</strong>vxede._ erT fuT simin<strong>da</strong>d! _ gai<strong>me</strong>ora xatiam <strong>da</strong> gaiRima._ tyvilaa, simindi rom iSovebodes. Cven sofels nabeRlavi tyuila ki ar hqvia?iyo winaT simindi, beRelic iyo, axla marTla nabeRlavi gax<strong>da</strong>, _ Tqva babilom <strong>da</strong>Ceqmis gax<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyo. kakanom amasobaSi Sua oTaxSi <strong>da</strong>bali magi<strong>da</strong> <strong>da</strong>dga, prasiswniliT, Wyinti yveliT <strong>da</strong> civi WadiT gaawyo, <strong>me</strong>re erTi doqi Rvino moitana <strong>da</strong>sufrasTan migvipatiJa._ modiT, Svilebo, moSiebuli iqnebiT, _ patiJi aRar <strong>da</strong>viwye. xatias xelimovkide <strong>da</strong> magi<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong>vsvi. babilo Tvals ar acileb<strong>da</strong> xatias, kakanos loyazeSemoedo xeli <strong>da</strong> sinanuliT Tavs aqnev<strong>da</strong>. babilom Rvino <strong>da</strong>gvisxa, TviTonac Seivso,_ R<strong>me</strong>rTo, Sen gviSvele, _ Tqva <strong>da</strong> <strong>da</strong>lia. xatias Wadi <strong>da</strong> yveli gadmovuRe <strong>da</strong>Wiqa Wiqaze mivuWaxune, xatiam Wiqa aiRo._ kargad iyaviT sul! _ Tqva man, Wiqa gamocala <strong>da</strong> gaiRima._ vin xarT, biZiebo, Tqven? _ gvkiTxa babilom <strong>da</strong> sas<strong>me</strong>nad moemza<strong>da</strong>._ <strong>me</strong> soso var mamalaZe, agi xatiaa!_ ra xarT erTmaneTis?_ araferi!_ <strong>me</strong>zoblebi varT, <strong>me</strong> <strong>da</strong> sosoie erT klasSi vswavlobT, _ Tqva xatiam._ Sen swavlob, biZia? _ gaukvir<strong>da</strong> babilos._ ki, sosoias <strong>da</strong>vyavar klasSi._ didi xania Tvalebi gtkiva, biZiko? _ hkiTxa babilom frTxilad._ ar mtkiva, <strong>ise</strong> ver <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, Torem sul ar mtkiva.


_ Svilo, Svilo! _ Tavi ga<strong>da</strong>iqnia kakanom, _ sa<strong>da</strong>a R<strong>me</strong>rTi, Torem SenisTanaangelozi <strong>mzes</strong> <strong>da</strong> dRis sinaTles rogor ar un<strong>da</strong> xe<strong>da</strong>vdes! _ xatias Tavi mkerdzemiizi<strong>da</strong> <strong>da</strong> T<strong>me</strong>bze akoca._ <strong>mzes</strong> ki xe<strong>da</strong>vs xatia. eqimma Tqva, <strong>mzes</strong> Tu xe<strong>da</strong>vs, movarCeno, _ vuTxari <strong>me</strong>._ marTla, biZiko? _ hkiTxa babilom <strong>da</strong> Rvino <strong>da</strong>asxa._ ki, marTla <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>mzes</strong>, baTu<strong>me</strong>lma eqimma uTxra mamaCems, <strong>mzes</strong> Tu xe<strong>da</strong>vs,<strong>da</strong>vubruneb sinaTleso. omi rom gaTavdeba, wamiyvans mama baTumSi <strong>da</strong> operaciasgamikeTeben, _ Tqva xatiam <strong>da</strong> Wamas Seudga._ ra gqvia Sen, Svilo? _ hkiTxa kakanom._ xatia!_ marTla xatia xar, R<strong>me</strong>rTma sikeTe mogces, Svilo! _ <strong>da</strong>loca kakanom._ madlobeli var! _ uTxra xatiam._ gagimarjos, Svilo... eqimma Tu Tqva, mogarCens, aba, ras izams, ase am siSorezerogor gamogiSva de<strong>da</strong>Senma, ar SeeSin<strong>da</strong>? _ hkiTxa babilom <strong>da</strong> Rvino <strong>da</strong>lia._ de<strong>da</strong> ar myavs <strong>da</strong> mama sosoiasTan erTad yvelgan miSvebs, _ Tqva xatiam._ getyoba, Zalian giyvars Seni sosoie._ magi yvelas uyvars. _ Tqva xatiam._ fexiT ki ar momyavs, virze mizis! _ vTqvi <strong>me</strong>._ Tu simindi iSove, iqiTobasac xom ver Sesvam, ver zi<strong>da</strong>vs amdens Seni viri, _gaicina babilom._ fexiT vivliT nela, <strong>me</strong> fexiT siaruli mirCevnia, _ Tqva xatiam._ acale, babilo, baRnebs Wama, raa, Se kaco, rom <strong>da</strong>ayare amdeni kiTxvebi, _usayvedura kakanom._ Wa<strong>me</strong>T, biZiebo, Wa<strong>me</strong>T, <strong>me</strong>re vilaparakoT, _ mogviwia Wadi <strong>da</strong> yveli babilom <strong>da</strong><strong>ise</strong>v <strong>da</strong>asxa Rvino.navaxS<strong>me</strong>vs <strong>ise</strong>v babilom <strong>da</strong>iwyo laparaki:_ <strong>da</strong>mitove, biZia, agi Ceqma, magram patara SeRavaTi mo<strong>me</strong>ci._ ramdeni SeRavaTi mogce, babilo biZia?_ unamuso ar gegono, ki vici <strong>me</strong> am Ceqmis fasi, magram Wirs axla Wadi, ki iciSen magi, Wadi rom ar Wirdes, am oqro saqonels ar gayiddi, ase araa, xatia biZia?_ asea, babilo biZia! _ gaucina xatiam._ ho<strong>da</strong>, erT baTman siminds mogcem, sosoia biZia._ cotaa erTi baTmani. erTi baTmani simindi marto viris qira un<strong>da</strong> mivce manases,_ vTqvi <strong>da</strong> ratomRac Semrcxva._ aseTia cxovreba, Tvalebs gacecebiebso, Seni rom ar <strong>da</strong>grCeba, sxvisasgasesxebiebso, _ gamileqsa babilom.xma ar gamicia._ kargi aba, biZia, baTmannaxevrad momcem?_ qurqsac Tu iyidi, ki, _ ga<strong>da</strong>vwyvite <strong>me</strong>._ qurqs rogor momcem? _ mkiTxa babilom <strong>da</strong> <strong>ise</strong> ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong> qurqs, Sevatyve, Tvalssulic gaayola._ or fuTad._ au! _ wamoiZaxa babilom._ magi qurqi sosoies mamisaa! _ Tqva xatiam._ <strong>me</strong>re ram gaaxdevina tanze agi mamaSens, biWo? _ mkiTxa babilom <strong>da</strong> qurqSimklavi gauyara._ ar gauxdia!


_ uxmaria?_ ara, erTjer ecva, <strong>me</strong>tad ara!_ erT fuTs mogcem <strong>da</strong> viSimSileb am zafxuls, jan<strong>da</strong>bas Cemi Tavi... _ Tqvababilom. Tavi CavRune, ver ga<strong>da</strong><strong>me</strong>wyvita, mi<strong>me</strong>ca Tu ara._ magi qurqi <strong>da</strong> Ceqma sosoies mamisaa, rom ar uWirdes, sul ar gayidis, cotaaerTi fuTi! ar atan<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>misi <strong>da</strong> ZaliT wamoiRo sosoiam, _ babilo raRacasmixv<strong>da</strong> <strong>da</strong> Semxe<strong>da</strong>._ jarSi gyavs, biZiko, mama?_ ara._ aba, ar gyavs?_ ar vici..._ de<strong>da</strong>?_ ar vici._ moica, biZia, moica, <strong>da</strong>lagebiT miTxari, raSia saq<strong>me</strong>._ magis mama <strong>da</strong> de<strong>da</strong> oc<strong>da</strong>Cvid<strong>me</strong>t welSi <strong>da</strong>apatimres, axla mami<strong>da</strong> zrdis, qeTomaswavlebeli, _ Tqva xatiam. babilom Tavi <strong>da</strong>iqnia. <strong>me</strong>re qurqi gaixa<strong>da</strong> <strong>da</strong> frTxilad<strong>da</strong>do taxtze._ oc<strong>da</strong>Cvid<strong>me</strong>t welSi, aba? _ Tqva man dumilis Semdeg._ ki, oc<strong>da</strong>Cvid<strong>me</strong>t welSi._ Ra<strong>me</strong> waiyvanes?_ ki, Ra<strong>me</strong>._ erTad?_ ara, cal-calke._ <strong>me</strong>re?_ <strong>me</strong>re araferi._ araferi ar ismis?_ ara!_ vai, de<strong>da</strong>miss ubedurs! gaxsovs de<strong>da</strong> <strong>da</strong> mama, Svilo? _ Sevecode kakanos._ lan<strong>da</strong>d maxsovs. sul lan<strong>da</strong>d, de<strong>da</strong> ufro kargad maxsovs, _ vTqvi <strong>me</strong>. <strong>me</strong>requrqi aviRe <strong>da</strong> <strong>da</strong>vkece, _ Cven xval diliT adre un<strong>da</strong> wavideT, babilo biZia, _vcade saubris Temis Secvla._ ki, biZia, ki kakano, gauxazire am baRnebs xuTbaTmannaxevari simindi, _ kakanouxmod gavi<strong>da</strong> <strong>me</strong>ore oTaxSi <strong>da</strong> Tan Cemi tomara gaitana._ Znelia, biZiko, Zneli, _ <strong>da</strong>iwyo TavisTvis babilom, _ bevri kaci gafuW<strong>da</strong>oc<strong>da</strong>Cvid<strong>me</strong>tSi. Cveni sofli<strong>da</strong>nac weiyvanes ori kaci im saSinel dReebSi, gabriela<strong>me</strong>wisqvile <strong>da</strong> iakinTe kunWulia, moangariSed muSaob<strong>da</strong> maSin kantoraSi. Ra<strong>me</strong>waiyvanes. <strong>da</strong>ikargnen <strong>me</strong>re... _ babilo <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>. <strong>me</strong>ore oTaxi<strong>da</strong>n ismo<strong>da</strong> simindismarcvlis sasiamovno Cxriali, etyoba, kakano wyav<strong>da</strong> siminds._ Tofs ar iyidi, babilo biZia? _ vkiTxe uceb._ ra miTxari, biZiko? _ amomxe<strong>da</strong> babilom._ Tofi xom ar gin<strong>da</strong>-<strong>me</strong>Tqi..._ Tofi? ho, Tofi, Tofi rad min<strong>da</strong>, biZia? am omSi SaSvi <strong>da</strong> <strong>CxarTvi</strong> gawy<strong>da</strong>, visvesrolo? Tumc ki min<strong>da</strong>, nadirma icis Camovardna zamTrobiT sofelSi, TofiyovelTvis saWiroa, axla mainc. magaSi ra mogceT, biZiebo? _ Tqva babilom, centraliaiRo, ga<strong>da</strong>xsna <strong>da</strong> lulebSi gaxe<strong>da</strong>. <strong>me</strong> araferi vTqvi, xatias movuWire xeli xelze.es Tofi xatiasi iyo <strong>da</strong> mas un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>ewyvita misi fasic._ kargi saqonelia, _ Tqva babilom <strong>da</strong> Tofi <strong>da</strong>keta.


_ he, ramdeni gin<strong>da</strong>T mag TofSi? _ gvkiTxa <strong>ise</strong>v babilom._ araferi! _ Tqva uceb xatiam. gakvirvebisagan piri <strong>da</strong>vaRe._ rava, ar yidi? _ hkiTxa babilom xatias._ ara, biZia, ar vyidi, <strong>ise</strong> tyuilad gaZlev, gaCuqeb Tu ar <strong>da</strong>miwuneb, _ uTxraxatiam <strong>da</strong> gaucina._ Cemi <strong>da</strong>sawuni ra Wirs amas, Seni Wiri<strong>me</strong> biZia, magram tyuila ar min<strong>da</strong>,gagijavrdebian Sin, _ Tqva babilom, Tofi aayu<strong>da</strong> kedelze <strong>da</strong> xatias Tavze ga<strong>da</strong>usvaxeli._ aba, <strong>ise</strong> <strong>me</strong> ar min<strong>da</strong>, aravin ar gamijavrdeba, Cemia magi Tofi <strong>da</strong> miCuqnia, Tu<strong>da</strong>itoveb, kargia... _ xatiam wamwa<strong>me</strong>bi aafaxula: _ uTxari, sosoia, Cemi romaa agiTofi <strong>da</strong> aravin rom ar gamijavrdeba, _ mivxvdi, erTi uaric rom eTqva babilos,xatia bavSviviT abRavldebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> babilo biZias mu<strong>da</strong>ris TvaliT Sevxede._ xatiasia agi Tofi <strong>da</strong> gaCuqa, babilo biZia, rom ar <strong>da</strong>itovo, ewyineba xatias... _vTqvi <strong>da</strong> xatias Sevxede, xatiam Tavi <strong>da</strong>iqnia._ kargi, biZiko, madlobeli var, Sen gaezarde Sens mamas, _ Tqva babilom <strong>da</strong>xatias loyaze akoca, _ modi, qalo kakano, sad <strong>da</strong>ikarge?.. _ gasZaxa man cols. _<strong>da</strong>uge awi am baRnebs logini <strong>da</strong> <strong>da</strong>aZine, naxe erTi, xatiam ra Tofi maCuqa. amisxaTriT ki gava kaci tyeSi firalad.kakano Semovi<strong>da</strong>. babilom Tofi gauwo<strong>da</strong>._ gawie iqiT, yaZaxo, ar gagivardes... _ airi<strong>da</strong> man Tofi <strong>da</strong> loginebis <strong>da</strong>gebasSeudga. vidre kakano loginebs <strong>da</strong>ageb<strong>da</strong>, <strong>me</strong> <strong>ise</strong>v kedelze Camokidebul gabrazebulvaJkacs Sevxede <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v gamikvir<strong>da</strong>, raSi <strong>da</strong>sWir<strong>da</strong> babilos erTi kacis ori suraT<strong>ise</strong>rT CarCoSi Casma._ babilo biZia, ra qvia Tqvens Svils? _ babilom Tavi aswia <strong>da</strong> suraTs Sexe<strong>da</strong>naRvliani RimiliT, _ Tqveni Svilia, albaT._ romlis saxeli gainteresebs, biZia, Sen?_ <strong>da</strong>mcini, babilo biZia? _ gavikriWe <strong>me</strong>.babilom gaiRima, kefa moifxana, <strong>me</strong>re Cibuxi amoiRo, didxans tena xelisgulzemofSvnili TuTuniT, WraqiT mouki<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v suraTs gaxe<strong>da</strong> lurji kvamli<strong>da</strong>n._ oci weliwadi <strong>me</strong> TviTon vekiTxebodi, sosoia biZia, ro<strong>me</strong>ls ro<strong>me</strong>li saxeligqviaT-<strong>me</strong>Tqi, oci weliwadi orives cem<strong>da</strong> de<strong>da</strong>misi erTis eSmakobisaTvis, armovtyuvdeo._ gauxma de<strong>da</strong>Tqvens xelebi, Svilebo! _ amoioxra kakanom._ aTi weliwadi sisxli uSres maswavleblebs am cignebma, ori maswavlebelicdi<strong>da</strong> klasis sxva<strong>da</strong>sxva kuTxeSi, aTwleds rom amTavrebdnen, erTma xuTi miiRo <strong>da</strong><strong>me</strong>orem sami. atestatebis Sevsebis dros mainc SeeSalaT. <strong>me</strong> <strong>da</strong> de<strong>da</strong>misi varCevdiTmarto, isic imiT, rom barZayze tylipiani nasia un<strong>da</strong> yofiliyo <strong>da</strong> utylipo baTua,magram klasSi Sarvals xom ar Caxdidnen? oc<strong>da</strong>Svidi wuTiT ufrosia nasia baTuaze,orive erT dRes waiyvanes omSi, biZiebo, agi suraTi omi<strong>da</strong>n gamomigzavnes pirvelTves, gavadidebie; <strong>me</strong>re <strong>da</strong>ikargnen <strong>da</strong> <strong>da</strong>gvRupes <strong>me</strong> <strong>da</strong> agi de<strong>da</strong>beri..._ R<strong>me</strong>rTo, Sen ga<strong>da</strong>aSene Cveni <strong>da</strong>mRupveli uSvilod <strong>da</strong> uZirod, rogor midgassuli amaT de<strong>da</strong>s, ar gikvirT? _ Tqva kakanom <strong>da</strong> Tavsaxvevis yuriT cremlimoiwmin<strong>da</strong>._ sosoia, mainc ro<strong>me</strong>li ro<strong>me</strong>lia? _ mkiTxa xatiam._ erTia orive, xatia!_ lamazia?_ ki, cota gabrazebuls ga<strong>da</strong>uRia suraTi.


_ Svilo, Svilo, vin icis, rogor uWir<strong>da</strong>T maSin, vai de<strong>da</strong>Tqvens, axla sad xarT.gSiaT egeba, gwyuriaT, gtkivaT egeba ra<strong>me</strong>, sasikvdile de<strong>da</strong>Tqveni ki kidevac Wams,kidevac svams <strong>da</strong> qva rom urtya TavSi, mainc ar kvdeba, _ atir<strong>da</strong> kakano._ kargi axla, qalo! _ gaujavr<strong>da</strong> babilo cols. <strong>me</strong>re <strong>me</strong> momibrun<strong>da</strong>, _ asea,biZiebo, dili<strong>da</strong>n saRamomde, sami welia, ar gauTav<strong>da</strong> cremli am Cemi codviT savses,<strong>me</strong>c mklavs <strong>da</strong> Tavsac iklavs._ vai<strong>me</strong>, Svilebo, de<strong>da</strong>Tqvenis xeli Tu gakliaT axla, erTi ga<strong>da</strong>mavlebia TqvenzeTvali <strong>da</strong> <strong>da</strong>mikrifa <strong>me</strong>re gulze xeli, _ <strong>ise</strong>v ganagrZo kakanom. _ vaiTu, tyviamwagaqciaT sad<strong>me</strong>, Cemo jmuxo biWebo... _ tiro<strong>da</strong> igi saxeze xelafarebuli._ kakano bicola, mase iyo Cvens sofelSi <strong>me</strong>zobeli sami weli <strong>da</strong>karguli <strong>da</strong>gamoCn<strong>da</strong>, guSinwin gamoCn<strong>da</strong> swored... Cven rom wamovediT, imis wina dRes... _ Tqvauceb xatiam._ bednieri de<strong>da</strong>misi, rao, ras iwereba?... _ Tqva kakanom <strong>da</strong> Tavi aswia._ iwereba ki ara, TviTon Camovi<strong>da</strong>, kakano bicola..._ visze ambob, xatia? _ vkiTxe gakvirvebulma._ visze <strong>da</strong> iakinTe jabuas biWze, ar gaxsovs, biWo? _ Tqva xatiam._ rao, Svilo, <strong>me</strong>re, Sen Tu elaparake? _ <strong>da</strong>interes<strong>da</strong> babilo._ rao <strong>da</strong>, cu<strong>da</strong>Taa hitleris saq<strong>me</strong>o... _ <strong>da</strong>iwyo xatiam, _ Zalian cu<strong>da</strong>T ariso.Cvenebs raRac iaraRi gamougonebiaT, qalis saxeli aqvs `katuSa~, wvavs Tur<strong>me</strong>yvelafers._ magi <strong>me</strong>c gavige, <strong>me</strong>re, <strong>me</strong>re... _ awrial<strong>da</strong> adgilze babilo._ <strong>me</strong>re, moyevi sosoia, Sen iq ar iyavi? ar gaxsovs?... _ wamkra mujluguni xatiam.ra un<strong>da</strong> <strong>me</strong>Tqva, vijeqi pir<strong>da</strong>Rebuli <strong>da</strong> ar vicodi, ra undo<strong>da</strong> xatias. araferi armaxsov<strong>da</strong>, maxsov<strong>da</strong> marto is, rom am erT TveSi Cvens sofelSi aravin <strong>da</strong>brunebula<strong>da</strong> guSinwin swored iakinTe jabuas biWis <strong>da</strong>Rupvis cnoba movi<strong>da</strong>._ Tqvi, biZia, Tu ra<strong>me</strong> ici, Sen gaxarebas! _ axla <strong>me</strong> momibrun<strong>da</strong> babilo <strong>da</strong> s<strong>me</strong>nadiqca._ wvavso yvelaferso... _ <strong>da</strong>viwye <strong>me</strong>, _ axla Cveni TviTmfrinavebi berlinsbombaveno... male <strong>me</strong>ore fronti gaixsnebao..._ rodiso, im mamacxonebulma!.. _ wauvi<strong>da</strong> suli babilos._ maleo! _ CamomarTva sityva xatiam. _ axla Cvens jars araferi akliao, karga<strong>da</strong>cviao, kargad axuravso, <strong>ise</strong>a mowyobilio sangrebi, aTasSi erTi kaci Tu <strong>da</strong>iWreba,sikvdiliT iSviaTad vin<strong>me</strong> mokvdeso. garbian <strong>da</strong> garbian germanelebio... _ TqvasulmouTq<strong>me</strong>lad xatiam._ ubeduri de<strong>da</strong>Tqveni, Svilebo, Tu miawieT am dromde netavi?.. _ Tqva kakanom <strong>da</strong>suraTs Sexe<strong>da</strong>._ werilebi rom ar modis, Svilo? _ ikiTxa babilom._ werilebis sawerad vis scalia axla, babilo biZia?_ manamde Tu <strong>da</strong><strong>me</strong>ngra, Svilo, ojaxi? adre Tu <strong>da</strong>viRupe, maSin ra wyalSiCavvarde? _ Tqva babilom <strong>da</strong> xeli Caiqnia ui<strong>me</strong>dod._ Tqvi, sosoia, kide ra Tqva vaJikom, ar gaxsovs?_ rao, xatia, ra Tqva? _ vkiTxe vedrebiT._ rao <strong>da</strong>, qveynis qarTvelebi iyvnen CemTano, mgoni isic Tqva, Z<strong>me</strong>bi iyvneno... _xatiam nerwyvi ga<strong>da</strong>ylapa. xaxa gamiSra, babilos Cibuxi aukankal<strong>da</strong> xelSi, kakanom ki<strong>da</strong>iCoqa xatias win <strong>da</strong> pirSi miaCer<strong>da</strong>. xatia erTxans dum<strong>da</strong>, kakanom kalTaze <strong>da</strong>qaCa,ganagrZeo, xatia adga.


_ Z<strong>me</strong>bi iyvneno, xom, sosoia? Z<strong>me</strong>bio... vaSli rom gagipia SuaSi, <strong>ise</strong> gavdnenoerTmaneTs... _ xatia <strong>ise</strong>v gaCum<strong>da</strong>._ <strong>me</strong>re? _ Tqva CurCuliT kakanom._ <strong>me</strong>re, kargad iyvneno, ordenebi hqon<strong>da</strong>To bevrio, yvelas gviyvar<strong>da</strong>o._ tyupebi iyvneno? _ ikiTxa xmis kankaliT babilom. xatiam Tavi <strong>da</strong>uqnia._ gvari? _ amoikvnesa kakanom._ gvari ar mikiTxia! _ Tqva xatiam wynarad._ saxelebi?_ Tqva <strong>da</strong> ar maxsovs, Sen ar gaxsovs, sosoia?.. _ xatias xma Cauwy<strong>da</strong>._ ar maxsovs, xatia!_ cocxlebi Tu ariano? _ ikiTxa kakanom._ imaT ra moklav<strong>da</strong>, tyvia ar ekarebo<strong>da</strong>To! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ wamoval SenTan erTad, Svilo, Semaxvedre is kaci! _ Txova kakanom xatias <strong>da</strong>misi xelebi gulSi Caixuta._ soso, erTi dRiT iyo Camosuli, xom? _ mkiTxa xatiam dumilis Semdeg._ erTi dRiT, xatia! _ Zlivs amoviRe xma._ wasuli iqneba, aba? _ <strong>da</strong>ikvnesa kakanom. xatiam Tavi <strong>da</strong>uqnia._ ra vqna axla <strong>me</strong>? _ Tqva kakanom <strong>da</strong> <strong>me</strong> Semomxe<strong>da</strong>._ kide Camovalo, ase Tqva, male Camovalo._ rom ar Camovides?_ werils mivwer <strong>da</strong> gavigeb yvelafers, kakano bicola! _ vuTxari <strong>da</strong> saxeavaride._ <strong>me</strong>ci pativi, Svilo, R<strong>me</strong>rTi ga<strong>da</strong>gixdis samagieros, _ Se<strong>me</strong>vedra kakano._ ki, bicola!_ R<strong>me</strong>rTo, cocxlebi myavs, aba, Cemi biWebi? RvTismSobelo, Seni saxelis Wiri<strong>me</strong>.Z<strong>me</strong>bi iyvneno?.. gavdnen erTmaneTs Zaliano?.. bevri tyupia qveyanaze, mamao zeciero, <strong>da</strong>yvelas ucocxle, magram es ori Cemi nasie <strong>da</strong> baTue hqeni, _ aRapyro xelebi kakanom.mTeli am xnis ganmavlobaSi babilo xmas ar iReb<strong>da</strong>. <strong>da</strong> <strong>me</strong> <strong>me</strong>Sino<strong>da</strong>, rom axlawamodgebo<strong>da</strong>, xels wagvavleb<strong>da</strong> <strong>da</strong> quCaSi gagvyri<strong>da</strong> am or usindiso matyuaras, magramigi <strong>ij<strong>da</strong></strong> saocrad mSvidi, gaRi<strong>me</strong>buli... Tvals ar acileb<strong>da</strong> xatias, xelebi odnavuTrTo<strong>da</strong> <strong>da</strong> marjvena warbi uTamaSeb<strong>da</strong>. oTaxSi samar<strong>ise</strong>buri siCu<strong>me</strong> Camovar<strong>da</strong>, martokakanos CurCuli ismo<strong>da</strong>, wynari, Zalze wynari. albaT, R<strong>me</strong>rTs sTxov<strong>da</strong> raRacas,xolo kedli<strong>da</strong>n <strong>ise</strong>v miyureb<strong>da</strong> ori gabrazebuli vaJkacis ori suraTi, erT CarCoSiCasmuli._ R<strong>me</strong>rTo, am RvTisnieri bavSvis <strong>me</strong>ti <strong>da</strong>saCagravi veravin naxe? _ Tqva bolosbabilom. <strong>me</strong>re adga, kakanos xeli mohki<strong>da</strong> <strong>da</strong> gaiyvana._ <strong>da</strong>iZineT axla, biZiebo, tkbili Zili mogceT ufalma Cveni gulisgaxarebisaTvis, _ <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v gaiRima <strong>da</strong> kari gaixura.arc <strong>me</strong> <strong>da</strong> arc xatias ar gveZinebo<strong>da</strong>, xatiam mTxova, ezoSi Camiyvaneo. Caviyvane,kaklis ZirSi <strong>da</strong>vsvi <strong>da</strong> Tavi kalTaSi Cavude. ivnisis Tbili, Zalian Tbili saRamoiyo. ca <strong>ise</strong> iyo varskvlavebiT moWedili, <strong>da</strong>Tvla ar mogindebo<strong>da</strong>. ismo<strong>da</strong> WriWinebisgauTavebeli WriWini, mdinaris Sxuili, bayayebis yiyini <strong>da</strong> zedmiwevniT erTguli,patiosani ZaRlebis yefa. Cems sofelSic zustad aseTi Ra<strong>me</strong>a axla, aseTive WriWinebi,bayayebi, ZaRlebi, ca, mTvare <strong>da</strong> varskvlavebi. mami<strong>da</strong>c zis, albaT, axla xis ZirSi,uyurebs am cas <strong>da</strong> fiqrobs zustad imas, rasac <strong>me</strong>. ra kargi iqnebo<strong>da</strong>, ca rom sarkeiyos, maSin Cven, vinc cas vuyurebT, <strong>da</strong>vinaxavdiT erTmaneTs. <strong>me</strong> <strong>da</strong>vinaxavdi mami<strong>da</strong>s,<strong>da</strong>vinaxavdi Cems sofels, mTel qveyanas <strong>da</strong>vinaxavdi. ramden ucnob kacs <strong>da</strong> Cems tols


<strong>da</strong>vinaxavdi, ramdeni nacnobi <strong>me</strong>yolebo<strong>da</strong>... mTel msoflios gavicnobdi <strong>da</strong> mTelimsoflio gamicnob<strong>da</strong>. ra kargi iqnebo<strong>da</strong>, ca rom sarke iyos. vnaxavdi qveynebs,amovirCevdi yvelaze karg qveyanas, yvelaze karg xalxs <strong>da</strong> wavidodi, vimogzaurebdi,vnaxavdi, sad aris omi, sad simSvidea; sa<strong>da</strong>c simSvidea, albaT, yvelas iq moundebo<strong>da</strong>wasvla, ca rom sarke iyos... Tumca, ca rom sarke iyos, maSin Cven yvelani<strong>da</strong>vinaxavdiT erTmaneTs, vnaxavdiT, rom ara varT <strong>ise</strong> cudebi, Cven rom gvgonia,arafri ar gvaqvs saCxubari <strong>da</strong> o<strong>me</strong>bi aRar iqnebo<strong>da</strong>... ca rom sarke iyos, <strong>da</strong>vinaxavdiT,vis uWirs am qveyanaze, vis ulxins, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>lxinebulebi wavidodnen gaWirvebulebTan<strong>da</strong> miexmarebodnen... ra kargi iqnebo<strong>da</strong>, ca rom sarke iyos..._ sosoia, ras fiqrob? _ mkiTxa xatiam._ magi, Cemo xatia, Sen ki ara, <strong>me</strong> ver gavige..._ mainc, raze fiqrob, sosoia?_ caze vfiqrob!_ caze ras fiqrob?_ ca rom sarke iyos-<strong>me</strong>Tqi, vfiqrob._ rad gin<strong>da</strong>, ca rom sarke iyos?_ ager TvalSi Camivar<strong>da</strong> raRaca <strong>da</strong> amoviRebdi._ Tqvi, sosoia, rad gin<strong>da</strong>?_ eh, xatia, rom icode, ra kargi iqnebo<strong>da</strong>, ca rom sarke iyos... _ vuTxari <strong>da</strong><strong>ise</strong>v cas <strong>da</strong>vuwye cqera. xatia gaCum<strong>da</strong>._ Tbili Ra<strong>me</strong>a xom, sosoia? _ mkiTxa cota xnis Semdeg._ ra iyo, gogo, imxela tyuili rom Tqvi, sad wavsuliyavi, ar vicodi!_ tyuili ar miTqvams <strong>me</strong>, _ Tqva xatiam <strong>da</strong> Cemi Tavi kalTaSi gaiswora._ aba, marTali iyo, rac Sen ibJuture? <strong>me</strong>c rom Camacivdi, gaixsene, gaixseneo._ ar gaxsovs, biWo, Sen, Torem yvelaferi marTali vTqvi._ xatia, an Sen xar Steri, an <strong>me</strong> ggonivar Steri... Sen ggonia, <strong>da</strong>gijera babilom?_ sosoia, rom <strong>me</strong>Tqva babilosaTvis, Seni biWebi <strong>da</strong>iRupnen-<strong>me</strong>Tqi, Tu <strong>da</strong>mijereb<strong>da</strong>?_ mkiTxa uceb xatiam._ magas ratom <strong>da</strong>gijereb<strong>da</strong>, gogo?_ ratom ar <strong>da</strong>mijereb<strong>da</strong>?_ imitom, rom tyuilia!_ aba, rom vuTxari, cocxlebia-<strong>me</strong>Tqi, imas <strong>da</strong>mijereb<strong>da</strong>?_ magic xom tyuilia?_ orive tyuili ar SeiZleba, sosoia, an erTia tyuili, an <strong>me</strong>orea marTali. ancocxlebia is biWebi, an mkvdrebi, mkvdrebi romaa, magi ar jeraT babilos <strong>da</strong> kakanos,maSin is un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ijeron, rom cocxlebia._ Tu mkvdrebia?_ <strong>me</strong> ar miTqvams, Tqveni Svilebi iyvnen isini-<strong>me</strong>Tqi <strong>da</strong> egonoT Tavisi Svilebi,cudia magi?_ cudi ratomaa?_ aba, ra gin<strong>da</strong>, sosoia?_ araferi, xatia, araferi...egonoT babilos <strong>da</strong> kakanos, rom maTi Svilebi cocxlebi arian, raa cudi amaSi?araferi. <strong>me</strong>re ra, rom tyuilia, iqneb marTalia? Tu marTalia, maSin xom aris kargi?kargia, amaSia saq<strong>me</strong>. yvela marTalia kargi? yvela marTali rogor iqneba kargi? yvelatyuilia cudi? yvela tyuili ratomaa cudi? aba, xom jobia cud marTals kargityuili? jobia, amaSia saq<strong>me</strong>.


_ ras fiqrob sosoia? _ <strong>ise</strong>v mkiTxa xatiam._ ras, Cemo xatia, <strong>da</strong> xval rom CavalT Sin <strong>da</strong> mTvarisxela Wads rom gamoacxobsmami<strong>da</strong>Cemi <strong>da</strong> rom <strong>da</strong>vacxrebi zed... amas vfiqrob._ ra ferisaa ca, sosoia?_ lurjia ca, xatia!_ lurji TviTon ra feria?.. _ mkiTxa xatiam. <strong>da</strong>vfiqrdi._ lurji ra feria, xatia, <strong>da</strong> cisferia... _ avuxseni bolos._ cisferi lamazia?_ Zalian lamazia, `cisa fers, lurjsa fers~, _ xom gaxsovs?_ lamazi rogoria, sosoia? _ ar mo<strong>me</strong>Sva xatia._ lamazi? _ <strong>me</strong> wamovjeqi <strong>da</strong> xatias <strong>da</strong>vacqerdi saxeze._ lamazia, xatia, didroni wyliani cisferi Tvalebi, Savi wamwa<strong>me</strong>bi... _ <strong>me</strong>frTxilad ga<strong>da</strong>vusvi xatias Tvalebze xeli, xatiam gaiRima, _ Savi warbebi, _ganvagrZe <strong>me</strong>, _ wablisferi Tma, swori, patara cxviri, gabutuli sqeli tuCebi,TeTri kbilebi, mrgvali nikapi, patara yurebi, maRali yeli _ ai, aseTi, Sen rom xar,es aris lamazi, geyureba, xatia? _ <strong>da</strong>vamTavre <strong>da</strong> mxrebze xelebi <strong>da</strong>vawyve._ ese igi, <strong>me</strong> var lurji <strong>da</strong> cisferi?...ui<strong>me</strong>dod amovioxre._ Sen rogori xar, sosoia? _ mkiTxa <strong>ise</strong>v xatiam._ <strong>me</strong> maimuni var._ maimuni rogoria?_ <strong>me</strong> rom var, zustad <strong>ise</strong>Ti.xatiam xelebiT Cemi saxe moZebna._ Tma ra feris gaqvs, sosoia?_ Savi._ Tvalebi Senc didi gaqvs <strong>da</strong> wamwa<strong>me</strong>bic. Seni Tvalebi ra ferisaa, sosoia?_ Taflisferi._ cxviri swori gaqvs <strong>da</strong> patara, yurebic patara, nikapi mrgvali, tuCebi sqeli.kbilebi?_ kbilebi yvelas TeTri gvaqvs, xatia._ Sen lamazi xar xom, sosoia?_ kidev kargi, rom ver mxe<strong>da</strong>v, xatia!_ Sen ki gxe<strong>da</strong>v, sosoia, Sen gxe<strong>da</strong>v, <strong>mzes</strong> <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong> <strong>da</strong> <strong>me</strong>ts verafers... _ Tqva xatiam<strong>da</strong> xelebi CamouSva. mxrebze xeli movxvie <strong>da</strong> Cemken movizide, xatia morCilad momyva,igi odnav TrTo<strong>da</strong>, misi Tavi kalTaze <strong>da</strong>visvene, <strong>da</strong>vixare <strong>da</strong> TvalebSi vakoce, <strong>me</strong>retuCebSi, <strong>me</strong>re yelze, <strong>me</strong>re <strong>ise</strong>v tuCebSi <strong>da</strong> ase <strong>da</strong>vrCiT didxans, didxans. Tavi romaviRe, xatia tiro<strong>da</strong> <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>._ xatia!_ su, sosoia, su!.. _ Tqva CurCuliT xatiam. mis fexebTan <strong>da</strong>vweqi gulaRma <strong>da</strong> casavxede. xatia Cemken <strong>da</strong>ixara. gulze yuri <strong>da</strong>mado <strong>da</strong> gainaba. igi, albaT, Cemsguliscemas ugdeb<strong>da</strong> yurs. <strong>me</strong> ki misi loyis siTbo <strong>me</strong>Rvrebo<strong>da</strong> sxeulSi, <strong>ise</strong>, rogorcmaSin, sufsis piras, misi xelebis siTbo. ca iyo lurji, lurji <strong>da</strong> Zalian hgav<strong>da</strong>xatias Tvalebs, <strong>me</strong>smo<strong>da</strong> mdinaris Sxuili, WriWinebis WriWini, ZaRlebis yefa, <strong>me</strong>smo<strong>da</strong>yvelaferi <strong>da</strong> verafers <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>di, varskvlavebiT moWedili cisa <strong>da</strong> xatias gar<strong>da</strong>.xatia mxolod <strong>mzes</strong>a <strong>da</strong> <strong>me</strong> mxe<strong>da</strong>v<strong>da</strong>. cac g<strong>vxe<strong>da</strong>v</strong><strong>da</strong>, albaT, <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatias.


* * *Tvali rom gavaxile, oTaxSi mkrTali Suqi Semodio<strong>da</strong>. fanjaraSi gavixede,Tendebo<strong>da</strong>. logini<strong>da</strong>n wamovdeqi, Cavicvi <strong>da</strong> xatias sawolTan mivedi frTxilad.xatias orTave xeli loyis qveS amoedo, tuCebi odnav gapobo<strong>da</strong> <strong>da</strong> mSvi<strong>da</strong>d eZina.mklavze xeliT Sevexe <strong>da</strong> odnav Sevaqane._ xatia! _ xatia SeiSmuSna._ xatia!_ ra iyo, soso? _ mkiTxa <strong>da</strong> loginze wamoj<strong>da</strong>._ wasasvleli varT, adeqi._ ra droa axla, sosoia?_ Tendeba, xatia, sa<strong>da</strong>caa mze amova, adeqi, Caicvi, <strong>me</strong> waval, virs kexs <strong>da</strong>vadgammanamde._ kargi!ezoSi Cavedi, viri balaxs wiwkni<strong>da</strong> <strong>da</strong> yurebs apartyuneb<strong>da</strong>. nalias ZirSi morze<strong>da</strong>debuli kexi aviRe, virs zurgze ga<strong>da</strong>vamxe <strong>da</strong> mosarTavebi movuWire. <strong>me</strong>re avirbine<strong>da</strong> oTaxSi Sevedi. xatia Cacmuli <strong>da</strong>mxv<strong>da</strong>._ wamodi, xatia!_ ras CurCuleb, biWo? _ mkiTxa gakvirvebulma xatiam._ ras <strong>da</strong> ZinavT babilos <strong>da</strong> kakanos._ ase adrea?_ xo._ gaviparoT aba, ar <strong>da</strong>vemSvidoboT?_ nu SevawuxebT axla, wamodi, _ xatia gareT gamoviyvane._ sircxvilia, sosoia!_ araa sircxvili, wamodi, is ufro sircxvilia, rom gavaRviZoT, _ ezoSiCavediT, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>vbrundi, tomrebi Camovarbenine oTaxi<strong>da</strong>n, erTmaneTze ga<strong>da</strong>vabi <strong>da</strong> virsga<strong>da</strong>vkide gaWirvebiT._ aba, wavideT! _ vTqvi <strong>da</strong> xatias xeli movkide._ hait, Tqve jibgirebo, miiparebiT? _ mogvesma uceb. aivanze TmagaburZgnuli,welzeviT perangis amara babilo biZia idga._ momWeriT Tavi? ase uW<strong>me</strong>l-us<strong>me</strong>li midixarT? ras ityvis xalxi, _ Tqva babilom<strong>da</strong> TiTiT <strong>da</strong>gvemuqra._ babilo biZia, madlobeli varT Tqveni, magram ase adre Tu ar wavediT,<strong>da</strong>gvaRamdeba gzaSi. _ <strong>da</strong>vejRane babilos._ magi marTalia, biZiebo! _ Tqva babilom <strong>da</strong> kefa moifxana._ wavediT, aba, naxvamdis, babilo biZia._ midixarT, aba?_ ki mivdivarT, babilo biZia, didi madlobeli varT Tqveni._ moicade, biZia, moicade! _ Tqva babilom <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v moifxana kefa. <strong>me</strong>re oTaxSiSebrun<strong>da</strong> <strong>da</strong> cota xanSi gamovi<strong>da</strong> aivanze. Tvalebi <strong>da</strong>mibnel<strong>da</strong>: babilos mklavze qurqieki<strong>da</strong>, xolo xelSi Ceqma eWira. dinjad Camovi<strong>da</strong> kibeze <strong>da</strong> Cems win <strong>da</strong>dga. sityvisamoRebas ver vbe<strong>da</strong>vdi, piri gamSrali mqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> sikvdiliviT <strong>me</strong>Sino<strong>da</strong>, uceb tiriliar wamcdeno<strong>da</strong>._ a, biZia, agi Ceqma! _ Tqva <strong>da</strong> Ceqma gamomiwo<strong>da</strong>. Ceqma CamovarTvi <strong>da</strong> rogorc iqnanerwyvi ga<strong>da</strong>vylape. xatia gaSterebuli idga <strong>da</strong> Tvalebs afaxuleb<strong>da</strong>._ agi palto! _ <strong>da</strong>ayola babilom <strong>da</strong> qurqi kexze ga<strong>da</strong>ki<strong>da</strong>.


_ aRar gin<strong>da</strong>, babilo biZia? _ vkiTxe Camwy<strong>da</strong>ri xmiT._ aRar min<strong>da</strong>, biZia! _ Tqva babilom <strong>da</strong> Tavze xeli <strong>da</strong>mado. _ aRar min<strong>da</strong>, biZia,arc Ceqma min<strong>da</strong>, arc palto, Tofs ki <strong>da</strong>vitoveb, naCuqaria, _ Tqva <strong>da</strong> gaiRima._ ratom, babilo biZia, Zviria? _ vTqvi <strong>da</strong> Sevatyve, rogor <strong>da</strong><strong>me</strong>Rrica qve<strong>da</strong> tuCi._ ara, biZia, Zviri rogoraa, magram aRar min<strong>da</strong>.sxva gza aRar mqon<strong>da</strong>, Sevtrialdi <strong>da</strong> kexi<strong>da</strong>n tomrebis Camoxsna <strong>da</strong>viwye._ ras Svebi, biWo? _ SeeSin<strong>da</strong> babilos. gakvirvebulma movxede._ ras Svebi? _ gami<strong>me</strong>ora kiTxva babilom._ rogor ras vSvebi, ar min<strong>da</strong>o, rom Tqvi?_ <strong>me</strong>re, sapalnes raze xsni virs?_ waiReT simindi ukan! _ vuTxari <strong>me</strong>._ ara, biZiko, ara, momkali viRacam, magi rava ifiqre Sen? siminds ki ar garT<strong>me</strong>vukan, agi Ceqma <strong>da</strong> palto waiRe ukan, Torem simindi ra Sav qvad min<strong>da</strong>, magas <strong>ise</strong>gaZlev, _ miTxra babilom <strong>da</strong> T<strong>me</strong>bi momqaCa, _ uyure Sen, kaco, ra ifiqra?.. _i<strong>me</strong>oreb<strong>da</strong> <strong>da</strong> xels ar miSveb<strong>da</strong>._ babilo biZia..._ ra iyo, biZiko?_ babilo biZia... ar min<strong>da</strong>, aba, simindi... <strong>me</strong>... <strong>me</strong>... maTxovari ki ar var!.. _ amovReWeZlivs <strong>da</strong> Sevatyve, rogor momawva sisxli saxeze <strong>da</strong> rogor gavwiTldi. babilomcivad gamiSva xeli._ rao, ra miTxari? _ mkiTxa man. Tavi CavRune._ ara, rao, ra miTxari? _ ar <strong>me</strong>Svebo<strong>da</strong> babilo, uceb afeTq<strong>da</strong>. _ hait, SemamaZaRlo, vis gaubede magis Tqma, vin gaswavla ufrosebTan mase laparaki?maTxovario? maTxovari viyavi <strong>me</strong>, Tofi rom gamogarTvi? ras hqvia maTxovari? raRacori kakali simindi misces kacma kacs, maTxovrobaa magi? ar gcodnia Sen, raamaTxovari... gaigone, xatia, ra amouvi<strong>da</strong> piri<strong>da</strong>n? maTxovari ar varo, geyureba? _ <strong>me</strong>Tavi veRar Sevikave <strong>da</strong> yelSi momdgar cremls gza miveci. avtirdi galaxulibavSviviT amxela mutruki._ ara, biZia, ara, ar grcxvenia, biWo? _ momxvia xeli <strong>ise</strong>v babilom. _ patarasrom wamoCitdebi, <strong>me</strong>re Sen TviTon gamoewyve amaSi. <strong>me</strong> Sen getyvi, ar <strong>da</strong>gSvendeba. <strong>me</strong>re<strong>me</strong>stumre, Tu mSvidoba iqna, Cemi biWebis qorwilSi, geyureba? ar <strong>da</strong>maRalatianoT Sen<strong>da</strong> xatiam. axla wadiT... <strong>me</strong> <strong>da</strong> Cems de<strong>da</strong>bers ar <strong>da</strong>gvafsebs xuTi baTmani simindi,magic rom ar iyos, sasiminde savse maqvs, aT weliwads xeli rom ar gavanZrio, aTojaxs Sevinaxav. hait, Se glaxa. sul erTia gagvifuWdebo<strong>da</strong>, magas <strong>da</strong>peplav<strong>da</strong> erTkviraSi <strong>da</strong> tyuila un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong><strong>me</strong>yara wyalSi... wadiT axla, biZiebo... _ Tqva babilom <strong>da</strong>frTxilad momiSora._ babilo biZia! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> babilosaken wamovi<strong>da</strong>._ ra iyo, xatia? _ upasuxa babilom <strong>da</strong> xatias Seegeba. xatia babilos win <strong>da</strong>dga,<strong>me</strong>re xelebiT saxe mouZebna, fexis wverebze wamoiwia, Tavisken <strong>da</strong>xara <strong>da</strong> magrad,magrad akoca loyaze. xatias xeli movkide <strong>da</strong> WiSkrisaken waviyvane. viri TavisiTgavi<strong>da</strong> Ria WiSkarSi <strong>da</strong> gzas <strong>da</strong>adga._ ar <strong>da</strong>miviwyoT, baRnebo, Tu geqnebaT gza aqeT, SemomiareT <strong>da</strong> gamimxneveT agi<strong>da</strong>yruebuli de<strong>da</strong>kaci, _ Tqva babilom <strong>da</strong> WiSkari <strong>da</strong>xura._ naxvamdis, babilo biZia!..._ naxvamdis, biZiebo!...vidre Tvals ar movefareT, babilo WiSkarTan idga <strong>da</strong> gviyureb<strong>da</strong>. uxmodmivdiodiT <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia Saraze.


sofeli Tan<strong>da</strong>Tan iRviZeb<strong>da</strong>, sakvamurebi<strong>da</strong>n aqa-iq ukve amodio<strong>da</strong> TeTri kvamli,mamlebi frTebis dgafuniTa <strong>da</strong> xrinwiani xmiT aRviZebdnen Zilgamtkbar patronebs,welSi gazneqili ZaRlebi zmorebiTa <strong>da</strong> wkavwkaviT uyefdnen Saraze gulgriladmobakune virs, jiqansavse Zroxebi bRaviliT uxmobdnen de<strong>da</strong>kacebs. soflis SarazeCvenTan erTad fex<strong>da</strong>fex moabijeb<strong>da</strong> alioni.sofli<strong>da</strong>n rom gavediT <strong>da</strong> serze ga<strong>da</strong>vdeqiT, xatiam gamaCera._ ra iyo, xatia? _ vkiTxe <strong>me</strong>. xatiam araferi mipasuxa, igi didxans, didxansucqer<strong>da</strong> aRmosavleTs.surebis mTebi<strong>da</strong>n uzarmazari yviTeli, bajaRlo mze amodio<strong>da</strong>.zrdilobasaiT midixar, Cemi soflis biliko, rom uerTdebi Saras <strong>da</strong> miyvebi am sufsis pirs<strong>da</strong>Rma; saiT migyavs Cemi sofeli. <strong>me</strong> pirvelad gnaxe Sen cocxali, moZravi,ormoc<strong>da</strong>erTSi, maSin Sen waxvedi <strong>da</strong> sad waiyvane zRva xalxi, sad waiyvane Cemixalxi, Saragzao. omSi? <strong>me</strong>re <strong>da</strong>, sul <strong>da</strong>Rma xom ar midixar, <strong>da</strong>locvilo, sadRac xomTavdebi <strong>da</strong> brundebi ukan. ho<strong>da</strong>, <strong>da</strong>mibrune Cemi xalxi, Saragzao, <strong>da</strong>mibrune <strong>me</strong>zoblebi,yvelaferi. <strong>da</strong>mibrune, rac waiRe <strong>da</strong> rac wamarTvi. vici, <strong>me</strong>c wamiyvan Sen erT mSvenierdRes, wamiyvan <strong>da</strong>Rma, magram ara <strong>da</strong>sakargavSi, <strong>me</strong> <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>vbrundebi, TviTon <strong>da</strong>mabrunebadre Tu gvian. ar min<strong>da</strong> Cemi ambavi sxvam moitanos am SaragziT, <strong>me</strong> min<strong>da</strong>, CemiT<strong>da</strong>vbrunde <strong>da</strong> vTqva: es <strong>me</strong> var, xalxo. <strong>me</strong> min<strong>da</strong>, ase Tqvas yvelam, yvela Tavisi fexiT<strong>da</strong>brundes, Tugind yavarjnebiT, magram mainc TavisiT <strong>da</strong>brundes <strong>da</strong> Tqvas: es <strong>me</strong> var,xalxo, cucas qmari, vaJiko, es <strong>me</strong> var lukaias kukura... geyureba Sen, Saragzao?<strong>da</strong>mibrune yvela, yvela, vinc wamarTvi ormoc<strong>da</strong>erTSi, <strong>da</strong>mibrune yvela <strong>da</strong> yvelaferi.droa awi, ormoc<strong>da</strong>oTxi welia, Saragzao, ormoc<strong>da</strong>oTxi weli!* * *omi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>brunebulma zaqaria kiRuraZem colis SerTvac moaswro, bavSvic gaaCina<strong>da</strong> mokavSireTa sapativcemulod ruzvelti <strong>da</strong>arqva Tavis Tavgasiebul biWs. <strong>da</strong>iwyoRa<strong>me</strong>ebis Teva, <strong>me</strong>omrebis ga<strong>da</strong>patiJeba. tyuilis <strong>da</strong> marTlis pir<strong>da</strong>fCenili yurisgdeba,gauTavebel ambebSi CarTuli, _ Cemi biWi xom ar Segxvedria, nena?...ukan brundebo<strong>da</strong> ormoc<strong>da</strong>erT welSi am cu<strong>da</strong>d mokirwyluli SaragziT wasuliCemi sofeli. igi brundebo<strong>da</strong> ordenebiT mkerd<strong>da</strong>mSvenebuli, <strong>da</strong>Wrili, <strong>da</strong>glejili,sisxl<strong>da</strong>karguli, magram mainc Zvalmagari, Ronieri <strong>da</strong> Zlieri. igi brundebo<strong>da</strong>evropis usasrulo Saragzebi<strong>da</strong>n Ceqma<strong>da</strong>mtvreuli, TiTo-TiTo, gafantuli, imavebilikiT, romliTac wavi<strong>da</strong> ivnisis mcxunvare dRes.<strong>da</strong> es biliki axla morevSi ga<strong>da</strong>gdebuli didi badis mosazid Toks hgav<strong>da</strong>,ro<strong>me</strong>lsac frTxilad <strong>da</strong> <strong>da</strong>JinebiT eweo<strong>da</strong> Tavisken miwaze fexmomagrebuli sicocxle.* * *


ukanaskneli gakveTili mami<strong>da</strong>Cemis iyo, man didi asoebiT <strong>da</strong>gviwera <strong>da</strong>fazesakontrolo weris Tema `kaciWamia hitleris saxe samamulo omis periodis sabWoTaliteraturaSi~, _ <strong>me</strong>re mogvibrun<strong>da</strong> <strong>da</strong> gagvafrTxila:_ bavSvebo, dRes saRamos yvelani moxvalT skolaSi, centri<strong>da</strong>n Camosulialeqtori <strong>da</strong> wagvikiTxavs leqcias Temaze `moralis, eTikisa <strong>da</strong> zrdilobissakiTxebi~, gasagebia?_ marto uzrdelebi movidnen, maswavlebelo, Tu yvela? _ vkiTxe <strong>me</strong>._ yvela! _ Tqva mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> wigni gaSala. Cven weras SevudeqiT.raRac aTiode wuTSi gavavse ori furceli hitlerze wakiTxuli salanZRavileqsebiTa <strong>da</strong> moTxrobebiT, naweri win <strong>da</strong>vude mami<strong>da</strong>s, <strong>me</strong>re mivedi, xeli movkidexatias <strong>da</strong> pirvelebi gavediT klasi<strong>da</strong>n.saRamos mTeli sofeli skolis ezoSi ireo<strong>da</strong>. iyo yayani, xiTxiTi, kamaTi, yvirili<strong>da</strong> aurzauri. uecrad xalxi gaipo. ezoSi maRali, Zalze gamx<strong>da</strong>ri, iRliaSi yviTelportfelamoCrili, TvalebmoWutuli, ybebCacvenili <strong>da</strong> lerwamiviT odnav moqanaveTbil<strong>ise</strong>li leqtori Semovi<strong>da</strong> kol<strong>me</strong>urneobis Tavmjdomaris qiSvardis TanxlebiT.radgan klasSi xalxi ar <strong>da</strong>etia, tribuna aivanze gamarTes, ms<strong>me</strong>nelebi ki ezoSiganlagdnen grZel ska<strong>me</strong>bze. Cven, bavSvebma, pir<strong>da</strong>pir koin<strong>da</strong>rze movirTxeT fexebi <strong>da</strong>s<strong>me</strong>nad viqeciT.leqtorma portfeli gaxsna, didxans qeqa Sig raRac, <strong>me</strong>re, rogorc iqna, miagno,amoiRo, win <strong>da</strong>ido <strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyo:_ amxanagebo! sazogadoebis ganviTarebis istoria dRemde iTvlis xuTsazogadoebriv formacias, romlebia es formaciebi? _ gvkiTxa man <strong>da</strong> gadmogvxe<strong>da</strong>.Cven, ra Tqma un<strong>da</strong>, zrdilobis gulisTvis ar vupasuxeT. _ pirveli, _ ganagrZo man,_ pirvelyofili Temuri wyobileba, <strong>me</strong>ore _ monaTmflobeluri wyobileba, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong> _feo<strong>da</strong>luri, <strong>me</strong>oTxe _ kapitalisturi <strong>da</strong>..._ socialisturi! _ SeeSvela viRac._ sworia! _ <strong>da</strong>eTanxma leqtori <strong>da</strong> ganagrZo: _ pirvelyofili Temuri wyobilebisdros, ese igi, uxsovari droi<strong>da</strong>n..._ <strong>da</strong>viRupeT, sosoia, Zalian Sori<strong>da</strong>n <strong>da</strong>iwyo, _ wamCurCula xatiam._ su, Tqve mamaZaRlebo! _ gagvaCu<strong>me</strong>s ukni<strong>da</strong>n._ uxsovari droi<strong>da</strong>n a<strong>da</strong>miani, mogexsenebaT, <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> SiSveli!_ mTlad SiSveli? _ hkiTxa viRac zurgs ukan mjdomma. leqtorma uxerxuladgaiRima._ leRvis foToli hqon<strong>da</strong> afarebuli! _ ganumarta <strong>me</strong>zobelma SemkiTxvels._ Tqven warmoidgineT, swored ase, raSic de<strong>da</strong>m Soba... _ Tqva leqtorma._ galaqtiones baRnebi axlac mase <strong>da</strong>dian!... _ Tqva gerasi<strong>me</strong> biZiam._ Semdeg a<strong>da</strong>mianis inteleqtualuri ganviTarebis Rrma procesebma, geografiulgaremosTan SeTanx<strong>me</strong>biT, Seqmna samosi._ magi raRac ver gavige! _ Tqva asalo gu<strong>da</strong>vaZem._ ra ver gaige, Se upatrono, Seciv<strong>da</strong> kacs <strong>da</strong> Caicvao! _ auxsna beglara<strong>me</strong>wisqvilem._ ki magram rogor, magaliTad, ro<strong>me</strong>li adre gaCn<strong>da</strong> _ Sarvali Tu xalaTi? _ikiTxa asalo gu<strong>da</strong>vaZem._ <strong>me</strong> mgoni, nifxavi <strong>da</strong> perangi._ ratom, magaliTad?_ imitom, rom nifxav-perangi Sarval-xalaTis qveS gvacvia. xom ar SeiZleba, jerSarval-xalaTi Caicva <strong>da</strong> <strong>me</strong>re nifxav-perangi?


_ magi marTalia, magram ramdenia, unifxo <strong>da</strong> uperangod rom <strong>da</strong>iareba am qveyanaze?_ <strong>da</strong>iareba <strong>da</strong> uzrdelia! _ gaujavr<strong>da</strong> beglara asalos._ uzrdeli Tu unifxav-perango?_ magi kidev sakiTxavia!_ kaco, acaleT am kacs, gagvagebinos, am gagania omSi <strong>da</strong> uWadobaSi aseTi leqciagansakuTrebiT gvWirdeba, Torem sul wavediT xeli<strong>da</strong>n, _ sTxova kirile jabuamasalos <strong>da</strong> beglaras._ hitlers rom dRe <strong>da</strong> Ra<strong>me</strong> de<strong>da</strong>s vagineb, magi sakiTxi rogor dgas <strong>me</strong>cnierebaSi,uzrdelobad xom ar CamomarT<strong>me</strong>ven? _ ar moeSva leqtors asalo gu<strong>da</strong>vaZe._ xmamaRla gineba saerTod ar varga, miT u<strong>me</strong>tes, qalebs Tu eyureba. ras ityviTTqven, qalebo? _ hkiTxa beglaram <strong>da</strong>mswre qalebs._ gaxma Tqveni ena! _ Tqva Savma maSikom._ gulSi gineba SeiZleba? _ ikiTxa makariam._ gaCerdiT, xalxo, sircxvilia! _ Tqva viRacam._ verafriT ver gavige, ro<strong>me</strong>lia sircxvili, ro<strong>me</strong>lia zrdiloba... _ gaSalaxelebi asalom._ gaugebari raa, <strong>me</strong>gobrebo? _ gaukvir<strong>da</strong> leqtors. _ mox<strong>da</strong> eTikuri <strong>da</strong>moraluri revolucia! agnosticizmi rafinirebul aspeqtSi..._ ra gin<strong>da</strong>, biZiko Sen, ver gvetyvi?... _ hkiTxa gamSral leqtors gerasi<strong>me</strong>m.leqtorma ubis jibi<strong>da</strong>n sufrisxela cxvirsaxoci amoiRo <strong>da</strong> qiSvardi TavmjdomaresSexe<strong>da</strong> sawyali TvalebiT. qiSvardim wyali <strong>da</strong>usxa <strong>da</strong> Cven mogvmarTa:_ ase ar SeiZleba, xalxo, nu <strong>da</strong>abnevT kacs, agic a<strong>da</strong>miania!leqtorma wyali mosva <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>iwyo:_ amxanagebo, ubralo eniT rom giTxraT... _ <strong>da</strong> igi <strong>da</strong>wvrilebiT mogviyva, rogorgaCn<strong>da</strong> zrdiloba am qveyanaze, rogor wamoagdo gamoqvabulSi qvis skamze gamoWimuliSvili mamam, rogor gaagdo kisristexiT gareT <strong>da</strong> rogor <strong>da</strong>j<strong>da</strong> mis adgilze, <strong>me</strong>rerogor mieCvivnen bavSvebi ufrosebisaTvis adgilis <strong>da</strong>Tmobas <strong>da</strong> rogor gaxdnenzrdilobianebi, <strong>me</strong>re rogor icvlebo<strong>da</strong> formaciebi, rogor uzrdeldebo<strong>da</strong> a<strong>da</strong>miani,<strong>me</strong>re rogor mox<strong>da</strong> revolucia. bolos leqtori zrdilobis ele<strong>me</strong>ntarul nor<strong>me</strong>bzega<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>._ zrdilobis, moralis <strong>da</strong> eTikis codna yoveldRiur cxovrebaSi Wirdebaa<strong>da</strong>mians. ra aris zrdiloba? _ <strong>da</strong>sva kiTxva leqtorma._ bodiSi, mara, morali ra ari? _ ikiTxa viRacam._ a<strong>da</strong>miani arsebobs moraluri <strong>da</strong> amoraluri._ magi rogoraa, kacic SeiZleba iyos <strong>da</strong> qalic, Tu marto kaci?_ ratom, ratom, qalebic gvxvdebian!_ magi raRaca moralia, dedis mucli<strong>da</strong>n <strong>da</strong>yveba kacs Tu <strong>me</strong>re un<strong>da</strong> SeiZinos?_ axlave mogaxsenebT: morali, rogorc aseTi, ar gaxlavT Tan<strong>da</strong>yolili Tv<strong>ise</strong>ba._ zrdiloba?_ zrdilobac!_ eTika?_ eTikac!_ gamodis, rom agi upatrono <strong>da</strong> sawyali a<strong>da</strong>miani mTlad uzrdeli ibadeba amqveyanaze, _ Seeco<strong>da</strong> a<strong>da</strong>miani makarias._ <strong>da</strong>axloebiT asea, _ gaiRima leqtorma._ <strong>me</strong>re, sad un<strong>da</strong> iswavlo magi? _ <strong>da</strong>interes<strong>da</strong> makaria._ amas cxovrebis didi gamocdileba aswavlis kacs.


_ moxucebma ra vqnaT? _ ikiTxa asalom._ moxucebisaTvisaa leqcia, Se ujiSo, ver xe<strong>da</strong>v? _ upasuxa beglaram._ es morali mainc ver gavige raa! _ Tqva <strong>ise</strong>v makariam._ morali _ es ufro a<strong>da</strong>mianis patiosnebis sferoSi Semavali atributia._ ese igi, magi ufro zrdiloba <strong>da</strong> patiosneba rom ara aqvs kacs, imazea naTqvami?_ <strong>da</strong>axloebiT asea!_ axla igi miTxari, mama Tu uzrdeli yavs baRanas <strong>da</strong> de<strong>da</strong>c uzrdeli, anpiriqiT, TviTonaa uzrdeli, ra eSveleba maseT ojaxs?_ axlave, batono, magaliTad, is faqti, rom Cangali TefSis marcxniv un<strong>da</strong> idves<strong>da</strong> <strong>da</strong>na marjvniv, pirmSos dedis saSo<strong>da</strong>n ar <strong>da</strong>yveba, magram Semdgomi pe<strong>da</strong>gogiuraRmzrdelobiTimuSaobis intensiuri Catarebis Sedegad SeiZleba, es ele<strong>me</strong>ntaruliambavi avaTv<strong>ise</strong>binoT bavSvs._ uzrdelobad nu CamomarT<strong>me</strong>vT <strong>da</strong>, erTi SekiTxva Tu SeiZleba? _ awia xelimakariam._ brZaneT, batono! _ <strong>da</strong>rTo neba leqtorma._ Tqven rom brZanebT, Wamis dros Cangali marcxniv un<strong>da</strong> idos <strong>da</strong> <strong>da</strong>na marjvnivo,<strong>me</strong> dRes xeliT vWa<strong>me</strong> saW<strong>me</strong>li <strong>da</strong> Cemi saq<strong>me</strong> rogor iqneba?_ xeli Tu <strong>da</strong>ibane? _ <strong>da</strong>uZaxa viRacam._ ki!_ sapniT?_ sapniT, rava cols ki ar vTxoulobdi! _ gaecina makarias._ <strong>da</strong>jeqi aba, uzrdeli xar! _ makaria <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ <strong>da</strong>cxikeba Tu SeiZleba sazogadoebaSi, batono? _ ar acala viRacam leqtorswina kiTxvaze pasuxis gacema._ cxvirs Tu <strong>da</strong>aceminebT sazogadoebaSi, bodiSi un<strong>da</strong> moixadoT, _ <strong>da</strong>arigaleqtorma._ ki magram, sicocxle <strong>da</strong> xeirio, ase ar eubnebian?_ Txis kudio, asec ki eubnebian, Se kaco, _ gaaxsenes SemkiTxvels._ simTvraleSi <strong>da</strong>slokineba Tu SeiZleba, batono? _ ikiTxa <strong>ise</strong>v makariam.leqtorma Seatyo, xalxi masxrad migdebso <strong>da</strong> SeSinebulma ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong> qiSvardiTavmjdomares, qiSvardi Tavmjdomarem zari gaawkaruna._ xalxo, ra uyaviT zrdiloba, kaci zrdilobaze leqcias gvikiTxavs <strong>da</strong> acaleT!_ iyvira qiSvardim.leqtors cota i<strong>me</strong>di mieca <strong>da</strong> salaparakod moemza<strong>da</strong>._ aRar gvin<strong>da</strong> leqcia, SekiTxvebi jobia, _ Tqva gerasi<strong>me</strong> biZiam. qiSvardimleqtors ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>. leqtorma Tanxmobis niSnad Tavi <strong>da</strong>uqnia._ kargi aba, mieciT SekiTxvebi! _ <strong>da</strong>gvrTo neba qiSvardi Tavmjdomarem._ erTi SekiTxva, _ <strong>ise</strong>v awia xeli asalo gu<strong>da</strong>vaZem, _ kacs rom ambavi arainteresebs <strong>da</strong> mainc rom uyvebi kaci, Tua magi uzrdeloba?_ ra Tqma un<strong>da</strong>! _ Tqva leqtorma. <strong>me</strong>re uceb mixv<strong>da</strong> ra Tqva <strong>da</strong> iyvira, _ Cemganra gin<strong>da</strong>T, xalxo... <strong>me</strong> <strong>da</strong>valebuli maqvs, CemiT ki ar movsulvar <strong>da</strong> ki ar gikiTxavTam leqcias, <strong>me</strong>... _ leqtori aRel<strong>da</strong> <strong>da</strong> wyali mosva._ <strong>da</strong>wynardi, biZiko, _ uTxra gerasi<strong>me</strong> biZiam, _ Seni zrdilobis swavleba Cven argvin<strong>da</strong>, Sen is gviTxari, wuxel rom qarma taroiani simindi <strong>da</strong>gvifina miwaze, imas ravuyoT? venaxi rom Seuwamlavi gvrCeba, Sabiamani sad viSovoT, Torem cxviris<strong>da</strong>ceminebaze sanam bodiSs ar mogixdiT, manamde araferi getkinos Senc <strong>da</strong> Sensgamomgzavnsac, _ gerasi<strong>me</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. leqtori gaSeSebuli idga <strong>da</strong> arafers ambob<strong>da</strong>.


_ qalaqi<strong>da</strong>n xar, biZia, Camosuli <strong>da</strong> is gviTxari, fronti ras Sveba, rodisgaTavdeba es <strong>da</strong>sawvavi omi, sanamdis un<strong>da</strong> vdioT hitlers? _ hkiTxa axla TeofanewulaZem._ gviTxari ra<strong>me</strong> <strong>ise</strong>Ti, guls rom gauxardeba! _ SeuZaxes aqeT-iqi<strong>da</strong>n.leqtori Secba._ gviTxari, ho, gviTxari!_ <strong>me</strong> ra un<strong>da</strong> giTxraT, Tqven Cemze ukeTesad iciT... _ Tqva man gaube<strong>da</strong>vad._ zogi Sen gviTxari, zogs Cven getyviT. rom <strong>da</strong>gvdgomixar, aba, Tavze <strong>da</strong> amTavga<strong>da</strong>TeTrebul xalxs Canglis xmarebas gvaswavli, sircxvili araa?_ ar macaleT, <strong>da</strong>... _ sca<strong>da</strong> Tavis gamarTleba leqtorma._ rogor gaclidiT, biZiko, magisTvis gvcalia axla Cven? ra<strong>me</strong> gviTxari <strong>ise</strong>Ti,<strong>da</strong>gvamSvide, gvanugeSe, i<strong>me</strong>diani sityva gviTxari... _ uTxra beglaram._ frontis ambavi aseTia, amxanagebo, omi wels Tu ara, gaisad gazafxulze maincgaTavdeba. morCa germaniis saq<strong>me</strong>._ vin adre Seva berlinSi, Cven Tu a<strong>me</strong>rika?_ Cven SevalT, Cveni gaCereba aRar SeiZleba awi!_ raRac saSineli yumbara gamougonebiao hitlers?_ tyuilia magi, CvenisTana iaraRi aravis aqvs axla!_ agaSena R<strong>me</strong>rTma, inglisi <strong>da</strong> a<strong>me</strong>rika xom ar gviganebs, araa mageni sando._ awi ver gviganebs, <strong>ise</strong>, germanias mTeli jari Cvenken yavs moyrili, a<strong>me</strong>rikasa <strong>da</strong>ingliss uomrad uTmobs qalaqebs, Cveni SeCereba un<strong>da</strong>, magram ar gamova!_ magi gasagebia, isini urCevnia germanias._ <strong>me</strong>re, rogor iqneba germaniis mTavrobis saq<strong>me</strong>?_ sasamarTlo iqneba, mzaddeba ukve masala._ rom ga<strong>da</strong>viden a<strong>me</strong>rikelebTan, ras Sobi <strong>me</strong>re?_ moviTxovT <strong>da</strong> gadmogvce<strong>me</strong>n._ rom ar gadmogvcen?_ ras qvia, ar gadmogvcen? nu geSiniaT, xalxo, yvelas gadmogvce<strong>me</strong>n. yvelasbawarSi gavayofinebT Tavs, vinc Cven gagvamwara am xuTi wlis manZilze, wveT- wveTa<strong>da</strong>viRebT sisxls, <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>vdgebiT fexze, yvelas ojaxSi mova sixaruli, nu geSiniaT,amdens gauZeliT, xalxo, qveyana ga<strong>da</strong>rieT <strong>da</strong> cotac moiTmineT, Tqveni Wiri<strong>me</strong>, <strong>da</strong>de<strong>da</strong>s vutirebT yvelas, vinc fexi <strong>da</strong>gvadga gulze, _ <strong>ise</strong> gvTxova leqtorma, TiTqosCvenze, am asiode kacze yofiliyo omis bedi <strong>da</strong>mokidebuli <strong>da</strong> rodesac ga<strong>da</strong>vxedewuTis win amrezil <strong>da</strong> axla sunTqvaSekrul <strong>da</strong> s<strong>me</strong>nad qceul xalxs, mivxvdi, romswored am mkacr, gulqva <strong>da</strong> saTno xalxze iyo <strong>da</strong>mokidebuli omisa <strong>da</strong> Cemi qveynisbedi.leqtori uceb <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>, <strong>me</strong>re <strong>da</strong>j<strong>da</strong> <strong>da</strong> uxerxulad gagviRima. xalxi dum<strong>da</strong>._ leqcia <strong>da</strong>mTavrebulia, _ Tqva qiSvardi Tavmjdomarem <strong>da</strong> adga. xalxi aiSala.xatia Camoviyvane <strong>da</strong> aivanTan mivediT._ Sen ra kargi biWi yofilxar, biZiko, _ eubneba gerasi<strong>me</strong> biZia leqtors <strong>da</strong>mxarze xels urtyams, _ qiSvardi, Cemi stumrebi xarT a<strong>me</strong>Ram orTave, Senc, makaria,asalo, Senc..._ ras brZanebT, batono? _ zrdilobianad iuara leqtorma._ araviTari batono, CemTan wamoxval, oRond saW<strong>me</strong>li xeliT un<strong>da</strong> Wamo! _ uTxragerasi<strong>me</strong>m <strong>da</strong> leqtors mklavSi xeli gauyara.dilamde ismo<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>bmuli krimanWuli <strong>da</strong> gauTavebeli mravalJamieri gerasi<strong>me</strong>biZias ezo<strong>da</strong>n.


<strong>da</strong>nke Son!<strong>ise</strong>v gaTav<strong>da</strong> simindi, <strong>ise</strong>v gaciv<strong>da</strong> keci, ara<strong>da</strong>, ra axlo iyo <strong>da</strong>locviliSemodgoma, erTi kvira undo<strong>da</strong> Wyinti simindis Semosvlas, <strong>me</strong>ti ara, <strong>da</strong> sofeli <strong>ise</strong>elo<strong>da</strong> am erTi kviris <strong>da</strong>sasruls, rogorc de<strong>da</strong> eqvsi Tvis Tavze bavSvis kbilisamoWras. qalebi yoveldRe frCxilavdnen taros fuCeCs, frCxilav<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>c, magramsimindi jer rZe iyo, carieli rZe <strong>da</strong> codva iyo misi motexa._ ga<strong>da</strong>irbine, biWo, minasTan <strong>da</strong> Txove, am orSabaTamde kidev gvasesxos erTikoTxo fqvili! _ mTxova mami<strong>da</strong>m._ veRar waval <strong>me</strong>, mrcxvenia, wadi <strong>da</strong> Sen TviTon Txove, _ vuTxari mami<strong>da</strong>s._ <strong>me</strong> kecs gavaxureb manamde, biWo! _ ipova mami<strong>da</strong>m mizezi._ <strong>me</strong> gavaxureb kecs, _ <strong>da</strong>vivale xelad._ SeSas vin moitans? _ ipova axali mizezi mami<strong>da</strong>m._ SeSasac <strong>me</strong> movitan._ foTols?_ foTolsac, _ movuWeri mami<strong>da</strong>s. igi <strong>da</strong>fiqr<strong>da</strong>. vicodi, rcxveno<strong>da</strong> <strong>me</strong>zobelTanfqvilisaTvis ga<strong>da</strong>svla. sikvdili iyo misTvis misi mowafis mSoblisaTvis fqvilisgamorT<strong>me</strong>va. <strong>me</strong>smo<strong>da</strong> yvelaferi es, magram mainc vjiutobdi, radgan <strong>me</strong>Sino<strong>da</strong>, minasCemTvis uari ar eTqva, mami<strong>da</strong>s ki, Tuki igi sad<strong>me</strong> mivido<strong>da</strong>, uars ver etyodnen <strong>da</strong>lukmas gauyofdnen._ biWo sosoia... _ <strong>da</strong>iwyo mami<strong>da</strong>m._ ar mTxovo, mami<strong>da</strong>, ar waval, sul erTia, _ Sevawyvetine mami<strong>da</strong>s, _ mrcxvenia,mrcxvenia, mrcxvenia... geyureba Sen?_ <strong>me</strong> ar mrcxvenia? _ mkiTxa mami<strong>da</strong>m._ ki, magram <strong>me</strong> ufro mrcxvenia! _ mami<strong>da</strong>m koTxo aiRo <strong>da</strong> ezo<strong>da</strong>n gavi<strong>da</strong>. mismosvlamde Robi<strong>da</strong>n oTxi Zveli sari amovaZre, <strong>da</strong>vamtvrie, cecxli gavaCaRe <strong>da</strong> zedkeci ga<strong>da</strong>vamxe. <strong>me</strong>re TungiT mosazeli wyali mivudgi, Tx<strong>me</strong>lis totebi <strong>da</strong>vamtvrie,foTlebi<strong>da</strong>n gavkrife, gobze <strong>da</strong>vawyve <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s <strong>da</strong>velode. kari gaiRo, samzareuloSimami<strong>da</strong> Semovi<strong>da</strong>, koTxo gobis gverdiT <strong>da</strong>dga <strong>da</strong> mklavebi <strong>da</strong>ikapiwa._ rao, mami<strong>da</strong>, ra giTxra minam? _ mami<strong>da</strong>m koTxo gobze gadmoapirqvava <strong>da</strong> fqvilismosazelad moemza<strong>da</strong>._ rao, mami<strong>da</strong>?_ <strong>da</strong>misxi wyali, biWo! _ miTxra mami<strong>da</strong>m. gobze wyali <strong>da</strong>vasxi._ mainc rao, ra giTxra? _ ar moveSvi. mami<strong>da</strong>m zela <strong>da</strong>iwyo._ keci gadmodgaso, sosoia usindisomo! _ Tqva mami<strong>da</strong>m. keci gadmovdgi._ kide ra giTxra, mami<strong>da</strong>?_ foToli <strong>da</strong>afinos keczeo!mami<strong>da</strong>m comi aagora, <strong>me</strong> foToli <strong>da</strong>vafine kecze. mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong>akra. Wadi gemriela<strong>da</strong>SiSin<strong>da</strong>. imxela nerwyvi ga<strong>da</strong>vylape, kinaRam <strong>da</strong>vixrCvi._ kide ra giTxra, mami<strong>da</strong>?_ kide miTxra, rom gamoacxob Wads, ar aWamo im usindisoso!mami<strong>da</strong>m kecs Tunuqi <strong>da</strong>axura <strong>da</strong> zed cxeli Ra<strong>da</strong>ri <strong>da</strong>ayara._ Sen ra uTxari, mami<strong>da</strong>?_ <strong>me</strong> vuTxari ar vaW<strong>me</strong>v-<strong>me</strong>Tqi.


_ iman ra giTxra?_ iman miTxra, Tu ar gaCumdeba, muguzali CaTxare pirSio, _ miTxra mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong>anTebulimuguzalicxvirTan momitana.gavCumdi <strong>da</strong> kecs mivujeqi.Znelia, rodesac gSia, <strong>da</strong>kruli kecis gverdiT jdoma. vuyureb kecs <strong>da</strong> vfiqrob,ra nela gadis dro, ra gamoucxobeli <strong>da</strong>emarTa? mami<strong>da</strong>c amas fiqrobs, albaT, albaTki ara, namdvilad, magram ar imCnevs. suli wamivi<strong>da</strong>. Tunuqi odnav avwie <strong>da</strong> kecSiSeviWyite, keci<strong>da</strong>n cxeli <strong>da</strong> sasiamovno oxSivari amovar<strong>da</strong>._ acale, biWo, gamocxoba, comia jer, _ miTxra mami<strong>da</strong>m._ ra uWirs <strong>me</strong>re, in<strong>da</strong>urebs <strong>da</strong> Rorebs comiT asuqeben, _ gavimarTle Tavi._ marto SenTvis ar cxveba magi Wadi, biWo, ga<strong>da</strong>jeqi iqiT, _ gamafrTxila mami<strong>da</strong>m.ga<strong>da</strong>vjeqi. <strong>ise</strong>v wavidnen usaSvelo wa<strong>me</strong>bi <strong>da</strong> wuTebi, moTminebis fiala aivso. mami<strong>da</strong>mveRar gauZlo cdunebas <strong>da</strong> axla TviTon awia Tunuqi._ acale, mami<strong>da</strong>, comia jer!_ madloba R<strong>me</strong>rTs, gamomcxvara! _ Tqva mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> naxevrad comi Wadi areka.<strong>da</strong>bali magi<strong>da</strong> movarbenine, mami<strong>da</strong>m Wadi magi<strong>da</strong>ze <strong>da</strong>do, dergi<strong>da</strong>n erTaderTi yveliamoiRo <strong>da</strong> <strong>da</strong>amtvria, magi<strong>da</strong>ze yvela am sikeTesTan erTaderTi boTli Rvino, prasi <strong>da</strong>marili <strong>da</strong>vdgi. magi<strong>da</strong>s movusxediT, mami<strong>da</strong>m Wadi cera TiTiT or tol nawiladCaamtvria, <strong>me</strong>re xelSi aiRo <strong>da</strong> gatexa. Wadis erTi naxevari kidev SuaSi gatexa, erTi<strong>me</strong> <strong>da</strong>mido TefSze, <strong>me</strong>ore TviTon <strong>da</strong>ido <strong>da</strong> gaiRima, ar vici, <strong>me</strong> gamiRima, Tu Wads.<strong>me</strong>c igive gavakeTe, Cemi arCivi <strong>da</strong>viTrie, is iyo piri gavaRe, rom ezoSi viRacam<strong>da</strong>axvela mokrZalebiT. <strong>me</strong> <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>m erTad gavixedeT Ria karisaken, ezoSi sufTadwvergaparsuli, mwvane, gamoxunebul, germanul samxedro kitelSi <strong>da</strong> uzarmazar xisqoSebSi gamowyobili, yba ybaSi gacmuli, wiTuri, lurjTvala <strong>da</strong> wvrilnikapianigermaneli idga. igi iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tavs iqnev<strong>da</strong>._ ne<strong>me</strong>c, plen! _ Tqva man. biWebi ambobdnen, raionSi orasi tyve germanelimoiyvanes, mSeneblobaze amuSavebeno. zRva xalxi <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> maT sanaxavad <strong>da</strong> aTasiWoriT <strong>da</strong>tenilebi brundebodnen iqi<strong>da</strong>n, magram <strong>me</strong> arasdros wavsulvar maT sanaxavad,es iyo pirveli germaneli, ro<strong>me</strong>lic Cems sicocxleSi vnaxe <strong>da</strong> ratomRac fexzewamovdeqi. fexze wamodga mami<strong>da</strong>c._ guten morgen! _ Tqva germanelma <strong>da</strong> zrdilobianad <strong>da</strong>gvikra Tavi._ germaneli tyvea! _ Tqva mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> uneburad T<strong>me</strong>bi gaiswora._ guten morgen! _ gai<strong>me</strong>ora germanelma RimiliT <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v <strong>da</strong>gvikra Tavi._ guten morgen! _ vupasuxe <strong>da</strong> mami<strong>da</strong>s Sevxede._ ra un<strong>da</strong>, sosoia? _ mkiTxa SemkrTalma <strong>da</strong> <strong>da</strong>bneulma mami<strong>da</strong>m._ ra vici, jer gamarjobis <strong>me</strong>ts arafers ambobs <strong>da</strong>... ra gin<strong>da</strong>, frico? _ vkiTxegermanels <strong>da</strong> xeli gavuqnie kiTxvis niSnad._ hitler kaput! _ Tqva germanelma, <strong>me</strong>re xeli revolvers miamgvana <strong>da</strong>safeTqelTan miitana._ magi viciT, gazeTs vkiTxulobT. Sen ra gin<strong>da</strong>, is gviTxari._ ne fonimaiu! _ Tqva germanelma <strong>da</strong> mxrebi aiCeCa._ ra gin<strong>da</strong>, frico? _ vkiTxe axla rusulad._ iohan, ix bin iohan! _ frici ar var, iohani varo, gamacno Tavi germanelma <strong>da</strong>marjvena xeli gulze <strong>da</strong>ityapuna ramdenjer<strong>me</strong>._ ra un<strong>da</strong> am upatronos, mami<strong>da</strong>? _ axla <strong>me</strong> vkiTxe mami<strong>da</strong>s._ ra vici, biWo? _ mxrebi aiwura mami<strong>da</strong>m.


_ hende xox! _ vuTxari germanels samxedro gakveTilze gazepirebuli ori sityva.gakvirvebulma germanelma xelebi awia <strong>da</strong> piri <strong>da</strong>aRo._ hitler kaput!_ hitler kaput! _ swrafad <strong>da</strong>mi<strong>da</strong>stura germanelma <strong>ise</strong>, rom xelebi arCamouSvia. ar vicodi, germanulad rogor un<strong>da</strong> <strong>me</strong>Tqva, xelebi CamouSvi-<strong>me</strong>Tqi, mivedi<strong>da</strong> ZaliT CamovaSvebine xelebi germanels._ ra gin<strong>da</strong>, ra? _ vkiTxe axla rusulad._ xleb, xleb... _ Tqva germanelma._ aa, Savi puri gin<strong>da</strong> Tu TeTri?_ ne fonimaiu!_ karaqiT <strong>da</strong> yveliT gin<strong>da</strong> TeTri puri, Tu <strong>ise</strong> miirT<strong>me</strong>v?_ xleb, buter!_ a, buterbroti?_ buterbrot, buterbrot, _ gauxar<strong>da</strong> germanels._ xaWapurze rogor xar? _ gavuRi<strong>me</strong> <strong>me</strong>._ ne<strong>me</strong>c plen! _ Tqva man <strong>ise</strong>v <strong>da</strong> gamiRima._ gagiWir<strong>da</strong>T, viriSvilebo? wadi <strong>da</strong> hitleri gaW<strong>me</strong>vs, _ vaniSne pirze xelismitaniT._ hitler kaput! _ ui<strong>me</strong>dod Tqva man._ nwu, nwu, nwu, ar ga<strong>da</strong>mrio! _ vTqvi <strong>da</strong> sinanuliT <strong>da</strong>vaqnie Tavi.germaneli mixv<strong>da</strong>, <strong>da</strong>mciniso <strong>da</strong> axla mami<strong>da</strong>s miubrun<strong>da</strong>._ xleb, frau, xleb... _ Tqva germanelma <strong>da</strong> tuCebi aucaxcax<strong>da</strong>, mxolod axlaSevniSne, rom tyve arc <strong>me</strong>, arc mami<strong>da</strong>s aRar gviyureb<strong>da</strong>, igi Tvals ar acileb<strong>da</strong>gawyobil sufraze oxSivaravardnil Wads._ gagiJ<strong>da</strong> es kaci, sa<strong>da</strong>a saamiso puri <strong>da</strong> Wadi? _ vuTxari mami<strong>da</strong>s. mami<strong>da</strong>gafiTrebuli idga <strong>da</strong> xmas ar iReb<strong>da</strong>._ xleb, frau! _ gai<strong>me</strong>ora germanelma <strong>ise</strong>, rom WadisTvis Tvali ar moucilebia.mami<strong>da</strong> uceb Setrial<strong>da</strong>, magi<strong>da</strong>sTan mivi<strong>da</strong>, Tavisi Wadi aiRo <strong>da</strong> germanels gamoutana._ o, <strong>da</strong>nke Son, frau, <strong>da</strong>nke Son! _ Tqva germanelma <strong>da</strong> akankalebuli xeliT WadiCamoarTva. mami<strong>da</strong>m erTxans uyura germanels, rogor ReWav<strong>da</strong> cxel Wads, <strong>me</strong>re Sevar<strong>da</strong>samzareuloSi, <strong>da</strong>avlo xeli Cems Wadsac, <strong>me</strong>ore naxevar Wadsac, gamovi<strong>da</strong>, mivar<strong>da</strong>germanels <strong>da</strong> miawo<strong>da</strong>._ ras Svebi, mami<strong>da</strong>, gagiJdi? _ veci xelSi mami<strong>da</strong>s._ <strong>da</strong>manebe Tavi, sosoia! _ momicila mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v Sebrun<strong>da</strong> samzareuloSi.gakvirvebuli germaneli xan <strong>me</strong> miyureb<strong>da</strong>, xan mami<strong>da</strong>s._ a, Sen, germanelo, Wyinti yveli, a, Sen Rvino, a, Sen xvalindeli Wadi, aiRe,aiRe, nu geSinia. marTla gaZlev... _ ateni<strong>da</strong> mami<strong>da</strong> am simwriT naSovn ijrasgermanels <strong>da</strong> uceb sicili auvar<strong>da</strong>._ mami<strong>da</strong>! _ Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong> <strong>me</strong>._ su, sosoia, mami<strong>da</strong>, su, waiRos, waiRos, kidev ra gin<strong>da</strong>? Tqvi, germanelo, ragin<strong>da</strong>?.. _ ar eSvebo<strong>da</strong> mami<strong>da</strong> tyves <strong>da</strong> sicils ganagrZob<strong>da</strong>._ papiros, papiros, _ Tqva saxegabrwyinebulma germanelma._ mieci sosoia, TuTuni! _ momibrun<strong>da</strong> mami<strong>da</strong>._ ar maqvs!_ ki gaqvs, sosoia, vici, jibeSi gaqvs <strong>da</strong> mieci._ ar maqvs! _ gavjiutdi.


_ mieci, <strong>me</strong> Sen geubnebi, _ miTxra mami<strong>da</strong>m, <strong>me</strong>re jibeSi xeli Camiyo, amomitriala<strong>da</strong> rac TuTuni mqon<strong>da</strong>, germanels gauwo<strong>da</strong>._ aiRe, aiRe <strong>da</strong> wadi, aiRe ho!...germanels orTave xeli <strong>da</strong>kavebuli hqon<strong>da</strong>. mami<strong>da</strong>m Tavisi xeliT Cauyara jibeSiCemi TuTuni._ wadi axla, wadi! _ gaucina mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> msubuqad hkra xeli mxarSi._ o, <strong>da</strong>nke Son, frau, <strong>da</strong>nke Son!_ wadi, wadi! _ mami<strong>da</strong> xmamaRla icino<strong>da</strong>. gaSterebuli vucqerdi Wkuaze ga<strong>da</strong>sulmami<strong>da</strong>s._ xe<strong>da</strong>v, sosoia? _ mkiTxa mami<strong>da</strong>m._ <strong>da</strong>nke Son! _ Tqva germanelma <strong>da</strong> ukan-ukan <strong>da</strong>ixia kibosaviT._ wadi, wadi, arafris! _ uTxra mami<strong>da</strong>m, <strong>me</strong>re momibrun<strong>da</strong>, gulSi Camikra,gulamomj<strong>da</strong>ri tirili auvar<strong>da</strong>. SeSinebuli <strong>da</strong> gancvifrebuli germaneli CqarinabijebiT ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> ezo<strong>da</strong>n._ mami<strong>da</strong>, ra gatirebs, mami<strong>da</strong>? _ vkiTxe germanelze ufro SeSinebulma._ araferia, sosoia, araferia. naxe, biWo? _ miTxra mami<strong>da</strong>m <strong>da</strong> germanelisakengaixe<strong>da</strong>. Cven Sua ezoSi videqiT <strong>da</strong> vucqerodiT SukaSi mimaval <strong>da</strong>feTebul tyves,ro<strong>me</strong>lic malimal ukan ixedebo<strong>da</strong>.mami<strong>da</strong> icino<strong>da</strong>, tiro<strong>da</strong>, <strong>ise</strong>v icino<strong>da</strong>, <strong>ise</strong>v tiro<strong>da</strong>, cremlebisgan mTlad svelihqon<strong>da</strong> Rawvebi, magram cremls ar imSraleb<strong>da</strong> <strong>da</strong> arc <strong>me</strong> miSveb<strong>da</strong> xels._ naxe, sosoia? _ am wuTSi vin<strong>me</strong>s rom enaxa mami<strong>da</strong>Cemi, ueWvelad giJi egonebo<strong>da</strong>.magram mami<strong>da</strong>Cemis saxeze amdeni bedniereba arasodes minaxavs.* * *Ra<strong>me</strong>a. vwevar Cems sawolze gulaRma <strong>da</strong> vnatrob, kargi sizmari <strong>da</strong><strong>me</strong>sizmros.miyvars sizmrebi, radgan usizmro RamiT mkv<strong>da</strong>ri mgonia Tavi. <strong>me</strong> ase vangariSob:dRisiT, rodesac <strong>da</strong>vdivarT <strong>da</strong> vlaparakobT, vcocxlobT, RamiT, rodesac gvZinavs <strong>da</strong>verafers vgrZnobT, mkvdrebi varT. ubeduria kaci, ro<strong>me</strong>lsac sizmari ar esizmreba,ese igi, is naxevar sicocxles mkvdrad atarebs, gamodis, rom aseTi kaci asweliwadSi ormoc<strong>da</strong>aTi weli mkv<strong>da</strong>ria, <strong>me</strong> ki ara, <strong>me</strong> sruli Teqvs<strong>me</strong>ti wlisa var,radgan iSviaTad, ra<strong>me</strong> ar <strong>da</strong>msizmrebodes. <strong>me</strong> RamiTac vcxovrob, <strong>da</strong>vdivar, vlaparakob,mtkiva, mixaria, mciva, mcxela <strong>da</strong> sizmareuli Ramis Semdeg, cudia igi Tu kargi,yovelTvis bednieri viRviZeb. ai, vwevar axlac <strong>da</strong> vnatrob, kargi sizmari<strong>da</strong><strong>me</strong>sizmros, imitom velaparakebi mami<strong>da</strong>s yovel RamiT, rom sizmarSi masTan saubarigavagrZelo, mami<strong>da</strong> arasodes ar <strong>me</strong>ubneba bolomde imas, rasac fiqrobs, sizmarSi kiigi marTalia, Tbilia, sayvarelia, <strong>me</strong>fereba, mkocnis, Wkuas marigebs <strong>da</strong> <strong>me</strong>ubneba, romam qveyanaze Cemi fasi araferi gaaCnia. min<strong>da</strong>, axlac velaparako mami<strong>da</strong>s, magramdRevandeli ambis Semdeg <strong>me</strong>rideba, mrcxvenia <strong>da</strong> <strong>me</strong>Sinia. amitom vwevar TvalRiaCemTvis, <strong>da</strong> uxmod vTxov R<strong>me</strong>rTs, kargi sizmari <strong>da</strong>masizmros._ soso, biWo!..._ ra iyo, mami<strong>da</strong>?_ gZinavs?_ ara, mami<strong>da</strong>, ra <strong>da</strong>maZinebs?_ xom naxe, sosoia, is germaneli?_ rogor ar vnaxe, mami<strong>da</strong>, netav, ar <strong>me</strong>naxa! _ amovioxre <strong>da</strong> kuWi a<strong>me</strong>wva.


_ omi gaTav<strong>da</strong>, sosoia, omi, geyureba Sen? _ wamoiwia i<strong>da</strong>yvebze mami<strong>da</strong>._ ras ambob, mami<strong>da</strong>, vin giTxra?_ omi gaTav<strong>da</strong>, sosoia, raki imas veRirseT, germaneli jariskaci maTxovrad movi<strong>da</strong><strong>da</strong> puri gvTxova, gaTavebulia omi, geyureba Sen? _ xma ar amoviRe._ Sen ar gewyinos, biWo, sul rom gavatane saW<strong>me</strong>li, magram im wuTSi, saxli ro<strong>me</strong>Txova, imasac mivcemdi._ ki, mami<strong>da</strong>, <strong>me</strong>c mivcemdi._ mapatie, sosoia mami<strong>da</strong>!_ ras ambob, mami<strong>da</strong>!_ Sen ar ici, biWo, ramxela ambavi mox<strong>da</strong>, germaneli movi<strong>da</strong>, maTxovari germaneli<strong>da</strong> puri gvTxova._ ki, vici, mami<strong>da</strong>, ki._ omi gaTav<strong>da</strong>, sosoia biWo, omi!_ ki gaTav<strong>da</strong>, mami<strong>da</strong>, _ mami<strong>da</strong> <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>. <strong>me</strong>re uceb mkiTxa:_ gSia, sosoia mami<strong>da</strong>?_ ara, mami<strong>da</strong>, sul ar mSia, Sen?_ arc <strong>me</strong> mSia, sosoia._ <strong>da</strong>iZine aba, mami<strong>da</strong>, _ mami<strong>da</strong>s xma ar gaucia, arc <strong>me</strong> miTqvams ra<strong>me</strong>. viweqi aseCumad. <strong>me</strong>re gvian iyivles mamlebma, ar <strong>me</strong>Zinebo<strong>da</strong>, logini<strong>da</strong>n avdeqi <strong>da</strong> fexakrefiTmivedi mami<strong>da</strong>sTan. mami<strong>da</strong>s eZina, igi iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong> ZilSi <strong>da</strong> mivxvdi, rom kargi sizmariesizmrebo<strong>da</strong>.mamlebma yivils mouxSires <strong>da</strong> <strong>me</strong> ezoSi gavedi. odis saxuravebze, Robeebsa <strong>da</strong>ferdobebze dnebo<strong>da</strong> msubuqi, gamWvirvale <strong>da</strong> iisferi nisli.sofelSi Tendebo<strong>da</strong>.lanqrobagazafxulze surebis mTebze Tovli rom dneba, sufsa giJdeba, tovebs kalapots,ixevs tanze yvelafers <strong>da</strong> SiSveli ga<strong>da</strong>reuliviT gadis WalaSi. Rrialebs, quxs,glejs aswlovan xeebs. SubliT exeTqeba burjebs, azanzarebs xidebs <strong>da</strong> <strong>me</strong>renafotiviT miaqvs sadRac qveviT, miaqvs gaufrTxilebeli kacic <strong>da</strong> nadiric. <strong>me</strong>reTan<strong>da</strong>Tan mSviddeba, wynardeba, iwmindeba, brundeba Tavis sawolSi <strong>da</strong> WalaSi tovebsuamrav SeSas <strong>da</strong> yanis macocxlebel Slams, TiTqos<strong>da</strong> im mwuxarebis safasurad,ro<strong>me</strong>lic Tavis sigiJeSi miayena xalxs. xalxi mainc locavs am mdinares, mainc uyvarsigi. xalxs ar eSinia sufsis, lanqrobis dros isini dganan napirze kavebiT <strong>da</strong> SeSasiWeren, Sedian am cofian mdinareSi, facers adga<strong>me</strong>n <strong>da</strong> gzaabneuli Tevzi amoyavT misiubi<strong>da</strong>n. udga<strong>me</strong>n <strong>da</strong>mbebs, jebirebs, misive moTreuli riyis qviT uvseben xaxas,axrCoben, aviwroeben <strong>da</strong> yovel gazafxulze akeTeben amas <strong>ise</strong>Ti gulmodginebiT,TiTqos pirvelad adidebuliyos sufsa, an saerTod arafers ar akeTeben, dganannapirze gaRma-gamoRmi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>Rliavebuli <strong>da</strong> mzis Casvlamde uyureben, ra SeuZlia amlagamawyvetil <strong>da</strong> mTasaviT agorebul patara mdinares.<strong>me</strong>, no<strong>da</strong>ra Tavas, otia kalan<strong>da</strong>Zes, kaJura gaguas <strong>da</strong> iagora anTiZes naficarasboloSi gvedga faceri. Cven is yvela faceris TavSi <strong>da</strong>vdgiT <strong>da</strong> aty<strong>da</strong> sofelSi<strong>me</strong>TevzeTa wivil-kivili.


_ Tqve jibgirebo, rom ga<strong>da</strong>madgiT Tavze es faceri, <strong>me</strong> Tqveni <strong>da</strong>naWeri TevzisSigani vWamo? ga<strong>da</strong>dgiT boloSi, Torem <strong>da</strong>gSignavT yvelas, _ movar<strong>da</strong> qaqaniTbenediqte kutubiZe._ aba, Cven vWamoT Seni Tevzis Sigani? _ hkiTxa no<strong>da</strong>ra Tavam._ biWo, nu gagsiebia Tavi <strong>da</strong> moxseni axla agi faceri, sanam ga<strong>da</strong>vreulvar._ sad <strong>da</strong>vdgaT, batono? _ ikiTxa axla iagom._ sa<strong>da</strong>c gin<strong>da</strong>T._ agaSena R<strong>me</strong>rTma, Cven aq gvin<strong>da</strong>! _ upasuxa iagom._ a, kido! <strong>me</strong> ra giTxariT Tqven? _ gaukvir<strong>da</strong> benediqtes._ ra gin<strong>da</strong>, benediqte biZia? _ vkiTxe <strong>me</strong>._ ver xvdebi, ra min<strong>da</strong>? _ <strong>ise</strong>v gaukvir<strong>da</strong> benediqtes, _ ra min<strong>da</strong> <strong>da</strong>, moxseniTfaceri, sanam <strong>da</strong>miCexia, <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>itaneT boloSi._ ra <strong>da</strong>viWiroT <strong>me</strong>re boloSi?_ Wiri <strong>da</strong> sikvdili, ra vici <strong>me</strong>? rac gin<strong>da</strong>T, is <strong>da</strong>iWireT._ ras iwyevlebi, kaco, Sen? _ miubrun<strong>da</strong> no<strong>da</strong>ra Tava._ viwyevlebio? am Tavgasiebuls ver uyurebT?_ ratom lanZRav kacs, misi gaWirveba eyofa! _ Seeco<strong>da</strong> otias no<strong>da</strong>ra._ Sen vin gkiTxavs, biWo?_ ras qvia, vin mkiTxavs, amxanagia Cemi._ SenisTana amxanagebi rom hyavs, imitomaa magisi saq<strong>me</strong> kargad. axikeT axla Tqveninagavi <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>diT boloSi, _ Tqva benediqtem <strong>da</strong> TviTon <strong>da</strong>iwyo Cveni bargismogroveba._ amxanago benediqte!.. _ <strong>da</strong>iwyo iagora anTiZem._ vinaa Seni amxanagi, Se tiliano? _ ga<strong>da</strong>iria benediqte._ kaco, es sufsa Seni xom araa? _ hkiTxa no<strong>da</strong>ra Tavam._ Cemia, aba visia, sad iyavi Sen <strong>da</strong>badebuli, <strong>me</strong> rom facers vdgamdi aq?_ ho<strong>da</strong>, gvacale axla Cvenc, _ Seexvewa no<strong>da</strong>ra._ gelaparakebiT <strong>me</strong> Tqven, an gaRma gadiT, an boloSi ga<strong>da</strong>diT._ kaco, es mdinare arc Senia, arc Cemia, agi mdinare aris sabWoTa xelisuflebis<strong>da</strong> Sig rom Tevzebi <strong>da</strong>curavs, isic misia! _ avuxseni benediqtes._ vis aswavli, Se tvingawyalebulo, raa mTavrobis <strong>da</strong> raa Cemi?_ konstituciaSi weria, rom yvelas gvaqvs nadirobis <strong>da</strong> <strong>da</strong>svenebis uflebao, _<strong>da</strong>usaxela wyaro no<strong>da</strong>ram._ <strong>me</strong> maswavli, biWo, ra weria konstituciaSi, kacma xuTi konstituciagamovicvale?! _ miubrun<strong>da</strong> no<strong>da</strong>ras benediqte._ ase weria <strong>da</strong> ra vqna?.. _ sinanuliT gaSala xeli no<strong>da</strong>ram._ ra weria, biWo, no<strong>da</strong>ria Tavgasiebulma <strong>da</strong> sosoia <strong>da</strong>Rlarjulma benediqtekutubiZes lukma gamoarTvas pirSio?.. _ ikiTxa benediqtem._ mTlad mase ar weria, magram... orivem Wamoso, weria, _ Tqva no<strong>da</strong>ram._ ase weria, xom? _ mowura Tvalebi benediqtem._ ki! _ <strong>da</strong>uqnia Tavi no<strong>da</strong>ram._ mase xom? _ axla <strong>me</strong> mkiTxa._ ki, mase weria, _ <strong>da</strong>vemow<strong>me</strong> no<strong>da</strong>ras._ is Tu weria, umcros-ufrosoba imitom gaaCina R<strong>me</strong>rTma, rom zrdiloba <strong>da</strong>patiosneba un<strong>da</strong> hqondes TqvenisTana mutrukebso._ ar gqonia wakiTxuli, Torem magi ar weria._ ara, xom?


_ ara!_ ese igi, ar weria?_ ar weria, batono, <strong>da</strong> ra vqnaT axla. <strong>da</strong>gvxoce! _ Tqva iagom._ magi ar weria <strong>da</strong> is weria, rom Tqven WamoT <strong>da</strong> <strong>me</strong> giyuroT pirSi, xo?_ yvelas gveyofa, benediqte biZia!_ ara, <strong>me</strong> Sen gekiTxebi, ar weria xom? _ ar mo<strong>me</strong>Sva benediqte._ ara! _ gavjiutdi <strong>me</strong>._ ara<strong>da</strong>, magas uZaxi Sen konstitucias? _ mkiTxa benediqtem. najaxi gamoiZroqamri<strong>da</strong>n <strong>da</strong> faceris <strong>da</strong>saCexad gatrial<strong>da</strong>._ rao, rao? ra Tqva magan konstituciaze? _ ikiTxa uceb otia kalan<strong>da</strong>Zem.benediqte civad Semobrun<strong>da</strong>:_ ra vTqvi, biWo?_ rao, sosoia, ra Tqva? magi ra konstituciaao? Sen kidev, rom <strong>da</strong>giRia piri <strong>da</strong>ugdeb yurs am ambavs komkavSiris komitetis biuros wevri? _ Seutia axla iagoraanTiZes._ ra vTqvi, biWo? _ gafiTr<strong>da</strong> benediqte._ ra vTqvio? geyurebaT, biWebo? xuTi konstitucia maqvs gamocvlilio, agi rakonstituciaao, Cveni konstitucia ar mogwons Sen? _ mouWuta Tvalebi otiambenediqtes._ Sen ena gaaCere, biWo, <strong>da</strong> magi ar miTqvams <strong>me</strong>. _ nerwyvi ga<strong>da</strong>ylapa benediqtem._ ra ar giTqvams? _ hkiTxa no<strong>da</strong>ram. _ rom moxvedi aq <strong>da</strong> Cemia agi mdinareo, <strong>da</strong>amas vizamo <strong>da</strong> imas vizamo, gamogSignavTo... Sen yofilxar, Cemo biZia, kerZo<strong>me</strong>sakuTre <strong>da</strong> mavne kapitalisturi gadmonaSTi._ vis ube<strong>da</strong>v, biWo, magas? _ Tqva CurCuliT benediqtem._ ar giTqvams, Tu? _ Caeria saq<strong>me</strong>Si iago, _ imis magivrad, axla omia <strong>da</strong> xeliSegviwyo axalgazrdobas, <strong>da</strong>mdgarxar aq <strong>da</strong> Seuracxyofas gvayeneb Cvenc,konstituciasac. yvelafer amasTan erTad, Tevzis Weras gviSli, <strong>me</strong>ts ki arafersakeTeben germaneli faSistebi._ gadeirieT, baRnebo? _ <strong>da</strong>ikvnesa benediqtem._ Tqveni ar vici, <strong>da</strong> <strong>me</strong> am saq<strong>me</strong>s ase ar <strong>da</strong>vtoveb, _ Tqva no<strong>da</strong>ram <strong>da</strong> fexsacmlisCacma <strong>da</strong>iwyo._ sad midixar, biWo? _ hkiTxa SeSinebulma benediqtem._ magi <strong>me</strong> vici! _ mouCqara Cacmas no<strong>da</strong>ram._ ra ici, biWo, Sen?_ Zalian gviyvarxar, benediqte biZia, magram konstituciis ginebas <strong>da</strong>kapitalistur gadmonaSTobas ver gapatiebT, _ kategoriulad iuara otiam <strong>da</strong> axlaamanac <strong>da</strong>iwyo Cacma._ moicaT, Tqve mamaZaRlebo, araferi ar miTqvams <strong>da</strong> nu ga<strong>da</strong>mrevT axla._ magas iq gamovarkvevT! _ <strong>da</strong>emuqra no<strong>da</strong>ra._ sad, biWo?_ magi <strong>me</strong> vici._ aWerinebT Cem Tavs, Tqve upatronoebo? R<strong>me</strong>rTi ar gwamT? tyuils migonebT? _gagiJ<strong>da</strong> benediqte._ oTxi kaci rom <strong>da</strong>gadgebiT pirze, gviyare <strong>me</strong>re kakali! _ uTxra iagoram._ ra piriT <strong>da</strong>madgebiT pirze, Tqve ucxvirpiroebo?_ magi Cven viciT! _ Tqva <strong>ise</strong>v no<strong>da</strong>ram.


_ biWo, Tevzis gulisTvis mRupav Cems xelSi gazrdili baRane? _ cremli moadgabenediqtes, _ am <strong>da</strong>mpali facerisTvis? Seni iyos agi Tevzic, agi faceric, agisufsac, miadeqi <strong>da</strong> xvlipe borSiviT, sanam faSvze ar gaskdebi, _ aCuqa no<strong>da</strong>rasbenediqtem sufsa._ <strong>da</strong>gvanebeb, aba, Tavs?_ <strong>da</strong>nebebuli ar gaqvs, ori Tavi gamogiva Sig! _ mainc ukbina benediqtem no<strong>da</strong>ras._ magi araa Seni saq<strong>me</strong> <strong>da</strong> mogveSvi axla! _ vuTxari <strong>me</strong>._ patara zeviT mainc aiCoCeT, Tqve qristes Zvalis mtkverelebo, _ gviTxrabenediqtem._ pataras aviCoCebT, _ <strong>da</strong>vpirdiT Cven._ <strong>ise</strong> <strong>me</strong> cudi araferi miTqvams, Tqve mamaZaRlebo, <strong>da</strong> enas moukeliT._ a, kide!.. _ gaujavr<strong>da</strong> otia.benediqtem najaxi mxarze gaido, didxans gviyura, <strong>me</strong>re ga<strong>da</strong>afurTxa <strong>da</strong> wavi<strong>da</strong>.Cven Tavi veRar SevikaveT <strong>da</strong> sicili agvivar<strong>da</strong>. benediqte Semobrun<strong>da</strong>._ ras gavxarT, ras, Tqve Winkebo?_ modi, benediqte biZia, karg TuTuns mogaweviebT! _ <strong>da</strong>vuZaxe <strong>me</strong>. benediqtem kefamoifxana, erTxans ifiqra, <strong>me</strong>re ga<strong>da</strong>wyvita, <strong>da</strong>brun<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>j<strong>da</strong>. TuTuni mivawode.benediqtem gaaxvia <strong>da</strong> gaabola. Cvenc gavaboleT._ baRnebi xarT Tqven <strong>da</strong> ar iciT, _ <strong>da</strong>iwyo benediqtem, _ <strong>ise</strong>, rogorc tyes,mdinaresac misi kanoni aqvs, sul erTia magi, spilos klav Tu WinWraqas, Tevzs iWerTu veSaps. monadirem monadires pativi un<strong>da</strong> sces, monadire rom miagnebs Jen-Sens <strong>da</strong><strong>da</strong>niSnavs, <strong>me</strong>re sxvam rom moiparos is Jen-Seni, klaven im kacs Tur<strong>me</strong>, aba! asea magi.monadirem monadires xeli un<strong>da</strong> Seuwyos, rogorc erTis marCenalia agi mdinare, <strong>ise</strong>a<strong>me</strong>oresic, orives erTnairi ufleba aqvs. <strong>me</strong> is ki ar min<strong>da</strong>, Tqven Tevzi ar <strong>da</strong>iWiroT.Tevzs ra gamolevs mdinareSi? ramdeni faceri dgas axla, rom ayvebi Cemi faceriszeviT, magram yvelas xom ver movaxsnevineb! magram ase axlo-axlo ar gamova, biZiebo!naxeT aba, Cems qveviT ladikos faceri ramisiSorezea gamarTuli. ladikos Tofi kiar usvria CemTvis? ratom, aba, Tu iciT? imitom, rom ar mivekare saTofeze. Tqven?Tqven Tofs ki ara, qvas mogawvdenT Cemi faceri<strong>da</strong>n, ar varga mase, biWebo.. _ Tqvabenediqtem <strong>da</strong> adga._ axla WkuiT iyaviT, ar CagiTrioT lanqerma, Torem, rogorc Cven gviyvarsTevzis xorci, <strong>ise</strong> uyvars Cveni xorci Tevzsac. geyurebaT?.. _ benediqte wavi<strong>da</strong>. <strong>me</strong>reCvenc avdeqiT, bargibarxana avxikeT <strong>da</strong> faceri Sors, zeviT, sul zeviT ga<strong>da</strong>vitaneT.napirze karavi gvidgas. otia <strong>da</strong> iago karavSi sxe<strong>da</strong>n, <strong>me</strong> <strong>da</strong> no<strong>da</strong>ra facerze varTCacucqulebi <strong>da</strong> velodebiT lartyebze Tevzis amovardnas. moaqvs mRvrie talRaslayuCeb<strong>da</strong>siluli wvera <strong>da</strong> tobi, Semoagdebs facerze, <strong>me</strong>re macdurad gamoeclebaqvevi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> farTxalebs majis sisxo Tevzi Cvens win, suls Rafavs, Svelas iTxovs,magram sad aris saSveli. vtacebT <strong>me</strong> <strong>da</strong> no<strong>da</strong>ra xels layuCebSi <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pir napirzevisvriT._ Sexede, sosoia, Seni xatia movi<strong>da</strong>! _ miTxra no<strong>da</strong>ram, napirisken gavixede,karavTan xatia idga <strong>da</strong> mdinarisken iyurebo<strong>da</strong>._ xatia! _ <strong>da</strong>vuZaxe. xatiam xeli <strong>da</strong>miqnia <strong>da</strong> raRac <strong>da</strong>miZaxa. mdinaris RrialSiver gavarCie, ra undo<strong>da</strong>._ ra gin<strong>da</strong>, xatia, raze modi? _ gavZaxe <strong>ise</strong>v xatias, xatiam orTave xeli pirTanmiitana <strong>da</strong> raRac <strong>da</strong>miZaxa._ ra un<strong>da</strong>? _ vkiTxe no<strong>da</strong>ras._ ra vici, gadi napirze.


napirze gavedi._ ra iyo, xatia?_ gamarjoba, sosoia, _ xeli gamomiwo<strong>da</strong> man._ viTom dRes ar ginaxivar, ki vici, ratom modi, _ vusayvedure xatias <strong>da</strong> xeliCamovarTvi._ <strong>da</strong>maWerie, sosoia, Tevzi!_ ar SeiZleba, ver gagiyvan facerze, ar gesmis, ca <strong>da</strong> qveyanas rom moangrevssufsa?_ gamiyvane, sosoia, <strong>da</strong> <strong>da</strong>maWerie Tevzi, Cemo sosoia, _ mTxova xatiam._ ra gin<strong>da</strong> gogo, gagiJdi? _ uTxra xatias karavi<strong>da</strong>n gamosulma otiam._ <strong>da</strong>maWerieT Tevzi, Tqve unamusoebo! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> wyeniT tuCebi gabuta._ ager, gogo, ramdenic gin<strong>da</strong> <strong>da</strong>Werili Tevzi! _ savse kasri <strong>da</strong>udga win iagom._ magi ar min<strong>da</strong> <strong>me</strong>! Cemi xeliT min<strong>da</strong>, <strong>da</strong>viWiro!_ wadi, gogo, Sin!_ ar waval! _ Tqva xatiam <strong>da</strong> cxel qviSaze <strong>da</strong>j<strong>da</strong>._ wamodi, karavSi mainc <strong>da</strong>jeqi, tvini agiduRdeba, _ vTxove gajiutebul xatias._ ara!_ ara<strong>da</strong>, ijeqi mand! _ vuTxari <strong>da</strong> facerze avbrundi._ ra undo<strong>da</strong>, biWo? _ mkiTxa no<strong>da</strong>ram <strong>da</strong>brunebuls._ facerze un<strong>da</strong> gamosvla Tevzis <strong>da</strong>saWerad!_ gamoiyvane <strong>me</strong>re, ra mox<strong>da</strong>?_ sad gamoviyvano, biWo, gagiJdi?_ <strong>me</strong> gamoviyvan, aba! _ Tqva no<strong>da</strong>ram <strong>da</strong> wamodga._ <strong>da</strong>anebe Tavi!_ nu geSinia, ar <strong>da</strong>gixrCob, _ gaicina no<strong>da</strong>ram <strong>da</strong> napirze gairbina.or wuTSi no<strong>da</strong>ram xatia facerze gamoiyvana <strong>da</strong> gverdiT moisva. Tevzi ar Can<strong>da</strong>.vijeqiT <strong>da</strong> velodiT, no<strong>da</strong>ra facerze Semocvenil nafotebs <strong>da</strong> fiCxebs wyalSi yri<strong>da</strong>,Tan RiRineb<strong>da</strong>:qaSayma uTxra wverasoautanixar weraso..._ sa<strong>da</strong>a Tqveni Tevzi? _ gvkiTxa xatiam._ ager, patara saq<strong>me</strong>ze gvyavs gagzavnili <strong>da</strong> <strong>da</strong>brundeba am wuTSi, _ Tqva no<strong>da</strong>ram.Tevzi ki ar Can<strong>da</strong>._ ar mogveWra, biWo, Tavi? raRa axla gawy<strong>da</strong>? _ vuTxari no<strong>da</strong>ras.uceb talRam mklavis sisxo wvera Semoagdo facerze, <strong>me</strong> <strong>da</strong> no<strong>da</strong>ra erTadwavixareT mis asaRebad, wveram gaibrZola <strong>da</strong> piri ibruna CqerSi, <strong>ise</strong>v SemoagdotalRam <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v ibruna wveram piri. vikadreT wyalSi Sesvla, <strong>da</strong>vgordiT facerze <strong>da</strong>Zlivs gavakaveT ga<strong>da</strong>reuli Tevzi. no<strong>da</strong>ram oTxive TiTi gauyara layuCebSi <strong>da</strong>amoaTria._ Seni iRbalia, xatia! _ uTxra man xatias <strong>da</strong> Tevzi sul axlos miutana. wveraafarTxal<strong>da</strong> <strong>da</strong> kudi <strong>da</strong>hkra mkerdze xatias. xatiam <strong>da</strong>iWira Tevzi orTave xeliT <strong>da</strong>gaxurebul loyaze miido._ uh, ra civia, sosoia!_ ar ga<strong>da</strong>agdo axla wyalSi maSindeliviT! _ vTxove xatias.


_ nu geSinia, amas ar ga<strong>da</strong>vagdeb! _ <strong>da</strong>mamSvi<strong>da</strong> xatiam. <strong>ise</strong>v mivbrundi wylisken.mivbrundi <strong>da</strong> uceb Subli gamiciv<strong>da</strong>, Tvalebi amiWrel<strong>da</strong>: sufsas uzarmazaritoteb<strong>da</strong>xleCili wablis xe mohqon<strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pir Cvens facerze._ no<strong>da</strong>ra, Woki! _ vibRavle <strong>me</strong>. no<strong>da</strong>ra gvelnakbeniviT Semotrial<strong>da</strong>._ xatia, aqeT! _ mivvardi xatias, magram ukve gviani iyo, vigrZeni saSineli biZgi,gavigone Zlieri lawani, <strong>me</strong>re vigrZeni, rogor amovtrialdi haerSi, Cems Tvalwinuceb gamokrTnen karavi<strong>da</strong>n gamocvenili xelgaSlili <strong>da</strong> aRrialebuli biWebi. <strong>me</strong>reuceb Cavvardi sadRac bnel, svel <strong>da</strong> saSinlad civ ormoSi, siliT a<strong>me</strong>vso piri,Tvalebi, yurebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rma <strong>da</strong>maqana veeberTela talRam. grZnoba ar <strong>da</strong>mikargavs,marjvniv, marjvniv, marjvniv, _ mkarnaxob<strong>da</strong> viRac Tu raRac, _ marjvniv <strong>da</strong>aweqi,cotac, cotac gauZeli, biWo, sosoia. Tvals vaxel, verafers <strong>vxe<strong>da</strong>v</strong>, vylapav wyals,Tu ar amovisunTqe, filtvebi gamiskdeba. Cqara, Cqara, jan<strong>da</strong>bas, aRar SemiZlia, gin<strong>da</strong><strong>da</strong>vixrCo, mainc un<strong>da</strong> CavisunTqo, uceb CavisunTqe Rrmad, Zalian Rrmad <strong>da</strong>gamikvir<strong>da</strong>... Tvali gavaxile, Zlivs gavarCie SeSinebuli biWebi... isini napirze<strong>da</strong>rbodnen <strong>da</strong> raRacas yvirodnen. neta ra ayvirebT am sulelebs, ver xe<strong>da</strong>ven, romamovedi?_ hei, aqeT, biWebo, aqeT, ager var, ager! _ vyviri <strong>da</strong> TviTon ar <strong>me</strong>smis, <strong>me</strong>re ucebyurebSi gawy<strong>da</strong> raRac, jer mdinaris Rriali gavigone, <strong>me</strong>re sakuTari gulis Zgera <strong>da</strong>bolos..._ xatiaa! xatiaa! xa- ti- a- aa!!! _ gauTavebeli zari._ xatiaaa! _ kiodnen biWebi <strong>da</strong> misdevdnen napirs._ xatiaaa! _ vTqvi <strong>da</strong> <strong>da</strong>vjeqi. <strong>me</strong>re aRar maxsovs, rogor gavCndi biWebTan.maxsovs mxolod, rogor makavebdnen no<strong>da</strong>ra <strong>da</strong> napirze mocvenili xalxi, rogormiaTrev<strong>da</strong> xatias sufsa <strong>da</strong> rogor ver be<strong>da</strong>v<strong>da</strong> am ucilo sikvdilSi fexis Sedgmasveravin. <strong>me</strong>re yvelam <strong>da</strong>vinaxeT, rogor gamovar<strong>da</strong> <strong>me</strong>ore napiri<strong>da</strong>n viRac, rogorga<strong>da</strong>eSva sufsaSi tangauxdeli. xan malav<strong>da</strong> talRa, xan <strong>ise</strong>v gamoaCen<strong>da</strong>, igi ZlierimxaruliT misdev<strong>da</strong> xatias. bolos, rogorc iqna, <strong>da</strong>ewia <strong>da</strong> mxarze Seigdo. skolamdeaTria xatia <strong>da</strong> is kaci sufsam. skolasTan im kacma ajoba mdinares, forTxviTamovi<strong>da</strong> napirze <strong>da</strong> silaze gulaRma <strong>da</strong>svenebul xatias gulze yuri <strong>da</strong>ado, <strong>me</strong>rexelSi aiyvana patara bavSviviT, barbaciT Seiyvana skolis ezoSi <strong>da</strong> molze <strong>da</strong>asvena.mTeli sofeli gars Semoexvia xatias <strong>da</strong> mis ga<strong>da</strong>mrCenels. igi cal muxlze <strong>da</strong>Coqilixelovnurad asunTqeb<strong>da</strong> xatias, mis gverdiT <strong>da</strong>viCoqe. man iribad gamomxe<strong>da</strong>, Cems win<strong>da</strong>Tiko brigadiri iyo. xma ar amouRia, ganagrZob<strong>da</strong> Tavis saq<strong>me</strong>s didxans <strong>da</strong> dinjad.<strong>da</strong>Tikom axla safeTqlebis zela <strong>da</strong>uwyo xatias._ xatia! _ vTqvi <strong>me</strong>. xatia xmas ar iReb<strong>da</strong>._ xatia! xatia! _ gavi<strong>me</strong>ore. xatias wamwa<strong>me</strong>bi odnav Seirxa, <strong>me</strong>re Tvali gaaxila<strong>da</strong> Cumad, Zalian Cumad, albaT, marto Cems gasagonad Tqva:_ sosoia!_ cocxalia? _ ikiTxa viRacam xalxi<strong>da</strong>n._ cocxalia! _ Tqva <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> mTeli taniT aimarTa.xalxSi CurCulma qariviT gaiqrola <strong>da</strong> uceb es zRva xalxi, rogrc erTi, <strong>ise</strong><strong>da</strong>munj<strong>da</strong>.<strong>da</strong>Tiko Sua wreSi gavi<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>dga, gamx<strong>da</strong>ri, wvergauparsavi,Tvaleb<strong>da</strong>sisxlianebuli <strong>da</strong> tansac<strong>me</strong>lSemoglejili. man xalxs moavlo Tvali. <strong>me</strong>reyvelas saTiTaod <strong>da</strong> visac ki Sexe<strong>da</strong>v<strong>da</strong>, yvela ukan ixev<strong>da</strong>, uxerxulad iSmuSnebo<strong>da</strong><strong>da</strong> Tavs xri<strong>da</strong>. <strong>da</strong>Tiko idga <strong>da</strong> elo<strong>da</strong>, rodis amoiReb<strong>da</strong> sofeli xmas, magram misisofeli dum<strong>da</strong>, rogorc samare <strong>da</strong> <strong>me</strong> Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong> am dumilis <strong>ise</strong>, rogorc omis


<strong>da</strong>wyebis pirvel dRes Se<strong>me</strong>Sin<strong>da</strong> misi. <strong>da</strong>Tiko kidev didxans elo<strong>da</strong>, magram xalxi<strong>da</strong>munj<strong>da</strong>. maSin <strong>da</strong>Tikom moiglija qamarze TasmiT <strong>da</strong>bmuli revolveri, miwaze <strong>da</strong>agdo<strong>da</strong> morCilad CamouSva xelebi. xalxi <strong>ise</strong>v dum<strong>da</strong>._ amoiReT, xalxo, xma! _ Tqva <strong>da</strong>Tikom mu<strong>da</strong>riT <strong>da</strong> xmis kankaliT. xalxi xmas ariReb<strong>da</strong>._ gamodi, valodia, <strong>da</strong> <strong>da</strong>miWire, xom xar uSiSroebis muSaki, gamodi, ras uyureb,<strong>da</strong>yrili maqvs iaraRi! _ miubrun<strong>da</strong> igi valodia jaSs.valodia gamovi<strong>da</strong> wri<strong>da</strong>n <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tikos pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong>dga. xalxi gainaba. xalxi elo<strong>da</strong>raRac ubedurebas, srolas, <strong>da</strong>patimrebas, yvirils, Sercxvenas, tirils <strong>da</strong> mox<strong>da</strong>raRac ufro uaresi, saSineli <strong>da</strong> warmoudgeneli: valodia jaSi Setrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>ise</strong>gavi<strong>da</strong> skolis ezo<strong>da</strong>n, ukan ar mouxe<strong>da</strong>vs. <strong>da</strong>Tiko gafiTr<strong>da</strong>, yba moengra._ badria, Sen raRas uyureb, gamodi <strong>da</strong> amiyvane patimrobaSi, aRar SemiZlia <strong>me</strong>ti,kaci ar xar? _ miubrun<strong>da</strong> igi badria TavarTqilaZes. magram badria ukve gadio<strong>da</strong>skolis ezo<strong>da</strong>n._ xalxo! _ <strong>da</strong>ikvnesa <strong>da</strong>Tikom <strong>da</strong> xalxma gaakeTa igive, rac valodiam <strong>da</strong> badriam,isini TavCaqindrulebi, uxmod, TiTo-TiTod gadiodnen wri<strong>da</strong>n <strong>da</strong> tovebdnen SuamindorSi qristes glaxasaviT vedrebad <strong>da</strong>vardnil <strong>da</strong>Tikos.<strong>me</strong>re man Tvalebze aifara xelebi, muxlebze <strong>da</strong>eca <strong>da</strong> bavSviviT aqviTin<strong>da</strong>. <strong>me</strong>vuyurebdi <strong>da</strong>Tikos <strong>da</strong> vfiqrobdi, ra bednieri iyo am wuTSi xatia, rom ver xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong>,rogor tiro<strong>da</strong> igi <strong>da</strong> rogor xdebo<strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>Tan es mTasaviT veeberTela kacimuStisxela._ SegiZlia, xatia, wamosvla? _ vkiTxe xatias._ ki SemiZlia, sosoia! _ miTxra man <strong>da</strong> wamodga. xeli movxvie welze <strong>da</strong>frTxilad waviyvane ezo<strong>da</strong>n. <strong>da</strong>Tikos rom CavuareT, xatia gaCer<strong>da</strong>.<strong>da</strong>Tikom cremliani TvalebiT amogvxe<strong>da</strong>._ ra vqna axla <strong>me</strong>, sosoia? _ mkiTxa man._ ar vici, <strong>da</strong>Tiko!_ arc Sen ici, biWo? _ Tavi CavRune. <strong>da</strong>Tiko wamodga <strong>da</strong> gzas gaxe<strong>da</strong>. gzazearavin iyo. igi mTvraliviT gavi<strong>da</strong> ezo<strong>da</strong>n. WiSkarTan SeCer<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>ise</strong>v mkiTxa:_ sad wavide axla <strong>me</strong>, sosoia? _ <strong>me</strong> ar vicodi, sad un<strong>da</strong> wasuliyo <strong>da</strong>Tiko <strong>da</strong>araferi ar vupasuxe. maSin <strong>da</strong>Tikom xeli Caiqnia, Setrial<strong>da</strong> <strong>da</strong> wavi<strong>da</strong>...didxans midio<strong>da</strong> igi TavCaRunuli. gzajvaredinTan rom mivi<strong>da</strong>, gaCer<strong>da</strong>, cota xansidga, magram tyisken aRar ga<strong>da</strong>uxvia, pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong>adga mTavar TemSaras <strong>da</strong> wavi<strong>da</strong>,albaT, TviTonac ar ico<strong>da</strong>, saiT.sufsas RrialiT mohqon<strong>da</strong> xe <strong>da</strong> miwa, soflis Saraze zarebis wkaruniT mobRao<strong>da</strong>naxiri. iq, sadRac Sors, saiTac <strong>da</strong>Tiko miefara, mze zantad Cadio<strong>da</strong>.<strong>me</strong> gxe<strong>da</strong>vT, xalxo!gamarjoba, beJana! <strong>me</strong> var, Seni sosoia. xom ar <strong>me</strong>mduri, Cemo beJana? ramdeni xaniaSenTan ar vyofilvar. ager gvimra amosula, magram axlave gavw<strong>me</strong>nd, am jvarsacgavmarTav <strong>da</strong> skamsac SevRebav, Sen nu geSinia. Cemamde aravin yofila SenTan? Tumcavin iqnebo<strong>da</strong>, uyure, xatias askils yvavili gamouRia <strong>da</strong> gacvenia kidevac, ramdenidro gasula. hau, ra ambebi maqvs, beJana, SenTvis saTq<strong>me</strong>li, rom icode, arc ki vici,sai<strong>da</strong>n <strong>da</strong>viwyo. moica, am bards movTxri <strong>da</strong> yvelafers mogiyvebi. omi gaTav<strong>da</strong>, beJana,


omi. veRar icnob Cvens sofels, qveynis xalxi <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, gerasi<strong>me</strong>s biWi <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>,niniCkas biWi <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, minas evgeni <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, no<strong>da</strong>ras mama <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, otias mamac<strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, calfexa <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, beJana, magram magis fexs vin uyurebs, vis un<strong>da</strong> magisfexi. lukaias kukura ar <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>, beJana, arc Savi maSikos malxaza, bevri ar<strong>da</strong>brun<strong>da</strong> <strong>da</strong> mainc ver icnob, beJana, Cvens sofels, axla marilic iSoveba <strong>da</strong> Wadic.Sens <strong>me</strong>re aTi qorwili iyo, beJana, aTiveze <strong>da</strong>mpatiJes <strong>da</strong> Rvinos maZalebdnen didikaciviT. gogia cercvaZe xom gaxsovs? aTi Svilis mama, igic <strong>da</strong>brun<strong>da</strong> <strong>da</strong> misma colmaTalikom <strong>me</strong>TerT<strong>me</strong>te bavSvi gaaCina, Suqria. aseTi araferi minaxavs, beJana, mokvdebisiciliT rom gaigo, es <strong>me</strong>logine qali korki<strong>me</strong>lze iyo gasuli, mSobiaroba rom<strong>da</strong>ewyo. xeze kinaRam <strong>da</strong>ba<strong>da</strong> bavSvi. geyureba Sen? Zlivs miuswres. zewari gaufinesxis ZirSi, magram moaswro Camosvla. gogiam uTxra: ras Camodiodi, Se qalo, baremkorki<strong>me</strong>lze mogemSobiarebia <strong>da</strong> gidliT CamogeSvao. im bavSvs Suqria ki <strong>da</strong>arqes,magram <strong>me</strong> mainc korki<strong>me</strong>las veZaxi. xomaa sasacilo, beJana? korki<strong>me</strong>lac kargi saxelia,ara? Cemi Serq<strong>me</strong>ulia. kidev ca<strong>me</strong>ti bavSvi gaCn<strong>da</strong> Sens <strong>me</strong>re <strong>da</strong> Svidis naTlia <strong>me</strong> var,beJana. erTi ambavi mox<strong>da</strong> kidev, beJana, vici, gagixardeba. xatia mamamisma baTumSiwaiyvana eqimTan, operacias gaukeTeben <strong>da</strong> Tvali aexileba. <strong>me</strong>re? <strong>me</strong>re Sen xom ici,beJana, <strong>me</strong> rogor miyvars xatia? colad moviyvan, aba, ras vizam. did qorwilsga<strong>da</strong>vixdi. <strong>me</strong>re <strong>me</strong>c <strong>me</strong>yoleba Svili <strong>da</strong> misi naTlia sxva iqneba... rom ar aexilosTvali? mami<strong>da</strong>c magas <strong>me</strong>kiTxeba, beJana, yovel Ra<strong>me</strong> <strong>me</strong>kiTxeba. Sen ggonia, ar moviyvan?mainc moviyvan, beJana, mainc. ar SeiZleba xatias cxovreba uCemod. arc Cemi cxovrebaSeiZleba uimisod. Senc xom giyvar<strong>da</strong> viRaca minadora, beJana? ho<strong>da</strong>, <strong>me</strong>c miyvars Cemixatia. mami<strong>da</strong>Cemsac uyvars viRaca. aba, ratom ekiTxeba kowia fostalions yoveldRe,werili xom ar ariso? ratom xvdeba manqanebs? viRacas elodeba. Sen ki ici, beJana,vis elodeba, magram isic xom ici, rom ar <strong>da</strong>brundeba is?... <strong>me</strong>c velodebi axlaxatias, ho<strong>da</strong>, sul erTia CemTvis, rogor <strong>da</strong>brundeba. erTic vnaxoT, aaxila xatiamTvali <strong>da</strong> ar movewone, ras ityvi Sen, beJana? Tumca mami<strong>da</strong>Cemi ki <strong>me</strong>ubneba, gaizardeo,<strong>da</strong>vaJkacdio, <strong>da</strong>mSvendio, veRar gcnobo, magra ra vici... ara, xatias ar SeiZleba, romar movewono. xatiam icis, rogoric var, xatia mxe<strong>da</strong>vs. TviTon miTxra. <strong>me</strong> ukve kacivar, wels aTi klasi <strong>da</strong>vamTavre, <strong>me</strong>re umaRlesSi Seval, viswavli, eqimi gavxdebi <strong>da</strong>Cemi xeliT avuxel Tvalebs, axla Tu ar aexila. gesmis, beJana?_ vis elaparakebi, biWo, gagiJdi? _ mkiTxa viRacam zurgs ukan.Semovtrialdi <strong>da</strong> gerasi<strong>me</strong> biZia <strong>da</strong>vinaxe._ gamarjoba, gerasi<strong>me</strong> biZia!_ gagimarjos. ras akeTeb aq?_ arafers. <strong>ise</strong> gamoviare!_ Cadi, aba, fostaSi. besarioni <strong>da</strong> xatia Camovidnen! _ miTxra gerasi<strong>me</strong> biZiam <strong>da</strong>loyaze xeli momiTaTuna._ <strong>me</strong>re? _ vkiTxe <strong>da</strong> sunTqva Se<strong>me</strong>kra._ wadi, biZia, <strong>da</strong> Seegebe. gaiqeci, gaiqeci!.. _ gerasi<strong>me</strong>s sityvis Tqma aRar<strong>da</strong>vamTavrebine, movwydi adgili<strong>da</strong>n <strong>da</strong> Tavqve <strong>da</strong>veSvi.male, sosoia, biWo, male, aqe<strong>da</strong>n Sorsaa, ase ga<strong>da</strong>Weri gza, mokleze ga<strong>da</strong>di... male,sosoia, male... mivrbivar, yurebi miwivis, guli gaskdomazea, xelebi mibuJdeba,muxlebi <strong>me</strong>keceba, ar <strong>da</strong>jde, biWo, ra dros <strong>da</strong>jdomaa... am ormos Tu ga<strong>da</strong>axtebi,sosoia, xatia Tvalaxelili <strong>da</strong>gxvdeba... ga<strong>da</strong>vaxti axla am ormos, amasac ga<strong>da</strong>vaxti.axla im xemde Tu miirben sulmouTq<strong>me</strong>lad, xatia Tvalaxelili <strong>da</strong>gxvdeba. cotac,cotac, cotac, kidev erTi nabiji.


mivirbine. axla Tu ormoc<strong>da</strong>aTamde <strong>da</strong>iTvli sulmouTq<strong>me</strong>lad, xatia Tvalaxeliliiqneba: erTi, ori, sami, oTxi, xuTi, eqvsi, Svidi, rva, cxra, aTi, TerT<strong>me</strong>ti, Tor<strong>me</strong>ti...oci... oc<strong>da</strong>aTi... ormoci... ormoc<strong>da</strong>erTi, ormoc<strong>da</strong>ori, ormoc<strong>da</strong>sami, ormoc<strong>da</strong>oTxi... o,ra Znelia... ormoc<strong>da</strong>xuTi..._ xatiaaa! _ Cems yvirilze besarioni <strong>da</strong> xatia gaCerdnen. gulamomj<strong>da</strong>rmamivirbine maTTan <strong>da</strong> gavCerdi. didxans xmas ver viRebdi._ soso! _ Tqva wynarad xatiam. <strong>me</strong> xatias Sevxede. xatia TeTri iyo, rogorcqaRaldi. igi sadRac, Cems iqiT iyurebo<strong>da</strong> didroni, cisferi TvalebiT <strong>da</strong> iRi<strong>me</strong>bo<strong>da</strong>._ besarion biZia! _ besarioni TavCaRunuli idga._ rao, besarion biZia! _ besarioni xmas ar iReb<strong>da</strong>._ xatia!_ gaisad gazafxulze Camoiyvane, wels ar SeiZlebao! _ Tqva xatiam. R<strong>me</strong>rTo, raiqnebo<strong>da</strong>, ormoc<strong>da</strong>aTamde rom <strong>da</strong><strong>me</strong>Tvala, gavifiqre. <strong>me</strong>re yelSi momdgari cremlebiga<strong>da</strong>vylape <strong>da</strong> pirze xeli avifare. tirili rom ar <strong>da</strong><strong>me</strong>wyo._ ras Svebi, soso, rogor xar? _ mkiTxa xatiam. mivedi xatiasTan, xeli movxvie<strong>da</strong> loyaze vakoce. besarion biZiam jibi<strong>da</strong>n cxvirsaxoci amoiRo, gamSral TvalebSiamoisva, <strong>da</strong>axvela <strong>da</strong> wavi<strong>da</strong>._ rogor xar, sosoia biWo? _ gami<strong>me</strong>ora xatiam kiTxva <strong>da</strong> gamiRima._ nu geSinia, xatia, gaisad xom agixels Tvals? _ vuTxari xatias <strong>da</strong>safeTqlebze xeli ga<strong>da</strong>vusvi.xatias Tvalebi nuSiviT <strong>da</strong>uwvril<strong>da</strong> <strong>da</strong> ase RvTismSobelze lamazi gax<strong>da</strong>._ gaisado, sosoia! _ Tqva xatiam._ nu geSinia, xatia!_ ar <strong>me</strong>Sinia, soso!_ iman Tu ar agixila, <strong>me</strong> agixel, xatia, de<strong>da</strong>s geficebi, agixel._ vici, sosoia._ Tu gin<strong>da</strong> ar agixilos, ra mox<strong>da</strong> <strong>me</strong>re, <strong>me</strong> xom mxe<strong>da</strong>v?_ Sen ki gxe<strong>da</strong>v, sosoia._ aba, <strong>me</strong>ti ra gin<strong>da</strong>, xatia?_ <strong>me</strong>ti araferi.* * *sad midixar Sen, Cemi soflis Saragzao, <strong>da</strong> saiT migyavs Cemi sofeli. gaxsovs?erT dRes Sen wamarTvi yvelaferi, rac gamaCn<strong>da</strong> am qveyanaze, <strong>me</strong> gTxove maSin,Saragzao, <strong>da</strong> Sen <strong>da</strong>mibrune, rac SegeZlo, <strong>da</strong> <strong>me</strong> madlieri var Seni. axla <strong>da</strong>dga dro,Cvenc wagviyvano _ <strong>me</strong> <strong>da</strong> xatia, wagviyvano <strong>da</strong> gvaCveno, sad Tavdebi, <strong>da</strong> Tu sad<strong>me</strong>Tavdebi, Cven ar gagaTavebT Sen, vivliT ase usasrulod xelixelCakidebuli. Sen aRarmoitan Cvens ambebs sofelSi samkuTxa werilebiTa <strong>da</strong> nabeWdi misamarTebiT, Cven<strong>da</strong>vbrundebiT Cveni fexiT. pirs vizamT aRmosavleTiT, <strong>da</strong>veswrebiT bajaRlo mzisamosvlas <strong>da</strong> maSin xatia ityvis xmamaRla:es <strong>me</strong> var, xatia, xalxo, <strong>me</strong> gxe<strong>da</strong>vT Tqven...

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!