28.01.2013 Views

axali mTvare - İslamic Publishing

axali mTvare - İslamic Publishing

axali mTvare - İslamic Publishing

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Zvirfaso mkiTxvelo!<br />

religiur-saganmanaTleblo Jurnali „<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong>“ <strong>axali</strong> 2012 wlidan ganaxlebuli<br />

koleqtiviTa da gansxvavebuli formatiT warudgeba mkiTxvels. saredaqcio<br />

kolegia miznad isaxavs, ufro meti mondomebiTa da energiiT ganagrZos muSaoba<br />

da Jurnali mkiTxvelisTvis. ufro saintereso gaxados.<br />

am nomerSi Cven SevecadeT gamogveqveynebina statiebi bolo dros arsebul,<br />

iseT aqtualur TemebTan dakavSirebiT, rogoricaa bunebrivi kataklizmebi da<br />

samyaros dasasruli, rasac islamSi „yiameTi“ ewodeba. avtorebi cdiloben es sakiTxebi<br />

ganixilon islamis WrilSi, rac, rasakvirvelia, Cveni mkiTxvelis interesis<br />

sferos warmoadgens. unda aRiniSnos is garemoeba, rom, islamis mixedviT,<br />

zusti TariRi samyaros dasasrulis Sesaxeb, RmerTis garda, aravin icis. uzenaesi<br />

allahi yuranSi muhammed Suamavals ase mimarTavs: „(muhammed) Sen gekiTxebian<br />

saaT(qveynierebis aRsasruli)is Sesaxeb, Tu rodis iqneba igi..., uTxari: „ueWvelad<br />

(qveynierebis aRsasrulis) saaTis Sesaxeb codna, mxolod allahTanaa;“ ras gaigeb,<br />

SesaZloa, yiameTi sul male moxdes.“ (yurani, sura ahzabi, aiaTi 63)<br />

mimdinare wlis 4 Tebervals mTeli islamuri samyaro sazeimod aRniSnavs wminda<br />

muhammed Suamavlis dabadebis dRes. igi samyaros moevlina rogorc gamCenis<br />

wyaloba da sanimuSo adamiani. usasrulod SeiZleba vweroT da vikiTxoT am uke-<br />

TilSobilesi adamianis Sesaxeb. vevedrebiT uzenaes allahs, rom ukanasknel amosunTqvamde<br />

am uZvirfasesi Suamavlis kvaldakval gvataros.<br />

adam SanTaZe


eligia da sazogadoeba<br />

wminda muhammedis Suamavluri misia,<br />

misi aucileblobis racionaluri<br />

axsna da Rvawli adamianis<br />

sulier ganviTarebaSi.<br />

imisaTvis, rom saTanadod SevafasoT<br />

am adamianis damsaxureba, aucilebelia,<br />

msoflio istoriis fonze misi<br />

moRvaweoba mimovixiloT. Tu amas gavakeTebT,<br />

davinaxavT, rom es ganaTlebis<br />

armqone, arabeTis udabnoSi mcxovrebi<br />

adamiani, romelic 14 saukunis win daibada,<br />

yvela drois da xalxis namdvili<br />

lideri gaxda. misi zegavlena vrceldeba<br />

ara marto maTze, romlebmac misi<br />

xelmZRvaneloba miiRes, aramed maTzec,<br />

romlebmac is uaryves. es ukanasknelni<br />

ver iazreben imas, rom misi misia, filosofia,<br />

religia, romelic man moitana,<br />

SeumCnevlad axdens gavlenas maT<br />

azrebsa da qmedebebze, warmoadgens<br />

mmarTvel princips, Tanamedroveobis<br />

sulsa da guls. Suamavalma muhammedma<br />

adamiani crurwmenisgan gaaTavisufla,<br />

kerpTayvanismcemlobidan siyvarulisken,<br />

RvTismosaobisken da gawonasworebuli<br />

cxovrebisken moabruna. man msoflios,<br />

romelic religiis WeSmaritebis<br />

2 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

rezo miqelaZe<br />

dasamtkiceblad mxolod saswaulebs<br />

eZebda, STaunerga logikuri da gonieri<br />

argumentebis aucilebloba da maTi,<br />

rogorc WeSmaritebis kriteriumis<br />

rwmena. swored man auxila Tvali imaT,<br />

romlebic manamde miCveulni iyvnen, Rv-<br />

Taebrivi niSnebi mxolod bunebriv movlenebSi<br />

eZebnaT. adamians samyaros aRqma<br />

ara gauazrebeli varaudebis, aramed<br />

racionaluri gaazrebis da gagebis im<br />

gziT SesTavaza, romelic dafuZnebulia<br />

dakvirvebaze, eqsperimentsa da<br />

gamokvlevaze. swored, man gansazRvra<br />

mkafiod, grZnobiTi aRqmis, gonebisa<br />

da intuiciis SesaZleblobebi. man miu-<br />

TiTa WeSmarit sulier da materialur<br />

faseulobebze. swored man moaxdina rwmenis,<br />

codnisa da moqmedebis harmoniuli<br />

Serwyma, SeakavSira mecniereba da<br />

religia, aRmofxvra kerpTayvanismcemloba<br />

da poliTeizmi nebismier formaSi.<br />

swored, man Secvala ZiriTadi eTikuri<br />

da sulieri cnebebi. maT, romlebsac


miaCndaT, rom asketizmiT, amqveyniuri<br />

cxovrebisgan gandgomiT, xorcis<br />

mokvdinebiTa da TviTgvemiT SeiZleboda<br />

zneobrivi siwmindis miRweva, cxadad<br />

uCvena yoveldRiur cxovrebaSi<br />

aqtiuri monawileobiT, sulieri aRor-<br />

Zinebis, zneobrivi gaTavisuflebisa da<br />

gadarCenis gza. ase man aCvena adamians,<br />

Tu ra aris amqveynad WeSmariti faseulobebi.<br />

man gausva xazi imas, rom aravis<br />

aqvs privilegia, avtomaturad ganacxados<br />

pretenzia siwmindeze, Zalauflebaze,<br />

sxvebze batonobaze, rogorc<br />

dabadebidan miRebul uflebaze, rom<br />

aravin ibadeba xelSeuxeblis, monis an<br />

ymis statusiT. ase man xalxs Zmobisa da<br />

erTobis idea STaunerga. unerga. idea<br />

adamianebis Tanasworobisworobisa, namdvili demokratiratiisa da Tavisuflebisa. isa.<br />

dausruleblad Sei- i-<br />

Zleba magaliTebis s<br />

moyvana im praqtikuli<br />

Sedegebisa,<br />

romlebmac mniSvnelovnadSecvala<br />

msoflio da<br />

romlebic am ada-<br />

mianis moRvaweobis is<br />

keTili nayofia. Tananamedrovecivilizacizaciisa da swori qcevis snormebi saTaves misi moZRvrebidan<br />

oZRvrebidan<br />

iRebs. socialuri kanonebi, romlebic<br />

man moitana, Rrmad SeiWra adamianis<br />

cxovrebaSi da es procesi dResac gr-<br />

Zeldeba. ZiriTadi ekonomikuri moTxovnebi,<br />

romelsac is qadagebda, ukve<br />

realizebulia da momavalSic gatardeba,<br />

mis mier Camoyalibebulma marTvis<br />

principebma warmoSva mniSvnelovani<br />

cvlilebebi da isini erebis politikur<br />

cxovrebaSi dResac inergeba.<br />

iurisprudenciisa da samarTlis fundamenturma<br />

kanonebma, romlebsac misi<br />

genialurobis beWedi azis, uzarmazari<br />

gavlena moaxdina sasamarTlo praqtikaze<br />

da momaval samarTalmcodneebs<br />

religia da sazogadoeba<br />

mudmivi biZgi misca maT saqmianobaSi. es<br />

gaunaTlebeli arabi iyo pirveli, vinc<br />

moawesriga omisa da mSvidobis kanonebi.<br />

manamde aravis hqonda warmodgena<br />

iseT rameze, rogoricaa omis eTikuri<br />

kodeqsi da rom erTa Soris urTier-<br />

Tobebi SeiZleba mowesrigebul iqnas<br />

zogadsakacobrio principebis safuZvelze.<br />

am SesaniSnavi adamianis didebuli<br />

figura aRemateba yvela drois sxva<br />

gamoCenil pirovnebebs. arc erT maTgans<br />

ar mouxdenia esoden didi gavlena<br />

adamianuri cxovrebis yvela mxareze.<br />

erTni iyvnen Teoretikosebi, magram ar<br />

mmonawileobdnen naw le bdnen ppraqtikul<br />

cxovre-<br />

baSi. meoren meoreni warmoadgendnen<br />

praqtik praqtikosebs, magram gan-<br />

icdid icdidnen codnis nak-<br />

leb lebobas. zogierTni<br />

cn cnobilni iyvnen,<br />

mmxolod<br />

rogorc<br />

ssaxelmwifo<br />

moR-<br />

vvaweebi,<br />

sxvebi<br />

rrogorc<br />

mxedarT-<br />

mmTavrebi,<br />

strate-<br />

ggiisa<br />

da manevrire-<br />

bi bis didostatebi.<br />

zo zogi koncentrir-<br />

debo deboda mxolod cxo-<br />

vrebis<br />

garkveul so-<br />

cialur as aspeqtze yvela sxva<br />

danarCenis n rC n s ssapirispirod, p<br />

sxvebi<br />

mTel Tavis energias uTmobdnen eTikur<br />

da sulier problemebs, magram yuradRebis<br />

miRma rCebodaT ekonomika da<br />

politika. anda piriqiT, gatacebulni<br />

iyvnen ekonomikuri da politikuri sakiTxebiT<br />

da saTanado yuradRebas cxovrebis<br />

zneobriv mxares ar aqcevdnen.<br />

mokled yvela es moRvawe amJRavnebda<br />

Tavis niWs mxolod erT garkveul<br />

sferoSi.<br />

Suamavali muhammedi erTaderTi<br />

magaliTia, roca erT pirovnebaSi Tavmoyrilia<br />

sruliad sxvadasxva, gansxvavebul<br />

sferoebSi gamovlenili niWi.<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

3


eligia da sazogadoeba<br />

igi filosofosic aris da praqtikosic<br />

da rac mTavaria, Tavisi moZRvrebis<br />

cocxali xorcSesxmaa. mis pirovnebaSi<br />

erTiandeba didi saxelmwifo moRvawe da<br />

genialuri mxedarTmTavari da sulieri<br />

lideri. misi mzera aRwevs cxovrebis<br />

yovel kuTxeSi da ar aris araferi,<br />

rasac is ar exebodes da ar Wvretdes.<br />

misi gankargulebebi da Sexedulebebi<br />

exeba sakiTxTa farTo wres saerTaSoriso<br />

urTierTobaTa daregulirebidan,<br />

yoveldRiur cxovrebamde. Tavisi swavlebis<br />

safuZvelze man Seqmna civilizacia<br />

da cxovrebis yvela mxareTa Soris<br />

iseTi mSvenieri wonasworoba daamyara,<br />

rom SeuZlebelia, masSi raime dausruleblobis<br />

anda xinjis aRmoCena.<br />

msoflioSi cnobili pirovnebebis<br />

umravlesoba, Tavisi epoqisa da saku-<br />

Tari sazogadoebis produqtia. magram<br />

misi SemTxveva unikaluria. garemos,<br />

romlidanac is gamovida, ar uTamaSia<br />

araviTari roli misi pirovnebis CamoyalibebaSi,<br />

ar SeiZleba iTqvas, rom istoriulad<br />

misi fenomeni Seesabameboda im<br />

epoqis arabeTSi arsebul sazogadoebis<br />

mdgomareobas. amavdroulad, iq arsebuli<br />

mdgomareoba iTxovda im lideris<br />

gamoCenas, romelic moqiSpe tomebis<br />

gaerTianebas SeZlebda da safuZvels<br />

Cauyrida maT ekonomikur solidarobasa<br />

da keTildReobas. mokled, saWiro<br />

iyo saWeTmpyrobeli, romelsac im epoqis<br />

arabisTvis damaxasiaTebeli yvela<br />

Tviseba eqneboda da romelic sakuTar<br />

Tavze iwvnevda daundoblobas, Cagvras,<br />

sisxlisRvras, sicrues, TvalTmaqco-<br />

4 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

bas da a.S. hegelis istoriuli filosofiisa<br />

da marqsis istoriuli materializmisa<br />

ar iyos, dro da sazogadoeba<br />

iTxovda lideris gamoCenas, romelic<br />

SeZlebda daqsaqsuli tomebis gaer-<br />

Tianebas da saerTaSoriso filosofiis<br />

Camoyalibebas. magram hegelisa da marqsis<br />

filosofias ar SeuZlia axsnas is,<br />

Tu rogor SeZlo im epoqis sazogadoebam<br />

eSva adamiani, visi misiac iyo, eswavlebina<br />

xalxisTvis yvelaze maRali<br />

zneoba, gaewminda is mankierebisgan,<br />

moespo crurwmena, umecreba da sibnele.<br />

adamiani, romelmac daamsxvria<br />

rasobrivi, nacionaluri da saxelmwifoebrivi<br />

tixrebi, safuZveli Cauyara<br />

zneobriv, sulier, kulturul da politikur<br />

zestruqturebs. mTeli msoflios<br />

da ara mxolod mSobliuri qveynis<br />

sakeTildReod; adamiani, romelmac realurad<br />

da ara Teoriulad, zneobriv<br />

safuZvelze aago samoqalaqo saqmeebi,<br />

politikuri da saerTaSoriso urTier-<br />

Tobebi da Seqmna amqveyniuri cxovrebis<br />

da sulieri progresis iseTi gawonasworebuli<br />

sinTezi, romelic dResac,<br />

iseve rogorc maSin, sibrZnis sworupovar<br />

nimuSad rCeba. SesaZlebelia ki, rom<br />

aseTi adamiani im xanad sibneleSi Cafluli<br />

arabeTis produqti yofiliyo?<br />

is ara marto Tavisufali iyo garemomcveli<br />

sazogadoebis gavlenisagan,<br />

aramed man gadalaxa droisa da sivrcis<br />

yvela sazRvari. misi mzera laxavs<br />

droisa da fizikuri arsebobis yovelgvar<br />

winaRobas, misi programa qmediTi<br />

iqneba kacobriobis mTeli momavali istoriis<br />

manZilze. misi saxeli arasodes


miecema daviwyebas. igi pativdebulia<br />

ara imitom, rom Tavisi drois lideri<br />

iyo, aramed imitom, rom es unikaluri<br />

da Seudarebeli pirovneba Tanamedrove<br />

iqneba nebismier epoqaSi iseve, rogorc<br />

iyo Tavis droSi. isini, romlebsac adamianebi<br />

xSirad istoriis Semqmnelebs<br />

uwodeben, sinamdvileSi TviTon arian<br />

misi qmnilebebi. kacobriobis mTeli istoriis<br />

manZilze, mxolod mas SegviZlia<br />

vuwodoT istoriis Semqmneli.<br />

mxolod gakvirvebas iwvevs is, rom<br />

1400 wlis winaT, umecrebis sibneleSi<br />

Caflul arabeTSi, gaunaTlebeli mwyemsi<br />

da vaWari daeufla aseT codnas,<br />

Zalasa da unarebs, esoden ganviTarebul<br />

zneobriv Tvisebebs. vis SeuZlia<br />

Tqvas, rom misi mimarTva misi warmosaxvis<br />

nayofia, Tu es asea, maSin mas Tavi<br />

RmerTad unda gamoecxadebina. es, rom<br />

gaekeTebina, yvela is xalxi, romlebmac<br />

kriSna da buda RmerTebad uyoymanod<br />

aRiares, xolo isa (ieso) RvTis Zed da<br />

romlebsac SeeZloT Tayvani ecaT bunebis<br />

ZalebisTvis, siamovnebiT aRiarebdnen<br />

masac RmerTad. magram SexedeT: misi<br />

gancxadeba srulebiT sawinaaRmdegoa,<br />

igi ambobs: `me iseTive adamiani var,<br />

rogorc Tqven. me movedi TqvenTan ara<br />

Cemi sityviT. es RmerTis neba da misi<br />

gamocxadebaa. yvelaferi rac me gamaCnia<br />

mas ekuTvnis. es mimarTva, romelsac ver<br />

Seqmnis verc erTi mokvdavi, aris RvTis<br />

sityva. es ar aris Cemi gonebis nayofi,<br />

yuranis yoveli sityva zegardmovlenilia<br />

gamCenisgan da yoveli dideba mas<br />

ekuTvnis, visi kuTvnilebac aris es si-<br />

religia da sazogadoeba<br />

tyva. arc erTi mcneba, romelsac me momaweren,<br />

arc erTi gadmocemuli kanoni<br />

da wesi, Cemgan ar modis, me ar ZalmiZs<br />

Sevqmna aseTi ram, es CemTvis ubralod<br />

SeuZlebelia. me mxolod allahis mi-<br />

TiTebebs mivyvebi~.<br />

patiosnebisa da siwmindis ra SesaniSnavi<br />

da STagonebuli magaliTia.<br />

matyuara da TvalTmaqci Cveulebriv<br />

cdilobs miiweros sxvaTa damsaxureba,<br />

maSinac ki roca misi sicrue dasamtkicebelia.<br />

magram es didi adamiani arasdros<br />

miiwers erT sityvasac ki. gana<br />

SeiZleba iyos ufro meti damamtkicebeli<br />

patiosnebisa, xasiaTis simtkicisa<br />

da sulis aRzevebisa. vin SeiZleba iyos<br />

ufro metad erTguli RvTisa, vidre is,<br />

romelmac unikaluri Suamavluri niWi<br />

miiRo da cxadad dagvanaxa misi STagonebis<br />

wyaro. yovelive es cxadyofs imas,<br />

rom es adamiani WeSmaritad RvTis Suamavalia.<br />

aseTi iyo Cveni wminda Suamavali<br />

muhammedi, pirovneba dajildoebuli<br />

yovelgvari adamianuri RirsebiT, igi<br />

aris nimuSi patiosnebisa da sikeTis,<br />

WeSmaritebisa da simarTlis, didebisa<br />

da keTilSobilebis. misi cxovrebis<br />

wesi, misi siwrfele da pirdapiroba,<br />

saTnoeba da sikeTe, misi siwminde da<br />

zneobrioba, misi rwmena da warmatebebi<br />

yovelive es misi misiis ueWveli<br />

dadasturebaa. nebismieri adamiani,<br />

romelic Seiswavlis mis cxovrebas da<br />

moZRvrebas, miukerZoeblad miva im<br />

daskvnamde, rom WeSmaritad muhammedi<br />

iyo Suamavali RvTisa da yura-<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

5


eligia da sazogadoeba<br />

ni, romelic man gadasca kacobriobas,<br />

WeSmaritad zeciuri wignia.<br />

cxadia, rom mxolod muhammedis<br />

saSualebiT SeiZleba CavwvdeT islams.<br />

yurani da muhammedis cxovrebiseuli<br />

gza, ai, erTaderTi wyaro<br />

xelmisawvdomi adamianisTvis, raTa<br />

Cawvdes RvTis nebas. muhammedi Rv-<br />

Tis bolo wargzavnilia amqveynad<br />

da SuamavalTa grZeli jaWvi misiT<br />

mTavrdeba. gamCenis moZRvreba wminda<br />

muhammedis saSualebiT gadaeca<br />

kacobriobas da is daculia yuransa<br />

da sunneTSi. yoveli adamiani, vinc<br />

miiswrafvis WeSmaritebisken da<br />

surs gaxdes namdvili muslimi, valdebulia<br />

irwmunos RvTis Suamavlis,<br />

aRiaros misi swavleba da gahyves mis<br />

mier naCveneb gzas.<br />

Cven ukve ganvixileT Suamavluri<br />

misiis buneba da davinaxeT,<br />

rom muhammedis gamoCena ar iyo Cveulebrivi<br />

movlena. misi cxovreba da<br />

moZRvreba Suquraa, romelic adamianebs<br />

simarTlis gzas unaTebs da manam,<br />

sanam cocxlobs misi moZRvreba<br />

da misi xelmZRvaneloba, cxovrobs<br />

Tavad igi da Suamavlis sikvdili<br />

ara mis gardacvalebaSi, aramed misi<br />

moZRvrebis daviwyebaSia. upirvele-<br />

6 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

si Suamavlebi maSin mokvdnen, roca<br />

maTma mimdevrebma pirdapir gzas<br />

gadauxvies, daamaxinjes maTi mcnebebi<br />

da daalaqaves maTi cxovreba<br />

gamogonili legendebiT.<br />

wminda Suamavlis yoveli swavlebis<br />

da moqmedebis autenturoba<br />

SeiZleba damtkicebul iqnas yovelgvari<br />

eWvis gareSe. ai, ratom ar arsebobs<br />

saWiroeba <strong>axali</strong> Suamavlis<br />

gamoCenisa. meorec, RmerTma gadmogvca<br />

Tavisi zeSTagoneba Suamaval<br />

muhammedis saSualebiT da islami<br />

aris dasrulebuli religia. Rmer-<br />

Ti brZanebs: `me TqvenTvis srulvhyavi<br />

rwmena Tqveni, da srulvqmeni<br />

Tqvendami wyaloba Cemi”. da islamis<br />

zedmiwevniT Seswavla amtkicebs am<br />

sityvebis WeSmaritebas. islami iZleva<br />

yvelaze srul xelmZRvanelobas,<br />

rogorc am, ise momavali cxovrebisTvis<br />

da masSi araferia gamotovebuli.<br />

ai, ratom ar arsebobs safuZveli <strong>axali</strong><br />

Suamavlis movlinebisa, sarwmunoebis<br />

arasrulyofilebis sababiT.<br />

dabolos, muhammedis mier gadmocemuli<br />

gzavnili ar aris erTi romelime<br />

calke aRebuli erisTvis an epoqisTvis.<br />

igi gamoCnda rogorc simarTlis maxarobeli<br />

mTeli kacobriobisTvis. yuranSi<br />

vkiTxulobT:<br />

`adamianebo, me RmerTis mier warmogzavnili<br />

var yvela TqvenganisTvis”.<br />

ai, ratom ar aris saWiro <strong>axali</strong> Suamavali<br />

da amitom muhammedi daxasiaTebulia<br />

yuranSi, rogorc `beWedi SuamavalTa”.<br />

axla ukve eraderTi wyaro Rmer-<br />

Tisa da misi Tvisebebis Secnobisa aris<br />

muhammedi, mxolod misi moZRvrebis sa-<br />

SualebiT SegviZlia, CavwvdeT islams,<br />

moZRvrebas, romelic imdenad srulyofili<br />

da gasagebia, rom SeuZlia waiyvanos<br />

adamianebi pirdapiri gziT, yovel<br />

droSi da epoqaSi. ▀


Temur gorgaZe<br />

2012 _ eresi,<br />

miTi Tu abrakadabra<br />

`2012~-is Sesaxeb, erT-erT nacionalur<br />

arxze gasul gadacemas, albaT,<br />

bevrma uyura. me piradad am gadacemidan<br />

veranairi informacia miviRe. gadacemaSi<br />

mowveulma verc erTma sferos<br />

warmomadgenelma 2012-Si qveynierebis<br />

aRsasrulis Sesaxeb arsebuli mosazrebis<br />

damadasturebeli, an misi sawinaaRmdego,<br />

Rirebuli da argumentirebuli<br />

mtkicebuleba, an saintereso Teoriebi<br />

ver moiyvana.<br />

gadavwyviteT es Tema `<strong>axali</strong> mTvaris~<br />

mkiTxvelisTvis, SeZlebisdag-<br />

religia da sazogadoeba<br />

varad, islamur WrilSi gavaanalizoT,<br />

magram, amave dros, es arasaWirodac<br />

gveCveneba, vinaidan migvaCnia, rom yvela<br />

muslimma icis is, rom momavlis winaswarmetyveleba<br />

aravis SeuZlia.<br />

yuranSi, qveynierebis aRsasrul-<br />

Tan dakavSirebiT aiaTebi mravladaa,<br />

magram arsad aris naxsenebi qveynierebis<br />

aRsasrulis dro. piriqiT, uzenaesi<br />

allahi sura loymanis 34-e aiaTSi br-<br />

Zanebs. `ueWvelad, (qveynierebis aRsasrulis)<br />

saaTis Sesaxeb codna mxolod<br />

allahTanaa ~.<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

7


eligia da sazogadoeba<br />

adamianebs wminda muhammed Suamavlis<br />

drosac ainteresebdaT samyaros<br />

aRsasrulis dadgomis TariRi<br />

da mas amis Sesaxeb ekiTxebodnen xolme.<br />

rodesac wminda muhammed Suamavals,<br />

warRvnis Sesaxeb hkiTxes, uzenaesma<br />

gamCenma moavlina aiaTebi, riTac ganmarta,<br />

Tu rogor unda gvepasuxa msgavs<br />

SekiTxvebze. `(muhammed) Sen gekiTxebian<br />

saaT(qveynierebis aRsasruli)is Sesaxeb,<br />

Tu rodis iqneba igi... uTxari: ueWvelad,<br />

codna amisa mxolod Cem RmerTTanaa<br />

da veravin dasdebs asdebs mis dros<br />

garda misi~. (sura arafi, aiaTi<br />

187).<br />

daaxloebiT igive<br />

saxis ganmartee-bebia sura `nazia- -<br />

Tis~ 42-e da 44-e<br />

aiaTebSic.<br />

amasTanave<br />

erT-erTi<br />

mniSvnelovani<br />

faqtoria isic, ,<br />

rom, rodesac mTaavarangelozijibririli, erT-erT hadisSi, disSi,<br />

romelic jibril l hadisis<br />

saxeliTaa cnobili, li wminda mu<br />

haammed Suamavals qveynierebis aRsasrulis<br />

Sesaxeb ekiTxeba, is pasuxobs,<br />

romam sakiTxTan dakavSirebiT masze<br />

meti araferi icis. (ix. buhari imani 37).<br />

zemoTmoyvanil aiaTebsa da hadisebSi<br />

naTlad Cans qveynierebis aRsasrulis<br />

Sesaxeb islamiseuli xedva da<br />

mimaCnia, rom sxva raime ganmartebas ar<br />

saWiroebs.<br />

rac Seexeba, Cvens TanamedroveobaSi<br />

qveynierebis aRsasrulis Sesaxeb,<br />

atexil aJiotaJs...! miTi amis Sesaxeb<br />

iwyeba moCvenebiTi planetiT, romelic<br />

moemarTeba dedamiwisaken, anu moxdeba<br />

Sejaxeba. es katastrofa jer kidev<br />

2003 wlis maisSi ivaraudes. faqtia,rom<br />

2003 wels, araferi momxdara, dRes ki<br />

8 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

es TariRi 2012 wlisTvis gadades da<br />

ratomRac, maias toms, ufro konkretulad<br />

ki maias tomis kalendars daukav-<br />

Sires da Tqves, rom is swored 2012 wlis<br />

21 dekembers mTavrdeba.<br />

2012-Si qveynierebis aRsasrulis<br />

Sesaxeb arsebul miTTan dakavSirebiT<br />

Zalian bevri Sexeduleba arsebobs.<br />

magaliTad, amerikelma kaTolike<br />

moZRvarma harold kempingma religiur<br />

literaturaSi didi xnis ZiebiTa da<br />

maTematikuri e t ku ggamoTvlebiT<br />

daad-<br />

gina, rom qve qveynis aRsasruli<br />

2011wlis 2011wli 21 maiss unda<br />

yofiliyo.<br />

yofil<br />

yvelasaTvis<br />

cnobilma c NASA-s<br />

mecnierTa m<br />

jgufma<br />

m ki ganacxada,<br />

rom r 22.09.2012<br />

Si S mzis zedapirze<br />

p mZlavri<br />

afeTqebis a<br />

Sedegad<br />

ga dedamiwis mimarTulebiT<br />

mar<br />

gamoityorcneba<br />

oityo Zlieri<br />

eleqtromagnituri eleqtr<br />

im-<br />

pulsi, ro<br />

romelic wamierad<br />

savalalo Sedegebs gamoiwvevs<br />

Cven planetaze, kerZod, mwyobridan<br />

gamova yvela eleqtromowyobiloba,<br />

rasac mohyveba milionobiT adamianis<br />

sikvdili.<br />

am sakiTxze, aseve, Tavisi mosazreba<br />

gaaCnia, holandiel astrofizikoss,<br />

evropis kosmosuri saagentos eqsperts<br />

pirs van der meeriss (Piers Van der Meer),<br />

misi Teoriis mixedviT, 2013 wels moxdeba<br />

planeta mzis afeTqeba, rac aramarto<br />

dedamiwis, aramed mravali planetis<br />

ganadgurebas gamoiwvevs.<br />

kembrijis universitetis astrofizikosi<br />

albert Servinskis mosazreba<br />

ki aseTia: NASA-s mier aRmoCenili giganturi<br />

kosmosuri mtvris Rrubeli<br />

2014 wels mouaxlovdeba mzis sistemas


da gaanadgurebs masSi arsebul yvela<br />

planetas.<br />

nasas daqvemdebarebaSi myofi, kosmosuri<br />

kvlevebis universitetis<br />

amerikeli klimatologi jeims hanseni<br />

gamoTvlebiT asabuTebs, rom 2016 wels<br />

dedamiwaze moxdeba yvela yinulovani<br />

safaris galRoba da Sedegad xmeleTis<br />

did nawili wyliT daitboreba.<br />

bevri sxva, msgavsi Sexedulebac<br />

arsebobs, romelTa umravlesobis Sesaxeb<br />

planetis rigiT g moqalaqeebs<br />

q l qee<br />

araferi gvsmenia, magram Cemi<br />

mokrZalebuli azriT,<br />

yvelaferi roland land<br />

emerihis mier, samamyaros aRsasrulis is<br />

Sesaxeb, erT-erTi i<br />

yvelaze maRalbiujetiani<br />

(260<br />

000 000 $) filmis<br />

gadaRebiT daiwyo.<br />

aramarto o<br />

saqarTveloSi S i<br />

aramed mTel msofliflioSi, mayurebeli namdvilad<br />

daafiqra am filmma,<br />

xalxma daiwyo saubari 2012 wlis<br />

apokalifsze.<br />

rac Seexeba maias tomis kalendars,<br />

Cemi azriT, is 2012 wlis 21 dekembers<br />

sulac ar mTavrdeba. Tu Cveulebrivi<br />

kalendari 31 dekembers sruldeba da<br />

iwyeba <strong>axali</strong> weli, maias tomis erT-er-<br />

Ti kalendari 2012 wlis 21 dekembers<br />

sruldeba da iwyeba <strong>axali</strong> periodi. es<br />

aris periodi, rodesac udidesi cikli<br />

maias kalendarSi 5,127,35 weli sruldeba<br />

da iwyeba <strong>axali</strong> cikli. SesaZlebelia,<br />

idea am TariRis Sesaxeb, sulac<br />

ar gulisxmobdes qveynis aRsasruls,<br />

piriqiT, es maTTvis <strong>axali</strong> periodis dasawyisi<br />

iyos.<br />

am faqts uaryofs sxva bevri mecnieric.<br />

`SeuZlebelia maias toms es<br />

religia da sazogadoeba<br />

scodnoda, ar arsebobs aranairi SesaZlebloba<br />

da codna gaigo, saerTod<br />

fiqrobdnen Tu ara qveynis aRsasrulze<br />

maias tomelebi~. _ es komentari erTerT<br />

ucxour gamocemaSi maias tomis<br />

mkvlevarma, arqeologma da astronomma<br />

susan milbrathma gaakeTa.<br />

zogadad es fenomeni Seqmna mediam<br />

da xalxma. Cemi azriT, miTi, rom uZvelesma<br />

civilizaciebma iwinaswarmetyveles<br />

msoflios aRsasruli, romelic<br />

TiTqosda maias tomis kalendris mixed-<br />

viT gaxda cn cnobili, filmis<br />

kargad ddagegmili<br />

piari<br />

iyo, ra rac Zalian bevrma<br />

adam adamianma daijera.<br />

isi isini SeSindnen da<br />

ddaiwyes<br />

fiqri,<br />

aazri<br />

aqvs Tu ara<br />

mmaT<br />

cxovrebas,<br />

ffiqroben<br />

Svile-<br />

bbze,<br />

ojaxze, im-<br />

aaze,<br />

rom sikvdi-<br />

lli<br />

maTTvis jer<br />

ad adrea.<br />

iiyo<br />

aseTi SemTx-<br />

vevac:<br />

ori Tineijeri<br />

fiqrobda<br />

moeklaT erT-<br />

maneTi maneTi, raTa ar<br />

eyurebinaT da<br />

ar datanjuliyvnen imiT, Tu rogor<br />

ingreva msoflio. es mosazreba marto<br />

Tineijerebs ar hqoniaT, ramdenime<br />

qalbatons gauCnda survili, jer ojaxis<br />

wevrebi daexoca, Semdgom Tavi moeklaT.<br />

sabednierod, mecnierebma da ara-<br />

marto maT, uarhyves es winaswarmetyveleba<br />

da 2012 wlis apokalipsi<br />

ubralo miTad miiCnies, rac nawilobriv<br />

daexmara sazogadoebas, magram<br />

garkveulwilad SiSi am miTTan dakav-<br />

SirebiT mainc igrZnoba.<br />

aravin icis, rodis iqneba samyaros<br />

aRsasruli, `2012” ki mxolod filmi da<br />

morigi warmatebuli blokbasteria holivudis<br />

istoriaSi.▀<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

9


eligia da sazogadoeba<br />

magaliTad, viciT, rom uzenaesi allahis<br />

brZanebis mixedviT, vloculobT<br />

namazs, vicavT marxvas, gavcemT zeqaTs<br />

da amas piradi Tu sazogadoebrivi cxovrebisTvisac<br />

mniSvnelovani sargebelic<br />

Tan axlavs. magram marxvas dietis<br />

dacvis mizniT arasodes vinaxavT, an<br />

zeqaTs mxolod imitom ar vixdiT, rom<br />

sazogadoebrivi Semosavlebis gawonasworeba<br />

moxdes.<br />

10 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

gela gogitiZe<br />

mevaxSeoba da misi<br />

akrZalvis mizezebi<br />

yvelam kargad viciT, rom islamis TvalsazrisiT, vaxSis gacema da aReba<br />

kategoriulad aris akrZaluli da misi rogorc RvTiuri akrZalvis mizezebic<br />

naTelia. ise, rogorc marxva da zeqaTis gacema, aseve vaxSis akrZalvac<br />

RvTiuri brZanebaa. amasTan erTad, aRniSnul akrZalvas garkveuli sargebelic<br />

Tan axlavs. es normaluria, vinaidan brZanebis gamcemma, (uzenaesma<br />

allahma) saukeTesod uwyis yvelafris buneba, mdgomareoba da isic, Tu ra<br />

rogor unda iyos.<br />

adamiani RvTismsaxurebas imitom<br />

asrulebs, rom es uzenaesi allahis<br />

brZanebaa da Zalian bevr sargebelsa da<br />

sibrZnes Seicavs. vloculobT da vmarxulobT<br />

imitom, rom ase allahma gvibrZana.<br />

maS ase, ratom aris akrZaluli<br />

vaxSi?<br />

pasuxi martivia: imitom, rom isic<br />

uzenaesma allahma akrZala. im SemTxve


vaSi Tuki vaxSis akrZalvas ugulebelvyofT,<br />

Sesrulebuli RvTismsaxurebebi<br />

fuWad CagveTvleba. gamomdinare<br />

aqedan, islamis TvalsazrisiT, vaxSi<br />

haramia. axla ki droa gavixsenoT misi<br />

arsi:<br />

individi an iuridiuli piri sxva<br />

pirovnebas garkveuli raodenobis Tanxas<br />

aZlevs. Tumca es fulis Cveulebriv<br />

gasesxebas ar hgavs. aq fulis mimcemi<br />

garkveul pirobebs awesebs. saubaria,<br />

msesxeblisTvis drois mixedviT garkveuli<br />

danamatis dakisrebaze. fulis<br />

mimcemi raRacas iTxovs da sasurvels<br />

iRebs kidec. mokled, mevaxSes garantirebuli<br />

mogeba aqvs. meore mxriv ki, yana-<br />

Si puris mTesvels an bazarSi saqonlis<br />

gamyidvels mogebis sakiTxSi aranairi<br />

garantia ar gaaCniaT. am SemTxvevaSi<br />

arc mogebis misaRebad saWiro dro da<br />

arc misi raodenoba gansazRvruli ar<br />

aris. gamomdinare aqedan, es adamianebi<br />

xSirad evedrebian gamCens da rodesac<br />

rames moimkian an gayidian, mowyale allahs<br />

madlobas swiraven.<br />

mevaxSeoba, romelsac didi xnis<br />

istoria aqvs, religiuri pirebis, filosofosebisa<br />

da ekonomistebis yuradRebis<br />

centrSi yovelTvis iyo moqceuli.<br />

am dros sesxis xelSekrulebisa<br />

da sxva saxis kontraqtebis Sedegad warmoSobil<br />

ZiriTad vals emateba garkveuli<br />

raodenobis gadasaxadi, rac fulis<br />

gamsesxebelisTvis garantirebul<br />

da uzrunvel mogebas uzrunvelhyofs.<br />

magram gamomdinare iqidan, rom fulis<br />

msesxebels vaxSis aReba finansur krizisSi<br />

agdebs, es rogorc moraluri,<br />

aseve sazogadoebrivi TvalsazrisiT,<br />

did problemebTan aris dakavSirebuli.<br />

pirvelxanebidan moyolebuli procenti<br />

arasamarTlebriv da arazneobriv<br />

sakiTxad ganixileboda da Sesabamisad<br />

isjeboda.<br />

didi berZeni filosofosi aristotele<br />

Tavis cnobil nawarmoebSi<br />

(politika) wers: `mevaxSeoba yvelaze<br />

meti siZulvilis Rirsia. vinaidan ase-<br />

religia da sazogadoeba<br />

Ti gziT uzrunvelyofili Semosavali,<br />

pirdapir fulisgan warmoiqmneba, rac<br />

mis brunvas uSlis xels~. vaxSTan dakavSirebiT<br />

Tomas aguinesic Tavis azrs<br />

gamoxatavs,da dasZens, rom es sruli<br />

usamarTlobaa.<br />

ebraul religiaSi vaxSi, Tavdapirvelad,<br />

akrZaluli iyo. SemdegSi ki<br />

israelis tomma urTierTobebi gada<strong>axali</strong>sa<br />

da akrZalvis mimarTuleba Seicvala.<br />

akrZalva mxolod iudevelebs<br />

Soris darCa da vaxSis gacema araiudevelebze<br />

codvad aRar iTvleboda. mTeli<br />

istoriis manZilze qristianuli religiis<br />

damokidebuleba vaxSis mimarT<br />

kardinalurad icvleboda... Suamavalma<br />

isam vaxSi akrZala da mowafeebs urCia,<br />

rom adamianebs mogebis molodinis gareSe<br />

daxmarebodnen. eklesia akrZalvis<br />

sakiTxTan dakavSirebiT didxans simtkices<br />

inarCunebda. Tumca mogvianebiT<br />

man, sazogadoebriv da ekonomiur cxovrebaze<br />

ganxorcielebuli zewolis da<br />

gansakuTrebiT, kapitalizmis gamoCenis<br />

Semdeg vaxSi, nel-nela sesxis erT-erT<br />

saxeobad aRiara.<br />

merkantilistebis azriT, vaxSi<br />

mxolod qonebis daqiravebasTan dakav-<br />

Sirebuli gadasaxadia. isini vaxSs miwis<br />

ijarisa da uZravi qonebis gadasaxads<br />

utolebdnen da ambobdnen: `vaxSi kapitalis<br />

daqiravebis gadasaxadia~.<br />

vaxSis akrZalva islamSi: vaxSis<br />

akrZalvis Sesaxeb, periodulad, wminda<br />

yuranis sxvadasxva aiaTebSia aRniSnuli.<br />

sura `bayaras~ 278-79-80 aiaTebSi<br />

nabrZanebia: `o, Tqven, romelTac irwmuneT!<br />

geSinodeT allahisa da Tu xarT<br />

(WeSmariti) morwmuneni, uari TqviT<br />

darCenil vaxSze! Tuki (amas) ar iqmT,<br />

maSin icodeT, rom allahsa da mis Suamavals<br />

oms ucxadebT. xolo Tu moinaniebT,<br />

Tqvenia ZiriTadi kapitali, (rac<br />

sesxad gqondaT gacemuli) arc daCagravT<br />

da arc daiCagrebiT da Tu mevale gasaWirSia<br />

(ar SeuZlia valis gastumreba),<br />

maSin gadauvadeT mdgomareobis gaumjobesebamde.<br />

da Tu aCuqebT ukeTesia<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

11


eligia da sazogadoeba<br />

isini, vinc naRdi fuliT<br />

mevaxSeobas mihyofen xels,<br />

gacemuli vaxSis imedad rCebian<br />

da zarmacdebian. maSin,<br />

roca is, vinc alali lukmiT<br />

ikvebeba, allahis siyvarulis<br />

Rirsi xdeba, mevaxSe eSmakis<br />

sayvarel pirovnebad yalibdeba,<br />

xalxs simdidris mixedviT<br />

afasebs da adamianobas<br />

saerTod kargavs.<br />

TqvenTvis, rom icodeT~. garda amisa,<br />

ukeTilSobilesma Suamavalma gamosamSvidobebel<br />

qadagebaSi (huTbeTul veda)<br />

ase brZana: `umecrebis xanis yovelgvari<br />

vaxSi akrZalulia. Tqven mxolod Ziri-<br />

Tadi kapitali gekuTvniT". aiaTSi da<br />

hadisSi gamoTqmuli mowodeba aseTia:<br />

`gasesxebuli, faseuli ramis sanacvlod<br />

zedmetis aReba akrZalulia~. amasTan<br />

erTad, gamsesxebels ufleba aqvs<br />

gacemuli fulis raodenoba uklebliv<br />

daibrunos. sesxis gacema mogebis miRebis<br />

mizniT dauSvebelia.<br />

procentis akrZalvis mizezebi: zemoTmoyvanili<br />

aiaTebi da hadisi amtki-<br />

12 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

cebs, rom gacemuli sesxidan sargeblis<br />

miReba usamarTlobaa. sesxis sanacvlod<br />

damatebiTi mogebis aRebis SemTxvevaSi<br />

rogorc gamcemis, aseve amRebis<br />

dazaraleba gardauvalia. saqarTveloSi<br />

iseve, rogorc msoflio finansur<br />

seqtorSi, aseTi magaliTebi bevria.<br />

sabanko sistemas, romelic Tavdapirvelad<br />

dasavleTSi Seiqmna, ase ganmartaven:<br />

`banki is sistemaa, romelic<br />

klients mzian amindSi qolgad efareba,<br />

xolo roca wvims, xelidan ecleba~.<br />

axlo warsulSi momxdari dramatuli<br />

movlenebi gviCvenebs, rom ise rogorc<br />

sesxis amRebi da mimcemi, aseve uamravi<br />

udanaSaulo adamiani iCagreba.<br />

rogorc zemoT aRvniSneT, vaxSs<br />

yvela religia krZalavs. swored vaxSi,<br />

romelic materializmsa da kapitalistur<br />

sistemaze dayrdnobiT ganviTarda,<br />

gaxda adamianebis TviTmkvlelobamde<br />

miyvanis mizezi.<br />

mevaxSeobis sistema Semdegnairia:<br />

procentiT sesxis amRebi mTeli Semar-<br />

TebiT muSaobs, Tumca, xSir SemTxveva-<br />

Si, gadaxdis dros mogebasac da dabandebul<br />

kapitalsac hyidis da vals ase<br />

ixdis. zogjer, rodesac vaxSi rekordul<br />

raodenobas aRwevs, igi gadaxdis<br />

uunaro xdeba da mdgomareoba savalalo<br />

Sedegamde midis. amas mohyveba Cxubi,<br />

patimroba, qonebis, sacxovrebeli<br />

saxlisa da adgil-mamulis gayidva,<br />

ojaxis dangreva. zogjer procentiani<br />

valis gadasaxdelad, procentiT, kidev<br />

sxva vals iRebs. ase aRmoCndeba CixSi,<br />

romelsac gasasvleli aRar aqvs, dakargavs<br />

Rirsebas da adamianur meobas. ase-<br />

Ti adamianebi matyuarasa da TaRliTis<br />

reputacias iZenen da sazogadoebidan<br />

mokveTilni aRmoCndebian. zog SemTxvevaSi<br />

ki stresSi vardebian da an sxvis<br />

sicocxles xelhyofen an kidev sakuTari<br />

TavisTvis gamoaqvT sasikvdilo ganaCeni.<br />

isini, romlebic naRdi fuliT mevaxSeobas<br />

mihyofen xels, gacemuli<br />

vaxSis imedad rCebian da zarmacdebian.


maSin roca, is vinc alali lukmiT ikvebeba,<br />

allahis siyvarulis Rirsi xdeba,<br />

mevaxSe eSmakis sayvarel pirovnebad<br />

yalibdeba, xalxs simdidris mixedviT<br />

afasebs da adamianobas saerTod kargavs.<br />

imisaTvis, rom es da sxva msgavsi<br />

saxis harami mogebebi, xalxs lamazad<br />

moaCvenon, ityvian: `procentic vaWrobis<br />

erT-erTi saxeobaa~. rac haramis<br />

alalad miCnevas niSnavs da rwmenidan<br />

gamosvlis tolfasia.<br />

mevaxSeobis seniT Sepyrobili adamiani<br />

uzenaesi allahis SiSsac kargavs,<br />

sazogadoebis winaaRmdeg yovelgvari<br />

borotebis Cadenaze ukan ar ixevs da<br />

sikeTis keTebis, mowyalebis gacemisa<br />

da zeqaTis gadaxdis uarmyofelad gadaiqceva.<br />

mevaxSeebi wminda yuranSi sastikad<br />

arian gakritikebulni. sura `bayaras~<br />

275-e aiaTSi mevaxSeebis Sesaxeb nabrZanebia:<br />

`romelnic, mevaxSeobas ewevian,<br />

(aRdgomis dRes) ver aRsdgebian (sxvagvarad),<br />

Tu ara ise, rogorc aRsdgeba<br />

eSmakis SexebiT gagiJebuli. ai, es imis<br />

gamo, rom maT Tqves: `vaWroba xom igive<br />

mevaxSeobaa!~ allahma ki neba darTo<br />

vaWrobisa da akrZala mevaxSeoba. visac<br />

darigeba mouvida Tavisi RmerTisgan da<br />

Tavi aneba, misia rac uwin iyo: da saqme<br />

misi allahs ekuTvnis; xolo vinc daubrundes,<br />

egeni arian binadarni cecxlisa,<br />

sadac samudamod darCebian~.<br />

gamomdinare aqedan, yoveli muslimi<br />

morwmune valdebulia wminda yuranis<br />

TiToeul kanons daemorCilos.<br />

sanam is dRe dadgeba, rodesac iotisodena<br />

sikeTisa Tu borotebis sanacvlod<br />

mogvezRveba, sakuTari qcevebi unda vakontroloT<br />

da mxolod alali lukma<br />

mivirTvaT.<br />

yoveli WkuaTmyofeli adamiani<br />

valdebulia, yuranis kanonebis Sesabamisad<br />

icxovros. vinaidan TviT yurani,<br />

religia da sazogadoeba<br />

mevaxSeobis seniT Sepyrobili<br />

adamiani uzenaesi allahis<br />

SiSsac kargavs, sazogadoebis<br />

winaaRmdeg yovelgvari<br />

borotebis Cadenaze ukan ar<br />

ixevs da sikeTis keTebis,<br />

mowyalebis gacemisa da zeqa-<br />

Tis gadaxdis uarmyofelad<br />

gadaiqceva.<br />

Tavisi dogmebis dacviT cxovrebas gvibrZanebs,<br />

xolo eSmaki yuranis gareSe<br />

cxovrebisken mogviwodebs. saRad moazrovne<br />

adamiani, gonebas mouxmobs da<br />

gzaacdenilobas Tavs daaRwevs, agreTve<br />

gaiTavisebs im wminda aiaTs, romelic<br />

morwmuneebs gadarCenisken mouwodebs:<br />

`Tqven, romelTac irwmuneT! nu<br />

aiRebT procents, (miTumetes) ormagi<br />

sargebliT. maS, saTnoebdeT allahs,<br />

egeb gadarCeniln iqmneT Tqven!~ (sura<br />

ali imrani, aiaTi 130) ▀<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

13


eligia da sazogadoeba<br />

islamis mixedviT, samyaro allahis<br />

mieraa gaCenili, rac imas niSnavs, rom<br />

erT dRes mis (samyaros) arsebobasac<br />

wertili daesmeba. islamSi am movlenas<br />

anu samyaros dasasruls „yiameTi“ ewodeba.<br />

sxvanairad rom vTqvaT, yiameTi, es<br />

aris samyaros sikvdili. yvela zeciuri<br />

wigni gvamcnobs samyaros dasasrulis,<br />

imqveynad xelaxla gacocxlebisa da gankiTxvis<br />

Sesaxeb.<br />

yiameTis dajereba islamis rwmenis<br />

eqvsi pirobidan erT-erTia. imqveyniuri<br />

cxovreba yiameTiT daiwyeba, rasac Tanamimdevrulad<br />

mohyveba xelmeored gacocxleba,<br />

gankiTxva, adamianebis dayofa<br />

or jgufad (samoTxeSi an jojoxeTSi<br />

Semsvlelebi), morwmune da madliani<br />

xalxi samoTxeSi Seva, xolo urwmunoebi,<br />

orpirebi da codvilebi jojoxeTSi<br />

daimkvidreben adgils.<br />

amqveynad adamianebisTvis zogier-<br />

Ti ram ucnobia, maT Soris aris yiameTis<br />

mosvlis droc. Cven viciT, rom es erT<br />

dRes aucileblad moxdeba, Tumca ar<br />

viciT rodis.<br />

yuranSi allahi ase mimarTavs Suamavals:<br />

„(muhammed) Sen gekiTxebian<br />

saaT(qveynierebis aRsasruli)is Sesaxeb,<br />

Tu rodis iqneba igi..., uTxari: „ueWvelad<br />

(qveynierebis aRsasrulis) saaTis<br />

Sesaxeb codna, mxolod allahTanaa;“<br />

14 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

adam SanTaZe<br />

yiameTi<br />

`ras gaigeb, SesaZloa, yiameTi sul male<br />

moxdes.“ (yurani, sura ahzabi, aiaTi 63)<br />

erT dRes, jibril mTavarangelozi,<br />

adamianis formiT, muhammed SuamavalTan<br />

mivida da SeekiTxa, Tu ras niSnavda terminebi:<br />

„imani“, „islami “ da „ihsani“; rodesac<br />

Suamavalma samive maTgani ganmarta,<br />

jibril mTavarangelozma kidev erTi<br />

SekiTxva dausva: „rodis moxdeba yiame-<br />

Ti?“ razedac Suamavalma ase upasuxa: „am<br />

sakiTxTan dakavSirebiT mopasuxem kiTxvis<br />

damsmelze meti araferi icis“. amiT<br />

Suamavalma xazi gausva imas, rom jibril<br />

mTavarangelozis msgavsad, TviTonac ar<br />

icoda, Tu rodis dadgeboda yiameTi<br />

garda amisa, zemoTmoyvanil aiaTSi<br />

naTqvamia imis Sesaxebac, rom yiameTi<br />

SeiZleba sul male moxdes, amitom adamianebi<br />

saTanado mzadyofnaSi unda viyoT,<br />

iseTi grZnobiT unda vicxovroT, Ti-<br />

Tqosda es dRe xval dadgeba. Tuki yuranisa<br />

da sunneTis mixedviT vicxovrebT,<br />

CvenTvis saSiSi araferi iqneba, radganac<br />

yiameTis Semdeg, morwmune adamianTa<br />

samyofeli samoTxea, sadac samaradiso<br />

netareba elodebaT. amitom unda vicxovroT<br />

ise da vakeToT is, riTac samoTxes<br />

davimsaxurebT, xolo codvebis gamo allahs<br />

patieba SevTxovoT.<br />

urwmunoebs, rasakvirvelia, ar swamT


yiameTis Sesaxeb da ase amboben: „Cvens Tavze<br />

yiameTi ar mova“. yuranSi allahi maT<br />

ase afrTxilebs: „uarmyofelebma Tqves,<br />

yiameTi Cvenze ar movao. uTxari: `ara,<br />

Tqven rom ggoniaT arc isea, vficav allahs,<br />

vinc icis TvaliT uxilavis Sesaxeb,<br />

yiameTi Tqvenze aucileblad mova. verc<br />

zecaSi da verc xmeleTze cercvisodena<br />

simZimis sagnebic ki misgan ver gadarCeba.<br />

yovelive amaze ufro meti da ufro mcire<br />

rac arsebobs, yvelaferi naTladaa asaxuli<br />

wignSi.“ (sura sebe, aiaTi 3).<br />

allahi aris yovlisSemZle da yovlismcodne.<br />

samyaroSi yovelive arsebulis<br />

Sesaxeb naTladaa Cawerili wignSi,<br />

rogorc amas aiaTi gvamcnobs. Cven am wigns<br />

„levh-i maxfuzs” vuwodebT. aba, warmovidginoT,<br />

ramdeni informaciis dateva<br />

SeuZlia adamianebis mier Seqmnil, maxsovrobisTvis<br />

gankuTvnil myar diskebs, allahis<br />

gaCenili wigni `levh-i maxfuzi~ vin<br />

icis ramden rames inaxavs, CvenTvis cnobilsa<br />

Tu ucnobs...<br />

saerTod, yuranis mixedviT, xuTi ram<br />

adamianisTvis ucnobia, isini mxolod<br />

allahma icis, sura `loymanSi~ vkiTxulobT:<br />

,,yiameTis dro mxolod allahma icis,<br />

allahma icis rodis gawvimdeba, CanasaxSi<br />

arsebuli mxolod man icis (gogonaa Tu<br />

biWi), aravin icis, Tu ras moigebs xval da<br />

sad mokvdeba.”<br />

miuxedavad imisa, rom Suamavalma<br />

araferi gvamcno yiameTis drosTan dakav-<br />

SirebiT, man gangvimarta yiameTis moaxloebis<br />

didi da patara niSnebi,:<br />

yiameTis moaxloebis zogierTi patara<br />

niSani:<br />

1. adamianebi erTmaneTs maRali Senobebis<br />

keTebaSi Seejibrebian;<br />

2. mdinare evfrati daSreba da mis adgilas<br />

oqros aRmoaCenen;<br />

an;<br />

3. muslimebi erTmaneTs SeebrZolebi-<br />

4. islamis mecniereba Sesustdeba da<br />

ucodinroba moimatebs;<br />

5. miwisZvrebi gaxSirdeba;<br />

6. dro daaxlovdeba, dRe da Rame ga-<br />

Tanabrdeba;<br />

7. mkvlelobaTa ricxvi gaizrdeba,<br />

cilismwameblebi gamravldebian;<br />

8. meZavebi da msmelebi gamravldebian,<br />

qalebis ricxvi moimatebs, mamakacebis<br />

moiklebs.<br />

yiameTis didi niSnebi:<br />

muhammed Suamavalma brZana: „vidre<br />

es aTi ram ar ganxorcieldeba, yiameTi ar<br />

mova:<br />

1. dejjalis gamoCena - yiameTis moaxloebisas<br />

gamoCndeba erTi matyuara adamiani<br />

- dejjali, romelic islamisa da<br />

muslimanebis winaaRmdeg daiwyebs moqmedebas,<br />

dedamiwaze SuRlisa da borotebis<br />

gavrcelebas Seecdeba...<br />

2. duhanis (kvamlis) gamoCena - qveyanas<br />

moicavs raRac kvamli, romelic 40<br />

dRe-Ramis ganmavlobaSi darCeba, kvamlis<br />

Sedegad morwmuneebi surdoTi Sepyrobilebs,<br />

xolo urwmunoebi mTvralebs daemsgavsebian...<br />

3. dabbeTul arzis gamoCena - qveynad<br />

gamoCndeba raRac arseba, romelsac<br />

„xmeleTis cxovelsac“ uwodeben, yuranis<br />

mixedviT, es arseba adamianebs dauwyebs<br />

mowodebas, yuranis aiTebi ar irwmunoTo<br />

(sura nemli, aiaTi 82)<br />

4. mzis dasavleTidan amosvla - rodesac<br />

adamianebi dasavleTidan mzis<br />

amosvlas dainaxaven, rwmenas jgufurad<br />

miiReben, Tumca Tu manamde ar swamdaT,<br />

aRaraferi eSvelebaT.<br />

5. hazreTi isas CamobrZaneba<br />

6. iejuj mejujis gamoCena - amqveynad<br />

gamoCndeba ucnobi warmomavlobis adamianTa<br />

ori jgufi, romlebic dedamiwaze<br />

borotebis, ciliswamebis danergvas da<br />

WeSmariti sarwmunoebis Sesustebas Seecdebian.<br />

7.aRmosavleTSi, dasavleTsa da arabeTis<br />

naxevarkunZulze warmoiqmneba<br />

uzarmazari ormoebi (xmeleTis zedapiri<br />

Cavardeba).<br />

▀<br />

religia da sazogadoeba<br />

8. iemenidan wamova saSineli cecxli.“<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

15


istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

mamluqebs (arab. ﻙﻮﻠﻤﻣ „TeTri mona“)<br />

aramuslimuri warmoSobis, TeTrkanian,<br />

meomar monebs uwodebdnen. mamluqTa<br />

socialuri kategoria XI saukunis II<br />

naxevridan, egvipteSi gaZlierda, xolo<br />

XVIII saukunis dasawyisidan eraySi.<br />

egvipteSi mamluqTa istoria sul-<br />

Tan salah al-din ibn aiubis (1169-1193)<br />

saxelTanaa dakavSirebuli. pirvelad<br />

man daiwyo TeTrkaniani monebis, umTavresad<br />

Turqebisa da kavkasielebis didi<br />

raodenobiT SeZena, SeiaraRebul razmebSi<br />

Caricxva da dawinaureba. monobidan<br />

Tavdaxsnili, TanamdebobasTan erTad,<br />

msxvili miwis nakveTsac iRebda. ase<br />

gaCnda mamluqTa samxreT-feodaluri<br />

kasta, romelmac 1250 wels xelT igdo<br />

Zalaufleba. egviptes mamluqTa 2 dinastia<br />

ganagebda: bahrelTa (Turquli<br />

warmoSobisa, ganagebdnen 1250-1390) da<br />

burjelTa (kavkasielebi, romelTac<br />

zogadad Cerqezebs uwodebdnen, ganagebdnen<br />

1383-1517). saxelmwifos umaRlesi<br />

mbrZanebeli iyo sulTani. XIII-<br />

XIV saukuneebSi egvipte yvelaze Zlieri<br />

saxelmwifo iyo axlo aRmosavleTSi. mamluqebma<br />

warmatebiT moigeries TaTarmonRolTa<br />

Tavdasxmebi (ain-jaludis<br />

brZola 1260 wlis 3 seqtemberi), gandevnes<br />

jvarosnebi siria-palestinidan<br />

(1268). mamluqTa xanaSi moxda mmarTvelobis<br />

sistemis reorganizacia, gaumjobesda<br />

xelovnuri sarwyavi sistema,<br />

SeimCneoda kulturis, gansakuTrebiT<br />

mecnierebis aRmavloba.<br />

16 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

giorgi kamlaZe<br />

qarTveli<br />

mamluqebi<br />

mamluqebi saqarTvelodan<br />

1453 wels osmalebma konstantinepoli<br />

aiRes. Cerqez mamluqTa saxelmwifos<br />

safrTxe daemuqra, rac male realobad<br />

iqca. 1517 wels `faraonTa qveyana"<br />

portam daipyro. Semdeg egviptis mmarTvel<br />

faSasac stamboli niSnavda. yivCaR<br />

da Cerqez mamluqTa mmarTvelobisas<br />

mcire raodenobiT qarTveli mamluqebic<br />

iyvnen, magram sulTani arc erTi<br />

maTgani ar gamxdara. yvelaze maRali<br />

posti, romelic qarTvelebs ekavaT, amiras<br />

Tanamdeboba iyo. XVI s–mde saqarTveloSi<br />

tyveebiT vaWroba ar SeiniSneboda,<br />

magram dausrulebeli brZolebiT<br />

dasustebuli qveyana samefo samTavroebad<br />

daiSala, rasac XVI s–Si osmaleTis<br />

mier istoriuli mesxeTis dakaveba da<br />

misi axalcixis safaSod qceva mohyva. osmalebma<br />

Sav zRvaze gasasvleli Caketes<br />

da amiT, faqtobrivad saqarTvelo gare<br />

samyaros mowyda. usasxrod darCenilma<br />

qarTveli qristiani feodalebis nawilma<br />

yma–glexebiT vaWroba daiwyo. isini<br />

axalgazrdebs, saqarTvelos sxvadasxva<br />

kuTxidan itacebdnen da stambolis bazrebze<br />

hyidnen. Tavdapirvelad tyveebi<br />

Crd. kavkasiidan yirimSi gadahyavdaT.<br />

XVI s–is miwuruls evropeli avtorebi<br />

werdnen, rom egviptis mamluqTa Soris<br />

qarTvelebic iyvnen. XVII s–is evropel<br />

avtorTa da sxvaTa cnobebiT im dros,<br />

qarTvel Tavad-aznaurTa daxmarebiT,<br />

saqarTvelodan samidan xuTi aTasamde<br />

tyve gahyavdaT. Tu "mcire" ricxvs, sami


aTass aviRebT, gamodis, rom samSoblos<br />

saukuneSi samasi aTas axalgazrdas stacebdnen.<br />

XVI, XVII, XVIII s–ebisa da XIX s–is<br />

pirveli naxevris CaTvliT saqarTvelodan<br />

sul cota erTi milioni 13–14 wlis<br />

janmagari vaJi da lamazi gogona gaiyvanes.<br />

aqve unda gavixsenoT iranic, sadac<br />

mravlad iyo rogorc gadasaxlebuli<br />

(fereidani), ise sparseTis jarSi ZaliT<br />

Tu nebiT moxvedrili qarTvelebi.<br />

osmaleTis, rogorc centraluri,<br />

ise provinciuli elita yidulobda<br />

qarTvel axalgazrdebs, aswavlida maT<br />

cxenze jdomas, jiriTs, civi da cecxlsasroli<br />

iaraRis xmarebas da zrdidnen<br />

profesional samxedroebad. XVII saukunis<br />

meore naxevridan qarTvelebis raodenoba<br />

osmaleTis imperiaSi matulobs.<br />

es kargad Cans rogorc amave saukunis<br />

miwurulis, Turqi mogzauris, evlia<br />

Celebis naSromidan, ise osmaluri sagadasaxado<br />

reestrebidanac. XVII s–is<br />

osmaleTSi dadasturebulia eTnikuri<br />

solidarobis fenomeni. sxvadasxva qveynidan<br />

moxvedrili tyveebi erTmaneTisadmi<br />

garkveul solidarobas iCendnen,<br />

rac gamoixateboda sxva eTnikuri<br />

jgufebis winaaRmdeg Zalauflebisa da<br />

gavlenisaTvis brZolisas, urTierTmxardaWerasa<br />

da kavSirSi. erTi warmomavlobis<br />

`osmalo" moxeleebi da haramxanaSi<br />

moxvedrili qalebi, romelTac<br />

aerTianebdaT saerTo kultura, ena, faseulobebi<br />

gverdSi edgnen erTmaneTs.<br />

XVII-XVIII s–ebis osmaleTSi naTlad ikve-<br />

Teba "dasavlelTa" (balkaneTisa da aRm.<br />

evropis) da "aRmosavlelTa" (Cerqezebi,<br />

afxazebi,qarTvelebi) eTnikuri dajgufebebi.<br />

solidaroba SeimCneoda rogorc<br />

centrSi, aseve regionebSic.<br />

XVIII s–is damdegs vxedavT qarTvel<br />

amirebsa da begebs, anu beiebs. egviptis<br />

politikur asparezze maT Soris yvelaze<br />

warmatebuli muhamed beg katamiSi iyo,<br />

romelsac manamde arnaxuli Zalaufleba<br />

hqonda. katamiSi iyo pirveli qarTveli<br />

mamluqi, romelmac sakuTari saxli Seqmna.<br />

aseTi saxlebi mxolod Zalze cnobil<br />

pirebs hqondaT. solidarobis principidan<br />

gamomdinare aseTi saxlebi iqmneboda<br />

istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

ara naTesauri, aramed patronisadmi kuTvnilebis<br />

niSniT. patronebi yidulobdnen<br />

ymawvilebs da SvilebiviT zrdidnen. biWebic<br />

ZmebiviT izrdebodnen, Tumca Semdeg<br />

maT Soris orgulobac xdeboda. muhammed<br />

katamiSi SeTqmulebma 1736 wels mokles.<br />

egviptis momdevno mmarTveli kadzaRlis<br />

saxlis warmomadgeneli ibrahim<br />

qaTxuda iyo. Semdeg qveyanas ibrahim da<br />

ridvan qaTxudebis duumvirati ganagebda.<br />

ibrahim qaTxudasa da sxva qarTuli<br />

warmomavlobis mamluqTa Sesaxeb<br />

cnobebs gvawvdis cnobili levanteli<br />

mogzauri saviura luziniani wignSi "osmaleTis<br />

portas winaaRdmeg ali–beis<br />

ajanyebis istoria". es naSromi, el beg<br />

al–qabirs eZRvneba da 1783–84 ww–Si<br />

orjer gamoica londonSi, 1784 da 1789<br />

ww–Si berlinsa da peterburgSi, xolo<br />

1793 w–s TbilisSi. luzinianma mniSvnelovani<br />

da zogjer unikaluri cnobebi<br />

Semogvinaxa mamluqi begebis qarTuli<br />

warmomavlobis Sesaxeb, Tumca dasavleli<br />

mkvlevarebi mis cnobebs naklebad<br />

endobian. jein hasaveim, amerikelma mamluqologma<br />

vrceli naSromi miuZRvna<br />

qaTxudasa da kadzaRlis saxls, sadac<br />

ibrahims jer qarTvelad, bolos ki osmalod<br />

moixsniebs. prof. goCa jafariZem<br />

da amerikelma orientalistma kreseliusma<br />

mniSvnelovani wvlili Seitanes, rogorc<br />

luzinianis wignis, aseve qarTveli<br />

mamluqebis Sesaxeb swori Sexedulebebis<br />

Camoyalibebisa da popularizebis saqme-<br />

Si. ibrahim qaTxudam gza gauxsna qarTuli<br />

warmomavlobis mamluqebs egviptis<br />

mmarTvel elitaSi. is 1754 w. gardaicvala<br />

da mis Semdeg egviptes ganagebdnen<br />

kadzaRlis saxlis mamluqebi. maT Soris<br />

yvelaze mniSvnelovani ali beg al–qabiri<br />

(1768–72 ww.) iyo, romelic aujanyda<br />

osmaleTis portas, raTa egvipte damoukidebel<br />

saxelmwifod eqcia. man osmalo<br />

faSa gaaZeva egviptidan da osmaluri<br />

garnizonis Zala mniSvnelovnad Seasusta.<br />

ali beg al–qabiri afxazeTidan gaxldaT.<br />

danieli mogzauri, karsten niburi<br />

wers, rom misi mama, saxelad daviTi,<br />

mRvdeli iyo saqarTvelodan. ▀<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

17


istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

Zvirfaso muslimebo! islamis<br />

rjuli adamianis sulSi, grZnobebsa<br />

da saqcielSi yvelaze maRali zneobis<br />

Camnergavi da amave zneobis mudmivad<br />

masazrdoebeli religiaa. igi udides<br />

mniSvnelobas aniWebs sazogadoebis<br />

Camoyalibebasa da erTmaneTis mimarT<br />

keTilmezoblur damokidebulebas. yoveli<br />

keTili qmedebis mizezi adamianSi<br />

arsebuli rwmenaa, romelic mas Tavis<br />

gamCenTan akavSirebs. morwmunes Tavisi<br />

gamCeni uyvars da Tan eSinia misi risxvisa<br />

da sasjelis.<br />

yvela adamiani, visac wilad xvda<br />

bedniereba, ziareboda udidesi gamCenis-allahis<br />

rwmenas, valdebulia, Seasrulos<br />

misive brZanebebi da moeridos<br />

akrZaluls, romelTa Soris erT-erTi<br />

Woriknobaa. Woriknoba niSnavs sxva<br />

adamianis arasasurvel formaSi moxseniebas,<br />

dabezRebas, dacinvas, ciliswamebas<br />

ama Tu im pirovnebaSi arsebuli<br />

fizikur naklovnebebze Tu mouwonar<br />

saqcielze saxalxod saubars.<br />

erTmaneTisadmi ganawyenebis,<br />

mtrobisa da SuRlis gamomwvevi mizezi<br />

Woriknobaa. is aris mravali ojaxis<br />

18 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

mufTi: jemal paqsaZe<br />

Woriknoba da misi<br />

uaryofiTi mxareebi<br />

umizezod dangrevis, mezoblebisa da<br />

megobrebis mtrad gadakidebis mizezi.<br />

Woriknobis safuZveli ki Suri da<br />

borotebaa, romelic miznad isaxavs<br />

Seuracxyos sxvisi Rirseba, gaanadguros<br />

sxvisi qoneba, Tanamdeboba da avtoriteti.<br />

ebu hureira aseT hadiss gadmogvcems:<br />

`wminda Suamavalma Tavis megobrebs<br />

hkiTxa:<br />

- iciT Tu ara, ra aris Woriknoba<br />

(RibeTi )?<br />

- allahma da Suamavlma ufro ukeT<br />

ician.- miuges maT<br />

- Woriknoba sulieri Zmis ise moxsenebaa,<br />

romelic am ukanasknelisTvis miuRebeli<br />

da mouwonaria. Tu es Tviseba<br />

masSi arsebobs, maSin misi gamomzeureba<br />

Woriknobaa da Tu ar arsebobs, maSin mas<br />

cili daswame, es ki Woriknobis ufro<br />

mZime formaa.- brZana Suamavalma.<br />

Zvirfaso muslimebo! ReibeTi anu<br />

Woriknoba ise, rogorc eniT, aseve<br />

SesaZlebelia guliT, TvaliT, Tval-


warbis moZraobiT, werilobiTa da sxvadasxva<br />

formis qmedebebiT gakeTdes,<br />

CamoTvlilTagan romeli formac unda<br />

iyos, Tu is gamiznulia sxvis dasamcireblad,<br />

ama Tu im saqcielis dasacinad<br />

da dasabezReblad, Woriknobad miiCneva<br />

da haramia.<br />

gamCeni allahi wminda yuranSi ase<br />

brZanebs: `morwmuneno, ganerideT eWv-<br />

Tagan mravals, imitom, rom zogi eWvi<br />

didi codvaa, erTmaneTis naklovanebebs<br />

nu moZebniT da nurc erTmaneTs daabez-<br />

RebT zurgs ukan. Tqvengan romelimes<br />

esiamovneba Wamos mkvdari Zmis xorci?<br />

xom SegezizRaT? geSinodeT allahisa,<br />

ueWvelad allahi Semwyalebeli da Sembralebelia.<br />

“(sura hujuraTi, aiaTi 12) sxva<br />

aiaTSi ki naTqvamia: `vai, yvela imaT,<br />

vinc adamianebs zurgs ukan kilavs. da<br />

sxvadasxva moZraobebiT masxrad igdeben.”<br />

(sura humeze, aiaTi 1)<br />

Tu mezobeli mezobelze ganawyenebulia,<br />

amaSi mTavari brali Woriknobas<br />

miuZRvis. sazogadoebaSi arsebuli yvela<br />

saxis uTanxmoebis, danaSaulisa da<br />

warumateblobis mizezic Woriknobaa.<br />

Suamavali ase brZanebs: `eniT morwmuneno,<br />

magram gulebSi rwmenis armqone<br />

sazogadoebav! frTxilad iyaviT, muslimanebi<br />

ar daabezRoT, maT farul<br />

mxareebs nu dauwyebT kvleva-Ziebas,<br />

vinc rjuliT Zmis faruli mxareebis<br />

kvleva-Ziebasa da gamoaSkaravebas Seecdeba,<br />

allahi mis farul mxareebsac<br />

saaSkaraoze gamoitans, da Tu allahma<br />

moisurva vinmes faruli mxaris saaSkaraoze<br />

gamotana, misive ojaxSi gaawbilebs.”<br />

(ebu daud Tirmizi t5 gv30)<br />

sxva hadisSi asea nabrZanebi: `roca<br />

cad avmaRldi, erT-erTi xalxis gverdiT<br />

gaviare, isini spilenZis frCxilebiT<br />

saxesa da mkerds ixokavdnen.<br />

jibrils vkiTxe, Tu vin iyvnen isini?<br />

man mipasuxa, eseni adamianis xorcis<br />

mWamelni ariano, anu Woriknebi, romlebic<br />

xalxis namussa da Rirsebas<br />

Seuracxyofdnen.”<br />

wminda Suamavali ase brZanebs: `mas,<br />

istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

vinc Tavisi sulieri Zmis Rirsebisa da<br />

namusis dacvis mizniT Woriknobas win<br />

aRudgeba, uzenaesi allahi saiqioSi<br />

jojoxeTisgan gadaarCens~.<br />

miuxedavad imisa, rom Woriknoba<br />

Zalian mZime codvaa, arsebobs 5 mdgomareoba,<br />

romlis drosac ama Tu im pirovnebis<br />

Sesaxeb gamoxatuli azri Woriknobad<br />

ar iTvleba.<br />

1. aramtkice rwmenis mqonis, allahisa<br />

da Suamavalis aSkarad mowinaaRmdegis,<br />

WeSmarit gzas acdenilis,<br />

codvilisa da mCagvrelis saqcielis<br />

gamoaSkaraveba Woriknoba ar aris, vinaidan<br />

Suamavali ase brZanebs: `WeSmaritebis<br />

gzas acdenilis Sesaxeb saubari<br />

Woriknoba ar aris~.<br />

2. cudi qcevisa da SeTqmulebebis<br />

mowmis adgilebis gamoaSkaraveba muslimebis<br />

gadarCenisTvis.<br />

3. im pirovnebis gamoaSkaraveba, romelic<br />

yovelgvar cuds Cadis.<br />

4. swavlulisTvis codnis miRebis<br />

mizniT SekiTxvis dasma.<br />

5. pirovnebis moxseneba ama Tu im<br />

naklovanebiT, radgan sxvagvarad SeuZlebelia<br />

misi vinaobis dadgena. magali-<br />

Tad, maRali, dabali, brma, koWli, WaRara<br />

da sxva.<br />

Zvirfaso morwmuneebo, cud Cveva-<br />

Tagan yvelaze uaress Woriknobas ganveridoT,<br />

Tu vinmes vawyenineT, misgan<br />

patieba viTxovoT, allahis winaSe movinanioT.<br />

Tu sicoxlis manZilze sul<br />

sxva vabezReT da sxvisi naklovanebebi<br />

vilaparkeT, xelSi codvebis meti araferi<br />

SegvrCeba, Wkviani adamiani Tavis<br />

naklovanebebze fiqrSi, sxvaze saWoraod<br />

dros ver ipovis.<br />

wminda Suamavali brZanebs:<br />

`muslimano! enas mouare, ojaxs<br />

mixede, Cadenili codvebi tiriliT<br />

moinanie, patieba iTxove.~ uzenaesma<br />

allahma mogvitevos Cveni codvebi! amin.!▀<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

19


istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

cnobilma amerikelma fotoreportiorma,<br />

an ufro sworad rom vTqvaT,<br />

paparacma nikola qviinma islami miiRo.<br />

is narkotikebiT movaWre mSoblebis<br />

ojaxSi daibada. qviinis deda am<br />

ukanono saqmianobis gamo daapatimres<br />

da 30 weli miusajes. amis Semdeg nikola<br />

qviini, ufros ZmasTan erTad, biZas<br />

miaSviles. aq mas cxovreba Zalian mZime<br />

pirobebSi uwevda. is yovel kvira dRes<br />

eklesiaSi dadioda da ase grZeldeboda<br />

17 wlis ganmavlobaSi. rodesac mas<br />

17 weli Seusrulda, erT-erT korpusSi<br />

bina daiqirava da damoukideblad daiwyo<br />

cxovreba, Tan swavlobda, Tan mu-<br />

Saobda da qiras ixdida. qviini, pirvel<br />

xanebSi, foto studiaSi vizaJistad mu-<br />

Saobda da dros fotoebis gadaRebasac<br />

uTmobda. sxva qalaqebSi fotostudiebis<br />

gaxsnamde, zustad xuTi weli, qalaqqalaq<br />

daxetialobda. roca mixvda, rom<br />

xetialma Zalian daRala, dalasSi dabrunda.<br />

aq man studia Seqmna da erT-erT<br />

20 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - - Tebervali<br />

uSangi bolqvaZe<br />

cnobilma amerikelma<br />

fotoreportiorma<br />

islami<br />

miiRo<br />

cnobili sastumros barSi, popularuli<br />

pirebis wveulebebze Tavisi profesiuli<br />

samuSao gaagrZela.<br />

qviinTan erTad msoflioSi cnobili<br />

fotoreportiorebi Justin Timberlaiqi,<br />

ouen vilsoni, da qeiT hudsonic<br />

iyvnen. qviins saSualeba eZleoda maTTan<br />

erTad Zalian bevri cnobili fexbur-<br />

Telisa da pop-varskvlavisTvis gadaeRo<br />

fotoebi. droTa ganmavlobaSi man<br />

im klubebsa da garTobis centrebSic<br />

daiwyo fotoebis gadaReba, sadac cnobili<br />

pirovnebebi xSirad ikribebodnen.<br />

mis mier gadaRebuli fotoebi dalasis<br />

yovelkvireul Jurnal-gazeTebSi<br />

qveyndeboda. mTel msoflioSi cnobil<br />

Jurnal `vogSi~ fotoebis gamoqveynebam<br />

mas ufro gauTqva saxeli da samegobro<br />

wre mniSvnelovnad gauzarda. `amis<br />

Semdeg popularuli pirebis nebismier<br />

wveulebaze SemeZlo wasvla da yvelgan<br />

ufro met megobars viZendi, metismetad<br />

dekoltirebul tansacmels vicvamdi,


didi raodenobiT makiaJs vikeTebdi.<br />

Zalian popularuli gavxdi, ukve yvela<br />

CemTan iRebda samaxsovro fotoebs da<br />

feisbuqSi aqveynebdnen. mec sul gar-<br />

Tobaze vfiqrobdi da cxovrebaSi mxolod<br />

erTi vinme, sakuTari `me~ mainteresebda<br />

~.-sinanuliT ixsenebs qviini.<br />

`drois gasvlasTan erTad mousvenroba<br />

dameufla, ukve vamCnevdi, rom<br />

profesiam cxovreba da gansakuTrebiT<br />

suli Semiwuxa, is dReebi Cemi cxovrebis<br />

yvelaze cudi periodi iyo.<br />

erT dRes TimberleiqTan erTad<br />

wveulebaze wavedi, uamravma xalxma<br />

Cems irgvliv Tavi moiyara. sami foto<br />

gadaviRe, aparati Camovixseni da vTqvi:<br />

`meti aRar SemiZlia~, Tavs Zalian<br />

cudad vgrZnobdi. ukve fotoaparatebis<br />

Cxakunis xmac ki cudad mxdida. amis<br />

Semdeg daviwye fiqri imaze, Tu ra iyo<br />

cxovrebaSi lamazi da garSemomyofTa<br />

sakeTildReod ras vakeTebdi? pasuxi<br />

martivia: `arafers~, mxolod garTobis<br />

moyvaruli da moqeife adamianebis<br />

fotoebs viRebdi. islams iuTubis wyalobiT<br />

gavecani.<br />

im Ramis wveulebis Semdeg, saku-<br />

Tar Tavs vkiTxe: `vin var me? ras warmovadgen?<br />

am qveyanas ratom movevline?~<br />

Ramis klubebSi xmamaRali musika da<br />

xmauriani garTobis yiJini yurSi Camesmoda,<br />

Zils mifrTxobda. ai, maSin saku-<br />

Tar Tavs isev vkiTxe: `ras etyvi diad<br />

RmerTs, rodesac iZulebuli gaxdebi,<br />

rom mas angariSi Caabaro? vaime, Rmer-<br />

To, risi axsna SemiZlia, vwuxvar Rmer-<br />

To, magram Zalian dakavebuli viyavi.<br />

garTobisa da cekva-TamaSis gamo, Senze<br />

fiqris dro ar mrCeboda. arc vinmes<br />

daxmarebis dro mqonda~.<br />

swored maSin, rodesac aseTi fiqrebiT<br />

viyavi garTuli, erTma amxanagma<br />

gamiziara video da mirCia meyurebina.<br />

es texaseli gamuslimebuli<br />

mRvdlis, iusuf estesis gamosvla iyo.<br />

is ambobda: ` rodesac diliT viRviZeb,<br />

ukve sicocxlis mniSvnelobas ukeT<br />

istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

vgrZnob~. qviini ixsenebs: `eh, rom icodeT,<br />

misi sityvebi raoden sasiamovnod<br />

Camesma yurSi, amis Semdeg samuSaodan<br />

dabrunebisTanave, internets vrTavdi,<br />

mzis amosvlamde saintereso videoebs<br />

veZebdi da iseT adamianebs vusmendi,<br />

romlebmac islami miiRes. maTgan erTerTi<br />

iusuf islami gaxldaT. iusuf islamisa<br />

da Cemi gamuslimebis mizezebi<br />

Zalian hgavs erTmaneTs. vaime, Rmer-<br />

To! bolos vipove, rasac veZebdi. kargad<br />

maxsendeba, Tu rogor miTxra Cemma<br />

axlo megobarma (axla ukve Cemma qmarma):<br />

`vin arian is adamianebi, romlebsac<br />

Sen moswonxar? rogori pirovnebebi<br />

arian? isinic xom iseTive adamianebi<br />

arian, rogoric Sen. cxovrebaSi mxolod<br />

sakuTar Tavze fiqroben da sxva<br />

raime ideebi ar gaaCniaT~. es sityvebi<br />

gulze Zalian mwared momxvda. Tumca<br />

gardatexis periodSi is amxanagi yvelaze<br />

metad damexmara. erT dRes, Cems<br />

saxlTan axlos, axalgamuslimebul-<br />

TaTvis daniSnul gakveTilebze mindoda<br />

daswreba. karadaSi Sevixede, mindoda<br />

gakveTilze wasasvlelad saTanado<br />

tansacmeli amerCia. ai, maSin ki gadavirie.<br />

dekoltirebuli da viwro jinsis<br />

Sarvlebis garda, araferi mebada.<br />

tirili daviwye. ra cudi cxovrebiT<br />

vcxovrobdi. udidesi sircxvilis grZnobiT,<br />

tansacmlis gadayra daviwye da<br />

bolos 2007 wlis aprilSi qelimei SehadeTi<br />

warmovTqvi da muslimi gavxdi~.<br />

qviini gamuslimebis Semdeg yovelTvis<br />

irCevda samuSao sferoebsa da<br />

adgilebs. Zvel megobrebTan kavSirebi<br />

ar gauwyvetia, Tumca maTTan erTad<br />

gasarTob klubebsa da kafe-barebSi<br />

aRar dadis. daqorwinda. qmris mSoblebis<br />

gasacnobad, iordaniaSi wasvlisas,<br />

Tavsafari daixura. TavsafriT sazogadoebaSi<br />

yofna mas sulier simSvides<br />

aZlevs. dalasSi dabrunebisas zogjer<br />

skolebSic dadis da islamis Sesaxeb<br />

gakveTilebs atarebs. ▀<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

21


istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

wminda<br />

ismaili<br />

is miekuTvneba im SuamavalTa ricx- ricx- aRsruleba gaagrZela. pirveli, rac<br />

vs, romelTa saxelebic yuranSia moxse- gaakeTa, iyo is, rom qaabas farda Caniebuli.<br />

mas `zebihullah~ic ewodeba, moafara. uzenaesma allahma mas Suamav-<br />

rac allahis msxverplSesawiravs niSloba uboZa. is, jurhumisa da amaliqas<br />

navs. ismaili gaxda jurhumis tomis Su- tomebTan erTad, iemenis tomebis_meamavali.<br />

es tomi iemenidan wamovida da ribisa da hadranmevis mxareebis Suamav-<br />

hijazis mxareSi dasaxlda. sityva `isladac iqna movlenili. wminda ismaili<br />

maili~ allahis morCils niSnavs. misi maT erTi RmerTis rwmenisken ormocd-<br />

Sesatyvisi ivriTze ismuelia.<br />

aaTi wlis ganmavlobaSi uqadagebda.<br />

wminda ismaili jurhumielebis Tumca misi Zalian cota vinmem irwmu-<br />

bavSvebTan erTad gaizarda. maTgan isna. ismaili movaleobas moTminebiTa da<br />

ris srola iswavla. axalgazrdobaSi Seupovrad asrulebda.<br />

amas Zalian kargad akeTebda.<br />

is, rom wminda ismaili sakuTari<br />

mamis gardacvalebis Semdeg, is- sityvis, namazis Sesrulebisa da zeqamailma<br />

hajobis RvTismsaxurebis Tis gadaxdis erTguli, allahis winSe<br />

22 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali


kmayofilebis mompovebeli Suamavali<br />

iyo, aiaTSi asea nabrZanebi:<br />

`wignSi ismailic axsene, radgan is<br />

samarTliani nebi da Suamavali iyo. is<br />

Tavis mimdevrebs namazis Sesrulebas<br />

da zeqaTis gadaxdas ubrZanebda. aseve<br />

igi iyo adamiani, romlisganac RmerTic<br />

kmayofilia.~ (sura meriemi, iaTi 54, 55)<br />

saswaulebi<br />

1. ekliani nakveTis mwvane mindvrad<br />

gadaqceva;<br />

2. unayofo cxvrebma, misi vedrebis<br />

wyalobiT, rZe moiwveles, xolo<br />

maTi matyli ZafiviT gaxda;<br />

3. misi vedrebis wyalobiT sila<br />

fqvilad iqca;<br />

4. zemzemi mis gamo gaCnda da gankiTxvis<br />

dRemde iarsebebs.<br />

is iyo Zalian momTmeni, sulgrZeli<br />

da RvTis morCili Suamavali.<br />

RmerTis imedad yofna, morCileba<br />

da hajoba<br />

rogorc ki RmerTis imedad yofnas,<br />

morCilebasa da hajobas axseneb, pirveli,<br />

vinc gagaxsendeba, ibrahimi da misi<br />

Svili ismailia, radgan hajoba is RvTismsaxurebaa,<br />

romelic maTi gulwrfeli<br />

qmedebis Sedegad warmoiSva da qveynierebis<br />

aRsasrulamde gagrZeldeba.<br />

RmerTis imedi (morCileba) leqsikurad<br />

dayrdnobas, ndobas, rwmunebis<br />

micemasa da rwmunebulze mindobas niSnavs.<br />

aiaTebSi asea nabrZanebi:<br />

`morwmuneni mxolod allahis ime-<br />

istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

dad unda iyvnen!~ (sura ibrahimi, aiaTi 11;<br />

sura Tevbe, aiaTi 51)<br />

`Tu morwmuneni xarT, mxolod allahis<br />

imedi gqondeT!~ (sura maide, aiaTi 23)<br />

ُ� ُ � ْ � َ � َ � ُ �َ� ِ ّٰ�ا �َ� َ� ْ�َّכ َ �َ� َ � ْ� َ � َ و<br />

`visac allahis imedi aqvs, allahi<br />

misTvis sakmarisia!~ (sura talayi, aiaTi 3)<br />

hadisSi ki nabrZanebia:<br />

`Tuki Tqven allahis imedad iqnebiT,<br />

iseve giboZebT sarCos, rogorc Citebs,<br />

romlebic diliT mSieri gamodian<br />

da saRamos maZRarni brundebian!~ (Tirmizi,<br />

zuhdi, 33)<br />

uzenaesi allahi ase brZanebs:<br />

`yovelgvari saqmis Sesaxeb (upirvelesad)<br />

maT (morwmuneebs) moeTaTbire!<br />

konsultaciis Semdeg, gadawyvetilebas<br />

rom miiReb da ganizraxav, (mxolod)<br />

allahis imedi iqonie!~ (sura ali-imrani,<br />

aiaTi 159)<br />

uzenaesma RmerTma yvelaferi yvelaze<br />

lamazi formiT gaaCina da sistemaSi<br />

moiyvana. am sistemis moqmedeba<br />

kanonebTanaa dakavSirebuli. saWiroa,<br />

mis dawesebul kanonebsa da wesebs davemorCiloT,<br />

zomebi miviRoT da allahis<br />

Zalas SevefaroT. magram allahi Tu<br />

isurvebs, bunebrivis garda, sxva kanonebsac<br />

gaatarebs. ase rom:<br />

wminda adami_miwisgan, misi coli<br />

eva ki_adamis sxeulisgan Seqmna.<br />

kanonis Sesabamisad, adamianebi<br />

qorwindebian da ise mravldebian. mxolod<br />

wminda isa, am wesidan gamonaklisis<br />

saxiT, mamis gareSe, wminda mariami-<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

23


istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

sgan gaaCina.<br />

wminda ibrahimi nemrudis cecxlSi<br />

ar daiwva. uzenaesma allahma cecxls<br />

ubrZana: `cecxlo! ibrahimisTvis grili<br />

da usafrTxo gaxdi!~<br />

wminda musas kverTxis SexebiT, zRva<br />

Suaze gaupo da meore napirze gasavleli<br />

gza gauxsna. is da misi tomi faraonis<br />

tiraniisgan ixsna.<br />

wminda uzeirs asi weli eZina, ise<br />

iyo, rogorc mkvdari; am xnis ganmavlobaSi,<br />

mis TavTan dadebuli saWmeli<br />

gafuWebisgan daicva, misi mkvdari<br />

viri, masTan erTad, xelaxla<br />

gaacocxla.<br />

gamoqvabulis megobrebi<br />

(ashabi qehfi) da maTi ZaRli<br />

`yitmiri~ samasi wlis ganmavlobaSi<br />

daaZina, sakvebisa<br />

da wylis gareSe<br />

arsebobis saSualeba<br />

misca.<br />

Tu udidesi Rmer-<br />

Ti isurvebs, adamiani<br />

wyalze gaivlis, haerSi<br />

frTebis gareSe gafrindeba.<br />

bevr rames TvalisTvis<br />

uxilavs xdis, magram<br />

gulebs sakuTari naTeliT<br />

gaanaTebs da sulieri Tvalis<br />

mdgomareobaSi mohyavs. amgvarad,<br />

guli guls aCvenebs imas, rasac Tvali<br />

ver xedavs.<br />

yuradReba unda mivaqcioT imas,<br />

rom:<br />

wminda ibrahimis cecxlSi dauwvelobis<br />

magaliTad aReba da viRacis mier<br />

sakuTar Tavze analogiuri Sedegis lodini,<br />

umecreba iqneba.<br />

mevlana am sakiTxs ase ganmartavs:<br />

`allahis gzaze cecxlSi Sesvla<br />

arsebobs. magram cecxlSi Sesvlamde<br />

unda gamoarkvio, ibrahimis Tviseba gaxasiaTebs<br />

Tu ara! vinaidan cecxli Sen<br />

24 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

ki ara, ibrahimisnairebs cnobs da ar<br />

wvavs!~<br />

mokled, adamianis mxridan saku-<br />

Tari Tavis srulyofilad CaTvla da<br />

allahis megobrebTan Sedareba aSkara<br />

umecrebaa. aseT pirovnebas, savalalo<br />

dasasrulis meti, araferi elodeba.<br />

Cveni movaleobaa, SesaZleblobebis<br />

farglebSi zomebi miviRoT, gamosavali<br />

movZebnoT da sabolood allahis imediT<br />

aRvsilni, mas SevefaroT!<br />

mcdelobis gareSe RmerTis imedad<br />

yofna allahis Suamavalma akrZala:<br />

erTma beduinma hkiTxa:<br />

`allahis Suamavalo!<br />

aqlemi davaba Tu RmerTis<br />

imedad davtovo?~<br />

Suamavalma upasuxa:<br />

`aqlemi daabi,<br />

RmerTis imedi amis Semdeg<br />

gqondes!~ (Tirmizi,<br />

qiameT, 60 )<br />

xalifa omers ar<br />

undoda armia damaskoSi<br />

Seeyvana, radgan iq epidemia<br />

iyo gavrcelebuli.<br />

meTaurma abu ubeide ibn el<br />

jerrahma hkiTxa:<br />

`xalifav! allahis bedisweras<br />

gaurbixar?~<br />

wminda omerma upasuxa:<br />

`diax, Cven allahis erTi bedisweridan<br />

meorisken gavrbivarT!~ (ix.<br />

muslimi, selami, 99)<br />

wminda hadisSi nabrZanebia:<br />

`Tu Tqven gaigonebT, rom sadme Savi<br />

Wiria gavrcelebuli, iq ar waxvideT!~<br />

(muslimi, selami, 100)<br />

orive samyaroSi morwmunis damxmare<br />

allahia. vinc allahis imedad iqneba,<br />

is misTvis sakmarisia. Tundac pirov-


neba da Tundac sazogadoeba simSvidesa<br />

Tu bednierebas mxolod RmerTTan dabrunebiT,<br />

misTvis daxmarebis TxovniT<br />

da masze mindobiT moipovebs.<br />

morCilebis arabuli Sesatyvisia_<br />

`TeslimieTi~, romelic momdinareobs<br />

sityvidan `selime~, rac qedis moxras,<br />

Tavs damtydari movlenebis protestis<br />

gareSe miRebasa da samSvidobos gasvlas<br />

niSnavs.<br />

swored, ibrahimze, romelsac gul-<br />

Si allahis garda sxva aravisze fiqrobda,<br />

angelozebma Tqves:<br />

`RmerTo! ibrahims Svili hyavs,<br />

suli da qoneba aqvs! Seni megobari<br />

rogor SeiZleba iyos?!~<br />

uzenaesma allahmac mas<br />

qonebiT, SviliTa da suliT<br />

gamocda mouwyo da<br />

angelozebs aCvena, rom<br />

is sruliad iyo masze<br />

mindobili. am mor-<br />

Cilebisa da ndobis wyalobiT<br />

suls, qonebasa<br />

da Svils udidesi Rmer-<br />

Tis gzaze misTvis aravi-<br />

Tari dabrkoleba ar Seuqmnia,<br />

radgan ibrahimis ena<br />

misi gulis Tarjimani iyo da<br />

mudam ambobda:’ `viqmen muslimi<br />

(morCili) samyaroTa Rmer-<br />

Tisa!~ (sura bayara, aiaTi 131)<br />

es gamocdebi da maTi Sedegebi<br />

yvela morwmunisTvis magaliTad<br />

unda iqces.<br />

hajoba, wminda ibrahimisa da ismailis<br />

mxridan RmerTis imedis qonisa da<br />

morCilebis simboloa. is adamians adamianuri<br />

Tvisebebisgan aTavisuflebs<br />

da sulierebis klimatSi, morCilebiTa<br />

da gamCenisadmi ndobiT Sehyavs. hajoba<br />

RmerTis siyvaruliT aRvsili gulis<br />

mona-msaxureobrivi movaleobaa.<br />

rodesac hajobis RvTismsaxurebisas<br />

adamiani ihrams Caicvams, amqveyniurobisgan<br />

savsebiT Tavisufldeba da misi<br />

istoriis furclebi da cnobili adamianebi<br />

guli mxolod RmerTisadmi vedrebiTaa<br />

dakavebuli. amgvarad, adamiani sruli<br />

ndobiT gamCenzea mijaWvuli. amis Sesaxeb<br />

uzenaesi allahi yuranSi brZanebs:<br />

`hajoba (dro) gansazRvrul Tveeb-<br />

Sia. am mdgomareobaSi man, vinc am Tveeb-<br />

Si (ihrams Caicvams da mizans daisaxavs)<br />

hajobas (TavisTvis) farZad gaxdis,<br />

unda icodes, rom hajobisas qalTan miaxloeba,<br />

codvis Cadena da Cxubi ar arsebobs.<br />

Tqven, sikeTis saxeliT rasac<br />

akeTebT, allahma icis... (TqvenTvis<br />

mgzavrobisas saWiro) sagzali, usafrTxo,<br />

yvelaze sasikeTo sagzali<br />

RvTismoSiSobaa. visac Wkua gaqvT,<br />

(mxolod) Cemi geSinodeT da<br />

gafrTxildiT!~ (sura bayara,<br />

aiaTi 197)<br />

aqedan Cans, rom,<br />

roca adamians ihrami<br />

acvia, erTi balaxis<br />

mogleja, erTi Tmis<br />

bewvis amoZrobac ki<br />

ar SeiZleba. nadiroba,<br />

sqesobrivi kavSiri,<br />

RmerTis brZanebebisa da<br />

akrZalvebis mimarT daumorCilebloba<br />

da Cxubi ar<br />

SeiZleba. imis gamo, rom isini<br />

RmerTis mieraa gaCenili,<br />

yvela arsebisadmi, gulisxmiereba<br />

unda gamoviCinoT.<br />

hajobis RvTismsaxurebac gviCvenebs,<br />

rom codvebis miteveba mxolod<br />

vedrebis, RmerTis imedad yofnisa<br />

da masze mindobis Semdeg Sesrulebuli<br />

RvTismsaxurebebis madliT ganxorcieldeba.<br />

RmerTo Cveno! wilad gvargune bedniereba,<br />

Sendami usazRvro ndobiTa<br />

da morCilebiT ganmsWvalulebma vicxovroT!<br />

mxolod Sen gaxdi Cveni Tav-<br />

Sesafari! wilad gvargune mgrZnobiare<br />

guliT hajobis Sesrulebis bedniereba!<br />

▀<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

25


RvTismsaxurebis wesebi islamSi (ilmihali)<br />

ratom sruldeba namazi<br />

mxolod arabul enaze?<br />

cnobilia, rom muslimi namazs arabul<br />

enaze asrulebs. surebi yuranidan<br />

da gansazRvruli vedrebebi namazSi<br />

aseve arabul enaze ikiTxeba. ara marto<br />

arabebi, aramed sxva xalxebis warmomadgenlebic<br />

im SemTxvevaSic ki, Tu maT<br />

erTi arabuli sityvis mniSvnelobac<br />

ki ar ician, namazs arabul enaze asruleben.<br />

ase moewyo jer kidev allahis<br />

Suamavlis sicocxleSi da ase movida<br />

Cvenamde, imisgan damoukideblad, Tu<br />

romelia muslimanis ena da erovneba.<br />

SeiZleba mogveCvenos, rom Tu adamiani<br />

gamCens mSobliur, ufro gasageb<br />

enaze mimarTavs, es misTvis ukeTesi iqneba.<br />

maSin mTeli msoflios yvela mus-<br />

26 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - - Tebervali<br />

limani namazs Tavis enaze Seasrulebda.<br />

pirveli, arsebobs amis sulieri<br />

mizezi. yuranSi (ahzabi, aiaTi 5) wminda<br />

Suamavlis colebi `yvela marTmorwmunis<br />

dedebad~ arian wodebulni. isini<br />

arabul enaze saubrobdnen, amitom maTi<br />

ena yvela muslimisTvis mSobliuria da<br />

namazis Sesruleba `mSobliur~ enaze<br />

logikuria.<br />

es argumenti, SesaZloa, yvelas ver<br />

daarwmunebs. ufro Zlier mtkicebulebas,<br />

SesaZlebelia, warmoadgendes is,<br />

rom yurani uzenaesi allahis sityvaa.<br />

yuranSi nabrZanebia, rom misi kiTxva<br />

madlia. sulieri TvalsazrisiTac es


naTel mtkicebulebas warmoadgens.<br />

morwmune kiTxulobs ra gamCenis mier<br />

zegardmovlenil wminda wigns, mas uaxlovdeba.<br />

gamCenis sityva rogorc gamtari,<br />

romelSic eleqtruli deni gadis,<br />

misken mimavali gzaa. gza uzenaesi gam-<br />

Cenisken_nebismieri adamianis mTavari<br />

mizania. RvTiuri sityva arabul enaze<br />

gardmovlinda. rogori kargic unda<br />

iyos Targmani, is mainc adamianis sityvad<br />

darCeba da am saxiT ver SeZlebs sulier<br />

gzaze gamcileblis movaleobis<br />

Sesrulebas.<br />

imaT, visTvisac ufro ubralo da<br />

naTeli mizezebia saWiro, SegaxsenebT,<br />

rom namazsa da vedrebas Soris arsebobs<br />

arsebiTi sxvaoba. vedrebaSi muslims,<br />

romelic gamCens mimarTavs, SeuZlia<br />

iTxovos rac unda da ra enazec unda,<br />

nebismier mdgomareobaSi, anu, aravis<br />

SeuZlia miuTiTos mas, rogor da ra iTxovos.<br />

vedrebisgan gansxvavebiT, namazi<br />

koleqtiur xasiaTs atarebs. koleqtiuri<br />

namazis Sesrulebis dros daculi<br />

unda iyos yvela monawilis survilebi<br />

da moTxovnilebebi. allahis Suamavlis<br />

sunneTSi aris miTiTeba imaze, rom koleqtiuroba<br />

namazis principad gvevlineba.<br />

upiratesoba yovelTvis koleqtiur<br />

namazs unda mieces. orma muslimanmac<br />

ki namazi erTad unda Seasrulos, Tu namazis<br />

dros sxva muslimanebic movlen,<br />

isinic imams unda mihyvnen. ganvixiloT<br />

koleqtiuri namazis sxva mxareebic.<br />

islami rom romelime sazogadoebis,<br />

erovnebis, adgilis religia yofiliyo,<br />

bunebrivia, rom am religiaSi gamoyenebuli<br />

iqneboda maT gankargulebaSi<br />

arsebuli saSualebebi (magaliTad ena).<br />

axla muslimebi asobiT erovnebis warmomadgenlebi<br />

arian, romlebic sxvadasxva<br />

enebze laparakoben da yvelaze<br />

gansxvavebul adgilebSi cxovroben. davuSvaT,<br />

muslimi arabi CineTSi gaemgzavra,<br />

amasTan man Cinuri savsebiT ar icis.<br />

rodesac adgilobrivi mcxovrebisgan<br />

raRac `Can Cu Cinis~ msgavss gaigonebs,<br />

RvTismsaxurebis wesebi islamSi (ilmihali)<br />

bunebrivia, verafers gaigebs da ar ecodineba,<br />

raze midis saubari. magram Tu es<br />

saubari Cinur enaze ezanis sityvebi da<br />

juma namazisken mowodeba iqneba, maSin<br />

Casuli mas gamotovebs da aseTive `warmatebiT~<br />

SeuZlia, sxva namazebis gamotovebac.<br />

amasTan unda aRiniSnos, rom<br />

Cinur meCeTebs minareTebi ar aqvs da<br />

isini ar hgavs safrangeTis, didi britaneTis<br />

an aRmosavleTis meCeTebs. Tu<br />

muslimani Cineli sxva qveyanaSi wava,<br />

igive problemas Seejaxeba. Tu isic da<br />

unda gvaxsovdes, rom amJamad<br />

islamis garda, arcerT religias<br />

wminda wignis originaluri teqsti<br />

ar aqvs. uzenaesi gamCenis<br />

mier zegardmovlenili teqsti<br />

mxolod yuranSia ucvlelad SenarCunebuli.<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

27


RvTismsaxurebis wesebi islamSi (ilmihali)<br />

sxva muslimanebic namazs TavianT enebze<br />

Seasruleben, isini erTmaneTs veRar<br />

gaugeben. amitom, sayovelTao religias<br />

saerTo safuZveli unda hqondes.<br />

sityvebi, romlebic ezanisa da namazis<br />

dros ikiTxeba, namazis Sesrulebis Tanmimdevroba<br />

swored am safuZvlis Semadgenlad<br />

gvevlineba.<br />

ar unda uarvyoT adamianis arc<br />

aRsaniSnavia, rom arcerT muslimans<br />

ar SeuZlia iseTi pativiscema<br />

ganicados yuranis Targmanis<br />

mimarT, rogorc uzenaesi gamCenis<br />

mier misi SuamavlisTvis zegardmovlenili<br />

originalis mimarT.<br />

es imitom, rom Targmna ganxorcielebulia<br />

ubralo adamianis<br />

mier, xolo originali gardmoevlina<br />

allahis mier Secdomebisgan<br />

dacul wminda Suamavals<br />

28 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

iseTi fsiqologiuri Tviseba, rogoricaa<br />

yovelive ucxos mimarT negatiuri<br />

damokidebuleba. yoveldRe adamianis<br />

irgvliv xdeba politikuri, erovnuli<br />

da piraduli movlenebi. sxvadasxva mizezis<br />

gamo, mas SeuZlia, uari Tqvas im<br />

namazTan SeerTebaze, romelic ucxo<br />

enaze sruldeba (magaliTad, frangma<br />

SesaZloa, uari Tqvas im namazTan mier-<br />

Tebaze, romelic inglisurad, germanulad<br />

an rusulad sruldeba). arabuli<br />

ena, romelic yuranis da sunneTis enaa,<br />

muslimis cnobierebaSi gansakuTrebul<br />

adgils ikavebs da gansakuTrebul pativiscemas<br />

iwvevs. arabul enas, romelzec<br />

namazi sruldeba, muslimi ekideba ara<br />

rogorc arabebis enas, aramed rogorc<br />

allahis Suamavlis, `yvela maTlmorwmunis<br />

dedebis~ enas, romelic arCeulia<br />

gamCenis mier Tavisi brZanebebisa da<br />

rCevebis zegardmosavlenad.<br />

es xels uwyobs erTmorwmuneTa Soris<br />

erTobisa da urTierTdaxmarebis<br />

ganmtkicebas.<br />

magaliTis saxiT SeiZleba moviyvanoT<br />

saeTaSoriso yrilobebi, kongresebi.<br />

gaeros konferenciebze ar SeiZleba<br />

nebismier enaze saubari imitom, rom mizani_sxvebisTvis<br />

sakuTari Tvalsazrisis<br />

axsnaa. amitom gaeros muSaobaSi<br />

aris valdebuleba, ilaparako im enebze,<br />

romlebic oficialuri saxiT aris ar-<br />

Ceuli. am wesisTvis winaaRmdegobis gaweva<br />

aravis SeuZlia. saerTo sargeblis<br />

misaRwevad piradi sargeblis Sewirva<br />

aris saWiro, sxvanairad veravin moigebs.<br />

mniSvnelovania am sakiTxis meore<br />

mxarec. arcerT Targmans originalis<br />

adgilis dakaveba ar SeuZlia. magali-<br />

Tad, amJamad arsebobs frangul enaze<br />

(iseve, rogorc sxva enebze) yuranis<br />

mravali Targmani. magram droTa ganmavlobaSi<br />

sul axal-<strong>axali</strong> Targmanebi<br />

Cndeba. mTargmnelebi wina naSromebSi<br />

naklovanebebs pouloben da axlidan


gadaTargmnas dagrovili gamocdilebis<br />

gaTvaliswinebiT cdiloben. es ara<br />

marto franguli, aramed nebismieri<br />

sxva enisTvisac damaxasiaTebelia. ase,<br />

rom ra aris ukeTesi? Targmani Tu originali?<br />

unda gvaxsovdes, rom amJamad islamis<br />

garda, arcerT religias wminda<br />

wignis originaluri teqsti ar aqvs.<br />

uzenaesi gamCenis mier zegardmovlenili<br />

teqsti mxolod yuranSia ucvlelad<br />

SenarCunebuli.<br />

miuxedavad imisa, rom yuranis stili<br />

prozas gvagonebs, is Seicavs leqsis<br />

iseT Tvisebas da didebulebas, rogorebicaa<br />

ritmi, musika, forma. yvelaferi<br />

es erTmaneTSi im xarisxamde iRvreba,<br />

rom Tundac erTi asos damateba an mo-<br />

Soreba leqsis strofs akninebs. erTxel<br />

CemTan frangi musikosi movida, romelsac<br />

islami <strong>axali</strong> miRebuli hqonda<br />

da miTxra, mas eCveneba, rom yuranSi ra-<br />

Rac naklovanebis msgavsi naxa. waikiTxa<br />

ra sura `nasris~ nawyveti `fii dinillahi<br />

efvaja fesebbih~, man miiCnia, rom<br />

es musikalur ritms ar Seesabameboda.<br />

maSin me, romelsac am sferoSi arasakmarisi<br />

codna mqonda, mas vuTxari: `am adgilis<br />

swori wakiTxva aris ara fii `dinillahi<br />

efvaja fesebbih~, aramed `fii<br />

dinillahi efvaja fasabix~. rodesac es<br />

Cemma megobarma musikosma da pozitiurad<br />

ganwyobilma mkvlevarma gaigona,<br />

wamoiZaxa :`Tqveni wyalobiT Cemi rwmena<br />

ganvaaxle, axla yuranis am adgilze<br />

veranair naklovanebas vxedav~. yuranis<br />

proza mis poeturobasTan aris Sefardebuli.<br />

vin moindomebs, grandiozuli<br />

da SesaniSnavi ubraloze gacvalos?<br />

namazis Sesrulebis dros muslimanebi<br />

frazebis mcire raodenobas<br />

iyeneben. Tavidan ezans da yaameTs kiTxuloben.<br />

namazSi warmoiTqmeba: `allahu<br />

eqber~, `subhaane rabbiel Razim~<br />

`subhaane rabbiel eRla~, ikiTxeba sura<br />

`faTiha~ (7 aiaTi) da sxva surebi, TeSe-<br />

RvTismsaxurebis wesebi islamSi (ilmihali)<br />

hudi da sxva vedrebebi. yvela teqstis<br />

dateva erT gverdze SeiZleba. isini<br />

yvela qveynis muslimanebis enaSi im donemde<br />

Sevida, rom damwyeb muslimansac<br />

ki SeuZlia advilad da siZnelis gareSe<br />

gaigos maTi mniSvneloba da maSin muslimanis<br />

mier Sesrulebuli namazi meqanikuri<br />

aRar aris.<br />

mimaCnia, rom arcerT muslimans ar<br />

SeuZlia iseTi pativiscema ganicados<br />

yuranis Targmanis mimarT, rogorc uzenaesi<br />

gamCenis mier misi SuamavlisTvis<br />

zegardmovlenili originalis mimarT.<br />

es imitom, rom Targmna ganxorcielebulia<br />

ubralo adamianis mier, xolo<br />

originali gardmoevlina allahis mier<br />

Secdomebisgan dacul wminda Suamavls.<br />

arabuli enis gasaocar Taviseburebas<br />

warmoadgens is, rom es ena da<br />

damwerloba 15 saukunis ganmavlobaSi<br />

ar Secvlila. adamianebi, romlebsac<br />

arabuli gazeTebisa da radios ena esmiT,<br />

yuranis enasac gaigeben. SeiZleba<br />

Tu ara, rom im religiis ena, romelic<br />

ukanasknelma Suamavalma da uzenaesi<br />

allahis SuamavalTa beWedma moitana,<br />

odesme moZveldes?<br />

erTxel, universitetis erTma<br />

studentma daiJina imis gagebis mniSvnelobaze,<br />

rac namazis dros ikiTxeba.<br />

me mas vuTxari: `modiT, nebas mogcemT,<br />

rom namazi mSobliur enaze SeasruloT<br />

da Tqven SempirdebiT, rom amas<br />

gaakeTebT~. man kamaTi maSinve Sewyvita<br />

da amasTan dakavSirebiT CemTvis aRar<br />

moumarTavs. sxva sityvebiT, is adamianebi,<br />

romlebsac rwmenisa da Tayvaniscemis<br />

nacionalizacia undaT, sinamdvile-<br />

Si Tayvans ar scemen. aseT adamianTagan<br />

umravlesoba aseTia. muslims ar uRirs,<br />

yuradReba miaqcios urwmuno da praqtikaSi<br />

arafrisgamkeTebeli adamianebis<br />

sityvebsa da rCevebs. ▀\<br />

Targmna: levan gurgeniZe<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

29


gpasxuobT Teologi<br />

ra sityvebisa da qmedebebis Semdeg qmari saxlSi nasvami modis da sul<br />

iTvleba qorwineba (niqaxi) CaSlilad, “gagcildi”-s da msgavs sityvebs meub-<br />

ris Semdegac, niqaxis gaukeTeblad, neba. amis Semdeg niqahis gaaxleba mesameuRleebs<br />

erTmaneTTan cxovreba aRar Wiroeba Tu ara?<br />

SeuZliaT?<br />

Zvirfaso mkiTxvelo! islami aras-<br />

islami srulyofili religiaa. is rulwlovnebsa da sulier avadmyofebs<br />

zogierT sakiTxSi xumrobas gamoric- arafers avalebs da qmedebebze pasuxs<br />

xavs. amaTgan erT-erTi ganqorwinebis ar Txovs. magram rac Seexeba im adamians,<br />

Taobaze col-qmris erTmaneTSi xum- romelsac alkoholi aqvs miRebuli, is<br />

robaa. islamis religia qorwinebas did sulierad janmrTeli da zrdasrulia,<br />

mniSvelobas aniWebs da ramdenadac da- Tumca am mdgomareobaSi mxolod TavisaSvebi<br />

unda iyos ganqorwineba, is mainc si daudevrobis wyalobiT aRmoCnda da<br />

mouwonari qmedebaTagania.<br />

amitom mis mier warmoTqmul sityvebs<br />

araviTari Zala aqvs. magram, Tu gamofxizlebis<br />

Semdeg igive azrze darCeba,<br />

xolo Semdeg, oTxi Tvisa da aTi dRis<br />

ganmavlobaSi meuRleebi Serigebas gadawyveten,<br />

niqahis gakeTeba aucilebelia.<br />

mamakaci zogjer xumrobiT an gabrazebis<br />

dros cols eubneba: `mamaSenis<br />

saxlSi wadi~, `me Sen gagcildi~, `saxlidan<br />

wadi~, `Cemi coli aRar xar~, da amis<br />

msgavs sityvebs. aseTi sityvebi muslims<br />

ar Seefereba. islamSi qmars colisTvis<br />

sityva `gamSordis~ Tqmis ufleba mxolod<br />

samjer aqvs.<br />

am sityvis erTxel Tqmis Semdeg,<br />

col-qmars oTxi Tve da aTi dRis vada<br />

aqvT imaze dasafiqreblad, uRirT Tu<br />

ara erTmaneTTan cxovreba. Tu zemoT<br />

aRniSnuli drois gasvlis Semdeg maT<br />

gadawyvites erTmaneTTan dabruneba,<br />

niqahi aucilebelia. magram Tu am vadis<br />

gasvlamde, bolo dResac ki, erTmaneT-<br />

Tan Serigeba gadawyvites, niqahis gake-<br />

Teba saWiro aRar aris.<br />

Tu qmarma cols sityva `gamSordi~<br />

samjer uTxra, maSin mas am qalze xelmeored<br />

daqorwinebis ufleba manamde ar<br />

aqvs, sanam is sxva mamakacze ar gaTxovdeba<br />

da axal qmars sakuTari nebiT ar<br />

gaeyreba.<br />

30 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

aleqsandere nakaiZe<br />

ra SemTxvevaSi iTvleba<br />

niqahi moSlilad?<br />

qmari ramdenime weli saxlidan iyo<br />

wasuli, saerTod aRar mikavSirdeboda,<br />

amitom gardacvlili megona. ramdenime<br />

wlis Semdeg ojaxSi dabrunda. am Sem-<br />

TxvevaSi niqahis gaaxleba saWiroa Tu<br />

ara?<br />

qmris gardacvalebis an dakargvis<br />

SemTxvevaSi gansazRvruli vadis gasvlis<br />

Semdeg, dedakacs SeuZlia, gaTxovdes.<br />

magram Tu qmris Sesaxeb araferi<br />

icodiT da mainc mas elodebodiT, am<br />

SemTxvevaSi ra droc unda gavides, niqahis<br />

gakeTeba saWiro aRar aris.<br />

yvela muslims vTxov, dakvirvebiT<br />

isaubros da nu gamoiyenebs iseT sityvebs,<br />

romelic qorwinebas safrTxiT<br />

daemuqreba. ▀


daniel bolqvaZe<br />

uzenaesma allahma Zalian bevri ram<br />

amanaTis saxiT gviboZa, aqedan erT-erTi<br />

Svilebia. islamis rwmenis mixedviT muslimTa<br />

ojaxebSi qaliSvili daibadeba<br />

Tu vaJiSvili amas mniSvneloba ar aqvs,<br />

radgan maT sazogadoebaSi erTnairi adgili<br />

ukaviaT, magram samwuxarod is sazogadoeba,<br />

romelic 21-e saukuneSic ki<br />

umecrebis morevSia CaZiruli, am faqts<br />

ase ar uyurebs da maTi Sexeduleba qalisa<br />

da mamakacis Tanasworobis Sesaxeb,<br />

amJamadac ki, arasworia. wminda yuranis<br />

sxvadasxva aiaTebSi wminda Suamavlebi<br />

uzenaes allahs madlobas uxdian maTTvis<br />

micemuli srulyofili da janmrTeli<br />

SvilebisTvis. magaliTad: wminda adami<br />

da eva RmerTs ase evedrebodnen: `Tu<br />

WkuiT, sxeuliT unaklo Svils mogvcem,<br />

vficav, rom Seni madlierTagani viqnebiT”<br />

(sura arafi, aiaTi149). `dideba RmerTs,<br />

romelmac me, asakis miuxedavad, ismaili<br />

da ishaki maCuqa, marTlac, RmerTi vedrebaTa<br />

amsrulebelia, gamCeno, mec da<br />

Cemi Svilebic namazis mlocvelTagani<br />

gvamyofe da vedreba agvisrule.~ (sura:<br />

ibrahimi 39-40 )<br />

Cveni Svilebi CvenTvis amanaTicaa da<br />

udidesi gamocdac RvTis winaSe, amitom<br />

mSobeli valdebulia, bavSvi dabadebidan<br />

gaakontrolos, zrdasrul asakamde<br />

da mis Semdegac mis yoveldRiur qcevebs<br />

yuradReba miaqcios, radganac bavSvs<br />

dabadebisTanave Tan dahyveba sami sicariele<br />

TavSi, kuWSi da sulSi. maTi Sevseba<br />

islamis kanonebis mixedviT yvela mSoblis<br />

ZiriTadi valdebulebaa.<br />

Semecneba da garToba<br />

bavSvebi<br />

RvTiuri<br />

amanaTebi<br />

1-10 wlamde bavSvi fiqrobs rom misi<br />

mSobeli SeZlebulia da mas veranairi<br />

dabrkoleba ver SeaCerebs.<br />

10-20 wlamde asakSi is fiqrobs, rom<br />

mSobels zogierTi ram ar gamosdis xelidan<br />

da SeniSvnebis micemas iwyebs.<br />

20-30 wlamde asakSi fiqrobs rom<br />

mSobels yvelaferSi SeniSvna sWirdeba,<br />

xolo 30-40... da a.S. asaks rom miaRwevs,<br />

ukve xvdeba, rom misi mSobeli marTlac<br />

Wkviani da SeZlebuli yofila yvela<br />

saqmeSi.<br />

bavSvebSi araswori Sexedulebebis<br />

aRmosafxvrelad rogorc mSoblebma,<br />

aseve maT irgvliv myofma sazogadoebam,<br />

masSi, yuranis brZanebebisa da wminda<br />

Suamavlis sunneTis mixedviT, Tandayolili<br />

sicarielebi unda SevavsoT.<br />

kuWis sicarielis amosavsebad bavSvma<br />

unda miiRos dedis rZe, romelic<br />

alali sakvebiTaa miRebuli. ojaxis<br />

mmarTvelebi yovelTvis halali sakvebis<br />

mopovebaze unda fiqrobdnen. dedis<br />

rZe yovelTvis alali unda iyos da<br />

roca bavSvi ZuZus moswydeba, mis Semdegac,<br />

aseve, alali sakvebiT unda ikvebebodes,<br />

radganac aseTi sakvebi gavlenas<br />

axdens bavSvis sworad ganviTarebaze.<br />

Tu bavSvi Tavidanve haram sakvebs<br />

miiRebs da es permanentulad an periodulad<br />

gagrZeldeba, bavSvi sxvis kuTvnils<br />

(haxs) yuradRebas ar miaqcevs, rac<br />

SemdgomSi, mTlianad, mis cxovrebaSi<br />

aisaxeba da misi swor gzaze dayeneba<br />

ianvari - Tebervali<br />

arian<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

31


Semecneba da garToba<br />

maqsimalurad garTuldeba manam, sanam<br />

RmerTs patiebas ar SesTxovs da mis winaSe<br />

codvebs ar moinaniebs.<br />

rac Seexeba bavSvis tvinis sicarielis<br />

Sevsebas, saWiroa, man RmerTis sadidebeli<br />

is pirveli sityvebi moisminos,<br />

romlebic wminda Suamavalma Tavis sayvarel<br />

SviliSvilebs uTxra, rodesac<br />

yurSi ezani ukiTxa. Cvenc aseve unda<br />

moviqceT. erT-erTi hadisi gadmogvcems:<br />

`Tu axladSobil Svils marjvena<br />

yurSi ezans, xolo marcxenaSi yameTs<br />

wavukiTxavT, mas `ummu sebiani”(jini,<br />

romelic bavSvs Tan axlavs yovelTvis)<br />

verafers daaklebs~. aseve erT-erTi<br />

hadisi gadmogvcems, rom bavSvis dabadebidan<br />

me-7 dRes Svidi ramis gakeTeba<br />

sunneTia. esenia:<br />

1. lamazi saxelis darqmeva, sunne-<br />

Tis gakeTeba (windacveTa);<br />

2. dabadebasTan erTad Tandayolili<br />

sibinZureebisgan ganwmenda;<br />

3.<br />

4.<br />

ni);<br />

Tu qaliSvilia, yuris gaxvreta;<br />

msxverplSewirva (aqiqa yurba-<br />

5. Sewiruli msxverplis sisxlis<br />

sxeulze wacxeba;<br />

6.<br />

Tmis SeWra;<br />

7. SeWrili Tmis wonis oqros, vercxlis<br />

an misi safasuris mowyalebis ga-<br />

Reba.<br />

roca muslimi bavSvi 4 wlis gaxdeba<br />

misTvis yuranis swavlebis dawyeba<br />

yvela mSoblis valia, 6 wlis asakSi skolaSi<br />

unda miviyvanoT da mis aRzrdaganaTlebaze<br />

vizrunoT, aseve mniSvnelovania,<br />

kontroldebodes Tu visTan<br />

megobrobs bavSvi, radganac garemo,<br />

sadac bavSvi izrdeba, aris im sami movlenisgan<br />

erT-erTi, romelic adamianis<br />

cxovrebaze gavlenas axdens. esenia:<br />

a) memkvidreoba<br />

b) SemTxveviToba<br />

g) garemoeba<br />

32 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

magram Tu memkvidreoba Zlieria<br />

da ojaxSi cxovroben adamianebi, romlebic<br />

RmerTis brZanebebis, Suamavlis<br />

sunneTis SesrulebiT arian dakavebulni<br />

da es faseulobebi maTTvis yvelaze<br />

Zvirfasia, aseT ojaxSi gazrdil bavSvs<br />

SemTxveviToba da garemoeba verafers<br />

daaklebs.<br />

Tandayolili sulis sicarielis<br />

Sesavsebad saWiroa, bavSvi miviyvanoT<br />

islamis iseT swavlulebTan, romlebic<br />

aramarto ganswavlulebi arian, aramed<br />

asruleben yuranSi mocemul RmerTis<br />

brZanebebs, eridebian yuraniT akrZaluls<br />

da wminda Suamavlis mier CvenTvis<br />

nimuSad datovebuli, cxovrebis wesis<br />

mixedviT cxovroben.<br />

Tu Cven ase ar moviqceviT, Cveni<br />

bavSvebi skolaSi an sxvadasxva umaRles<br />

saswavlebelSi miiReben codnas, romelsac<br />

kavSiri ar eqneba uzenaesi allahisa<br />

da wminda Suamavlis siyvarulTan.<br />

amis Semdeg, roca yuranis brZanebebs<br />

gaecnobian, masSi TavianTi gadasaxedidan<br />

bevri ram ar moewonebaT da dRevandel<br />

cxovrebasTan SesabamisobaSi mis<br />

moyvanas Seecdebian, rac yovlad dauSvebeli<br />

da amasTan udidesi codvaa.<br />

dasawyisSi aRvniSneT, rom bavSvebi<br />

CvenTvis amanaTad datovebuli, erTerTi,<br />

yvelaze umniSvnelovanesi wyalobaa,<br />

Cveni rwmenis mixedviT, vinc amanaTs<br />

yuradRebas ver miaqcevs, farisevlad<br />

(orpirad) CaiTvleba da jojoxeTSi<br />

urwmunoebze ufro metad daisjeba.<br />

RmerTma dagvifaros orpiri adamianebis<br />

aseTi jgufebisagan da gagviadvilos<br />

amanaTebis mtkiced dacva, RmerTma<br />

SegvaZlebinos, Cveni SvilebisTvis normaluri<br />

cxovrebis pirobebis Seqmna,<br />

raTa misi brZanebebis pirnaTlad Sesruleba<br />

arcerT Cvengans ar gauWirdes<br />

da sikvdilis Semdegac ki Cvens namoqmedarTa<br />

wignSi dausruleblad madli<br />

iwerebodes.<br />

aamin!


�� fuli gaeci, guli gaeci, salami<br />

gaeci, magram saidumlo arasdros<br />

gasce!<br />

�� dReebi daiTvale, simdidre daiTvale,<br />

winaprebi daiTvale, magram<br />

dro ar daiTvalo!<br />

�� amagi gaeci, yuri daugde, codna gaeci,<br />

magram uyuradReboT arasdros<br />

darCe.<br />

�� nergi gazarde, upovari daapure,<br />

bavSvi gamokvebe, magram siZulvili<br />

ar gamokvebo!<br />

�� uzenaesi gamCenis gzaze WeSmaritebisken<br />

iswrafe, daxmarebisken<br />

iswrafe, mxolod allahisTvis moziaris<br />

dasaxvisken ar iswrafo!<br />

Semecneba da garToba<br />

sasargeblo<br />

Segonebebi<br />

�� myidvel-gamyidveli iyavi, gamaer-<br />

Tianebeli iyavi, magram gamyofi ar<br />

iyo.<br />

�� iqadage, sikeTe hqmen, miuteve, moinanie,<br />

magram ar uRalato!<br />

�� kiTxva saziano ar aris, ikiTxe! magram<br />

wyevla ar waikiTxo!<br />

�� usamarTlobas sZlie, vnebas sZlie,<br />

oRond araferi wamoroSo!<br />

�� dauaxlovdi, esaubre, gaicani, magram<br />

ar daSorde!<br />

�� ubiZge, gadaagde, magram ar gayido!<br />

anekdotebi<br />

� serioJa cixidan werils wers dedas:<br />

– dedijan, balRobaSi ro meubnebodi,<br />

iseTi kaci gazrdiliyavi, Sen<br />

karebTan dacva mdgariyoso, xo Segisrule<br />

natvra.<br />

� mamiko, megobars rom uWirdes, xom<br />

unda davexmaro?<br />

– ki Svilo, magram Senc raRa gaWirvebuls<br />

umegobrdebi?<br />

� guSin Seni kata ase saSinlad rato<br />

knaoda?<br />

– vbandi<br />

– ki, magram mec myavs kata da vban,<br />

magram ase ar knavis.<br />

– Sen albaT ar wurav.<br />

� svani Tevzaobs da Wiayelebi gamoeleva,<br />

adgeba qaRaldze daawers-<br />

`Wiayela” da ankess gamoabams. cota<br />

xanSi ankess amoiRebs da qaRaldze<br />

daxvdeba warwera-`Tevzi~.<br />

� svans ekiTxebian:<br />

– <strong>mTvare</strong>ze xalxi cxovrobs?<br />

– ravi, aba, sinaTle ki sul unTiaT.<br />

� seroJa TavisTan stumrad epatiJeba<br />

megobrebs:<br />

– zari ar muSaobs da rogorc ki<br />

moxvalT, fexiT daabraxuneT.<br />

– fexiT ratom?<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

33


Semecneba da garToba<br />

– aba, xelcarielebi xom ar moxvalT?!<br />

� svani da raWveli jixvze nadiroben<br />

kldeebSi. gadavarda raWveli, svani<br />

uyviris.<br />

– rogor xar, xeli xo ar moitexe?<br />

– ara!<br />

– fexi xo ar moitexe?<br />

– ara!<br />

– aba, ra moitexe?<br />

– damaca, kaco, jer davece!<br />

� – ara, Zmao, banditi mirCevnia cols,<br />

– eubneba WiWikia Zmakacs.<br />

– reiza, simon?<br />

– kaco, banditi geubneba an fuli,<br />

an suli!- airCev. coli ki orives<br />

mTxovs.<br />

� – me Senze Zlieri var, -auxirda mTvrali<br />

gurul Tamadas.<br />

– riTi xar Zama, Cemze Zlieri? -dainteresda<br />

guruli.<br />

– riTi da me axalgazrda var.<br />

– mere ra, biZiko, rafer devijero<br />

axla, tkicina lariani jobia da-<br />

WmuWnul aslarians?!<br />

� Relvis dros, mgzavri miva kapitan-<br />

Tan da ekiTxeba:<br />

– ra manZilzea uaxloesi miwa?<br />

– or milSi.<br />

mgzavrs gauxardeba da kidev ekiTxeba:<br />

– marjvniv Tu marcxniv?<br />

– qvemoT, miougo kapitanma.<br />

�– Zvirfaso, eqimma miTxra, rom didididi<br />

8 saaTiRa damrCa sicocxle.<br />

modi, wavideT saukeTeso restoranSi,<br />

mere sastumroSi – eubneba<br />

qmari cols.<br />

– ho, Sen ra genaRvleba, diliT<br />

asadgomi ar iqnebi!<br />

34 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

� ori megobari saubrobs:<br />

– saxlSi gvian roca mivdivar, coli<br />

saaTs uyurebs.<br />

– Sen kargad gqonia saqme, Cemi kalendars<br />

uyurebs.<br />

�– gavige sidedrTan giCxubia.<br />

– ki agrarul sakiTxebSi ver Sev-<br />

TanxmdiT.<br />

– vaa, eg rogor?<br />

– mas unda, rom me Camdos miwaSi, me<br />

piriqiT.<br />

� mamakacma matarebelSi fanjaras-<br />

Tan mdgomi qali SeniSna‚ romelic<br />

gamwarebuli tiroda:<br />

– ukacravad‚ qalbatono‚ ra mogividaT?<br />

– meuRle sadgurze Cavida‚ Jurnal-gazeTebs<br />

amovitano da amosvla<br />

veRar moaswro.<br />

– o... samwuxaroa‚ marTla gagiWirdebaT<br />

kiTxvis gareSe mgzavroba.<br />

� 2 somexi daniZlavda modi Cavyvin-<br />

ToT da vinc pirveli amoyvinTavs,<br />

saxinkle iman ikisroso. meore dRes<br />

sainformaicioSi: dRes diliT<br />

ipoves 2 damxrCvali somexi...<br />

� rad gindaT kabinetSi akvariumi? –<br />

hkiTxes warmatebul biznesmens.<br />

– momenatra arseba, romelic pirs<br />

imitom ar aRebs, rom fuli mTxovos.


Semecneba da garToba<br />

ratom airCies islami<br />

cnobilma adamianebma?<br />

me davinaxe atlantikis okeanisa<br />

da xmelTaSua zRvis wylebi erTmaneTs<br />

ar ereoda da es mecnieruladac aris<br />

damtkicebuli da roca gavige, rom amis<br />

Sesaxeb1400 wlis win zegardmovlenil<br />

wminda yuranSi iyo saubari, davijere,<br />

rom islami WeSmariti sarwmunoebaa da<br />

amitomac avirCie is.<br />

(kapitani kusto/ frangi)<br />

gancvifrebuli davrCi, rodesac vnaxe,<br />

rom wminda yurani allahis saxeliT<br />

iwyeba da mis erTaderTobas gvamcnobs.<br />

amitom mec gavxdi muslimi gamomdinare<br />

iqidan, rom islami erTRmerTianobas<br />

efuZneba.<br />

(qeTs stivensi/ ingliseli)<br />

islami is religiaa, romelic yvela<br />

droze maRla dgas. amitomac miviRe is<br />

(roder garaudi/frangi)<br />

davijere, rom anarqia mxolod islamis<br />

zneobiT SeiZleba aRikveTos.<br />

alkoholi mivatove, Tavze davixure da<br />

islami miviRe.<br />

(Tina gfanzili/germaneli)<br />

muslimi gavxdi, roca davinaxe, rom<br />

islami adamianis erovnebas, kanis fersa<br />

da enas ar aqces yuradRebas. uflebebi-<br />

Tac yvela Tanasworia. locvis dros ki<br />

Tanamdebobrivi gansxvaveba dauSvebelia.<br />

(Tomas klintoni/ amerikeli)<br />

islami yvelaze saukeTeso rames<br />

Seicavs. arcerT religiaSi araa iseTi<br />

sulieri Zmoba, rogoric islamSi.<br />

ianvari - Tebervali<br />

(dr. rolf freiherri.)<br />

muslimi gavxdi, gamomdinare iqidan,<br />

rom islami siyvaruls, megobrobas,<br />

sisufTaves da saukeTeso zneobas<br />

qadagebs.<br />

(uemora/ iaponeli/<br />

islami mflangvelobasa da siZunwes<br />

krZalavs. igi materialur da sulier<br />

sakiTxebTan dakavSirebiT saukeTeso<br />

wesebs efuZneba.<br />

(ronald rosqviili/amerikeli)<br />

islami adamians amqveyniur simSvides<br />

da saiqio bednierebas pirdeba.<br />

amitomac miviRe es religia.<br />

(b. qarai/zengibari)<br />

muslimi gavxdi, vinaidan islami ara<br />

kerpebis, aramed erTaderTi uzenaesi<br />

allahisadmi RvTismsaxurebas, samarTlianobas,<br />

amanaTis uRalatobas, adamianis<br />

uflebebis dacvas brZanebs.<br />

(nejaSi, eTiopiis mefe)<br />

Tufeil bin amri udidesi poeti<br />

gaxldaT. masze ukeT leqsebis aRqma<br />

Zalian cota vinmes SeeZlo. rodesac<br />

wminda yurani waikiTxa, mixvda, rom is<br />

ara adamianis, aramed RvTiuri sityvebi<br />

iyo da islami maSinve miiRo.<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

35


Semecneba da garToba<br />

sudoku<br />

SeavseT sudoku ise, rom gamotovebul ujrebSi CaweroT cifrebi 1-dan<br />

9-mde, oRond arcerT horizontalur mwkrivSi, vertikalur svetSi da kvadratSi,<br />

romlebic 9 ujrisagan Sedgeba, ar unda iyos ori erTnairi cifri.<br />

martivi rTuli<br />

2 8 3<br />

6 9 2 1 5<br />

8 4 1 5 2 6<br />

7 3 8<br />

4 1 8 5 3 2<br />

2 5 4<br />

6 1 9 7 4<br />

9 6 8 5 1<br />

4 2 5 1 6<br />

36 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

8 4 2 5 1 3 6 7 9<br />

3 9 7 2 6 4 8 5 1<br />

5 6 1 8 9 7 3 2 4<br />

2 5 9 3 8 1 7 4 6<br />

4 1 8 6 7 9 5 3 2<br />

6 7 3 4 5 2 1 9 8<br />

9 8 4 1 3 5 2 6 7<br />

7 3 6 9 2 8 4 1 5<br />

1 2 5 7 4 6 9 8 3<br />

giorgi kamlaZe<br />

1 5 2 7<br />

4 2 3 7 8 5 6<br />

6 7 1 2 3 9<br />

6 1 4 5<br />

8 4 5 3 7<br />

1 7 5 4 6 8 3<br />

3 2 7 1<br />

8 5 1 3 4 7 6<br />

7 4 2 6 8 9<br />

amoxsna<br />

pasuxi pasuxi<br />

7 4 2 1 6 5 8 3 9<br />

8 5 1 3 9 4 7 6 2<br />

6 3 9 8 2 7 5 1 4<br />

1 7 5 2 4 9 6 8 3<br />

2 8 4 6 5 3 9 7 1<br />

3 9 6 7 8 1 2 4 5<br />

5 6 7 4 1 2 3 9 8<br />

4 2 3 9 7 8 1 5 6<br />

9 1 8 5 3 6 4 2 7


38 - aba, gamoicaniT?<br />

38 - sabavSvo testebi<br />

39 - nadirTa Zmoba<br />

39 - ipoveT 7 gansxvaveba!<br />

40 - mibaZe mas!<br />

sabavSvo gverdi<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

37


sabavSvo gverdi<br />

38 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - - Tebervali<br />

aba, gamoicaniT?<br />

cxrilSi mocemulia, 12 qarTuli kerZis saxeli. Tqveni<br />

valia ipovoT isini!<br />

t x i n k a l i q i w<br />

y a C i x i r T m a R<br />

i n a m i r a n w x u<br />

a l x a r C o i v a l<br />

o j a x u r i e a S s<br />

s i m e l i b r d l t<br />

a x a W a p u r i a o<br />

c a n e d o l e c m l<br />

i b f a S g i n d a m<br />

v a l o b i o w i C a<br />

e J n a y i n a i a w<br />

a e l a n k i R a g a<br />

1. romelia saqarTvelos sididiT meore<br />

qalaqi?<br />

a. baTumi b. soxumi<br />

g. foTi d. quTaisi<br />

2. romeli okianis auzs miekuTvneba Savi<br />

zRva?<br />

a. antlantikis okeanis<br />

b. wynari okeanis<br />

g. CrdiloeT yinulovani okeanis<br />

d. indoeTis okeanis.<br />

3. ramdeni Svili hyavda wminda muhammed<br />

Suamavals?<br />

a. 5 b. 7<br />

g. 3 d. 6<br />

sabavSvo testebi<br />

4. vin iyo pirveli islamuri saxelmwifos<br />

mmarTveli?<br />

a. keTilSobili ebu baqri<br />

b. omar bin abdul azizi<br />

g. keTilSobili ali<br />

d. ukeTilSobilesi muhammedi<br />

5. sportis romel saxeobaSi icavs erovnuli<br />

nakrebis Rirsebas levan kobiaSvili?<br />

a. fexburTSi b. kalaTburTSi<br />

g. ragbiSi d. beisbolSi?<br />

6. vin dawera poema `gamzrdeli~?<br />

a. ilia WavWavaZem<br />

b. akaki wereTelma<br />

g. daviT guramiSvilma<br />

d. vaJa fSavelam<br />

pasuxebi ixileT me-40-e gverdze


ipoveT suraTebs Soris 7 gansxvaveba<br />

nadirTa Zmoba<br />

daTvi, mgeli da melia erTmaneTs Sexvdnen<br />

da SesCivles, xSirad didi xnis ganmavlobaSi<br />

SimSiliT kuWi gvixmebao, amitom modi<br />

davZmobildeT da amieridan, rasac movinadirebT,<br />

Zmurad gaviyoTo. daZmobildnen da<br />

daifices, rom erTmaneTs ar uRalatebdnen.<br />

samiveni sanadirod wavidnen. imaT iRbalze<br />

daWrili irmis nukri naxes, kiseri<br />

mougrixes, CdilSi, mwvaneze dasxdnen da<br />

gayofas Seudgnen. daTvma ubrZana mgels,<br />

romelsac SimSiliT kbilebi ukawkawebda,<br />

aba, gahyavio. mgelma Tqva: - Tavi Sen, rogorc<br />

Cvens batons da meTaurs, Sua tani me da<br />

fexebi melias, romelsac cunculi uyvarso.<br />

mgels es sityvebi jer arc ki gaeTavebina,<br />

sabavSvo gverdi<br />

rom daTvma ise Ronivrad Cahkra TavSi TaTi,<br />

rom mTebma bani misces. mgeli ymuiliT ganze<br />

gaxta.<br />

daTvi miubrunda melias da uTxra: `Cemo<br />

meliav, Sen gahyavi!~ cbierma meliam mowiwebiT<br />

warmoTqva: `Tavi Sen, viTarca Cvens mefes, Sua<br />

tani Sen, radgan Cvenze mamobrivad zrunav, da<br />

fexebic Sen, vinaidan Cvenda sakeTildReod<br />

arian warmarTulni svlani Sennio!~<br />

- baraqala, Cemo meliav, vin gaswavla ege-<br />

Ti Wkvianuri gayofa- hkiTxa mas daTvma.<br />

- meliam miugo: - Sen rom weRan ise Zalian<br />

Caartyi mgels TavSi, Wkuas rogor ver<br />

viswavlidio!<br />

ianvari - Tebervali<br />

<strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong><br />

39


sabavSvo gverdi<br />

mibaZe mas!<br />

roca diliT gaiRviZebda, lamazi dilis gamTenebels,<br />

romelmac wyvdiadi naTeliT Secvala, ukeTilSobilesi Suamavali<br />

madlobas swiravda. uzenaesi allahisadmi madlobi-<br />

Ta da vedrebiT, yoveli <strong>axali</strong> dRis dawyeba drois gamoyenebis<br />

winapirobad unda davisaxoT. guls gamCenisadmi mimarTviT<br />

simSvide unda vagrZnobinoT. sazogadoebriv cxovrebaSi, imisaTvis,<br />

rom saqmeebi wesierad da samarTlianad warimarTos, programis<br />

Sedgena, miznis dasaxva, energiuloba da dinamiuroba warmatebis pirveli<br />

safexuri unda iyos.<br />

ise, rogorc sayvareli Suamavali iwyebda dilas.<br />

madloba yovlisSemZle allahs, romelmac Ramis wyvdiadi naTeliT Secvala.<br />

madloba imisaTvis, rom man Rrma Zilidan gamogvacocxla. uzenaeso<br />

allaho! dRes iseTi saqmeebi gamakeTebine, rogoric giyvars da ganmaride<br />

iseTebisgan, romlebic ar mogwons. damexmare, rom Seni brZanebebis Sesabamisi<br />

qmedebebi vakeTo da amiT Seni kmayofileba movipovo. ganmaSore yvelafrisagan,<br />

rac Sen mieraa akrZaluli. margune wili, raTa Cemi movaleobebi<br />

pirnaTlad Sevasrulo. yovlisgamCeno allaho! dagvifare me, Cemi mSoblebi,<br />

megobrebi da naTesavebi. isini keTili da swori gziT atare, nu miscem saSualebas,<br />

raTa mihyvnen eSmaks da Sen mier akrZaluli, mouwonari saqmeebi ake-<br />

Ton. gagvixseni niWi da gagviadvile saqmeebi. SemovifargloT imiT, rac kargi<br />

da lamazia, rac Seni, sayvareli mona-msaxurisTvis aris saWiro.<br />

oh, uzenaeso allaho! janmrTeloba mieci Cems mSoblebs, romlebmac<br />

Zalian didi jafa gawies Cems aRzrdaSi. daifare isini da sxva yvela morwmune.<br />

nu gadaaxvevineb maT swori gzidan da wilad argune saiqio bednierebis<br />

mopoveba.<br />

40 <strong>axali</strong> <strong>mTvare</strong> ianvari - Tebervali<br />

38-e gverdze ganTavsebuli testebis pasuxebi<br />

1. d 2. a 3. b 4. d 5. a 6. a

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!