22.11.2012 Views

mwvane afTiaqi

mwvane afTiaqi

mwvane afTiaqi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

gazeTi vrceldeba ufasod<br />

proeqtis ,,erTad skolaSi, erTad cxovrebaSi~<br />

(donori _ UNDP) dagegmil<br />

eqskursiaze wamsvlelTa Sekreba dilaadrian<br />

daiwyo. bavSvebi didi interesiT<br />

Sm Semogvcqerodnen, q r nnalbaT b maTTvis m s uCveulo C<br />

dRe iyo, maTi saxeebidan ikveTeboda ra-<br />

Rac sainteresos molodini, erTi suli<br />

hqondaT, rodis daiZreboda avtobusi. wasvlamde<br />

SekiTxvebis korianteli dagvayaresrogori<br />

dRe elodaT, ras naxavdnen?<br />

bavSvebis pirveli gaoceba avtobusma<br />

gamoiwvia, bevr maTgans mxolod televiziiT<br />

enaxa igi, mgzavrobas ki ocnebaSi<br />

Tu isurvebdnen. avtobusSi Tavidan siwynare<br />

iyo, jer SigniT mimoaTvalieres,<br />

mere farTo TvalebiT daiwyes gzis daTvaliereba.<br />

nanaxze sixaruli da gaoceba<br />

erTad exataT saxeze, zogierTi mdinarem<br />

gaakvirva ,,ramdeni wyaliao~, zRvis danaxvaze<br />

emociebs ver malavdnen da gverdiT<br />

myofebs uyvirodnen ,,naxeT, ramxela<br />

yofila zRvao~, gemebis danaxvaze maTTvis<br />

nacnobi gemebis saxelebs iZaxodnen, zogierT<br />

maTgans siyvaruliT erTmaneTis<br />

OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj<br />

jowbmje!rbmUb!eb!jowbmje!cbwTwUb!efebUb!btpdjbdjb!`!efb<br />

ebgjobotfcvmjb!fwsplbwTjsjtb!eb!hbfspt!cbwTwUb!gpoejt!njfs<br />

ramxela yofila zRva...<br />

saxels arqmevdnen. mgzavroba imdenad saxaliso<br />

iyo, rom erTmaneTis siyvaruliT da<br />

moferebiT mSoblebic ki miaviwydaT. avtobusSi<br />

adgilebi gadainacvles da erTmaneTs<br />

n STabeWdilebebs uziarebdnen.<br />

baTumSi Casvlisas aRfrTovandnen<br />

<strong>mwvane</strong> m bulvariT, ayvavebuli midamo-<br />

Ti, T TviTon arCevdnen suraTebis gadasaReb<br />

a adgils.<br />

zRvaze gasvla marTlac yvlasTvis<br />

STambeWdavi S<br />

iyo, rom naxes axlodan,<br />

gaioces, g Tavidan Casvlis SiSi hqondaT,<br />

cota c xani gaunZrevlad iyvnen, Zalian<br />

amaRelvebeli a<br />

momenti iyo, roca bavSvebma<br />

v ukan, mSoblebisken moixedes da<br />

mere m erTmaneTze xelCakidebulebma<br />

gabedes g wyalSi fexis Cadgma, Semdgom<br />

gaTamamdnen g<br />

da kidevac ibanaves.<br />

dRem sainteresod ganv lo: gaseirneba<br />

n bulvarSi, cxenze jiriTi, sxvadasxva<br />

sx frinvelebis daTvaliereba, karuselsa<br />

da atraqcionze xom laparakic<br />

zedmetia, imdenad laRi da Tamamebi iyvnen,<br />

maTTvis yvela barieri moixsna, etlic<br />

,,droebiT mivagdeT~, karuseliT haerSi<br />

zeviT-zeviT mifrinavdnen CitebiviT laRad<br />

da TvalebiT gveubnebodnen, veravin<br />

dagvja bniso.<br />

bavSvebs daRla arc ugr-<br />

ZvniaT, aqeTobisas gza nanaxis<br />

gaziarebaSi, cekva-TamaSSi<br />

ganvles.<br />

saintereso STabeWdilebebiT<br />

savse da erTmaneTTan<br />

ganSorebis sevdiT daSordnen<br />

erTmaneTs.<br />

,,akakis xe~<br />

organizacia ,,deam~ wagvi<br />

y vana eqskursiiT baTumSi.<br />

Cven iq Zalian kargi dro<br />

gavatareT, vnaxe didi gemebi,<br />

viyaviT zRvaze, atraqcionebze<br />

davaTvaliereT<br />

didi zRvispira bulvari,<br />

vnaxeT sxvadasxva jiSis xeebi da buCqebi,<br />

farSevangebi, TuTiyuSebi, gedebi, cicrebi.<br />

yvelaze metad gamaxara erTma xem warweriT<br />

,,akakis xe~. am xesTan fotoc gadamiRes.<br />

Cemze didi STabeWdileba datova aWaram.<br />

dedam miTxra, afxazeTic aseTi lamaziao.<br />

Cemi natvraa momavalSi afxazeTSi wavideT<br />

eqskursiiT.<br />

didi madloba deas koleqtivis<br />

TiToeul wevrs.<br />

akaki lemonjava<br />

wminda giorgis saxelobis gimnaziis<br />

me-7 klasis moswavle<br />

erTi lamazi dRe baTumSi<br />

baTumi Zalian momewona. yve-<br />

llaferi<br />

Zalian lamazi iyo: sana-<br />

ppiro,<br />

bulvari ucxo jiSis mcena-<br />

rreebiTa<br />

da buCqebiT, mindvris<br />

yyvavilebiT,<br />

mocekvave fantanebi.<br />

jjer<br />

zRvaze vibanaveT, Semdeg kafe-<br />

SSi<br />

visadileT da atraqcionze<br />

ggaverTeT.<br />

es dRe gansakuTrebuli<br />

2009 # 7 (39)<br />

iyo Cm CemTvis sda am mbbednieri n r dRisTvis s smmad<br />

loba asociacia _ deas am programis organizatorebs.<br />

giorgi lemonjava<br />

wminda giorgis saxelobis sasuliero<br />

gimnaziis me-7 klasis moswavle<br />

masala moamzades iase jiqiam da valentina<br />

gvajavam<br />

es ar aris sasamarTlo, romlis kontroli xelisuflebas unda<br />

interviu saqarTvelos saxalxo damcvelTan sozar subarTan<br />

_ _ batono batono sozar, sozar, ra ra saSualebebiT saSualebebiT cdilobT cdilobT da es yvelaferi Cvens Sefasebebs mohyva. Cveni SSm pirTa uflebebis Sesaxeb konvenciis ratirikoss rikoss da da Teologs, Teologs, Tqveni Tqveni azriT, azriT, saidan saidan iRebs iRebs<br />

rogorc rogorc saxalxo saxalxo damcveli damcveli xalxis xalxis uflebaTa uflebaTa monitoringis Semdeg gldanis fsiqiatriuli ficirebis sakiTxi daiZra. jer kidev ori wlis saTaves saTaves SSm SSm pirebze pirebze arsebuli arsebuli stereotipebisa<br />

stereotipebisa<br />

da da TavisuflebaTa TavisuflebaTa dacvas dacvas da da ramdenad ramdenad amarTamarT- saavadmyofo daixura. aris sferoebi, romlebSic win, roca miiRes es konvencia, Cven vTargmneT igi, da da stigmis stigmis metastazebi metastazebi da da ramdenad ramdenad uSlian uSlian<br />

lebs lebs es es saSualebebi?<br />

saSualebebi?<br />

arsebul mdgomareobas saxelmwifos politikur Tumca es Cvens movaleobaSi ar Sedioda da es isini isini xels xels SSm SSm pirTa pirTa damkvidrebas damkvidrebas sazogadoesazogadoe- _ arc erT qveyanaSi ar aris advili xalxis nebas ver davabralebT, Tumca politikuri nebis sakiTxi davayeneT parlamentSi, mas Semdeg mudbaSi? baSi?<br />

uflebebis dacva da gansakuTrebiT ar aris ad- arqona namdvilad SeimCneva.<br />

mivad vaxdenT lobirebas, vaxvedrebT erTmaneTs _ ver getyviT, saidan iRebs saTaves SSm pirvili<br />

im qveynebSi, sadac uflebebi imitom ki ar<br />

irRveva, rom romelime Cinovniki cudad iqceva<br />

da ugulebelyofs kanons, aramed imitom, rom<br />

aseTia politikuri neba bevr sferoSi. roca<br />

vlaparakobT sityvis Tavisuflebis SezRudvaze,<br />

sasamarTlos damoukideblobasa da samarTliani<br />

sasamarTlos uflebaze, roca vlaparakobT xelisuflebisgan<br />

gansxvavebuli Sexedulebis<br />

_ _ invalidobis invalidobis sferosac sferosac gulisxmobT gulisxmobT al- albaT.<br />

baT.<br />

parlamentis, saministroebis warmomadgenlebsa<br />

da SSm pirTa uflebebze momuSave arasamTav-<br />

ro robo organizaciebs. rogorc iqna<br />

da daiZra es sakiTxi da Sedegebi amas<br />

au aucileblad mohyveba. Cven aseve mud-<br />

mi mivad varT CarTuli im RonisZiebebsa<br />

da<br />

movlenebSi, romlebic invalido-<br />

bi bis sferoSi mimdinareobs. imis Tqma<br />

Ta mimarT stereotipuli damokidebuleba. Cven<br />

vsaubrobdiT imaze, xelisufleba ras akeTebs da<br />

ras ar akeTebs SSm pirTa uflebebis dacvisa<br />

da realizaciisTvis, es erTi mxarea da meore<br />

mxarea sazogadoebis damokidebuleba SSm pirebisadmi.<br />

me roca daviwye saxalxo damcvelad<br />

muSaoba SokSi viyavi, ramdenime iseTi SemTxvevis<br />

gamo adamianTa Tu politikuri opoziciis<br />

ms msurs, rom garkveul Sedegebs mainc mowme gavxdi. muSaobis pirvelive wels hqonda<br />

devnaze, es xdeba imis gamo, rom aseTia politi-<br />

va vaRwevT im sferoebSi, sadac gvixdeba adgili swored am SemTxvevas: mecxreklaseli<br />

kuri gadawyvetileba da am SemTxvevaSi daicva<br />

br brZola ara politikuri nebis wi- bavSvi, romelic etliT gadaadgildeboda, masze<br />

adamianis uflebebi praqtikulad SeuZlebelia<br />

xolme, Tumca mainc didi mniSvneloba aqvs imas,<br />

rom yvelaferi SeviswavloT, yvelafers davarqvaT<br />

Tavisi saxeli da vilaparakoT. miuxedavad<br />

imisa, rom saxalxo damcveli aris konstituciuri<br />

Tanamdebobis piri da saxalxo damcvelis<br />

aparati aris saparlamento kontrolis erT-<br />

na naaRmdeg, aramed politikuri nebis<br />

ar arqonasTan.<br />

_ _ saxalxo saxalxo damcvelis damcvelis aparat- aparat-<br />

Tan Ta Ta arsebobs SSm pirTa uflebebis<br />

dacvis da da centri, ratom gaxda aucilebeli<br />

bel bel am centris Seqmna da ramdenad<br />

uwyobs uw uw is xels SSm pirTa ufle-<br />

umcros Zmebs dahyavdaT skolaSi da ahyavdaT<br />

mesame sarTulze, sadac misi saklaso oTaxi<br />

iyo. roca Cven davsviT sakiTxi klasis dabla<br />

sarTulze gadmoyvanisa, amas mohyva saSineli,<br />

gaafTrebuli winaaRmdegoba direqtoris, pedkoleqtivisa<br />

da bavSvebis mxridan. roca Cven<br />

erTi umTvaresi meqanizmi, saxalxo damcvels<br />

bebisa be be da interesebis dacvasa da davZlieT direqtoris winaaRmdegoba, man aajanya<br />

uxdeba imuSaos, rogorc disidentma sabWoTa<br />

Tanasworuflebianobis Ta Ta<br />

damkvidrebis bavSvebi. es iyo 2004 wlis dasasruli da 2005<br />

periodSi. anomaliaa, magram meore mxriv, aseT<br />

xelSewyobas?<br />

xe xe<br />

wlis dasawyisi, roca jer kidev ar iyo mog-<br />

brZolasac moaqvs garkveuli Sedegi. SeiZle-<br />

_ aucilebeli gaxda imitom, rom varebuli bevri da maT Soris gaTbobis probba<br />

ver uSvelo ramdenime uflebadarRveuls<br />

garkveul sferoSi (magaliTad, visi sakuTrebis<br />

ufleba dairRva), magram axerxeb, rom xelisuflebis<br />

midgoma zogadad Serbildes da<br />

Seicvalos Tundac sakuTrebis dacvis sferoSi<br />

xSiri kritikiT, xSiri SefasebebiT da saerTa-<br />

Soriso sazogadoebis CarTviT. aris sferoebi,<br />

romlebSic ufro advilad aris SesaZlebeli<br />

garkveuli Sedegis miRweva. magaliTad, roca<br />

_ garkveulwilad garkveulwilad. ver vityviT vityviT, rom am sf<br />

eroSi saxelmwifos aqvs politikuri neba, SSm<br />

pirTa uflebebi iyos darRveuli. es ar aris<br />

sasamarTlo, romlis kontroli xelisuflebas<br />

unda an politikuri opozicia, romlis dasustebasac<br />

cdilobs da devnis mas, es aris sruli<br />

uyuradReboba. magaliTad, Tbilisis mers mravalgzis<br />

mivmarTeT rekomendaciiT, rom qalaqis centraluri<br />

nawili mainc uzrunveleyoT xmovani<br />

es erT erT-erTi erTi<br />

uzarmazari sferoa, sadac politikuri<br />

unebobis gamo ar xdeba uflebebis dacva<br />

da Tanasworobis uzrunvelyofa, amitom gadavwyviteT<br />

am centris Seqmna, romelic muSaobs ori<br />

mimarTulebiT, pirveli _ konkretuli gancxadebebis<br />

miReba da reagireba, SSm pirTa interesebis<br />

advokatireba da meore _ SezRuduli<br />

SesaZleblobis mqone pirTa mimarT efeqturi<br />

saxelmwifo politikis Camoyalibebis xelSewlemebi,<br />

baSvebs TviTon mohqondaT SeSa skolaSi.<br />

gviTxres, rom dabla sarTulze ganTavsebuli<br />

oTaxi didi iyo da misi gaTboba Zviri dagvijdebao,<br />

erTi baSvis gamo, ratom unda davixarjoTo.<br />

gaognebuli viyavi aseTi damokidebulebis<br />

gamo da patara aqciac movawyveT studentebTan<br />

erTad, romlebmac skolaSi miitanes SeSa<br />

da uTxres bavSvebs, rom Tqven megobarze Cven<br />

Cven gamovaqveyneT pirveli daskvna fsiqiatriul signalebiT, magram aravin iRo yurad Cveni miyoba. am miznebis misaRwevad Seiqmna SSm pirTa vizrunebT da SeSis motana ar dagWirdebaTo. es<br />

saavadmyofoebSi arsebuli mZime mdgomareobis marTva da dRemde arsebobs es problema. Tumca uflebebis dacvis centri da misma muSaobam erTgvari sindisis gamoRviZebis aqciac iyo.<br />

Sesaxeb, bevr maTganSi damokidebuleba Seicvala, am sferoSi garkveul Sedegebs mainc mivaRwieT. gaamarTla kidevac.<br />

gaizarda dafinanseba, miRebul iqna axali kanoni Cveni seriozuli lobirebis Sedegi iyo, rom _ _ ar ar SemiZlia SemiZlia ar ar gkiTxoT, gkiTxoT, rogorc rogorc isto- isto-<br />

gagrZeleba me-2 gv �.


2 OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj<br />

2009 2009 # # 7 7 (39) (39)<br />

es ar aris sasamarTlo, romlis kontroli xelisuflebas unda<br />

dasawyisi pirveli gv. �<br />

meore SemTxveva: Tbilisis meriam SSm bavSvebi<br />

eqskursiaze waiyvana, ukan mobrunebulebma<br />

gadawyvites restoran ,,xidaSlebSi” Sesvla, magram<br />

ar SeuSves, uTxres, rom etliani bavSvebis<br />

Seyvana restoranSi xmaurs gamoiwvevda, radgan<br />

mouwevdaT skamebis gadaagileba da sivrcis<br />

mciredi gamoTavisufleba. restornis administraciam<br />

Semdeg bodiSic moixada am faqtis<br />

gamo, magram amis Semdeg me im restoranSi ar<br />

Sevsulvar, es Cemi moqalaqeobrivi poiziciaa<br />

da me movuwode maSinac da dResac vimeoreb,<br />

aravin Sevides ,,xidaSlebSi”, radgan sazogadoebam<br />

unda agrnobinos maT, rom ar SeiZleba<br />

aseTi damomkidebuleba da rom msgavsi damokidebuleba<br />

dasjadia. aris SemTxvevebi, roca<br />

ojaxSi arian SSm pirebi, ojaxis wevrebs ki<br />

rcxveniaT maTi, malaven maT da ar aCenen ara<br />

Tu sazogadoebaSi, aramed ojaxSi stumrianobis<br />

drosac. ase, rom stereotipuli damokidebuleba<br />

arsebobs da igi gadasalaxia.<br />

_ _ Tqveni, Tqveni, rogorc rogorc Jurnalistis Jurnalistis azriT, azriT, ra ra<br />

aris aris mizezi mizezi imisa, imisa, rom rom media media saSualebebi saSualebebi naknaklebadlebad uTmoben uTmoben dros dros da da yuradRebas yuradRebas invalidoinvalidobis bis sferoSi sferoSi mimdinare mimdinare movlenebs movlenebs da da mxolod mxolod<br />

saqvelmoqmedo saqvelmoqmedo da da samedicino samedicino modelis modelis princprincipebis ipebis doneze doneze SSmM SSmM pirebs pirebs ganixilaven ganixilaven ara ara<br />

sazogadoebis sazogadoebis srulfasovan srulfasovan wevrebad, wevrebad, aramed aramed<br />

mxolod mxolod qvelmoqmedebis qvelmoqmedebis obieqtebad obieqtebad da da ra ra<br />

aris aris saWiro saWiro imisTvis, imisTvis, rom rom mediasaSualebebma<br />

mediasaSualebebma<br />

moaxdinon moaxdinon problemebs, problemebs, saWiroebebsa saWiroebebsa da da Sesa- Sesa-<br />

Zleblobebs Zleblobebs Soris Soris yuradRebis yuradRebis proporciuli<br />

proporciuli<br />

gadanawileba.<br />

gadanawileba.<br />

_ saqarTveloSi sityvis Tavisuflebis sferoSi<br />

Zalian bevri problemaa, cenzuridan da<br />

mediasaSualebebis mflobelebis vinaobebidan<br />

dawyebuli. me vgulisxmob, rom xelisuflebis<br />

warmomadgenlebi akontroleben ZiriTd media-<br />

,,saxelmwifoebi cnoben bavSvis uflebas<br />

ganaTlebaze da Tanabri SesaZleblobebis<br />

safuZvelze am uflebis TandaTanobiT miRwevis<br />

mizniT isini uzrunvelyofen yvela bavSvisaTvis<br />

ganaTlebis xelmisawvdomobas...~ bavSvTaA bavSvTa<br />

uflebebis konvencia, muxli 28<br />

bavSvTa uflebebis konvencias saqarTvelo 1994 wlidan<br />

aris mierTebuli. konvencia yvela sferos moicavs da<br />

uzrunvelyofs bavSvebs yvela uflebiT, TavisuflebiTa<br />

da SesaZleblobiT sargeblobas.<br />

saqarTveloSi invalidobis sferoSi mimdinare movle-<br />

nb nebidan n erT-erTi r r sagulisxmo s sxm da mnSn mniSvnelovani n mmovle<br />

naa inkluziuri ganaTlebis danergvis xelSewyoba. am<br />

mimarTulebiT saxelmwifosTan erTad arasamTavrobo<br />

organizaciebic aqtiurad muSaoben da miriad Zalisxmevas<br />

mimarTaven aTwleulebis manZilze SSm bavSvTa swavlebis<br />

,,tradiciuli” sqemebis gauqmebis, stereotipuli<br />

damokidebulebidan swori damokidebulebisken aqcentis<br />

gadanacvlebisa da Tanabari SesaZleblobisas Tanabari<br />

uflebebiT sargeblobis saWiroebis gacnobierebisaken,<br />

,,arafris keTebis” fazidan ,,moqmedebis” fazaze gadasvlisaken.<br />

yvela bavSvis sicocxle erTnairad Rirebulia da yvela<br />

bavSvs ganaTlebis miRebis erTnairad xelmisawvdomo-<br />

saSualebebs, magram meore aranakleb mniSvnelovani<br />

problemaa profesionalizmi da standartebis<br />

uqonloba. roca Tvrameti-cxrameti<br />

wlis bavSvebi iReben xelSi kameras, diqtofons,<br />

aranairi gamocdileba ara aqvT da ase iwyeben<br />

Jurnalistobas, Tan amave dros ara aqvT Camoyalibebuli<br />

Rirebulebebi, cxadia, isini ver<br />

gaamaxvileben yuradRebas bevr seriozul Temaze,<br />

amitomac urCevniaT skandalze, Worze aagon<br />

masala. informaciis gadamowmeba da saqmis<br />

Seswavla iSviaTad xdeba. amis erT-erTi magaliTi<br />

iyo, rom germaniis erT-erTi iumoristuli<br />

Jurnalis redaqciam gadawyvita Camoeyalibebina<br />

partia ,,partia”, msoflioSi eZebdnen<br />

partniorebs da saqarTveloSic SearCies erTi<br />

partia, romelTanac yvelaze saxalisod miiCnies<br />

,,TanamSromloba”. Camovidnen, memorandums<br />

moaweres xeli, ramdenime pres-konferenciac<br />

Caatares da arc am partiis wevrebs mouvidaT<br />

azrad, gadaemowmebinaT arsebobs Tu ara aseTi<br />

ucnauri saxelwodebis partia da arc erT<br />

Jurnalists ar mouvida azrad gadaemowmebina<br />

informacia. am faqtis Sesaxeb yoveldRe ibeWdeboda<br />

presaSi statiebi. arsebobs seriozuli<br />

Temebi, romlebsac yuradRebas aravin aqcevs.<br />

Zalian xSir SemTxvevaSi TviTon Jurnalistebis<br />

damokidebuleba aris diskriminaciuli,<br />

rodesac vTqvaT SSmM bavSvTa saxlidan ake-<br />

Teben reportaJebs Tundac iq arsebul problemebsa<br />

da darRvevebze, aqcenti darRvevebze<br />

metad keTdeba pirovnebebze, maT SezRudulobaze<br />

maTi saxis CvenebiT yovelgvari nebar-<br />

Tvis gareSe. es isev gamocdilebisa da media<br />

standartis arqonaze metyvelebs. standartis<br />

SemuSaveba aris erT-erTi seriozuli amocana.<br />

kanonmdebloba ki aris liberaluri, magram<br />

liberalurma kanonmdeblobam ar unda dauSvas<br />

sxvisi uflebebis SezRudva da am mxriv yvelaze<br />

gansakuTrebuli roli ekisreba sazoga-<br />

doebriv mauwyebels, romelic Cveni biujetidan<br />

finansdeba da romelsac aqvs valdebuleba<br />

sazogadoebis yvela jgufis interesi asaxos,<br />

gansakuTrebiT im adamianebisa, romlebic naklebad<br />

arian daculi, da roca sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis direqtoris yofili moadgile, aw<br />

ukve direqtori ambobs, rom xeibars ar dasvams<br />

pirdapir eTerSi wamyvanad, maSin ufro naklebi<br />

imedi unda gqondes, rom sazogadoebrivi<br />

mauwyebeli Seasrulebs im maRal misias, rac<br />

mas akisria. jer roca sityvas xeibars iyenebs<br />

da mere, ra uflebiT ar dasvams eTerSi?<br />

Jurnalistebs ra unda mosTxovo, roca sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis direqtori amas ambobs<br />

da aseTi damokidebuleba aqvs. rac Seexeba imas,<br />

rom Jurnalistebi SSm pirebs mxolod beneficiarebad<br />

aRiqvamen da qvelmoqmedebis obieqtebad<br />

saxaven _ es ar aris marto Jurnalistebis<br />

pozicia, es aris sazogadoebis pozicia, rac<br />

aisaxeba JurnalistebSic. Jurnalistebi araTu<br />

ar uswreben sazogadoebas da araTu ar dganan<br />

maRla sazogadoebriv Rirebulebebze, aramed<br />

xSir SemTxvevaSi yvelaze reaqciul nawils<br />

warmoadgenen. es cudia, magram bunebrivia, rom<br />

aseTi damokidebuleba arsebobs.<br />

_ _ gamosavals gamosavals raSi raSi xedavT? xedavT?<br />

_ samoqalaqo ganaTlebasa da Rirebulebebis<br />

SeqmnaSi, aseve media standartis SemuSavebaSi,<br />

xelisuflebis poziciisa da politikuri<br />

nebis gansazRvrasa da CamoyalibebaSi. es<br />

ukanaskneli bevr rames cvlis. Cven SegviZlia<br />

wlebis manZilze CavataroT RonisZiebebi, aqciebi,<br />

movamzadoT gadacemebi, magram yvelaze<br />

mTavari da mniSvnelovani iqneba, Tuki xelesuflebis<br />

maRali rangis warmomadgeneli, parlamentis<br />

Tavmjdomare an prezidenti erT aqcia-<br />

Si miiReben monawileobas, erT sityvas ityvian<br />

da erTxel gansazRvraven politikas. mxolod<br />

saxelmwifo politikis Camoyalibeba efeqturi<br />

bis ufleba aqvs.<br />

es, minimaluri aRiareba... sinamdvileSi?<br />

sinamdvileSic asea, oRond, sinamdvilis negativze reliefurad<br />

ikveTeba sxva suraTic: araadekvaturi, Sez-<br />

Ruduli saganmanaTleblo garemo, sazogadoebis gulgrili<br />

damokidebuleba, xSirad, dacinva, damcireba, Seuracxyofa,<br />

Zaladoba, izolacia, crurwmenebi, romelsac<br />

didi rudunebiT igonebs sazogadoeba ama Tu im sagansa<br />

Tu movlenaze, adamianTa ama Tu im fenasa da kategoriaze<br />

da amave rudunebiT ijerebs gamonagons.<br />

ramdenjer msmenia, ,,Cem SvilTan ar unda iswavlos<br />

invalidma bavSvma”, ,,invalidebma calke unda iswavlon”,<br />

,,maTi adgili skolaSi ar aris”, ,,jobia, saxlSi da-<br />

jjdnen”...<br />

aravin ufiqrdeba war-<br />

mmoTqmul<br />

sityvas, ra tkivils ayen-<br />

eebs<br />

amiT SSm bavSvs, mis mSoblebs,<br />

rrogor<br />

amaxinjebs sakuTari Svilis<br />

ssuls,<br />

Tanatolisadmi siZulvilisa<br />

dda<br />

daundoblobis, sxvaze aRmate-<br />

bbulobis<br />

grZnobis gaRvivebiT. nacv-<br />

llad<br />

imisa, rom mSobelma Seasrulos<br />

uupirvelesi<br />

movaleoba _ aswavlos<br />

SSvils<br />

siyvaruli, romlis patara<br />

nnawilakebia<br />

pasuxismgebloba, Semwy-<br />

nnarebloba<br />

da zrunva, Tanatolis,<br />

dda<br />

saerTod, sxvisi tkivilisa da<br />

ssixarulis<br />

gaziareba, Tanadgoma, es<br />

yyvelaferi<br />

siyvarulSia Sekowiwebu-<br />

lli<br />

da Tu mSobeli ugulebelsyofs<br />

dda<br />

xels kravs Svilis sworad aRz-<br />

rrdas<br />

da sxvisi Svilebis sicocxli-<br />

ssa<br />

da sxva uflebebis, pativiscemas,<br />

ssabolood,<br />

is mzad unda iyos imi-<br />

ssTvis,<br />

rom igemos daTesilis mware<br />

dda<br />

ugemuri nayofi.<br />

SSm bavSvebis SesaZleblobebis ganviTarebisTvis<br />

aucilebelia maTi zogadsaganmanaTleblo skolebSi<br />

sxva TanatolebTan erTad integracia, erTad swavleba,<br />

TamaSi, megobroba. inkluziuri ganaTleba da saerTod<br />

ganaTlebis xelmisawvdomoba erTnairad sasicocxlo<br />

mniSvnelobisaa TiToeuli bavSvisTvis. dauSvebelia raime<br />

gansxavavebuli niSnis gamo bavSvebis sabavSvo baRis, skolis<br />

da sxva saganmanaTleblo dawesebulis garemodan<br />

gariyva,<br />

inkluziuri ganaTleba aris samyaros gasaRebi SSm<br />

bavSvebisTvis da warmoadgens seriozul berkets mTavari<br />

saxelmwifo amocanis ,,ganaTleba yvelasaTvis” da<br />

,,saqarTvelo siRaribis gareSe” gansaxorcieleblad. ink-<br />

iqneba, rom arsebuli mdgomareoba invalidobis<br />

sferoSi da sxva sferoebSic Seicvalos.<br />

_ _ prezidentma prezidentma amaswinaT amaswinaT xeli xeli moawera moawera SSm SSm<br />

pirTa pirTa konvencias, konvencias, Tqveni Tqveni azriT, azriT, Secvlis Secvlis Tu Tu<br />

ara ara is is pozitiurad pozitiurad SSm SSm pirTa pirTa cxovrebas cxovrebas da da<br />

iqneba iqneba Tu Tu ara ara konvencia konvencia realurad realurad aRsruleaRsrulebadi badi dokumenti? dokumenti?<br />

_ didi imedi imisa, rom konvencia meore<br />

dResve qmediTi iqneba, ara maqvs, magram, roca<br />

saxelmwifo saerTaSoriso doneze aiRebs da<br />

daekisreba kidevac valdebulebebi, gacilebiT<br />

advilia maSin moTxovna am valdebulebebis<br />

Sesrulebisa. dRes garTulda saxelmwifo Tanadgomis<br />

miReba, siidan amoRebul iqna mTeli<br />

rigi daavadebebisa, romlis drosac adamianebs<br />

eniWebodaT invalidobis statusi, arafers<br />

vambob imaze, rom TanasworobisTvis saWiro<br />

garemo ar iqmneba, es kidev calke didi problemaa.<br />

ar sruldeba kanonmdeblobis iseTi<br />

mkafio moTxovnebi, rogoric aris infrastruqturis<br />

mowesrigebisa da dawesebulebebis<br />

SeRwevadobisa da adaptirebis sakiTxi.<br />

magaliTad, dRes kanoniT ar SeiZleba Senobis<br />

aSeneba, Tu is ar iqneba adaptirebuli SSm<br />

pirTa saWirobebisadmi, am dros yvela Senoba<br />

Sendeba xsenebuli moTxovnis gauTvaliswineblobiT<br />

da roca Cven vekiTxebiT jandacvis<br />

saministros, romelic aris zedamxedveli, _<br />

swavlobT Tu ara am sakiTxs da akisrebT Tu<br />

ara kanondamrRvevebs jarimebs, gvpasuxoben,<br />

rom _ ara, radgan is struqturuli erTeuli,<br />

romelmac monitoringi unda ganaxorcielos,<br />

ubralod ar Seqmnila. roca iqneba konvencia<br />

da mogviwevs gaeros winaSe angariSis<br />

wardgena, Cvenc ufro meti Zala gveqneba, rom<br />

moviTxovoT saxelmwifosgan konkretuli nabijebis<br />

gadadgma.<br />

luziuri ganaTlebis danergva aucilebelia:<br />

esaubra esaubra iveta iveta wiTaSvili wiTaSvili<br />

,bavSvebi, romlebic swavloben erTad, swavloben erTad cxovrebas<br />

SSm bavSvTa potencialis realizaciisa da pirovnuli<br />

ganviTarebisTvis;<br />

TviTSefasebis donis amaRlebisTvis;<br />

samarTlianobisa da ganaTlebis uflebis Tanabrad<br />

ganxorcielebisTvis;<br />

ganaTlebis Riaobisa da Tanabari xelmisawvdomobisTvis;<br />

diskriminaciis aRmofxvrisTvis;<br />

ganaTlebis instituciuri da programuli gardaqmnebisTvis;<br />

zogadsakacobrio Rirebulebebis Camoyali bebis-<br />

Tvis;<br />

samoqalaqo sazogadoebis arsebobisa da ganviTarebisTvis;<br />

da bolos, ganaTleba aris yvelas ufleba. yvelas<br />

aqvs Tanabari ufleba miiRos ganaTleba da hqondes<br />

ganaTlebisTvis aucilebeli da saWiro pirobebi.<br />

bavSvebis Sefasebisas naklovanebebis warmoCenis nacvlad<br />

saWiroa Rirsebebisa da SesaZleblobebis danaxva da<br />

SesaZleblobebis ganviTarebisTvis Tanabari pirobebisa<br />

da garemos Seqmnis aucileblobis gacnobiereba rogorc<br />

saxelmwifosTvis, aseve sazogadoebis nebismieri wevrisTvis.<br />

mSoblebs, romlebic xmamaRla da mourideblad<br />

gaiZaxodnen: ,,Cem SvilTan ar unda iswavlos invalidma<br />

bavSvma”, ,,invalidebma calke unda iswavlon”, ,,maTi adgili<br />

skolaSi ar aris”, ,,jobia, saxlSi dajdnen”, _<br />

rom guliT ganecadaT da sakuTari Tavi SSm bavSvis<br />

mSoblebis adgilas warmoedginaT, gaemetebinaT siyvarulis<br />

sul mcire namceci sxvisi da amiT sakuTari SvilebisTvis,<br />

advilad daaRwevdnen Tavs stereotipebis marwuxebs<br />

da TvalnaTliv dainaxavdnen sakuTari azrovnebis<br />

SezRudulobasa da yvela bavSvisTvis ganaTlebis miRebis<br />

Tanabari uflebisa da xelmisawvdomobis xelSewyobis<br />

aucileblobas. sxvisi Rirsebebis danaxva Cveni Rirsebacaa.<br />

sazogadoeba unda gaxdes ufro humanuri saerTod<br />

yvela movlenis mimarT, rac ara mxolod invalidobis<br />

sferoSi, aramed Cvens garSemo xdeba da maSin ara mgonia,<br />

vinme ugulisxmod miudges am sakiTxs. bavSvebi, romlebic<br />

swavloben erTad, swavloben erTad cxovrebas da aravis<br />

aqvs ufleba, arc mSoblebs, arc pedagogebs da arc sazogadoebis<br />

sxva warmomadgenels, SSm bavSvebs aukrZalos<br />

an xeli SeuSalos ganTlebis miRebasa da sazogadoebriv<br />

cxovrebaSi intagraciasa da damkvidrebaSi. ganaTlebis<br />

ufleba yvelas uflebaa, yvela Tanabaria kanonisa da<br />

RvTis winaSe.


2009 2009 # # 7 7 (39) (39)<br />

interviu interviu arasrulyofili arasrulyofili ostosteogeog eneziT eneziT daavadebulTa daavadebulTa daxmaredaxmarebis<br />

bis asociacia asociacia ,,SuSis ,,SuSis bavSvebi”-s<br />

bavSvebi”-s<br />

prezidentTan prezidentTan xaTuna xaTuna saganeliZsaganeliZesTan<br />

esTan<br />

_ qalbatono xaTuna, rodis da ra<br />

mizniT Seiqmna arasrulyofili osteogeneziT<br />

daavadebulTa daxmarebis<br />

asociacia?<br />

_ asociacia Seiqmna 2002 wels im mizniT,<br />

rom gagveerTianebina yvela is<br />

adamiani da maTi ojaxebi, visac ,,arasrulyofili<br />

osteogenezis” problema<br />

qondaT. Ees xom yovlad araordinaluri<br />

daavadebaa, romelic radikalurad<br />

cvlis aramarto daavadebulis, aramed<br />

misi ojaxis cxovrebas mTlianad. Aaucilebeli<br />

iyo yvelas erTad mogveZebna<br />

gamosavali da gagveziarebina gamocdileba.<br />

vinaidan piradad me, momiwia didi<br />

drois ganmavlobaSi germaniaSi yofna<br />

da am daavadebis da misi mkurnalobis<br />

principebis detalurad Seswavla, Tavi<br />

movaled CavTvale es codna da gamocdileba<br />

gameziarebina rogorc eqimebisa-<br />

Tvis, ise yvela im adamianisaTvis, vis-<br />

Tvisac es mniSvnelovani iyo.<br />

_ ra saxis proeqtebi gaqvT umTavresad<br />

ganxorcielebuli da rogor<br />

uwyobs Tqveni asociacia arasrulyofili<br />

osteogeneziT daavadebulTa<br />

samedicino, fsiqo-socialur reabilitacias<br />

da integracias sazogadoebaSi?<br />

_ Sesrulebuli gvaqvs Semdegi samu-<br />

Saoebi: ,,mecniereba da ganaTleba” proeqtis<br />

farglebSi organizaciam monawileoba<br />

miiRo - 2 delegatiT arasrulyofili<br />

osteogeneziT daavadebulTa VIII simpoziumze<br />

(germania); qarTul-germanul<br />

stomatologiur klinikasTan erTad<br />

ganxorcielda proeqti, romlis faglebSic<br />

arasrulyofili osteogeneziT daavadebul<br />

bavSvebs utardebaT stomatologiuri<br />

daxmareba; analogiurad me-9<br />

klinikuri saavadmyofos yel-yur-cxviris<br />

ganyofileba arsebuli proeqtis<br />

farglebSi emsaxureba ufasod bavSvebs;<br />

proeqtis ,,mecniereba da ganaTleba”<br />

egidiT asociaciis 2 delegati iRebs<br />

monawileobas arasrulyofili osteogeneziT<br />

daavadebulTa VIII kongresze<br />

- Sveicaria, q. Svancerbergi, amave wels<br />

asociacia xdeba evropis arasrulyofili<br />

osteogeneziT daavadebulTa federaciis<br />

wevri; proeqti ,,arasrulyofili<br />

osteogeneziT daavadebuli bavSvebis<br />

Terapiuli mkurnaloba”- dafinasda<br />

q. Tbilisis janmrTelobis, Sromis da<br />

socialuri dacvis saqalaqo samsaxuris<br />

mier 60 000 lariT, xolo dafinansda 72<br />

000 lariT. proeqti xorcieldeba s.s.<br />

`travmatologis~ klinikis bazaze; saqarTvelos<br />

Sromis, janmrTelobis da<br />

socialuri dacvis saministros sazogadoebrivi<br />

jandacvis departamentis<br />

daxmarebiT ganxorcieleba daiwyo arasrulyofili<br />

osteogeneziT daavadebulTa<br />

moZiebis programam; asociacia<br />

monawileobas iRebs q. romSi evropis<br />

arasrulyofili osteogeneziT daava-<br />

debulTa federaciis sxdomaSi, sadac<br />

me, rogorc asociaciis prezidentma<br />

warvadgine Sesrulebuli da dagegmili<br />

prevenciuli RonisZiebebis Sesaxeb<br />

informacia, romlis saTeziso nawili<br />

gaxda evropis federaciis samuSao gegmisa<br />

da evropis arasrulyofili osteogeneziT<br />

daavadebulTa federaciis<br />

yovelwliuri konferenciisa, romlis<br />

Catarebac daigegma saqarTveloSi. amave<br />

dReebSi asociacia aseve monawileobs q.<br />

romSi Catarebul msoflio orTopedTa<br />

saerTaSoriso konferenciaSi, romelic<br />

mieZRvna arasrulyofili osteogeneziT<br />

daavadebulTa mkurnalobis Tanamedrove<br />

principebs.<br />

ganxorcielda proeqti ,,xelovneba<br />

da bavSvebi” da a.S.<br />

_ gaqvT Tu ara monacemebi, ramdeni<br />

bavSvia saqarTveloSi<br />

arasrulyofili<br />

oosteogeneziT<br />

daava-<br />

ddebuli?<br />

_ gasuli wlis mona-<br />

ccemebiT<br />

saqarTveloSi<br />

aaRricxulia<br />

43 ,,SuSis<br />

bbavSvi”,<br />

es ricxvi SeiZ-<br />

lleba<br />

metic aRmoCndes,<br />

vvinaidan<br />

Cven jer-je-<br />

rrobiT<br />

ver movaxexeT<br />

mmTiani<br />

regionebis ga-<br />

mmokvleva.<br />

_ ganxorcielda<br />

pproeqti<br />

,,arasrulyo-<br />

ffili<br />

osteogeneziT<br />

ddaavebul<br />

bavSvTa ga-<br />

mmovlena<br />

adreul eta-<br />

ppze<br />

samegrelos re-<br />

ggionSi”,<br />

mogviyeviT<br />

proeqtis Sesaxeb.<br />

_ proeqtis amocana iyo gamogvevlina<br />

am seniT daavadebuli bavSvebi, mogvexdina<br />

maTi registracia, raTa SegvZleboda<br />

SemdgomSi maTTvis daxmarebis gaweva.<br />

amisaTvis daibeWda sainformacio<br />

broSurebi rogorc mosaxleobisaTvis<br />

zogadad, ise samedicino personalisa-<br />

Tvis.Aaseve CavatareT Sexvedrebi adgilobrivi<br />

klinikebis da poliklinikebis<br />

TanamSromlebTan. miRebuli informaciis<br />

safuZvelze, maT ramdenime kviraSi<br />

TbilisSi gadmogvigzavnes Segrovili<br />

masala.Aamis safuZvelze ki moxda Semdgomi<br />

moqmedebis dagegmarebaSi.<br />

_ arasrulyofili osteogeneziT<br />

daavadebul bavSvTa ramdeni procenti<br />

swavlobs zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebSi an saerTod Tu swavloben<br />

isini am tipis skolebSi da ra pirobeb-<br />

Si uwevT maT swavla?<br />

_ daavadebul bavSvTa mxolod 35 %<br />

swavlobs zogadsaganmanaTleblo skolebSi,<br />

miuxedavad imisa, rom arcerT<br />

maTgans ar aqvs mentaluri problema (<br />

anu am daavadebas ar axasaTebs aranairi<br />

gonebrivi SezRudva). imis gamo, rom<br />

skolebis umravlesoba ar aris adaptirebuli<br />

fizikuri SezRudvis mqone<br />

bavSvebisaTvis, SeuZlebelia patarebis<br />

skolaSi miyvana da isini ganaTlebas saxlSi<br />

iReben.<br />

_ ramdenad arian arasrulyofili<br />

osteogeneziT daavadebuli bavSvebi<br />

CarTuli sazogadoebriv cxovrebaSi<br />

anu iReben Tu ara isini sxvadasxva RonisZiebebSi,<br />

koncertebSi, sportul da<br />

inteleqtualur SejibrebebSi, konferenciebSi,<br />

gamofenebSi monawileobas<br />

an TviTon Tu awyoben naxatebis/ nake-<br />

Tobebis gamofenebs, aqvT Tu ara maT<br />

eqskursiiT saqarTvelos sxvadasxva<br />

kuTxeSi wasvlis da RirsSesaniSnavi<br />

adgilebis daTvalierebis saSualeba?<br />

_ daavadebis specifiurobidan gamomdinare<br />

(advilad msxvrevadi Zvlebi<br />

aqvT aseT bavSvebs) sportul RonisZiebebSi<br />

monawileobis<br />

gacilebiT meti SezRudva aqvT, vidre<br />

sxva SezRuduli SesaZleblobis<br />

mqone bavSvebs. rac Seexeba inteleqtualur<br />

SejibrebebSi, konferenciebSi,<br />

gamofenebSi monawileobas, Cven yovel-<br />

OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj 3<br />

msxvrevadi Zvlebi, tkivili da mudmivi SiSi...<br />

Tvis mzad varT davexmaroT maT. magaliTad,<br />

erT-erTi ,,SuSis bavSvi” giorgi<br />

YaralaSvili araCveulebrivad xatavs,<br />

misi naxatebi araerTxel iqna gamofenili.<br />

MCvenma organizaciam gadawyvita is<br />

2 TviT gaegzavna saswavlo-praqtikul<br />

kursebze germaniaSi, saidanac is didi<br />

warmatebebiT dabrunda da seqtemberSi<br />

isev miwveulia q. miunxenSi.<br />

_ baSvebs Soris Tu arian gansaku-<br />

Trebuli niWiT dajildoebulebi?<br />

_ garda mxatvruli niWiT dajildovebuli<br />

bavSvebis, aseve arian araCveulebrivi<br />

musikaluri monacemebis mqone<br />

bavSvebi.Mmalvina mamforia dRes warmatebiT<br />

dgas scenaze da msmenels atkbobs<br />

Tavisi lamazi simRerebiT. Mmis xmaSi ar<br />

igrZnoba is tkivili, rac man yvelaze<br />

lamaz bavSobis periodSi ganicada<br />

_ ra problemebs awydebiT Tqven da<br />

yvelaze metad ras saWiroeben bavSvebi?<br />

_ problemebi marTlac bevria, magram<br />

yvelaze rTuli fsiqologiuri<br />

daxmarebaa, romelic sWirdeba rogorc<br />

bavSvebs, aseve maT mSoblebs da ojaxis<br />

wevrebs. msxvrevadi Zvlebi, tkivili da<br />

mudmivi SiSi – es Zalian didi stresia,<br />

romelic grZeldeba wlebis ganmavlobaSi,<br />

Ffsiqologebis daxmareba metad aucilebelia.<br />

_ romeli struqturebi an organizaciebi<br />

giwyobT xels problemebisa<br />

mogvarebaSi?<br />

_ dRes gacilebiT ufro rTulad<br />

dgas daxmarebebis sakiTxi, vidre gasul<br />

wels. Yyvela is kerZo struqturebi, vinc<br />

bavSvebs mcire daxmarebas uwevdnen,<br />

finansuri krizisis gamo droebiT Tavs<br />

ikaveben, Tumca, mcire saCuqrebi miiRes<br />

patarebma ,,vi Ti bi” bankisagan. saxelmwifo<br />

struqturebi axorcieleben mcire<br />

daxmarebebs individualurad.<br />

_ awydebiT Tu ara stereotipul,<br />

cru Sexedulebebs osteogeneziT daavadebul<br />

adamianebze da ra RonisZiebebiT<br />

cdilobT maT gaqarwylebas?<br />

_ sazogadoebas miaCnda, rom raxan<br />

bavSvebs aqvT fizikuri naklovaneba,<br />

gonebrivadac problemebi eqnebodaT.<br />

Ees absoluturad mcdari Sexedulebaa<br />

da Cven SevZeliT agvexsna sazogadoebisTvis<br />

problemis realuri. arsi Amas<br />

mivaRwieT araerTi satelevizio gadacemebiT,<br />

sainformacio bukletebis<br />

gavrcelebiT da konferenciebze da Sexvedrebze<br />

sistematiuri moxsenebebis<br />

gakeTebiT.<br />

_ ,,SuSis” vin<br />

Searqva osteogeneziT<br />

daavadebul<br />

bavSvebs/saerTod,<br />

adamianebs da ratom<br />

eZaxian maT SuSis bavSvebs/adamianebs?<br />

E_ es saxlwodeba<br />

modis jer kidev 1814<br />

wlidan.<br />

,,SuSis” adamianebs<br />

eZaxian msxvrevadi<br />

Zvalis gamo. aseT bavSvebs<br />

Zalian advilad<br />

tydebaT Zvlebi.<br />

mozrdil asakiSi es<br />

problema faqtiurad<br />

qreba, anu gardatexis<br />

asakis Semdeg motexilobebis<br />

raodenoba TandaTan an a an iklebs bs da a<br />

saerTodac SeiZleba arc ganviTardes.<br />

Tumca bavSobis askSi maTma ricxvma Sei-<br />

Zleba 100-150 miaRwios, rac Tavis mxriv<br />

iwvevs xangrZliv hipodinamias (umoZraobas)<br />

da unarSezRudvas.<br />

_ 2005 wels Tqveni asociacia gaxda<br />

evropis arasrulyofili osteogeneziT<br />

daavadebulTa federaciis wevri,<br />

mogviyeviT am faqtze da, saerTod, mi-<br />

Rwevebze, im konferenciebze, romleb-<br />

Siac migiRiaT monawileoba?<br />

_ evropis federaciaSi gawevrianebam<br />

mravali saintereso da sasargeblo<br />

ram mogvitana. maTi gamocdilebis ga-<br />

ziareba da mkurnalobis principebis gageba,<br />

Sesabamisi gamocdilebis eqimebTan<br />

dakavSireba, igive problemebis mqone<br />

ojaxebTan Sexvedrebi da imis naxva, rom<br />

sxva qveynebSi ra xdeba am mimarTulebiT<br />

_ yvelaferi es CvenTvis metad mniSvnelovani<br />

iyo. Aaseve federaciisagan viRebT<br />

iseTi saxis daxmarebebs, rogoricaa<br />

invalidis etlebi, yavarjnebi da sxva.<br />

Yyovel wels monawileobas viRebT<br />

saerTaSoriso konferenciebze, sadac<br />

yvela qveyana warmoadgens informacias<br />

sakuTar qveyanaSi am mimarTulebiT mimdinare<br />

movlenebze.<br />

_ Tqven, rogorc arasamTavrobo<br />

organizacia, ra zomebs mimarTavT<br />

arasrulyofili osteogeneziT daavadebul<br />

pirTa aradiskriminaciuli<br />

kanonebisa da politikis SemuSavebis<br />

uzrunvelsayofad?<br />

_ kanonebi da qaRaldze dawerili<br />

SesaniSnavi proeqtebi uxvadaa Cvens<br />

qveyanaSi. samwuxarod maTi realizacia<br />

naklebad xdeba.<br />

_ Tqveni azriT, realurad (da ara<br />

qaRaldze dawerili kanonebiT) ra ke-<br />

Tdeba arasrulyofili osteogenziT<br />

daavadebul, da saerTod, SSm pirTa<br />

uflebebisa da SesaZleblobebis realizaciis<br />

uzrunvelsayofad?<br />

_ am SekiTxvaze pasuxis gacema cota<br />

miWirs. realurad Zalian mciredi ke-<br />

Tdeba. vinaidan me TviTon myavs Svili,<br />

romelic ,,SuSis bavSvia” da miekuTvneba<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvTa<br />

kategorias, am problemas ufro<br />

Rrmad vicnob da ar var ubralod ,,gverdidan“<br />

mayurebeli, an eqimi, an ubralod<br />

asociaciis ,,prezidenti”. Yyvela SezRuduli<br />

SesaZleblobis mqone adamianisa-<br />

Tvis, miT ufro, bavSvebisaTvis gacilebiT<br />

metis gakeTeba SeiZleba realurad.<br />

mTavaria, mondomeba da gverdSi dgoma.<br />

maT xom sul mcireodenic ki axarebT,<br />

xelovnurad nuRa SevuqmniT barierebs.<br />

Aamdeni axali Senoba aigo saqarTveloSi,<br />

maTgan arc erTi ar aris adaptirebuli,<br />

arc erTi saganamanaTleblo dawesebuleba,<br />

arc erTi gasarTobi centri, kino,<br />

Teatri da sxva.<br />

_ mogviyeviT perspeqtivebze _ dagegmil<br />

prevenciul RonisZiebebze _<br />

risi miRweva an ganxorcieleba gsurT<br />

da ra mxardaWeras elodebiT sazogadoebisgan,<br />

saxelmwifosgan?<br />

_ saqarTveloSi uamravi arasamTavrobo<br />

organizaciaa, romlebic emsaxureban<br />

e socialurad c lu d daucvel d ucvel da d SezRu- e Ru<br />

duli SSesaZleblobis saZ b b s mq mqone n aadamianebs. am an bs<br />

Mme vTvli, rom ase cal-calke saqmianobebiT<br />

Zalian mcireds mivaRwevT. saWiroa<br />

gaerTianeba erT Zalad, koaliciebis<br />

Seqmna, radgan ufro xmamaRali iyos<br />

Cveni sityva da gavagonoT mTel sazogadoebas<br />

Cveni xma. Aaramarto xelisuflebas<br />

da mmarTvel organoebs, an maT vinc<br />

gankargavs finansur sferos, aramed Ti-<br />

Toeul adamians, radgan aRmovfxvraT<br />

is problebi, romlebic kidev ufro<br />

umZimeben yofa-cxovrebas im adamianebs,<br />

romlebic sazogadoebis iseTive<br />

sruluflebiani wevrebi arian, rogorc<br />

yvela


4 OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj<br />

2009 2009 # # 7 7 (39) (39)<br />

roca gzebi geZaxis…. . .…<br />

daTo TerTmeti wlisaa, xaiSSi cxovrobs,<br />

ufro zustad, patara dasaxlebaSi,<br />

romelic beberi tyeebiT gadaburul<br />

mTebSia Cakarguli da garesamyarosTan<br />

mxolod svaneTis gzisken<br />

mimavali biliki akavSirebs.<br />

daTos mSobliur saxlSi, romelic<br />

yazarmuli tipis grZel, gadautixrav<br />

nagebobas warmoadgens, TerTmetni<br />

cxovroben, erT did ojaxad, aTasSi<br />

erTxel vinme Semoivlis an gzad mimavali<br />

mgzavrebi dauqneven xels,<br />

mTa-gorebSi siaruli ver SeZlo,<br />

yoveldRe Sori gzis gavla iq isedac<br />

Wirs, guli aRmarTs askdeba, daRmarTSi<br />

fexi gicurdeba, miT umetes,<br />

yavarjnebi.<br />

Kkacma rom Tqvas, Casacmelic ara<br />

aqvs, Sinnaqsovi Tvalwasuli svitriT<br />

skolaSi ver ivli, verc mavTuliT<br />

gadaxveuli fexsacmliT, mTaSi iafi<br />

fexsacmeli didxans ver giZlebs, axsovs,<br />

saskolod nayids erT kvirSi<br />

lanCa gaZvreboda xolme. isic axsovs,<br />

moikiTxaven moikiTxaven, es aris da es mTeli misi rom pirvelad marjvena fexsacmeli<br />

nacnoboba.<br />

ecviTeboda, erTi-ori wakvra burTze<br />

uamravi saqme aqvs, mamas exmareba da TiTebi amoyofda Tavs. axla sul<br />

saqonlis movlaSi, drodadro qaleb- raRas uyidian, saxlSi fulad-fuli<br />

sac _ kedel-yuris dasufTavebaSi, saerTod ar SemosdiT, bebias pensia<br />

cocxsa da aqandazs ar wyalobs, es ki puris fqvils, qatosa da marils<br />

sakaco saqme ar aris, ufro ferdo- ver wvdeba. isev deda Tu dagrovebs<br />

bidan Camocvenil qvebs Tu gadakrefs yvels, gzaze gaitans, gadamyidvels<br />

da gadaagorebs, SeSas da fiCxs mi- gaatans bazarSi, xan gaiyideba, xan<br />

awyobs koxtad. xelebi didi kacivi- ara, magram am fulsac Tavisi gza<br />

Ta aqvs daSaSruli, warbebs Soris, aqvs.<br />

rom Seiyris, naoWi uCndeba, fiqriani Ddaxmarebis daniSvnaze uari<br />

biWia. saqmes rom moilevs, xis gad- uTxres, CaTvales, rom saqoneli bevri<br />

anamorze Camojdeba, gzebs gaxedavs hyavT, is ki ver gaTvales, rom ojaxi<br />

da fiqrebs miecema. saxlis siRrmi- xSirad cariela mawvniT, yveliTa<br />

dan sevdiT gamoxedavs deda, Cumad, da kartofiliT sazrdoobs, radgan<br />

viTom sasxvaTaSorisod, dedis dardi pursa da siminds zogjer kvireebiT<br />

didia, mTeli arsebiT grZnobs, ras ver yiduloben. daTos pensiac ar<br />

SeiZleba fiqrobdes bavSvi, romelsac eZleva, zugdidSi Casvlas sul sxva<br />

gzebi eZaxis, gverdiT ki ubadruki, droisTvis deben, adre arc is icod-<br />

ZirmocveTili yavarjnebi uyria. nen, ekuTvnoda Tu ara, daTo xom bavS-<br />

axlaxan gaigo, rom SesaZloa bavSvia, pensia ki moxucebis, bebiasaviT<br />

vs proTezi moargo, maSin iqneb ukeTe- usinaTlo da davrdomili adamianesad<br />

wavides saqme, oRond am usargebis kuTvnili egonaT.<br />

blo yavarjnebs moiSorebdes, oRond Pes perspeqtiva didad ar xiblavs,<br />

ki skolaSi siaruls SeZlebdes… rom gaizrdeboda, umaRlesSi swav-<br />

daTom marjvena terfi ori wlis<br />

winaT dakarga, roca mama-biZebs exmareboda<br />

zemodan momskdar mdinares<br />

moyolili morebis moCangvlasa da<br />

napirze amozidvaSi: mors modebuli<br />

lasa da didkacobas apirebda, magram<br />

dinebam CaiTria da kiTxvasac SeeSva.<br />

meore klasidan ,,buneba’’ SemorCa,<br />

sxva wignebi skolas daubruna, imasac<br />

mxolod maSin Tu gadaSlis, roca<br />

daWimuli trosis maryuJi uecrad deda wyreba, asoebi ar dagaviwydeso,<br />

mowyda da koWTan waawyvita bavSvs Torem bunebas xuTi TiTiviT icnobs<br />

fexi. zugdidSi gamvleli manqaniT _ gazafxulze da zafxulSi saTibSi,<br />

Caiyvanes, aRarafris gakeTeba ar Sei- saZovarze, SeSis mosaWrelad da isev<br />

Zleboda Wrilobis damuSavebis gar- morebis dasaWerad aedevneba kacebs,<br />

da da maleve gaweres saxlSi. im dRis xan moxucebSi Cajdeba, mTisas da bari-<br />

mogonebebs gaurbis, bevrjer sWeria sas ismens, xan pirutyvs elaparakeba<br />

xelSi fexmotexili Citi, mindorSi adamianebiviT, zamTarSi gadauRebel<br />

mwoli CliqwacveTili faSatic axs- Tovls gahyurebs, Semodgomaze _ foovs.<br />

. .<br />

Tolcvenas, ase Ramdeba da Tendeba,<br />

skolaSi veRar wavida, patara xe- Tumca drodadroO gulSi dardi gahlebiT<br />

sxeulis zidva da yavarjnebiT kravs xolme, ra iqneba xval?<br />

saqarTveloSi Seiqmna etlebis<br />

warmoebis erovnuli qseli<br />

amerikis SeerTebuli Statebis saerTa-<br />

Soriso ganviTarebis federaluri saagentos<br />

USAID-is finansuri da invalidobis<br />

msoflio institutisa ( WID) da Whirlwind<br />

Wheelchair International (WWI) –is teqnikuri<br />

mxardaWeriT koalicia ,,damoukidbeli cxovrebisaTvis”,<br />

goris invalidTa klubis<br />

asociaciis, saproTezo-orTopediuli<br />

realibilitaciis qarTuli fondisa da invalid<br />

qalTa da invalid bavSvTa dedaTa<br />

asociacia _ deas mier 2009 wlis agvistos<br />

Tvidan daiwyo proeqtis ,,saqarTvelos<br />

etlebis e warmoebis erovnuli qseli” ganxorcieleba.<br />

o<br />

proeqtis farglebSi TbilisSi gaixsneba<br />

n saSualo, xolo gorsa da zugdidSi<br />

mcire m zomis etlebis warmoebis, SekeTebisa<br />

da d distribuciis sawarmo-saxelosnoebi,<br />

romlebic r sami wlis manZilze imuSaveben da<br />

uzrunvelyofen u<br />

SSm pirebs adgilobrivad<br />

warmoebuli w<br />

etlebiT. daiwyeba ori tipis<br />

_ sagangebod mozrdilTaTvis Seqmnili<br />

modelis m WirlwindRider da bavSvebisTvis<br />

v Whirlwind ChiQi modelis etlebis<br />

warmoeba. w<br />

sabavSvo etlebis warmoeba daiwyeba<br />

proeqtis p ZalaSi Sesvlidan 18 Tvis Semdeg.<br />

d xolo mozrdilebisTvis Seqmnili<br />

modelisa m<br />

_ 3 Tvis Semdeg. iwarmoeba 265<br />

aSS a dolaris an ufro naklebi Rirebulebis<br />

i minimum 1000 etli, xolo saproTezoorTopediuli<br />

o<br />

realibilitaciis qarTu-<br />

20 ivliss sastumro Seraton metexi palas-<br />

Si, darbaz `balavarSi invalidobis Temaze momuSave<br />

arasamTavrobo organizaciebis Sekreba<br />

gaimarTa, romlis mizanic SezRuduli Sesa-<br />

Zleblobebis mqone pirTa sakiTxebze momuSave<br />

saxelmwifo sakoordinacio sabWoSi Svidi<br />

warmomadgenlis arCeva da maTi wardgenis<br />

kriteriumebisa da vadebis gansazRvra iyo.<br />

winaswar iyo cnobili, rom am sferoSi<br />

organizaciisa da warmodgenili pirovnebis<br />

gamocdilebis garda, invalidobis yvela<br />

formis gaTvaliswineba unda momxdariyo.<br />

Sekrebaze saxelmwifo sakoordnicacio<br />

sabWoSi Semdegi pirebi airCies:<br />

badri batatunaSvili - smenadaqveiTebul<br />

adamianTa warmomadgeneli;<br />

rezo maisuraZe - usinaTloTa warmomadgeneli;<br />

giorgi ZnelaZe - etliT mosargeble pirTa<br />

warmomadgeneli;<br />

zaza sixaruliZe - qronikul daavadebaTa<br />

(diabeti, hemofilia, cerebraluri dambla)<br />

mqone adamianTa warmomadgeneli;<br />

nana lomiZe - mentaluri da<br />

fsiqikuri darRvevebis mqone adamianTa<br />

warmomadgeneli;<br />

maia bibileiSvili - SezRuduli<br />

SesaZleblobis mqone bavSvTa<br />

warmomadgeneli; madona xarebava<br />

- invalidobis mqone qalTa warmomadgeneli.<br />

sakoordinacio sabWoSi Ti-<br />

Toeuli wevri iqna arCeuli ori<br />

wlis vadiTa da 2-jer arCevis<br />

uflebiT.<br />

aRniSnuli Sexvedris gamarTva<br />

dRis wesrigSi dadga, mas Semdeg,<br />

rac gadawyda, rom Seiqmneboda<br />

saqarTvelos premier-ministrTan<br />

arsebuli SezRuduli SesaZleblobebis<br />

mqone pirTa sakiTxebze<br />

li fondis (sorq fondi) mier iwarmoeba<br />

minimum 1000 etlis nawolebisgan damcavi<br />

baliSi. damxmare sajdomi saSualebebis<br />

warmoeba da Sefaseba moxdeba sorq fondis<br />

dawesebulebaSi, romelsac gaaCnia sakuTari<br />

saxelosno, kvalificiuri orTopedebi,<br />

protezisa da fizioTerapiis specialistebi.<br />

mozrdilebisa da bavSvebisTvis<br />

gaTvlili etlebis modelebis garda<br />

Tbilisis sawarmo dagegmavs da awarmoebs<br />

sxva damxmare saSualebebs, rogoricaa<br />

manqanis marTvisTis saWiro xelis xelsawyoebi,<br />

liTonis liandagebi etlis kibeze<br />

asayvanad, saabazano da saSxape skamebi, xeljoxebi.<br />

sami wlis ganmavlobaSi proeqtis farglebSi<br />

Catardeba treningebi etlis mar-<br />

Tvis, gadaadgilebis, TviT-daxmarebis<br />

unar-Cvevebis dauflebaze, damoukidebeli<br />

cxovrebisa da Temis misawvdomobis advokatiorebaze.<br />

sazogadoebis gaTviTcnobierebisa<br />

da garemoSi arsebuli barierebis<br />

gauqmebis mizniT moewyoba sxvadasxva<br />

saxis RonisZiebebi, media-konkursebi, konferenciebi,<br />

Seiqmneba biznes da lobirebis<br />

qselebi, Catardeba erovnuli forumi, gamoicema<br />

broSurebi da a.S.<br />

proeqti xels Seuwyobs etliT mosargeble<br />

SSm pirTa integracias sazogadoebaSi,<br />

inkluziuri garemosa da adaptirebuli,<br />

maRalxarisxiani etlebisa da sxva damxmare<br />

saSualebebis xelmisawvdomobas.<br />

arasamTavroboebma saxelmwifo<br />

sakoordinacio sabWoSi Svidi<br />

warmomadgeneli miavlines<br />

velos mTavrobis reglamentis~ 58-e muxlis<br />

pirveli punqtis Sesabamisad:<br />

1. Seiqmnas SezRuduli SesaZleblobebis<br />

mqone pirTa sakiTxebze momuSave saxelmwifo<br />

sakoordinacio sabWo (SemdgomSi – sabWo)<br />

Semdegi SemadgenlobiT:<br />

nika gilauri _ saqarTvelos premier-ministri,<br />

sabWos Tavmjdomare<br />

daviT tyeSelaSvili _ saqarTvelos regionuli<br />

ganviTarebisa da infrast-ruqturis<br />

ministri, pirveli vice-premieri,<br />

sabWos Tavmjdomaris moadgile<br />

aleqsandre kvitaSvili _ saqarTvelos<br />

Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis ministri, sabWos Tavmjdomaris<br />

moadgile<br />

kaxa bainduraSvili _ saqarTvelos finansTa<br />

ministri<br />

laSa Jvania _ saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

ministri<br />

nika gvaramia _ saqarTvelos ganaTlebisa da<br />

mecnierebis ministri<br />

momuSave saxelmwifo sakoordinacio ssabWo. bW nnika rrurua r _ ssaqarTvelos q r s kulturis, r s ZZegl-<br />

garda amisa, saqarTvelos mTavrobis mier<br />

mzaddeba dadgenilebis proeqti, romlis Ta-<br />

Ta dacvisa da sportis ministri<br />

naxmadac:<br />

2. sabWos muSaobaSi monawileobis miReba<br />

saqarTvelos kanonis 29-e muxlis, „Sez-<br />

Ruduli SesaZleblobis mqone pirTa so-<br />

eTxovoT:<br />

cialuri integraciis koncefciis Sesaxeb“ sozar subars _ saqarTvelos saxalxo dam-<br />

saqarTvelos parlamentis 2008 wlis 2 dekemcvelsbris №604-IIs dadgenilebiT damtkicebuli oTar ToiZes _ saqarTvelos parlam entis<br />

„SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa so- janmrTelobis dacvisa da socialur<br />

cialuri integraciis koncefciis“ VI Tavis<br />

me-2 da me-3 punqtebisa da “saqarTvelos<br />

sakiTxTa komitetis Tavmjdomares<br />

mTavrobis reglamentis damtkicebis Sesaxeb~ masala mopovebulia koalicia ,,damoukide-<br />

saqarTvelos mTavrobis 2004 wlis 10 ivlisis<br />

beli cxovrebisaTvis~<br />

N57 dadgenilebiT damtkicebuli “saqarT- eleqtrunul gverdze disability.ge


2009 2009 # # 7 7 (39) (39)<br />

_ batono gia, ramdenadac cnobilia,<br />

Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis saministros mier gansaz-<br />

Rvrul samedicino dawesebulebebs<br />

gamoaqvT SesaZleblobis SezRudvis<br />

Sesaxeb daskvna, ram ganapiroba adre<br />

arsebuli samedicino eqspertizis biuros<br />

gauqmeba da calkeuli daweseb-<br />

ulebebisTvis ulebebisTvis biuros biuros uflebamosilebuflebamosilebis<br />

miniWeba?<br />

_ samedicino eqspertizis biuroebis<br />

gauqmeba, ramdenadac CemTvis cnobilia,<br />

mravalma faqtorma ganapiroba.<br />

biuros uflebamosilebis calkeuli<br />

samedicino dawesebulebebisaTvis mini-<br />

Weba moxda saqarTvelos parlamentis<br />

mier ,,samedicino_socialuri eqspertizis<br />

Sesaxeb” saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebis Setanis safuZvelze.<br />

_ ra mizniT Seiqmna samedicino<br />

saqmianobis saxelmwifo regulirebis<br />

saagento da ra warmoadgens mis Ziri-<br />

Tad movaleobas?<br />

_ samedicino sferoSi saxelmwifo<br />

regulirebis ganxorcielebis mizniT,<br />

2006 wels Seiqmna saqarTvelos Sromis,<br />

janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />

saministros saqveuwyebo dawesebuleba<br />

_ samedicino saqmianobis saxelmwifo<br />

regulirebis saagento. misi ZiriTadi<br />

funqciebia: ukanoni saeqimo da<br />

samedicino saqmianobis gamovlineba,<br />

samedicino daxmarebis xarisxis kontroli,<br />

eqimTa sertificireba, samedicino<br />

dawesebulebebis licenzireba,<br />

diplomisSemdgomi ganaTlebisaTvis<br />

saswavlo programebis akreditacia da<br />

mravali sxva. 2007 wlidan dagvemata<br />

SezRuduli SesaZleblobis statusis<br />

dadgenis marTlzomierebis gadamowmeba.<br />

_ rogor xdeba qmedobaunarianobis<br />

xarisxis dadgena da ra SemTxvevbSi<br />

eniWebaT statusi uvadod an gansaz-<br />

Rvruli vadiT?<br />

_ qmedobaunarianobis xarisxis<br />

dadgena, statusis uvadod an gansaz-<br />

Rvruli vadiT dadgena xdeba samedicino<br />

dawesebulebis mier arsebuli<br />

kanonmdeblobis moTxovnaTa Sesabamisad.<br />

kerZod, am sakiTxebs aregulirebs<br />

,,samedicino_socialuri eqspertizis<br />

Sesaxeb” saqarTvelos kanoni da<br />

,,SesaZleblobis SezRudvis statusis<br />

gansazRvris wesis Sesaxeb instruqciis<br />

damtkicebis Taobaze” saqarTvelos<br />

Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis ministris 2003 wlis 13<br />

ianvris #1/n brZaneba, romelSic detaluradaa<br />

gawerili zemoaRniSnuli<br />

sakiTxebi.<br />

_ xelaxali gadamowmeba ris safuZvelze<br />

xdeba?<br />

_ xelaxali gadamowmeba xdeba<br />

kanoniT gansazRvrul SemTxvevebSi.<br />

martivad rom vTqvaT, Tu samedicino<br />

dokumentaciis dros gamovlindeba<br />

raime Seusabamoba (arasworad Camoyalibebuli<br />

diagnozi, arajerovnad<br />

Sevsebuli dokumentacia), piri igzavneba<br />

damatebiT gadamowmebaze, ris<br />

Semdeg, xelaxla xdeba misi statusis<br />

gansazRvra. minda aRvniSno, rom statusis<br />

xelmeored gansazRvris xarjebi<br />

srulad anazRaurdeba<br />

sa saxelmwifos mier.<br />

_ Tu avadmyofs ar Seu-<br />

Zl Zlia gamocxaddes dawese-<br />

bu bulebaSi, sad xdeba misi<br />

Se Semowmeba?<br />

_ Tu pacients ar Seu-<br />

Zl Zlia dawesebulebaSi<br />

ga gamocxadeba, kanonmde-<br />

bl blobiT daSvebulia misi<br />

Se SesaZleblobis SezRud-<br />

vi vis statusis gansaz-<br />

RRvra<br />

binaze. amisaTvis pa-<br />

ccientma<br />

an misma uflebam-<br />

oosilma<br />

warmomadgenelma,<br />

we werilobiTi gancxadebiT<br />

uunda<br />

mimarTos samedici-<br />

no<br />

dawesebulebis xelmZ-<br />

RRvanelobas.<br />

_ ra saxis dokumen-<br />

ttacia<br />

unda waradginos<br />

ddawesebulebaSi<br />

ganmcxa-<br />

de debelma?<br />

_ daweseb dawesebulebaSi ganmcxadebelma<br />

unda waradginos piradobis mowmoba<br />

da Sesabamisi gancxadeba; Tu gaaCnia,<br />

wina samedicino_socialuri eqspertizis<br />

Sedegebis amsaxveli dokumentacia.<br />

mas SeuZlia warmoadginos imave<br />

an sxva samedicino dawesebulebaSi<br />

Catarebuli gamokvlevebis, analizebis<br />

Sedegebi, rac daexmareba eqims<br />

zusti diagnozis dasmasa da dazogavs<br />

pacientis dros da saxsrebs.<br />

_ statusis moqmedebis vadis gansazRvra<br />

ris mixedviT xdeba?<br />

_ statusis moqmedebis vadis gansazRvra<br />

xdeba saqarTvelos Sromis,<br />

janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />

ministris #1/n brZanebis Tanaxmad, sadac<br />

mocemulia rogorc daavadebaTa<br />

CamonaTvali (romlebic aniWeben Sesa-<br />

Zleblobis SezRudvis statuss), aseve,<br />

statusis miniWebis xangrZlivoba.<br />

_ ra daavadebebis mixedviT xdeba<br />

statusis miniWeba da gaizarda Tu<br />

Semcirda daavadebaTa nusxa?<br />

_ statusis miniWeba xdeba im daavadebaTa<br />

mixedviT, romelTa CamonaTvali<br />

mocemulia saqarTvelos Sromis,<br />

janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />

ministris 2003 wlis 13 ianvris #1/n<br />

brZanebaSi. daavadebaTa nusxam ganicada<br />

garkveuli koreqciebi, moxda diagnozebis<br />

dakonkreteba.<br />

_ rogoria eqspertizis Catarebis<br />

wesi?<br />

_ eqspertizis Catarebis wesi gansazRvrulia<br />

,,samedicino_socialu-ri<br />

eqspertizis Sesaxeb” saqarTvelos<br />

kanoniTa da Sromis, janmrTelobisa<br />

da socialuri dacvis ministris #1/n<br />

brZanebiT. praqtikulad es niSnavs<br />

imas, rom pacients SeuZlia mimarTos<br />

sasurvel samedicino dawesebulebas,<br />

romelic mas dausvams diagnozs, ris<br />

safuZvelzec Cautardeba ss eqspertiza<br />

da Seuvsebs samedicino_socialuri<br />

eqspertizis aqtis amonawers _ f.<br />

#50/4-ze. Tu pacientis diagnozi emTxveva<br />

ministris #1/n brZanebiT gansaz-<br />

Rvrul nusxas _ mas ganesazRvreba Sesabamisi<br />

statusi. forma #50/4 ivseba<br />

3 egzemplarad: erTi rCeba pacients,<br />

erTi midis socialuri subsidiebis<br />

saagentoSi, erTi ki modis CvenTan.<br />

_ ra kriteriumebis mixedviT xdeba<br />

pensiis dasaniSnad aucilebeli<br />

samedicino daskvnis gamotana?<br />

_ pensiis dasaniSnad aucilebeli<br />

saeqsperto-samedicino daskvnis<br />

OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj 5<br />

Tu pacienti Tvlis, rom misi uflebebi irRveva, mas<br />

SeuZlia mogvmarTos da Cven aucileblad davexmarebiT<br />

inetrviu samedicino saqmianobis saxelmwifo regulirebis saagentos ufrosTan gia TvalavaZesTan<br />

gamotana xdeba imave kriteriumebiT,<br />

rogorc Cveulebrivi diagnozis<br />

gamotana: mxedvelobaSi miiReba daavadebis<br />

ganviTarebis istoria, obieqturi<br />

da subieqturi monacemebi, analizebisa<br />

da gamokvlevebis Sedegebi<br />

da a.S. sxvagvarad rom vTqvaT, pensiis<br />

dasaniSnad aucilebeli samedicino<br />

daskvna warmoadgens Cveulebriv diagnozs,<br />

ubralod, am daavadebiT Sepyrobil<br />

pirebs SezRuduli SesaZleblobebi<br />

gaaCniaT da saxelmwifo maT<br />

uwevs garkveul daxmarebas.<br />

_ daskvnis gamotanis Semdeg ramden<br />

xanSi eniSneba pacients pensia?<br />

_ daskvnis gamotanis Semdeg, pensia<br />

pacients daeniSneba statusis<br />

dadgenis dRidan.<br />

_ pacienti ixdis saerTo qimiuri,<br />

bioqimiuri, rentgenologiuri da funqcionaluri<br />

gamokvlevebis Catarebis<br />

safasurs Tu saxelmwifo unazRaurebs<br />

dawesebulebas statusis miniWebisTvis<br />

saWiro procedurebis Rirebulebas?<br />

_ statusis miniWebasTan saWiro<br />

procedurebi ufasoa socialurad<br />

daucveli pirebisaTvis, romlebsac<br />

gaaCnia saxelmwifos mier gacemuli,<br />

Sesabamisi samedicino dazRvevis<br />

polisi. ufasoa aseve statusis xelmeored<br />

gansazRvra (gadamowmeba).<br />

_ regionebidan pacientebs xSirad<br />

TbilisSi uSveben gamokvlevebis<br />

Casatareblad, ramdenad samarTlianad<br />

iqcevian regionuli samedicino<br />

dawesebulebebi aseT SemTxvevaSi?<br />

_ regionebidan TbilisSi gamokvlevis<br />

Casatareblad pacientis gamoSveba<br />

damokidebulia, TbilisSi gamgzavni<br />

samedicino dawesebulebis sadiagnostiko<br />

kvlevis SesaZleblobebze;<br />

_ Tu regionuli samedicino dawesebulebebi<br />

ar akmayofileben saWiro<br />

standartebs da ver uzrunvelyofen<br />

gamokvlevebis Catarebas (saubaria licenzirebul<br />

samedicino dawesebulebazec)<br />

da diagnozis dasazusteblad<br />

werilobiTi gancxadebis safuZvelze,<br />

saTanado dokumentacia Seavsos statusis<br />

argansazRvris SemTxvevaSic. Tu<br />

pacienti Tvlis, rom misi uflebebi<br />

irRveva, mas SeuZlia mogvmarTos da<br />

Cven aucileblad davexmarebiT Cveni<br />

kompetenciis farglebSi.<br />

_ bolo erTi wlis ganmavlobaSi<br />

ra problemebi gamovlinda da ra<br />

saxis darRvevebs hqonda adgili, ramdenad<br />

warmatebuli armoCnda samedicono<br />

dawesebulebebisTvis qmedobaunarianobis<br />

xarisxis dagenis funqciis<br />

miniWeba?<br />

_ saagento situaciis monitorings<br />

permanentulad axorcielebs mas<br />

Semdeg, rac Cvens funqciebs daemata<br />

qveyanaSi SezRuduli SesaZleblobis<br />

statusis gansazRvraze kontroli.<br />

2008 wlidan, Cvens struqturaSi<br />

Camoyalibda calke ganyofileba,<br />

romelic am saqmiTaa dakavebuli; mas<br />

saTaveSi Caudga saqarTvelos mas-<br />

StabiT erT-erTi saukeTeso eqsperti<br />

samedicino_socialuri eqspertizis<br />

dargSi, batoni roland meburiSvili.<br />

unda aRiniSnos, rom 2008 wels<br />

gacilebiT naklebi problema gamovlinda,<br />

vidre 2007 wels. magaliTad,<br />

2007 wels Sedgenili iqna 13 administraciuli<br />

samarTaldarRvevis oqmi<br />

SezRuduli SesaZleblobis statusis<br />

araswori gansazRvris gamo, 2008 wels<br />

ki – mxolod 2; 2007 wels gadamowmebaze<br />

droulad ar gamocxadda 609<br />

piri, 2008 wels _ 442; gadamowmebiT<br />

ar daudasturda jgufi 2007 wels 304<br />

pirs, 2008 wels _ 250. sagrZnoblad<br />

iklo moqalaqeTa saCivrebis raodenobamac.<br />

es, garkveulwilad, metyvelebs<br />

imaze, rom samedicino dawesebulebebi<br />

adekvaturad CaerTnen procesSi,<br />

uSveben nakleb Secdomebs. pacientic<br />

ukeT gaerkva Tavis uflebebSi, Tamamad<br />

mimarTavs sasurvel samedicino<br />

dawesebulebas. mTlianobaSi, Catarebulma<br />

reformam gaamarTla, Tumca<br />

garkveuli xarvezebi aris, rac imedia<br />

TbilisSi b sS aagzavnis za n s pac pacients, nts Tu u pac paci- aaRmoifxvreba, m x r ba SSesabamisi sabam s samsaxur samsaxurebis b s<br />

entis mdgomareoba mZimea da saWiro erToblivi ZalisxmeviT.<br />

Tanxa ara aqvs mgzavrobisa da damate- _ ris ganxorcielebas apirebT mobiTi<br />

gamokvlevebisTvis, gamodis, rom mavalSi am sferoSi arsebuli prob-<br />

statusis da pensiis gareSe rCeba? lemebis gadasawyvetad?<br />

_ Zalzed iSviaTia SemTxveva, roca<br />

regionul dawesebulebas ar ZaluZs<br />

swori diagnozis dadgena. aseT<br />

SemTxvevaSi pacientebs vurCevT mimarTon<br />

sxva samedicino dawesebulebas.<br />

saqarTveloSi 400-mde samedicino<br />

dawesebuleba awarmoebs samedicino_<br />

_ ar minda movlenebs gavuswro, magram<br />

midis muSaoba, raTa arsebuli<br />

sistema momavalSi kidev ufro daixvewos<br />

da Tvisobrivad axali saxec ki miiRos.<br />

Cven aqtiurad vTanamSromlobT<br />

am kuTxiT Sesabamis arasamTavrobo<br />

socialur eqspertizas. aseve, Sevaxsen- organizaciebTan da Sromis, janmrTeeb<br />

moqalaqeebs, rom kanonis Tanaxmad, lobisa da socialuri dacvis saminis-<br />

samedicino dawesebuleba valdebulia, tros Sesabamis struqturebTan.


6 OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj<br />

2009 2009 # # 7 7 (39) (39)<br />

daculia Tu ara samSeneblo standartebi?<br />

statiaSi saubaria asociacia – deas<br />

proeqtis `Cven davibadeT Tanasworni da<br />

gansxvavebulni~ farglebSi dagegmil<br />

saqmianobaTagan erT-erTze – sazogadoebrivi<br />

daniSnulebis dawesebulebaTa (Senoba-nagebobaTa)<br />

monitoringis Sedegad<br />

dagrovili monacemebis, am mxriv arsebuli<br />

realobis mokle analizze, problemis<br />

momoxilvasa da warmoCenaze. monitoringi<br />

iTvaliswinebda garemos, konkretulad<br />

ki sazogadoebrivi daniSnulebis SenobanagebobaTa<br />

SezRuduli SesaZleblobebis<br />

mqone pirTaTvis Sesabamisobisa da xelmisawvdomobis<br />

kuTxiT arsebuli mdgomareobis<br />

gamovlenas.<br />

asociacia dea aRniSnul proeqtamdec<br />

did yuradRebas uTmobda xsenebul sakiTs,<br />

_ S. dadianis sax. saxelmwifo dramatul<br />

Teatrs gadaeca SSm pirTaTvis gankuTvnili<br />

sveli wertilebisTvis aucilebeli<br />

sxvadasxva saxis mowyobilobani, ramodenime<br />

sajaro skolas (romelTac utardebodaT<br />

saremonto samuSaoebi) gadaeca SSm<br />

pirTasaWiroebebis amsaxveli samSenebloarqiteqturuli<br />

normebi da sxva.<br />

zemoT xsenebuli proeqti, evrokavSiris<br />

finansuri mxardaWeriTa da gaeros bavSvTa<br />

fondis TanadafinansebiT, xorcieldeba<br />

2009 wlis 1 ianvrdan. proeqtis farglebSi<br />

organizacia – deas partniorebi<br />

arian saqarTvelos axlgazrda iuristTa<br />

asociacia da saqarTvelos invalid qalTa<br />

saerTaSoriso asociacia, xolo asocirebuli<br />

wevrebi saqarTvelos saxalxo damcvelis<br />

aparati da ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministro.<br />

proeqtiT gaTvaliswinebul saqmianoba-<br />

Ta farglebSi dagegmili ukve xsenebuli<br />

RonisZiebebis realizebisTvis zugdidsa<br />

da TbilisSi Seiqmna monitoringis specialuri<br />

jgufebi – zugdidSi proeqtis<br />

koordinatorisa da iuristis SemadgenlobiT,<br />

xolo TbilisSi proeqtis eqspertebis<br />

(saqarTvelos axalgazrda iuristTa<br />

asociaciidan) mier.<br />

monitoringisTvis SerCeul dawesebulebaTa<br />

xelmZRvanelebs amis Sesaxeb ecnobaT<br />

werilobiT – mimarTvis saxiT, xolo adgilze<br />

maT damatebiT ganemartaT rogorc<br />

proeqtis miznebis, aseve am konkretuli<br />

saqmianobis arsis Sesaxeb. TiToeul respondents<br />

(dawesebulebis xelmZRvanels/<br />

uflebamosil pirs) gadaeca TerTmeti<br />

kiTxvisa da sakontaqto monacemebisaTvis<br />

gankuTvnili grafebisgan Semdgari kiTxvari,<br />

romelic gamiznuli iyo sakiTxisadmi<br />

maTi Sexedulebebisa da damokidebulebebis<br />

gamosavlenad. TiToeuli Senoba-nageboba,<br />

rogorc interieri, aseve eqsterieri,<br />

daTvalierda vizualurad xelmZRvaneli<br />

piris an misi warmomadgenlis TanxlebiT.<br />

Senoba-nagebobebis Sesabamisi kuTxeebi<br />

dafiqsirda foto-aparatis saSualebiT,<br />

xolo daTvalierebis Sedegad, TiToeul<br />

dawesebulebaze Sedga monitoringis aqti<br />

(oqmi), sadac dawesebulebis koordinatebis<br />

garda, aRiniSna ama Tu im dawesebulebaTa<br />

nagebob/eb/is gansaxilveli kuTxiT<br />

arsebuli mdgomareobis, monitoringis<br />

jgufis mier adgilze Catarebuli saqmianobebis,<br />

monitoringis Sedegad dadgenili<br />

faqtebisa da daskvnis Sesaxeb, Sesabamisad<br />

darRve-uli/daurRveveli sakanonmdeblo<br />

normatiuli aqtidan moxmobili muxlebis<br />

miTiTebiT. foto-masala Tan daerTo Sesabamisi<br />

obieqtis monitoringis aqts. aqti<br />

(oqmi) ivseboda iuristis (TbilisSi proeqtis<br />

eqspertis) mier, romelsac masTan er-<br />

Tad xels awerdnen monitoringis jgufis<br />

wevri da dawesebulebis xelmZRvaneli/<br />

warmomadgeneli piri, misi mxridan SeniSvn/eb/is<br />

arsebobis SemTxvevaSi am SeniSnvnis<br />

Tan CarTviT. aqti (oqmi) aRibeWdeboda<br />

asociacia deas beWdiT.<br />

monitoringi Catarda or etapad – calke<br />

zugdidsa da TbilisSi. aRsaniSnavia,<br />

rom TbilisSi dagegmili RonisZiebebi<br />

garkveulwilad Seferxda iq arsebuli<br />

politikuri situaciis gamo.<br />

rac Seexeba sakiTxis samarTlebriv mxares:<br />

sakuTriv SezRuduli SesaZle-blobis<br />

mqone pirTa uflebebi saqarTveloSi<br />

regulirdeba parlamentis mier 2001 wels<br />

miRebuli `SezRuduli SesaZleblobebis<br />

mqone pirTa socialuri dac-vis Sesaxeb<br />

kanoni~-s ZaliT, romelic `gansazRvravs<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa<br />

mimarT saxelmwifo politikis safuZvels<br />

da miznad isaxavs sxva pirTa Tanabrad<br />

uzrunvelyos SezRuduli SesaZleblobis<br />

mqone pirTa ufleb-ebis realizacia,<br />

Seqmnas xelsayreli pirobebi maTi srulfasovani<br />

cxovrebisa da sazogadoebis<br />

ekonomikur Tu politikur saqmianobaSi<br />

monawileobisTvis.~<br />

Tumca, aRsaniSnavia, rom SSm pirTa<br />

sayovelTaod aRiarebuli uflebebisa da<br />

Tavisuflebebis Tavad SSm pirTa mxridan<br />

ganxorcielebisTvis aucilebeli winapirobaa<br />

Sesabamisi garemo-pirobebis Seqmna<br />

swored saxelmwifos mxirdan. sa-xelmwifo<br />

vadebulia, uzrunvelyos mis mierve<br />

deklarirebuli kanonebis, norma-tiuli<br />

aqtebis aRsruleba da mimarTos amisTvis<br />

yvela samarTlebriv meqanizms.<br />

qveyanaSi SSm pirTa samarTlebrivi<br />

mdgomareobis gansazRvris safuZvels warmoadgens<br />

gaeros 1975 wlis 9 dekembris<br />

deklaracia `SezRuduli SesaZleb-lobis<br />

mqone pirTa uflebebis Sesaxeb~ da amave<br />

organizaciis `SSm pirTaTvis Tanabar SesaZleblobaTa<br />

uzrunvelyofis standartuli<br />

wesebi.~ (~SSm pirTa socialuri dacvis<br />

Sesaxeb~ saq. kanonis muxli #1.)<br />

SSm pirTa sayovelTaod aRiarebul<br />

uflebaTagan erTerTi umTavresia maT-<br />

Tvis Tanabari SesaZleblobebis realizeba,<br />

rac pirvel rigSi gamoixateba maT<br />

saWiroebebsa da moTxovnilebebs Sesabamisebuli<br />

garemos uzrunvelyofiT. sxvadasxva<br />

socialuri infrastruqturiT SSm<br />

pirTa Seuferxebeli sargeblobiT uzrunvelyofas<br />

exeba `socialuri dacvis Sesaxeb~<br />

kanonis me-3 muxli da me-2 Tavis me-7<br />

da me-8 muxlebi.<br />

aqve aRsaniSnavia is ucnauri faqti,<br />

romlis mixedviTac, kanoni, marTalia,<br />

avaldebulebs sxvadasxva dawesebulebebs,<br />

Seasrulon da uzrunelyon zemoT xsenebuli<br />

kanonis muxlebSi mocemuli valdebulebebi,<br />

Tumca arsad konkretulad araa<br />

naTqvami imis Sesaxeb, Tu ras SeiZleba<br />

gulisxmobdes sxm b s garemos, r m s CCevn n SSemTxvevaSi m x S<br />

Senoba-nagebobaTa misadageba SSm pirTa<br />

saWiroebebsa da moTxovnilebebs. mxolod<br />

spontanurad, yovelgvari standartuli<br />

wesebis dacvis gareSe xdeba nagebobebis<br />

mSeneblobisas/remontisas sxvadasxva saxis<br />

moTxovnilebaTa gaTvaliswineba (xSir<br />

SemTxvevaSi mxolod pandusebis miSeneba,<br />

romlebic rig SemTxvevaSi mxolod imitom<br />

montaJdeba, rom ubralod iyos da ara SSm<br />

pirTa mier sargeblobis mizniT.). amgvari<br />

mdgomareoba ki calsaxad qmnis arapirdapiri<br />

diskriminaciis arsebobis SegrZnebas<br />

_ kanonis ZaliT SSm pirTa Sesabamisi<br />

moTxovnilebebisa da saWiroebebis gaTvaliswineba<br />

aucilebelia, Tumca araferia<br />

naTqvami misi aRsrulebis meqanizmebze.<br />

arada `SSm pirTa socialuri dacvis<br />

Sesaxeb~ kanonis pirveli muxlis mixedviT<br />

`SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa<br />

diskriminacia akrZalulia da kanoniT<br />

isjeba.~<br />

saqarTvelos administraciul samar-<br />

TaldarRvevaTa kodeqsis mixedviT ki am<br />

muxlebSi miTiTebul valdebulebaTa<br />

darRveva miekuTvneba administraciul<br />

samarTaldarRvevaTa kategorias da misi<br />

SeusruleblobisTvis am kodeqsiT gaTvaliswinebulia<br />

administraciuli pasuxismgebloba.<br />

kerZod dajaromeba 300-dan<br />

500 laramde #178’ muxlis mixedviT, xolo<br />

#178’’ muxliT gaTvaliswinebuli kanondarRveva<br />

gamoiwvevs dajarimebas 500-dan 800<br />

laramde.<br />

Tumca, rogorc saqarTvelos axalgazrda<br />

iuristTa asociaciis mimarTvis<br />

pasuxad, saqarTvelos jandacvis saministrodan<br />

miRebuli werilidan gairkva,<br />

aRniSnul samarTaldarRvevaTa faqtze<br />

oqmis Sedgena adm. samarTaldarRvevaTa<br />

kodeqsis 239-e muxlis 45-e punqtis mixedviT<br />

evaleba jandacvis saministros Sesabamis<br />

organoebs, `Tumca saqarTvelos<br />

moqmedi kanonmdeblobiT ar aris gansaz-<br />

Rvruli saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa<br />

da socialuri dacvis saministros<br />

romeli organoebi arian uflebamosili<br />

zemoaRniSnuli kodeqsis 239-e muxlis 45-e<br />

nawiliT gaTvaliswinebuli moTxovnis<br />

Sesrulebaze~ (_ citata werilidan.); aseve<br />

xsenebuli kodeqsis XVI TaviT (`administraciul<br />

samarTal-darRvevaTa saqmeebis<br />

qvemdebareoba.~) ara aris gansazRvruli is<br />

organo, ro-melic uflebamosilia, ganixilos<br />

adm. samarTaldarRvevaTa saqmeebi<br />

amave kod-eqsis zemoT xsenebul muxlebSi<br />

mocemul darRvevebze da am sakanonmdeblo<br />

xar-vezis aRmofxvra savaraudod ganx-<br />

orcieldeba `SezRuduli SesaZleblobis<br />

mqo-ne pirTa socialuri integracii koncefciis<br />

Sesaxeb~ dadgenilebis me-3 punqtis<br />

Tanaxmad, 2009 wlis 1 noembramde.<br />

yovelive es ki gaugebrobas iwvevs, _<br />

saqarT-velos konstituciiTa da sxva moqmedi<br />

kanonebiT garantirebulia SSm pirTa<br />

uf-lebebi. am uflebebis darRveva iwvevs<br />

pasuxismgeblobas, Tumca ar aris konkretulad<br />

miTiTebuli, Tu vin unda gauwios<br />

yvelafer amas zedamxedveloba. Sede-gad<br />

ki kanonis ZaliT savaldebulo pirobebi<br />

rCeba haerSi gamokidebulad.<br />

monitoringisTvis zugdidsa da Tbilis-<br />

Si SeirCa sul 57 dawesebuleba _ 26 zugdidSi<br />

da 31 TbilisSi. Tavidanve unda aRiniSnos,<br />

rom xsenebul dawesebu-lebaTa Senoba-nagebobebi<br />

aSenebulia sabWoTa periodSi,<br />

rodesac SezRuduli SesaZleblobis mqone<br />

pirebs saxelmwifo sruliad gansxvavebulad<br />

uyurebda da gamomdinare aqedan, maTi<br />

samarTlebrivi mdgomareobac radikalurad<br />

gansxvavdeboda dRevandelisgan. araferi<br />

keTdeboda maTTvis Sesaferisi garemos<br />

uzrunvelsayofad, maTi saWiroebebisa da<br />

moTxovnilebebis gasaTvaliswineblad. sazogadoebis<br />

es nawili calsaxad gariyuli<br />

da izolirebuli iyo danarCeni samyarosgan.<br />

amgvari reJimis arsebobisa ki, bunebrivia,<br />

ar ganixileboda maTi integraciis<br />

sakiTxi s yoveldRiur<br />

u yofa-cxovrebaSi.<br />

Sesabamisad, S<br />

sxva<br />

yvelaferTan y<br />

erTad,<br />

Senoba-nagebobanic<br />

S<br />

SSm S pirTa moTxovnilebebisadmi<br />

n<br />

yovlad<br />

l miusa-dagebeli<br />

arqiteqturiT a<br />

gegmardeboda<br />

m<br />

da Sendeboda.<br />

e<br />

zemoT CamoTvlil<br />

l dawesebulebaTa<br />

b sruli umravlesobac<br />

l<br />

swored<br />

aseT a nagebobebSia<br />

ganTavsebuli; g<br />

mxolod<br />

o ramodenime<br />

maTgans m<br />

Cautarda<br />

saremonto s<br />

samuSaoebi<br />

u bolo periodis<br />

o ganmavlobaSi.<br />

saerTo s jamSi ki<br />

zugdidsa z<br />

da Tbi-<br />

lisSi sS Ctrb Catarebuli sq<br />

saqmianobebis statis-<br />

tika Semdegnairad SeiZleba warmogvidges:<br />

sul Semowmebul iqna 57 dawesebulebis<br />

Senoba-nageboba, romelTagan ver moxerxda<br />

oris (samoqalaqo reestris saagentos zugdidis<br />

samsaxurisa da Tbilisis rusTavelis<br />

kino-Teatris SenobaTa) monitoringi.<br />

vizualurad daTvalierebul 55 SenobanagebobaTagan<br />

mxolod 8 akmayofilebs<br />

SSm pirTa saWiroebebsa da moTxovnilebebs<br />

srulad (2 zugdidSi; 6 TbilisSi.); 17<br />

dawesebulebis Senoba nawilobriv Seesabameba<br />

dadgenil moTxovnebs (6 zugdidsa<br />

da 11 TbilisSi); xolo 30 Senoba-nageboba<br />

abslouturad SeuRwevadi da xelmiuwvdomelia<br />

SSm pirebisTvis.<br />

calke gamoyofis Rirsia is araadekvaturi<br />

mdgomareoba, romelic monitoringis<br />

jgufs saganmanaTleblo dawesebulebebSi<br />

(universiteti, skolebi, sabavSvo baRebi)<br />

daxvda. SerCeuli 14 sajaro skolidan 12<br />

damoukideblad, garedanac ki sruliad<br />

SeuRwevadia SSm pirebisTvis, araferi<br />

rom ar vTqvaT Sida infrastruqturis<br />

yovelmxriv miuwvdomlobaze. garda Tavad<br />

SSm pirebisa (moswavleebi, studentebi), am<br />

mdgomareobis gamo garkveuli problemebi<br />

eqmnebaT aseve TviT saganmanaTleblo<br />

dawesebulebebs, _ administracias uxdeba<br />

iZu-lebiTi cvlilebebis Setana saganmanaTleblo<br />

cxovrebaSi, gakveTilebi/<br />

leqcia-seminarebi; romelTa Catarebac,<br />

specifikidan gamomdinare, saWiroa laborato-riebsa<br />

da sxva teqnikur oTaxebSi,<br />

xSirad ver gamoiyeneba daniSnulebisamebr;<br />

xdeba an moswavlis xeliT ayvana<br />

maRal sarTulebze, anac xelsawyoebis<br />

Camo-tana. mTlianad kaTedrasac ki ucvlian<br />

sarTulebs gamouvali da uxerxuli<br />

situaciebis Tavidan asacileblad. absoluturad<br />

yovel saganmanaTleblo dawesebulebaSi<br />

mouwesrigebeli da Seusabamoa<br />

sveli wertilebi, rac damatebiT uxerxul<br />

da gamouval situacias qmnis.<br />

es yvelaferi ki imis fonze, rom<br />

saxelmwifo apirebs ganaTlebis Ti-<br />

Toeul etapze srulyofili inkluziuri<br />

ganaTlebis danergvas mTeli qveynis<br />

masSta-biT, Zalian mZimed da bundovnad<br />

gamoiyureba. yuradsarebia is faqtic, rom<br />

rigi skolebis xelmZRvanelobam survili<br />

gamoTqva sakuTari/skolis xarjebiT (mSobelTa<br />

Semowirulobani) skolis SenobisTvis<br />

asasvleli pandusis miSenebisa.<br />

saganmanaTleblo sferosTan am sakiTxis<br />

mimarTebis TvalsazrisiT yurad-Reba<br />

gasamaxvilebelia im faqtze, rom saqarTvelos<br />

`saganmanaTleblo da saaR-mzrde-<br />

lo dawesebulebebis saqmianobis licenziis<br />

Sesaxeb~ kanonis me-4 muxlis mixedviT<br />

licenzirebadia rogorc zogadsaganmanaTleblo,<br />

ise umaRlesi da saxelobo<br />

saganmanaTleblo saqmianoba da aseve<br />

mSobelTa mzrunvelobamokle-bul da Sez-<br />

Ruduli SesaZleblobis mqone bavSvTa<br />

sadReRamiso saaRmzrdelo saqmianoba, da<br />

am saqmianobis ganmaxorcielebel dawesebulebebze<br />

gaicema speci-aluri licenziebi.<br />

xolo me-5 muxlis me-3 punqtis mixedviT<br />

`saganmanaTleblo da saaRmzrdelo<br />

dawesebulebas unda hqondes materialurteqnikuri<br />

baza licenziiT gaTvaliswinebuli<br />

saganmanaTleblo da saaRmzrdelo<br />

programebis gansaxorcieleblad, moswavleebs,<br />

aRsazrdelebsa da studentebs unda<br />

uqmnides Sesvenebisa da fizikuri ganvi-<br />

Tarebis, xolo SezRuduli SesaZleblobis<br />

mqone moswavleebs, aRsazrdelebsa da<br />

studentebs _ Tavisufali orientaciisa<br />

da gadaadgilebis pirobebs.~ _ monitoringis<br />

Sedegad ki dadginda, rom qalaqSi<br />

ar-sebuli arc erTi saganmanaTleblo<br />

dawesebuleba araa uflebamosili awarmoos<br />

saganmanaTleblo saqmianoba xsenebuli<br />

kanonidan moxmobili am muxlebis<br />

mixed-viT. aseTi mgdomareoba ki, rbilad<br />

rom iTqvas, gaurkvevlobas iwvevs, - ris safuZvelze<br />

aniWebs licenzias ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministro im dawe-sebulebebs,<br />

romelTa mdgomareobac ar Seesabameba<br />

kanonis savaldebulo moTxo-vnebs? an,<br />

Tu aRniSnuli mdgomareoba gamowveulia<br />

gamouvali mdgomareobiT, ra mizans isaxavs<br />

iseTi kanonebis arseboba, romelTa<br />

Sesrulebac `araoficial-urad~ `savaldebulo<br />

araa~ da maTi ugulvebelyofa ar<br />

iwvevs aranair pasuxismgeblobas?<br />

xazgasasmelia axali mSeneblobebi (da<br />

aseve Zvel nagebobaTa sarekons-truqciosaremonto<br />

samuSaoebi) da am sferoSi<br />

arsebuli problemebi. qalaqis masStabiT<br />

am niSniT gamosayof nagebobaTa umetesobaSi<br />

SSm pirTa araviTari interesi<br />

da moTxovnileba araa gaTvaliswinebuli.<br />

municipalitetis arqiteq-turis samsaxurma<br />

mxolod asociacia – deas mimarTvis<br />

Semdeg Seamowma, aRni-Snuli kuTxiT,<br />

ramodenime mSenebare obieqtis samSeneblo<br />

gegma. romlis Sede-gadac ukve damtkicebul<br />

proeqtebSi Tavidan iqna gaTvaliswinebuli/Setanili<br />

SSm pirTa mTeli<br />

rigi saWiroebani, maT Soris qalaqis municipalitetis<br />

gamgeobis Senobis samomavlo<br />

remontSi.<br />

am TvasazrisiT arasaxarbielo mdgomareoba<br />

ama Tu im dawesebulebaTa xelmZRvanelebis/personalis<br />

aRniSnul sakiTxSi<br />

gaTviTcnobierebis mxrivac; didma nawilma<br />

aseTi saWiroebebis gaTvaliswinebis<br />

aucileblobis Sesaxeb mxolod monitoringis<br />

jgufis wevrebisgan Seityo. bunebrivia,<br />

maTTvis ar iyo cnobili am saxis kanondarRvevebisTvis<br />

dawesebuli sasjelebis<br />

Sesaxeb. amgvari gauTviTcnobierebloba<br />

ki xSirad iyo mizezi monitoringis jgufis<br />

wevrebisadmi araadekvaturi da zogan<br />

SiSnarevi damokidebulebisa. Tumca<br />

maT adgilzeve eZleodaT ganmarteba, rom<br />

aRniSnuli saqmianoba ar iTvaliswinebs<br />

maTTvis/dawesebulebisTvis sasjelis dakisrebis<br />

RonisZiebebis waxalisebas da es<br />

araa asociaciis/proeqtis TviTmizani.<br />

iyo SemTxvevebi, rodesac dawesebulebaTa<br />

xelmZRvanelebma sakiTxisadmi uaryofiTi<br />

damokidebuleba gamoamJRavnes, qveteqstiT<br />

`ra saWiroa invalidTa saWiroebebis ase<br />

farTomasStabiani gaTvaliswineba yvela<br />

sferoSi. es Cven dawesebulebas naklebad<br />

exeba. umjobesia Sin darCnen.~ Tumca zogierTma<br />

dawesebulebam ukve nawilobriv<br />

gamoaswora arsebuli mdgomareoba, _ amis<br />

Sesaxeb asociacias maT mimarTes Sesabamisi<br />

Sinaarsis werilobiTi cnobiT (bavSvTa<br />

poliklinika.), xolo ramodenime maTganma<br />

survili gamoTqva, asociacia deasa da<br />

saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciisgan<br />

mieRoT am mxriv samSeneblo<br />

standartebze arsebuli monacemebi.<br />

sazogadoebrivi daniSnulebis dawesebulebaTa<br />

xelmZRvanelebis saxelze Sedgenil<br />

mimarTvaSi asociacia – dea maT<br />

acnobebda, rom mimarTvidan oTxi Tvis vadaSi<br />

dawvrilebiT ecnobebinaT asociaciisTvis<br />

aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT<br />

maT mier miRebuli zomebis Sesaxeb. winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi asociacia itovebda<br />

`SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa<br />

socialuri dacvis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonis me-4 muxliT miniWebul uflebas,<br />

aRniSnul sakiTxze msjeloba warmarTuliyo<br />

sasamarTlo wesiT.<br />

vinaidan mimarTvebis gatanis bolo<br />

TariRidan ukve gavida oTx Tveze meti,<br />

asociacia – dea apirebs mimarTos werilobiT<br />

Sesabamis dawesebulebaTa xelmZRvanelebs<br />

maT mier miRebuli zomebis Sesaxeb.<br />

mdgomareobis Secvlis SemTxvevaSi<br />

moxdeba misi adgilze Seswavla da fotoaparatiT<br />

dafiqsireba, romelic Tan daerTveba<br />

monitoringis masalebs.


2009 2009 # # 7 7 (39) (39)<br />

geni gzas xnis<br />

autizmis gankurnebisken<br />

autizmis kidev erTi genetikuri mizezi<br />

aRmoCenil iqna mecnierebis mier tvinis<br />

im nawilSi, romelic pasuxs agebs maxsovrobis<br />

ganviTarebaze. maTi gamokvleva<br />

daiwyo genidan EIF4E, romelic armoaCnda<br />

autizmis mZime formiT daavadebul<br />

bavSvs. maT Seiswavles xsenebuli geni da<br />

gamoavlines misi zemoqmedebis Sedegebi<br />

120 autizmiT daavadebul ojaxSi. maT miagnes<br />

cilebis paTologiis oTx SemTx-<br />

vevas, s rromelic m ttvinis n s ujredebis r b s mmier r<br />

cilebis gamoyofis balanss arRvevda. axali<br />

geni EIF4E moqmedebs sxva genebzec,<br />

anu warmoadgens karebs autizmis sxva<br />

signalebisTvis.<br />

mecnierebs miaCniaT, rom Catarebuli<br />

samuSao maT saSualebas miscems Ria<br />

genis mutaciisa da masSi gamavali impulsebis<br />

darRvevisgan Seqmnan autizmis<br />

samkurnalo wamali.<br />

wyaro:<br />

Physorg News<br />

sulfat magnia aferxebs<br />

bavSvTa cerebruli<br />

damblis ganviTarebas<br />

sulfat magnias SeuZlia daicvas naadrevad<br />

dabadebuli Cvilebi cerebruli damblis<br />

daavadebisgan. axaldabadebul bavSvebs<br />

Soris cerebruli dambliT 500-idan erTi<br />

avaddeba, xolo naadrevad dabadebul bavSvTa<br />

Soris _ 10-idan erTi.<br />

magnia sulfatis sargeblianobaze daicvas<br />

nervuli qsovili darRvevisgan cnobili<br />

iyo jer kidev 90-iani wlebis dasawyisSi.<br />

mkvlevarebma magnia sulfatiT mkurnalobis<br />

sxvadasxva gmokvelebs mouyares Tavi, romlebSic<br />

6145 Cvili iyo gamokvleuli da<br />

daaskvnes, rom magnia sulfati efeqturad<br />

da realurad aferxebs bavSvebSi cerebruli<br />

damblis ganviTarebas.<br />

magnia sulfati, rogorc wesi organizm-<br />

Si SehyavT kunTebSi an kapilarebSi/venaSi.<br />

rogor icavs is tvins dazianebisgan, jer<br />

kidev ucnobia ucnobia, magram faqtia faqtia, rom magnia<br />

sulfats udidesi mniSvneloba aqvs sasicocxlo<br />

mniSvnelobis procesebisTvis, romlebic<br />

mimdinareobs tvinis ujredebSi. mas<br />

SeuZlia ujredebi daicvas mavne nivTierebebis<br />

zemoqmedebisagan da gaaumjobesos<br />

tvinis sisxliT momaragebis procesi.<br />

magnia sulfatis gverdiT movlenebia<br />

saxis awiTleba, oflianoba, gulisrevis<br />

SegrZneba, Tavis tkivili da guliscemis<br />

gaxSireba. miuxedavad amisa, mkvlevarebis<br />

TqmiT, dedebSi, romelTa organizmSi Seiyvanes<br />

magnia sulfati, ar gamovlinebula<br />

xsenebuli saxis da sxva garTulebebi.<br />

,,dReisaTvis arsebobs mravali mtkicebuleba<br />

imisa, rom magnia sulfati SeiZleba<br />

daeniSnos qals, romelic naadrevi mSobiarobis<br />

riskis qveS imyofeba bavSvis cerebruli<br />

damblisgan dacvis mizniT”, _ ambobs,<br />

melbornis universitetis hospitalis TanamSromeli,<br />

meanginekologi.<br />

masala mopovebulia vebgverdze:<br />

medicalnewstoday.com<br />

hemofiliiT<br />

daavadebul bavSvTa<br />

da mozrdilTa<br />

mkurnalobis<br />

saxelmwifo programa<br />

programis mizani: hemofiliiT daavadebul<br />

bavSvTa da mozrdilTa janmrTelobis<br />

mdgomareobis gaumjobeseba finansuri<br />

xelmisawvdomobis gazrdis gziT.<br />

programis amocanaa hemofiliiT daavadebulTa<br />

v<br />

ambultoriuli da stacionaruli<br />

r momsaxurebiT uzrunvelyofa.<br />

programis mosargebleebi arian saqarTvelos<br />

v moqalaqeebi da saqarTveloSi mudmivad<br />

m mcxovrebi moqalaqeobis armqone<br />

pirebi. p programis mosargebleTa identifikacia<br />

f xorcieldeba ,,mosaxleobis specifikuri<br />

f medikamentebiT uzrunvelyofis<br />

saxelmwifo s<br />

programis” (danarTi #2)<br />

,,hemofiliiT daavadebul bavSvTa da<br />

mozrdilTa m<br />

medikamentebiTYuzrunvelyofis<br />

komponentis” farglebSi gacemuli<br />

polisebis mixedviT, romelic warmoadgens<br />

programiT gaTvaliswinebuli momsaxurebis<br />

miwodebis instruments.<br />

momsaxurebis moculoba moicavs:<br />

ambulatoriul momsaxurebas;<br />

eqim-hematologis konsultacias;<br />

sisxldenebisa da sisxlCaqcevebis<br />

dros sisxlis komponentebis, hemostatikebis<br />

da faqtorebis transfuzias;<br />

gamokvlevebs: sisxlis saerTo analizi,<br />

gadamowmeba infeqciuri daavadebebis;<br />

markerebze swraf testebze B da C<br />

hepatiti;<br />

faqtorebiT uzrunvelyofas<br />

garTulebul SemTxvevebSi da hospitalizaciebis<br />

dros;<br />

me-8, me-9 da vilebrandis faqtorebis<br />

gamokvlevas;<br />

Trombocitebis funqciur gamokvlevas.<br />

stacionarul momsaxurebas:<br />

hemoragiuli diaTezis SemtxvevebSi<br />

hospitalur momsaxurebas;<br />

hemofiluri arTropaTiiT gamowveul<br />

orTopediul momsaxurebas.<br />

,,mosaxleobis specifikuri medikamentebiT<br />

uzrunvelyofis saxelmwifo<br />

programis” (danarTi #2) farglebSi<br />

SeZenili antihemofiluri faqtor<br />

koncentratebisa da antiinfibitoruli<br />

proTrombin kompleqsis beneficiarebisTvis<br />

miwodebas, romelsac<br />

uzrunvelyofs am programis ganmaxorcilebeli<br />

dawesebuleba.<br />

mosargebleTa reestris warmoebas.<br />

dafinansebis meTodologia da anazRaurebis<br />

wesi:<br />

dafinanseba xorcieldeba globaluri<br />

biujetis principiT.<br />

momsaxurebis Sesyidva da ganxorcielebis<br />

meqanizmebi:<br />

momsaxurebis Sesyidva xorcieldeba<br />

,,saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb” saqarTvelos<br />

kanonis Sesabamisad.<br />

programis ganmaxorcielebeli organizacia<br />

programiT gaTvaliswinebuli<br />

asignebebis farglebSi uzrunvelyofs:<br />

reestris warmoebas;<br />

angariSgebas.<br />

xelSekrulebis pirobebs, angariSsworebis<br />

formebsa da wess, satendero pirobebs<br />

gansazRvravs saagento da informaciis<br />

saxiT warudgens saministros.<br />

programis biujeti<br />

,,2009 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb”<br />

saqarTvelos kanonis Sesabamisad<br />

komponentis biujeti ganisazRvra 130,0<br />

aTasi lariT.<br />

masala mopovebulia janmrTelobisa<br />

da socialuri programebis saagentos<br />

eleqtronul gverdze<br />

OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj 7<br />

salbi mravalwliani, naxevradbuCqovani<br />

mcenarea, simaRliT 20-80 sm. Reroebi<br />

datotvilia, foTlebi mogrZoa, mopirispire,<br />

yunwiani, monacrisfro-<strong>mwvane</strong>.<br />

molurjo-iisferi yvavilebi sxedan Tanayvaviledis<br />

ubeebSi. yvavilobs mais-ivnisSi.<br />

nedleulis Segrovebas awarmoeben nayofis<br />

Semosvlis dros, ivlisis dasawyisidan oqtombramde.<br />

am dros foTlebSi eTerzeTis<br />

meti raodenobaa, aSroben haerze, mzeze an<br />

CrdilSi 40-50 sm. sisqeze gaSlils. Semdeg<br />

gamSral balaxs aclian foTlebs da inaxaven<br />

mSral adgilas araumetes erTi wlisa.<br />

salbis yvela nawili Seicavs eTerzeTs,<br />

foTlebSi aris agreTve alkaloidebi,<br />

saTrimlavi nivTierebebi, ursolis, oleanolis<br />

mJavebi, paradifenoli, B jgufis vitaminebi.<br />

salbis nayenebsa da naxarSebs ZiriTadad<br />

iyeneben rogorc anTebis sawinaaRmdego<br />

baqteriostatikuri Tvisebebis, madezinficirebel<br />

saSualebas piris RruSi<br />

da yelSi gamosavlebad stomatitebis, zeda<br />

sasunTqi gzebis kataris dros. xalxur medicinaSi<br />

salbis foTlebi gamoiyeneba gastritebis,<br />

kolitis, RviZlis, Tirkmlebis<br />

daavadebis, bronqitebis dros, agreTve<br />

rogorc amosaxvelebeli, xvelis Semarbilebeli,<br />

Sardmdeni saSualeba.<br />

salbis nayenis misaRebas 10gr. (2 sufris<br />

kovzi) nedleuli moaTavseT mominaqrebul<br />

WurWelsi, daasxiT 200ml. (1 Cais Wiqa) cxeli<br />

anaduRari wyali, gaacxeleT 15 wuTi,<br />

Semdeg 45 wuTi gaaciveT, gadawureT da<br />

miRebuli nayeni gaazaveT anaduRri wyliT<br />

sawyisi moculobis (200 ml) miRebamde. SeinaxeT<br />

gril adgilas ara umetes 2 dRisa. gamoiyeneba<br />

piris RruSi, yelSi gamosavlebad.<br />

salbis nayenSi dasvelebuli dolbandis<br />

holivudis kinovarskvlavma, msaxiobma<br />

holi berim monawileoba miiRo<br />

saqvelmoqmedo aqciaSi da soliduri<br />

Tanxa 250 000 dolari gadaricxa ojax-<br />

<strong>mwvane</strong> <strong>afTiaqi</strong><br />

safenebi gamoiyeneba kanis dazianebis, Wrilobebis,<br />

damwvrobis, moyinvis dros.<br />

Tvlian, rom salbis nayenis gamoyeneba<br />

amcirebs oflis gamoyofas, amitom urCeven<br />

mis miRebas Zlieri oflianobis SemTxveva-<br />

Si, gansakuTrebit klimaqterul periodSi.<br />

salbis nayens iyeneben agreTve, rogorc<br />

kosmetikur saSualebas ferismWamelebis<br />

samkurnalod. amisTvis nayens Semdeg-<br />

nairad amzadebsn: 1 Cais kovz daqucmacebul<br />

foTols asxamen 1 Cais Wiqa mduRare wyals,<br />

aduReben ara umetes 5 wuTisa, xmaroben<br />

Tbili safenebis saxiT.<br />

samedicino saeklesio kalendari,<br />

Tb, 1990w.<br />

holi beri ojaxuri<br />

Zaladobis winaaRmdeg<br />

mardeba. ,,me kargi urTierToba maqvs<br />

da vTanamSromlob organizacia Jenesse<br />

Center-Tan, romelic muSaobs ojaxuri<br />

Zaladobis problemasa da saxkiTx-<br />

uri Zaladobis msxverplTa dasaxmare ebze ebze. maTi saqmianobebi mniSvnelovan<br />

blad, garda amisa, berim auqcionze gavlenas axdens qalebisa da bavSve-<br />

gamoitana unikaluri Ара Аниелл -is bis cxovrebaze. meamayeba, rom am orga-<br />

samajuri, romelic specialurad iqna nizaciis mxardamWeri var”, _ ganacxada<br />

gakeTebuli erT-erTi kompaniisTvis, msaxiobma.<br />

romlis saxesac beri warmoadgenda. au-<br />

masala mopovebulia internet<br />

qcionidan Semosuli Tanxac ojaxuri gverdze, wyaro: gazeTi ,,versia”,<br />

Zaladobis msxverplTa daxmarebas mox-<br />

№ 47(255), 24–26/04/2009<br />

saqarTvelos paraolimpiuri<br />

komitetis gancxadeba<br />

samegrelo zemo-svaneTis regionSi mcxovrebi SezRuduli SesaZleblobis mqone<br />

pirebs, romelTac aqvT survili da SesaZlebloba monawileoba miiRon sxvadasxva<br />

saxeobis sportul SejibrebebSi, gTxovT gamogvexmauroT.<br />

tel: 893 26 87 92 an (8215) 5 01 39;


8 OobUmjt!twfuj<br />

OobUmjt!twfuj<br />

2009 2009 # # 7 7 (39) (39)<br />

erTi portretis fonze<br />

iakob gogebaSvils, rogorc qarTuli<br />

pedagogiuri azrovnebis klasikoss, XIX<br />

saukunis meore naxevris gamoCenil sazogado<br />

moRvawes ,,publicistsa da sabavSvo<br />

mwerals, erT-erTi TvalsaCino<br />

adgili uWiravs qarTveli xalxis im<br />

saamayo SvilTa Soris, romlebmac diadi<br />

qmnilebebiTa da samSoblosadmi Tavdadebuli<br />

samsaxuriT ukvdavyves TavianTi<br />

saxeli.<br />

iakob gogebaSvilis didi damsaxureba,<br />

upirveles yovlisa imaSia, rom mrava-<br />

lli misi Sroma aRzrdisa R da swavlebis vl<br />

sakiTxebze Zvirfas ganZs warmoadgens<br />

da dReisaTvis inarCunebs Tavis aqtualobas.<br />

iakob gogebaSvili ,,qarTvelTa<br />

Soris wera-kiTxvis gamavrcelebeli sazogadoebis<br />

erT-erTi damaarsebeli da<br />

sikvdilamde am sazogadoebis erTi aqtiuri<br />

xelmZRvaneli iyo. man bevri gaakeTa<br />

saqarTveloSi saxalxo skolebis<br />

qselis mowyobisa da gafarToebisTvis.<br />

misi maRali adamianuri Rirsebebi _ simarTle<br />

da patiosneba, pirdapiroba da<br />

gulwrfeloba, principuloba da guli-<br />

Tadoba, Tavmdabloba da sakuTari Rirsebis<br />

Segneba hxiblavda yvelas, vinc ki<br />

mas icnobda. ,,yvelaferi xalxma momca<br />

da xalxsave unda daubrundes,” _ ambobda<br />

is.<br />

iakob gogebaSvili daibda 1840 wlis<br />

27 oqtombers sofel varianSi. 8 wlamde<br />

igi mSobliur ojaxSi izrdeboda. 8 wlis<br />

iakobi jer goris sasuliero saswavleb-<br />

gancxadeba<br />

invalid qalTa da invalid bavSvTa<br />

dedaTa asociacia _ dea gacnobebT,<br />

rom asociaciasTan arsebuli iu-<br />

ridiul-sakonsultacio samsaxuri<br />

2009 wlis ianvridan proeqtis `Cven<br />

davibadeT Tanasworni da gansxvave-<br />

bulni~ farglebSi axorcielebs<br />

ufaso iuridiul-sakonsultacio<br />

momsaxureobas. proeqtis donoria<br />

gazeTi momzadebulia evrokavSirisa da gaeros bavSvTa fondis finansuri mxardaWeriT. mis Sinaarsze<br />

pasuxismgebelia mxolod invalid qalTa da invalid bavSvTa dedaTa asociacia _ dea. masSi<br />

gamoTqmuli mosazrebebi ar gamoxatavs evrokavSirisa da gaeros bavSvTa fondis pozicias.<br />

redaqtori: iveta wiTaSvili<br />

redkolegia:lali esebua<br />

nona qobalia<br />

bakur gogoxia<br />

elSi miabares, magram male Tbilisis<br />

sasuliero saswavlebelSi gadaiyvanes.<br />

amave wels igi Sedis Tbilisis sasuliero<br />

seminariaSi. 1861 wels seminariis<br />

damTavrebis Semdeg umaRlesi ganaTlebis<br />

misaRebad aikob gogebaSvili miemgzavreba<br />

kievSi da Sedis sasuliero akademiaSi. akademiaSi<br />

yofnis dros man gansakuTrebiT<br />

didi yuradReba dauTmo pedagogikur mecnierebaTa<br />

Seswavlas. man Tavi male gamoiCina,<br />

rogorc niWierma da imedismomcemma<br />

studentma, profesorebi urCevdnen<br />

mas, rom akademiis kursis dasrulebis<br />

SSemdeg<br />

darCeniliyo kievSi saprofesoro<br />

mmoRvaweobisTvis<br />

mosamzadeblad, magram<br />

ssustma<br />

janmrTelobam mas akademiis das-<br />

rrulebis<br />

saSualebac ar misca. eqimebis<br />

d ddaskvnis<br />

gamo (filtvebis m,wvave anTeba,<br />

t ttuberkulozi)<br />

is iZulebuli gaxda dae-<br />

t ttovebina<br />

akademia da gamgzavrebuliyo<br />

ssamSobloSi.<br />

gogebaSvilma mxolod ori<br />

k kkursi<br />

daamTvra akademisaa. 1863 wels<br />

iis<br />

brundeba TbilisSi. CamosvlisTa-<br />

nnave<br />

gogebaSvili dainiSna geografiisa<br />

d dda<br />

ariTmetikis maswavleblad Tbili-<br />

ssis<br />

sasuliero saswavlebelSi. pirveli<br />

d ddReebidanve<br />

man, rogorc maswavlebelma<br />

d dda<br />

aRmzrdelma, moswavleTa siyvaruli<br />

d dda<br />

pativiscema daimsaxura. 1868 wels<br />

g ggogebaSvili<br />

daniSnes sasuliero saswav-<br />

l lleblis<br />

inspeqtorad. am Tanamdebobaze<br />

iis<br />

6 weli muSaobda. am xnis ganmav-<br />

l llobaSi<br />

man gaatara ramdenime energiuli<br />

R RRonisZieba<br />

saswavleblis gardasaqmnelad<br />

iim<br />

drois mowinave pedagogikis moTx-<br />

oovnaTa<br />

Sesabamisad. man sastiki brZola<br />

g ggamoucxada<br />

saswavleblis mkacr reJims,<br />

d ddasmenebs,<br />

bavSvTa fizikur dasjas da<br />

f ffarTo<br />

gasaqani misca moswavleTa ini-<br />

c cciativasa<br />

da TviTSemoqmedebas. yovelive<br />

aamis<br />

Semdeg iakob gogebaSvili moswavle-<br />

TTaTvis<br />

yvelaze axlobeli da sayvareli<br />

ppedagogi<br />

gaxda. sruliad sawinaaRmdego<br />

azri da Sefaseba daimsaxura man sasuliero<br />

seminariis administraciisa da mefis<br />

moxeleebis mxriv. ara erTi dasmena<br />

daiwera mis Sesaxeb. mas bralad sdebdnen<br />

antisaxelmwifoebrivi Sexedulebebis<br />

propagandas. male TbilisSi movida revizori<br />

kerski, romelsac specialurad<br />

hqonda davalebuli Seemowmebina da Tanamdebobidan<br />

moexsna gogebaSvili. kerskis<br />

revizias gogebaSvili ar eswreboda, is<br />

am dros saavadmyofoSi iwva. reviziis<br />

Sedegad gogebaSvili moixsna me-3 muxlis<br />

mixedviT, rogorc politikurad arasaimedo<br />

pirovneba. jer isedac avadmyofobiT<br />

gadaRlili iakob gogebaSvili am udierebam<br />

da Zaladobam imdenad Seuracxyo,<br />

rom loginidan adga Tu ara, veris xid-<br />

Tan gavlisas, wyalSi gadaigdo Tavi. am<br />

dros viRac SemTxveviT Cmovlilma kacma<br />

dainaxa da isic saSvelad gadahyva wyalSi.<br />

es kaci gamoCenili pedagogis niko<br />

evrokavSiri, Tanadamfinansebeli<br />

_ gaeros bavSvTa fondi. iuridi-<br />

uli momsaxureobiT sargebloba Seu-<br />

ZliaT SezRuduli SesaZleblobis<br />

mqone pirebsa da maTi ojaxis wevrebs,<br />

invalidobis sferoSi jandacvis,<br />

ganaTlebis, socialuri dacvis<br />

sakiTxebiT dainteresebul pirebs,<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone<br />

pirTa organizaciebs. konsultacia<br />

iwarmoebs rogorc individualurad,<br />

cxvedaZis Zma sandro cxvedaZe iyo. gadarCenils<br />

rom daxeda, maSin naxa, vin<br />

gadaerCina. erT Tves iakobi mixeilis<br />

saxelobis saavadmyofos nervul daavadebaTa<br />

ganyofilebaSi iwva. pirvel xanad<br />

avadmyofobis gamo gandegiliviT cxovrobda.<br />

arc TviTon daiareboda vinmesTan,<br />

arc sxvebi modiodnen masTan. aivanzec<br />

mxolod maSin gamodioda, roca mziani<br />

dari idga. Tavis movla da gafrTxileba<br />

daiwyo, cxovrebis sakuTar reJims icavda<br />

da swored amis wyalobiT mZime avadmyofobebis<br />

miuxedavad (tuberkulozis garda,<br />

mas nawlavebis simsivnec hqonda) miaRwia<br />

72 wlis asakamde. gamokeTebis Semdeg<br />

gogebaSvilma fici dado, rom rac unda<br />

gaWirveboda, ar Sesuliyo TviTmpyrobelobis<br />

samsaxursi. yvela gza imTaviTve<br />

rom moeWra, diplomi, cenzi da sxva<br />

sabuTebi cecxlSi Sehyara. man uari Tqva<br />

ara mxolod samsaxureobriv karieraze,<br />

zurgi aqcia ubralo pirad bednierebasac,<br />

ise mokvda ojaxs ar mohkidebia<br />

(daro mamacaSvilsa da iakob gogebaSvili<br />

etrfodnen erTmaneTs, magram gogebaSvilima<br />

avadmyofobis gamo Tavi Seikava<br />

daqorwinebisagan.) ,,dReidan Cemi sicocxle,<br />

mTeli Cemi Zalebi da codna<br />

ekuTvnis Cems samSoblos~. da marTlac,<br />

amis Semdeg, sikvdilamde, 38 wlis ganmavlobaSi<br />

igi dauRalavad emsaxureboda<br />

xalxs da araviTar oficialur samsaxurs<br />

ar eweoda.<br />

iakob gogebaSvils Rrmad hqonda<br />

Segnebuli Tavisi movaleobis Sesrulebis<br />

didi mniSvneloba, amitom Semoikriba<br />

Tavis irgvliv niWieri da samSoblosaTvis<br />

Tavdadebuli adamianebi (sergei mesxi,<br />

giorgi wereTeli, akaki, anton furcelaZe,<br />

niko nikolaZe da sxvebi), romlebic<br />

yovelkviraobiT iyridnen Tavs<br />

gogebaSvilis binaze da gacxovelebul<br />

moRvaweobas eweodnen sazogadoebrivi<br />

cxovrebis sxvadasxva dargSi, afxizlebdnen<br />

sazogadoebriv Segnebas da xels<br />

uwyobdnen qarTvel xalxSi kulturisa<br />

da ganaTlebis gavrcelebas. amave dros<br />

iakob gogebSvili aqtiur monawileobas<br />

iRebda i. mamacaSvilis ,,literaturul<br />

salonSi~, sadac Tavs iyridnen gamoCenili<br />

sazogado moRvaweebi da publicistebi:<br />

daviT baqtaZe, k. mamacaSvili, n.<br />

cxvedaZe, g. ioseliani. am wreSi iakob<br />

gogebaSvilis iniciativiT daarsda salaro<br />

wris wevrTa sawevro gadasaxadi,<br />

Semosuli TanxebiT wre xsnida saxalxo<br />

skolebs soflebSi da awyobda sagamomcemlo<br />

muSaobas. swored am wreSi daibada<br />

azri wera-kiTxvis gamavrcelebeli<br />

sazogadoebis daarsebisa. es azri ganxorcielda<br />

TviT iakob gogebaSvilisa da<br />

misi uaxloesi megobris n. cxvedaZis<br />

xelmZrvanelobiT 1879 wels, ramdenime<br />

wlis ganmavlobaSi am sazogadoebis Tavmjdomared<br />

iTvleboda cnobili sazogado<br />

moRvawe dimitri yifiani, Semdeg ki _<br />

ilia WavWavaZe es sazogadoeba 40 welze<br />

mets arsebobda, am xnis ganmavlobaSi is<br />

iyo qarTvelTa Soris wera-kiTxvisa da<br />

ise jgufurad asociaciis ofisSi,<br />

telefoniT, werilobiTi formiTa da<br />

aseve internetis meSveobiT. werilo-<br />

biTi formiT pasuxebi gamoqveyndeba<br />

asociaciis gazeT `naTlis sveti~-s<br />

erT-erT rubrikaSi `Cven gvekiTx-<br />

ebian.~<br />

misamarTi: q.zugdidi, lazis q. #3.<br />

telefoni: 8 (215) 5 01 39 (ofisi); 8<br />

(58) 11 57 21 (iuristi);<br />

el. fosta: bakurgogokhia@yahoo.com<br />

gamomcemeli: invalid qalTa da invalid<br />

bavSvTa dedaTa asociacia _ dea<br />

aRmasrulebeli direqtori:<br />

madona xarebava<br />

mowinave kulturis gamavrcelebeli mebrZoli<br />

Stabi. sazogadoebis gamgeobaSi<br />

erT-erT wamyvan rols asrulebda iakob<br />

gogebaSvili. gamgeobis energiuli<br />

moRvaweobis Sedegad saqarTvelos bevr<br />

raionSi gaixsna saxalxo skolebi da<br />

biblioTekebi, moewyo saxelmZRvaneloebis<br />

gamocema saxalxo skolebisTvis. sazogadoebam<br />

gamosca popularuli literatura<br />

xalxis cxovrebis sxvadasxva<br />

Temaze. igi xels uwyobs wignebis gavrcelebas<br />

masebSi, awyobda leqciebsa da<br />

moxsenebebs, exmareboda Raribi glexobis<br />

wridan gamosul axalgazrdebs umaRlesi<br />

ganaTlebis miRebaSi da sxva.<br />

kievidan dabrunebis Semdeg iakob<br />

gogebaSvili xels kidebs saxalxo<br />

skolebis saxelmZRvaneloebis Sedgenas<br />

(deda ena, bunebis kari, ruskoe slovo).<br />

1865 wels gamoica misi pirveli saswavlo-saanbano<br />

wigni ,,qarTuli anbani<br />

da pirveli sakiTxavi wigni~, romelic<br />

gamodioda 1876 wlamde. 1880 wlidan<br />

iakob gogebaSvili sxvadasxva dros adgens<br />

da uSvebs sxvadasxva asakis bavSvTa<br />

sakiTxav wignebs, rogoric iyo, magali-<br />

Tad, ,,kokori~ _ qarTuli saojaxo anbani<br />

sakiTxavi wigniTurT, ,,kunkula, anu<br />

krebuli rCeuli moTxrobebisa evropisa<br />

da ruseTis mwerlebis~, ,,xomli~<br />

_ qarTuli leqswebis krebuli ufrosi<br />

asakis bavSebisTvis, ,,akido~ _ moTxrobebis<br />

krebuli bavSvebisTvis da ,,kona~ _<br />

sabunebismetyvelo xasiaTis elementaruli<br />

moTxrobebis krebuli. gogebaSvilma<br />

dawera daaxloebiT 150-ze meti originaluri<br />

sabavSvo moTxroba da saswavlo<br />

xasiaTis werilebi, romlebic aTeuli<br />

wlis ganmavlobaSi Seadgenda uxv sulier<br />

sazrdos mravali TaobisaTvis.<br />

iakob gogebaSvili ar iSurebda saxsrebs<br />

saxalxo ganaTlebisaTvis. jer<br />

kidev 1890 wels man mTeli Tavisi beWdviTi<br />

Sromebi, garda deda enis pirveli<br />

da meore nawilisa da ruskoe slovos<br />

pirveli da meore nawilisa, gadasca<br />

,,qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavrcelebel<br />

sazogadoebas, xolo sikvdilis<br />

win mTeli Tavisi uZrav-moZravi<br />

qoneba Seswira amave sazogadoebas. igi<br />

didad exmareboda Rarib moswavleebs,<br />

calkeul sazogado moRvaweebs, poetebs,<br />

mwerlebs da sxvebs. gogebaSvili<br />

exmareboda agreTve cimbirs gadasaxlebul<br />

sazogado-politikur moRvaweebs.<br />

mas araerTgzis gauwevia materialuri<br />

daxmareba sazogado moRvaweebisTvis.<br />

gogebaSvili gardaicvala 72 wlis asak-<br />

Si 1912 wlis 1 ivniss. dasaflavebulia<br />

TbilisSi, didubis panTeonSi, xolo<br />

1940 wlis oqtomberSi gadasvenebul<br />

iqna mTawmindaze, ilia WavWavaZis saflavis<br />

axlos.<br />

iakob gogebaSvili,<br />

Txzulebebi, t. 11955 w.<br />

iakobis samreklo, Semdgenlebi:<br />

jumber TiTmeria, zurab CilaCava,<br />

Tb., 1990w.<br />

foto ganwyobisTvis<br />

Cumad, Cumad,<br />

arvin gagvigos...<br />

misamarTi: q. zugdidi, lazis quCa #3<br />

tel:8 (215) 5-01-39. 877 45 45 88. 8 (215) 2-06-11<br />

el. fosta: madonnakharebava@yahoo.com;<br />

madonna_k@gol.ge el. gverdi: www.adw_dea.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!