07.12.2012 Views

Samili da kneinebi literaturuli premia `sabas~ nominantebi `me ...

Samili da kneinebi literaturuli premia `sabas~ nominantebi `me ...

Samili da kneinebi literaturuli premia `sabas~ nominantebi `me ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

#29<br />

#29<br />

#29 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010 gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>premia</strong><br />

<strong>`sabas~</strong> <strong>nominantebi</strong><br />

XI<br />

pavle WavWavaZe<br />

mamuka wiklauri:<br />

<strong>`me</strong> Cems miTosur<br />

samyaroSi avidgi fexi~<br />

<strong>Samili</strong> <strong>da</strong> <strong>kneinebi</strong><br />

XII-XIII<br />

VIII-IX


2 proza<br />

maSinac, sami wlis win, literatorTa<br />

saxlis myudro bufetis kuTxeSi,<br />

swored am magi<strong>da</strong>sTan visxediT <strong>da</strong><br />

valodias mZafrsiuJetian ambavs<br />

vuyvebodi, me <strong>da</strong> Cems megobars, moskovSi,<br />

nacnobi mTargmnelis ojaxSi rom<br />

ga<strong>da</strong>gvxv<strong>da</strong>.<br />

magi<strong>da</strong> kidesTan amokawruli inicialebiT,<br />

`A. M.~ - vicani, romelzec,<br />

maSin, rogorc orklaviSian sabavSvo<br />

garmonze, valodias msxvili, mouxe-<br />

Savi TiTebi TamaSobdnen.<br />

aq, naxevarsar<strong>da</strong>fSi, axlac yvelaferi<br />

igivea _ kibis siZvelisagan <strong>da</strong>bzaruli<br />

moajiri, TiTqos mazuTiani<br />

naxerxiT aprialebuli safexurebi,<br />

iataki, yavis surneli <strong>da</strong> gazquraze<br />

mTvlemare, simSvidis momgvreli, mo-<br />

SiSine Cai<strong>da</strong>ni... zemoT ki, JamTasvlisaTvis<br />

am mokle samwlian monakveTSi<br />

imdeni ram Seicvala, sabWoTa moqalaqeebi<br />

yvelaze gabedul sizmarSic<br />

rom ver vnaxavdiT...<br />

bufetSi <strong>da</strong>RmarTiviT cicabo, or<br />

kedels Sua moqceuli, <strong>da</strong>xveuli kibiT<br />

Camodixar <strong>da</strong> ggonia bunkerSi iZirebi.<br />

sinamdvileSi sulis mosaTqmel,<br />

<strong>da</strong>sanayrebel <strong>da</strong> TavSesaqcev <strong>da</strong>wesebulebaSi<br />

aRmoCndebi.<br />

kedlebze ornaTuriani, ganaTebuli<br />

brebi hkidia. skamebi xisaa, tlanqi,<br />

mZime. samagierod saimedod dganan _<br />

yvelaze mZimewonian mwerlebsa <strong>da</strong> literatorebsac<br />

ki uZleben.<br />

magidebic xisaa, masiuri. zemo<strong>da</strong>n<br />

ga<strong>da</strong>krul monacrisfero plastikatis<br />

WuWyis amtan ze<strong>da</strong>pirze <strong>da</strong>yinuli,<br />

tkacuna sosisis Tu gaberili sardelis<br />

cximiani Sxefi, <strong>da</strong>mlageblis gawurul<br />

tilos advilad nebdeba.<br />

Sesvenebis dros, bufetSi, gansakuTrebuli<br />

xalxmravlobaa _ zustad<br />

pirvel saaTze, kibis maRla, erTdrulad<br />

axmaurdeba xolme Senobis administraciuli<br />

nawili. kabinetebSi, misaRebebSi<br />

gamoketili mdivnebi, TanaSemweebi,<br />

rigiTi TanamSromlebi, muzebTan<br />

<strong>da</strong> erTmaneTTan WidilSi moRlili,<br />

<strong>da</strong>mSeuli `sulis inJinrebi,~ energiuli<br />

nabijebiT moawydebian Camosasvlels,<br />

CamoiRvrebian kibeze <strong>da</strong> Su-<br />

Sian <strong>da</strong>xls miRma warbebga<strong>da</strong>kalmul,<br />

ori mebufete qalbatonis win grZel,<br />

mousvenar rigad Sededdebian.<br />

ho<strong>da</strong>, oTxmoc<strong>da</strong>rvis gvian Semodgomaze<br />

vzivarT CvenTvis, bufetis<br />

kuTxeSi. pikis saaTi gasulia <strong>da</strong> irgvliv<br />

Se<strong>da</strong>rebiT siwynarea. SeveqceviT<br />

nairnair, gemriel buterbrodebs, vayolebT<br />

moskovur, sa<strong>da</strong>fisfer, qafian<br />

luds <strong>da</strong> didi xnis unaxav, monatrebul<br />

megobars ambavs vuyvebi.<br />

valodia _ WabukobaSi, volgaze,<br />

samdinaro gemis mezRvauri, mogzauri,<br />

monadire, moTevzave, sakmaod warmatebuli<br />

dramaturgi, skamis sazurgeze<br />

sanaxevrod miwolili mismens <strong>da</strong> baraqian,<br />

gaburdul JRal wvers Ronieri<br />

TiTebiT zemo<strong>da</strong>n qvemoT ivarcxnis,<br />

efereba, TiTqos sakbenad aRrenil<br />

bombora ZaRls qeCoze uyvavebs.<br />

ambavi ki aseTia:<br />

erTxel, am bufetSi, cota rom<br />

SevzarxoSdiT, me <strong>da</strong> Cemi megobari Tbiliseli<br />

poeti, misi leqsebis mTargmnelma,<br />

vinme evgenim, TavisTan, ojaxSi<br />

migvipatiJa.<br />

uari ar gviTqvams, bufetSive SeZenili<br />

arayis <strong>da</strong> koniakis boTlebi mTargmnelis<br />

mozrdil xelCanTaSi CavalageT<br />

<strong>da</strong> wavediT.<br />

manamde, vestibiuli<strong>da</strong>n, moriges<br />

telefoniT evgenim Sin <strong>da</strong>reka, stumrebi<br />

gveyolebao.<br />

ar vici, am SetyobinebiT, uxilavma<br />

meore mxarem ramdenad gaixara, yovel<br />

SemTxvevaSi, Cveni mopatiJes saxeze<br />

es aranairad ar asaxula. miuxe<strong>da</strong>vad<br />

amisa, mainc energiulad <strong>da</strong>swv<strong>da</strong> xel-<br />

CanTas <strong>da</strong>, literatorTa saxli<strong>da</strong>n,<br />

ukve bind<strong>da</strong>cemul <strong>da</strong>Tovlil quCaSi<br />

gamovediT.<br />

jer metroTi, mere troleibusiT<br />

vimgzavreT, karga manZili fexiTac<br />

gaviareT <strong>da</strong>, vidre evgenis sa<strong>da</strong>rbazomde<br />

mivaRwevdiT, yinvam sasmeliT<br />

<strong>da</strong>grovili siTbo gamomacala.<br />

mexuTe Tu meeqvse sarTulze, maspinZelma,<br />

gamamacebuli saxiT mogvxe<strong>da</strong>,<br />

mondomebiT <strong>da</strong>miznebuli TiTi<br />

Rilaks <strong>da</strong>aWira <strong>da</strong> gabmul zars xmac<br />

SeaSvela:<br />

_ larisa, sayvarelo, Cven ukve movediT!<br />

Rilaki<strong>da</strong>n TiTi ar aeRo, rom<br />

vano CxikvaZe<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

kuTxis magi<strong>da</strong><br />

mkvrivad Sekrul<br />

kars ra-<br />

Rac gametebiT<br />

moawy<strong>da</strong>.<br />

<strong>da</strong>jaxebas<br />

ZaRlis moguduli<br />

buxunic<br />

mohyva.<br />

male am xmis<br />

patronic <strong>da</strong>vinaxeT.<br />

es iyo sazizRradnapatiebi,gorozi,<br />

Savbewva<br />

ZaRli _ goliaTi.<br />

ZaRli tyavisyelsabmeliT<br />

eWira<br />

larisas (albaT<br />

larisas!)<br />

<strong>da</strong> cxeniviT<br />

ayalyuli myefari Cveni SeWmiT imuqrebo<strong>da</strong>.<br />

evgenim xelCanTa SemomaCeCa, Tvi-<br />

Ton ki qals miexmara, rom ZaRli<br />

rogorme gverdze `miedgaT~ <strong>da</strong> Cven-<br />

Tvis Sesasvleli gaenTavisuflebinaT.<br />

_ nu geSiniaT, saxlSi aRar ikbineba,<br />

_ <strong>da</strong>gvamSvi<strong>da</strong> larisam, roca sastumro<br />

oTaxSi kedel-kedel akrulebi<br />

SevipareT.<br />

Cven savarZlebSi CavsxediT, xolo<br />

ZaRli, erTxans SemosasvlelSi <strong>da</strong>rCa,<br />

<strong>da</strong>emorCila samzareuloSi mofusfuse<br />

patronebis brZanebas, aqe<strong>da</strong>n fexi<br />

ar moicvaloo, magram mere, etyoba,<br />

moiwyina <strong>da</strong> kari sul iolad Semogvi-<br />

Ro.<br />

Semovi<strong>da</strong>, Semouara divanTan midgmul,<br />

TefSebiTa <strong>da</strong> WiqebiT gawyobil<br />

<strong>da</strong>bal magi<strong>da</strong>s. Cvens win gaCerebulma<br />

xan erTi SegvaTvaliera, xan _ meore,<br />

Ronivrad gaizmora, ratomRac me gverdi<br />

amiqcia, Cems megobars zurgi<strong>da</strong>n<br />

miudga, kefasTan <strong>da</strong>ynosa <strong>da</strong> godoriviT<br />

Tavi mxarze Camoado.<br />

_ momSordi! _ gaaprotesta poetma,<br />

magram ZaRlma <strong>da</strong>iRrina, Tanac<br />

iseTi saReWi kbilebi gamofina, rom<br />

iqve <strong>da</strong>utkba, _ ho, kargi, Tu mogwons<br />

iyavi...<br />

vin <strong>da</strong>uSli<strong>da</strong>, isic _ `iyo.~ vidre<br />

maspinZlebi gamovidodnen <strong>da</strong> gasusul<br />

stumars oTxfexis meurveobi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>ixsnidnen,<br />

ZaRlis orfad CamogrZelebulma<br />

dorblma, moskovSi axalSeZenili<br />

pijakis lackani, mefis ruseTis<br />

droindeli, Jan<strong>da</strong>rmeriis rotmistris<br />

saaRlumo mundiriviT, `jinjilebiT~<br />

<strong>da</strong>amSvena.<br />

male ojaxis axlobeli qali <strong>da</strong> ori<br />

mamakaci Semogvemata.<br />

sufras SemovusxediT.<br />

ZaRli, karTan, qeCaze wamowolili<br />

Tvals gvadevnebs.<br />

Cvenma mSvenierma diasaxlisma, rac<br />

SeeZlo araferi <strong>da</strong>gvaklo, magram yvelafers<br />

ise <strong>da</strong>kopili akeTebs, ar vici,<br />

saerTod aseTia Tu Cveni stumrobiT<br />

aris ukmayofilo.<br />

bolos, TviTonac SemogvierT<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

koniaki <strong>da</strong>gemovnebiT mowrupa.<br />

kargiao, ga<strong>da</strong>ulaparaka gverdiT<br />

mjdom qalbatons, rac imis nebarTvad<br />

aRviqvi, rom <strong>da</strong>naklulebuli Wiqa<br />

un<strong>da</strong> Semevso.<br />

mesamed rom <strong>da</strong>vusxi, gaeRima.<br />

`egre, <strong>da</strong>locvilo, ase Rimili<br />

mixdebodes <strong>da</strong> Subls Sevikrav?~ _ gavifiqre<br />

<strong>da</strong>, romeliRac axalgamocemuli<br />

wignis gamo atexil <strong>da</strong>vaSi Cabmuli<br />

mamakacebis gverdis avliT, qalbatonebs<br />

erTi qarTuli, tradiciuli<br />

sadRegrZelo SevTavaze.<br />

sadRegrZelo, ra Tqma un<strong>da</strong>, mandilosnebis<br />

rolsa <strong>da</strong> mniSvnelobas<br />

asxam<strong>da</strong> xotbas.<br />

_ SesaniSnavia! _ xeli xels Semohkra<br />

diasaxlisma. TiTqos pirvelad<br />

<strong>da</strong>minaxa, alersianad momapyro <strong>da</strong>binduli,<br />

nislCamdgari Tvalebi, _<br />

Tqvenc sityvasTan Wi<strong>da</strong>obT?.. hoo?..<br />

sakvirvelia!.. maSin ratom ar xarT sxvebiviT<br />

uintereso? _ saCvenebeli Ti-<br />

Tis kekluci moZraobiT, qmarze <strong>da</strong> ka-<br />

nawyveti romani<strong>da</strong>n `SuSebis omi~<br />

maTis almur-<br />

Si gaxveul<br />

stumar kacebze<br />

maniSna, _<br />

dRe <strong>da</strong> Rame<br />

rom ga<strong>da</strong>ebas,<br />

qalebi arc<br />

gavaxsendebiT...<br />

mTeli sicocxleliteraturul<br />

problemebze<br />

<strong>da</strong>voben... xan<strong>da</strong>xan<br />

lamis<br />

xelCarTul<br />

Cxubamdec midian.<br />

cota xnis<br />

Semdeg franguliestra<strong>da</strong><br />

CarTo.<br />

_ xom ar<br />

vicekvoT? –<br />

SemomTavaza.<br />

_ mainc<strong>da</strong>mainc didi mocekvave<br />

ar gaxlavarT.<br />

_ am cekvas codna ar un<strong>da</strong>, survilic<br />

sakmarisia _ lamazi xelebi<br />

mxrebze Camomafina <strong>da</strong> Tamamad momexuta.<br />

uxerxulad awurulma sufras ga<strong>da</strong>vxede.<br />

kacebs CvenTvis ar ecalaT.<br />

samagierod sul sxva mxri<strong>da</strong>n<br />

<strong>da</strong>reka gamafrTxilebelma zarma _<br />

aqamde Cumad myofma, enagadmogdebulma<br />

ZaRlma, qeCa<strong>da</strong>n aRrenilma<br />

wamoiwia.<br />

<strong>da</strong>vsxediT <strong>da</strong> qofakic <strong>da</strong>wynar<strong>da</strong>.<br />

evgenis, zafxulSi, urals iqiT,<br />

SemoqmedebiTi mivlinebiT emogzaura,<br />

adgilobrivi, aborigeni poetebis<br />

mTeli `diplomati~ Semoqmedeba<br />

Camoetana, eTargmna, ga<strong>da</strong>ebeW<strong>da</strong> kidec<br />

<strong>da</strong>, vidre re<strong>da</strong>qciebs <strong>da</strong>urigeb<strong>da</strong>,<br />

sufris wevrebs gvikiTxav<strong>da</strong>.<br />

didxans vusmineT, SevaqeT kidec,<br />

movuwoneT Targmanebi, magram Zalian<br />

rom gaugrZel<strong>da</strong>, moswyin<strong>da</strong> Cems megobarsacnencur-koriakul-iakutur-buriatiuli,<br />

Tanamedrove poeziis<br />

koqteili, meore qalbatoni sacekvaod<br />

gaixmo <strong>da</strong> me <strong>da</strong> larisac xom<br />

ar CamovrCebodiT.<br />

vtortmanebT parketze, vgrZnob<br />

xerxemalze rogor adi-Cadis diasaxlisis<br />

cxeli xelisguli, vxvdebi,<br />

raRac xlarTSi vebmebi, magram Cemi<br />

sasmeliT <strong>da</strong>buJebuli cnobiereba<br />

uZluria amZuvnebul qals win aRudges.<br />

CvenTvis aravis scxela, aravis vainteresebT,<br />

TviTon evgenisac ki,<br />

mTlianad rom TavCargula leqsebis<br />

Crdilo-aRmosavlur TaigulSi.<br />

oTaxSi myofTagan mxolod ZaRli<br />

SfoTavs, qeCaze adgils ver poulobs.<br />

dro <strong>da</strong> dro wamoimarTeba, Ronier<br />

kidurebze <strong>da</strong>yrdnobili aitans<br />

mZime, magram moqnil sxeuls.<br />

larisa gamoerkveva, <strong>da</strong>utevs, <strong>da</strong>emuqreba,<br />

oTaxi<strong>da</strong>n gagistumrebo <strong>da</strong><br />

isic <strong>da</strong>Cutuli burTiviT <strong>da</strong>eSveba,<br />

Savad Segubdeba wiTel qeCaze.<br />

Turme arc ZaRlis moTmineba yofila<br />

usazRvro _ rogorc ki qali<br />

isev <strong>da</strong>ufaravad momexuta, mxarze<br />

Tavi Camomado <strong>da</strong> yelTan misi tuCebis<br />

TrTolvac vigrZeni, uceb, raRac,<br />

veeba zambarasaviT avar<strong>da</strong>, gaiSala,<br />

pir<strong>da</strong>Rebuli Cems Casaylapad aRimarTa.<br />

Cem<strong>da</strong> samarcxvinod, ar meyo matrosovis<br />

gambe<strong>da</strong>oba _ qali win avifare.<br />

larisac erTbaSad gamofxizl<strong>da</strong>,<br />

ZaRls sayelurSi waswv<strong>da</strong>, moxvia<br />

mklavebi <strong>da</strong> Zlivs Seakava...<br />

_ ZaRlma ieWviana? _ axarxar<strong>da</strong><br />

valodia.<br />

mkerdi <strong>da</strong> mxrebi uyanyaleb<strong>da</strong>,<br />

keTili, cisferi Tvalebi<strong>da</strong>n siciliT<br />

mogvrili cremli mosdio<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

gareSemo msxdomebs ubodiSeb<strong>da</strong>.<br />

_ aba, uyure, ra ar xdeba Cvens<br />

did ruseTSi!.. vin icis ramden ojaxs<br />

sWirdeba egeTi, fxizeli oTxfexi! _<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

Tavisive naTqvamze, kidev erTxel,<br />

gulianad CaixiTxiTa <strong>da</strong> bufeti<strong>da</strong>n gamosulebi<br />

manqanaSi CavsxediT.<br />

_ etyoba, evgenim ico<strong>da</strong>, ZaRli<br />

mdgomareobi<strong>da</strong>n rodis gamodio<strong>da</strong>,<br />

saqaRalde droebiT gverdze ga<strong>da</strong>do<br />

<strong>da</strong> coli <strong>da</strong>tuqsa... larisam ar <strong>da</strong>uTmo...<br />

amasobaSi, Cveni eWviani kavaleri,<br />

SeZvra sufris qveS, gaimarTa welSi, magi<strong>da</strong><br />

gaaxanxala <strong>da</strong> WurWels Waxa-Wuxi<br />

autexa...<br />

_ eg aRar aris saintereso, _ Semawyvetina<br />

valodiam, _ arc _ is, meore<br />

dRes Sen <strong>da</strong> larisa SexvdiT Tu ara erTmaneTs.<br />

mTavari sxva ramea... ras ar<br />

gaigeb, ra ar xdeba am Cvens did ruseT-<br />

Si! _ meramdened imeoreb<strong>da</strong> saWes Cafrenili<br />

<strong>da</strong> siciveSi abolebul manqanebs<br />

kvalSi mihyvebo<strong>da</strong>, _ saintereso dramaturgiaa...<br />

TeatrSi, scenaze ZaRls<br />

ver aTamaSeb, Torem... kinos am mxriv meti<br />

SesaZleblobebi aqvs... ZaRli _ ojaxuri<br />

siwmindis <strong>da</strong>mcveli... Cveni cenzura<br />

SegWams, magram faqtia, rom sinamdvileSi<br />

mox<strong>da</strong>...<br />

ver ga<strong>da</strong>vaswariT, SuqniSanma wiTeli<br />

agvinTo.<br />

erTmaneTi irkutskis aeroportSi<br />

gavicaniT.<br />

maSin, cimbiri, morig, diad mSeneblobaTa<br />

ciebcxelebiT iyo Sepyrobili.<br />

rkinigza, Tavis axal-axali sadgurebiT,<br />

<strong>da</strong>saxlebebiT nabij-nabij miiwev<strong>da</strong><br />

aRmosavleTisaken. komkavSiruli sagzurebiT<br />

mobilizebul moxaliseTa<br />

urdoebi, fex<strong>da</strong>udgmel uRranebs mihkafavdnen.<br />

Suagul cimbirisaken, rogorc<br />

xelisufleba, presa <strong>da</strong> radio-televizia<br />

RaRadeb<strong>da</strong>, romantikul Tavga<strong>da</strong>savalTa,<br />

sinamdvileSi ki Se<strong>da</strong>rebiT<br />

normaluri anazRaurebis maZiebelTa<br />

eSelonebi moiCqarodnen.<br />

`saukunis mSeneblobis~ gmirebs Tavisi<br />

mexotbeni sWirdebo<strong>da</strong>T <strong>da</strong> isinic,<br />

enTuziasti Jurnalistebi, mwerlebi,<br />

mxatvrebi, kompozitorebi, uxvad moawydnen<br />

aqaurobas. mSeneblobis tvirTs<br />

mxolod komkavSirul- axalgazrduli<br />

mondomeba ver zi<strong>da</strong>v<strong>da</strong>, rogorc ambobdnen,<br />

jer gauWreli taigis yvelaze<br />

rTul ubnebs, patimarTa SromiTi<br />

batalionebis uCinari, miwisqveSa blanti<br />

mdinarebac mihkvalav<strong>da</strong>, magram maT<br />

Tav<strong>da</strong>debaze, ra Tqma un<strong>da</strong>, krints aravin<br />

sZrav<strong>da</strong>.<br />

ase iyo Tu ise, re<strong>da</strong>qciis <strong>da</strong>valebiT<br />

<strong>da</strong> Cemi cnobismoyvareobiT, mec avyevi<br />

saerTo fexis xmas _ moskovis gavliT,<br />

Camovedi jer irkutskSi, mere, ori saa-<br />

Tis safrenze, <strong>da</strong>ba ust-kutSi.<br />

<strong>da</strong>ba poligonis rols asruleb<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>, erTaderTi, ase Tu ise xeiriani sastumro<br />

mTlianad mSeneblobasTan <strong>da</strong>kavSirebul<br />

sxva<strong>da</strong>sxva uwyebaTa, saministroebis,<br />

trestebis, sammarTveloebis<br />

TanamSromlebiT iyo Sevsebuli. administratorma,<br />

rogorc iqna, mominaxa<br />

adgili, krasnoiarskel geodezistTan,<br />

myudro, patara nomerSi Semasaxla. geodezisti<br />

sam dReSi erTxel Tu gamoCndebo<strong>da</strong><br />

sastumroSi, xolo Cemma axalma<br />

nacnobma, <strong>da</strong>savleT cimbiris motorizebuli<br />

sammarTvelos ufrosma, qar-<br />

Tuli WaWis moyvarulma <strong>da</strong> <strong>da</strong>mfasebelma,<br />

vinme evtuSenkom, romelsac Stabi<br />

meore sarTulze, `luqsSi~ hqon<strong>da</strong> mowyobili,<br />

misasvlel-mosasvlelad CaTbunebul<br />

kabiniani `krazi~ gamomiyo.<br />

dekembris aRviraxsnil siciveSi,<br />

roca yinva oc<strong>da</strong>TxuTmeti<strong>da</strong>n ormoc<strong>da</strong>xuT<br />

gradusamde meryeob<strong>da</strong>, ramdenjerme<br />

ga<strong>da</strong>vedi gayinul lenaze.<br />

gzaSi, xan<strong>da</strong>xan, mZRols vaCerebinebdi<br />

manqanas, gasaocari suraTebiT monusxuli<br />

Sevdiodi tyeebis siRrmeSi.<br />

gasudruli buneba, cimbiruli, vercxlisfrad<br />

molaplape TovlSeyinuli<br />

naZvebi <strong>da</strong> tyeebis okeanis erTferovneba,<br />

roca midixar, midixar <strong>da</strong> araferi<br />

ar icvleba. taigis zamTris albomis<br />

furclebi Tvals giWrelebs, fxvier<br />

TovlSi myarad jdeba fexsacmeli <strong>da</strong><br />

suls gigubebs imis SegrZneba, rom yvelaferi<br />

arc iwyeba <strong>da</strong> arc mTavrdeba.<br />

galurjebul sivrceSi xmeli foToliviT<br />

hkidia mze, usicocxlo, mimqrali,<br />

rogorc momakv<strong>da</strong>vis pulsi. midixar<br />

<strong>da</strong> sul ggonia axalgaWrili taigac,<br />

wuTi-wuTze pirs Seikravs, isev gamTliandeba,<br />

Caikargebi usazRvroebaSi Camovardnili<br />

girCiviT.<br />

erTxelac, sastumroSi <strong>da</strong>brunebulma,<br />

Cemi `tulupis~ jibeSi, siciviT CaxarSuli,<br />

fafad qceuli nivris Tavebi


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

aRmovaCine.<br />

ase iyo Tu ise, gripisagan <strong>da</strong> gaciebisgan<br />

Tav<strong>da</strong>sacav niorze gamZle gamovdeqi<br />

_ aTiode dReSi, Sevsebuli<br />

ubis wignakiT, fotoebiT <strong>da</strong> STabeWdilebebiT,<br />

axali wlis wina dReebSi,<br />

isev irkutskSi Camovfrindi.<br />

aeroportSi im wlebis Sesaferisi<br />

kakafonia sufev<strong>da</strong>. bargi-barxaniT,<br />

ojaxebianad ayrili, bedis maZiebeli<br />

moqalaqeebi, axal-axali samSeneblo<br />

brigadebi, saeWvo Sexedulebis tipebi,<br />

sasmeliT tvin<strong>da</strong>buJebuli alkoholikebi,<br />

nair-nairi, aeroportebis<br />

<strong>da</strong> sazogadoebrivi TavSeyris adgilebis<br />

tkipebi... vis ar naxavdiT, ranairi<br />

fizionomia ar gaivli<strong>da</strong> Sens Tvalwin.<br />

es iyo cocxali suraTebis galerea,<br />

romelic cxvirwin moZraob<strong>da</strong>,<br />

kamaTob<strong>da</strong>, qoTqoTeb<strong>da</strong>, Cxubob<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

diafilmis kadrebiviT aRar Tavdebo<strong>da</strong>.<br />

vidre moskovisaken gamosamgzavrebeli<br />

bileTebis registracia <strong>da</strong>iwyebo<strong>da</strong>,<br />

ayayanebul mosacdel <strong>da</strong>rbazSi,<br />

skamze Tavisufali adgili `movipove.~<br />

Cemo<strong>da</strong>ni gverdiT movidgi <strong>da</strong> RamenaTevs,<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom vecade ar<br />

CamZinebo<strong>da</strong>, ruli mainc momeria _<br />

gniasi, reproduqtorSi qalis monotonuri<br />

xma, Tan<strong>da</strong>Tan erTmaneTSi aizila,<br />

elvis siswrafiT <strong>da</strong>mSor<strong>da</strong>, gaiwela,<br />

rogorc mindorSi maRali Zabvis<br />

mavTulebis zuzuni <strong>da</strong>, bolos sul<br />

miwy<strong>da</strong>. miwy<strong>da</strong> <strong>da</strong> moTovil velze, dilis<br />

mzis sxivebs rom ireklav<strong>da</strong>,<br />

ZaRlebSebmuli narta <strong>da</strong>vinaxe. nartaze<br />

mdgari Cemi axali nacnobi, mufTa-<br />

Si xelebSeyofili, loyebawiTlebuli<br />

gana avdonina enagadmogdebul ZaRlebs<br />

aqezeb<strong>da</strong>. gogo marxils Cemsken<br />

moacureb<strong>da</strong>, magram mosvla vin acala,<br />

uceb aliaqoTis xmam amomagdo Zilis<br />

morevi<strong>da</strong>n _ Cemgan cota moSorebiT,<br />

mosacdeli <strong>da</strong>rbazis gasasvlelTan,<br />

SequCebuli mgzavrebis gorgali gaiSala<br />

<strong>da</strong> vidre xeirianad gaverkveodi<br />

Tu ra xdebo<strong>da</strong>, moklejubianma, myarad<br />

Cadgmulma, wverianma kacma Cemi Cemo<strong>da</strong>ni<br />

gverdiT momidga.<br />

_ nu geSiniaT, yvelaferi rigzea!<br />

_ mxarze xeli momiTaTuna.<br />

ase gavicani valodia.<br />

rogorc Semdeg gavige, man <strong>da</strong> misma<br />

orma megobarma, Cems skamTan saeWvod<br />

atorRialebuli, viRac mawanwala SeamCnies.<br />

qurdi, roca <strong>da</strong>rwmun<strong>da</strong>, rom<br />

namdvilad CameZina, Cemo<strong>da</strong>ni amacala.<br />

gasasvlelisaken gaZurwuli mZarcveli<br />

xalxSi mimalvas cdilob<strong>da</strong>, magram<br />

valodia waswv<strong>da</strong> kiserSi. qurdma<br />

gaibrZola, Tumca muStic rom miiRo,<br />

awapnuli Cemo<strong>da</strong>ni <strong>da</strong>agdo <strong>da</strong> Tavs uSvela.<br />

am faqts gansakuTrebuli aRSfo-<br />

Teba an gakvirveba ar gamouwvevia, mosacdelis<br />

cxovreba Cveuli ritmiT gagrZel<strong>da</strong>.<br />

Cemodni<strong>da</strong>n, Cems aTdRian epopeas<br />

saswauliT ga<strong>da</strong>rCenili, `eniselis~<br />

ukanaskneli boTli amoviRe <strong>da</strong>,<br />

aeroportis sasauzmeSi Cveni gacnoba<br />

aRvniSneT.<br />

rogorc gairkva, valodia, cimbirel<br />

metyeveebze piesis <strong>da</strong>sawerad, mivlinebiT<br />

baikalze imyofebo<strong>da</strong>, misi<br />

ori megobari ki, mgoni niJni-angarskis<br />

raionSi momuSave geologiuri eqspedicii<strong>da</strong>n,<br />

zamTris ar<strong>da</strong><strong>da</strong>gebze Sin,<br />

moskovSi brundebodnen. roca gaiges<br />

erTi gza gvqon<strong>da</strong>, valodiam mec gamomarTva<br />

pasporti, iyoCaRa <strong>da</strong> gamgzavrebis<br />

msurvelTa aboboqrebuli morevi<strong>da</strong>n<br />

oTxi <strong>da</strong>javSnuli adgili <strong>da</strong><br />

Rilebawyvetili juba gamoitana.<br />

male `Casxdomac~ gamoacxades.<br />

Tvramet gradusian yinvaSi, trapTan<br />

yuryutis Semdeg, rogorc iqna ukve<br />

asafrenad agugunebuli Tvimfrinavis<br />

Tbil salonSi aRmovCndiT.<br />

adgilebi rom <strong>da</strong>vikaveT, valodia,<br />

megobrebma mereRa Seaqes, im domxali<strong>da</strong>n<br />

cocxali rogor gamoxvedio.<br />

_ amaze uaresic minaxavs _ ormoc<strong>da</strong>cametis<br />

martSi, niJni-novgorodi<strong>da</strong>n<br />

moskovamde, jer kidev moswavlem,<br />

stalinis samgloviaro dReebze<br />

<strong>da</strong>saswrebad, xan ga<strong>da</strong>Wedili tamburiT,<br />

xanac matareblis kibeebze Camokidebulma<br />

vimgzavre... iseTi ambavi iyo,<br />

wiTel moe<strong>da</strong>nze, zRva xalxi Seenaya<br />

erTmaneTs, me SuaSi movye <strong>da</strong> lamis gavigude.<br />

susti, wowola ymawvili, Sewebebuli<br />

masi<strong>da</strong>n, viRac RvTisniers rom<br />

ar gamoveyvane, axla Zvel axalwlam-<br />

de mogiwev<strong>da</strong>T irkutskis aeroport-<br />

Si yuryuti... mere hyvebodnen, im jglerTaSi<br />

bevri <strong>da</strong>saxiCr<strong>da</strong>o... Cemze ki<br />

yvelaze metad iciT ram imoqme<strong>da</strong>?<br />

xalxis <strong>da</strong>Slis Semdeg, gverdze mixvetili,<br />

cal-cali fexsacmeli, Camoxeuli<br />

saxeloebi, xelCanTebi, qudebi,<br />

Tavsafrebi, xeljoxebi rom eyara...<br />

patara viyavi, magram am uCveulo sasaflaom<br />

mainc Zalian Semzara.<br />

valodia, rogorc saerTod sCveo<strong>da</strong>,<br />

xmamaRla, mkveTri JestikulaciiT<br />

hyvebo<strong>da</strong>.<br />

gazeTs CaCerebulma Cvenma Tanamgzavrma,<br />

pavlik antonovma, Cexovis `xa-<br />

TriT,~ anton pavloviCs rom eZaxdnen,<br />

saTvale tkacuniT <strong>da</strong>keca <strong>da</strong> valodias<br />

<strong>da</strong>mrigebluri toniT uTxra:<br />

_ Cemo megobaro, ai, swored eg<br />

aris monoba.<br />

_ ra SuaSia monoba? _ gaukvir<strong>da</strong><br />

valodias.<br />

_ netarxsenebulma stalinma, Seni<br />

ojaxi<strong>da</strong>n Tu sagvareulo<strong>da</strong>n, lamis<br />

yvela mamakaci aaorTqla, de<strong>da</strong>Sens mucelSi<br />

rom ar hyolodi, albaT, Senc<br />

imaT gzas gagiyeneb<strong>da</strong>... <strong>da</strong>, mainc amdeni<br />

pativi <strong>da</strong>sde, vagonis saxelurze<br />

<strong>da</strong>konwialebulma imgzavre... Tanac,<br />

sai<strong>da</strong>n sad _ gorki<strong>da</strong>n moskovamde!<br />

_ elaparake axla amas, _ miubrun<strong>da</strong><br />

gajavrebuli valodia iluminatorTan<br />

miyuJul meore Tanamgzavrs,<br />

Jurnalis bolo furcelze <strong>da</strong>beWdil<br />

Tavsatexs Cakirkitebuli, wamoWrili<br />

TemiT <strong>da</strong>interesebas mainc<strong>da</strong>mainc<br />

rom ar amJRavneb<strong>da</strong>, _ gamagebine, Sei-<br />

Zleba seriozuli kaci ase martivad<br />

msjelobdes?.. es Cveni anton pavloviCi<br />

geologi ki ara, arqeologi rom<br />

iyos, uaxloesi istoriis Sreebs meti<br />

gonierebiT gamoikvlev<strong>da</strong>... ase ar<br />

aris?<br />

_ valodia, nu gaviwydeba, rom<br />

Tqveni mona-morCilic geologia <strong>da</strong><br />

SeiZleba `istoriuli Sreebi~ mec zereled<br />

ga<strong>da</strong>vqeqo, _ <strong>da</strong>uqnia meorem mokauWebuli<br />

TiTi.<br />

_ mand, mgoni, male stalinis sadRegrZelosac<br />

<strong>da</strong>levT! _ <strong>da</strong>iZaxa vi-<br />

Racam ukani<strong>da</strong>n <strong>da</strong> sicilma gaamxiarula<br />

saloni.<br />

_ ratomac ara, _ gamoepasuxa valodia,<br />

_ ormoc<strong>da</strong>xuTSi, oderze, fexebs<br />

rom gabanineb<strong>da</strong>T, is xom mogwon<strong>da</strong>T?<br />

zesadRegrZeloebsac ar iSurebdiT,<br />

mamas <strong>da</strong> marCenals eZaxdiT, rogorc<br />

RmerTze, ise loculobdiT... ma-<br />

Sin sad iyaviT, ratom ar gaxsendebo<strong>da</strong>T<br />

usamarTlod represirebuli Cemi<br />

ojaxi?<br />

uxilavi ambrazuri<strong>da</strong>n, aRaravin<br />

gamoepasuxa.<br />

mxolod anton pavloviCma Cailaparaka:<br />

_ Cveni dumili nu gagaTamamebs!..<br />

Tun<strong>da</strong>c yvelaze araordinarulad<br />

moazrovne individebi, bolos mainc<br />

marcxdebian saerTo azrTan brZola-<br />

Si.<br />

_ mag logikiT qriste <strong>da</strong> jor<strong>da</strong>no<br />

brunoc <strong>da</strong>marcxebulebad un<strong>da</strong><br />

CavTvaloT _ erTi jvars acves, meore<br />

<strong>da</strong>wves!<br />

anton pavloviCma xeli Caiqnia, vi-<br />

Tom SenTan kamaTi ar Rirso <strong>da</strong> isev<br />

saTvale <strong>da</strong>ikosa.<br />

oTxmoc<strong>da</strong>rvaSi, bufeti<strong>da</strong>n wamosulebs,<br />

ukve kaixnis megobrebi gveTqmo<strong>da</strong><br />

_ TbilisSi me vmaspinZlobdi<br />

xolme, moskovSi _ valodia.<br />

maSin ise <strong>da</strong>emTxva,<br />

rom niJni-novgorodi<strong>da</strong>n<br />

(am Zvel, mecamete<br />

saukuneSi <strong>da</strong>arsebul<br />

qalaqs, oc<strong>da</strong>a-<br />

Tian wlebSi Serqmeuli<br />

gorkis saxeliT<br />

arasodes ar moixsenieb<strong>da</strong>)<br />

de<strong>da</strong> hyav<strong>da</strong> Camoyvanili,oTxmoc<strong>da</strong>xuT<br />

wels mitanebuli,<br />

welSi gamarTuli,<br />

yoCaRi qalbatoni,<br />

romelic yvelaze wvrili<br />

SriftiT anawyobsac<br />

usaTvalod ki-<br />

Txulob<strong>da</strong> <strong>da</strong> Soreuli<br />

bavSvobi<strong>da</strong>n moyolebuli,<br />

wvrilmani<br />

ambebic ki uklebliv<br />

axsov<strong>da</strong>.<br />

literatorTa saxli<strong>da</strong>n<br />

ermolovas Te-<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

atrSi SeviareT, valodiam Tavisi piesis<br />

reJisori moinaxula. piesi<strong>da</strong>n romeliRac<br />

scenis amoRebaze SeTanxmdnen,<br />

iqi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>mgzavrebuli msaxiobi qali<br />

saxlamde mivacileT <strong>da</strong> Sin gvian <strong>da</strong>vbrundiT.<br />

valodias de<strong>da</strong>m safenga<strong>da</strong>farebul<br />

magi<strong>da</strong>ze lamazad gawyobili vax-<br />

Sami <strong>da</strong>gvaxvedra.<br />

erTi Wiqa wiTeli, qarTuli Rvino<br />

TviTonac miirTva, magram saWmels xeli<br />

ar <strong>da</strong>akara, eqvsis Semdeg aRar geaxlebiTo.<br />

mere Zveli, niJni-novgorod-<br />

Si <strong>da</strong> volgaze momx<strong>da</strong>ri, burlakuri<br />

ambebis moyola <strong>da</strong>iwyo. yvebo<strong>da</strong> gul-<br />

SiCamwvdomi, melodiuri xmiT, rom<br />

uceb, valodiam, ratomRac dedis<br />

gabrazeba ga<strong>da</strong>wyvita.<br />

_ de<strong>da</strong>, Seni biografii<strong>da</strong>n zogjer<br />

iseT raRacas moxev, rom meCveneba _<br />

im dros <strong>da</strong>badebuli ar un<strong>da</strong> yofiliyavi...<br />

burlakebi, Cveni saukunis <strong>da</strong>sawyisSi,<br />

faqtiurad aRar iyvnen, xolo<br />

niJni-novgorodis dramatuli Teatri,<br />

sa<strong>da</strong>c mqon<strong>da</strong> bedniereba mec memo-<br />

Rvawa, kidev ufro adre, mecxramete<br />

saukunis oTxmoc<strong>da</strong>aTian wlebSi gaixsna.<br />

Tqven ki, Tu <strong>da</strong>badebis mowmobas<br />

<strong>da</strong>vujerebT, Tqveni movlinebiT, sul<br />

cota, aTi wlis Semdeg mainc gaabedniereT<br />

cisqveSeTi...<br />

_ Sexede! _ Seawyvetina warbis aweviT<br />

de<strong>da</strong>m, _ gamodis, rom me tyuilis<br />

Tqmas vkadrulob.<br />

_ ara, mTlad egre ar miTqvams...<br />

_ diax, swored egre Tqvi... didi madloba!..<br />

colma amitom ver gagiZlo <strong>da</strong><br />

gagcil<strong>da</strong>... mSvenivrad gexerxeba a<strong>da</strong>mianis<br />

gulistkena!<br />

_ kargi, axla, nu gamibrazdebi, _<br />

moexvia zurgi<strong>da</strong>n siciliT, _ a<strong>da</strong>mianebi<br />

zogjer zedmetad vendobiT Cvens<br />

mexsierebas-meTqi... ubralod, rogor<br />

vTqva, meti zomierebaa saWiro...<br />

_ ufro uaresi... didi madloba!..<br />

me Sen veRar gcnob, vera!.. Tumca rodis<br />

ar iyavi aseTi... vityvi, aRar un<strong>da</strong><br />

Camovide-meTqi <strong>da</strong> mainc...<br />

_ de<strong>da</strong>, mapatie...<br />

_ Cems SeniSvnebs sjobia Seni piesebis<br />

gmirebs mixedo!.. wagikiTxavT? _<br />

momibrun<strong>da</strong> me, _ adre bevrad ukeTesad<br />

wer<strong>da</strong>... sruli anaqronizmia, ase<br />

viRa laparakobs? sad ipova Cvens m<strong>da</strong>biur,<br />

muSur-glexur yofaSi tolstois<br />

sakadrisi maRalfardovneba...<br />

wavi<strong>da</strong> is ruseTi, mokv<strong>da</strong>, Seni uxerxemlo<br />

piesebiT veRar gaacocxleb!.. iqneb,<br />

ase, Seni Zvirfasi megobrebi metyveleben,<br />

TveobiT ojaxs mowyvetilebi<br />

cimbirSi rom <strong>da</strong>wanwaleben?<br />

_ Cemze nawyeni imaT raRas erCi, xom<br />

kargad ici, rom isini SesaniSnavi a<strong>da</strong>mianebi<br />

arian <strong>da</strong> arc inteligentoba<br />

<strong>da</strong> zomieri maRalfardovneba akliaT.<br />

_ rom ar akldeT, SenTan ar imegobreben!<br />

_ ar <strong>da</strong>uTmo, magram mxarze<br />

Camodebul, yelTan mixutebul Svilis<br />

gaburZgnul Tavs abuzRunebuli mainc<br />

gauyuC<strong>da</strong>.<br />

navaxSmevs, roca <strong>da</strong>vweqi, samzareuloSi,<br />

tkbil baasSi erTad alagebdnen<br />

magi<strong>da</strong>s, recxavdnen WurWels <strong>da</strong> dro<br />

<strong>da</strong> dro gulianad CakuWkuWdebodnen<br />

xolme.<br />

yuri mivugde _ valodia Cems monayols<br />

uambob<strong>da</strong>, Tanac, ra Tqma un<strong>da</strong>,<br />

rogorc sCveo<strong>da</strong>, ufro msuyed, xatovanad<br />

<strong>da</strong> rac mTavaria _ `maRalfardovnad.~<br />

ise CameZina, ver gavige maspinZlebi<br />

rodis <strong>da</strong>wvnen.<br />

proza 3<br />

diliT mainc Cemze adre adgnen _<br />

de<strong>da</strong> samzareuloSi aCxakuneb<strong>da</strong> Cais<br />

WurWels, Tan raRac gemriels tafaze<br />

aSiSxineb<strong>da</strong>, valodia ki aivanze saqmianob<strong>da</strong>.<br />

mec gavedi.<br />

aivnis moajiri <strong>da</strong>fifquliyo _<br />

irgvliv nela, uxalisod Tov<strong>da</strong>.<br />

aivnis TavSi gverdigverd midgmul,<br />

<strong>da</strong>skoril taburetebze ori galia<br />

idga. erTi carieli iyo, meoreSi gulwiTela<br />

Citebi, SuaSi gadebul xarixas<br />

CabRauWebulebi Camohyurebdnen. mxatvris<br />

msxvilTava funjiT sadgoms<br />

rogor uxvetav<strong>da</strong>T valodia <strong>da</strong> nagavs<br />

Tunuqis kolofSi yri<strong>da</strong>.<br />

<strong>da</strong>sufTavebas rom morCa, galiaSi<br />

xis jamiT sakenki Sedga. xarixi<strong>da</strong>n<br />

Camofrenili Citebi jams niskartebis<br />

kakuniT miesivnen.<br />

_ sakenki aRar gvqonia... dRes Citebis<br />

bazarzec un<strong>da</strong> SeviaroT, meore<br />

galiisaTvis `mdgmurebi~ SeviZinoT...<br />

rogor geZina?<br />

_ mkv<strong>da</strong>riviT.<br />

_ saqarTveloSi mec kargad mZinavs.<br />

aq ar vici ra memarTeba, _ muxlisTavebi<br />

CaiferTxa <strong>da</strong> moxrilma<br />

qvemo<strong>da</strong>n amomxe<strong>da</strong>, _ gana Sen gamoricxav,<br />

rom im ZaRls SeiZleba marTla<br />

uyvars qali, romlis saqcielmac<br />

wonasworobi<strong>da</strong>n gamoiyvana?<br />

gamecina _ kidev Cems monayolze<br />

fiqrob<strong>da</strong>.<br />

_ ver getyvi, ZaRls amaze araferi<br />

uTqvams.<br />

_ <strong>da</strong> iqneb, es siyvaruli, sulac ar<br />

iyos calmxrivi! _ mravalmniSvnelovnad<br />

Camikra Tvali.<br />

_ metismetad mZime Tema xom ar<br />

SevawuxeT?<br />

_ Tuki cxovrebaSi moipoveba msgavsi<br />

anomaliuri, Tun<strong>da</strong>c erTi SemTxveva,<br />

maSin ratom ar un<strong>da</strong> SevawuxoT,<br />

warmoudgenelic warmovidginoT?<br />

ZaRls erTguleba rom SeuZlia,<br />

araerTxel <strong>da</strong>amtkica a<strong>da</strong>mianTan<br />

Tanacxovrebis xangrZlivi istoriis<br />

manZilze. gvaqvs safuZveli vifiqroT,<br />

rom misTvis ucxo arc siyvarulis<br />

grZnobaa. ho<strong>da</strong>, Ralatis mcdelobam,<br />

maSinve <strong>da</strong>ba<strong>da</strong> gawbilebuli<br />

mijnuris bunebrivi reaqcia...<br />

_ otelos cxvirsaxoci...<br />

_ ara, es ufro metia _ ugono Seyvarebulma<br />

naturalurad <strong>da</strong>inaxa, rom<br />

Ralatoben!<br />

_ amitomac iskupa eWviT gagiJebulma<br />

mavrma...<br />

_ saeWvo raRa iyo... qals rom ar<br />

eyoCaRa...<br />

_ wirvas gamomiyvan<strong>da</strong> <strong>da</strong> wuxelis,<br />

am ambavze, veRar icinebdiT.<br />

_ mapatie, Seni nebarTvis gareSe<br />

rom movuyevi de<strong>da</strong>Cems... cota raRacebic<br />

wavamate, xom ici, mwerali zog<br />

rames ise yveba, rogorc sinamdvileSi<br />

mox<strong>da</strong>, zogsac ise, rogorc un<strong>da</strong> rom<br />

yofiliyo, _ Tavi <strong>da</strong>mnaSave bavSviviT<br />

<strong>da</strong>mixara, _ Semindob?<br />

_ rom ar Segindo, ras izam?<br />

_ rasac metyvi... Tun<strong>da</strong>c aqe<strong>da</strong>n<br />

ga<strong>da</strong>vxtebi... oRond jer visauzmoT!<br />

vnaxav, de<strong>da</strong>Cemi ratom ar gveZaxiso,<br />

valodia samzareuloSi Sevi<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

aivanze marto <strong>da</strong>vrCi.<br />

sasiamovno susxma naWuWiviT Semomafcqvna<br />

sawoli<strong>da</strong>n ayolili moTen-<br />

Tiloba. sufTa, grili haeri orpiriviT<br />

aniaveb<strong>da</strong> filtvebs, mabrueb<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

megona, gamsubuqebuls, feradi<br />

burTebi Tan<strong>da</strong>Tan maRla-maRla mimawialebdnen.<br />

Werze TokebiT <strong>da</strong>kidul, spilos<br />

Zvlisfer savarjiSo rgolebs xelebi<br />

CavWide <strong>da</strong> Tvalebi <strong>da</strong>vxuWe.<br />

axla marTla vigrZeni, rom raRac<br />

Zalam aivni<strong>da</strong>n atacebuli zemoT wamiRo.<br />

simaRlis SiSi ara maqvs, magram ise-<br />

Ti mkveTri iyo Semodgomis janRiT<br />

<strong>da</strong>buruli qalaqis Tavze eulad prowialis<br />

ganc<strong>da</strong>, rom uneburad rgolebs<br />

magrad CaveWide.<br />

aseT rames TviTmfrinavSi ver igrZnob.<br />

iluminatori gborkavs, amcirebs<br />

xedvis kuTxes, aq ki, Rrublebis<br />

TeTr, <strong>da</strong>pentil matylSi gaxveuli<br />

<strong>da</strong>vyurebdi mravalmilionian qalaqs,<br />

a<strong>da</strong>mianebis ukidegano sabu<strong>da</strong>rs.<br />

gaTen<strong>da</strong>, SuSdebodnen RamiT <strong>da</strong>Rlili<br />

vnebebi, iferTxebodnen uCveulo<br />

sizmrebiT gawamebuli zewrebi <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>sasruli me-6 gverdze


4 poezia<br />

jer adrea<br />

irinas<br />

maisia. bostnis bolos<br />

mama Robes lambavs,<br />

<strong>da</strong>frialebs orRobeSi<br />

Seni mokle kaba.<br />

jer adrea gabrueba<br />

vardisferi TovliT,<br />

moabijebs siyvaruli<br />

Sori gzebis movliT.<br />

jer adrea. monatreba<br />

gagefoTlos tanze,<br />

viRac, avad SemarTuli<br />

ga<strong>da</strong>gidges gzaze.<br />

jer oboba nacrisferi<br />

Woris Zafebs abams,<br />

<strong>da</strong>frialebs orRobeSi<br />

Seni mokle kaba.<br />

asaki. siyvarulis monatreba.<br />

rogor momenatre, siyvarulo,<br />

caSi ga<strong>da</strong>kargulo frinvelo!<br />

Seni nazi kani momenatra,<br />

Seni mSvenieri piri-saxe.<br />

Seni eSxiani gamoxedva,<br />

Seni kiskisi <strong>da</strong> sixaruli.<br />

rogor momenatre, siyvarulo!<br />

ramdeni xania aRar Cagivlia<br />

Cveni soflis orRobeSi,<br />

ramdeni xania aRar gitiria<br />

totebgafarCxuli kaklis CeroSi.<br />

menatrebi, menatrebi, siyvarulo!<br />

mxolod<br />

sizmrebSi ikargebi,<br />

midixar, midixar ikargebi.<br />

nuTu, yvelaferi <strong>da</strong>srul<strong>da</strong> ukve,<br />

<strong>da</strong>ixure qudi <strong>da</strong> waxvedi?!<br />

miniatura<br />

qasuris qvasaviT ilevi,<br />

dReebi <strong>da</strong>brunebas natroben,<br />

qalebi, rogorc Waobis yvavilebi<br />

gityueben,<br />

gabrueben,<br />

gaTroben.<br />

qan<strong>da</strong><br />

Tengiz mirzaSvils<br />

faris Suqebze gamoCn<strong>da</strong> qan<strong>da</strong>,<br />

iqve patara say<strong>da</strong>ri Can<strong>da</strong>,<br />

<strong>da</strong> momeCvena, mTvares sofeli<br />

bavSviviT gulSi Cakruli hyav<strong>da</strong>.<br />

eTxovebo<strong>da</strong> TxoTis mTa burans,<br />

gzas unaTeb<strong>da</strong> qristes Cveneba<br />

<strong>da</strong> miriani <strong>da</strong>oTxil qurans<br />

aRaianze moaWeneb<strong>da</strong>.<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

SoTa qavTaraZe<br />

Semodgomav, gamarjoba!<br />

aRar gaxsovs, vin sad iyo,<br />

gamoRma Tu gaRma sjob<strong>da</strong>,<br />

ki icodi, soflis bolos<br />

Semodgoma g<strong>da</strong>rajob<strong>da</strong>.<br />

ki icodi, noembris mze<br />

sxivebs veRar mogawvden<strong>da</strong>,<br />

es qari <strong>da</strong> es wvimebi<br />

Tavs rodisme mogawyen<strong>da</strong>.<br />

arc dRes ici,<br />

vin sad ari,<br />

ra sjob<strong>da</strong> <strong>da</strong> ra ar sjob<strong>da</strong>,<br />

moaqanebs Rrublebs qari,<br />

Semodgomav, gamarjoba!<br />

siberis apologia<br />

arc ise avi yofila<br />

sibere, rogorc megona,<br />

movi<strong>da</strong> guls Camekona<br />

rogorc Zmasa <strong>da</strong> megobars.<br />

frTxilad mixura sarkmeli,<br />

amoikeca sabani,<br />

orpir qars moerideo,<br />

icio Wvlebis ambavi.<br />

bevrs nuRar <strong>da</strong>lev, mirCia,<br />

asaki moimizeze,<br />

mere xeljoxi momgvara,<br />

frTxilad Cadio kibeze.<br />

sibere, rogorc megona,<br />

arc ise mkacri yofila,<br />

mzes mimaficxa ezoSi<br />

didi simSvide momfina.<br />

werili sofli<strong>da</strong>n<br />

erTxel mainc <strong>da</strong>gereka,<br />

erTxel mainc gefiqra,<br />

rom zamTarma ca mompara,<br />

baRi Camomefifqa.<br />

rom buxarTan marto yofna<br />

ukve aRar mwadia.<br />

rom bavSvobis bilikebze<br />

aCrdilebi <strong>da</strong>dian.<br />

erTxel mainc mogekiTxe,<br />

geca mcire nugeSi,<br />

iqneb xmebi gagvegona<br />

mJReri siWabukeSi.<br />

iqneb Cemi simartove<br />

Cumad karSi gagvegdo,<br />

xan Tovls vxvetav,<br />

xan SeSas vWri,<br />

sxva ra un<strong>da</strong> vakeTo.<br />

zamTris Ramem ca mompara,<br />

baRi Camomefifqa,<br />

erTxel mainc mogekiTxe,<br />

rame mainc gefiqra.<br />

mkiTxavi<br />

SefarviT umzers<br />

Semosul stumars<br />

droze rom Caswvdes<br />

mis fiqrs <strong>da</strong> gumans.<br />

trialebs wyali,<br />

naxSiri bolavs,<br />

un<strong>da</strong> moigos es orTabrZolac.<br />

stumris TvalebSi <strong>da</strong>eZebs isev<br />

misi urvis <strong>da</strong> wuxilis mizezs.<br />

icis, ra uWirs a<strong>da</strong>mis modgmas,<br />

icis raze wuxs <strong>da</strong> raze mosTqvams.<br />

trialebs wyali,<br />

naxSiri bolavs,<br />

un<strong>da</strong> moigos es orTabrZolac.<br />

boSebi fSavSi<br />

boSebma <strong>da</strong>sces karavi,<br />

mze Semofrin<strong>da</strong> sarkmli<strong>da</strong>n,<br />

gvaTbob<strong>da</strong>,<br />

gvialerseb<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> oqros sxivebs gvayri<strong>da</strong>.<br />

TamaSobdnen <strong>da</strong> mRerodnen,<br />

gamoacocxles xeoba,<br />

maTi Semyure sofeli<br />

xalisob<strong>da</strong> <strong>da</strong> mxneob<strong>da</strong>.<br />

wavidnen, aravin aris<br />

mas mere maTi mnaxveli,<br />

<strong>da</strong>toves Cemi mowyena,<br />

monatreba <strong>da</strong> naRveli.<br />

es rodis iyo? me maxsovs,<br />

iqneb arc gaxsovT aravis,<br />

maRaroskarSi wyarosTan<br />

boSebma <strong>da</strong>sces karavi.<br />

rogor uceb Caiqrola<br />

rogor uceb Caiqrola<br />

gazafxulis etlma,<br />

gaminela sixaruli,<br />

<strong>da</strong>rdma metismetma;<br />

sad Cqarob<strong>da</strong>,<br />

vis eZeb<strong>da</strong>,<br />

visi eSxi swvav<strong>da</strong>,<br />

sxva Seitkbo,<br />

xolo Seni <strong>da</strong>viwyeba sca<strong>da</strong>.<br />

Caiara, Caiqrola<br />

gazafxulis etlma,<br />

ase rogor migatova,<br />

rogor gagimeta.<br />

dgaxar, eli,<br />

Tu rodisme<br />

mobrundeba, neta!<br />

<strong>da</strong>badebis dRe<br />

Tamrikos<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

ufro rTulia es cxovreba,<br />

vidre gvegona,<br />

mze ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>,<br />

gzebze aciv<strong>da</strong>,<br />

drom sinanulis Taiguli<br />

bevri Sekona<br />

<strong>da</strong> aivanze iasamnis cremli <strong>da</strong>cviv<strong>da</strong>,<br />

gasula Cveni didi zafxuli,<br />

Jami, romlisac ase gvjero<strong>da</strong>,<br />

xeebi foTlebSemoZarcvuli<br />

garindebuli dganan wyarosTan.<br />

gvindo<strong>da</strong>, es dRe sxvagvarad gvegrZno,<br />

sxva sixarulis cecxli <strong>da</strong>gvenTo,<br />

ra vici, iqneb rodisme SevZloT<br />

cxovreba ase uerTmaneTod.<br />

vedreba<br />

jer nu Cacxrebi, gazafxulo,<br />

iyavn gazafxuli!<br />

jer es mgzavroba <strong>da</strong>vasrulo<br />

wynari <strong>da</strong>sasruliT.<br />

saxli wamoviwye,<br />

un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>vxuro,<br />

<strong>da</strong>vjde aivanze,<br />

sofels ga<strong>da</strong>vyuro,<br />

kedlebi Selamos<br />

surnelma cacxvebis,<br />

jer nu Cacxrebi, gazafxulo,<br />

jer nu Cacxrebi.


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

TeTrmetsarTuliani<br />

mamuka cecxlaZes<br />

mZime fiqrebSi garTuli ari<br />

TerTmetsarTuliani.<br />

de<strong>da</strong>qalaqs Sveno<strong>da</strong><br />

yvelaze maRali Senoba.<br />

idga amayi <strong>da</strong> Zlieri,<br />

qalaqs gahyureb<strong>da</strong> mefuri ieriT,<br />

SuriT uyurebdnen saxlebi,<br />

Zvelebic, axlebic.<br />

hyav<strong>da</strong> saxelovani binadrebi,<br />

ukeTess veravis inatrebdiT:<br />

msaxiobebi, mwerlebi, mxatvrebi,<br />

saxels <strong>da</strong> didebas matebdnen.<br />

idga amayi <strong>da</strong> Zlieri,<br />

qalaqs gahyureb<strong>da</strong> mefuri ieriT.<br />

erTmaneTs vafrTxilebdiT<br />

sofleli bavSvebi,<br />

xumrobagamoSvebiT, -<br />

qalaqSi rom Caxval,<br />

TerTmetsarTulians rom naxav,<br />

ar <strong>da</strong>iwyo sarTulebis Tvla,<br />

qudi gadmovardeba ukan,<br />

quCis ZaRlebis gaxdeba lukma.<br />

netavi im dros,<br />

im gulubryvilobas!<br />

axlac gtkiva is dRe,<br />

rogorc Wriloba.<br />

vai, rom warmavali aris dideba<br />

gangaSis naTura qreba <strong>da</strong> inTeba,<br />

wamoimarTnen axali saxlebi<br />

ufro lamazebi, maRlebi.<br />

<strong>da</strong>cinviT <strong>da</strong>hyureben TerTmetsarTulians,<br />

misi saqme, ician, wasulia.<br />

moqceulia manqanebis alyaSi,<br />

Rameebs aTenebs SiSsa <strong>da</strong> gangaSSi.<br />

wavidnen saxelovani binadrebi<br />

STainTqnen cxovrebis mdinareSi.<br />

ramdeni Sroma, wuxili, jafa,<br />

ra <strong>da</strong>rCa maTgan -<br />

memorialuri <strong>da</strong>fa.<br />

gulgrilad gamodian mnaxvelebi,<br />

aravis axsovs maTi saxelebi.<br />

aravin kiTxulobs kedlebze warwerebs,<br />

mzeras bareliefebze aravin aCerebs,<br />

vai, rom warmavali aris dideba,<br />

gangaSis naTura qreba <strong>da</strong> inTeba,<br />

man ukve icis, ra <strong>da</strong> rogor ari,<br />

mwiria dideba,<br />

rogorc poetis honorari.<br />

momavlis ukve ar sjera<br />

drois manqana CarTuli ari,<br />

eSinia, mis adgilas ar gaCnde, warwera:<br />

`aq idga TerTmetsarTuliania!~<br />

wlebi aCqardnen<br />

wlebi aCqardnen,<br />

rame iRone<br />

nela <strong>da</strong>eSvas Seni marxili...<br />

ade, Seibi welze maxvili...<br />

sxva gazafxuli gamoigone.<br />

erTi sicocxle,<br />

erTi ambavi<br />

<strong>da</strong> yvelaferi ase martivad?!<br />

cao, Sxapuna wvimiT gambane,<br />

Torem neSo <strong>da</strong> mtveri macviva.<br />

wamoimarTe, gaglije ride<br />

Tavi <strong>da</strong> bolo nuTu es aris:<br />

gamoifxizle,<br />

iqneb gaqvs kidev<br />

sabrZolo, saxmlo <strong>da</strong> saesavi.<br />

oqros Car<strong>da</strong>xi<br />

yvela wavi<strong>da</strong>, yvela gaTav<strong>da</strong>,<br />

Jami cruTa <strong>da</strong><br />

Jami marTalTa.<br />

is fufuneba,<br />

is silamaze<br />

is intrigebi samefo karze.<br />

arc sazan<strong>da</strong>ri mosTqvams <strong>da</strong> kvnesis,<br />

aRarc dedofals efereba besikis leqsi.<br />

gaqra eWvi <strong>da</strong> gaqra wvaleba,<br />

ulmobelia wuTisofeli,<br />

ga<strong>da</strong>iares sefeqalebma<br />

Tavisi mkaci CixtikopebiT.<br />

wamieria cxovreba kacTa,<br />

wavi<strong>da</strong> is dRe,<br />

samanebs gasc<strong>da</strong>.<br />

noemberi<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

iqneb adrea amindis Secvla,<br />

magram <strong>da</strong>xie yvela werili,<br />

veRar Sexe<strong>da</strong>v nislian zecas<br />

bednieri <strong>da</strong> TavaRerili.<br />

usaSvelobis tkivili mZime<br />

gadebuli gaqvs mxarze moriviT,<br />

exebi mTvaris uCinar simebs<br />

<strong>da</strong>Rvremili <strong>da</strong> gamoglovili.<br />

rom bolos mainc<br />

mTvareo, mTvarev!<br />

ra medidurad mihkvalav Rames.<br />

mixval, mihyvebi ucxo bilikebs,<br />

ucxo landebTan maborialeb,<br />

meamboxe xar <strong>da</strong> gandgomili,<br />

magram es miwac rom ar geTmoba!<br />

wyaroebs amRvrev,<br />

zvavebs aqaneb,<br />

zRvebi gamogyavs napirebi<strong>da</strong>n...<br />

mTvareo, mTvarev!<br />

me umweobac meyofa Cemi,<br />

mag maTrobela SuqiT mabrueb<br />

caSi agyavar,<br />

gzebze yviTel xaliCebs mifen,<br />

rom bolos mainc<br />

am riyeze <strong>da</strong>vlio suli.<br />

* * *<br />

ra ca ver <strong>da</strong>inaxe,<br />

ra mze ver Seifere,<br />

SemogiRo WiSkari<br />

naadrevma siberem.<br />

qarebma <strong>da</strong> wvimebma<br />

gzebi agitalaxes,<br />

bilikebs <strong>da</strong> mwvervalebs<br />

es gza veRar ganaxvebs.<br />

aRar <strong>da</strong>iZvrebian<br />

survilebis zvavebi,<br />

gaiSleba Walebi<br />

<strong>da</strong>rdis aTavTavebiT.<br />

axla nanob, sicocxliT<br />

guli rom ver ijere,<br />

aivni<strong>da</strong>n <strong>da</strong>gyurebs<br />

mowyena <strong>da</strong> sibere.<br />

ra saWiroa saxeli<br />

iyuCe. mova momsvleli,<br />

aq, am miwaze <strong>da</strong>wvebi,<br />

maisiT Seimosebi,<br />

ianvriT gaiZarcvebi.<br />

wiTlad ifeTqebs Zaxveli,<br />

miematebi winapars...<br />

ra saWiroa saxeli,<br />

sul erTi aris, vina xar!<br />

mcire gaxseneba<br />

iyo pawia <strong>da</strong> sayvareli,<br />

anebivreb<strong>da</strong> mamis alersi,<br />

rogori Suqi edga TvalebSi -<br />

ra didi Can<strong>da</strong> gza gasavleli...<br />

TavCaqindruli <strong>da</strong> mobuzuli,<br />

gareulia soflis WorebSi...<br />

bavSvoba <strong>da</strong>rCa rogorc kunZuli,<br />

nislmoreuli <strong>da</strong> uSoresi.<br />

fasanauri, aragvi<br />

mTvariani Rame. qedi,<br />

raRac wamieri sev<strong>da</strong>,<br />

didi Tanavarskvlavedi<br />

cis tatnobze ga<strong>da</strong>ferd<strong>da</strong>.<br />

am mdinaris Cqerebs gahyva<br />

siWabukis laRi xana,<br />

dro gavi<strong>da</strong>, megobrebi,<br />

bevrni, saflavebSi wvanan.<br />

SeeCvie lamis dumils,<br />

martooba <strong>da</strong>gebe<strong>da</strong>,<br />

raRac garindeba Cumi,<br />

raRac wamieri sev<strong>da</strong>.<br />

roca wvims<br />

iyo dro, wvima gaxaliseb<strong>da</strong>,<br />

dRes ki es guli sevdiT iRvreba.<br />

roca wvims, mcirdeba<br />

cis parametrebi,<br />

roca wvims,<br />

galumpul beRuras edrebi.<br />

pataravdebi <strong>da</strong> berdebi.<br />

cota ram gaxalisebs,<br />

bevri ram gwyins,<br />

roca wvims,<br />

roca wvims,<br />

roca wvims.<br />

balaxi sveldeba<br />

megobris saflavze,<br />

ar ici, <strong>da</strong>rCe Tu<br />

waxvide axlave.<br />

bolTas scem,<br />

<strong>da</strong>dixar ukan <strong>da</strong> win,<br />

roca wvims,<br />

roca wvims.<br />

bedis galias awydebi<br />

ar ici, rogor ipovno<br />

erTi, mravalTa Soris,<br />

roca talRebad gawydeba<br />

SiSi, imedi, Wori.<br />

aris raime namdvili,<br />

ueWveli <strong>da</strong> myari,<br />

Tu yvelaferi qaria,<br />

Camoqrolili qari.<br />

mxari giqcia amindma,<br />

modga, mogwyvita weli,<br />

bedis galias awydebi,<br />

rogorc umweo mweri.<br />

mTvaris yviTeli sxivebi<br />

giferadeben kedlebs,<br />

gazafxulsa <strong>da</strong> simwvanes<br />

axlobeliviT ende.<br />

<strong>da</strong> ara, mainc ara Cans<br />

erTi mravalTa Soris,<br />

mRvrie talRebad gawydeba<br />

SiSi, imedi, Wori.<br />

varskvlavebi<br />

ar iqna <strong>da</strong> ar meRirsa<br />

ar gaixsna ca bolomde,<br />

ar mindo<strong>da</strong>, varskvlavebis<br />

saidumlo wamyolo<strong>da</strong>.<br />

mivdivar <strong>da</strong> Ramis gzebze<br />

mTvare miWers rkinis saltes,<br />

Svilo, Cemi saflavis qvas<br />

varskvlavebi <strong>da</strong>axateT.<br />

poezia 5


6 proza<br />

vano CxikvaZe<br />

kuTxis magi<strong>da</strong><br />

nawyveti romani<strong>da</strong>n `SuSebis omi~<br />

<strong>da</strong>sasruli<br />

baliSebi, Ralatis saidumlos niRbavdnen<br />

azRudiT akrefili ZuZuebi,<br />

iRviZebdnen alali Tu boroti zraxvebiT<br />

gaTanguli gulebi. RamiT <strong>da</strong>clil<br />

boTlebSi amaod eZebdnen Car-<br />

Cenil, macocxlebel wveTebs arayiT<br />

pirmokaluli loTebi. iRviZeb<strong>da</strong><br />

rusuli xalxuri simRerasaviT auCqarebeli<br />

mdinare moskovi, nislSi<br />

kidev ufro Semdovrebuli, Tevzis<br />

<strong>da</strong>saWerad <strong>da</strong>frenili Tolia rom<br />

<strong>da</strong>hkrav<strong>da</strong> xolme frTas <strong>da</strong> Seyovnebul<br />

wylis ze<strong>da</strong>pirs wamierad gaCxapni<strong>da</strong>.<br />

ukve bolavdnen gareubnebSi qarxnebi,<br />

iSmuSnebodnen yvavebis CxavilSi<br />

gasusuli skverebi <strong>da</strong> aryis xis koromebi.<br />

iRviZebdnen muzeumebi, nox<strong>da</strong>gebul<br />

talanebSi mtvris tiloTi fexakrefiT<br />

<strong>da</strong>dio<strong>da</strong> saxe<strong>da</strong>naoWebuli,<br />

cocxali <strong>da</strong> lamazi Tvalebis <strong>da</strong>mlagebeli<br />

qali... iRviZeb<strong>da</strong> funCula,<br />

piri<strong>da</strong>n sawovara gadmovardnili, axlad<br />

kbilamoWrili bavSvi, romelic<br />

xval ise veRar icxovreb<strong>da</strong>, rogorc<br />

misi dRevandeli, asakiani Tanamoqalaqe<br />

<strong>da</strong>, rac mTavaria, zustad<br />

<strong>da</strong>niSnul droze, wiTeli moedniT,<br />

kremlis triumfaluri Sesasvlelisaken<br />

miiCqaro<strong>da</strong> Savi manqanebis saxelisuflo<br />

qaravani _ kiviliT, sirenebiT,<br />

motociklebis eskortiT,<br />

Tavbru<strong>da</strong>mxvevi siswrafiT, TiTqos<br />

SiSobdnen, kremlis alayafis kari rom<br />

ar CaeketaT <strong>da</strong> gareT ar <strong>da</strong>rCeniliyvnen.<br />

es ar iyo `Cemi~ moskovi. is bavSvur<br />

xilvebSi CarCa, wmin<strong>da</strong> fiqrebSi gaexvia<br />

<strong>da</strong> misi jadoqruli, gulis Sema-<br />

CoCqolebeli saxeba, dro <strong>da</strong> dro, vercxlisferi<br />

naZvebiT, wkriala zarebiT,<br />

TovliT, bengaluri SuSxunebis<br />

tkacuniT, saaxalwlo feierverkebiT<br />

gabrdRvialdebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> gamarindeb<strong>da</strong><br />

xolme...<br />

patara viyavi, mSoblebma, pirvelad<br />

moskovSi stumrad rom Camomiyvanes.<br />

advili warmosadgenia Soreuli,<br />

miyruebuli sofli<strong>da</strong>n Camosul bavSvze,<br />

rogor gamaognebel STabeWdilebas<br />

moaxden<strong>da</strong> xalxmravali qalaqi.<br />

dekemberi ileo<strong>da</strong>, sofli<strong>da</strong>n roca<br />

wamovediT. manamde, momamzades _ Semikeres<br />

irisisferi, xaverdis Sarval-xalaTi,<br />

miSoves viRacis <strong>da</strong>pataravebuli<br />

palto, Wvintaqerclili baTinkebi<br />

<strong>da</strong>, hai<strong>da</strong>...<br />

mefis elCoba viyaviT Tu samSoblo<strong>da</strong>n<br />

mokveTili xiznebi _ ra gvindo<strong>da</strong>,<br />

ra <strong>da</strong>gvrCeno<strong>da</strong> CrdiloeTis civ<br />

qalaqSi, romelic, Cveni sofli<strong>da</strong>n,<br />

TiTo-orola, isic jarmovlil kacs<br />

Tu eqnebo<strong>da</strong> nanaxi?<br />

bebiaCemis Zma, samxedro akademia<strong>da</strong>mTavrebuli<br />

oficeri, CerkaskSi msaxurob<strong>da</strong>.<br />

omi roca <strong>da</strong>iwyo, meuRle <strong>da</strong><br />

axalSeZenili vaJi moskovSi, sidedrTan<br />

gaagzavna <strong>da</strong> TviTon ki<br />

frontze gaamweses.<br />

uiRblo mebrZoli, maioris CiniT,<br />

germaniis kapitulaciamde erTi dRiT<br />

adre, varSavasTan <strong>da</strong>iRupa.<br />

wlebis Semdeg, moskovSi <strong>da</strong>rCenilma<br />

ojaxma moZebna Tavisi qarTuli sanaTesao<br />

_ erT zafxuls jer papaCemis<br />

Svili <strong>da</strong> sidedri gvestumrnen, mere<br />

Cvenc moskovSi migviwvies...<br />

CavsxediT matarebelSi. buferebis<br />

gabmul <strong>da</strong>gadugSi, Cems Tvalwin, lamis<br />

mTelma qveynierebam gairbina _<br />

mTebi, zRva, mdinareebi, xidebi, ganaTebuli<br />

Ramis sadgurebi, alamawvdili<br />

meisreebi, qalaqebi, soflebi... stepebze<br />

<strong>da</strong>trialebuli namqerebi matareblis<br />

moZrav kedels awydebodnen _<br />

xvriSi Tovlis `kenWebi~ kawravdnen,<br />

xazavdnen fanjrebs.<br />

moskovSi Sebindebulze CavediT.<br />

gaCiraRdnebuli kurskis vagzlis<br />

pirvel lian<strong>da</strong>gze namgzavrma, aTas<br />

gansacdelgamovlilma matarebelma<br />

<strong>da</strong>qanculiviT amoiqSina, waborZik<strong>da</strong>,<br />

xmauriT miaxeTqa kupis kari <strong>da</strong> Sedga.<br />

amoZravdnen baqanze gamoSlili matareblis<br />

momlodineebi, vagonSi yo-<br />

CaRad amocvivdnen mkerdze priala<br />

Jetonmimagrebuli mebargulebi, kupeebi<strong>da</strong>n<br />

gamotanil mZime Cemodnebs,<br />

CanTebs Tu yuTebs SuaSi Caudgnen <strong>da</strong><br />

xusxusiT adevnebul tvirTis patronebs<br />

win gauZRvnen.<br />

Casasvlelad rogorc ki gavemzadeT,<br />

kupeSi maRali, sasiamovno Sesaxe<strong>da</strong>obis<br />

qali Semovi<strong>da</strong>. yvelani ga<strong>da</strong>gvkocna,<br />

xelSi amiyvana, mimixuta <strong>da</strong><br />

sunamos ucxo, <strong>da</strong>samaxsovrebeli surneli<br />

Semomafrqvia.<br />

qals nacrisferi, fafukbewviani palto<br />

ecva, gverdulad ga<strong>da</strong>weuli `karakuli~<br />

exura <strong>da</strong> i<strong>da</strong>yvTan Camokidul,<br />

priala tyavis xelCanTaze oqrosferi<br />

abzin<strong>da</strong> ubrwyinav<strong>da</strong>.<br />

_ rogor, Sena, biCo? _ momikiTxa<br />

“qarTulad.”<br />

CanTi<strong>da</strong>n Tbili, yurebiani qudi amoiRo,<br />

<strong>da</strong>maxura, zonrebi nikapTan<br />

gamibanta, Camki<strong>da</strong> xeli <strong>da</strong> Sin wagviyvana.<br />

es iyo varSavasTan <strong>da</strong>Rupuli papa-<br />

Cemis meuRle, qalbatoni polina,<br />

ufro sworad, rogorc axloblebi mimarTavdnen,<br />

polina rodionovna,<br />

qarTuli sanaTesaos moyvaruli <strong>da</strong><br />

guliTadi maspinZeli.<br />

sofelSi samoskoved rom mamzadebdnen,<br />

erTma nasal<strong>da</strong>Tarma, (kacni<br />

varT, SeiZleba gamogadgeso), Cveneburi<br />

`CastuSkac~ maswavla:<br />

`Cika-Cika-ramaia,<br />

rusis gogo ra kaia,<br />

diliT adre adgeba,<br />

navTis rigSi Cadgeba...~<br />

sadguri<strong>da</strong>n saerTo, komunalur<br />

binaSi migviyvanes <strong>da</strong> axal cigaze <strong>da</strong>mayenes,<br />

leqss Tu ityvi, es ciga Seni<br />

feSqaSi iqnebao.<br />

mec Tamamad <strong>da</strong>vWeqe sofelSi naswavli<br />

leqsi.<br />

icocxle, im cigiT guli vijere.<br />

komunaluris derefanis boloSi,<br />

samxedro mfrinavis ojaxSi ori <strong>da</strong> cxovrob<strong>da</strong>.<br />

amaTgan umcrosi, Cemze cota<br />

asakiT didi ania, cigaze ukan Semom-<br />

ijdebo<strong>da</strong>, welze Semomxvev<strong>da</strong> xelebs<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>lipul gorakze Tavbru<strong>da</strong>mxvevi<br />

siswrafiT mivqrodiT xolme.<br />

eSmaki ania Zalian popularuli iyo<br />

bavSvebSi. is migviZRvebo<strong>da</strong> saxuravis,<br />

sxvenis, sar<strong>da</strong>fis <strong>da</strong>saTvaliereblad,<br />

Semcivnulebi `sakaCigroSi~ CavyavdiT<br />

gasaTbobad, sa<strong>da</strong>c, Savi qvebis (qvanax-<br />

Siris) gora idga <strong>da</strong> warbebSetrusul,<br />

cecxlfareS borias, mxolod kbilebi<br />

hqon<strong>da</strong> TeTri.<br />

gareT rom moviwyendiT, derefanSi<br />

<strong>da</strong>malobanas vTamaSobdiT. vimalebodiT<br />

oTaxebSi, saerTo samzareulo-<br />

Si, magidis qveS, derefanis Se<strong>da</strong>rebiT<br />

bnel kuTxeebSi, sakuWnaoebSi...<br />

erTxelac, me <strong>da</strong> ania gareT gamodgmul,<br />

romeliRac ojaxis Zvel, <strong>da</strong>futuroebul<br />

tansacmlis kara<strong>da</strong>Si SevikuWeT.<br />

vdgavarT gulaZgerebulebi, gasusulebi<br />

velodebiT gvipovnian Tu ara,<br />

rom moulodnelad ania momexvia, momekro<br />

<strong>da</strong>... makoca.<br />

makoca <strong>da</strong> maSinve karadi<strong>da</strong>n gavar<strong>da</strong>,<br />

<strong>da</strong>mtova gaognebuli.<br />

pirvelad, albaT, maSin vigumane,<br />

`rusis gogo~ mxolod adre wamosaxtuneblad<br />

<strong>da</strong> navTis rigSi Casadgomad<br />

rom ar iyo saWiro...<br />

Citebi aWyipindnen. mec rgolebs<br />

xeli gavuSvi <strong>da</strong> aivanze `<strong>da</strong>veSvi.~<br />

carieli, karRia galia mdgmurebs<br />

elodeba.<br />

male frinvelebis bazarze wavalT,<br />

sakenkis gar<strong>da</strong>, ramdenime Rabua, wiwkana<br />

Citsac SeviZenT, _ valodias wesad<br />

aqvs, frinvelebs gamokvebavs, gamoazamTrebs<br />

<strong>da</strong> gazafxulze gauSvebs...<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

<strong>literaturuli</strong> gazeTi 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

TbilisSi, valodias bolo stumrobisas,<br />

megobrebma qsanze wagviyvanes.<br />

eqskursiis Semdeg, naSuadRevs,<br />

WalaSi xeebqveS gaSlil pur-marilze<br />

migvipatiJes.<br />

sufrasTan mxiarulob<strong>da</strong>, Tumca,<br />

<strong>da</strong>leviT, Tu cota wiTel Rvinos ar<br />

CavTvliT, TiTqmis ar svam<strong>da</strong>.<br />

Sua qeifis dros adga, mdinareze<br />

Cavi<strong>da</strong>, Tvals moefara <strong>da</strong> aRar<br />

gamoCenila.<br />

mosaZebnad wavedi. moviare iqauroba,<br />

Wala, sicxiT gaxurebuli riye,<br />

<strong>da</strong>vyevi gvalvebiT <strong>da</strong>cotavebul<br />

qsans <strong>da</strong> male mivadeqi _ patara tot-<br />

Si gardigardmo Cawoliliyo, wyali<br />

<strong>da</strong>egubebina <strong>da</strong> Tbili, dubela nakadi<br />

sxeulze zemo<strong>da</strong>n uvli<strong>da</strong>.<br />

_ volgaSi lifsitasaviT ikargebi,<br />

umweo <strong>da</strong> iaraRayrili xar... aq a<strong>da</strong>miani<br />

Sens Tavs yvelafris baton-patronad<br />

SeigrZnob, _ wamoj<strong>da</strong> wyal-<br />

Si, _ gismendiT sufrasTan <strong>da</strong> aRmovaCine,<br />

rom samSobloze TqvensaviT<br />

mZafrad, mtkivneulad arasodes ar<br />

mifiqria. iqneb imitom, rom didia, mis<br />

usafrTxoebas, enas araferi emuqreba...<br />

magram nu ggoniaT, TiTqos ruse-<br />

Ti uproblemo iyos. problemebi aqvs<br />

<strong>da</strong> Tanac rogori... Camodi, mogatareb<br />

<strong>da</strong>carielebul soflebs... agetireba...<br />

aseTi uamravia... _ amoioxra, _<br />

xan<strong>da</strong>xan, ruseTi, gulgamoWmuli muxa<br />

mgonia...<br />

mere <strong>da</strong>dga avbediTi oTxmoc<strong>da</strong>cxra.<br />

saavadmyofo<strong>da</strong>n axalgamosuls,<br />

moskovi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>mireka:<br />

_ Zlivs <strong>da</strong>gikavSirdi... vgrZnob,<br />

rom aq simarTles ver gavigeb... miTxari,<br />

ra mox<strong>da</strong>?<br />

_ ivaJkaces Tqvenebma...<br />

pauza. xvneSa. warmovidgine, rogor<br />

amoezniqa mkerdi <strong>da</strong> akankalebul<br />

nikapTan miebjina.<br />

_ isini aravisebi ar arian, gesmis?<br />

aravisebi! _ amoTqva, rogorc iqna,<br />

_ visac vicnob <strong>da</strong> ar vicnob, yvelas<br />

ga<strong>da</strong>eci Cemi samZimari... yvelas... _<br />

veRar <strong>da</strong>amTavra saTqmeli, aRel<strong>da</strong>,<br />

<strong>da</strong>iqSina saberveliviT, yurmils xeli<br />

<strong>da</strong>afara, magram mainc mesmo<strong>da</strong> yru,<br />

moguduli qviTini.<br />

mZime dReebSi <strong>da</strong>grovilma boRmam<br />

CemSic amoxeTqa _ TiTqmis oriaTaskilometriani<br />

manZilis Tavsa <strong>da</strong><br />

boloSi, telefonis yurmils ori sasowarkveTili<br />

a<strong>da</strong>miani CavqviTinebdiT.<br />

vitireT, vitireT <strong>da</strong>, guli rom<br />

movioxeT, telefoni sityvis uTqmelad<br />

gavTiSeT.<br />

male de<strong>da</strong> gar<strong>da</strong>ecvala, mere,<br />

noemberSi Semexmiana, saeWvo analizebi<br />

maqvs, gazafxulamde rom ver gavatano,<br />

Cemi galiebi<strong>da</strong>n Citebs vin<br />

gamouSvebso.<br />

ise, sxvaTaSoris miTxra <strong>da</strong> megona<br />

mexumrebo<strong>da</strong>.<br />

Turme TviTonac gulgamoWmuli<br />

muxasaviT iyo _ yvelaferi uceb mox<strong>da</strong>,<br />

Camodna, Camoilia amxela vaJkaci<br />

<strong>da</strong> martSi, roca moskovSi jer mxolod<br />

kalen<strong>da</strong>rzea gazafxuli,<br />

valodia gar<strong>da</strong>icvala.<br />

sikvdilsac keTili, mimtevebeli<br />

RimiliT Sexv<strong>da</strong> _ Seundo udroo<br />

stumroba.<br />

moskovSi Cavedi.<br />

im dReebSi sul qsanSi Cawolili<br />

maxsendebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> mjero<strong>da</strong>, rom valodiac<br />

cxra aprilis msxverpli iyo.<br />

anderZis Tanaxmad, micvalebuls<br />

kremacia gaukeTes.<br />

<strong>da</strong>krZalvis Semdeg, Sinaurebma,<br />

valodias binaSi moviyareT Tavi.<br />

sufrasTan didxans ver gavZeli,<br />

aivanze gavedi, rgolebs CaveWide, magram<br />

feradma burTebma qalaqis Tavze<br />

samogzaurod veRar wamiyvanes _ isini<br />

gulqva realobas <strong>da</strong>eCxvlita <strong>da</strong><br />

sadRac, Sors, <strong>da</strong>Cutulebi <strong>da</strong>frialebdnen.<br />

Caketili Citebi abuzulebi isxdnen<br />

xarixebze.<br />

galiebis kari gavaRe. wiwkanebi momaCerdnen,<br />

TiTqos ar sjero<strong>da</strong>T,<br />

Tavisufleba rom mianiWes. bolos<br />

erTma gabe<strong>da</strong>, win wamovi<strong>da</strong>, galiis<br />

kars niskarti <strong>da</strong>hkra, SefrTxial<strong>da</strong>,<br />

<strong>da</strong>iqnia frTebi <strong>da</strong> WyipiniT aivni<strong>da</strong>n<br />

ga<strong>da</strong>frin<strong>da</strong>.<br />

male sxvebic mihyvnen.<br />

maTze <strong>da</strong>rdisagan moisveneb<strong>da</strong> Cemi<br />

megobris suli.<br />

<strong>da</strong>rCa aivanze carieli galiebi <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>skorili xarixebi.<br />

`netav, sikeTes Tu ixsomeben Citebi?~<br />

_ sufrasTan <strong>da</strong>bruneba ar SemeZlo,<br />

samzareulo<strong>da</strong>n misaRebSi gavedi<br />

<strong>da</strong> Semosasvleli kari Cumad gavixure.<br />

<strong>da</strong>vreke nelisTan, mindo<strong>da</strong> literatorTa<br />

saxlis bufetSi, Cven ors<br />

valodias Sesandobari gveTqva.<br />

axalgazr<strong>da</strong> kacis xmam mipasuxa,<br />

neli Sin ar gaxlavT, me meuRle var <strong>da</strong><br />

miTxariT ra ga<strong>da</strong>vceo.<br />

mogvianebiT kidev <strong>da</strong>vrekav-meTqi.<br />

aRar <strong>da</strong>vureke, literatorTa saxlSi<br />

marto mivedi.<br />

nacnobi, inicialebiani magi<strong>da</strong> Tavisufali<br />

<strong>da</strong>mxv<strong>da</strong>.<br />

movitane ori Wiqa, ori TefSi, erTi<br />

boTli wiTeli, mol<strong>da</strong>vuri Rvino (qarTuli<br />

ar hqon<strong>da</strong>T).<br />

orive Wiqa Sevavse.<br />

vijeqi <strong>da</strong> vfiqrobdi, rom avdgebodi,<br />

cota xniT mivipyrobdi patara,<br />

myudro <strong>da</strong>rbazSi msxdomTa yurad-<br />

Rebas <strong>da</strong> vityodi, vin <strong>da</strong>iferfla dRes<br />

`did ruseTSi,~ rom aseTi a<strong>da</strong>mianebis<br />

wasvliT mxolod Svilebi ki ara, qveyana<br />

obldeba...<br />

vapirebdi, magram momeCvena, rom valodia,<br />

Cems nabijs, aplodismentebiT<br />

ar Sexvdebo<strong>da</strong> _ iq Tavmoyrili, SezarxoSebuli<br />

sazogadoeba, maTi saubris<br />

TemebiT Tu vimsjelebdiT, sulac<br />

ar iyo TanagrZnobisaTvis ganwyobili.<br />

isic gamaxsen<strong>da</strong>, vagankovoze, axalmitanili,<br />

cocxali yvavilebiT <strong>da</strong>faruli<br />

vladimer visockis saflavi<br />

rom maCvena <strong>da</strong> erTgvari siamovnebiT<br />

Cailaparaka, Tayvanismcemlebi momReralis<br />

samareze yvavils <strong>da</strong>Wknobas ar<br />

acliano.<br />

marTlac gasaocrad xasxasebdnen<br />

mixakebi, vardebi, zambaxebi, georginebi,<br />

titebi...<br />

valodias mokrZalebul saflavze,<br />

albaT, mxolod Citebi miitanen, yovel<br />

gazafxulze, TiTo Rer yoCivar<strong>da</strong>s-meTqi,<br />

_ cremli momeria.<br />

Cemi Wiqa <strong>da</strong>vcale, amokawrul inicialebze,<br />

wasuli megobris uxilav<br />

naTiTurebs xelisguli ga<strong>da</strong>vusvi,<br />

TiTqos sabolood gamoveTxove <strong>da</strong> avdeqi,<br />

amoviare <strong>da</strong>xveuli kibe.<br />

garderobSi, JRalwvera, cqvitma<br />

berikacma palto momirbenina, muWSi<br />

Cadebuli qaRaldis fuliT gaxalisebulma<br />

Cacmac <strong>da</strong>mipira, magram ar <strong>da</strong>vanebe<br />

<strong>da</strong> isRa moaxerxa, rom kmayofilma<br />

mxrebze msubuqad ga<strong>da</strong>mkra xeli.<br />

_ Tqven Tu azamTrebT xolme Citebs<br />

galiaSi? _ vkiTxe berikacs.<br />

_ vazamTreb? ara, arc mifiqria..<br />

_ gaocebulma karTan misuls axla<br />

TviTon <strong>da</strong>mawia, _ ki magram, ratom<br />

mkiTxeT?<br />

_ megona gecodinebo<strong>da</strong>T, sikeTes<br />

Tu ixsomeben Citebi.<br />

<strong>da</strong>bneulma mxrebi aiCeCa, ver<br />

getyviT, ar vicio.<br />

`rogor SeiZleba, ar <strong>da</strong>ixsomon,<br />

a<strong>da</strong>mianebiviT umadurebi xom ar arian!..~<br />

_ ezoSi jer kidev saRi sicive<br />

Semegeba.<br />

`druJba narodovis~ SesasvlelTan<br />

samTavrobo, CarTuli manqana <strong>da</strong>mwvari<br />

benzinis suns fantav<strong>da</strong>.<br />

re<strong>da</strong>qcii<strong>da</strong>n orni gamovidnen, mokle<br />

qurTukebiT, bewvis qudebiT, xel-<br />

CanTebiT.<br />

_ Çíàåøü, êàê ãðóçèí ãîâîðèò – `Íó,<br />

ïîãîäè!~<br />

_ CemTvis moulodnelad hkiTxa<br />

erTma meores <strong>da</strong> pasuxs aRar <strong>da</strong>elo<strong>da</strong>,<br />

xma<strong>da</strong>boxebulma, viTom kavkasiuri<br />

aqcentiT xmamaRla warmoTqva: _<br />

`Çíàåøü, êàê ãðóçèí ãîâîðèò – `Íó,<br />

ïîãîäè!~<br />

_ <strong>da</strong> pirvelma TviTon gaicina.<br />

nabiji Sevanele.<br />

ver gavige, uborotod ixumres Tu<br />

RvarZlianad <strong>da</strong>gvcines. Tumca, CemTvis,<br />

erTsac <strong>da</strong> meoresac mniSvneloba<br />

aRar hqon<strong>da</strong>, radgan vicodi _ er-<br />

TaderTi, saimedo xidi ukve Catexili<br />

iyo im qalaqTan, axla gaWianurebuli<br />

zamTriT gabezrebuli yvavebi rom<br />

<strong>da</strong>hyefdnen Tavze...<br />

mxatvari karlo faCulia


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

prologi<br />

imedi ar maqvs, rom mainc<strong>da</strong>mainc<br />

am dReebSi <strong>da</strong>gesizmrebi. me ki wina samuSao<br />

kviras ori dRe-Ramis ganmavlobaSi<br />

gxe<strong>da</strong>vdi. arc gamovxizlebulvar.<br />

ase mZinare gavdiodi xolme<br />

diliT adre, rva saaTisTvis saxli<strong>da</strong>n.<br />

vjdebodi sazogadoebriv transportSi,<br />

vusmendi musikas, ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

retros. Tvalebi <strong>da</strong>xuWuli mqon<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

arcerTi mgzavri rom ar grZnob<strong>da</strong><br />

araviTar uxerxulobas amis gamo, mwyin<strong>da</strong>.<br />

Tvalebis gaxelis meSino<strong>da</strong>. Sesa-<br />

Zlebelia, Cems winac ki mdgariyavi <strong>da</strong><br />

es aRar iqnebo<strong>da</strong> sizmari. meqanikuri<br />

gavxdi, avtomaturi insqtiqtebiT. Cemi<br />

dila-saRamos locva iyo sazepiroebis<br />

xmamaRla Tqma. samsaxuris rutinac<br />

meqanikur Carxad iqca, yvelaferi<br />

TavisiT keTdebo<strong>da</strong>. saRamos ki transportSi<br />

iseTi sixalvaTe SeiniSnebo<strong>da</strong>,<br />

mZRolis aRqmac ki miWir<strong>da</strong>. roca aRmarTs<br />

<strong>da</strong>vadgebodi, gzaze sxdebodnen<br />

didi Savi frinvelebi <strong>da</strong> utifrad<br />

maTvalierebdnen.<br />

“axla wagiyvanoT Tu kidev cota<br />

xani <strong>da</strong>gacadoT?“<br />

“mzes rodis <strong>da</strong>mibrunebT?!“<br />

isini gundebad mifrinavdnen frTebis<br />

tylaSuniT <strong>da</strong> Cxaodnen.<br />

sawoli aRmosavleTiT idga <strong>da</strong> maoceb<strong>da</strong><br />

misi umoZraoba. mxolod samjer<br />

Semotrialebis Semdeg amexsnebo<strong>da</strong><br />

jado <strong>da</strong> gamaxsendebo<strong>da</strong>, rom sxvebi<br />

qudbenianebi Tu ibadebian, me “gamCenma”<br />

Tavisufali neba <strong>da</strong> frTebi <strong>da</strong>mayola,<br />

romelic spilenZis did skivr-<br />

Sia Caketili. gasaRebis adgili ki<br />

un<strong>da</strong> sruliad ucnob keTil kacs emcno<br />

weriliT.<br />

Rame pir<strong>da</strong>piri eTeri iyo. vjdebodi<br />

mocimcime ekranTan <strong>da</strong> morbenal<br />

striqonad rom garbodi, Tval-yurs<br />

gadevnebdi. SenTan erTad kidev sxva <strong>da</strong><br />

kidev bevri sxva. adgil-adgil, dro<br />

<strong>da</strong> dro quCebSi <strong>da</strong>diodi farniT xel-<br />

Si <strong>da</strong> roca me adidebuli mdinaris<br />

xidze ga<strong>da</strong>vdiodi, Suqs miqrobdi,<br />

radganac saSinlad gindo<strong>da</strong> <strong>da</strong>vsvelebuliyavi<br />

<strong>da</strong> aseT usaxurs Seni<br />

saxeli amomeTqva. Zvel, Wiisgan <strong>da</strong>futuravebul<br />

xis miwurebze, romlebsac<br />

<strong>da</strong>ngrevis piras miiyvans xolme ubinadroba,<br />

plakatebs akravdi - nislebis,<br />

ga<strong>da</strong>xerxili xeebis, ujvrod <strong>da</strong>r-<br />

Cenili eklesiebis, samkapa Ripiani kacunisa<br />

<strong>da</strong> myrali, mravalwlovani<br />

balaxebisa. ucnob qals, romelic ur-<br />

Cxulebis de<strong>da</strong>s uvli<strong>da</strong>, werilebs ugzavnidi.<br />

me safosto yuTi<strong>da</strong>n gparavdi<br />

am werilebs <strong>da</strong> visakuTrebdi sityvebs.<br />

dilaobiT ki verafriT viviwyebdi,<br />

rom gu<strong>da</strong>-nabadi avikari <strong>da</strong> Zil-<br />

Si ga<strong>da</strong>vbargdi.<br />

erT-erTi dRe<br />

pirveli, rac Tavs SevamCnie, sociofobia<br />

iyo; kerZod, gulgriloba<br />

<strong>da</strong> indiferentuloba mezoblebisadmi.<br />

roca bunagi<strong>da</strong>n cxvirs vyof, isini,<br />

jgrod Sekrebilni enas miyofen. me<br />

TavCarguli miviZurwebi erT-erTi ma-<br />

Raziisken, sa<strong>da</strong>c TiTqmis yvela<br />

produqts erTi fasi aqvs. vyidulob<br />

literaturul Jurnals, romelSic<br />

arasodes gamoqveyebula Cemi leqsebi<br />

<strong>da</strong> arc arasodes <strong>da</strong>miweria leqsi.<br />

ubralod, mindo<strong>da</strong> cxovrebaSi rameze<br />

meocneba <strong>da</strong> raRacis molodiniT sicocxle<br />

gamexangrZlivebina. ukan mobrunebuls<br />

gzas yovelTvis miWri<strong>da</strong><br />

talaxSi amoTxvrili kata <strong>da</strong> is knao<strong>da</strong><br />

Cemi awurul-<strong>da</strong>wuruli sifaTis<br />

<strong>da</strong>naxvisas. vnatrobdi saTesle jirkvlebs,<br />

rom xeli gemrielad amomesva,<br />

raTa katis ironiuloba gameqarvebina.<br />

erTxel ki miTxres, Se yverebianoo,<br />

magram amis <strong>da</strong>jereba CemTvis arc Tu<br />

ise advili iyo. “maSina vremeni” dinamikebi<strong>da</strong>n<br />

CamCiCineb<strong>da</strong>, rom erTxelac<br />

amekeca Tma <strong>da</strong> am <strong>literaturuli</strong><br />

JurnaliT xelSi gavfreniliyavi<br />

samzareulos fanjri<strong>da</strong>n, magram<br />

yovelTvis miwis mizidulobas<br />

vimagrebdi fexze.<br />

saxli yar<strong>da</strong>. radgan arafers vWam-<br />

di <strong>da</strong> arc sakvebis momaragebis saSualeba<br />

iyo. cariel qvabebs <strong>da</strong> tafebs<br />

gazquraze Semovdgamdi xolme <strong>da</strong> maTi<br />

<strong>da</strong>mwvris suniT vZRebodi. wylis SiSis<br />

gamo yvela onkani ga<strong>da</strong>ketili mqon<strong>da</strong>,<br />

xolo unitazs samyarosTan <strong>da</strong>makavSirebel<br />

sruted miviCnevdi. amitomac<br />

umeteswilad zed vjdebodi <strong>da</strong><br />

vmasturbirebdi.<br />

iSviaTad, magram rodesac Sen, am<br />

laivSous mTavari dijei morbenal<br />

striqonad garbodi, unitazi<strong>da</strong>n amodio<strong>da</strong><br />

mwvane xavsiani rvafexa <strong>da</strong> dundulebze<br />

mexveo<strong>da</strong> - Cemi erTaderTi<br />

<strong>da</strong> Seucvleli partniori.<br />

kviris sizmari<br />

aeroportis mosacdelSi mdgoms<br />

xelSi abra miWiravs. abraze Seni saxeli<br />

weria qarTulad, mwvane markeriT<br />

gamuqebuli - “ioane”. mgzavrebi almacerad<br />

<strong>da</strong> cali warbis aweviT maTva-<br />

nata vara<strong>da</strong><br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

gancxadeba eleqtroboZebze<br />

liereben. gasasvleli<strong>da</strong>n Semodian <strong>da</strong><br />

Semosasvleli<strong>da</strong>n gadian. SemoyavT<br />

aqlemebze Camokidebuli <strong>da</strong>Wrili beduinebi,<br />

romlebsac xelebi<strong>da</strong>n scvivaT<br />

qalwulebis Tavebi<strong>da</strong>n axdili<br />

skalpebi, grZeli TmebiT, lamazi Tmis<br />

samagrebiT <strong>da</strong> uCveulod surnelovani<br />

yvavilebiT.<br />

uecrad, erT wamSi, foie carieldeba<br />

<strong>da</strong> wiTeli, yvelaze wiTeli cxeniT<br />

dgaxar gareT <strong>da</strong> me vfrindebi. uSvelebel<br />

<strong>da</strong> grZel vitrinebs vawydebi<br />

<strong>da</strong> minaze vrCebi.<br />

ar meRviZeba.<br />

erT-erTi paraskevi<br />

“dRes mokle dRea. gamoiyeneT<br />

Tqveni SemoqmedebiTi miznebisaTvis” –<br />

es sityvebi departamentis ufrosma<br />

gamoakra <strong>da</strong>faze. me SemiZlia samsaxurSi<br />

<strong>da</strong>vigviano <strong>da</strong> raime movimizezo.<br />

magaliTad is, rom STagonebisTvis<br />

Tav<strong>da</strong>yira vekide, an is, rom Semodgomis<br />

baRSi “bomJiviT” <strong>da</strong>vexetebodi <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>mSeul, qecian ZaRlebs <strong>da</strong>avadebuli<br />

kani<strong>da</strong>n aclil wiTel wylulebs<br />

vaWmevdi. an saerTod ar gaval gareT;<br />

an Cavicvam ise, TiTqos <strong>da</strong> wvimiani<br />

amindia <strong>da</strong> amgvarad gavyri Cems avadmyofur<br />

beber survilebs mzian dReeb-<br />

Si.<br />

“sokoebi <strong>da</strong>krife qalaqis ganapira<br />

<strong>da</strong>saxlebaSi, sokoebi <strong>da</strong>krife <strong>da</strong><br />

xarSe mitovebul karvis qalaqSi”.<br />

Cemi fantaziebis yovelTvis eSino<strong>da</strong>T<br />

Sinaurebs: katas, ZaRls, batebs <strong>da</strong><br />

cicars. isini gamudmebiT Tan <strong>da</strong>myvebodnen.<br />

“SeiZleba meili mogwero?”<br />

“SeiZleba meili mogwero?”<br />

“SeiZleba meili mogwero?”<br />

am frazebma Cutyvavilas msgavsad<br />

gamomayara saxeze <strong>da</strong> erTi maTgani yvelaze<br />

didi <strong>da</strong> xasxasa, saxelad “Cinuri<br />

Tvalebis mqone bavSvi min<strong>da</strong>” pekinel<br />

biWs Tu Sevxvdebodi <strong>da</strong> misgan pekinelisTvaleba,<br />

patara Svili meyolebo<strong>da</strong>.<br />

risTvis mindo<strong>da</strong> aseTi bavSvi?<br />

mas Tavisuflad gavaSvilebdi bavSvTa<br />

saxlisTvis. Tu miliardi misnairi<br />

<strong>da</strong>rCebo<strong>da</strong>. maSin is SemTxveviT<br />

mokvdebo<strong>da</strong>.<br />

es mogzaurTa rasa kaliebis Semosevaa<br />

faqtobrivad. riT <strong>da</strong>mimsgavsebs?<br />

qercliani gveleSapis orkapa<br />

enas, grZeli wiTeli sawvimaris kapiSoni<strong>da</strong>n<br />

gasdis TqrialiT nerwyviviT<br />

siTxe. aq Cems ezoSi <strong>da</strong>iwriteba. kanis<br />

ucnaur sikrialiT <strong>da</strong> siprialiT.<br />

is arasodes Semogxe<strong>da</strong>vs jibriT<br />

TvalebSi, “raRacas malavs” misi qali.<br />

o, Savi qali, grZeli swori TmiT,<br />

rogorc abaJurs, an <strong>da</strong>Restneli mka-<br />

lavi lekis nakeTobas, ise atarebs bavSvebs<br />

erTmaneTze asxmulebs <strong>da</strong> mucelic<br />

de<strong>da</strong>miwis msgavsad mu<strong>da</strong>m<br />

gabzekili aqvs. maTi fesvebi qviSis<br />

nia<strong>da</strong>gs qarma umowyalod Semoafli-<br />

Ta <strong>da</strong> movidnen <strong>da</strong> Cven, anu a<strong>da</strong>mianebs,<br />

gveWidebian. Cemi wvrilTvalebiani<br />

bavSvi, romelic Zveli saydris ukan<br />

movkali, axlac Zveli qvevris samarovnebTan<br />

ixrwneba.<br />

“<strong>da</strong>jeqi, Svilo, ra feri gadevs?! “<br />

“gogo cu<strong>da</strong>d gax<strong>da</strong>.”<br />

fiqrob, transportSi adgils vis<br />

uTmoben? momakv<strong>da</strong>vebs, cxadia! nuTu<br />

ase <strong>da</strong>metyo?! rogor gaZlos gvamma<br />

cocxlebSi. nu momacilebT yursacvamebs,<br />

nu gamomirTavT, bu<strong>da</strong>bars vusmen<br />

<strong>da</strong> me TviTonac gasxivosneba ar<br />

amcdeba. Tqven ra gesmiT, Tqven yvelani<br />

Cemi mezoblebi xarT... roca<br />

vukrav, germanii<strong>da</strong>n rusi generlis<br />

saxelze Camotanil pianinos klaviSebi<br />

ebzareba <strong>da</strong> Tqven fiqrobT, rom<br />

<strong>da</strong>kvra adre un<strong>da</strong> meswavla?! Sens qu-<br />

Caze niSaduris mZafrma sunma gons<br />

momiyvana.<br />

“SeiZleba meili mogwero?”<br />

“SeiZleba meili mogwero?”<br />

viRac sWirdebaT, imisTvis rom amoiCemon<br />

<strong>da</strong> yvelam erTze ilaparakos.<br />

im erTs xSirad xvdeba qvebi<br />

safeTqelTan an talaxi saxeSi an TeTr<br />

qafs afrqvevs piri<strong>da</strong>n gveleSapiviT.<br />

is erTi zi<strong>da</strong>vs mariamisTvis misatan<br />

ambavs.<br />

ieso gasces!<br />

paraskevis sizmari<br />

Sen Zalian mkrTali silueti gaqvs<br />

<strong>da</strong> anaTeb, rogorc polaruli varskvlavi.<br />

maxsovs, amoRamebuli Tvalebi<br />

proza<br />

7<br />

rom <strong>da</strong>grCa <strong>da</strong> axlaRa gamikvir<strong>da</strong>, isev<br />

rom mwvaned gicimcimebs. gakvirdebi,<br />

mikvirs. viTom cotac <strong>da</strong> sa<strong>da</strong>caa<br />

ucxo qalaqis metropolitenSi varT.<br />

kaciSvilis WaWaneba ar aris. erTi<br />

nabijis ga<strong>da</strong>dgmac ki ar SemiZlia.<br />

didi frinveli mofrinavs gvirabi<strong>da</strong>n.<br />

moiwevs. vici, rom mas Seni wayvana<br />

<strong>da</strong>avales <strong>da</strong> Tu xels ar mogkideb, Senc<br />

wayvebi. uecrad, ofliT gecvareba<br />

saxe, tani, xelebi <strong>da</strong> mTlianad or-<br />

Tqldebi iseve rogorc gube, rogorc<br />

mdinare, rogorc wvima. igive min<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>memarTos, eskalatorze vdgavar <strong>da</strong><br />

ar uCans bolo. maleve vxvdebi, ukan<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vbrunde, un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vbrunde ukan<br />

rom mere isev SevZlo <strong>da</strong>bruneba <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>gibruno. Sen zurgze Segisva lomissaxianma<br />

frinvelma <strong>da</strong> ase gayevi.<br />

ase ga<strong>da</strong>vifiqre gamofxizleba.<br />

oTxSabaTi dRe<br />

saxls rogor gamoeqceva qali, saxls<br />

sa<strong>da</strong>c saZirkvelSi papis <strong>da</strong> papis<br />

papis Zvlebi yria. miwaze <strong>da</strong>bijebis<br />

SiSiT Tu <strong>da</strong>inficirdi, isini miwis qveS<br />

erTiandebian <strong>da</strong> Sens nabijebs ebjinebian,<br />

magram fuZeze <strong>da</strong>uwyevlixar<br />

osis patarZals. papaSeni Seyvarebia<br />

<strong>da</strong> misi udReuri qmari mSieri rom<br />

<strong>da</strong>Zrwo<strong>da</strong>, Turme misive wisqvilSi<br />

gaagzavni<strong>da</strong> xolme.<br />

wisqvilis qvasTan axlos, dolabTan<br />

<strong>da</strong>svam<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>uketav<strong>da</strong> gare<strong>da</strong>n kars.<br />

mTeli Rame ase mj<strong>da</strong>ra. TviTon ki miiReb<strong>da</strong><br />

Sens winapars, Tavisi sikeTiT<br />

aavseb<strong>da</strong> <strong>da</strong> diliT ki wisqvilSi mobrunebuli<br />

kaci auSveb<strong>da</strong> ZaRliviT<br />

mibmuls <strong>da</strong> sofelSi abruneb<strong>da</strong>. Tavi<br />

moigiJiana am ga<strong>da</strong>berebulma qalma.<br />

Sens ezo-kars SemoeCvia. saqanelas<br />

survili moimizeza, ij<strong>da</strong> <strong>da</strong> didxans<br />

qanaob<strong>da</strong>, win-ukan. win-ukan. <strong>da</strong> win <strong>da</strong><br />

ukan, Tan butbuteb<strong>da</strong> ucxo enaze.<br />

agvistos sicxeSi gareT gamoZurwul<br />

fuZisgvels <strong>da</strong>u<strong>da</strong>raj<strong>da</strong> <strong>da</strong> mokla.<br />

misi sisxliT mogirwyo xeebi. xils<br />

roca Wamdi amitomac gemwarebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

sunze ki bruvdebodi.<br />

- mama Camovi<strong>da</strong>aa, mama Camovi<strong>da</strong>aaaaaaaaaaaaa!<br />

– yiraze ga<strong>da</strong>di<br />

gogo, midi moitexe kiseri. eg fSekia<br />

fexebi ga<strong>da</strong>Sale, yvavilebi amogividnen<br />

<strong>da</strong> gzagza <strong>da</strong>gcvivdes <strong>da</strong> am wiTeli<br />

yvavilebis neqtarze amovidnen miwi<strong>da</strong>n<br />

xvlikis msgavsi ambifiebi <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>adgnen Sensken mosasvlel bilikebs.<br />

- mama Camovi<strong>da</strong>aa, mama Camovi<strong>da</strong>a! –<br />

ici, mam, inaTanas botkini aqvs <strong>da</strong> saavadmyofoSi<br />

wevs... mogixura manqanis<br />

kari <strong>da</strong> <strong>da</strong>gtova gareT, aegre gaxarebuli.<br />

Sedi, Sedi <strong>da</strong> Seikete kari <strong>da</strong><br />

Caweqi Sens sawolSi <strong>da</strong> <strong>da</strong>iZine, sizmar-<br />

Si modis maRali kaci, grZeli Tlili<br />

TiTebiT <strong>da</strong> moaqvs SenTvis <strong>da</strong>tkbiluli<br />

SxamiviT vneba.<br />

Sesvenebaze ga<strong>da</strong>vwyvite anCisxatSi<br />

gamevlo. hm, gamevlo anCisxatSi <strong>da</strong><br />

gzaze qaTmis moWrilfrCxilebiani<br />

klanWi vnaxe.<br />

klanWma miTxra:<br />

- gogoooo.. didxans vagdivar aq <strong>da</strong><br />

Sens metma sxvam veravin ver SemamCniao.<br />

veubnebi:<br />

- Sen ra SegiZlia. iseT vinmesTan<br />

mivdivar.. Sen gzas rogor ga<strong>da</strong>miWri,<br />

TviTon saxsarSi ga<strong>da</strong>xsnili xar.<br />

mipasuxa:<br />

- Sviloo, ukan gabrundi. ukan gabrundii.<br />

es rogori mtriani gaCenilxar,<br />

es rogori Tvalebi giyureben, ha?<br />

es Savi biWi vin aris? vin CagiSala<br />

saqme, beWedze misuli laparaki? Svili<br />

aris codo, Svilma ra <strong>da</strong>aSava. <strong>da</strong>wveba<br />

eg qali TeTri TmiT kubosTan.. mis saxes<br />

<strong>da</strong> Tvalebs naxav, miwas mofxoWnis<br />

gamwarebuli. misma Svilma ra <strong>da</strong>aSava,<br />

SviliT isjeba.<br />

vuTxari:<br />

- de<strong>da</strong>-Svilobas gamiSvi. erT saaT-<br />

Si samsaxurSi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vbrunde. aravin<br />

<strong>da</strong>ijerebs rom RmerTi momenatra <strong>da</strong><br />

mis sanaxavad gamovipare.<br />

mipasuxa:<br />

<strong>da</strong>sasruli me-15 gverdze


8 Targmani<br />

auli <strong>da</strong>rRo-vedeno, rezidencia<br />

<strong>Samili</strong>sa, erTob miwieri <strong>da</strong> m<strong>da</strong>biuri<br />

Can<strong>da</strong>. auli gawoliliyo amaRlebul<br />

zeganze _ myari xis galavnisa <strong>da</strong><br />

Txrils miRma. asawev xis xidze <strong>da</strong>xv<strong>da</strong>T<br />

amxedrebul miuridTa jgufi,<br />

romelsac win mouZRo<strong>da</strong> xanSesuli<br />

naibi, Zalze gamx<strong>da</strong>ri saxe <strong>da</strong> grZeli,<br />

meCxeri wveri rom hqon<strong>da</strong>.<br />

`kajio hqvia, imamis xazina<strong>da</strong>ria~,<br />

Tqva keTilmosurne molam, tyveqalebs<br />

TiTqos warudginao. <strong>da</strong> qalbatonebi<br />

Tavis <strong>da</strong>kvriT miesalmnen <strong>Samili</strong>s<br />

xazina<strong>da</strong>rs.<br />

zoias TvalSi moxv<strong>da</strong>, rom am aulSi<br />

yvela nageboba xisa iyo. yvelgan _ xis<br />

saxlebi <strong>da</strong> xis kedlebi. irgvliv ki mimofantuliyo<br />

erTmaneTs gamijnuli<br />

baRebi <strong>da</strong> saxnav-saTesi. ganieri quCa<br />

xis karibWi<strong>da</strong>n wagiyvan<strong>da</strong> <strong>Samili</strong>s seralis<br />

kedlebisaken, aulis SuagulSi<br />

rom iyo aRmarTuli <strong>da</strong> iqaurobas medidurad<br />

gadmohyureb<strong>da</strong>. cxenebi Sea-<br />

Wenes ezoSi, sa<strong>da</strong>c kedlis mTel sigrZeze<br />

moCan<strong>da</strong> <strong>da</strong>xuruli SuSabandebi.<br />

aq mudmivad binadrob<strong>da</strong> orasi<br />

rCeuli miuridi. yvelafers asketizmis<br />

<strong>da</strong>Ri esva. kedlebi ar iyo morTulmokazmuli;<br />

xis svetebi, SuSabands rom<br />

amagrebdnen, aseve ubralod gamoiyurebodnen<br />

<strong>da</strong> mkacri moxazuloba<br />

hqon<strong>da</strong>T. <strong>da</strong>mxvdurni ki erTianad Sav<br />

samoselSi iyvnen gamowyobilni. zoias<br />

gonebaSi gauelva, mxiaruleba <strong>da</strong> laRoba<br />

aq fexsac ver Semoadgamso.<br />

magram imave wuTas mTeli misi yuradReba<br />

miipyro meore, Si<strong>da</strong> kedelma<br />

vrceli ezos SuagulSi, romelic gars<br />

ertymo<strong>da</strong> sakuTriv serals _ <strong>Samili</strong>sa<br />

<strong>da</strong> misi ojaxis sacxovrebels. momcro<br />

aivanze, mTavari Sesasvlelis<br />

marjvniv, zoiam SeniSna kacis figura<br />

_ Tu es iyo xilva Tovlisa <strong>da</strong> cecxlisa?<br />

idga <strong>da</strong> ezos gadmohyureb<strong>da</strong>.<br />

goliaTs hgav<strong>da</strong> Tavisi wowola, TeTri<br />

dolbandiTa <strong>da</strong> CamoSvebuli, TeTri<br />

ferisave mosasxamiT. xolo misi wi-<br />

Turi wveri gamoCn<strong>da</strong> rogorc cecxlmokidebuli<br />

buCqi samoselis TovliviT<br />

TeTri siwmindeSi.<br />

`oh, RmerTo Cemo~, warmoTqva zoiam<br />

mowiwebuli CurCuliT, `es xom TviT<br />

monstri un<strong>da</strong> iyos!~<br />

kneina ana axlomxedveli iyo <strong>da</strong><br />

mkafiod ver gaarCia, kneina barbarem<br />

ki mzera <strong>da</strong>Zaba, raTa kargad Seexe<strong>da</strong>,<br />

magram verc erTi <strong>da</strong> verc meore ver<br />

<strong>da</strong>akvirdebodnen <strong>Samili</strong>s nakvTebs,<br />

radgan didi karibWe bolos <strong>da</strong> bolos<br />

gaiRo <strong>da</strong> maT uTxres, SigniT SediTo.<br />

amasobaSi <strong>Samili</strong> ukve gamqraliyo<br />

Tvalsawieri<strong>da</strong>n.<br />

keTilmosurne mola <strong>da</strong> sxvebic gareT<br />

<strong>da</strong>rCnen. martooden xazina<strong>da</strong>rma<br />

kajiom, qalebTan erTad, SeaWena cxeni<br />

Si<strong>da</strong> savaneSi. tyveebma Tavi amoyves<br />

SemoRobil sivrceSi, romelsac xis<br />

kedeli gamohyof<strong>da</strong> ezosgan. aTiode<br />

gogo maSinve Semoexvia tyve-qalebs,<br />

Svelodnen cxeni<strong>da</strong>n CamoqveiTebisas<br />

<strong>da</strong> zrdilobiani JestebiT, m<strong>da</strong>bali<br />

Tavis <strong>da</strong>kvriT gzas uCvenebdnen.<br />

Seabijes Si<strong>da</strong> ezoSi, romelic warmoadgen<strong>da</strong><br />

gare ezos momcro asls _<br />

<strong>da</strong>xuruli SuSabandebiTa <strong>da</strong><br />

kedlebiT. ezos Soreul kuTxeSi idga<br />

patara saxli, aseve garSemortymuli<br />

<strong>da</strong>xuruli SuSabandiT. zoiam male Seityo,<br />

rom es iyo saxli, sa<strong>da</strong>c cxovrob<strong>da</strong><br />

<strong>Samili</strong>. `rogorc kolofi<br />

moTavsebuli kolofSi, romelic<br />

Tavis mxriv kolofSia moTavsebuli~,<br />

CaiCurCula frangulad <strong>da</strong> bavSvebi<br />

gaacina.<br />

oTaxi, sa<strong>da</strong>c sabolood Seiyvanes<br />

isini, iyo bneli <strong>da</strong> viwro. mogvianebiT<br />

zoiam gulmodgined gazoma oTaxi <strong>da</strong><br />

gamoacxa<strong>da</strong>: `oc<strong>da</strong>eqvsi nabiji<br />

Tormetze~. maTi axali bina emijnebo<strong>da</strong><br />

xis kedels <strong>da</strong> seralis sxva oTaxebiviT<br />

gadio<strong>da</strong> SuSabandSi. oTaxis<br />

mozrdili nawili eWira Ria buxars,<br />

karsa <strong>da</strong> pawia sarkmels Soris rom iyo<br />

amoyvanili. iatakze efina TeTri qeCa<br />

<strong>da</strong> adgilobriv nawarmi momcro xali-<br />

Cebi. rodesac oTaxSi Sevidnen, yvelam<br />

sixaruliT Sehyvira.<br />

kedlebi<strong>da</strong>n gamoSveril Taroebze<br />

ewyo saCuqrebi, Tavad <strong>da</strong>viT WavWavaZesa<br />

<strong>da</strong> saSas rom gamoegzavnaT: leibebi,<br />

baliSebi, sabnebi, pirsaxocebi <strong>da</strong><br />

saponi; samovari, Cais WurWeli, Tef-<br />

Sebi, <strong>da</strong>na-Cangali <strong>da</strong> kovzebi; kabebi,<br />

windebi, fexsacmeli, sacvlebi; savar-<br />

pavle WavWavaZe<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

<strong>Samili</strong> <strong>da</strong> <strong>kneinebi</strong><br />

fragmenti romani<strong>da</strong>n `mTebi alahisa~<br />

poet aleqsandre WavWavaZisa <strong>da</strong> qarTl-kaxeTis ukanaskneli mefis giorgi<br />

XII-is SvilTaSvili _ pavle WavWavaZe (1899-1971), <strong>da</strong>badebuli <strong>da</strong> gazrdili<br />

sankt-peterburgSi, 1917 wlis Semodgomaze oqtombris revolucias gaeqca,<br />

ruseTi<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>ixvewa <strong>da</strong> <strong>da</strong>saxl<strong>da</strong> jer inglisSi, mere _ SeerTebul Stateb-<br />

Si. `wiTeli jvris~ amerikul organizaciaSi xangrZlivi moRvaweobis Semdeg<br />

mwerlobas mohki<strong>da</strong> xeli.<br />

pavle WavWavaZis kalams, sxva nawarmoebebTan erTad, ekuTvnis inglisur<br />

enaze <strong>da</strong>werili romani `mTebi alahisa~ (1952), sa<strong>da</strong>c aRwerilia winandlel<br />

tyveTa Tavga<strong>da</strong>savali dRi<strong>da</strong>n gatacebisa (1895 wlis 4 ivlisi) vidre 1855 wlis<br />

10 martamde, rodesac moxerx<strong>da</strong> maTi ganTavisufleba <strong>Samili</strong>s tyveobi<strong>da</strong>n.<br />

cxlebi, jagrisebi, Tmis samagrebi <strong>da</strong><br />

sarkeebi. kuTxeSi ki Tavs iwoneb<strong>da</strong> pawia<br />

TuTiis abazana. yvelaferi mondomebiT<br />

iyo SerCeuli. Wilis Sliapebs<br />

hqon<strong>da</strong>T mogrZo, muqi feris pirbadeni.<br />

mTel saxeze CamouSvebdi <strong>da</strong> amgvarad<br />

<strong>da</strong>emorCilebodi gamtacebelTa<br />

a<strong>da</strong>T-wesebs.<br />

xalisiani SeZaxilebiT xan erT<br />

nivTs stacebdnen xels, xanac _ meores.<br />

erTmaneTs exveodnen aRtacebulni.<br />

`pirveli, rac mWirdebo<strong>da</strong>~,<br />

<strong>da</strong>iyvira zoiam, `es aris qaTibi!~<br />

miagno nivTebs, mis saxelze rom iyo<br />

<strong>da</strong>niSnuli <strong>da</strong> ramdenime wuTSi<br />

saucxood gamoewyo: muqi nacrisferi<br />

kaba grZeli qve<strong>da</strong>taniT, patara Savi<br />

manJetebiTa <strong>da</strong> Savi ferisve sayelo-<br />

Ti.<br />

bavSvebis kmayofilebas xom sazRvari<br />

ar hqon<strong>da</strong>!<br />

uceb kneina anam mkacrad mimarTa<br />

zoias:<br />

`imedi maqvs, axla Tmas gaizrdi.<br />

Tqveni asakis qals namdvilad ar Seefereba<br />

mokle Tma~.<br />

<strong>`me</strong>smis, qalbatono! magram, me mgoni,<br />

ufro iolia, Tqven SeikriWoT Tma;<br />

ai, <strong>da</strong>vatoloT erTmaneTs kisrebi <strong>da</strong><br />

naxavT, marTali Tu ara var~.<br />

`momwydi Tavi<strong>da</strong>n, Se eSmakis fexo!~<br />

_ kneina anam gaicina <strong>da</strong> xeli hkra<br />

zoias. frangi qali ki gaocebam Seipyro<br />

imis gamo, rogor Seicvala misi<br />

urTierToba kneinasTan. gaifiqra:<br />

`aseTi sityvebi, Tanac amgvari kilo-<br />

Ti, rom meTqva misTvis am ramdenime<br />

kviris winaT, albaT, gamaqrob<strong>da</strong>~.<br />

gare<strong>da</strong>n gaurkveveli butbuti<br />

moesma <strong>da</strong> mimoixe<strong>da</strong>. qalebs Tavi moeyaraT<br />

SuSabandSi, Cacucquliyvnen <strong>da</strong><br />

karis WuWrutani<strong>da</strong>n iWvritebodnen<br />

oTaxSi; xolo erTi maTgani, maRali <strong>da</strong><br />

Camosxmuli tanis qali, oc<strong>da</strong>aTi wlisa<br />

rom iqnebo<strong>da</strong>, zRurblze idga <strong>da</strong><br />

Tavs ukrav<strong>da</strong> tyveebs. mas ecva grZeli<br />

TeTri perangi, welSi ga<strong>da</strong>tkecili<br />

rom iyo <strong>da</strong> eSvebo<strong>da</strong> muxls qvemoT<br />

gamoberil TeTri feris Sarvalze,<br />

romelic mWidrod mitmasno<strong>da</strong> wvivebs.<br />

misi Tavsafari erTgvarad waagav<strong>da</strong><br />

mandils, qarTvel qalebs rom exuraT<br />

Tavze, magram grZeli Cadri, romelsac<br />

moixvev<strong>da</strong>, roca inebeb<strong>da</strong>, Sekerili<br />

iyo TeTri selisgan _nacvlad<br />

tiulisa.<br />

<strong>`me</strong> SuaneTi var, imamis coli~, Tqva<br />

qalma rusulad, `ara, ufrosi coli<br />

ara var, de<strong>da</strong> rom iyo misi Svilebisa.<br />

igi ramdenime wlis winaT moukv<strong>da</strong>,<br />

alahma mSvidobaSi amyofos misi suli~,<br />

odnav SeWoWman<strong>da</strong> <strong>da</strong> mere <strong>da</strong>sZina: <strong>`me</strong><br />

somexi var, oRond ruseTSi <strong>da</strong>badebuli.<br />

ai amitomac aris, rom rusuli<br />

vici~, <strong>da</strong> kvlav wuTieri WoWmanis Semdeg:<br />

<strong>`me</strong>c tyve viyavi... odesRac~.<br />

<strong>kneinebi</strong> <strong>da</strong> zoia wamodgnen misasalmeblad<br />

<strong>da</strong> roca isev mokalaTdnen<br />

iatakze, SuaneTma mimoixe<strong>da</strong> oTax-<br />

Si. mis mixra-moxras <strong>da</strong> Jestebs hqon<strong>da</strong><br />

bunebrivi <strong>da</strong> kargad morgebuli<br />

keTilganwyoba tyveebis mimarT, magram<br />

mis Rimilsa <strong>da</strong> xmis kiloSi iyo raRac<br />

naZaladevi, TiTqmis xelovnuri,<br />

TiTqos yovel sityvas winaswar swoni<strong>da</strong>.<br />

`mjera, rom Tqveni nivTebi<strong>da</strong>n<br />

araferi <strong>da</strong>kargula~, Tqva man bolos,<br />

`kidev rame xom ar gWirdebaT?~<br />

kneina anam amcno Tavisi wuxili im<br />

Cvilis gamo, romelsac ZuZu awova <strong>da</strong><br />

gaumxila, rZe ratomRac <strong>da</strong>miSrao.<br />

SuaneTs gaeRima: `etyoba, alahs<br />

gamougzavnia eg Cvili CvenTvis. xazina<strong>da</strong>r<br />

kajios hyavs <strong>da</strong>qvrivebuli rZali,<br />

romelic masTan cxovrobs. ramdenime<br />

dRe iqneba, rac bavSvi moukv<strong>da</strong>.<br />

<strong>da</strong>rwmunebuli var, rom uars ar ityvis,<br />

ZuZu awovos Cvils. <strong>da</strong>velaparakebi<br />

amaze~.<br />

gamx<strong>da</strong>r, patara glexis gogos yvirili<br />

aRmox<strong>da</strong> imis gafiqrebaze, rom<br />

<strong>da</strong>narCen tyveebs CamoSordebo<strong>da</strong>. SuaneTi<br />

miubrun<strong>da</strong> mas <strong>da</strong> uTxra:<br />

`nu geSinia gogoni, kajio aqve cxovrobs,<br />

ager, kuTxis koSkSi~. <strong>da</strong> xeli<br />

gaiSvira didi karibWis mimarTulebiT.<br />

mere viRacas aniSna <strong>da</strong> orma msaxurma<br />

didi langriT Semoitana sauzme<br />

_ Cai, Tafli, yveli, didi puri <strong>da</strong>,<br />

<strong>kneinebi</strong>s gasaogneblad, didi kolofi<br />

tkbileulisa mosie toles maRazii<strong>da</strong>n.<br />

zoias naRvlianad gaeRima am kolofis<br />

<strong>da</strong>naxvaze.<br />

bavSvebma tkbileuli rom <strong>da</strong>inaxes,<br />

sixaruliT pir<strong>da</strong>pir gagiJdnen. samive<br />

pataram xeli Cahyo kolofSi, eZebdnen<br />

yvelaze sayvarel nugbars. <strong>da</strong> Tamarma,<br />

roca Tavisi arCeuliT Caitkbaruna<br />

piri, cekva-cekviT <strong>da</strong>uara<br />

oTaxs.<br />

sufTa, zariviT wkriala sicili<br />

moedo kedlebs. zemoT rom aixe<strong>da</strong>,<br />

zoiam <strong>da</strong>inaxa gogo, romelic<br />

<strong>da</strong>xrili idga karTan. es iyo sandomiani<br />

qmnileba, romelsac hqon<strong>da</strong> pawia<br />

<strong>da</strong> odnav paWua cxviri; TeTri, mwyobrad<br />

Cawyobili kbilebi; xasxasa wiTeli<br />

tuCebi <strong>da</strong> didroni, nacrisferi<br />

Tvalebi. mas ecva SuaneTiviT, oRond<br />

misi grZeli qve<strong>da</strong>tani iyo cisferi <strong>da</strong><br />

Sarvali ki _ wiTeli. SuaneTi mobrun<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> kneinebs warudgina igi:<br />

`es amineTia, imamis umrwemesi<br />

coli~.<br />

ver <strong>da</strong>ijeres, rom es gogo, jer<br />

kidev ymawvilqali, <strong>Samili</strong>s coli iyo.<br />

zoiam sibraluliT Sexe<strong>da</strong>, rodesac<br />

amineTma win gadmodga nabiji <strong>da</strong> m<strong>da</strong>blad<br />

<strong>da</strong>ukra Tavi kneinebs. mere isev<br />

<strong>da</strong>ikava uwindeli adgili karTan.<br />

ezos gahyureb<strong>da</strong>, magram zoias Tvals<br />

ar gamohparvia, rom amineTi gulisyuriT<br />

usmen<strong>da</strong> yovel sityvas, romelsac<br />

oTaxSi ityodnen.<br />

`Cven di<strong>da</strong>d vafasebT Tqvens<br />

gulisxmierebas~, uTxra kneina anam<br />

SuaneTs, `magram, samwuxarod, saCivaric<br />

un<strong>da</strong> mogaxsenoT. Cveni megobari<br />

zoia diuvali bewvze ga<strong>da</strong>urCa<br />

sikvdils im sisastikis, marTlac avkacuri<br />

sisastikis gamo, erTma Tqvenma<br />

miuridma, haji-xerieTma rom gamoiCina~.<br />

kneina anam <strong>da</strong>wvrilebiT uambo SuaneTs,<br />

rogor iqceo<strong>da</strong> haji-xerieTi,<br />

<strong>da</strong>wyebuli pirveli Rami<strong>da</strong>n, tyeSi rom<br />

gaaTies <strong>da</strong> <strong>da</strong>mTavrebuli Smaguri epizodiT,<br />

mTis qedze rom gaTamaS<strong>da</strong>.<br />

SuaneTma warbebi aprixa. `Tqven<br />

Zalian maocebT! haji-xerieTi<br />

ganTqmulia, rogorc uaRresad<br />

RvTismosavi muslimi <strong>da</strong> upatiosnesi<br />

kaci. Tavis sicocxleSi mxolod erTxel<br />

Seuyvar<strong>da</strong> qali. colad iTxova,<br />

magram im saco<strong>da</strong>vs Turme misi umcrosi<br />

Zma hyvarebia. ra un<strong>da</strong> eRona, aiRo<br />

<strong>da</strong> maRali kldi<strong>da</strong>n Zirs ga<strong>da</strong>eSva,<br />

Tavis mokvla amjobina usiyvarulo<br />

col-qmrobas. haji-xerieTis Zma ki<br />

male <strong>da</strong>iRupa brZolaSi. haji-xerieTs<br />

im droi<strong>da</strong>n qalisTvis erTxelac ar<br />

Seuxe<strong>da</strong>vs!~<br />

anaz<strong>da</strong>d amineTi win gadmoixara <strong>da</strong><br />

kopebSekruli borZikiT alaparak<strong>da</strong><br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

rusulad, oRond erTob <strong>da</strong>majerebeli<br />

kilo hqon<strong>da</strong>:<br />

`haji-xerieTi ar aris kaikaci!<br />

dRenia<strong>da</strong>g CasCiCinebs yazi-mahomas:<br />

saomrad wadio!~<br />

SuaneTma gaicina <strong>da</strong> zoias moeCvena,<br />

rom sicili xelovnuri iyo.<br />

`yurs nu <strong>da</strong>ugdebT amineTs. magas<br />

yvela sZuls, vinc ki yazi-mahomas<br />

<strong>da</strong>uaxlovdeba~.<br />

amis gagonebaze amineTs saxe wamou-<br />

Warxl<strong>da</strong> <strong>da</strong> gareT gavar<strong>da</strong>, Tanac braziani<br />

mzera esrola imamis ufros<br />

cols.<br />

SuaneTi wamodga gamosamSvidobeblad.<br />

<strong>`me</strong> <strong>da</strong>mpirdnen, rom Cemi moaxleebi<br />

aq <strong>da</strong>mxvdebodnen~, Tqva kneina anam,<br />

`sad arian?~<br />

`aq arian, <strong>da</strong>rRo-vedenoSi. seral-<br />

Si oTaxebi ar gveyo, magram <strong>da</strong>rwmunebuli<br />

brZandebodeT, rom maT movlapatronobas<br />

ar moakleben~.<br />

`min<strong>da</strong>, rom axlave vnaxo isini!~<br />

`romelime ZiZa gagzavneT. Tqveni<br />

wodebis qali ar SeiZleba gamoCndes<br />

seralis gareT~.<br />

es sakiTxi samu<strong>da</strong>mod ga<strong>da</strong>iWra <strong>da</strong><br />

zoiam Tqva, Tuki vinme un<strong>da</strong> wavides, me<br />

wavalo. <strong>da</strong> wuTieri yoymanis Semdeg<br />

SuaneTi <strong>da</strong>Tanxm<strong>da</strong>.<br />

zoiam Tavisi axali Sliapa <strong>da</strong>ixura<br />

<strong>da</strong> Cadri Camoifara. kneinebs sicili<br />

auty<strong>da</strong>T. SuaneTma ki gaocebiT<br />

Sexe<strong>da</strong>.<br />

saaTis meoTxedi rom gavi<strong>da</strong>, zoia<br />

kvlav mihyvebo<strong>da</strong> keTilmosurne molas.<br />

ga<strong>da</strong>Wres didi gare ezo, gavidnen<br />

ganier, mTavar quCaze <strong>da</strong> gzas gaudgnen.<br />

mere Cauxvies marcxniv, Zalze<br />

viwro CixSi, sa<strong>da</strong>c xis totebi moxdenilad<br />

gadmokidebuliyvnen kedlebze.<br />

zoias gaeRima. gamvlel-gamomvlelTa<br />

el<strong>da</strong>nacemi mzera gulianad<br />

arTob<strong>da</strong>, magram roca kuTxeSi Seuxvies<br />

<strong>da</strong> moe<strong>da</strong>nze gavidnen, Rimili tu-<br />

Cebze Seeyina.<br />

moednis meore boloSi moCan<strong>da</strong> Savad<br />

pir<strong>da</strong>bCenili ormo. `oh, RmerTo<br />

Cemo! es saSinelebani yvelgan hqoniaT~,<br />

CaiCurCula <strong>da</strong> sxva mxares gaixe<strong>da</strong>.<br />

ramdena<strong>da</strong>c SeeZlo, mietmasna<br />

keTilmosurne molas.<br />

am moe<strong>da</strong>nze idga saxli, sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>ebinavebinaT<br />

winandleli msaxurni. momdevno<br />

naxevari saaTis ganmavlobaSi<br />

zoia elaparakebo<strong>da</strong> qalebs, romelTac,<br />

Cans, araferi hqon<strong>da</strong>T sawuwuno.<br />

zoias ga<strong>da</strong>aviwy<strong>da</strong> pir<strong>da</strong>bCenili<br />

ormo, magram kvlav gareT rom gavidnen,<br />

Secbunebuli erT adgilze gaqvav<strong>da</strong>,<br />

TiTqos miajaWveso. guli saSinlad<br />

ucem<strong>da</strong>.<br />

moe<strong>da</strong>ni ga<strong>da</strong>Wra sazeimo procesiam.<br />

mas saTaveSi edga kaci, romelic<br />

grZel kibes moaTrev<strong>da</strong>.<br />

axalgazr<strong>da</strong> qali mohyav<strong>da</strong>T. igi<br />

mZimed moabijeb<strong>da</strong> <strong>da</strong> pirisaxe miugav<strong>da</strong><br />

TeTr, tragikul niRabs.<br />

zoia mklavSi CaeWi<strong>da</strong> keTilmosurne<br />

molas. man ki mkveTri moZraobiT<br />

moiSora.<br />

`arasodes Seexo mamakacs!~ Tqva<br />

ukmexad <strong>da</strong> TiTebiT Seiwmin<strong>da</strong> mklavi,<br />

TiTqos <strong>da</strong>usvareso. `axla ki wadi!~<br />

magram zoia raRacam gaaSeSa,<br />

TiTqos fesvi miwaSi gaidgao. `ratom,<br />

ratom?~ misustebuli imeoreb<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

xels iSver<strong>da</strong> braldebuli qalisaken.<br />

`eg qali <strong>da</strong>mnaSavea. Tavisi qmari<br />

mokla~.<br />

zoia ver acnobiereb<strong>da</strong> am qalis<br />

<strong>da</strong>naSauls. aqamde arasodes mosvlia<br />

TavSi, rom SeeZloT qalis Cagdeba saz


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

arel ormoSi. kibe CauSves <strong>da</strong> xels<br />

hkravdnen qals, Cadio. is ki winaaRmdegobas<br />

uwev<strong>da</strong>. moulodneli <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>uokebeli SiSi <strong>da</strong>eufla zoias. xelfexi<br />

ukankaleb<strong>da</strong>. Cadri miikra<br />

Tvalebsa <strong>da</strong> loyebze.<br />

mZlavri agonia mxolod wuTiT<br />

gagrZel<strong>da</strong>. keTilmosurne mola<br />

mouTmenlobas amJRavneb<strong>da</strong>. xmas auwia<br />

<strong>da</strong> zoias ubrZana, wamodio.<br />

zoiam muStebi mokuma <strong>da</strong> Tav-<br />

CaRunuli morCilad gahyva keTilmosurne<br />

molas. ukan gaxedvas vera be<strong>da</strong>v<strong>da</strong>.<br />

imave saRamos, <strong>da</strong>axloebiT rva<br />

saaTze, SuaneTi _ <strong>Samili</strong>s meore coli<br />

_ erTob aRgznebuli Semovar<strong>da</strong> tyve-<br />

Ta oTaxSi <strong>da</strong> gamoacxa<strong>da</strong>, imams bavSvebis<br />

naxva swadiao. misi sityviT, qal-<br />

Tagan erT-erTs, oRond kneinebs arao,<br />

SeeZlo gahyolo<strong>da</strong> bavSvebs <strong>da</strong> Tvalyuri<br />

<strong>da</strong>egdo im pirobiT, rom imamis<br />

samyofelis zRurbls ar ga<strong>da</strong>abijeb<strong>da</strong>.<br />

kneina anam Tavisi Cvili sandro<br />

mklavebSi Caugora zoias <strong>da</strong> Seevedra,<br />

Tvali ar moaSoroo; SiSob<strong>da</strong>. Cvili,<br />

marTalia, cota mokeTebuliyo, magram<br />

jer kidev avadmyofi erqva.<br />

<strong>Samili</strong>s oTaxis kari gaiRo <strong>da</strong><br />

iqi<strong>da</strong>n Suqi gamokrTa. zoia miadga<br />

kars. misi cnobismoyvareoba Serwymo<strong>da</strong><br />

garkveul Zrwolas, magram zRurblze<br />

erTbaSad gaocebam Seipyro.<br />

grZelsa <strong>da</strong> viwro oTaxSi, romelsac<br />

ramdenime qonis sanTeli anaTeb<strong>da</strong>,<br />

iatakze fexmorTxmiT ij<strong>da</strong> <strong>Samili</strong>.<br />

mis cxvirwin <strong>da</strong>bal skamze wamoskupebuliyo<br />

ulazaTo Sav-TeTri kata <strong>da</strong><br />

moSivebuli Sehyureb<strong>da</strong>, Tu rogor<br />

umzadeb<strong>da</strong> <strong>Samili</strong> saWmels momcro<br />

Tixis jamSi. misi wiTuri wveri naklebad<br />

elvareb<strong>da</strong> grZeli, Savi samoselis<br />

fonze. <strong>Samili</strong> lamis krutuniT ebaasebo<strong>da</strong><br />

katas. wvrili Tvalebi moWutuli<br />

hqon<strong>da</strong>. yoveli moZraoba mozomili<br />

<strong>da</strong> RirsebiT aRsavse iyo. didebuli<br />

Sesaxe<strong>da</strong>obisa gaxl<strong>da</strong>T. Tavze TeTri<br />

dolbandi Semoexvia fesis garSemo <strong>da</strong><br />

CaxlarTuli boloebi dolbandisa<br />

Tavisuflad ga<strong>da</strong>hkidebo<strong>da</strong> zurgze.<br />

Savi bewvis kide Semortymo<strong>da</strong> Subls <strong>da</strong><br />

dolbandi veeba, TeTr gvirgvins emsgavsebo<strong>da</strong>.<br />

Samilma jami magi<strong>da</strong>ze <strong>da</strong>udo katas<br />

<strong>da</strong> yurs ukan mofxana. amis <strong>da</strong>naxvaze<br />

salomes, mariamsa <strong>da</strong> Tamars, romlebic<br />

xelixelCakidebulni idgnen <strong>da</strong><br />

farTod gaxelili TvalebiT ucqerdnen<br />

uCveulo sanaxaobas, aRtacebuli<br />

sicili auty<strong>da</strong>T. Samilma gauRima bavSvebs.<br />

amineTi, mesame coli <strong>Samili</strong>sa,<br />

iqve fusfuseb<strong>da</strong>. vaxSami gaemzadebina<br />

<strong>Samili</strong>saTvis, magram man xeli auqnia<br />

<strong>da</strong> SuaneTs raRac aniSna.<br />

SuaneTma Svidi Tvis giorgi orbeliani<br />

<strong>da</strong>awvina <strong>Samili</strong>s gverdiT moTavsebul<br />

did, wiTel baliSze <strong>da</strong> samive<br />

gogos uTxra, axlos modiTo. Samilma<br />

bavSvebs xeli Tavze ga<strong>da</strong>usva, mere<br />

jibeSi moifaTura, mTeli muWa nuSis<br />

karameli amoacura <strong>da</strong> samives pirSi<br />

Cautena.<br />

axla sandros jeri <strong>da</strong>dga <strong>da</strong> SuaneTma<br />

bavSvi gamoarTva zoias.<br />

Samils maSinve ar Seuxe<strong>da</strong>vs zoiasTvis<br />

<strong>da</strong> qals es esiamovna; dro mieca,<br />

rom irgvliv yvelaferi mieTvaliermoeTvalierebina.<br />

iatakze gaSlil<br />

xaliCebsa <strong>da</strong> ramdenime did, wiTel<br />

muTaqas Tuki ar CaTvlidi, oTaxi<br />

Zalze ubralod gamoiyurebo<strong>da</strong>. ramdenime<br />

xmali <strong>da</strong> xanjali eki<strong>da</strong> TeTrad<br />

SeRebil kedlebze; ramdenime tyavga<strong>da</strong>kruli<br />

wigni ido Taroze _ es iyo<br />

<strong>da</strong> es. vaxSamic ki, amineTs rom gaemzadebina,<br />

sakmaod Raribuli iyo: erTi<br />

Wiqa yavisferi Cai, rZe, yveli <strong>da</strong> TeTri<br />

puris ori pawia naWeri.<br />

<strong>Samili</strong> <strong>da</strong>ixara sandrosken <strong>da</strong> Rrma<br />

naoWma SeuWmuxna warbebi. gamx<strong>da</strong>ri <strong>da</strong><br />

fermkrTali bavSvi ewva kalTaSi. Tavi<br />

gaaqnia <strong>da</strong> pirvelad, mxolod erTxel,<br />

pir<strong>da</strong>pir Sexe<strong>da</strong> zoias. Tvalebi,<br />

Cveulebisamebr, moWutuli hqon<strong>da</strong>,<br />

magram mzera _ <strong>da</strong>Zabuli. zoia umadlo<strong>da</strong><br />

Tavis pirbades. <strong>Samili</strong> TvalCaciebiT<br />

Sehyureb<strong>da</strong> mTeli erTi wuTi,<br />

mere Tavi miabruna, aSkarad <strong>da</strong>etyo,<br />

rom ar moewona qalis samoseli <strong>da</strong><br />

Sliapa. man mkacri xmiT ramdenime sityva<br />

uTxra Tavis colebs <strong>da</strong> xelis<br />

aqneviT moiSora bavSvebi.<br />

SuaneTma sandro <strong>da</strong>ubruna zoias <strong>da</strong><br />

baliSi<strong>da</strong>n aiyvana giorgi. `imami am-<br />

bobs, gveyofa amdeni sikvdilio. sandros<br />

kargad un<strong>da</strong> movuaroTo. nebavs,<br />

rom yoveldRe movuyvanoT xolme.<br />

marto sandro, sxva aravin~.<br />

SuaneTma patara gogoebi oTaxi<strong>da</strong>n<br />

galala <strong>da</strong> audiencia <strong>da</strong>mTavr<strong>da</strong>.<br />

meore dRes, dilaadrian, SuaneTi<br />

fexakrefiT Semovi<strong>da</strong> tyveTa oTaxSi.<br />

qalebTan martoka rom <strong>da</strong>rCa, misi qceva<br />

aRar iyo naZaladevi <strong>da</strong> xelovnuri.<br />

simpaTiiT Sehyureb<strong>da</strong> qarTvel tyveqalebs<br />

Tavisi didroni, Taflisferi<br />

TvalebiT. fexmorTxmiT mokalaT<strong>da</strong><br />

iatakze, <strong>kneinebi</strong>sa <strong>da</strong> zoias axlos, <strong>da</strong><br />

aCqarebiT aCurCul<strong>da</strong>: `ai, ra un<strong>da</strong><br />

giTxraT. wuxelis imams velaparake<br />

haji-xerieTze. imamma Tqva, sabednierod<br />

aravin <strong>da</strong>Savebulao. amJamad<br />

mets verafers gavawyobT. magram samar-<br />

Tali mainc <strong>da</strong>adgeba Tavis gzas, dro<br />

rom mova!~<br />

`samarTali!~ _ aRSfoTebiT wamoiZaxa<br />

zoiam. `kaci xels rom aRmar-<br />

Tavs umweo qalis mosaklavad <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>usjeli <strong>da</strong>rCeba _ amas hqvia samar-<br />

Tali?!~<br />

amis gagonebaze SuaneTs Tvalebi<br />

gaufarTov<strong>da</strong>, tuCebi mokuma <strong>da</strong> zed<br />

TiTi miido.<br />

`aRarasodes erTi sityvac ar wamogcdes<br />

imamis winaaRmdeg! maJr-<br />

Jolebs imis gafiqrebaze, rogori<br />

sasjeli SeiZleba <strong>da</strong>gatydes Tavs. <strong>da</strong><br />

Tuki mainc ar <strong>da</strong>iSli Sensas, icode,<br />

amjerad verafers giSveli. imami didebuli<br />

<strong>da</strong> saocari kacia. gagiJebiT miyvars!~<br />

SuaneTi wamodga, saxe wamoswiTlebo<strong>da</strong>,<br />

karisaken gauZRva glexis gogosa<br />

<strong>da</strong> mis pawia <strong>da</strong>ikos. `wamodiT~,<br />

mkvaxed uTxra, `kajios koSkSi wagiyvanT~.<br />

<strong>da</strong> mere minazebuli xmiT <strong>da</strong>sZina:<br />

`nu geSiniaT, SegiZliaT moxvideT<br />

Tqveni <strong>kneinebi</strong>s sanaxavad, roca ki<br />

mogindebaT~.<br />

rogorc ki SuaneTma <strong>da</strong>tova oTaxi,<br />

haji-xerieTi moadga kars, Tan mohqon<strong>da</strong><br />

samfexa skami, romelic oTaxis gareT,<br />

SuSabandSi moaTavsa. `pirisaxe<br />

<strong>da</strong>ifareT~, mimarTa tyve-qalebs,<br />

`imami un<strong>da</strong> gewvioT~.<br />

kneinebma <strong>da</strong> zoiam Tavsaburavebi<br />

moirges <strong>da</strong> pirbadeni Camoiwies. ZiZebi<br />

<strong>da</strong> bavSvebi fexze wamodgnen.<br />

Samilma oTaxis kari SemoaRo. iseve<br />

ecva, rogorc wina saRamos _ grZeli,<br />

Savi feris samoseli <strong>da</strong> Tavze Semoxveuli<br />

TeTri dolbandi. xeli Caeki<strong>da</strong><br />

Svidi wlis gogosaTvis, romelsac mSvenieri,<br />

<strong>da</strong>xvewili saxis nakvTebi hqon<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> iseTive tansacmeli ecva,<br />

rogorc seralis mozrdil qalebs,<br />

oRond TavSiSvela iyo.<br />

<strong>Samili</strong> xma<strong>da</strong>bla <strong>da</strong>elaparaka hajixerieTs<br />

<strong>da</strong> man rusulad warmoTqva:<br />

`didebuli imami ambobs, Tqvenma bavSvebma<br />

najabaTTan iTamaSono. es aris<br />

umrwemesi asuli imamisa~.<br />

najabaTma gauRima salomes <strong>da</strong> mariams.<br />

aniSna, Cemken modiTo, xeli Cas-<br />

Wi<strong>da</strong> <strong>da</strong> ezoSi erTad gaiqcnen. Samilma<br />

ubrZana ZiZebs, <strong>da</strong>narCeni bavSvebic<br />

oTaxi<strong>da</strong>n gaiyvaneTo.<br />

mere haji-xerieTma Tqva: `imams<br />

nebavs icodes, sauzme mogewonaT Tu<br />

ara~.<br />

`diax, mogvewona. gmadlobT~,<br />

uTxra kneina anam. `yvelaferi mogvewona,<br />

gar<strong>da</strong> qoniani puris qerqisa.<br />

qons miCveuli ara varT~.<br />

Samilma gauRima kneinas, Tqveni kargad<br />

mesmiso. <strong>`me</strong>c ar momwons, SuaneTs<br />

vetyvi, TqvenTvisac iseTi puri gamoacxos,<br />

me rom micxobs~.<br />

qalebi ar moelodnen amgvar<br />

keTilganwyobas <strong>da</strong> gulisxmierebas.<br />

isini <strong>da</strong>sxdnen TavianTi bneli oTaxis<br />

iatakze <strong>da</strong> verc ki be<strong>da</strong>vdnen, saku-<br />

Tari TavisaTvis mainc gaemxilaT is<br />

imedebi, moulodnelad rom aReZraT<br />

gulSi. wamowyebuli saubari mdored<br />

miedinebo<strong>da</strong>. orive mxares lodini uwev<strong>da</strong>,<br />

vidre haji-xerieTi ga<strong>da</strong>Targmni<strong>da</strong><br />

naTqvams.<br />

<strong>Samili</strong> Camoj<strong>da</strong> samfexa skamze <strong>da</strong><br />

Tqva:<br />

`Sen didxans malodine, ana... ramdenjer<br />

gamovgzavne Cemi mzveravebi,<br />

sanam ar momaxsenes Tqveni Camosvla<br />

winan<strong>da</strong>lSi~.<br />

rodesac kneina anam gaiazra <strong>Samili</strong>s<br />

sityvebis mTeli mniSvneloba,<br />

SeZrwunebiT aRmox<strong>da</strong>:<br />

`Tqven imis Tqma gnebavT, rom Cveni<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

mxaris naxevari gaZarcveT <strong>da</strong> asobiT<br />

suli saiqios gaistumreT mxolod <strong>da</strong><br />

mxolod Cvens <strong>da</strong>satyveveblad?!~<br />

`maS sxvagvarad rogor <strong>da</strong>vibruno<br />

Cemi Svili? qarTveli mefis SviliSvilisa<br />

<strong>da</strong> SvilTaSvilTa gulsaklavi<br />

vedrebani, uTuod, miswvdeba Zlevamosili<br />

rus-xelmwifis smenas~.<br />

<strong>Samili</strong> miubrun<strong>da</strong> kneina barbares.<br />

`Sen <strong>da</strong> Seni Svili rom iq iqnebodiT,<br />

CemTvis moulodnelic iyo <strong>da</strong> sasiamovnoc.<br />

me di<strong>da</strong>d vafasebdi <strong>da</strong> pativsa<br />

vcemdi Sens qmars~.<br />

wamiT <strong>da</strong>Jinebuli mzera esrola<br />

qalebs, mere gaiRima.<br />

`nuraferi SegaSfoTebT. aq kaciSvili<br />

arafers <strong>da</strong>giSavebT. Tqven<br />

mogepyrobian, rogorc Cemi ojaxis<br />

wevrebs, Tuki usityvod <strong>da</strong>memor-<br />

CilebiT~.<br />

<strong>Samili</strong> SeiWmuxna <strong>da</strong> TiTi aswia.<br />

`Tqvenma bavSvebma Tavisuflad<br />

iTamaSon CemebTan <strong>da</strong> maTi ZiZebic<br />

gahyvebian, sa<strong>da</strong>c ki isini wavlen~.<br />

axla meore TiTic aswia.<br />

`vidre me saxlSi vimyofebi, Tqven<br />

samiveni am oTaxSi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>rCeT Sebindebamde.<br />

mere ki SegiZliaT skamze<br />

CamosxdeT SuSabandSi~.<br />

bolos mesame TiTi aswia.<br />

`rodesac saxli<strong>da</strong>n gaval, frangis<br />

qals SeuZlia iseirnos ezoSi <strong>da</strong> Cems<br />

colebs estumros, magram Tqveni<br />

gvaris qalebisaTvis, anav <strong>da</strong> barbarev,<br />

aseTi qceva Seuferebeli iqnebo<strong>da</strong>.<br />

Tqven arasodes ar un<strong>da</strong> gascdeT SuSabands~.<br />

<strong>Samili</strong> laparakob<strong>da</strong> <strong>da</strong> misi sityvebi<br />

Tan<strong>da</strong>Tan ufro <strong>da</strong> ufro Zalovani<br />

xdebo<strong>da</strong>.<br />

`gulisyuriT mismineT. yvelaferi<br />

jer ar miTqvams. Tuki romelime Tqvengani<br />

Seecdeba saidumlod gaugzavnos<br />

werili naTesavebs an<strong>da</strong> isini saidumlo<br />

gamogzavnian werils, icodeT, arc<br />

Tqven <strong>da</strong>gindobT <strong>da</strong> arc Tqvens<br />

Svilebs. <strong>da</strong>gxocavT, rogorc <strong>da</strong>vxoce<br />

aTi rusis oficeri, romlebsac puris<br />

naWerSi Camaluli werili mouvi<strong>da</strong>T,<br />

an<strong>da</strong> yovel Tqvengans monebad <strong>da</strong>vurigeb<br />

Cems naibebs!~<br />

Samilma muqariT gaiSvira TiTi<br />

tyve-qalebisaken.<br />

`erTi mdi<strong>da</strong>ri rusis gogos ambavsac<br />

getyviT, Cemma mxedrebma rom<br />

<strong>da</strong>atyveves ramdenime wlis winaT, roca<br />

eklesiaSi mieSurebo<strong>da</strong> jvris <strong>da</strong>sawerad.<br />

misi ojaxi mzad iyo, didi gamosasyidi<br />

ga<strong>da</strong>exa<strong>da</strong> gogos <strong>da</strong>saxsnelad,<br />

magram amaod gaisarjnen. mcdelobam<br />

uqmad CauaraT, yuri ar vaTxove, vinai<strong>da</strong>n<br />

im gogom Tavs neba misca, rom<br />

arafrad Cavegde. amis sazRaurad monasaviT<br />

gavaCuqe <strong>da</strong> sikvdilamde<br />

monadve <strong>da</strong>rCeba! igive xvedri gergebaT<br />

wilad Tqvenca <strong>da</strong> Tqvens Svilebsac,<br />

anav <strong>da</strong> barbarev, <strong>da</strong> Senc, frangis<br />

qalo, Tuki manamde ar <strong>da</strong>gxoceT!~<br />

<strong>Samili</strong> laparakob<strong>da</strong> mSvi<strong>da</strong>d <strong>da</strong><br />

amiT misi sityvebis sisastike ufro<br />

met Zalas iZen<strong>da</strong>. tyve-qalebs mexiviT<br />

<strong>da</strong>ecaT zedized gamoTqmuli <strong>da</strong>muqrebani,<br />

myisve rom mohyva mis Tavazian<br />

guliTadobas. zoias civma Jruantelma<br />

<strong>da</strong>uara zurgSi. kneina anam Seuracxyofilad<br />

igrZno Tavi, Samils zurgi<br />

Seaqcia <strong>da</strong> lamob<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>eylapa mZvin-<br />

Targmani 9<br />

vare pasuxi, enis wverze rom moadga.<br />

martooden kneina barbares SerCeno<strong>da</strong><br />

simSvide. igi wamodga <strong>da</strong> kars miuaxlov<strong>da</strong>.<br />

`Sen ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>gvemuqro, Samil!<br />

Cven ar vapirebT urCobas. rac Seexeba<br />

CvenTvis gamogzavnil werilebs, Cven<br />

ar ZalgviZs pasuxi vagoT arc maT Sinaarsze<br />

<strong>da</strong> arc imaze, Tu ra gziT <strong>da</strong><br />

ra xerxiT gamogvigzavnian~.<br />

Samilma gamomcdeli mzera miapyro<br />

kneina barbares <strong>da</strong> xanmokle pauzis<br />

Semdeg Tqva:<br />

`<strong>da</strong> mainc, rogorc giTxariT, ise<br />

iqneba, rac ar un<strong>da</strong> moxdes, ra<strong>da</strong>c ar<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>mijdes. Tuki romelime Tqvengani<br />

miiRebs, Tun<strong>da</strong>c erTxel, saidumlo<br />

uwyebas, veRarasodes veRar ixilavT<br />

Tavisuflebas! <strong>da</strong> gaxsovdeT,<br />

Cemi muqara arasodes yofila fuWi!~<br />

<strong>Samili</strong> gaCum<strong>da</strong>, TiTqos<strong>da</strong> saimisod,<br />

rom msmenelni Rrmad Caswvdomodnen<br />

mis naTqvams. mere guneba Seecvala<br />

<strong>da</strong> kvlav gaiRima.<br />

`axla, rodesac erTmaneTs gavugeT,<br />

anav, Sens qmars miswer <strong>da</strong> werils<br />

maCveneb, rom Sevafaso. generalma readma<br />

mas <strong>da</strong>avala molaparakeba Cven-<br />

Tan~.<br />

kneina anas guliswyroma gauqra <strong>da</strong><br />

Tvalebi bednierebis cremliT aevso.<br />

es iyo pirveli oficialuri cnoba<br />

imis Taobaze, rom Tavadi <strong>da</strong>viT Wav-<br />

WavaZe cocxali <strong>da</strong> saR-salamaTi iyo.<br />

saCuqrebic TiTqos amasve niSnav<strong>da</strong>,<br />

magram erTi sityvac rom ar axl<strong>da</strong>,<br />

aman <strong>da</strong>aeWva <strong>da</strong> kneina anas kargad moexsenebo<strong>da</strong><br />

_ <strong>da</strong>viTi Tu ara, misianebi<br />

xom gamogzavnidnen.<br />

`diax, Samil~, Tqva man TiTqmis mor-<br />

Cilad, <strong>`me</strong> <strong>da</strong>vwer, rasac ki mibrZaneb~.<br />

`maS, Zalian kargi. ai, ase miswere:<br />

<strong>Samili</strong> TavisTvis iTxovs Tavis Svils<br />

jemaledins, Tavisi xalxisTvis ki _<br />

milion maneTs vercxliT!~<br />

tyve-qalebs sunTqva SeekraT. imxanad<br />

vercxlis maRali fasisa <strong>da</strong> cxovrebis<br />

donis gamo TiTze CamosaTvleli<br />

iqnebodnen amxela simdidris<br />

mflobelni. `milioni maneTi!~ gaimeora<br />

kneina anam imis imediT, egeb sworad<br />

ver gavigeo.<br />

`oh, Cven ar gagvaCnia amdeni fuli.<br />

araferi gagvaCnia, aseT Tanxas rom<br />

Seswvdes~.<br />

<strong>`me</strong> miTxres, rom auracxeli gan-<br />

Zeuli upoviaT Tqvens saxlSi~.<br />

`diax, Samil, Cven kargad vcxovrobdiT.<br />

mSvenieri saxli gvedga, sa<strong>da</strong>c<br />

vRebulobdiT megobrebs <strong>da</strong> xalxi<br />

mdidrebad gvTvli<strong>da</strong>. magram axla yvelaferi<br />

warsuls Cahbar<strong>da</strong>. bevri fuli<br />

arasodes gvqonia. gvacxovreb<strong>da</strong> mosavali<br />

Cveni mamulebisa, Tqven rom gaapartaxeT~.<br />

Samilma Tvalebi moWuta.<br />

`Seni qmris <strong>da</strong>s, samegrelos dedofals,<br />

SeuZlia ga<strong>da</strong>gvixados milioni~.<br />

`veWvob. gar<strong>da</strong> amisa, ramxela qonebac<br />

ar un<strong>da</strong> hqondes, misi gansvenebuli<br />

qmrisaa <strong>da</strong> igi mxolod ganagebs mas,<br />

rogorc meurve Tavisi ymawvili Svilisa~.<br />

<strong>Samili</strong> axla kneina barbares miubrun<strong>da</strong>.<br />

`iliko orbeliani mdi<strong>da</strong>ri kaci<br />

iyo. Sen SegiZlia gamosasyidis didi<br />

wili Seagrovo, Tuki moindomeb~.<br />

`ara, Samil~, naRvlianad upasuxa<br />

kneina barbarem. `Cemi qmris simdidre,<br />

metwilad, mamulebi iyo. Cvens Svils<br />

uanderZa <strong>da</strong>, Cveneburi kanonebis<br />

Tanaxmad, xelsac ver vaxleb, vidre<br />

giorgi srulwlovani ar gaxdeba~.<br />

Samilma mouTmenlad gaaqnia Tavi.<br />

`ana, maSin Sens qmars miswere, rac<br />

giTxari. Cemma xalxma milioni maneTi<br />

un<strong>da</strong> miiRos!~<br />

swrafad wamodga <strong>da</strong> iqauroba <strong>da</strong>tova.<br />

kneina anam pirisaxe Camala xelebSi,<br />

xolo mxrebCamoyrili <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>Rvremili kneina barbare sasowarkveTiT<br />

CaSterebo<strong>da</strong> iataks.<br />

milioni maneTi vercxliT TiTqmis<br />

oTxjer aRematebo<strong>da</strong> imave Tanxas<br />

qaRaldis fuliT. orivem kargad ico<strong>da</strong>,<br />

rom maTi ojaxebi verasodes ver Se-<br />

Zlebdnen amxela Tanxis Sovnas.<br />

Targmna Tamaz natroSvilma


10 poezia<br />

Salva sabaSvili<br />

okeaneSi<br />

es siuxve, es simdidre<br />

rogor amovwuro?<br />

es talRebiT savse sivrce<br />

rogor gamovcuro?<br />

rogor vigrZno, <strong>da</strong>vinaxo<br />

am grZnobebis kide?<br />

am mTis iqiT, am zRvis iqiT<br />

rogor ga<strong>da</strong>vide?<br />

viT gamogyve, vrcel mindvrebze<br />

mimqrolavo qaro!<br />

amodena de<strong>da</strong>miwa<br />

rogor moviaro?<br />

Cans silurje usasrulo,<br />

gahqra feri mwvane,<br />

yvelgan, yvelgan. yvelgan. yvelgan,<br />

yvelgan okeane!<br />

qaravnebi Tevzebisa,<br />

meduzebis jari,<br />

mTeli kvira, mTeli kvira<br />

imZvinvarebs qari.<br />

ager, mZlavri kaSaloti,<br />

Sadrevani wynari,<br />

gar<strong>da</strong> wylisa, gar<strong>da</strong> wylisa<br />

irgvliv arra ari.<br />

horizontze wertiliviT<br />

xan Caivlis gemi,<br />

zoggan kunZuls warmoidgens<br />

warmosaxva Cemi.<br />

qvemoT savse cxovreba aqvT<br />

TevzTa uricxv jgufebs,<br />

ufro <strong>da</strong>bla wyalmcenareT<br />

mdumareba sufevs.<br />

Sors, Sors vrceli napirebi<br />

irecxeba marad,<br />

sunTqavs wyali <strong>da</strong> arafers<br />

is ar agdebs arad.<br />

sadRac gemi CaiZira,_<br />

ha, ras ityvis bedi?<br />

ze<strong>da</strong>piris mcire TrTola,<br />

araferi meti.<br />

ai, viRac Svelas iTxovs,<br />

Tu grZnobs codvas wyali?<br />

mxolod wami. Semdeg mcirec<br />

arsad rCeba kvali.<br />

ager, sCanan meTevzeni,<br />

imedebi _ jarad.<br />

qariSxali. <strong>da</strong>iRupnen.<br />

nanobs wyali? ara!<br />

aq dros TiTqos azri ar aqvs,<br />

mainc uTvlel wyebad<br />

Rame, dila, dRe, saRamo<br />

erTurTs enacvleba.<br />

xmeleTze ki mezRvauri<br />

ambebs hyveba uzRvavs,<br />

<strong>da</strong> iq sityva "okeane"<br />

warmosaxvas susxavs.<br />

mec wyalSi var, hqrian irgvliv<br />

grigalebi sityvis,<br />

Zalas maTsas azri igrZnobs,<br />

ena _ verriT ityvis.<br />

aq yvelafers wamSi asjer<br />

hqmnis <strong>da</strong> angrevs qari,<br />

me ki min<strong>da</strong> qaosi<strong>da</strong>n<br />

Sevqmna raRac myari.<br />

<strong>da</strong> mZvinvarebs fiqris qari,<br />

uxvi, xSiri, mWidro,<br />

rom am nislSi sxva wesrigi<br />

Sevqmna, <strong>da</strong>vamkvidro;<br />

sityvebs viWer, vawyob, vageb,<br />

vZerwav, vkonav, vferav,<br />

<strong>da</strong> iqmnebiT: azro, grZnobav,<br />

saxev, Suqo, mzerav;<br />

<strong>da</strong> es sivrce, es siuxve<br />

rogor amovwuro?<br />

es talRebiT savse veli<br />

rogor gamovcuro?<br />

rogor vigrZno <strong>da</strong> movicva<br />

am grZnobebis kide?<br />

am mTis iqiT, am zRvis iqiT<br />

rogor ga<strong>da</strong>vide?<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

<strong>literaturuli</strong> gazeTi 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

amaoa! irgvliv bneli<br />

kanonT wyeba mefobs,<br />

ar arsebobs arc WurWeli,<br />

badec ar arsebobs.<br />

<strong>da</strong> vinc mtkiced moisurvebs,<br />

arss miagnos marTals,<br />

sivrce samkvdro_sasicocxlo<br />

brZolas gaumarTavs.<br />

mec viT SevZleb Sevsva zRva Tu<br />

<strong>da</strong>viurvo qari!<br />

an SevaRo saganZurTa<br />

cxraklitulis kari!<br />

mivakvlio Tval_margalits,<br />

Cavekono ciskars!<br />

an avago sasaxleni<br />

wmin<strong>da</strong> grZnobebisgan!<br />

o, arc melis albaT, rom gza<br />

napiramde ganvvlo,<br />

Tund na<strong>da</strong>vliT viyo savse,<br />

Tun<strong>da</strong>c _ una<strong>da</strong>vlo!<br />

ra <strong>da</strong>rCa kidev?<br />

survilTa zRvaro, fiqrebis ridev,<br />

ra <strong>da</strong>rCa kidev, ra mwaddes kidev?<br />

rad ismis Tqveni xmebi mkilavi,<br />

ra aris CemTvis dRes uxilavi?<br />

zraxvaTa srbolav, tkivilTa zRvaro,<br />

kidev ra talRad ga<strong>da</strong>viRvaro?<br />

sad <strong>da</strong>eqanos eWvi, viT gun<strong>da</strong>?<br />

suls sxva ra un<strong>da</strong>? RmerTs sxva ra un<strong>da</strong>?<br />

ra Sevqmna, kidec rom viyo xuro?<br />

zecas ra ferad mimovesxuro?<br />

<strong>da</strong>rCa aRmarTi Tu Sevakeba?<br />

ra marmarilo? ra qan<strong>da</strong>keba?<br />

xe<strong>da</strong>vs ki vinme? ismens ki rame?<br />

ras elis Cemgan bindi Tu Rame?<br />

ras iTxovs mwvaniT mosili kordi?<br />

mSvenebas misas me gavuswordi!<br />

zRvao, Cemi xma Senc xom gxlebia_<br />

CemSi sxva, mZlavri qariSxlebia!<br />

mTebo, simaRlis Tumc gdevT zmaneba,<br />

dRes me viqeci laJvardT mbrZaneblad!<br />

xolo Sen, qaro, zRvebSi rom hqrebi,<br />

Cems sulis grigals viT Seedrebi?<br />

niavo susto, mosilo kdemiT,<br />

asjer nazia sinaze Cemi!<br />

<strong>da</strong> suli Cemi, ferebs rom hxatavs,<br />

xom cisartyelas Seqmni<strong>da</strong> aTass?<br />

bunebav, marad zRva fiqrs rom itev,<br />

ra <strong>da</strong>rCa kidev?ra msurdes kidev?<br />

raRa veZebo, ra vpovo meti,<br />

an<strong>da</strong> mignebul ferebis mWvreti,<br />

kvlav ra ferTa kvals gavuyve mere?<br />

ra siRrme vigrZno, ra siZliere?<br />

me vnaxe Sori bzebi <strong>da</strong> palma,<br />

<strong>da</strong> raxania gaaswro Tvalma<br />

yvela jogebis umizno qrolvas,<br />

yvela Suqebis usazRvro ltolvas;<br />

maS raRa msurdes, ra movinatro,<br />

grZnoba kidev sad <strong>da</strong>vabinadro,<br />

kidev ra ganZTa viyo mkrebeli,<br />

sad raRa rCeba SeuZlebeli?<br />

samyaros Zalav, varskvlavTa jaro,<br />

ra <strong>da</strong>rCa saxmle <strong>da</strong> saabjaro?<br />

cao, kidev ra bindbundebs itev?<br />

ra melis kidev? ra mixmobs kidev?<br />

aisi<br />

gariJraJis sxivebis ferma kdemamosilma<br />

kabadoni natifad moxata <strong>da</strong> mosirma.<br />

TiTqos wyalma CaZira varskvlavebi _ qviSani,<br />

gaCn<strong>da</strong> sio, aisis gamarjvebis niSani.<br />

aTrTolebul garemos gasaocrad uxdeba<br />

<strong>da</strong>fioniT <strong>da</strong>ferva, lurjad azurmuxteba.<br />

maxsovs Ramec, sauflo auracxel mnaTobTa,<br />

uSqar mbrwyinav wertilad rarig aTinaTob<strong>da</strong>!<br />

ramdeni ram arsebobs: usasrulo, ulevi,<br />

gareSemo lagdeba, rogorc saswaulebi _<br />

sinamdvile, sizmari, warmosaxva, zmaneba,<br />

Rrma sev<strong>da</strong> Tu grZneuli mZafri aRfrTovaneba.<br />

suli usmens samyaros Sreebs<br />

rogorc vulkani, amoifrqvnen fiqrebi ucbad.<br />

<strong>da</strong> axla vfiqrob: viT vulkanis amofrqvevisas<br />

amodis mxolod cxeli lavis mcire nawili,<br />

es ki miwis guls mxolod mcire droiT amSvidebs,<br />

amnairadve, mec vicileb martoden fiqrTa<br />

naWarbs, romelsac afeTqeba SeeZlo tvinis,<br />

magram <strong>da</strong>rCenil fiqrebisgan, Tan<strong>da</strong>TanobiT,<br />

Warbi nakadi SeiZleba kvlav aRmocendes,<br />

<strong>da</strong> am nakadsac <strong>da</strong>sWirdeba gamosvla gareT,<br />

<strong>da</strong> es gamosvla axal vulkans <strong>da</strong>emsgavseba.<br />

<strong>da</strong> mas Semdegac, vici, vici, versad, verasdros<br />

me ver mivaRwev samu<strong>da</strong>mo wonasworobas,<br />

radgan fiqrebi <strong>da</strong>grovdeba marad <strong>da</strong> marad,<br />

radganac suli mu<strong>da</strong>m usmens samyaros Sreebs...<br />

gamTiSvel xmebSi<br />

arsebav Cemo, Sen <strong>da</strong>iRale,<br />

mainc uTvalav qars kvlav edebi,<br />

miizi<strong>da</strong>ven Sens undo mzeras<br />

mimobneuli varskvlavedebi.<br />

sinamdvileTa jaWvs Tvalgauwvdens<br />

erT mcire rgolad ga<strong>da</strong>ebi ra,<br />

aha _ arsebob, magram eg suli<br />

dRemde veravin ga<strong>da</strong>ibira,<br />

cocxlob _ es niSnavs: yvelafers qveynad<br />

Sors ramdenime ficari elis,<br />

Semovlebia horizonts elva<br />

TvalCauwvdenel sicarielis.<br />

Sen Seicani, Tumca dReebma<br />

didxans yvelafris hfara raoba.<br />

"fiqri", "qmedeba"_ am sityvebs gaxsnis<br />

erTi saxeli _ araraoba!<br />

rogorc <strong>da</strong>mfrTxali talRa, moscuravs<br />

warsuli _ weli xuTiaTasi,<br />

erT galaqtikas ver amoswuravs<br />

azri, yvelaze udiadesi,<br />

samagierod _ ramdeni Suri,<br />

ramdeni brZola, gesli ramdeni!<br />

yvelganmRweveli aTasi mzera,<br />

sulismwamlavi, cremlis<strong>da</strong>mdeni;<br />

musrs vavlebT yvela cocxal arsebas,<br />

gvirgviniT vmosavT Sublebs umecarT,<br />

aris Tanabrad mravlismomTxovni<br />

Cveni xmauric <strong>da</strong> siCumeca!<br />

mosxipe sityva! urCevnis yvelas<br />

azri - naReWi <strong>da</strong> nalukmari,<br />

mosxipe sityva! aq de<strong>da</strong>miwis<br />

mTeli qaRaldi aris ukmari!<br />

arsebav Cemo, Sen, ga<strong>da</strong>Rlili,<br />

mainc uTvalav qars kvlav edebi,<br />

ras gagigeben, an ras getyvian<br />

Sors mociale varskvlavedebi?<br />

ar aris qveynad raime Zala,<br />

mZlevi sazizRar xmis _ gamTiSvelis,<br />

Sen okeanis fskerze Caxvedi<br />

<strong>da</strong> aw verara veRar giSvelis!<br />

geZaxis gazafxuli<br />

iseve Caiares kvirebma,<br />

dReebi Caatares gabawruli,<br />

uricxvi aTinaTi ireva,<br />

ecema fiqrebi <strong>da</strong>kawruli.<br />

Sexede _ mosula gazafxuli,<br />

xevis pirs xeebi amoinTnen,<br />

sruldeba miznebi <strong>da</strong>saxuli,<br />

galobas pasuxob galobiTve.<br />

brwyindeba ulurjesi Tavani _<br />

mxatvarma arc ra feri amyofina,<br />

is ambobs: "xsovnaa mTavari,<br />

rac mas ar SemorCa _ arc yofila!"<br />

xmauri! <strong>da</strong>Jineba! aRelveba!<br />

raRacis gaxseneba! Rrma fenebi!<br />

am dReebs saxvanairad aRameben,<br />

Rameebs _ sxvanairad aTeneben.<br />

ra mox<strong>da</strong>, jer verc ki moisazre,<br />

raRac ki Seicvala, cxadia,<br />

dro, TiTqos yvela sxva droiT savse,<br />

sxva xati, am xatSi rom hxatia.<br />

geZaxis gazafxulis grZneuleba,<br />

mindvrebze, borcvebze <strong>da</strong>gatarebs,<br />

is fiqrni, droebiT Zleulebi,<br />

garbian _ nakvalevs axataven.<br />

sxivebi! sxivebi! sxivebi!<br />

nu eWvob _ saswauli ari:<br />

sigriliT avsebuli xevebi.<br />

laJvardi. Jruanteli. <strong>da</strong>ri.


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

debiuti<br />

beqa kokaia<br />

jejgvi<br />

saSineli Cveva aqvs. ro laparakobs,<br />

pir<strong>da</strong>pir mkerdze miyurebs.<br />

gana, vkompleqsdebi, ise...<br />

ra wesia?<br />

babuaCemis panaSvidze rom movi<strong>da</strong>, ma-<br />

Sinac sul mkerdze miyureb<strong>da</strong>.<br />

kidev kargi, mamaCemma ar SeamCnia.<br />

erTxel mTvralma <strong>da</strong>mireka <strong>da</strong> miTxra,<br />

Cemi <strong>da</strong>iko xaro...<br />

***<br />

_ modis TamaSze?<br />

_ ra vici, Tu movicale, wamovalo...<br />

_ gin<strong>da</strong> pirveli lelo?<br />

_ min<strong>da</strong>.<br />

_ mere ras izam?<br />

_ tribunisken TiTs gaviSver <strong>da</strong> mere<br />

im TiTs vakoceb.<br />

_ egre fexburTelebi akeTeben.<br />

_ ai, <strong>da</strong>rdi!<br />

***<br />

inglisuri<strong>da</strong>n movdiodi.<br />

sa<strong>da</strong>rbazosTan orive xeliT viRac<br />

saTvaleebiani biWi paltos sayeloTi CaebRuja<br />

<strong>da</strong> kedelze yav<strong>da</strong> ayudebuli. me<br />

rom <strong>da</strong>minaxa, Zirs <strong>da</strong>do, momesalma <strong>da</strong> gin<strong>da</strong>,<br />

nayinze <strong>da</strong>gpatiJoo, mkiTxa.<br />

jejgvia, ra, debili jejgvi.<br />

ki-meTqi, vuTxari...<br />

***<br />

_ ara, Cemi Zma, vaJkacoba ra SuaSia,<br />

sportsmeni var <strong>da</strong> magitom ar vsvam.<br />

_ sportsmeni-mortsmeni ar vici me,<br />

miutaneT gansxvavebuli!<br />

_ kargi, am erTs <strong>da</strong>vlev Seni xaTriT...<br />

***<br />

saavadmyofoSi viyavi <strong>da</strong> de<strong>da</strong>misi<br />

tiro<strong>da</strong>.<br />

wardgena<br />

wlis saukeTeso poeturi<br />

krebuli<br />

1. lia sturua<br />

`zRva <strong>da</strong>ketilia~ _ `siesta~<br />

2. diana anfimiadi<br />

`konspeqturi miTologia~ _ `saunje~<br />

3. zaza bibilaSvili<br />

`Cemi mdogvis marcvali~ _ `inteleqti~<br />

4. zviad ratiani<br />

`negativi~ _ `diogene~<br />

wlis saukeTeso prozauli<br />

krebuli<br />

1. beso xvedeliZe<br />

`Tagvis gemo~ _ `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~<br />

2. zurab leJava<br />

`bavSvis nakbeni karaliokze oqtombris<br />

TveSi~ _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

3. kote jandieri<br />

`konkias Rame~ _ `diogene~<br />

4. rezo TabukaSvili<br />

`mzeo ar amoxvide~ _ `saari~<br />

wlis saukeTeso romani<br />

1. zaza burWulaZe<br />

`ADIBAS~ _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

2. laSa buRaZe<br />

`<strong>literaturuli</strong> eqspresi~ _ `bakur<br />

sulakauris gamomcemloba~<br />

buci <strong>da</strong>abijes Tavze.<br />

mere gaTiSula.<br />

***<br />

_ <strong>da</strong>viTrie is `skripaCi~, un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>mertya <strong>da</strong> uceb ar gaeZro? inglisurze<br />

<strong>da</strong>dis Cem mezobelTan.<br />

_ mere?<br />

_ mere Sen rom miTxari, nayinze an<br />

sadme <strong>da</strong>patiJe <strong>da</strong> ase ufro <strong>da</strong>uaxlovdebio,<br />

meTqi, barem vetyvi-meTqi <strong>da</strong> <strong>da</strong>vpatiJe.<br />

_ mere?<br />

_ mere araferi, im `skripaCs~ mere<br />

vnaxav.<br />

_ ras erCi?<br />

_ eg iyo, maSin tribuni<strong>da</strong>n jejgvi rom<br />

<strong>da</strong>miZaxa...<br />

***<br />

yeli mtkiva, ar min<strong>da</strong> nayini-meTqi. ma-<br />

Sin ratom wamomyevio. is biWi rom ar gecema-meTqi.<br />

mTxove <strong>da</strong> aRar vcemo. rogorc<br />

<strong>da</strong>ikom ise gTxovo-meTqi? <strong>da</strong>iko ra Sua-<br />

Siao...<br />

<strong>da</strong> mkerdze momaSter<strong>da</strong>.<br />

***<br />

_ bevri <strong>da</strong>vlie.<br />

_ vin gaZaleb<strong>da</strong>?<br />

_ Tama<strong>da</strong>m Tavi gaigiJa, vaJkacobao <strong>da</strong><br />

egeTebi <strong>da</strong>iwyo. ise ki movereodi, magram<br />

naTesavis ojaxi iyo... saxlSi rogor wamiRes,<br />

ar maxsovs. fu, es `paxmelia~!<br />

***<br />

mgoni, seqsualuri maniakia. guSin<br />

miTxra, seqsi gqoniao? ara-meTqi. rato<br />

mereo?<br />

Tan isev mkerdze miyureb<strong>da</strong>...<br />

***<br />

_ Tanamedrove Temebze?<br />

_ xo, ra, ai, kiTxe, qaliSvilobis institutze<br />

ra azris xar-Tqo, an rame ege-<br />

Ti, Tore debili egonebi.<br />

_ `texavs~...<br />

_ ar `texavs~, <strong>da</strong>mijere.<br />

***<br />

miyvarxaro.<br />

me ara-meTqi. vicrue (vicrue ra, cotaTi<br />

momwons)...<br />

ratoo?<br />

sxva miyvars-meTqi.<br />

mgoni, giJia. egeTi ar mWirdeba. Tan<br />

mamaCemma rom gaigos, rom erTad <strong>da</strong>vdivarT.<br />

mec momklavs <strong>da</strong> magasac.<br />

raSi mWirdeba?!<br />

gaunaTlebeli...<br />

namdvilad seqsualuri maniakia, aba,<br />

sul mkerdze ratom miyurebs? an Cemi <strong>da</strong>iko<br />

xaro, ratom miTxra maSin?<br />

***<br />

_ ar modis TamaSze.<br />

_ rato?<br />

3. naira gelaSvili<br />

`pirveli 2 wre~ _ `kavkasiuri saxli~<br />

4. naira gelaSvili<br />

`Cveni grZeli ambavi~ _ `kavkasiuri<br />

saxli~<br />

5. aka morCilaZe<br />

`mamluqi~ _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

wlis saukeTeso debiuti<br />

1. irakli qasraSvili<br />

`sokrate~ _ `Semecneba~<br />

2. rati ratiani<br />

`SiSveli mefe~ _ `logos presi~<br />

3. qeTi niniZe<br />

`militaristuli narativis morfologia~<br />

_ `inteleqti~<br />

4. bela CekuriSvili<br />

`Ria baraTebi~ _ `Tbilisi~<br />

5. maka ldokoneni<br />

`qiSmiSiani ambebi~ _ `diogene~<br />

wlis saukeTeso piesa<br />

1. irakli samsonaZe<br />

`saRamos baRSi, rogorc ferad sizmarSi~<br />

_ Jurn. `graali~, 2009<br />

2. Tamar barTaia<br />

`mTavari roli~ _ `diogene~<br />

wlis saukeTeso Targmani<br />

1. orhan famuqi<br />

`jevdeT bei <strong>da</strong> misi vaJiSvilebi~<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

_ ar miyvarxaro, sxva miyvarso...<br />

***<br />

me rom wavsuliyavi TamaSze, ar iCxubeb<strong>da</strong>.<br />

ai, is saTvaleebiani biWic xo Cemi<br />

xaTriT ar cema?<br />

de<strong>da</strong>misi isev tiro<strong>da</strong>... aparatzea<br />

SeerTebulio.<br />

Cemi bralia...<br />

ara!<br />

me ra SuaSi var. egeTebs ver vxdebi, is<br />

didia, 24-is, me patara var, 15-is... patara<br />

bavSvs sul mkerdze ratom miyureb<strong>da</strong>?<br />

***<br />

_ biWo, TvalebSi ver vuyureb, Zalian<br />

lamazi Tvalebi aqvs <strong>da</strong> ver vuyureb.<br />

_ aba, roca elaparakebi, ras Svebi?<br />

_ ar min<strong>da</strong>, <strong>da</strong>bneuli vegono, laparakis<br />

dros Zirs xom morcxvebi ixedebian...<br />

ho<strong>da</strong>, sadRac SuaSi vuyureb ra...<br />

`25~<br />

ara, ra! araa es kazino Cemi saqme...<br />

sai<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> gavartya 36 cifri<strong>da</strong>n<br />

erTi?<br />

ai, aq maSin un<strong>da</strong> Semovide saTamaSod,<br />

bevri fuli rom meqneba. 100 lariT ro<br />

min<strong>da</strong> gamdidreba, sa<strong>da</strong>a egre?<br />

ara<strong>da</strong>, zogs xo umarTlebs?<br />

samagierod, me siyvarulSi mimarTlebs...<br />

eg jobia aSkarad, mara oriveSi<br />

ro mimarTlebdes, ufro kargi iqnebo<strong>da</strong>.<br />

ha, 25...<br />

ux, Seni de<strong>da</strong> vatire...<br />

<strong>da</strong>mj<strong>da</strong>riyo ra!<br />

<strong>da</strong> marTla gavidodi, unamuso viyo...<br />

<strong>da</strong> aRar Semovidodi saerTod, marTla.<br />

ai, pirobas vdeb, axla mainc <strong>da</strong>jdes 25 <strong>da</strong><br />

quCaSi kazino rom Semxvdeba, meore mxares<br />

ga<strong>da</strong>val.<br />

31...<br />

Seni 31 de<strong>da</strong>c vatire, bliad!!!<br />

au, zuras fulze ga<strong>da</strong>vedi...<br />

arauSavs, mapatiebs zura vals kidev<br />

erTi kvira <strong>da</strong> mere xelfasia. <strong>da</strong>jdes <strong>da</strong><br />

sammags mivcem. ra gauswordeba zurikelas?<br />

Tan axali telefonis yidva un<strong>da</strong>.<br />

ara, sammagi bevria, ormags mivcem. egec<br />

magra gauxardeba.<br />

21...<br />

fu, bavSvobi<strong>da</strong>n ver vitan am cifrs,<br />

ra...<br />

modi ra, Se de<strong>da</strong>oc<strong>da</strong>xuTo! <strong>da</strong> egreve<br />

qeTis <strong>da</strong>vurekav. gagiJdeba. erTi-ors<br />

ityvis, rogor gagiriskiao <strong>da</strong> mere egreve<br />

Camexuteba <strong>da</strong> Tvalebi wamouwiTldeba...<br />

egeTia ra! mecnierul enaze Sedegze<br />

orientirebulebi rom qviaT...<br />

36...<br />

ricxvi xo ar Sevcvalo, ras aviCeme es<br />

25.<br />

nana janaSia _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

2. migel de unamuno<br />

`esseebi~<br />

meri titviniZe _ `siesta~<br />

3. Tanamedrove arabuli prozis<br />

mcire anTologia<br />

`Rimili wylis bageze~<br />

izol<strong>da</strong> grZeliZe _ `universali~<br />

4. gaius valerius katulusi<br />

`leqsebis wigni~<br />

manana RaribaSvili _ `logosi~<br />

5. miSel uelbeki<br />

`platforma~<br />

irma taveliZe _ `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~<br />

6. aleqsandre diuma<br />

`kavkasia~<br />

TinaTin qiqoZe, ia bersenaZe, giorgi<br />

ekizaSvili _ `agora~<br />

7. mirCa eliade<br />

`miTis aspeqtebi~<br />

mzia baqraZe, bela wveraZe _ `ilia Wav-<br />

WavaZis sax. universitetis gamomcemloba~<br />

8. germanuli groteskis mcire an-<br />

Tologia<br />

mTargmnelTa jgufi _ `Tbilisi~<br />

9. bahram sadeyi<br />

`sasufeveli~<br />

mzia burjanaZe _ `nekeri~<br />

proza<br />

11<br />

a, me <strong>da</strong>vibade 25-Si, gamaxsen<strong>da</strong>.<br />

axla ro <strong>da</strong>jdes... bevrs vigeb... manqanas<br />

vyidulob <strong>da</strong> qorwilisTvisac gvrCeba.<br />

sesxeba aRar mogviwevs. ra iqneba Cemi qorwili?<br />

qeTi sapatarZlo kabaSi...<br />

ufulobis de<strong>da</strong> ro vatire, 9-jer ga<strong>da</strong>vdeT...<br />

5...<br />

xuTi <strong>da</strong> Seni friadosani...<br />

fuli min<strong>da</strong>...<br />

es ra dReSia, 3 000 moigo <strong>da</strong> <strong>da</strong>rbis<br />

degenerativiT.<br />

ara<strong>da</strong>, 10 lariT Semovi<strong>da</strong>.<br />

va!<br />

axla Tu <strong>da</strong>j<strong>da</strong>... manqana... qorwili...<br />

valebi... cotas alekos vaCuqeb, mainc Zmaa<br />

<strong>da</strong> miyvars, ra... gitara... magar eleqtrogitaras<br />

viyidi...<br />

myofnis...<br />

<strong>da</strong>jdeba ueWveli...<br />

24...<br />

aaaa!!!<br />

erTi cifric geqna barem!<br />

ui, Tamunas velosipeds ro Sevpirdi...<br />

maSin alekos veRar vaZlev... ara, zuras<br />

aRar mivcem ormags... telefonisTvis<br />

mainc eyofa.<br />

<strong>da</strong> qeTis vuyidi im kabas, zolebiani ro<br />

moewona. <strong>da</strong> saTvaleebs. Zviri Rirs-meTqi<br />

<strong>da</strong> ar vayidine. marTla Zviri Rir<strong>da</strong>.<br />

ro movigeb, ar <strong>da</strong>vurekav, egreve saCuqrebiT<br />

avadgebi.<br />

auuuu, <strong>da</strong>glijavs! garekavs sixaruliT.<br />

9...<br />

eh, erTi <strong>da</strong>debaRa <strong>da</strong>mrCa...<br />

<strong>da</strong>jdes ra 25, Tore xelfasamde ra<br />

moicdis?<br />

midi, ra, jigar, midi, ra...<br />

<strong>da</strong> mere films ga<strong>da</strong>viReb. xo, ga<strong>da</strong>viReb<br />

<strong>da</strong> 25-s <strong>da</strong>varqmev. ai, “13” xo magra gahit<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> yvela magaze tiris, xo<strong>da</strong> “25” ufro<br />

gahitdeba, msoflio bestseleri gaxdeba.<br />

riT var babluanze naklebi, ro...<br />

mere kanis kinofestivalze <strong>da</strong>majildoveben<br />

<strong>da</strong> iqi<strong>da</strong>n qeTis xels <strong>da</strong>vuqnev.<br />

qeTi am dros saparikmaxeroSi iqneba Tmis<br />

<strong>da</strong>savarcxnad <strong>da</strong> Tavis somex parikmaxers<br />

etyvis, ai, Cemi qmario, televizorSiao...<br />

mere gulCvili de<strong>da</strong>Cemic atirdeba...<br />

ro Camoval, aeroportSi ministrebi <strong>da</strong><br />

prezidenti <strong>da</strong>mxvdebian... mere al paCino<br />

mTxovs, Semdeg filmSi maTamaSeo... ara, es<br />

nametania, al paCino me ar <strong>da</strong>mirekavs...<br />

mara babluans xo <strong>da</strong>ureka de nirom <strong>da</strong>...<br />

znaCit, mec <strong>da</strong>mirekavs erT-erTi... vize naklebi<br />

var, to. babluani ara Temo xvibliani!<br />

Tan saTauric ra magaria: “25”!!!<br />

13...<br />

eh...<br />

vatrakeb <strong>da</strong> mixaria...<br />

<strong>da</strong>vureko zuras...<br />

ara, rac marTalia, marTalia:<br />

babluani Cemze magari reJisoria...<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> <strong>premia</strong> <strong>premia</strong> <strong>`sabas~</strong> <strong>`sabas~</strong> <strong>nominantebi</strong><br />

<strong>nominantebi</strong><br />

10. boris viani<br />

`gulsagleji~<br />

paata javaxiSvili _ `diogene~<br />

11. firdousi<br />

<strong>`me</strong>fe xosrov farvizi~<br />

bela SalvaSvili _ `nekeri~<br />

wlis saukeTeso kritika,<br />

esseistika <strong>da</strong> dokumenturi<br />

proza<br />

1. <strong>da</strong>viT qarTveliSvili<br />

`prozisa <strong>da</strong> sakuTari Tavis Sesaxeb~<br />

_ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

2. zurab qarumiZe<br />

`jazis cxovreba~ _ `siesta~<br />

3. maka joxaZe<br />

`samoTxe usiyvarulod~ _ `inteleqti~<br />

4. eTer TaTaraiZe, amiran arabuli<br />

`aRaTo~ _ `universali~<br />

5. zurab abaSiZe<br />

`civi omi: warsuli Tu dRevandeloba~<br />

_ `saari~<br />

6. zaza abzianiZe<br />

`<strong>literaturuli</strong> portretebi~_ `bakmi~<br />

7. mirian ebanoiZe<br />

`klasikis kvleva araklasikur epoqa-<br />

Si~ _ sagamomc. saxli `quTaisi~<br />

8. porfire<br />

`Terionis vardi~ _ `universali~


12 interviu<br />

_ modiT, upirveles yovlisa,<br />

Tqveni pirveli leqsebi <strong>da</strong> pirveli<br />

publikaciebi gavixsenoT, batono<br />

mamuka, rogori atmosfero <strong>da</strong>gxv<strong>da</strong>T,<br />

rogor iwyebo<strong>da</strong> poeti mamuka<br />

wiklauri?<br />

_ rac Tavi maxsovs, sul leqsiTa<br />

<strong>da</strong> moleqseebiT var garemoculi. Cemma<br />

siymawvilem xalxuri leqsis aRiarebuli<br />

mTqmelebis wiaRSi gaiara <strong>da</strong>,<br />

cxadia, bunebrivi iyo, rom Cemi pirveli<br />

`cdebic~ xalxuri poeziisTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebel Temebze <strong>da</strong> motivebze<br />

Seiqmna. bevri ganTqmuli mTqmeli iyo<br />

imdroindel gu<strong>da</strong>mayarSi: mose pata-<br />

Suri (<strong>`me</strong>baRe~), sijanaT mosika (`qera~),<br />

goga beqauri (`gamsiveli~), givi<br />

Coxeli (`SuRliaTi~), pavle wiklauri<br />

(`tyis kaci~), giorgi wiklauri (`yaCa-<br />

Ri~)... maTi leqsebi `qux<strong>da</strong>~ _ ga<strong>da</strong>dio<strong>da</strong><br />

piri<strong>da</strong>n _ pirze, sofli<strong>da</strong>n _<br />

sofelze. erTmaneTs aleqsebdnen,<br />

erTmaneTSi kafiaobdnen <strong>da</strong> gar<strong>da</strong>cvlilsac<br />

leqsiT istumrebdnen. leqsi<br />

am xalxis nawilad iqca _ leqsi iyo<br />

xatobebSi <strong>da</strong> qorwilebSi, leqsiT esaubrebodnen<br />

RvTisSvilebsa <strong>da</strong> angelozebs.<br />

amaT Soris yvelaze ufro<br />

saxelgavardnil moleqses giorgi wiklaurs<br />

(`yaCaRi~) me veRar moveswari<br />

_ igi cnobili represiebis dros taSkentSi<br />

ga<strong>da</strong>asaxles <strong>da</strong> iqi<strong>da</strong>n aRar<br />

<strong>da</strong>brunebula. sikvdilmisjil poets<br />

stalinisTvis patiebis Txovna leqsad<br />

miuweria:<br />

`aRmosavleTis prokurors<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>savleTis mesias:<br />

Txovna maqvs dido stalino,<br />

Txovna vaJkacis wesia,<br />

cocxali gamogadgebi, mkv<strong>da</strong>ri<br />

ki _ araferSia!~<br />

ai, am garemocvaSi avidgi fexi...<br />

mogvianebiT wavikiTxe qarTuli<br />

poeziis klasikosebi <strong>da</strong> samu<strong>da</strong>mod<br />

gavebi leqsis maxeSi.<br />

_ publikaciebi?..<br />

_ rac Seexeba beWdur publikaciebs,<br />

es ufro gvian, studentobis wleb-<br />

Si mox<strong>da</strong>. Tumca, rom vTqva, erTbaSad<br />

vifeTqe-meTqi, ar iqneba swori. maSindel<br />

TbilisSi mxolod sami <strong>literaturuli</strong><br />

gamocema iyo: `<strong>literaturuli</strong><br />

gazeTi~, `mnaTobi~ <strong>da</strong> `ciskari~.<br />

arc erT amaTgans, rom ityvian, gulze<br />

ar vexate, <strong>da</strong> Cemi leqsebis beWdvas<br />

samive eridebo<strong>da</strong>... ufro `mowyaled~<br />

miyureb<strong>da</strong> gazeT `axalgazr<strong>da</strong> komunistis~<br />

re<strong>da</strong>qcia, sa<strong>da</strong>c maSin cnobili<br />

prozaikosi Tamaz bibiluri muSaob<strong>da</strong>...<br />

erTi Cemi publicisturi poema<br />

<strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> gamomcemloba `nakadulis~<br />

mier gamocemul axalgazr<strong>da</strong> mweral-<br />

Ta saerTo krebulSi... im xanebSi Catar<strong>da</strong><br />

raRac `sakavSiro konkursi~<br />

axalgazr<strong>da</strong> poetebs Soris. saqar-<br />

Tvelo<strong>da</strong>n sxva or, Tu sam poetTan<br />

erTad, konkursSi mec gavimarjve <strong>da</strong><br />

am faqtTan <strong>da</strong>kavSirebiT, Cemi ramdenime<br />

leqsi <strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> `literaturul<br />

gazeTSi~. eg iyo <strong>da</strong> eg, sxva mniSvnelovani<br />

araferi momx<strong>da</strong>ra Cemi pirveli<br />

wignis gamosvlamde. erTi sityviT,<br />

re<strong>da</strong>qciebs Tavi ver movawone _ etyoba,<br />

iseT raRacas `vaCmaxebdi~, rac ar<br />

jdebo<strong>da</strong> socialisturi realizmis<br />

Stampebsa <strong>da</strong> im droisTvis gamefebul<br />

`zogad gemovnebaSi~.<br />

_ Cemma Taobam <strong>da</strong> momdevno Taobis<br />

axalgazrdebma mxolod gadmocemiT<br />

<strong>da</strong> yurmokvriT ician komunistebis<br />

saliteraturo politikis Sesaxeb.<br />

rogorc gadmogvcemen am politikis<br />

qvakuTxedi cenzura <strong>da</strong> Sesabamisi<br />

ideologiuri samsaxurebi<br />

iyo. mxatvruli literaturis wignad<br />

gamocemis dros aucilebeli iyo<br />

`koniunqturuli xarki~, romelsac<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

<strong>literaturuli</strong> gazeTi 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

mamuka wiklauri:<br />

<strong>`me</strong> Cems miTosur samyaroSi avidgi fexi~<br />

`... vfurclav `Tovlis qrizanTemebs~... sul ufro <strong>da</strong> ufro vrwmundebi, rom saqme maqvs ara poeturi<br />

alegoriiT aRbeWdili, fifqiviT spetaki yvavilis msubuq xilvebTan, rac SeiZleba wignis saTaurma<br />

winaswar Segiqmnas, aramed granitis lodis namtvrevebTan, <strong>da</strong> pirveli SegZneba, riTac erTbaSad gboWavs<br />

mamuka wiklauris leqsi _ esaa wona, wona striqonisa, moulodneloba poeturi xilvisa <strong>da</strong> siRrme<br />

gancdisa, azrisa <strong>da</strong>, rasakvirvelia, is madli, rac aduRabebs amas yvelafers _ gulwrfeloba! isic,<br />

jiuti! aq yvelaferi dinji, tkiviliT gamsWvaluli fiqrisa <strong>da</strong> gancdis gamxelaa. iqneb swore es aZlevs<br />

poetis kilos sxvagvar <strong>da</strong>majereblobas, Tavisebur kolorits, tragikul elfers... TiTqmis yoveli leqsi<br />

didi Tu momcro granitis natexiviTaa <strong>da</strong> iqneb amitomac tovebs es patara krebuli granitis lodis<br />

StabeWdilebas...~ (lado avaliani, `didi siCumis~ eqo~).<br />

avtorebi `paravozebsac~ uwodebdnen...<br />

_ diax, mTeli sistema iyo gamogonili<br />

imisTvis, rom mtkiced <strong>da</strong>ecvaT<br />

maqsim gorkis mier Camoyalibebuli<br />

etaloni sabWoTa mwerlisa. magaliTisTvis<br />

_ leqsebis krebuls aucileblad<br />

un<strong>da</strong> wamZRvarebo<strong>da</strong> ramdenime<br />

`paravozi~, anu ramdenime iseTi leqsi,<br />

romlebSic gandidebuli iqnebo<strong>da</strong><br />

oqtombris revolucia, komunisturi<br />

partia, lenini, sabWoTa kavSiri... un<strong>da</strong><br />

`gemRera~ volga-donis arxisTvis, bamis<br />

mSenelobisTvis, engurhesisTvis...<br />

erTi sityviT, un<strong>da</strong> gewama is, rac ar<br />

gwam<strong>da</strong>; siyvaruliT un<strong>da</strong> gelaparaka<br />

imaze, rac gZul<strong>da</strong>. ase rom, is politika,<br />

arc meti, arc naklebi, mwerlis<br />

garyvnisTvis iyo gamogonili. garyvnil<br />

mweralze didi ubedureba ki ar<br />

arsebobs, radgan aseTi mwerali sxva,<br />

aTasobiT mkiTxvels ryvnis. SemTxveviTi<br />

arc is iyo, rom ieriSi upirvelesad<br />

axalgazr<strong>da</strong> literatorebze mihqon<strong>da</strong>T<br />

_ kargad icodnen, rom Tu<br />

erTxel `SeWame~ _ meored, mesamed <strong>da</strong><br />

mease<strong>da</strong>c ar ityvi uars `Wamaze".<br />

_ zemoT Tqveni pirveli wigni axseneT.<br />

Tqvenc ga<strong>da</strong>ixadeT amgvari<br />

`ideologiuri xarki"?<br />

_ Cemi wigni TiTqos advilad Seitanes<br />

gamomcemloba <strong>`me</strong>ranis~ 1968<br />

wlis Tematur gegmaSi, magram misi<br />

gamocema mere gaWir<strong>da</strong>. wignis re<strong>da</strong>qtorad<br />

<strong>da</strong>niSnes <strong>`me</strong>ranis~ TanamSromeli<br />

oTar kuprava. re<strong>da</strong>qtirebaze er-<br />

Tad wavimuSaveT <strong>da</strong> maisisTvis xelnaweri<br />

ukve mzad iyo sastambod. wesisamebr,<br />

gamzadebuli wigni xelmosawerad<br />

(vizis misacemad) gamomcemlobis mTavar<br />

re<strong>da</strong>qtors, cnobil sabWoTa mwerals<br />

grigol Ciqovans ga<strong>da</strong>eca... <strong>da</strong><br />

swored aq amoxta xifaTi _ Ciqovanma<br />

waikiTxa <strong>da</strong> uaris niSnad xeli<br />

gaasavsava: me am `uideo~ wigns xels ar<br />

movawero!.. arao <strong>da</strong> arao! _ ar gaWra<br />

Txovnam. maSin oTar kupravam <strong>da</strong>maime<strong>da</strong><br />

_ movicadoT, ivlisis TveSi grigoli<br />

SvebulebaSi midis <strong>da</strong> viza gamomcemlobis<br />

direqtors karlo kalaZes<br />

mivaceminoTo _ eg teqstebs arasodes<br />

ar kiTxulobs, ise awers xelso. ar ewera<br />

am gegmas ganxorcieleba _ Ciqovani<br />

ki wavi<strong>da</strong> SvebulebaSi, magram wasvlis<br />

win <strong>da</strong>ibara: es wigni uCemod ar<br />

gauSvaT stambaSi <strong>da</strong>sabeW<strong>da</strong>do. rogorc<br />

ityvian `a<strong>da</strong>mianis gonebas ra<br />

SeaCerebs~ <strong>da</strong> oTar kupravam sxva gegma<br />

moifiqra: sxva gza ar aris, un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>vweroT oTxi-xuTi `paravozi~, CavdoT<br />

wignis <strong>da</strong>sawyisSi, Camova re<strong>da</strong>qtori,<br />

CaTvlis Tavis survils asrulebulad<br />

<strong>da</strong> xels moawerso. mere ki<br />

isev amoviRoT is `paravozebi~ <strong>da</strong> wigni<br />

ga<strong>da</strong>vnomroTo. es imdenad gonebamaxviluri<br />

gegma, iyo, rom yvelani aRvfrTovandiT<br />

<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>vwyviteT, aRsani-<br />

Snavad TiTo boTli Rvino <strong>da</strong>gvelia<br />

erT iaf sasadiloSi, romelic `dinamos~<br />

stadionTan iyo <strong>da</strong>, romelsac<br />

mwerlebma `sevdis baRi~ Searqves. sufras<br />

oTxni vusxediT: me, yaraman kikviZe,<br />

murman qoiava <strong>da</strong> `ideis~ avtori<br />

oTar kuprava. barem ambavs <strong>da</strong>vasruleb<br />

_ Camovi<strong>da</strong> Svebulebi<strong>da</strong>n Ciqovani,<br />

<strong>da</strong>vaxvedreT Cemi `paravozebiani~<br />

wigni. waikiTxa. moiwona. _ ase ar<br />

sjobso? _ Segvaqo <strong>da</strong> moawera xeli...<br />

_ Tqvens Taobas `samoc<strong>da</strong>a-<br />

Tianelebis~ saxelwodebiT moixsenieben<br />

kritikosebi <strong>da</strong> mkiTxvelebi.<br />

ra siaxleebi moitana qarTul literaturaSi<br />

am Taobam <strong>da</strong>, saerTod,<br />

rogor uyurebT `Taobas~, rogorc<br />

literaturul termins?<br />

_ CemTvis Zalian Zvirfasi, Seuleveli<br />

<strong>da</strong> Seucvlelia is xalxi, visac<br />

Tqven `samoc<strong>da</strong>aTianelebSi~ gulisxmobT.<br />

amas winaT erTi `CvenTaobeli~<br />

Semxv<strong>da</strong> <strong>da</strong> Semomtira: yvela wavi<strong>da</strong>,<br />

CvenRa <strong>da</strong>vrCiTo. marTlac, bevrni<br />

wavidnen <strong>da</strong> amouvsebeli sicariele<br />

<strong>da</strong>toves. Cven erTad viyaviT, Cveni<br />

ojaxebi axloblobdnen, Cveni Svilebi<br />

erTad izrdebodnen... maSin, TiTqos,<br />

wignebis udidesi mozRvaveba iyo, magram<br />

zogierTi wigni mainc Zalian<br />

Znelad iSovebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> aseT iSviaT wigns<br />

erTi Tu iSovi<strong>da</strong>, yvelani rigrigobiT<br />

vkiTxulobdiT. ase wavikiTxeT kavabata,<br />

alber Sveiceri, solJenicini, egzistencialistebis<br />

naSromebis krebuli<br />

`esTetika~, saocari Cineli poeti<br />

tao iuan mini, aseve saocari Zveli<br />

iaponuri poeziis satomeuli `maniusiu~<br />

<strong>da</strong> sxv. erTmaneTi marTla gviyvar<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> Cvens Soris aravin iyo ise-<br />

Ti, vinc zneobriv principebs ga<strong>da</strong>uxvev<strong>da</strong>,<br />

vinc raRac bnel samsaxurebTan<br />

TanamSromlobas ikadreb<strong>da</strong>... `Taoba~,<br />

rogorc <strong>literaturuli</strong> cneba _ me<br />

cota bundovnad mesmis misi mniSvneloba.<br />

me mgonia, rom mweralTa asakobriv<br />

<strong>da</strong>jgufebas Zalze umniSvnelo<br />

kavSiri aqvs literaturul SemoqmedebasTan.<br />

aseTi `koleqtiuri~ <strong>da</strong> `tomuri~<br />

cnbebi bevrs verafers gveubneba<br />

<strong>literaturuli</strong> procesebis asaxsnelad.<br />

literatura `erTeulTa sportia~<br />

<strong>da</strong> mwerali yovelTvis martoa<br />

Tavis brZolaSi <strong>da</strong> SromaSi, Tavis<br />

fiqrebTan <strong>da</strong> uZilod gatexil RameebTan...<br />

sxvaTaSoris, me pira<strong>da</strong>d yovelTvis<br />

bevr saerTos vpoulobdi<br />

Cemze ufros kolau nadiraZesTan, vaxtang<br />

WeliZesTan, oTar CxeiZesTan, akaki<br />

gawereliasTan... <strong>da</strong> meores mxriv _<br />

umcrosebTan Tamaz baZaRuasTan, rostom<br />

CxeiZesTan, uCa SerazadiSvilTan,<br />

giorgi lobJaniZesTan...<br />

_ axlaxan, erTma Cvenma literatorma<br />

eWvis TvaliT Sexe<strong>da</strong> galaktionis<br />

Semdgomdroindel mTel<br />

qarTul poezias _ `<strong>da</strong>nanebiT~ aRni-<br />

Sna, rom galaktionis Semdeg qarTuli<br />

poezia galaktionis CrdilqveS<br />

moeqca <strong>da</strong> Semdeg Tvisobrivad saintereso<br />

araferi momx<strong>da</strong>rao... ra komentars<br />

gaakeTebdiT amaze?<br />

_ am gamosvlaze Tavisi komentarebi<br />

gaakeTes tariel Wanturiam <strong>da</strong><br />

givi alxaziSvilma <strong>da</strong> me `<strong>da</strong>samatebeli~<br />

aRaraferi maqvs. erTs ki vityodi<br />

naxevradxumrobiT _ aseTi kategoriuli<br />

<strong>da</strong> SiSveli gamoTqmebisagan Tavi<br />

un<strong>da</strong> SevikavoT _ am dros Zir-fesviani<br />

analizi <strong>da</strong> gamowvlilviTi <strong>da</strong>skvnebia<br />

mTavari <strong>da</strong> ara kategoriuli<br />

gambe<strong>da</strong>oba... is literatori Cemi umcrosi<br />

megobaria <strong>da</strong> mis balRur akviatebas<br />

_ ar arsebobs, ar arsebobso,<br />

balRurive paTosiT vupasuxebdi: sebobs!<br />

sebobs! Cemo batono-meTqi.<br />

_ isev galaktionze min<strong>da</strong> gkiTxoT:<br />

rogor warmogidgebaT igi didi<br />

qarTuli poeziis mTagrexilSi <strong>da</strong> ra<br />

gavlena moaxdina man pira<strong>da</strong>d Tqvens<br />

Semoqmedebaze?<br />

_ galaktion tabiZe, CemTvis, ise-<br />

Ti erTiani <strong>da</strong> msoflmxedvelobrivad<br />

mTliani Semoqmedi ar aris, rogoric<br />

vTqvaT, guramiSvili, ilia, akaki, vaJa.<br />

galaktion tabiZis poeziis erTi nawili,<br />

romelsac me, marina cvetaevas<br />

wabaZviT, `Cems galaktions~ <strong>da</strong>varqmevdi,<br />

Zalian miyvars <strong>da</strong> ver warmomidgenia<br />

Cemi <strong>literaturuli</strong> samyaro<br />

umisod... xolo meore nawili, ase vTqvaT<br />

`revoluciuri nawili~, romelSic<br />

igi nametani `yelga<strong>da</strong>gdebiT~ umReris<br />

leninsa <strong>da</strong> komunizms, did literaturad<br />

ar mimaCnia... rac Seexeba zegavlenas<br />

_ vimeoreb, rom `Cemi galaktioni~<br />

me Zalian miyvars <strong>da</strong> raki<br />

miyvars, albaT, raRac gavlenac un<strong>da</strong><br />

vigulisxmoT, xolo konkretulad<br />

amaze saubari, cxadia, Cemi saqme araa...<br />

_ `wiTeli mwerlis~ fenomeni _<br />

me maxsendeba Tqveni publicisturi<br />

werilebis seriali `ieriSebi ukanasknel<br />

imperiaze~. am serialSi Tqven<br />

komunisturi imperiisa <strong>da</strong> misi jiSjilagis<br />

saboloo fazaze werdiT <strong>da</strong><br />

am konteqstSi moiazrebdiT `wiTeli<br />

mwerlis~ gaCenisa <strong>da</strong> `srulyofis~<br />

mTel istorias. Tqveni azriT, dRes<br />

sa<strong>da</strong>a es `wiTeli mwerali~, ga<strong>da</strong>Sen<strong>da</strong><br />

Tu isev agrZelebs Tavis `wiTel<br />

saqmes"?<br />

_ `wiTeli mwerlis~ fenomeni arc<br />

iseTi martivia, rogorc es erTi SexedviT<br />

Cans. garvekveul momentSi wiTel<br />

teqstebs werdnen namdvili mwerlebic<br />

<strong>da</strong> mwerlobaSi komkavSiruli sagzuriT<br />

mivlinebuli kalmosnebic. amaT<br />

Soris ki Zalian didi gansxvaveba iyo.<br />

namdvili mwerlebi aseT rameebs werdnen<br />

imitom, rom Tavi ga<strong>da</strong>erCinaT komunisturi<br />

represiebisgan. lozungi<br />

_ `vinc CvenTan araa, Cveni mteria~ _<br />

didi, Savi asoebiT ewera komunistur<br />

giliotinaze; xolo maqsim gorkis nabi-<br />

Wvrebi werdnen imas, rasac Tavisi savse<br />

stomaqi <strong>da</strong> carieli Tavi karnaxob<strong>da</strong>.<br />

erTxel sabWoTa kavSiris `kagebes~<br />

maSindel meTaurs andropovs maSindeli<br />

ssrk mweralTa kavSiris TavmjdomarisTvis<br />

ukaTxavs: ramdeni mwerali<br />

iricxeba dReisaTvis Tqvens kav-<br />

SirSio? _ amdeni <strong>da</strong> amdeni aTasio, _<br />

upasuxia Tavmjdomares; _ ara, cdebio,<br />

_ Sepasuxebia andropovi, _ aTaseulebi<br />

ki ara, erTeulebia, Cemi<br />

azriT, sul ociode namdvili mwerali<br />

Tu iqneba <strong>da</strong> es aTaseulebi swored<br />

im erTeulebis moraluri ganadgurebisTvis<br />

gvWirdebao. ase iyo CvenTan,<br />

saqarTveloSic _ erT xidze gahyav<strong>da</strong>T<br />

erTis mxriv, mixeil javaxiSvili,<br />

grigol robaqiZe, tician tabiZe, pavle<br />

ingoroyva, konstantine gamsaxurdia...<br />

meores mxriv ki asi <strong>da</strong> aTasi sio<br />

xidisTaveli <strong>da</strong> yvelas `sabWoTa mwerali~<br />

erqva. samwuxarod, `wiTeli mwerlis~<br />

bacila sakmaod sicocxlisunariani<br />

aRmoCn<strong>da</strong> _ wiTeli mwerlis gamocvlil<br />

kanSi isev wiTeli suliskveTeba<br />

TuxTuxebs...<br />

_ ra TvalSisacemi procesebi midis<br />

dRevandel qarTul poeziaSi? ra<br />

gavlena moaxdina am procesebze<br />

erovnulma <strong>da</strong>moukideblobam <strong>da</strong><br />

Tavisuflebis principebis <strong>da</strong>mkvidrebam?<br />

_ rTuli kiTxvaa. ver gavkadnierdebi<br />

<strong>da</strong> amomwurav pasuxze ver <strong>da</strong>vdeb<br />

Tavs. Cemi zerele STabeWdilebiT<br />

mdgomareoba arcTu saxarbieloa <strong>da</strong><br />

isev andropovis gamonaTqvami maxsendeba<br />

oci namdvili mwerlisa <strong>da</strong> maT<br />

CasaxSobad mobilizebuli aTaseulebis<br />

Sesaxeb; wamovi<strong>da</strong> erTxans <strong>da</strong>gubebuli<br />

uniWo xelnawerebis niaRvari <strong>da</strong><br />

ibeWdeba yvelaferi, Tuki fuli gaqvs.<br />

arc <strong>da</strong>beWdvamdea vinme ramis ganmxilveli<br />

<strong>da</strong> arc <strong>da</strong>beWvdis Semdeg. mkixvelmac<br />

TiTqos alRo auRo Seqmnel<br />

situacias <strong>da</strong> arc cuds kiTxulobs <strong>da</strong><br />

arc _ kargs. am mdgomareobas zustad<br />

Seesabameba erTi adgili markesis romani<strong>da</strong>n<br />

`Zneli droeba~: `padres cxvirze<br />

xelis moWeram ver uSvela <strong>da</strong><br />

orjer mWaxed <strong>da</strong>acemina. _ acxikine,


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

padre, _ gauRima alkaldma, _ Cven-<br />

Tan demokratiaa...~<br />

_ ras un<strong>da</strong> mivaweroT aseTi xazgasmuli<br />

sevdianoba Tqvens leqsebsa<br />

<strong>da</strong> poemebSi? am sevdianobaze jer<br />

kidev guram asaTiani miuTiTeb<strong>da</strong><br />

Tqveni erT-erTi pirveli wignis<br />

ganxilvisas...<br />

_ ras un<strong>da</strong> mivaweroT <strong>da</strong>, albaT,<br />

imas, razec pirSimTqmeli oTaraanT<br />

qvrivi migviTiTebs: `a<strong>da</strong>mians varami<br />

<strong>da</strong> Wiri alaparakebs. qveyanaze Wiri<br />

rom ar iyos, a<strong>da</strong>miani enasac ar amoidgam<strong>da</strong>.<br />

meti bargia. lxins ra<br />

laparaki un<strong>da</strong>? ZaRls rom uxarian,<br />

kudis qiciniTac ityvis xolme~. poeziac<br />

<strong>da</strong>sabami<strong>da</strong>n, or umTavres burjze<br />

dgas _ poetur sev<strong>da</strong>ze <strong>da</strong> poetur<br />

filosofiaze. ai, ras wer<strong>da</strong><br />

erTi literatori semuel beketze:<br />

`...im wuTas, misi, erTi SexedviT, orazrovani<br />

sityvebi gamaxsen<strong>da</strong>: `diax,<br />

marTlac yvelaferi <strong>da</strong>sasrulisken<br />

mieqaneba~. ai, es _ <strong>da</strong>sasrulisken<br />

maradiuli srbola badebs poetur<br />

sev<strong>da</strong>sa <strong>da</strong> poetur filosofias.<br />

_ batono mamuka, Cveni inteligenciis<br />

erTma nawilma pir<strong>da</strong>pir<br />

sabrZolo gangaSi gamoacxa<strong>da</strong> _<br />

ariqa, viRupebiT, erovnebas gvarTmeven,<br />

Cvens kulturas <strong>da</strong> sarwmunoebas<br />

ebrZvian <strong>da</strong> integraciis<br />

mRvrie mdinareSi <strong>da</strong>Rupva gveliso.<br />

cxadia, esec <strong>da</strong>savluri politikuri<br />

orientaciis winaaRmdeg mimarTuli<br />

propagandis nawilia <strong>da</strong><br />

viciT, sai<strong>da</strong>nac modis... sainteresoa<br />

Tqveni azri, marTla aseTi apokalifsuri<br />

movlenebi gviaxlovdeba?<br />

_ zogjer mgonia, rom aseTi Sexedulebis<br />

a<strong>da</strong>mianebs saqarTvelos<br />

samyarosgan mowyvetil iseT kunZulad<br />

warmodgena surT, sa<strong>da</strong>c mxolod<br />

robinzoni <strong>da</strong> parskeva cxovroben.<br />

ara, ase ar aris! yvelaferi<br />

erovnul simtkicezea <strong>da</strong>mokidebuli.<br />

myari fsiqologiis erebi jer<br />

aravis waulekavs <strong>da</strong> swored aseTi<br />

erebis ricxvs miekuTvneba Cveni<br />

eric. man araerTxel <strong>da</strong>amtkica, rom<br />

ar arsebobs aseTi fsiqologiis<br />

mqone eris <strong>da</strong>mamxobeli Zala. ai, is<br />

ki saTqmelia, rom frTxilad un<strong>da</strong><br />

viyoT <strong>da</strong> qedi ar movuxaroT aRzevebul<br />

kulturebs. me, rogorc mwerals,<br />

mtkiced mwams, rom qarTuli<br />

literatura erT-erTi didi literaturaa<br />

de<strong>da</strong>miwis zurgze <strong>da</strong>, poetis<br />

Tqmisa ar iyos, am literaturas<br />

sxvisi misabaZi araferi sWirs.<br />

_ laparakoben mwerlobis, <strong>da</strong><br />

saerTod, kulturis warmmarTvel<br />

rolze sazogadoebriv cxovrebaSi.<br />

cota xom ar azviadeben am rols?<br />

_ ara, ar azviadeben, Tumca sapirispiro<br />

mosazrebebic arsebobs.<br />

germaneli mwerali, nobelis premiis<br />

laureati herta miuleri ambob<strong>da</strong>,<br />

rom cxovrebas sasacilo<strong>da</strong>c ar<br />

hyofnis mwerlobao; amerikelma jon<br />

steinbekma ki sul sxva ram Tqva TbilisSi<br />

yofnisas _ samoqalaqo omi<br />

amerikaSi hariete biCer-stous `bi-<br />

Zia Tomas qoxma~ gamoiwviao. gansxvavebuli<br />

azri hqon<strong>da</strong> mwerlobaze<br />

aSS prezidents jon a<strong>da</strong>mss: `literatura<br />

SeiZleba gamoyenebuli iqnas<br />

rogorc kanonierebis <strong>da</strong>sacavad, ise<br />

usamarTlobisa <strong>da</strong> tiraniis gasamefeblad,<br />

rogorc siqvelis <strong>da</strong>sanergad,<br />

ise uzneobis <strong>da</strong>samkvidreblad~.<br />

Cven ilias eri varT <strong>da</strong> viciT,<br />

ras niSnavs, roca qveynisTvis<br />

gansakuTrebul Jams mwerali mozared<br />

gamodis <strong>da</strong> ers xifaTis moaxloebas<br />

amcnobs. dRes Cvens qveyana-<br />

Si TiTqmis sul aRar ismis mwerlisTvis<br />

niSandoblivi moqalaqeobrivi<br />

xma <strong>da</strong> es Zalian cudia. mwerlisgan<br />

<strong>da</strong>carielebul sivrces ki<br />

veraferi Seavsebs... Tumc amaze<br />

laparaki Sors, Zalian Sors wagviyvans<br />

<strong>da</strong> modi, es saubari momavlis-<br />

Tvis ga<strong>da</strong>vdoT...<br />

_ Tqven literaturul Sromas<br />

TiTqmis yovelTvis uTavsebdiT<br />

oficialur samsaxurs, romelsac<br />

adre `sazogadoebriv moRvaweobas~<br />

uwodebdnen. rogor ggoniaT bevrs<br />

kargavs mwerali am `sazogadoebrivi<br />

moRvaweobiT"?<br />

_ Zalian bevrs... <strong>da</strong> es <strong>da</strong>nakargi<br />

aunazRaurebelia. qarTul literaturaSi<br />

TvalSisacemia simravle<br />

iseTi mwerlebisa, vinc swored am `sazogadoebrivi<br />

moRvaweobis~ wyalobiT<br />

ver moaswro sakuTari SemoqmedebiTi<br />

potencialis realizeba _ nikoloz<br />

baraTaSvili, grigol orbeliani, aleqsandre<br />

yazbegi, niko sama<strong>da</strong>Svili <strong>da</strong><br />

sxva mravali. yvelaze ufro saSinel<br />

dReSi ki, albaT, vaJa-fSavela iyo _<br />

igi tye-RreSi, saxnav-saTesSi, saTibsamkalSi<br />

<strong>da</strong>atareb<strong>da</strong> Tavis <strong>da</strong>uwerel<br />

leqsebsa <strong>da</strong> moTxrobebs. gavixsenoT<br />

folkneris ocneba _ sadme Ramis<br />

yaraulis adgili eSova <strong>da</strong> ewera. Tqven<br />

meubnebiT _ uTavsebdiTo... ara, ver<br />

vuTavsebdi <strong>da</strong> Cemi dro <strong>da</strong>undoblad<br />

mihqon<strong>da</strong> praqtikul `miznebsa <strong>da</strong> amocanebs~.<br />

bolos ki amas vityodi _ xSirad<br />

laparakoben mwerlis <strong>da</strong>xmarebaze<br />

<strong>da</strong> Tuki marTla vinmes aqvs <strong>da</strong>xmarebis<br />

survili, mwerals werisTvis Sesabamisi<br />

pirobebi un<strong>da</strong> Seuqmnas (miTumetes<br />

Cvennair qveyanaSi, sa<strong>da</strong>c wignebis tiraJi<br />

ukiduresad <strong>da</strong>balia <strong>da</strong> honorari<br />

praqtikulad ar arsebobs).<br />

_ 70-iani wlebis Sua xanebSi mZafri<br />

polemika gaimarTa qarTuli Tavisufali<br />

leqsis problemebze. polemikis<br />

centrSi Tqven <strong>da</strong> SoTa niSnianiZe<br />

moeqeciT. im polemikis eqo<br />

Semdgomac araerTxel gaisma qarTul<br />

literaturul kritikaSi <strong>da</strong> SeiZleba<br />

iTqvas, rom es Tema dResac `cocxalia~.<br />

ras ityodiT _ wlebis Semdegac<br />

imave azrze dgaxarT, Tu raime Seicvala<br />

Tqvens poziciaSi?<br />

_ ara, Cems SexedulebebSi araferi<br />

Secvlila <strong>da</strong> arc SeiZlebo<strong>da</strong> Secvliliyo,<br />

radganac am wlebis manZilze<br />

mravali mniSvnelovani uriTmo leqsi<br />

Seemata Cveni poeziis mdinares <strong>da</strong> Tavisufali<br />

leqsi ueWvel faqtad iqca.<br />

me elementarul rames vambobdi _<br />

qarTuli riTmiani leqsis gverdiT arsebobis<br />

ufleba uriTmo leqssac aqvsmeTqi.<br />

Cemi oponentebi ki mrisxaned<br />

aprotestebdnen _ verlibris adgili<br />

Cvens literaturaSi araao. ise ki,<br />

wlebis Semdeg, Tu rames vnanob, ai, amas<br />

vnanob: _ ar un<strong>da</strong> Cavreuliyavi am provinciul<br />

kamaTSi. Tumca... esec un<strong>da</strong><br />

iTqvas: verlibris winaaRmdeg mowyobil<br />

laSqrobas TviT partiis centraluri<br />

komitetis mdivnebi xelmZRvanelobdnen<br />

<strong>da</strong> qveSevrdom literatorebs<br />

avalebdnen, moeSalaT es `uideobis<br />

bude~. SemTxveviTi ar iyo, rom im<br />

xanebSi Catarebul Tbilisis partiul<br />

konferenciaze gamosulma cekas kulturis<br />

ganyofilebis gamgem nikoloz<br />

jaSma sastikad gaakritika Jurnal `ciskarSi~<br />

<strong>da</strong>beWdili Cemi `uideo~ leqsebi.<br />

es iyo realoba <strong>da</strong> masze reagireba<br />

aucilebeli iyo. ise ki, bolos un<strong>da</strong><br />

vTqva, rom poezia mainc<strong>da</strong>mainc did<br />

mniSvnelobas ar aniWebs tanisamoss...<br />

_ Tqveni gaxmaurebuli poema<br />

`TorRva Zagani~, ase vTqvaT, `tradiciuli<br />

riTmiani leqsiTaa~ <strong>da</strong>werili,<br />

Tqveni poeziis did nawilSi ki uriTmo<br />

leqsis formebs iyenebT. ase rom,<br />

orive saleqso formas erTnairi warmatebiT<br />

flobT. mainteresebs, maS<br />

ratom aZlevT upiratesobas uriTmo<br />

leqss? iqneb imitom, rom es forma<br />

ufro moergo Tqvens SemoqmedebiT<br />

bunebas, Tqvens fsiqologias, Tqvens<br />

mxatvrul-literaturul principebs?<br />

_ marTali brZandebiT, geTanxmebiT...<br />

magram aqve isic min<strong>da</strong> vTqva, rom<br />

riTmiani <strong>da</strong> uriTmo leqsis urTierTmimarTebis<br />

Tema Zalian saintereso<br />

Temaa <strong>da</strong> aq am Temis ganxilva-amowurvas<br />

ver SevZlebT _ Zalian Sors wagviyvans.<br />

_ leqsebTan erTad Tqven xarT<br />

mravali esses, kritikuli gamokvlevis,<br />

Tu publicisturi werilis avtori.<br />

Tqveni werilebi yovelTvis interess<br />

iwvev<strong>da</strong> sazogadoebaSi Tavisi<br />

konkretuli mizan<strong>da</strong>saxulobiTa <strong>da</strong><br />

mZafri publicisturi toniT. axla ki,<br />

ager, ramdeni xania, rac Tqveni werili<br />

aRar Semxvedria periodikaSi.<br />

ara<strong>da</strong>, dRes iseTi droa, rom bevri sazogadoebrivi<br />

<strong>da</strong> <strong>literaturuli</strong><br />

problema moiTxovs pasuxis gacemas,<br />

azris gamoTqmas, mwerlis aqtiurobas...<br />

_ Cems `mTavar saqmed~ mainc leqsi<br />

mimaCnia <strong>da</strong> mTel dros <strong>da</strong> energias<br />

swored leqsebs vaxarjav. iyo dro,<br />

roca megona, rom win Zalian, Zalian<br />

didi dro mqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> risi gakeTebac<br />

msur<strong>da</strong>, yvelafers movaswrebdi; mego-<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

na, raRac saqmeebis `ga<strong>da</strong>weva~ Sei-<br />

Zlebo<strong>da</strong>. axla egre aRaraa. ager, TiTqmis<br />

uecrad <strong>da</strong> moulodnelad wamomadga<br />

cifri 70 <strong>da</strong> garkveviT gamomicxa<strong>da</strong><br />

_ moemzadeo... Tumca, mTlad upatrono<strong>da</strong>c<br />

ar mimitovebia Cemi werilebi<br />

<strong>da</strong> esseebi. vfiqrob, erT krebulad<br />

gamovce Cemi `dokumenturi proza~<br />

_ dRiurebi, dokumenturi<br />

moTxrobebi, esseebi, sxva<strong>da</strong>sxva drois<br />

prozauli Canawerebi (`gaufiltravi<br />

fiqrebi~) <strong>da</strong> a.S. vfiqrob, uintereso<br />

wigni ar un<strong>da</strong> gamovides... vnaxoT...<br />

_ `dokumentur prozaze~ gamaxsen<strong>da</strong><br />

_ am bolo dros Tqvens SemoqmedebaSi<br />

prozac gamoCn<strong>da</strong> _ ase<br />

vTqvaT, `dokumenturi proza~. me momeCvena,<br />

rom es prozauli monakveTebi<br />

raRac didi moculobis nawarmoebis<br />

fragmentebia. ras gvetyodiT,<br />

biografiuli romanis <strong>da</strong>weras xom ar<br />

apirebT?<br />

_ ara, ara! Cems ujrebSi uamravi<br />

prozauli Canaweria: legendebi, gadmocemebi,<br />

mamaCemisgan, Cemi dedisZmisgan,<br />

xeobis saintereso a<strong>da</strong>mianebisgan<br />

monayoli tragikuli, Tu iumoristuli<br />

ambebi... am masalas seriozuli Cajdoma<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>muSaveba sWirdeba <strong>da</strong> am<br />

saqmes Sors aRar ga<strong>da</strong>vdeb. yovelive<br />

amas zemoTnaxsenebi dokumenturi<br />

prozis wignSi gavaerTianeb. Cems Taobas<br />

mrisxane Jami wamoewia _ mkv<strong>da</strong>ri<br />

<strong>da</strong> sikvdilze mimdgari soflebiTaa<br />

savse Cveni xeobebi... me ar maqvs ufleba,<br />

xelSi kalami meWiros <strong>da</strong> maT guSindel<br />

dReze araferi vTqva. rac Seexeba<br />

`biografiul romans~, icocxle, kargi<br />

ideaa, magram yovelives Tavisi dro<br />

<strong>da</strong> Sesabamisi Zalebi sWirdeba... mimaCnia,<br />

rom es dro wasulia <strong>da</strong> amxela<br />

tvirTis awevis Zalac aRara maqvs.<br />

_ Tqven araerTi poeturi krebulis<br />

avtori xarT. mainc romel wigns<br />

gamohyofdiT am krebulebi<strong>da</strong>n, pirvelad<br />

romel wignSi igrZeniT <strong>literaturuli</strong><br />

<strong>da</strong>moukidebloba, pirvelad<br />

romel wignSi gamoikveTa Tqveni<br />

SemoqmedebiTi individualoba?<br />

_ me yvelaze metad Cemi leqsebis<br />

meore krebuli `Tovlis qrizanTemebi~<br />

meZvirfaseba. zedmetad zogad gamoTqmebs<br />

("<strong>literaturuli</strong> <strong>da</strong>moukidebloba~,<br />

`SemoqmedebiTi individualoba~)<br />

rom Tavi <strong>da</strong>vaneboT, es wigni<br />

`Cems gemoze~ <strong>da</strong>vwere <strong>da</strong> gamoveci.<br />

Sromac bevri waiRo _ TiTqos araferi,<br />

magram mTeli Svidi weliwadi<br />

vwerdi am mcire formatis krebulSi<br />

Setanil leqsebs. `Tovlis qrizanTemebi~<br />

1975 wels gamovi<strong>da</strong>. am droisTvis<br />

aSkarad Sesust<strong>da</strong> ideologiuri wnexi<br />

re<strong>da</strong>qciebsa <strong>da</strong> gamomcemlobebSi _<br />

axla aRaravin laparakob<strong>da</strong> `paravozebsa~<br />

<strong>da</strong> msgavs rameebze. `uZraobis<br />

wlebma~ aSkarad sxvagvarad aamoZrava<br />

SemoqmedebiTi Zalebi. krebulis gamocemas<br />

mowonebiT gamoexmaura cnobili<br />

prozaikosi lado avaliani. misi vrceli<br />

werili gazeT `literaturul<br />

saqarTveloSi~ <strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong>. amas mohyva<br />

guram asaTianis, Teimuraz doiaSvilis<br />

werilebi <strong>da</strong>, cota iumori rom gamovurio,<br />

ase viqeci `imedismomcem axalgazr<strong>da</strong><br />

poetad~.<br />

_ tradiciebsa <strong>da</strong> novatorobaze<br />

ras ityodiT _ rogor gamoiyureba<br />

am ori cnebis urTierTmimarTeba<br />

Tanamedrove qarTuli poeziis fonze?<br />

_ es Temac CaRrmavebul, gamowvlilviT<br />

gansjas moiTxovs <strong>da</strong> me aq mxolod<br />

ramdenime arsebiTi faqtoris<br />

aRniSvniT <strong>da</strong>vkmayofildebi. `socialisturi<br />

realizmis~ Teoriam <strong>da</strong><br />

praqtikam principulad uaryo qarTuli<br />

literaturis umTavresi tradicia<br />

_ simarTle (`marTals vityvi, Seviqmnebi<br />

tyuilisa moambe rad... vinc ara<br />

hgavs kaxabersa, me ver vityvi kaxaberad!~).<br />

diax, literaturis de<strong>da</strong>boZi<br />

_ simarTle _ gamocxad<strong>da</strong> dromoWmul<br />

cnebad <strong>da</strong> `sabWoTa mwerali~ aRviraxsnili<br />

siyalbis ruporad iqca. osip<br />

mandelStami gakvirvebuli wer<strong>da</strong>: `RmerTo,<br />

raoden umniSvneloa vaJa-fSavelas<br />

zegavlena axal qarTul poeziaze!..~<br />

rac Seexeba novaciebs _ dRevandel<br />

qarTul poeziaSi aSkarad ismis<br />

ramdenime poetis axali xma <strong>da</strong> aseve<br />

aSkarad igrZnoba SemarTeba `socialisturi<br />

realizmis~ ideologTa mier<br />

SemoRebuli Stampebis aRmosafx-<br />

interviu<br />

13<br />

vrelad. Tumca, aqve, isic SeiZleba <strong>da</strong>bejiTebiT<br />

iTqvas, rom zogierTi `novatori~<br />

mwerali `siaxlis~ ucxoeTi<strong>da</strong>n<br />

`gadmowapnvas~ ufro eswrafvis,<br />

vidre mSobliuri literaturis wiaR-<br />

Si Ziebebs...<br />

_ axalgazr<strong>da</strong> poetebi. vis kiTxulobT,<br />

vis gamoyofT, ra axali motivebi<br />

gesmiT maT mier Seqmnili teqstebi<strong>da</strong>n?<br />

_ vcdilob wavikiTxo, Tumca isic<br />

vici, rom waukiTxavi ufro meti mrCeba.<br />

amitom ver gavkadnierdebi, xmas ver<br />

<strong>da</strong>viboxeb <strong>da</strong> Tun<strong>da</strong>c `Cemi azris~ gamoTqmis<br />

uflebiT ver vilaparakeb. ise<br />

ki, ze<strong>da</strong>piruli STabeWdilebiT mgonia,<br />

rom televiziis aRorZinebis epoqa<br />

Tavis saqmes akeTebs _ TviTon axalgazr<strong>da</strong><br />

mwerlebi ufro Canan, vidre<br />

maTi nawarmoebebi... aseve zerele STabWedilebiT<br />

mgonia, rom leqsebSi nametani<br />

xSirad ismis me, me... me <strong>da</strong> Sen...<br />

gasagebia, rom subieqtur motivebs liriki<strong>da</strong>n<br />

ver ganvdevniT, magram arc<br />

isaa kargi, roca mwerali ganuwyveteli<br />

me-<strong>da</strong>n <strong>da</strong> sakuTari saojaxo wri<strong>da</strong>n<br />

ver gadis. locviT ki, guliTa<strong>da</strong>d<br />

vlocav Cems axadgazr<strong>da</strong> Tanamokalmeebs<br />

_ poetebs, prozaikosebs, kritikosebs...<br />

Cven erTad varT _ `Zvelebic~<br />

<strong>da</strong> `axlebic~ erT saqmes vakeTebT...<br />

mwerlebi xom asakiT ki ara,<br />

upirvelesad talantiT gansxvavdebian<br />

erTmaneTisgan....<br />

_ miTosi <strong>da</strong> Tqven. miTosuri samyaro<strong>da</strong>n<br />

amoizar<strong>da</strong> Tqveni poema<br />

`TorRa Zagani~, aseve miTosiTaa nasazrdoebi<br />

Tqveni Semoqmedebis didi<br />

nawili. miTosuri nakadi kidev ufro<br />

gaZlier<strong>da</strong> am bolo dros gamoqveynebul<br />

leqsebsa <strong>da</strong> poemebSi. mainc<br />

sai<strong>da</strong>n amdeni devi, macili, qaji <strong>da</strong><br />

al-qaji?.. ras ebrZvian <strong>da</strong> ra ar asvenebT<br />

RvTisSvilebs pirimzes, zegar<strong>da</strong>s,<br />

cecxlis jvars, lomisas, kopalas,<br />

iaxsars?<br />

_ es Cemi siyrmis samyaroa, am mi-<br />

Tosur samyaroSi avidgi fexi. Cveni<br />

xeoba Cveni <strong>da</strong> Cveni winaprebis salocavi<br />

xatebiT, xevisberebiT, <strong>da</strong>sturebiT,<br />

xatis veeba ifnebze <strong>da</strong>kidebuli<br />

zarebiT, spilenZis didi salude qvabebiT<br />

iyo savse. am xeobaSi erTad cxovrobdnen<br />

xatebi <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianebi. xati<br />

iyo xalxis mfarveli <strong>da</strong> imedi, xati<br />

aSineb<strong>da</strong> <strong>da</strong> Cvens erdoebSi SemoRwevas<br />

ar anebeb<strong>da</strong> avsulebs; xatebze iyo<br />

<strong>da</strong>mokidebuli sicocxle <strong>da</strong> sikvdili,<br />

bedniereba <strong>da</strong> ubedureba, <strong>da</strong>ri <strong>da</strong> av<strong>da</strong>ri;<br />

meores mxriv ki a<strong>da</strong>mianebi gansazRvravdnen<br />

xatebis Zlevamosilebas<br />

_ sanTels unTebdnen, saklavs<br />

uklavdnen, leqsebiTa <strong>da</strong> simRerebiT<br />

ganadidebdnen... gavi<strong>da</strong> dro <strong>da</strong> TviT<br />

Cemive warsuli <strong>da</strong> Cemive mama-biZani<br />

iqcnen miTologiad _ ai isini: faris<br />

ufrosi ninia, romelic Wrel mindorze<br />

Wreli windebiT mocekvave<br />

RvTisSvilad warmomidgeba xolme;<br />

mWedeli beJia, romelic bumbulis simsubuqiT<br />

iqnevs veeba uros <strong>da</strong> gavarvarebul<br />

rkinas bRuja-bRuja yvavilebi<br />

scviva; mewisqvile jirkva, romelic<br />

devis qals yvarobs <strong>da</strong> is qali<br />

wisqvilis saRvari<strong>da</strong>n Sedis Ram-RamobiT<br />

jirkvasTan... ai, am samyaro<strong>da</strong>n<br />

gadmovidnen Cemi leqsebi <strong>da</strong> es Zalian<br />

bunebrivia _ mercxalsac uyvars<br />

Tavisi bude...<br />

_ did madlobas gixdiT am<br />

saubrisaTvis <strong>da</strong> bolos erTsac SegekiTxebiT:<br />

samomavlod ra gegmebi<br />

gaqvT, ris <strong>da</strong>weras <strong>da</strong> gamoqveynebas<br />

apirebT am uaxloes xanebSi?<br />

_ me erTi ucnauroba mWirs: rasac<br />

vgegmav, verasodes vasruleb. erT xans<br />

erTad varT xolme me <strong>da</strong> Cemi `samomavlo<br />

gegma~, mere ki vSordebiT, gegma<br />

sul qreba, me ki Cems <strong>da</strong>ugegmav samuSaos<br />

vasruleb. amgvarad, rasac vgegmav,<br />

winaswarve vici, rom ver Sevasruleb;<br />

xolo Tu ufro praqtikul<br />

gegmaze vilaparakebT _ min<strong>da</strong> gamovce<br />

an<strong>da</strong> gamosacemad mainc movamzado<br />

Cemi nawerebis oTxtomeuli (pirveli<br />

tomi _ poezia, meore _ <strong>literaturuli</strong><br />

werilebi, mesame _ dokumenturi<br />

proza, meoTxe _ publicistika),<br />

Tumca isic kargad vici, rom es<br />

Canafiqric ocneba ufroa, vidre realoba.<br />

esaubra xaTuna alxaziSvili


14 interviu<br />

re<strong>da</strong>qtori<br />

_ batono zurab, dRes qarTuli<br />

enciklopediis mTavari re<strong>da</strong>qcia<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

struqturuli erTeulia <strong>da</strong> akademiis<br />

SenobaSivea ganTavsebuli. maxsovs<br />

dro, roca qarTuli enciklopedia<br />

<strong>da</strong>moukidebel erTeuls warmoadgen<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>moukidebel sivrcesac<br />

ki flob<strong>da</strong> sagangebod re<strong>da</strong>qciisTvis<br />

agebuli Senobis saxiT...<br />

_ min<strong>da</strong> giTxraT, rom Tavi<strong>da</strong>n enciklopediis<br />

re<strong>da</strong>qcia mweralTa kav-<br />

Siris Senobis sxvenSi iyo ganTavsebuli.<br />

Tumca, maleve, mamas - irakli aba-<br />

SiZis ZalisxmeviT, mTavrobam axali<br />

SenobisaTvis Tanxa gamoyo. Senoba zurab<br />

wereTelma <strong>da</strong> mis mier mowveulma<br />

mxatvarTa jgufma gaaforma. mxatvarma<br />

anton dumbaZem ki sagangebod enciklopediisTvis<br />

Seqmna im droisaTvis<br />

arsebul qarTul Sriftebze 30 procentiT<br />

patara Srifti, romelic ekonomiuri,<br />

tevadi <strong>da</strong> advilad sakiTxavi<br />

iyo. aman SesaZlebeli gaxa<strong>da</strong> gamocemis<br />

moculobis zr<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

problemebi iolad mogvarebuliyo.<br />

`saenciklopedio” Sriftis gamoyenebiT,<br />

enciklopediaSi Sesatan<br />

statiaTa raodenoba 30 aTasi erTeuliT<br />

gaizar<strong>da</strong> <strong>da</strong> camettomiani gamocema,<br />

Tavisi moculobiT, informaciulobiT,<br />

ilustraciebiT, realurad,<br />

octomian gamocemas gautol<strong>da</strong>...<br />

_ sabWoTa epoqaSi, didi qarTuli<br />

enciklopediis Seqmnis ideas, albaT,<br />

araerTi mowinaaRmdege eyolebo<strong>da</strong>...<br />

_ gadmocemiT vici, rom winaaRmdegobebi<br />

marTlac didi iyo. roca<br />

moskovSi, qarTuli enciklopediis Seqmnis<br />

ideis Taobaze SeutyviaT, centraluri<br />

xelisuflebis maRalCinosans,<br />

sabWoTa ideologs - suslovs<br />

uTqvams: `calkeuli respublikebis<br />

`enciklopediebis” gamocema ra sa-<br />

Wiroa? arsebobs `didi sabWoTa enciklopedia”<br />

<strong>da</strong> yvelam amiT isargeblos”.<br />

Cvenebma mainc miaRwies mizans - ormoc<strong>da</strong>sami<br />

wlis win, qarTuli enciklopedia,<br />

rogorc instituti <strong>da</strong>ars<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

gaaerTiana mTeli qarTuli inteleqtualuri<br />

elita, romelic wlebis man-<br />

Zilze, camettomeulis SeqmnisTvis<br />

irjebo<strong>da</strong>.<br />

_ did qarTul sabWoTa enciklopediaSi<br />

vxvdebiT informacias xelovnebis,<br />

kulturisa Tu mecnierebis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>rgebSi moRvawe<br />

araerTi cnobili qarTveli emigrantis<br />

Sesaxebac. ramdena<strong>da</strong>c vici, im<br />

dros, roca irakli abaSiZe re<strong>da</strong>qcias<br />

xelmZRvanelob<strong>da</strong>, didi Zalisxmeva<br />

iyo saWiro, rom es gvarebi qarTul<br />

enciklopediur matianeSi SeetanaT.<br />

_ roca saqarTvelos <strong>da</strong>moukideblobis<br />

periodis personaliebze arsebul<br />

masalebs vaTvaliereb, vxe<strong>da</strong>v,<br />

rom maT Sesaxeb wmi<strong>da</strong> akademiuri informaciaa<br />

mowodebuli, ideologiuri<br />

Seferiloba ki, minimumamdea <strong>da</strong>yvanili.<br />

bunebrivia, im epoqaSi, garkveul<br />

kliSeebs ver gaeqceodnen, magram<br />

saboloo jamSi esaa akademiuri gamocema<br />

<strong>da</strong> masSi ganTavsebuli informacia<br />

dResac sruliad misaRebi <strong>da</strong> aqtualuria.<br />

aseT kuriozul istoriasac yvebian:<br />

roca enciklopediis pirveli wigni<br />

gamovi<strong>da</strong>, is centraluri komitetis<br />

biuroze ganuxilavT. ck-s meore<br />

mdivans, romelic saqarTveloSi mosk-<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

zurab abaSiZe:<br />

`TiToeuli enciklopediisTvis<br />

masala wveT-wveTad grovdeba~<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

saqarTveloSi enciklopediur <strong>da</strong> leqsikografiul saqmes didi xnis istoria aqvs. tradicia Sua saukuneebi<strong>da</strong>n<br />

iRebs saTaves. qarTveli moRvaweebis mier im periodSi Seqmnil filosofiur <strong>da</strong> Teologiur naSromebs xSirad Tan<br />

erTvo<strong>da</strong> samecniero cnobarebi <strong>da</strong> terminTa ganmartemani. efrem mcires, ioane petriwisa Tu arsen iyalToelis<br />

Semdeg, qarTuli saenciklopedio-leqsikografiuli mecnierebis ganviTarebis axali etapi sulxan-sabaseuli<br />

leqsikoniT <strong>da</strong>iwyo; XVII saukunis bolos, `leqsikoni qarTuli” enciklopediuri masaliT Seavso <strong>da</strong>viT reqtorma.<br />

amas ki ioane batoniSvilis enciklopediuri naSromi `kalmasoba” mohyva. XIX saukunis bolos, ivane rostomaSvilis<br />

re<strong>da</strong>qciiT gamovi<strong>da</strong> rusul-qarTuli enciklopediuri leqsikonis pirveli oTxi wigni...<br />

`qarTuli enciklopediisTvis” safuZveli saukuneebis manZilze mzaddebo<strong>da</strong>. gasuli saukunis gariJraJze,<br />

qarTvelma mecnierebma, aleqsandre cagarelis, aleqsandre xaxanaSvilisa <strong>da</strong> vasil petriaSvilis TaosnobiT,<br />

`qarTuli enciklopediis” Seqmna ganizraxes. Tumca, maTi idea ganuxorcielebeli <strong>da</strong>rCa.<br />

30-ian wlebSi, `didi qarTuli sabWoTa enciklopediis” momzadeba malaqia toroSeliZem <strong>da</strong> simon yauxCiSvilma<br />

<strong>da</strong>iwyes. 1933 wels ivane javaxiSvilis, korneli kekeliZis, simon janaSias, geronti qiqoZesa <strong>da</strong> sxvaTa mier enciklopediisTvis<br />

momzadebuli statiebi TiTqmis mzad iyo, magram saqme, sxva<strong>da</strong>sxva mizezebis gamo, amaze Sors ver<br />

wavi<strong>da</strong>. <strong>da</strong>wyebuli gzis gagrZeleba 1965 wels gax<strong>da</strong> SesaZlebeli, roca saqarTvelos mecnierebaTa akademiis prezidiumTan<br />

qarTuli enciklopediis specialuri samecniero re<strong>da</strong>qcia Seiqmna. mTavrad re<strong>da</strong>qtorad irakli abaSiZe<br />

<strong>da</strong>iniSna. batonma iraklim enciklopediis re<strong>da</strong>qciis <strong>da</strong>arsebis pirvelive dRi<strong>da</strong>n am saqmisTvis Tav<strong>da</strong>debuli sazogado<br />

moRvaweebi Semoikriba <strong>da</strong> maRalkvalificiuri samecniero kolegia Seqmna... mas Semdeg didi dro gavi<strong>da</strong>.<br />

dRes qarTuli enciklopediis irakli abaSiZis saxelobis mTavar samecniero re<strong>da</strong>qcias zurab abaSiZe xelmZrvanelobs.<br />

masTan saubars sabWoTa periodis qarTuli enciklopediis gaxsenebiT viwyebT.<br />

ovi<strong>da</strong>n iyo movlenili, uTqvams, gavige,<br />

pirvel tomSi rvaasamde qarTveli<br />

menSevikis gvaria Setanilio. amaze,<br />

mamas uxumria, amdeni menSeviki mar-<br />

Tlac rom gvyolo<strong>da</strong> saqarTveloSi,<br />

dRes amas aq vin mouSveb<strong>da</strong>o.<br />

maxsovs, afxazeTTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

masalis momzadebisas ramxela<br />

winaaRmdegobebi gaiares. sainformacio<br />

teqstis SedgenaSi lamis mTeli<br />

mTavroba iyo CarTuli, Tumca sabolood,<br />

mainc is masala gavi<strong>da</strong>, rac<br />

aq, re<strong>da</strong>qciaSi momzad<strong>da</strong>.<br />

_ batono zurab, Tqven 2006 wli<strong>da</strong>n<br />

enciklopediis mTavari re<strong>da</strong>qtori<br />

brZandebiT. sainteresoa, ukanaskneli<br />

wlebis manZilze ra Seicvala<br />

qarTul enciklopediaSi, ra siaxleebi<br />

SesTavazeT sazogadoebas?<br />

_ mogexsenebaT, sabWoTa epoqis Semdeg,<br />

istoriis axali etapi <strong>da</strong>iwyo.<br />

zoga<strong>da</strong>d, mTeli msoflio Seicvala.<br />

saqarTveloSic udidesi Zvrebi mox<strong>da</strong><br />

yvela mimarTulebiT. bunebrivia, enciklopedia<br />

ganaxlebas saWiroebs. ganviTarebul<br />

qveynebSi, aseT enciklopediur<br />

gamocemebs, rogorc wesi, yovel<br />

or-sam weliwadSi anaxleben. Cven-<br />

Tan, cameti tomis axli<strong>da</strong>n gamocema<br />

garkveuli mizezebis gamo, Zalian<br />

rTulia. roca mizezebze vsaubrob,<br />

mxedvelobaSi maqvs rogorc a<strong>da</strong>mianuri<br />

resursebi, ise materialuri faqtori.<br />

axal gamocemas Zalian didi<br />

dro, Tanxebi <strong>da</strong> araerTi instituciis<br />

mobilizeba sWirdeba.<br />

dResdReobiT, Cveni mTavari prioriteti<br />

saqarTvelos enciklopediis<br />

xuTtomeulis gamocemaa. axla amaze<br />

vmuSaobT. Cems magi<strong>da</strong>ze rasac xe<strong>da</strong>vT,_<br />

am gamocemisTvis momzadebuli<br />

masalebia. erTi tomi didi xnis win gamovi<strong>da</strong>.<br />

masSi mkiTxveli unikalur informacias<br />

ipovis Cveni qveynisa <strong>da</strong><br />

mosaxleobis Sesaxeb. es anbanuri wesiT<br />

agebuli enciklopedia gaxlavT.<br />

mimdinare wels, meore tomis gamocemas<br />

vgegmavT. mowadinebulebi varT,<br />

rom yovelwliurad TiTo tomi <strong>da</strong>vdoT.<br />

maSin, sami aTasamde egzemplari<br />

<strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> <strong>da</strong> yvela gaiyi<strong>da</strong>. imedi maqvs,<br />

rom xalxi momdevno wignis gamosvlasac<br />

interesiT elis. amjerad, tiraJi<br />

ori aTasic rom iyos, kargi saqmea...<br />

_ ukanaskneli wlebi qarTuli<br />

enciklopediisTvis sakmaod nayofieri<br />

iyo. sazogadoebas araerTi saintereso<br />

gamocema SesTavazeT...<br />

_ enciklopedia `saqarTvelos”<br />

gar<strong>da</strong>, Cveni mudmivi Temaa `saqarTvelos<br />

kulturisa <strong>da</strong> xuroTmoZRvrebis<br />

Zeglebi”. misi ori tomi ukve gamosulia.<br />

gamocemis mizania qveynis teritoriaze<br />

arsebuli uklebliv yvela<br />

Zeglis mecnieruli Seswavla <strong>da</strong> maTi<br />

dokumentaciis Seqmna. sazogadoebis<br />

winaSe warmovaCenT kulturisa <strong>da</strong><br />

xuroTmoZRvrebis im faseulobebs,<br />

romelic amJamad aRricxvazea ayvanili,<br />

an momavalSi iqneba aRricxuli <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>culi saxelmwifos mier. Zeglebis<br />

aRwera regionebis mixedviT mimdinareobs.<br />

pirvel tomSi Si<strong>da</strong> qarTlis aTasxuTasamde<br />

Zeglia Setanili, gamocema<br />

uxvi sailustracio masaliTaa gajerebuli.<br />

meore wigni ki saqarTvelos<br />

mTianeTs mieZRvna. gamocemebis momzadebaSi,<br />

Cvens re<strong>da</strong>qciasTan erTad, istoriisa<br />

<strong>da</strong> eTnologiis institutis,<br />

arqeologiuri kvlevis centrisa <strong>da</strong><br />

qarTuli xelovnebis istoriis institutis<br />

TanamSromlebic monawileoben.<br />

amJamad, kaxeTis regionis istoriulkulturuli<br />

Zeglebis aRnusxvasa <strong>da</strong><br />

pasportizaciaze muSaoba mimdinareobs.<br />

Zalian saintereso akademiuri gamocemaa<br />

enciklopedia `qarTuli ena”.<br />

igi arnol Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis<br />

institutis mieraa momzadebuli.<br />

es gaxlavT pirveli qarTuli<br />

samecniero-<strong>da</strong>rgobrivi enciklopedia,<br />

romelSic qarTuli enis istoria,<br />

misi ganviTarebis etapebi <strong>da</strong> am <strong>da</strong>rg-<br />

Si qarTvel <strong>da</strong> ucxoel mecnierTa miRwevebia<br />

asaxuli. sxvaTaSoris, wignis<br />

mimarT interesi imdenad didi iyo,<br />

rom erTsa <strong>da</strong> imave wels igi orjer gamoveciT.<br />

pirveli gamocemis tiraJi<br />

ori aTasi egzemplari iyo, meore wignisa<br />

ki – xuTasi. ar gvegona ase swrafad<br />

Tu gaiyidebo<strong>da</strong>, radgan, mogexsenebaT,<br />

es popularuli sakiTxavi ar aris <strong>da</strong><br />

specialistTa garkveuli wrisTvisaa<br />

gankuTvnili. sasaCuqre fondSi `qar-<br />

Tuli enis” ramdenime egzemplariRa<br />

SemogvrCa. axla vfiqrobT - xelmeored<br />

gamovceT Tu ara? amas xom Tanxebi<br />

sWirdeba.<br />

_ `qarTuli enis” gamosvlis Semdeg,<br />

maleve <strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> Tqvens mier momzadebuli<br />

`qarTuli <strong>da</strong>mwerloba”,<br />

romelSic sainteresod iyo warmodgenili<br />

qarTuli anbanis grafikuli<br />

ganviTarebis gza V saukuni<strong>da</strong>n XVII<br />

saukunis CaTvliT...<br />

_ am gamocemaze muSaobisas, survili<br />

gvqon<strong>da</strong> qarTuli anbanis grafikuli<br />

analizisa <strong>da</strong> sxva anbanebTan<br />

Se<strong>da</strong>rebis gziT, Cveni <strong>da</strong>mwerlobis<br />

ganviTarebis <strong>da</strong>moukidebeli gza gve-<br />

Cvenebina. wigni mozardi TaobisTvisaa<br />

gankuTvnili.<br />

_ qarTuli enciklopediis mTavarma<br />

re<strong>da</strong>qciam, 2002-2008 wlebSi<br />

Tbilisis Temazec bevri imuSava <strong>da</strong><br />

mkiTxvels ori saintereso gamocema<br />

SesTavaza.<br />

_ `Tbilisi” pirveli samecniero<br />

gamocema gaxlavT, romelic erT konkretul<br />

qalaqs eZRvneba. masSi de<strong>da</strong>qalaqis<br />

Sesaxeb ZiriTadi cnobebia<br />

Tavmoyrili. Tavisi struqturiTa <strong>da</strong><br />

terminTa SerCevis principebiT, igi<br />

universaluri enciklopediebisgan<br />

arsebiTad gansxvavdeba. rac Seexeba<br />

2008 wels gamocemul enciklopedias -<br />

`Tbilisi quCebi, gamzirebi, moednebi”,<br />

masSi detalura<strong>da</strong>a asaxuli qalaqis<br />

quCebis adgilmdebaroba, istoria, arqiteqturuli<br />

saxe <strong>da</strong> RirsSesaniSnaobani.<br />

rac mTavaria, wigns Tan axlavs<br />

saxeSecvlili obiqtebis sia <strong>da</strong> 117 sqematuri<br />

ruka saZieblebiT, sa<strong>da</strong>c 2500ze<br />

meti obieqtis koordinatia miTi-<br />

Tebuli. wigni uxvi fotomasaliTaa<br />

ilustirebuli. gamocemis srulyofisaTvis,<br />

<strong>da</strong>muSav<strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva wlebSi<br />

Sedgenili kavkasiis kalendrebi (Tbilisis<br />

gegmebiT), quCebis cnobarebi,<br />

aseve, centralur saxelmwifo arqiv-<br />

Si <strong>da</strong>culi masala <strong>da</strong> erovnul biblioTekaSi<br />

arsebuli Sesabamisi literatura.<br />

wignma gamosvlisTanave didi interesi<br />

gamoiwvia. igi oriaTasiani tiraJiT<br />

<strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> <strong>da</strong> maleve gaiyi<strong>da</strong>. sxvaTaSoris,<br />

Tbilisis meriam <strong>da</strong> Sinagan<br />

saqmeTa saministrom, maTTvis saintereso<br />

masalis gamoyenebis Taobaze,<br />

TxovniT mogvmarTes...<br />

_ ucxoeTis saenciklopedio gamomcemlobebTan<br />

Tu TanamSromlobT?<br />

_ urTierToba gvaqvs britaneTis<br />

didi enciklopediis - `britanikis”<br />

mTavar re<strong>da</strong>qciasTan. vfiqrobT SevqmnaT<br />

qarTuli `britanikis” eleqtronuli<br />

versia, romelic, ZiriTa<strong>da</strong>d,<br />

mozardebisTvis iqneba gankuTvnili.<br />

ramdenime xnis win, londonSi gaxldiT,<br />

`britanikis” xelmZRvanelobas Sevxvdi,<br />

Semdgom TanamSromlobasa <strong>da</strong><br />

samomavlo gegmebze visaubreT. iq absoluturad<br />

sxva masStabebi, sxva tempia,<br />

es arcaa gasakviri. metwilad eleqtronuli<br />

versiebis momzadebaze arian<br />

ga<strong>da</strong>suli. Zalian mravalferovani<br />

interenetgamocemebi aqvT – saskolo<br />

enciklopediebi, umaRlesi skolebis-<br />

Tvis gankuTvnili enciklopediebi...<br />

calkea – viwro Tematikaze agebuli<br />

eleqtronuli gamocemebi <strong>da</strong> ase Semdeg.<br />

maTi masala inglisur enaze gamodis<br />

<strong>da</strong> aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, milionobiT<br />

momxmarebeli hyavT! ase rom, mas-<br />

Stabebi sakmaod gansxvavebulia. am<br />

TvalsazrisiT, CvenTan, ZiriTadi problema<br />

internet sivrceSi qarTulenovani<br />

informaciis simwire gaxlavT.<br />

encikopediis paralelurad, Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi vaswavli<br />

<strong>da</strong> am sirTules yoveldRiurad vawydebi<br />

- vxe<strong>da</strong>v, rom studentebis nawili<br />

inglisur enas flobs, nawili -rusul<br />

enas, Tumca, umetesobam erTica <strong>da</strong> meorec<br />

cu<strong>da</strong>d icis; qarTul enaze ki internetSi<br />

bevrs verafers ipovi. aqe<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, sxva<strong>da</strong>sxva Tematikis enciklopediebisa<br />

<strong>da</strong> leqsikonebis internet-versiebis<br />

momzadeba CvenTvis<br />

Zalian mniSvnelovani amocanaa.<br />

_ batono zurab, ZiriTadi saenciklopedio<br />

Temebis gar<strong>da</strong>, sxva axal<br />

gamocemebze Tu muSaobT?<br />

_ TiToeuli enciklopediisTvis<br />

masala wveT-wveTad grovdeba, aseTi<br />

gamocemebis momzadeba did dros<br />

moiTxovs. saqmeSi Cveni re<strong>da</strong>qciis TanamSomlebTan<br />

erTad, mowveuli specialistebic<br />

arian CarTulni. cota<br />

xanSi <strong>da</strong>vasrulebT wigns `asi qarTveli<br />

ucxoeTSi”. saubaria a<strong>da</strong>mianebze,<br />

romlebmac didi kvali <strong>da</strong>toves rogorc<br />

saqarTvelos, ise im qveynebis istoriaSi,<br />

sa<strong>da</strong>c cxovrobdnen <strong>da</strong><br />

moRvaweobdnen. teqsti qarTul,<br />

rusul <strong>da</strong> inglisur enebze iqneba<br />

Sedgenili <strong>da</strong> mkiTxvelis farTo wres<br />

<strong>da</strong>ainteresebs. vmuSaobT aseve, pirvel<br />

qarTul `samxedro enciklopediaze”.<br />

am saqmes batoni elguja meZmariaSvili<br />

udgas saTaveSi. erTi sityviT,<br />

samuSao jer kidev Zalian bevria...<br />

kidev erTi siaxle gvaqvs – qarTuli<br />

enciklopediis veb-gverdi. masSi<br />

srula<strong>da</strong>a mowodebuli informacia<br />

Cveni re<strong>da</strong>qciis saqmianobis, struqturis,<br />

Zveli <strong>da</strong> axali gamocemebis<br />

Sesaxeb. teqsti qarTul-inglisur<br />

enebzea mocemuli. ase rom, <strong>da</strong>interesebul<br />

a<strong>da</strong>mians SesaZlebloba aqvs yvela<br />

saWiro informacia qarTuli enciklopediis<br />

irakli abaSiZis saxelobis<br />

mTavari re<strong>da</strong>qciis Sesaxeb, internetis<br />

saSualebiT moiZios. Cveni misamarTia<br />

encyclopedia.science.org.ge.<br />

esaubra Tamar Juruli


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

nata vara<strong>da</strong><br />

gancxadeba<br />

eleqtroboZebze<br />

<strong>da</strong>sasruli<br />

- gogo, Camomiwere Seni, Seni Zmebis,<br />

dedisa <strong>da</strong> mamis <strong>da</strong>badebis wlebi, Tveebi.<br />

momitane Savi bzis jvari <strong>da</strong> gasanTluli<br />

Zafi. Caiketeba boqlomi, <strong>da</strong>r-<br />

Cebi ganze.<br />

oTxSabaTis sizmari<br />

eniT uTqmeli mowyenilobisgan infantilur<br />

arsebad viqeci. rogor mindo<strong>da</strong><br />

gamomexata sixaruli, roca gxe<strong>da</strong>vdi<br />

mdinaris xidze. srulma uunarobam<br />

momicva. rac adre Cems sisusted<br />

mimaCn<strong>da</strong>, anu siyvaruli, axla undoblobad<br />

meqca <strong>da</strong> swored igive ram ma-<br />

Zliereb<strong>da</strong> SenTanac <strong>da</strong> (zoga<strong>da</strong>d gare<br />

samyarosTan). yelSi gamoburTuli<br />

xorcmeti maZlev<strong>da</strong> warmoudgenel energias<br />

<strong>da</strong> mutantis ier-saxes. mudmivad<br />

CarTuli radioTi, televizoriT,<br />

kompiuteriT, yursacvamebgarWobili<br />

ga<strong>da</strong>vrbodi gzajvaredinebze <strong>da</strong><br />

Tvalebs vawebebdi wamwamebiT, rom ubedureba<br />

ar <strong>da</strong>mtexo<strong>da</strong> Tavs <strong>da</strong> vaiTu,<br />

SemTxveviT gamexila.. ise <strong>da</strong>vpataravdi..<br />

silamazisadmi yovelgvari mowiwebis<br />

grZnoba gamiqra. sixarulisa <strong>da</strong><br />

mwuxarebis zeaWrili <strong>da</strong> xan qve<strong>da</strong>Svebuli<br />

klaknilis rxeviT SiSiT vadgamdi<br />

TiToeul nabijs. genetikurad<br />

<strong>da</strong>viSale. Cems socialur qcevas<br />

aranairi axsna ar moeZebneba. me Semi-<br />

Zlia aTi frankis gamo sicocxles gamovasalmo<br />

mama, romelic didi xania<br />

arsad muSaobs <strong>da</strong> <strong>da</strong>xeuli fexsacmliT<br />

<strong>da</strong>dis. aRarc ki maxsendeba babuas saxlSi<br />

rodis viyavi stumrad. masTan er-<br />

Tad sadme wasvlaze aRar maqvs laparaki,<br />

is CemTvis sruliad ucxo eTnikuri<br />

jgufis wevria. Cems identifikacias,<br />

anu diagnosis <strong>da</strong>smas me Tvi-<br />

Tonac veRar vaxerxeb <strong>da</strong> mudmivad sakuTar<br />

TavTan SejibrSi <strong>da</strong>sasrulisken<br />

miveqanebi.<br />

Sen ki, am yvelafris sawinaaRmdegod<br />

mamapapiseul saxlSi mogyavs<br />

lamazi qali, wvebi masTan pirveli Ramis<br />

uflebiT <strong>da</strong> yovel Tves mis menstruaciul<br />

cikls akontroleb. naTesavebTan<br />

erTad awyob SabaTobis Sexvedrebs<br />

<strong>da</strong> did sufrebze Seni simamri<br />

Tama<strong>da</strong>a. kviraobiT ki ubnis taZarSi<br />

<strong>da</strong>dixar <strong>da</strong> stiqarosnis TeTri kvar-<br />

TiT aRavlen mesas.<br />

dRes WuWyiani Rame Cavicvi.<br />

- mgoni krizisuli mdgomareobi<strong>da</strong>n<br />

nel-nela gamodis. ramdenime firfita<br />

<strong>da</strong>rCa. esenic rogorme Cumad <strong>da</strong><br />

SeumCnevlad SevaparoT saWmelSi.<br />

eqimic ase fiqrobs. mTavaria ver mixvdes.<br />

- ra xma gaqvs de<strong>da</strong>?!<br />

am aRmarTs rom Cavyevi adrian kvira<br />

dilas, am aRmarTis boloSi beberi<br />

bukinisti ij<strong>da</strong> TeTri wveriT <strong>da</strong><br />

wignebs yid<strong>da</strong>. Semeco<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>da</strong>vpirdi,<br />

ukan rom movbundebi virgiliusis<br />

“enei<strong>da</strong>s” viyidi, meeqvse Tavi aucileblad<br />

waikiTxeo. eqvsamde <strong>da</strong>gelodebio.<br />

mere <strong>da</strong>vyevi <strong>da</strong> yvela boZs es<br />

TeTri carieli furclebi <strong>da</strong>vakari.<br />

isini hgavdnen zavis mosurne morebs.<br />

ofisSi, magi<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong>svamen axal<br />

gogos. mas eyoleba saqmro kargi ojaxi<strong>da</strong>n,<br />

sami biniT <strong>da</strong> umaRlesi gana-<br />

TlebiT. is iqneba mowesrigebuli, suf-<br />

Ta <strong>da</strong> punqtualuri. aTi<strong>da</strong>n eqvsamde<br />

moamzadebs masalebs gamosaqveyneblad,<br />

upasuxebs mSvidi xmiT satelefono<br />

zarebs. Sesvenebaze gava megobrebTan<br />

finjan yavaze <strong>da</strong> kompiuteris<br />

nagvis yuTi<strong>da</strong>n bini<strong>da</strong>n aRadgens<br />

Cems ar<strong>da</strong>weril leqsebs, waiRebs literaturul<br />

JurnalSi <strong>da</strong> iq avtobiografiasTan<br />

erTad gamoaqveynebs,<br />

oRond fotosuraTis gareSe, radgan<br />

fotoebi yovelTvis ityuebian.<br />

toti motydeba xes.<br />

mdinares <strong>da</strong>uSreba wyali.<br />

nisli Cawveba qalaqis Tavze.<br />

vidre didi, Savi frinvelebi<br />

frTebs aikecavdnen – SiSveli fexisgulebiT<br />

nawvimar miwas Sens anabeWdebs<br />

<strong>da</strong>vutoveb.<br />

iagom morigi sarecenzio de<strong>da</strong>ni<br />

<strong>da</strong>mido magi<strong>da</strong>ze - erTi Seneburad<br />

mixedeo. saqaRaldeze ewera`Wabua<br />

amirejibi, moTxrobebi~. ar gamegona.<br />

`aseTi mwerali gagigiaT vinmes?~ - vikiTxe.<br />

`arao~ - yvelam, gar<strong>da</strong> elizbar<br />

ubilavasi. me CavTvale, rom muSaobaSi<br />

garTulma ver gaigona Cemi SekiTxva,<br />

an<strong>da</strong> gaigona <strong>da</strong>... e.i. morigi <strong>da</strong>mwyebi<br />

Tu ucnobi mwerlis de<strong>da</strong>ni gadmomeca.<br />

iago aseTebs ratomRac me maZlev<strong>da</strong><br />

ufro xSirad. Tumca ra ratomRac.<br />

uaryofiTi <strong>da</strong>skvnebis wera ar iyo sasiamovno<br />

- Sromac ikargebo<strong>da</strong>, raki<br />

wigni ar gamovido<strong>da</strong> <strong>da</strong> ganawyenebuli<br />

avtorebis mogeriebac gixdebo<strong>da</strong>.<br />

rogoria Tavis leqsebis genialurobaSi<br />

<strong>da</strong>rwmunebuli giJpoetasaTvis<br />

mtkiceba imisa, Seni leqsebi ar vargao.<br />

ganawyenebulni midiodnen <strong>da</strong> ranair<br />

cils aRar mwamebdnen. marto leqsebi<br />

ara, proza xSirad uaresi iyo, Tu ki<br />

imaTze`proza~ SeiZlebo<strong>da</strong> eTqva kacs.<br />

CavTvale, rom es viRac Wabua amirejibic<br />

am rangis iqnebo<strong>da</strong>, Tumca<br />

gvar-saxelma erTgvari simpaTia gamiCina.<br />

roca saamisod movidrove, <strong>da</strong>viwye<br />

kiTxva <strong>da</strong> pirvelive abzaci<strong>da</strong>n vigrZeni<br />

namdvil <strong>da</strong> saintereso mweral-<br />

Tan mqon<strong>da</strong> saqme. TiToeuli moTxroba<br />

iseTi interesiT wavikiTxe, re<strong>da</strong>qtoruli<br />

Tvali mimaviwy<strong>da</strong>. mere mivubrundi<br />

saCxrekad, magram am mxrivac<br />

sasworebi TiTqmis araferi iyo. ra<br />

Tqma un<strong>da</strong>, <strong>da</strong>debiTi recenzia <strong>da</strong>vwere.<br />

sxvanairad me ar SemeZlo, kargze<br />

kargs vwerdi, cudze - cuds. mafrTxilebdnen<br />

gamocdili re<strong>da</strong>qtorebi,<br />

sanam recenzias <strong>da</strong>wer, jer gaige mosamzadebel<br />

gegmaSi aris Tu ara, surT<br />

gamocema Tu arao. amis gamo didi usiamovnebebic<br />

Semxv<strong>da</strong>. Cemi <strong>da</strong>debiTi recenziiT<br />

mere iTxov<strong>da</strong> avtori, gegma-<br />

Si un<strong>da</strong> SemitanoTo, gegmaSi Setanili<br />

iwyeb<strong>da</strong> yvirils, roca amoagdebdnen.<br />

recenzia <strong>da</strong>mTavrebuli ara mqon<strong>da</strong>,<br />

xmel-xmeli, maRali kaci Semovi<strong>da</strong>.<br />

ikiTxa, rogor aris Cemi wignis saqmeo?<br />

iagom Cemsken aniSna - sarecenziod ai,<br />

gigi xornaulsa aqvso. ase gavicaniT<br />

Wabua amirejibi. vuTxari, Tqveni moTxrobebi<br />

momewona <strong>da</strong> <strong>da</strong>debiT recenziasa<br />

vwer-meTqi. didi madlobao miTxra<br />

<strong>da</strong> Tan imave toniT gaagrZela:<br />

- Cem saproteqciod, saTxovnelad<br />

xom aravin mosula SenTano?<br />

- aravin, vin un<strong>da</strong> mosuliyo-meTqi?<br />

- aravin! ubralod me min<strong>da</strong> esmodes<br />

yvelas, rom marTla mowonebis gamo<br />

wer <strong>da</strong>debiT recenzias <strong>da</strong> ara vinmes<br />

TxovniT.<br />

- ara, ras brZanebT, TxovniT <strong>da</strong> mi-<br />

TiTebebiT arasodes <strong>da</strong>miweria <strong>da</strong> arc<br />

amas vwer! - cota ar iyos, mewyina. ver<br />

vigebdi ras ambob<strong>da</strong>, - giTxariT <strong>da</strong><br />

kidev gimeorebT, Tqveni moTxrobebi<br />

me momewona, gnebavT xutasTan SebrZandiT<br />

<strong>da</strong> SemogyvebiT - es moTxrobebi<br />

un<strong>da</strong> gamoices-meTqi!<br />

- didi madlobeli var! - odnav Cae-<br />

Rima, gaficxeba rom Semetyo, - me arsad<br />

Semsvleli <strong>da</strong> mTxovneli ara var!<br />

varga, gamoeciT, ar varga, rogorc<br />

momitania, iseve waviReb! - moWra mokled,<br />

mqised wamoxta, xeli CamomarTva<br />

<strong>da</strong> ise swrafad gavar<strong>da</strong>, gacileba ver<br />

movaswari.<br />

- de<strong>da</strong>s geficebiT, ver <strong>da</strong>vijerebdi,<br />

Tu aseTi vaJkaci kidev <strong>da</strong>dio<strong>da</strong><br />

Tbilisis quCebSi! - SesZaxa Zvelma re<strong>da</strong>qtorma<br />

naTela lorTqifaniZem.<br />

marto naTela <strong>da</strong> sxva Cveni qali re<strong>da</strong>qtorebi<br />

- lili gegelia, neli ama-<br />

Sukeli - ki ara, mec aRtacebuli <strong>da</strong>vr-<br />

Ci. Wabua ara hgav<strong>da</strong> sxva avtorebs,<br />

`CawyobebiTa~ <strong>da</strong> qlesaobiT mosulni,<br />

xutasTan Seyolas rom mexvewebodnen.<br />

xutasTvis Seetana viRacas ambavi.<br />

sxva aravin iqnebo<strong>da</strong> an TviT iago, an<br />

elizbari. meore dRe iyo Tu mesame,<br />

gamomiZaxa <strong>da</strong>:<br />

- gigi, Wabua amirejibis wignze<br />

<strong>da</strong>debiTs wer?<br />

- diax, Zalian momewona.<br />

- mainc ras wer?<br />

- rom wigni aucileblad un<strong>da</strong> gamoices.<br />

- Senze yofila aq yvelaferi!<br />

elizbars rom uaryofiTi aqvs <strong>da</strong>werili,<br />

ici? Sen Tvli, rom imaze metad<br />

erkvevi, ra un<strong>da</strong> gamoices <strong>da</strong> ra ara?<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

- namdvilad ar vicodi, baton<br />

elizbars uaryofiTi Tu hqon<strong>da</strong> <strong>da</strong>werili,<br />

magram romc mcodno<strong>da</strong>, me<br />

mainc imas <strong>da</strong>vwerdi, rac <strong>da</strong>vwere.<br />

- eg imitom, rom Sen briyvi xar, win<br />

ar ixedebi, elizbari gamocdilia,<br />

win<strong>da</strong>xeduli - eg Seni Wabua amirejibi,<br />

ici, rom ga<strong>da</strong>saxlebi<strong>da</strong>n axlaxans<br />

aris <strong>da</strong>brunebuli, aTi Tu TxuTmeti<br />

weli cixeebsa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>saxlebaSi aqvs<br />

gatarebuli.<br />

- pirvelad mesmis, batono xuta!<br />

kidec imitom aris ase <strong>da</strong>majereblad,<br />

ase Zalian sainteresod cimbiruli<br />

ambebi... raki eWvi geparebaT, SemogitanT<br />

erT yvelaze patara, yvelaze<br />

ubralo moTxrobas, waikiTxeT <strong>da</strong><br />

Tqven ga<strong>da</strong>wyviteT, me ki vici, rom mogewonebaT.<br />

- egre vqnaT, kargi, Semomitane.<br />

m<strong>da</strong>re arcerTi ar iyo, moculobiT<br />

ki `velosipedi~ iyo yvelaze patara,<br />

is Sevutane. miTxra, aq ara mcalia amis<br />

wasakiTxad, Sin waviReb <strong>da</strong> pasuxs xval<br />

getyvio. naxevari saaTic ar iqnebo<strong>da</strong><br />

gasuli, mdivanma Semoixe<strong>da</strong>, xuta<br />

geZaxiso.<br />

- biWo, rodis aqeTia gaeSmakdiT es<br />

xevsurebi - yvelaze kargi moTxroba<br />

Semomitane?<br />

- ara, batono xuta, geficebiT, rom<br />

eg moTxroba imaTTan Se<strong>da</strong>rebiT<br />

m<strong>da</strong>rec aris <strong>da</strong> mcirec.<br />

- erTi Tvali Cavkari <strong>da</strong> sanam bolomde<br />

ar CavikiTxe, veRar movwydi. Tu<br />

sxvebi amaze ukeTesebia, rogorc Sen<br />

ambob, kargi mwerali yofila. Semomitane,<br />

mTlianad waviReb.<br />

meore diliT gvian movi<strong>da</strong>, batoni<br />

xuta. Cveulebriv cxramde modio<strong>da</strong><br />

xolme. movi<strong>da</strong> <strong>da</strong> sanam sxva<strong>da</strong>sxvebs<br />

<strong>da</strong>uZaxeb<strong>da</strong>, isev me <strong>da</strong>miZaxa.<br />

- yoCaR, gigi, Cven es wigni <strong>da</strong>wunebuli<br />

rom ga<strong>da</strong>gvegdo avtorisTvis,<br />

Tavi mogveWrebo<strong>da</strong>. Tqven ra giTxariT,<br />

TeTrad gamaTenebineT Rame.<br />

moawere <strong>da</strong>sabeW<strong>da</strong>d xeli <strong>da</strong> stambaSi<br />

gavuSvaT, am wigns gegmaSi Setana ara<br />

sWirdeba, gegmis gareSe un<strong>da</strong> gamovceT!<br />

fexebze eki<strong>da</strong> cenzura <strong>da</strong> moskovic,<br />

wigni Tu moewonebo<strong>da</strong>, Tu saWirod<br />

miiCnev<strong>da</strong>, gegmis gareSe pir<strong>da</strong>pir stambaSi<br />

agzavni<strong>da</strong>. Cemi SuamdgomlobiT,<br />

magaliTad, ase gamosca mixeil WabaSvilis`ucxo<br />

sityvaTa leqsikoni~; Cemamde<br />

didi brZola hqon<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>xdili<br />

`Cveni saunjis~ pirvel tomSi Setanili<br />

hagiografiuli teqstebis gamo -<br />

rogor SeiZleba sabavSvo gamomcemlobam<br />

religiuri literatura gamosceso?<br />

`Zia SoTas badia~ - ase hqvia Wabua<br />

amirejibis moTxrobebis im krebuls,<br />

romelic 1965 wels gamoica <strong>da</strong> romlis<br />

re<strong>da</strong>qtoric me gaxlavarT. am ambavma<br />

<strong>da</strong>gvamegobra. sufrebze, sa<strong>da</strong>c<br />

ki erTad movxvdebodiT, yovelTvis<br />

didi rixiT aformeb<strong>da</strong> Cemi `gmirobis~<br />

ambavs. Sexvedrebi ki xSiri gvqon<strong>da</strong><br />

vaxuStisTan, gogi TurmanaulTan fSav-<br />

Si <strong>da</strong> sxvebTan. meubnebo<strong>da</strong> - exla erT<br />

romans vamTavreb`<strong>da</strong>Ta TuTaSxias~,<br />

imis re<strong>da</strong>qtora<strong>da</strong>c Sen meyolebio.<br />

magram mere, jer`ciskarSi~ im romanis<br />

<strong>da</strong>beWdvasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, mere wignad<br />

gamocemasTan, iseTi ambebi <strong>da</strong>utriales,<br />

iq gigi xornaulis adgili<br />

aRara rCebo<strong>da</strong>. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, Cveni<br />

megobroba mainc grZeldebo<strong>da</strong>.<br />

1976 wlis Semodgomaze <strong>da</strong>mireka,<br />

CemTan, Sin, patara wveulebas vixdi <strong>da</strong><br />

cxvari min<strong>da</strong> Sen <strong>da</strong>miklao. zustad<br />

wina dRes qisteTi<strong>da</strong>n blomad taxis<br />

xorci mqon<strong>da</strong> Camotanili. samwvade<br />

wavuRe. cxvari binaSi, mecamete<br />

sarTulze <strong>da</strong>vkali <strong>da</strong> <strong>da</strong>vamuSave.<br />

oci-oc<strong>da</strong>xuTi kaci hyav<strong>da</strong> stumari,<br />

sul rCeulni Cveni sazogadoebisa,<br />

Tavaduri jiS-jilagisani. qalebi<strong>da</strong>n<br />

cinuki <strong>da</strong>diani <strong>da</strong>maxsom<strong>da</strong>, radgan<br />

xSir-xSirad miujdebo<strong>da</strong> xolme<br />

roials <strong>da</strong> rusuli romansebis simRe-<br />

portreti 15<br />

gigi xornauli<br />

Wabua amirejibi<br />

mogonebaTa wigni<strong>da</strong>n<br />

riT gvatkbob<strong>da</strong>.<br />

taxis mwvadebi rom Semovi<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

Tama<strong>da</strong>m Cemi sadRegrZelo Tqva, meorem<br />

Wabuam iTxova Tqmis ufleba. man<br />

jer gamomcemlobasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

ambebi gaixsena, axla Cemi`magari~<br />

monadireoba moayola (nanadirevis<br />

sufraze ramdenjerme iyo CvenTan<br />

namyofi Tavis axalgazr<strong>da</strong> meuRle<br />

Tamriko javaxiSvilTan, Cemi meuRlis<br />

megobarTan erTad).<br />

- qisteTSi sad inadire? - mkiTxa<br />

uceb.<br />

- inguSeTSi.<br />

- inguSeTSi ra adgilebSi?<br />

- xamxas.<br />

- ufro konkretulad? - CamekiTxa.<br />

me vifiqre, raSi ainteresebs, im nasoflaris<br />

<strong>da</strong>saxeleba-meTqi. mainc<br />

<strong>da</strong>vusaxele, im imediT, rom <strong>da</strong>saxeleba<br />

arafers etyo<strong>da</strong>:<br />

- ha<strong>da</strong>xkes.<br />

- egre geTqva... asas xeobis maRla<br />

tyiT Semojarul vakeze rom aris sofeli,<br />

SuaSi erTi cixe dgas. CrdiloeTis<br />

mxri<strong>da</strong>n oZiki<strong>da</strong>n aris ga<strong>da</strong>sasvleli<br />

tyian mTaze...<br />

- sai<strong>da</strong>n ici?! - SevZaxe gaocebulma.<br />

- sai<strong>da</strong>n? - Caecina, - eqvsi weli mag<br />

adgilebSi vimalebodi. magari adgilebia,<br />

magari xalxia qistebi. eqvsi<br />

weli ise minaxavdnen, civ niavs ar<br />

makarebdnen.<br />

- TviTonac magari xar, - Caeria<br />

saubarSi erT-erTi sufris wevri, -<br />

rogor iyo gatacebuli manqana rom<br />

<strong>da</strong>abrunebine?<br />

- eh, ar Rirs! - xeli Caiqnia Wabuam.<br />

ar moeSvnen <strong>da</strong> gviambo: ga<strong>da</strong>vixede<br />

ezoSi, manqana iq aRar idga; vfiqrobdi<br />

Camowerili taqsi vis rad un<strong>da</strong>, vin<br />

moiparavso, gamoCn<strong>da</strong> yvelafris mkisrebeli<br />

xalxi. Tanac, etyoba, icodnen,<br />

rom Cemi iyo, telefonze <strong>da</strong>mirekes`oriaTas<br />

maneTs ama <strong>da</strong> am adgilas<br />

moitan <strong>da</strong> manqanas waiyvano~.<br />

`moicaT, moicaT yurmili ar <strong>da</strong>hkidoTo!<br />

- CavZaxe, - viRaca nabiWvrebi<br />

xarT, Tqven me ar micnobT. midiT ama<br />

<strong>da</strong> am misamarTze, ikiTxeT esa <strong>da</strong> es<br />

kaci <strong>da</strong> hkiTxeT, Wabua amirejibi ra<br />

kaciao <strong>da</strong> is getyviT. exla ori saaTis<br />

va<strong>da</strong>s gaZlevT: manqana moiyvaneT <strong>da</strong><br />

iqve <strong>da</strong>ayeneT, Tu TavisTvis kargi gin<strong>da</strong>T-meTqi.<br />

erTi saaTic ar iyo gasuli,<br />

ga<strong>da</strong>vixede <strong>da</strong> moeyvanaT.<br />

saocrad kargi mosaubre iyo Wabua.<br />

hyvebo<strong>da</strong> Tavis Tavga<strong>da</strong>savlebs, hyvebo<strong>da</strong><br />

axalTaxal anegdotebs <strong>da</strong> SevcqerodiT<br />

monusxulebiviT.<br />

wamosvlisas Wabuam im weliwads gamosuli<br />

`<strong>da</strong>Ta TuTaSxias~ II tomi maCuqa<br />

warweriT: `gigi xornauls, SesaniSnav<br />

mwerals, megobarsa <strong>da</strong> Zmakacs siyvaruliT<br />

- Seni Wabua 1976 w.~ pirveli<br />

tomi raki nayidi mqon<strong>da</strong>, aRar gamovarTvi.


16 saymawvilo<br />

mariam wiklauri<br />

iyo <strong>da</strong> ara iyo ra<br />

iyo <strong>da</strong> ara iyo ra, _<br />

ase <strong>da</strong>iwyo zRapari,<br />

tyuilze bevrad tyuili,<br />

marTalze ufro marTali.<br />

zRapari bebos bebiis<br />

bebiam jibiT atara.<br />

Tavi<strong>da</strong>n Turme yofila<br />

xorblis marcvalze patara.<br />

zed miukemsavs bebias<br />

raSi, wyaro <strong>da</strong> foToli,<br />

varskvlavebi <strong>da</strong> Citebi,<br />

mzeTunaxavi, oboli.<br />

mefiswuli <strong>da</strong> faskunji,<br />

qorbu<strong>da</strong>, mgeli, arwivi,<br />

mSvild-isriani dev-gmiri<br />

<strong>da</strong> kudiani macili.<br />

ukaro cixe-koSkebi,<br />

qonguriani qalaqi,<br />

qosatyuila, veziri,<br />

cxramTisiqiTa alagi.<br />

ho<strong>da</strong>, gabevr<strong>da</strong> zRapari,<br />

veRar itev<strong>da</strong> jibe,<br />

suyvelaferi Sesansla<br />

sularaferis jibrze.<br />

SeZvra skivrSi <strong>da</strong> wignebSi,<br />

aavso qoxic, sasaxlec,<br />

zogma wamlisTvis gaaxmo,<br />

zogma gaTala sasaxred.<br />

moedo mTa-bars, gza-Saras,<br />

petres, pavles <strong>da</strong> ivanes.<br />

eZebes, magram <strong>da</strong>sawyiss<br />

mere veRarsad miagnes.<br />

<strong>da</strong>sasruls nela axvevdnen<br />

fTilad, koWad <strong>da</strong> gorgalad.<br />

vin _ far<strong>da</strong>gs qsov<strong>da</strong>,<br />

vin _ kabas,<br />

vin _ qvabis Ziri mokala.<br />

gani Txam SemoaWama,<br />

sigrZe _ devebis virma,<br />

rac <strong>da</strong>rCa _ cxadma Sesansla,<br />

rac ara _ Sesva Zilma.<br />

bebos bebiis bebiam<br />

veRaraferi iRona,<br />

jibeSi CarCa namceci _<br />

iyo <strong>da</strong> ara iyo ra.<br />

de<strong>da</strong>beri deduka<br />

de<strong>da</strong>beri deduka<br />

soflis TavSi saxlob<strong>da</strong>.<br />

Tones gaaxureb<strong>da</strong>,<br />

purs CitisTvis acxob<strong>da</strong>.<br />

karaqs dRveb<strong>da</strong> wyaroSi,<br />

inaxav<strong>da</strong> xaroSi.<br />

wlis mosavals Zlivs tev<strong>da</strong><br />

gamoxvretil kaloSSi.<br />

gvritis obol bartys<br />

uduReb<strong>da</strong> tylaps,<br />

gaciebul ixvs<br />

xSirad wmend<strong>da</strong> cxvirs.<br />

miarTmev<strong>da</strong> TaTaras<br />

katis knutebs Cqar-Cqara.<br />

uvarcxni<strong>da</strong> nawnavebs<br />

Wrel-Wrel ciknebs, cancarebs.<br />

stumrad mosul katebs<br />

<strong>da</strong>uTli<strong>da</strong> atmebs,<br />

Caisvam<strong>da</strong> kalTaSi<br />

gaukreWav cxvrebs<br />

<strong>da</strong> tanzeve aqsov<strong>da</strong><br />

xiraulebs, Wrels.<br />

CurCxelaSi, nigvzis nacvlad,<br />

gakvanZul Zafs deb<strong>da</strong>,<br />

saaxalwlod midio<strong>da</strong><br />

stumrad beber devTan.<br />

_ ra mihqon<strong>da</strong>?<br />

_ CiCilaki, nazuqi <strong>da</strong> qa<strong>da</strong>.<br />

_ ra mohqon<strong>da</strong>?<br />

_ zRapris kveriT<br />

avsebuli kalTa.<br />

rogor gaCn<strong>da</strong> Savi aragvi?<br />

_ erbo? _ asiod qila.<br />

_ kvercxi? _ aTasi cali.<br />

_ cecxli? _ tkacaniT <strong>da</strong>frTxa<br />

tyeSi Winka <strong>da</strong> ali.<br />

erbokvercxs uwvavs Svilebs<br />

melano _ devis qali.<br />

surneli gasc<strong>da</strong> samans,<br />

cecxlze laplapebs rvali,<br />

Sewvas vin aclis an ki?!<br />

Jriamuli aqvT devebs,<br />

_ ,,lukmas nu elis Cemgan,<br />

vinc ar <strong>da</strong>ibans xelebs!~_<br />

Tqva melanom <strong>da</strong> mSvi<strong>da</strong>d<br />

puric Caakra Tones,<br />

Zmebma <strong>da</strong>xedes zantad<br />

Tavis WuWyian torebs.<br />

devebi hqviaT, magram<br />

urCobas vervin be<strong>da</strong>vs,<br />

vin Seubrunebs sityvas<br />

cxra Svilis gamzrdel de<strong>da</strong>s?!<br />

cxrave miask<strong>da</strong> aragvs,<br />

ras eyofo<strong>da</strong>T fSani?<br />

qviT uxexiaT didxans<br />

devebs torebi Savi.<br />

ho<strong>da</strong>, gamuq<strong>da</strong> Turme<br />

WuWyiT ankara wyali,<br />

mas mere modis ase<br />

amRvreuli <strong>da</strong> Savi.<br />

_ is erbokvercxi Wames?<br />

_ gamouyvanes wirva.<br />

_ eg rodis mox<strong>da</strong>?<br />

_ rodis?<br />

albaT didi xnis winaT...<br />

TavSi ar mosdiT azrad<br />

melanom cxrave devukas<br />

juba Caacva maudis,<br />

skolis CanTebi ahki<strong>da</strong>,<br />

wigns yidvas ver audis.<br />

swavloben devTa legendebs,<br />

simReras, cekvas, garmons,<br />

rogor galeson eSvebi,<br />

rogor galewon kalo.<br />

_ kidev? _ leqsebis weras,<br />

irmis jogebis wvelas,<br />

iseT far<strong>da</strong>gis qsovas,<br />

babo rom qsov<strong>da</strong> Zvelad.<br />

saRebavebis xarSvas,<br />

matylisgan Zafis <strong>da</strong>rTvas,<br />

swavloben puris cxobas,<br />

avis <strong>da</strong> kargis cnobas.<br />

grdemlze foladis wrTobas,<br />

naTel-mironis Zmobas.<br />

_ gramatikas <strong>da</strong> inglisurs?<br />

_ kompiutersa <strong>da</strong> xazvas?<br />

_ swavla Tu un<strong>da</strong>, CerCetebs<br />

TavSi ar mosdiT azrad.<br />

mzis <strong>da</strong>bneleba<br />

ialbuzi<strong>da</strong>n myinvarze<br />

ga<strong>da</strong>eWima Toki.<br />

devs wamoedga sarecxi,<br />

ras ikmareb<strong>da</strong> doqi?<br />

an koka ras eyofo<strong>da</strong>,<br />

an Cafura <strong>da</strong> litra?<br />

Svidi aragvi Caketa,<br />

wyali zRvasaviT idga.<br />

Sig erTad ga<strong>da</strong>uZaxa<br />

juba, far<strong>da</strong>gi, win<strong>da</strong>.<br />

mere zed Sedga fexebiT,<br />

qvebze xexa <strong>da</strong> wmin<strong>da</strong>.<br />

recxa, rac rame eba<strong>da</strong>:<br />

jami, doqi Tu qvabi,<br />

Camoiwuwa kalTebi<br />

namziTvi jvalos kabis.<br />

grixa <strong>da</strong> wrixa flasebi,<br />

<strong>da</strong>tbora gza <strong>da</strong> Sara,<br />

Tan Tokze fen<strong>da</strong> RiRiniT<br />

cxra Svilis<br />

cxra-cxra Sarvals.<br />

sarecxma mze <strong>da</strong>abnela,<br />

vaime Cveni brali!<br />

kidev kargi, rom xSir-xSirad<br />

ar recxavs devis qali.<br />

devis biWi mawons Wams<br />

_ vin miirTmevs mawons?<br />

Sig yuas vin awobs?<br />

_ mawons devis biWi Wams,<br />

Ziri aRar uCans jams.<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturis, ZeglTa <strong>da</strong>cvisa<br />

<strong>da</strong> sportis saministros finansuri mxar<strong>da</strong>WeriT<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> gazeTi<br />

gazeTi<br />

jami iqca qvevrad.<br />

cota iqca bevrad.<br />

Wams <strong>da</strong> Wams, Wams <strong>da</strong> Wams,<br />

_ Ziri? _ Ziri arsad Cans.<br />

kovzi iqca niCbad,<br />

qvevri iqca zRvad.<br />

_ <strong>da</strong>vixmaroT sxva?<br />

_ ar gvaqvs qiris fuli,<br />

amovuwoT puri.<br />

gaqra cotac, bevric,<br />

fafu, zRvac <strong>da</strong> qvevric!<br />

<strong>da</strong>emsgavsa mTvares<br />

devs gauCn<strong>da</strong> tili,<br />

zis <strong>da</strong> mwared tiris.<br />

de<strong>da</strong>m Casva varclSi,<br />

Tmebs forcxiT uvarcxnis.<br />

wyals ucxelebs piniT,<br />

moubana piri,<br />

udgas asi saTli,<br />

kidev _ Tungi, aTi.<br />

wyaro <strong>da</strong>aSro soflis,<br />

mgoni, mainc ar yofnis.<br />

didxans, didxans bana,<br />

mere uTxra nana.<br />

<strong>da</strong>eZina mSvi<strong>da</strong>d devs,<br />

taxtze gu<strong>da</strong>saviT devs.<br />

<strong>da</strong>emsgavsa mTvares,<br />

<strong>da</strong>gviyenebs Tvalebs.<br />

stumars elis Tadia<br />

Cveni Tadia, saRamos,<br />

biZaSvil devebs elis.<br />

diliT <strong>da</strong>bara bostani,<br />

Semoakava wneliT.<br />

mere CaTesa muW-muWad<br />

qon<strong>da</strong>ri, qinZi, kama,<br />

un<strong>da</strong> Sekmazos sufrisTvis<br />

sami uremi qama.<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>akras xmiadi,<br />

aliziT marTavs Tones.<br />

un<strong>da</strong> camofqvas xorbali,<br />

ar <strong>da</strong>iSuros Rone.<br />

un<strong>da</strong> mozilos Tixa <strong>da</strong><br />

un<strong>da</strong> gamowvas keci,<br />

un<strong>da</strong> tye moWras, mozidos,<br />

rom gaaCaRos cecxli.<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>qsovos far<strong>da</strong>gi,<br />

gaalamazos saxli,<br />

un<strong>da</strong> gaTalos skamebi,<br />

un<strong>da</strong> Camosxas xalxi.<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>wuros yurZeni,<br />

un<strong>da</strong> aavsos qvevri,<br />

un<strong>da</strong> gasxipos Samfuri,<br />

mwvads <strong>da</strong>ubrawos gverdi.<br />

un<strong>da</strong> gamarTos fanduri,<br />

zed ga<strong>da</strong>Wimos lari,<br />

un<strong>da</strong> simRerac iswavlos,<br />

biZaSvils uTxras bani.<br />

jer mwvanils Tesavs, acaleT,<br />

mosatani aqvs wyali,<br />

aragvze xidsac gagvidebs,<br />

Tu eyo dro <strong>da</strong> Zali.<br />

devs erTi gogo ezrdeba<br />

devs erTi gogo ezrdeba,<br />

nawnavs cxra qali uwnis,<br />

gadia qerSvils ufqvavs <strong>da</strong><br />

oqros sacerSi ucris.<br />

mere rZiT fafas uduRebs,<br />

qvabi cxra weli Wedes,<br />

irmis jogebiT uxades<br />

gasamrjeloo mWedlebs.<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

es gogo Turme leqsebs wers,<br />

tinebze lursmniT kawravs.<br />

im lursmans Zvrasac ver uzam,<br />

rogorc im gogoss nawnavs.<br />

amboben, foladisagan<br />

gauWedia as kacs,<br />

is gogo arad <strong>da</strong>gidevT,<br />

marcvals marcvalze naskvavs.<br />

im leqsebs kidev me <strong>da</strong> Sen<br />

veras gavugebT, vici,<br />

nurc Wkuis swavlas <strong>da</strong>vuwyebT<br />

<strong>da</strong> nurc <strong>da</strong>vayriT sicils.<br />

devi devia, <strong>da</strong>mjeri,<br />

Tu gabrazdeba, mters!<br />

_ ras izams?<br />

_ ras <strong>da</strong>, Cvens leqsebs<br />

bdRvirs aadens <strong>da</strong> mtvers.<br />

axla ras Sveba netavi?<br />

_ ras izams, zis <strong>da</strong> wers!<br />

miTxari, devo, Tadia<br />

_ miTxari, devo Tadia,<br />

ram agayena adrian?<br />

_ biWi gveyola wuxelis,<br />

rZiT amoivso muceli,<br />

dedis rZe ras eyofo<strong>da</strong>,<br />

axla TeTr irmebs vuwveli.<br />

TeTri irmisac ar hyofnis,<br />

ar vici, riTi vuSveli.<br />

devebis pinac <strong>da</strong>cala,<br />

veRar mopires mwyemsebma,<br />

albaT devgmiri izrdeba,<br />

guli imediT mevseba.<br />

antria<br />

fxiturze ismis tkacani<br />

keras rom cecxli anTia.<br />

adre amdgara devqali,<br />

monatrebia antria.<br />

qvabi Semodga cxra fuTi,<br />

Werxos avar<strong>da</strong> nafuti.<br />

cecxls SeuZaxa, rac rame<br />

eba<strong>da</strong> Zveli, naburdi.<br />

mifxik-mofxika kodebi,<br />

xe<strong>da</strong>vs, rom fqvili ar aqvs,<br />

adga <strong>da</strong> Tovli gamocra,<br />

erbo adina aragvs.<br />

coms Zel<strong>da</strong> mere sami dRe,<br />

Wra <strong>da</strong> abrtyela yinCad,<br />

qvabSi Cayara naWrebi,<br />

cxra dRe xarSav<strong>da</strong> ijras.<br />

keceulebic <strong>da</strong>acxo,<br />

imdeni comi hqon<strong>da</strong>,<br />

yinulis xaWos ayri<strong>da</strong><br />

mziTvSi moyolil qo<strong>da</strong>rs.<br />

24 ivniss saqarTvelos kulturis, ZeglTa <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong><br />

sportis saministroSi gaimarTa `<strong>literaturuli</strong> gazeTis~<br />

mier gamocxadebul `erTi moTxrobis konkursSi~ gamarjvebulTa<br />

<strong>da</strong>jildovebis ceremoniali.<br />

vrcel masalas am ceremonialis Sesaxeb SemogTavazebT<br />

Semdeg nomerSi.<br />

re<strong>da</strong>qtori irakli javaxaZe<br />

re<strong>da</strong>qtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!