`simbolisturi balada~ `om mani pedme hum~ dRiuri `wels leqsis ...
`simbolisturi balada~ `om mani pedme hum~ dRiuri `wels leqsis ...
`simbolisturi balada~ `om mani pedme hum~ dRiuri `wels leqsis ...
- TAGS
- mani
- pedme
- driuri
- leqsis
- culture.gov.ge
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
#20<br />
#20<br />
#20 19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />
fasi 50 TeTri<br />
mixo mosuliSvili<br />
<strong>`om</strong> <strong>mani</strong> <strong>pedme</strong><br />
<strong>hum~</strong><br />
paata Samugia<br />
<strong>`simbolisturi</strong><br />
<strong>balada~</strong><br />
da sxva leqsebi<br />
aka morCilaZe<br />
emzar kvitaiSvili<br />
<strong>dRiuri</strong><br />
guram odiSaria<br />
<strong>`wels</strong> <strong>leqsis</strong><br />
dawera mominda~<br />
eni dilari<br />
sityviT<br />
gamoxatvis<br />
Sesaxeb<br />
II-III<br />
IV-V<br />
legendaruli<br />
qemeras piradi<br />
da<br />
sazogadoebrivi<br />
cxovreba<br />
VIII-IX<br />
VIII-IX<br />
XI<br />
XIV-XV
2 proza<br />
mixo mosuliSvili<br />
<strong>`om</strong> <strong>mani</strong> <strong>pedme</strong> <strong>hum~</strong><br />
anu<br />
rogor avamoZravoT samyaro<br />
TanagrZnobisken<br />
(jariskacebisTvis mosayoli ambavi imaze,<br />
Tu rogor daamarcxes tibetelebma TavianTi dampyrobeli)<br />
Cemi yvelaze didi gawbileba is iyo,<br />
rom Setakebas gverds ver avuvlidiT,<br />
da Tumca tibeteli generlebi naklebad<br />
gvemxrobodnen, mainc SeuZlebeli<br />
brZanebebi mosdiodaT lhasadan: ar<br />
ebrZolaT, ar ewarmoebinaT molaparakebebi<br />
da arc winsvlis saSualeba moecaT<br />
CvenTvis. aqedan gamomdinare, Tu<br />
ar gvindoda, rom uari gveTqva Cvens<br />
misiaze, brZola gardauvali iyo, - ase<br />
moigonebs tibetis maSindel dapyrobas<br />
samefo geografiuli sazogadoebis<br />
prezidenti, ser frensis edvard<br />
ianghasbendi (Sir Francis Edward Younghusband).<br />
Tumca manamde imasac gaixsenebs,<br />
rom britanuli samxedro eqspedicia<br />
tibetSi, sinamdvileSi ki intervencia<br />
(1903-1904) damamTavrebeli etapi iyo<br />
mTli mecxramete saukunis ganmavlobaSi<br />
gagrZelebuli "didi TamaSisa" -<br />
intensiuri kolonialuri da politikuri<br />
metoqeobisa or udides - ruse-<br />
Tis da britaneTis msoflio imperiebs<br />
Soris.<br />
Sua aziaSi Tavisi kontrolis damyarebis<br />
Semdeg, ruseTis imperiis sazRvrebi<br />
saxifaTod mouaxlovda aRmosavleT<br />
Turqestans, romlis velobebi<br />
tibetTan mTardeboda. ufro metic,<br />
mecxramete saukunis bolo meoTxedSi<br />
am regionSi rusi mogzaurebis<br />
moRvaweoba gaaqtiurda.<br />
britanelebi SeSfoTebuli iyvnen<br />
im faqtiT, rom tibeturi mTavrobis<br />
erT-erT aqtiur figuras warmoadgenda<br />
rusuli warmoSobis agvan dor-<br />
Jievi. mis moRvaweobas "SpionaJis" Sefaseba<br />
mieca proinglisurad ganwyobili<br />
tibetis mkvlevarebis - ekai kavagutis<br />
da sarat Candra dasis mier. am<br />
periodSi moewyo ingliselTaTvis er-<br />
Tob SemaSfoTebeli rusuli eqspediciebi<br />
prJevalskisa da kozlovisa<br />
tibetis ganakideze, xolo cibikovisa<br />
da norzunovisa ki - tibetis dedaqalaq<br />
lhasaSi.<br />
meoce saukunis dasawyisisaTvis tibeti<br />
Seiqmna buferul qveynad sam Zlier<br />
saxelmwfos - ruseTis da britane-<br />
Tis imperiebis, da dasustebul, magram<br />
mWidrod dasaxlebul CineTs Soris.<br />
1901 wels indoeTis vice-mefem,<br />
lordma jorj kerzonma scada molaparakeba<br />
dalai-lamasTan, magram misi<br />
werili gauxsnelad daubrunda ukan.<br />
1903 wlis ivnisSi tibetSi gaigzavna<br />
maior frensis edvard ianghasbendis<br />
(1863 - 1942) diplomatiuri misia.<br />
tibetelebi aWianurebdnen molaparakebebs,<br />
mere saerTod uari Tqves da<br />
misia, romelmac noembramde dahyo kamba-jongaSi,<br />
uSedegod dabrunda indoeTSi.<br />
maSin ingliselebma gadawyvites<br />
samxedro eqspedicia gaegzavnaT tibetSi,<br />
romelsac kvlavac maiori ianghasbendi<br />
Cauyenes saTaveSi. am samxedro<br />
dajgufebis SemadgenlobaSi Sediodnen<br />
ocdamesame da ocdameTormete pioner-sikhebis<br />
da gurxebis merve<br />
polkebi, aseve norfolkis polkis metyviamfrqveveTa<br />
razmi da madraseli<br />
menaRmeebis gundi, sul daaxloebiT<br />
sami aTasi kaci. amgvarad dakompleqtebuli<br />
samxedro eqspedicia 1903 wlis<br />
pirvel dekembers Sevida tibetSi.<br />
xamba longSi eloda didxans mxardamWer<br />
nawilebs. Tanac Sexvda panCenlamas,<br />
visTanac isev uSedegod dasrulda<br />
molaparakebebi.<br />
roca xamba-longidan daiZra, ianghasbends,<br />
rogorc eqspediciis xelmZRvanels<br />
emorCileboda brigadis ge-<br />
nerali j. r. makdonaldi Tavisi aTasze<br />
meti britaneli, gurxa da pionersikha<br />
jariskaciT, artileriiT, tyviamfrqvevebiTa<br />
da Svidi aTasi damxmare<br />
muSiT. magram adre dazamTrda da<br />
jari ebrZoda sicives da ara tibetelebs.<br />
sikhebis bargis gadamtan iakebs<br />
jer cimbiris wyluli gauCndaT da<br />
rac gadarCa, imaTac, gulSemzaravad<br />
abRavlebulebs, yinva xocavda. ufro<br />
metic, bevr samxedros fexebic ki moeyina<br />
da mainc uars ambobdnen indoeTSi<br />
dabrunebaze.<br />
eqimi, polkovniki ostin uadeli mainc<br />
ar itexda guls – man erTxel scada<br />
lhasaSi Separva budisti beris tanisamosiT,<br />
salocav borbalSi sadazvervo<br />
saWiroebebi ewyo, magram cisferma<br />
Tvalebma gayida da tibetelma<br />
lamebma ukan gamoabrunes.<br />
dajgufebis mTavari Zalebi Cumbis<br />
velze darCnen, xolo oTxi aseuliT da<br />
metyviamfrqveveebis razmiT Sedgenili<br />
avangardi pari-jongisken daiZra,<br />
mere ki tang-las uReltexilis gavliT<br />
tunas xeobaSi, tibetis mTavar platoze<br />
dasca banaki.<br />
am poziciebze idgnen britanuli<br />
jarebi 1904 wlis aprilamde da Tan<br />
zurgs imagrebdnen, Tanac rTul garemo<br />
pirobebs eguebodnen.<br />
brigadis general j. r. makdonaldis<br />
armias ocdaTerTmet marts gza<br />
mouWra dedaqalaq lhsasken mimavali<br />
xeobis gadamRobi kedlis miRma Casafrebulma<br />
sami aTasma jaWv-muzaradianma<br />
tibetelma meomarma, romlebic<br />
SeiaraRebulni iyvnen farebiTa da<br />
SubebiT, xmlebiTa da xanjlebiT, primitiuli,<br />
fiTiliani muSketebiT. imaTTnve<br />
myof mebrZol berebs hqondaT xmlebi<br />
da gingalsebi (ingl. gingal, jingal) -<br />
mcirekalibriani saartilerio iara-<br />
Ri karteCis sasrolad; es iaraRi farTod<br />
gamoiyeneboda CineTis armiaSi<br />
1840 - 1842 wlebSi ingliselebis<br />
winaaRmdeg brZolisas, magram im droisaTvis<br />
usaSvelod moZvelebuli iyo...<br />
ai, rogor gviambobs am ambavs korespondenti<br />
edmund kendleri Tavis<br />
wignSi "lhasas aRmoCena":<br />
"31-is (martis) dila sastikad civi<br />
iyo. uberavda yinulovani qari da dedamiwa<br />
dafaruli iyo TovliT: me Cavicvi<br />
Cemi cxvris tyavis juba pirvelad<br />
am ori Tvis ganmavlobaSi da imisi madlobeli<br />
var, rom gadavrCi. erTi saa-<br />
Tis mere, rac inglisurma jarebma datoves<br />
tunu, mogvevlinnen tibeteli<br />
elCebi polkovnik ianghasbendTan mosalaparakeblad.<br />
isini arwmunebdnen,<br />
dabrunebuliyo iatungSi, sadac gamougzavnidnen<br />
rwmunebulebs mosalaparakeblad.<br />
rasakvirvelia, imaT uari eTqvaT<br />
da ukan gaWendnen. imaTi wasvlis<br />
mere maleve gamoCnda tibetelebis<br />
razmi lhaseli generlis meTaurobiT.<br />
xaliCa gaiSala miwaze da molaparakeba<br />
daiwyo. generali Cvens ukan dabrunebas<br />
iTxovda da amas Setakebis mosalodneli<br />
saSiSroebiT asabuTebda.<br />
ianghasbendma pirdapir da mkacrad<br />
upasuxa:<br />
"uTxariT, - uTxra man okonors, -<br />
rom Cven tibetTan vawarmoebT molaparakebebs<br />
ukve TxuTmeti welia. rom<br />
me TviTon rva Tve velodi pasuxismgebel<br />
elCebs lhasadan, da rom sael-<br />
Co modis giangZeSi. uTxariT maT, rom<br />
Cven ar gvinda brZola, da kargs izams,<br />
Tu Tavis jariskacebs wasvlas ubrZanebs.<br />
Tu isini gzas gadagviRobaven, me<br />
vTxov general makdonaldss, rom gzidan<br />
CamoiSoros isini".<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
literaturuli gazeTi 19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
tibetelma generalma, vidre ingliselebis<br />
sardlobasTan molaparakebas<br />
daiwyebda, keTilganwyobis niSnad,<br />
brZaneba gasca, rom mis jariskacebs<br />
cecxlmodebuli fiTilebi CaeqroT<br />
TavianT muSketebze; arada, am fi-<br />
Tilebis Tavidan anTeba metad rTuli<br />
da xangrZlivi operacia iyo. Tanac Tavis<br />
jari ise Caayena, rom dasavleTis<br />
mxare ar gaumagrebia da swored aqedan<br />
Semouares nepalel gurxaTa Zalebma.<br />
generali cdilobda gadaerwmunebina<br />
komisia, magram warumateblad;<br />
mere wavida.<br />
brigadis generalma makdonaldma<br />
Tavis Calmian pioner-sikhebs da meomrobiT<br />
saxelganTqmul nepalel gurxebs,<br />
ZilSiac ki rom ar iSorebdnen TavianT<br />
tradiciul, Sevardnis brWyals<br />
mimgvanebul danebs, saxelad "kiukrebs",<br />
ubrZana, rom ganeiaraRebinaT tibetelebi,<br />
radgan imaT ar SeswevdaT<br />
Zala win aRdgomodnen britanul-indur<br />
samxedro eqspedicias, romelic<br />
SeiaraRebuli iyo, samTo artileriaze<br />
rom araferi vTqvaT, imxanad gaumjobesebuli<br />
"li enfild 1904" SaSxanebiT<br />
da ser hairam stivens maqsimis<br />
axladgamogonili tyviamfrqvevebiT,<br />
ori aTas tyvias rom isroda yovel sam<br />
wuTSi.<br />
magram tibetelebi mowinaaRmdeges<br />
ase iolad ar anebebdnen TavianT<br />
iaraRs, ris gamoc male ayal-mayali<br />
atyda.<br />
am patara dapirispirebebs ra uSavda...<br />
arc ki eWvobda vinme, rom ase moaxloebuliyo<br />
sisxliani sasaklaos dro.<br />
mkacri brZaneba iyo gacemuli - esrolaT<br />
mxolod maSin, Tu tibetelebi<br />
daiwyebdnen srolas...<br />
iqve Sedga britanel oficerTa<br />
patakebi, rom tibetelebis pozicia<br />
gasrolis gareSe iqna dakavebuli.<br />
inglisur wyaroebSi weria, rom tibeteli<br />
generali Zalze ganrisxda, ra-<br />
Rai pioner-sikha jariskacs Tanamedrove<br />
pistoletis CamorTmeva undoda<br />
misTvis da saxeSi daaxala indoel<br />
jariskacs is Tanamedrove pistoleti;<br />
Turme, swored am faqtma gamoiwvia<br />
Zlieri sapasuxo cecxli mokluli jariskacis<br />
megobrebis mxridan.<br />
tibeturi wyaroebi gadmogvcemen,<br />
rom britanelebma moatyues tibeteli<br />
generali, Tavisi jarisTvis muSketebis<br />
fiTilebis Caqroba abrZanebines da<br />
rogorc ki es brZaneba Sesrulda, srola<br />
daiwyes.<br />
tibeteli generlis fataluri gasrolis<br />
brali iyo yvelaferio, - Tavisas<br />
ar iSlidnen britanuli gazeTebi...<br />
sikha-pionerebisa da nepaleli gurxebis<br />
polkebis SaSxanebis zalpebiTa<br />
da britanuli "maqsimis" tyviamfrqvevTa<br />
momakvdinebeli cecxliT daSinebuli<br />
mowinaaRmdege Tavqudmoglejili<br />
unda gaqceuliyo brZolis velidan,<br />
magram ase ar moxda...<br />
tibetelebi ar garbodnen, piriqiT,<br />
masobrivad modiodnen tyviebisken.<br />
modiodnen im TavianTi "<strong>mani</strong>s borblebis"<br />
trialiT da eqvsmarcvliani<br />
locvis sityvebis simReriT: "om <strong>mani</strong><br />
<strong>pedme</strong> hum", "om <strong>mani</strong> <strong>pedme</strong> hum", "om <strong>mani</strong><br />
<strong>pedme</strong> hum"...<br />
eqspediciis xelmZRvanelma, frensis<br />
ianghasbendma icoda, rom am cilindruli<br />
borbals tibeturad "xori"<br />
erqva. yvelanairi iyo: didi da saSualo,<br />
sulac patara, xelSi dasaWeri.<br />
mbrunavi borblebi mTel tibets<br />
mosdeboda: monastrebSi, taZrebSi,<br />
bibilioTekebSi, moednebze; iyo wyliT<br />
mbrunavi borblebi, qariTac da adamianis<br />
xeliTac.<br />
rogorc ki SesaZlebloba miecemodaT,<br />
atrialebdnen am TavianT salocav<br />
borbals. atrialebdnen, rom samyaro<br />
mSvidobisken aamoZraon; TanagrZnoba<br />
da harmonia aRzran; SeaCeron<br />
stiqiuri ubedurebebi.<br />
es salocavi borbali indoeTSic<br />
unaxavs maior ianghasbends da nepal-<br />
Sic, magram mxolod tibetSi gamxdara<br />
yovel<strong>dRiuri</strong> cxovrebis ganuyofeli<br />
nawili. fizikur aqtivobas uxameben<br />
suliers.<br />
da aqvT es borbali, rogorc simbolo<br />
codnisa, romelsac moemadle-<br />
ba niWi TanagrZnobisa, gonebis Zalmosileba<br />
da gonebis Zalis gafarToeba<br />
sibrZnis dasaufleblad.<br />
am borbals mxolod adamianebze ki<br />
ara, garemozec aqvs damamSvidebeli da<br />
samkurnalo zemoqmedebao...<br />
am mlocvelis borbals tibetelebi<br />
eZaxian "<strong>mani</strong>s borbals". sityva "<strong>mani</strong>"<br />
locvis am sityvebidan modis: "om <strong>mani</strong><br />
<strong>pedme</strong> hum", anu "o, margalito lotosis<br />
yvavilSi". es locva ki dabeWdilia<br />
Txel qaRaldze da dakrulia cilindrze;<br />
da roca "<strong>mani</strong>s borbali" trialebs,<br />
maSin es locva moqmedebas iwyebs<br />
da ganwmends mlocvels. "mxolod qarma<br />
rom daatrialos borbali, romelzec<br />
es locva weria, uamrav codvas CamoaSorebs<br />
adamians da aTavisuflebs".<br />
tibeteli budistebi Tvlian, rom am<br />
locvis warmoTqma xmamaRla anda Cumad,<br />
SenTvis, iwvevs Zlier da keTilganwyobil<br />
yuradRebas Cenrezigisa -<br />
TanagrZnobis RmerTisa da missave dalocvas.<br />
am locvis werilobiTi aslis<br />
danaxvasac igive Sedegi mosdevs da am<br />
locvis werilobiTi formis trialsac<br />
"menis borblis" garSemo.<br />
hoda, modiodnen axla tibetelebi,<br />
pirdapir tyviebze modiodnen im TavianTi<br />
"<strong>mani</strong>s borblebis" trialiT...<br />
SeuCerebliv isrodnen ingliselTa<br />
mxareze meomari sikhebi da gurxebi...<br />
kakanebda da kakanebda "maqsimis"<br />
tyviamfrqvevi...<br />
mocelili balaxiviT ecemodnen<br />
mSobliur miwaze tibetelebi.<br />
es sasaklao iyo.<br />
aq iyo kapitani artur hedou – roca<br />
tibetelebi tyviebze modiodnen da<br />
dainaxa, rom brZolam sasaklaos forma<br />
miiRo, ar SeaCera Tavisianebi, cecxlis<br />
Sewyveta ar ubrZanebia.<br />
samagierod, ianghasbendma iyvira<br />
da man SeZlo SeeCerebina sikha msrolelebis<br />
erTi nawili...<br />
edmund kendleri ambobs, rom imdenad<br />
ar ufiqria Setakebaze, rom Tavad,<br />
magaliTad, Zalian axlos mivida tibetelebTan<br />
da mundiris Sida jibidan<br />
revolveric ki ar amouRia. kendleri<br />
amtkicebs, rom tibetelebi, romlebsac<br />
Calmiani sikhebi aniaraRebdnen,<br />
bolos da bolos, Tavs daesxnen mters<br />
Casafrebis samxreT-aRmosavleT ganakideze,<br />
sadac Tavadac imyofeboda.<br />
hoda, kendlers miuxta orive xeliT<br />
xmalCabRujuli tibeteli da<br />
mTelis ZaliT mouqnia, Turme, xmali;<br />
man ki Tavi mxolod imiT gadairCina,<br />
rom swrafad daixara, metoqes fexeb-<br />
Si staca xelebi da miwaze moadenina<br />
zRarTani. am dros sul sxvisgan moxvda<br />
xmali, daeca da Tavi xelebiT daifara,<br />
ris gamoc mTavari Wrilobebi<br />
xelebze hqonda, marjvenaze gansaku-<br />
TrebiT mZime mdgomareoba iyo da mere<br />
mosaWreli gauxdaT eqimebs.<br />
am brZolaSi ingliselTa mxridan<br />
Tormeti jariskaci daiRupa.<br />
brZolis velze darCa eqvsasidan<br />
Svidasamde mokluli tibeteli da as<br />
samocdarva daWrili, romelTagan as<br />
ormocdarvis gadarCena SeZles britanul<br />
savele hospitlebSi...<br />
tibetelTa jarma daixia CrdiloeTisken<br />
da qalaq giangZeSi gamagrda.<br />
giangZe - tibeturad "riang-rtse",
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
qalaqi tibetis samxreTiT. es iyo mcire<br />
samefos dedaqalaqi meTxuTmete<br />
saukuneSi. sididiT mesame lhasas da<br />
SigaZes Semdeg. mdebareobs zRvis donidan<br />
3977 metrze, "almasis gzaze"<br />
katmandusa (nepali) da lhasas Soris.<br />
qalaqis Tavze wamomarTula Zongi -<br />
citadeli; qalaqs gars artyia cixesimagris<br />
kedlebi. qalaqSi aris kumbumi<br />
- mravaliarusian safexurebad<br />
aSenebuli taZari. tibetSi sul sami<br />
kumbumia. yvelaze saxelganTqmuli es<br />
aris - monaster pelkor Codes (igive<br />
palCos monasteri) teritoriaze, giangZeSi.<br />
es oTxiarusiani kumbumi aSenda<br />
1440 wels. Sig aris asrva oTaxi,<br />
xolo TiToeulSi moTavsebulia budisturi<br />
statuetebi da aTi aTasze meti<br />
kedlis xati. swored am gamaognebel<br />
darbazebSi daabijebdnen britaneTis<br />
armiis jariskacebi oTx ivliss, mTeli<br />
qalaqis dabobmvis da SturmiT<br />
aRebis Semdeg, roca kidev erTxel<br />
daamarcxes xuTi aTasi tibeteli.<br />
ianghasbendis eqspedicia am qalaq-<br />
Si darCa erTxans. mxardaWeras elodnen<br />
da damxmare Zalebis mosvlam maTi<br />
ricxvi gazarda 4600 kacamde. amasTan<br />
maiori cdilobda dalai-lamasTan<br />
daewyo molaparakebebi. mere ganaaxles<br />
Seteva da brZoliT wavidnen CrdiloeTisken.<br />
Tvramet ivliss samxedro eqspediciam<br />
mdinare brahmaputra gadalaxa.<br />
1904 wlis 2 agvistos ianghasbendi<br />
lhasaSi Sevida.<br />
mecamete dalai-lama mongoleTSi<br />
gaiqca, amitom ianghasbendma molaparakeba<br />
diwyo dalai lamas Semdeg mTavar<br />
lamasTan, ti-impoCesTan, romelsac<br />
RvTismetyvelebis kaTedra hqonda<br />
lhasas taZarSi da dalai-lamam<br />
Tavisi beWedi gaqcevamde mas dautova,<br />
amitomac swored ti-rampoCe iTvleboda<br />
tibetis mxridan meTaurad.<br />
am eqspediciidan ramdenime wlis<br />
mere mixvdeba am intervenciis gamo<br />
sinanulSi Cavardnili ianghasbendi,<br />
rom tibeturi budizmisaTvis (lamaizmi)<br />
unikaluria mecamete saukune-<br />
Si dawyebuli tradicia - swavlebis<br />
gadacema - rogorc sulieris, aseve<br />
xelisuflebisa - xelaxla dabadebebis<br />
(tulku) gziT. es mkveTrad ganasxvavebs<br />
tibetur civilizacias sxvebisagan,<br />
sadac moqmedebs liderebis mosvlis<br />
iseTi meTodebi, rogoricaa memkvidreobiToba<br />
da arCeviToba. "tulkus"<br />
ideam Tavis ganviTarebaSi migviyvana<br />
sasuliero da saxelisuflo Zalauflebis<br />
erT pirovnebaSi - dalailamaSi<br />
gaerTianebamde. dalai-lamas<br />
sikvdilis Semdeg berebi ramdenime weliwadi<br />
eZeben dalai-lamas Semdgom<br />
inkarnacias (tibeturad Sprul Shu)<br />
patara bavSvs, romelsac unda hqondes<br />
garkveuli niSnebi da gaiaros testebi.<br />
es Zebna ramdenime weliwads gr-<br />
Zeldeba. mere Cvili mihyavT lhasaSi,<br />
sadac gaivlis swavlebas gamocdili<br />
lamebis xelmZRvanelobiT. ZiriTad<br />
rols dalai-lamas aRiarebaSi asrulebs<br />
panCen-lama...<br />
CineTis rezidentis (ambanis) mxardaWeriT<br />
ianghasbendma SeZlo gaetexa<br />
tibetis xelisufleba samSvidobo xelSekrulebis<br />
xelmosawerad.<br />
lhasas xelSekrulebis arsi Semdegi<br />
iyo: tibetelebi aRiarebdnen 1890<br />
wlis inglisur-Cinur SeTanxmebas sikim-tibetis<br />
sazRvarTan dakavSirebiT;<br />
aseve, valdebulebas iRebdnen SeesrulebinaT<br />
1893 wlis inglisur-Cinuri<br />
xelSekruleba, romelic uzrunvelyofda<br />
indoeT-tibetis vaWrobas da ixdidnen<br />
kontribucias, Svid-naxevar<br />
milion rupias samocdaTxuTmeti wlis<br />
ganmavlobaSi. am gadasaxadis uzrunvelsayofad<br />
ingliselebi droebiT<br />
ikavebdnen Cumbis velobs...<br />
roca ianghasbendis eqspedicia<br />
lhasadan midioda, Tavisi ganuyreli,<br />
mosulelo RimiliT ti-rimpoCe Tavis<br />
tibetur mastifTan, "botinTan" erTad<br />
mivida ingliselebis banakSi da jer<br />
general makdonaldss aCuqa budas gamosaxuleba,<br />
Tanac madloba gadauxada,<br />
raki yurad iRes misi Txovna da,<br />
taZrebi da monastrebi ar gaunadgurebiaT.<br />
gakvirvebuli iyo maiori ianghasbendi<br />
- rogor sakvirvelad hgavda tirimCope<br />
Tavis ZaRls; rogorc Cinelebs<br />
uTqvamT: "Wkviani - briyvis saxiT,<br />
mamaci - laCris gamometyvelebiT"...<br />
ti-rimpoCec im Tavis "<strong>mani</strong>s borbals"<br />
atrialebda da isev iseTi Rimili<br />
dasTamaSebda saxeze, roca ianghasbends<br />
aCuqa patara qandakeba - "buda<br />
almasis taxtze" da ase mimarTa:<br />
"budistebi rom budas gamosaxulebas<br />
uyureben, maSin kamaTze da brZolaze<br />
ki aRar, mxolod mSvidobaze fiqroben.<br />
imedi maqvs, Tqven rom am budas<br />
SexedavT, keTilganwyobiT ifiqrebT<br />
tibetze".<br />
ianghasbendma madloba rom gadauxada,<br />
ti-ripoCem ganagrZo:<br />
"es ki Cveneburi ZaRlia, "botini"...<br />
Zvelad tibetSi iseTebi fasobdnen,<br />
romlebsac Tvalebis zemoT Ria feris<br />
laqebi hqondaT amasaviT da, rogorc<br />
xedavT, oTxTvalian ZaRls miagavs.<br />
iTvleba, rom es ZaRli xedavs borot<br />
sulebs da afrTxobs kidevac maT. ase<br />
rom, amisi imedi iqonieT, - "botinma"<br />
ZilSic ki icis, ra xdeba mis irgvliv"...<br />
***<br />
biografi patrik frenCi warmogvidgens<br />
ianghasbends im pirovnebad,<br />
romelic: "aRizarda, rogorc evangelisti<br />
qristiani, Tavis gzas tolstour<br />
ubraloebaSi xedavda; tibetis mTebSi<br />
zeSTagoneba gamoscada, erToboda<br />
telepaTiiT qaSmirSi, SesTavazes<br />
rasobriv Teoriaze dafuZnebuli "axali<br />
rwmena", romelic Semdgom gadaizarda,<br />
rogorc bertran raseli<br />
uwodebda, "aTeizmis religiaSi".<br />
sabolood igi gaxda, rogorc frenCi<br />
ityoda, "naadrevad bednieri", romelsac<br />
udidesi rwmena gaaCnda kosmosuri<br />
gamosxivebis Zalis mimarT da amtkicebda,<br />
rom planeta altairze arseboben<br />
naxevradgamWvirvale arsebebi.<br />
1904 wels, tibetidan dabrunebis<br />
Semdeg, ianghasbendma miiRo mistiuri<br />
gamocdileba, romelmac masSi "mTeli<br />
msoflios mimarT siyvaruli" warmoSva<br />
da Caunerga rwmena, rom "adamiani -<br />
guliT RvTismetyvelia". am rwmenam<br />
iZulebuli gaxada enana tibetSi SeWra<br />
da 1936 wels daaarsa "rwmenaTa msof-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
lio kongresi" (religiaTa msoflio<br />
partlamentis imitacia).<br />
ianghasbendma uamravi wigni gamosca,<br />
romelTac Tematikis mixedviT<br />
"axal eras" uwodeben, maT Sorisaa:<br />
"anarekli: nija svabavas cxovrebis analizi"<br />
(1920); "deda msoflio" (mogzauroba<br />
qristesaTvis, romelic aris)<br />
(1924); "cxovreba varskvlavebSi" (1927)<br />
- aq mocemulia im azris eqspozicia,<br />
rom zogierTi varskvlavis planetaze<br />
cxovroben cocxali arsebebi, romelic<br />
Cvenze maRlebi arian; moTxrobilia<br />
erT-erT msoflio liderze, samaradiso<br />
sulis xorcis Semsxmelze,<br />
romelic yovelives acocxlebs. am<br />
wigniT aRfrTovanebuli iyo lordi<br />
baden-paueli, "boiskautebis" damarsebeli.<br />
ZiriTadi cnebebi moicavs<br />
gaias hipoTezebsa da panTeizms. aq aris<br />
qristes msgavsi "msoflios winamZRoli",<br />
romelic planeta "altairze"<br />
cxovrobs da telepaTiis meSveobiT<br />
spiritualur xelmZRvanelobas eweva...<br />
***<br />
ai, ase daamarcxes tibetelebma ser<br />
frensis edvard ianghasbendi...<br />
Tavad ityodnen, rom sul im ti-ripoCes<br />
mier naCuqari ZaRlis, "botonis"<br />
bralia yvelaferi - iman daufrTxo<br />
Cvens dampyrobel inglisel vice-polkovniks<br />
boroti sulebio...<br />
yvelaze saintereso ki is gaxlavT,<br />
rom im oficrebisa da jariskacebis<br />
STamomavlebs Soris, vinc tibets ipyrobda<br />
da am qveynis dedaqalaqSi mdebare<br />
dalai-lamas sasaxlis, potalas<br />
gamaognebel darbazebSi dampyrobis<br />
CeqmebiT daabotebda, axla bevria tibetze<br />
ise Seyvarebuli, rom "almasis<br />
gzas" (gza nepalidan tibetis dedaqalaq<br />
lhasamde) momlocvel-piligrimad<br />
miuyveba "<strong>mani</strong>s borblis" trialtrialiT<br />
da eqvsmarcvliani locvis<br />
sityvebis simReriT: "om <strong>mani</strong> <strong>pedme</strong><br />
hum", "om <strong>mani</strong> <strong>pedme</strong> hum", "om <strong>mani</strong> <strong>pedme</strong><br />
hum"...<br />
***<br />
2008 wlis agvistoSi ruseTis kbilebamde<br />
SeiaraRebuli saarmio korpusebi<br />
idga mcirericxovani qarTuli<br />
jarisa Tu mSvidobiani mcxovreblebis<br />
pirdapir da isic daundoblad xocavda<br />
braliansa Tu ubralos...<br />
netavi, rusul generalitetSi aTeuli<br />
wlebis mere mainc Tu gamoCndeba<br />
am omis monawile romelime oficeri,<br />
romelic iseve inanebs qarTvelebis<br />
sasaklaos, rogorc ser frensis edvard<br />
ianghasbendi nanobda tibetelebisas?..<br />
armiis generalma, igor nikolaeviC<br />
rodionovma rom 1989 wlis 9 aprils<br />
momwamvleli gazebiTa da alesili<br />
bar-niCbebiT Tbilis-<br />
Si moawyo qarTvelebis<br />
sasaklao da<br />
lamis meoTxedi<br />
saukunea araferi<br />
etyoba sinanulisa, -<br />
maincdamainc es xom<br />
ar unda daisaxon magaliTad?..<br />
danarTi:<br />
"tibetis dakarguli<br />
samefo" (Tibets<br />
Hidden Kingdom) - "nacionalurigeografiuli<br />
sazogadoebis"<br />
seriis dokumenturi<br />
filmi. nebismieri asakis<br />
adamians SeuZlia<br />
naxos.<br />
filmi gvimbobs evropelebis Se-<br />
Wraze tibetSi.<br />
uZvelesi droidan es qveyana daxuruli<br />
iyo ucxoelebisTvis da yvelas<br />
izidavda Tavisi gamocanebiT. dasavleTis<br />
elCebi gamoCndnen aq, raTa gamoekvliaT<br />
tibeti da misi dedaqalaqi<br />
- lhasa. gzaSi mraval faTeraks gadaurCnen,<br />
ebrZodnen bunebas da adgilobriv<br />
mcxovrebTa mkacr adaTebs.<br />
1865 wels britanelebma daavales<br />
indus nain singhs, rom Seedgina akrZaluli<br />
samefos mTiani adgilebis ruka.<br />
budisti piligrimis safarqveS nain<br />
proza 3<br />
singhma gamoikvlia tibetis samxreTdasavleTi<br />
nawili da Seadgina sakmaod<br />
zusti ruka, risTvisac miiRo didi<br />
britaneTis samefo geografiuli sazogadoebis<br />
oqros medali.<br />
ormoci wlis Semdeg swored am rukiT<br />
xelmZRvanelobda britaneli kolonizatori<br />
frensis ianghasbendi.<br />
1903 wels indoeTis vice-mefem, lordma<br />
kerzonma ianghasbends samxedro eskorti<br />
gaayola da aRWurva rwmunebebiT,<br />
raTa ewamoebina molaparakebebi<br />
tibetis mmarTvelebTan savaWro da<br />
sasazRvro sakiTxebze. roca ianghasbendis<br />
cdebma nayofi ar gamoiRo, ingliselebma<br />
general-maior devid makdonaldsis<br />
meTaurobiT Seuties qveyanas.<br />
amis miuxedavad, molaparakebebis<br />
meore cdac CaifuSa. ingliselebma<br />
gaagzavnes meore samxedro eqspedicia<br />
ianghasbendis meTaurobiT. frensis<br />
ianghasbendma SturmiT aiRo tibetis<br />
dedaqalaqi lhasa, aiZula tibetelebi<br />
dalai-lamas aryofnaSi daedoT<br />
savaWro xelSekruleba da bolo<br />
mouRo tibetis izolacias.<br />
am operaciisTvis ianghasbends mianiWes<br />
randis wodeba.<br />
ianghasbendze didi STabeWdileba<br />
moaxdina tibetelebis winaaRmdegobis<br />
gauwevlobam da mTeli darCenili cxovreba<br />
sasuliero organizaciebs miuZRvna.<br />
filmis reJisori - grehem tounsli<br />
(Graham Townsley)<br />
scenaris avtori - elinor granti<br />
(leanor Grant)<br />
dro - 52, 29 wuTi<br />
2000 weli<br />
internetSi am filmis naxva SeiZleba<br />
Semdeg misamarTze - http://www.guba.com/<br />
watch/3000121035/Tibets-Hidden-Kingdom-National-Geographic<br />
vikipediidan:<br />
tibeti — istoriuli saxelmwifo<br />
tibetis platoze, axla CineTis SemadgenlobaSi<br />
avtonomiuri regioni. tibetis<br />
saSualo simaRlea 4900 metri<br />
zRvis donidan da igi dedamiwaze umaRlesi<br />
regionia. misi epiTetia "samyaros<br />
saxuravi".<br />
tibetis saxelmwifo warmoiSva meSvide<br />
saukuneSi. me-13-14 ss-Si monRol-<br />
Ta batonobis qveS iyvnen. meCvidmete<br />
saukuneSi budisturi (lamaisturi) seqtis<br />
meTauri gelugpa dalai-lama qveynis<br />
sasuliero da saero xelmZRvaneli<br />
gaxda. me-18 saukunis dasawyisidan<br />
tibeti CineTisa da monRoleTis yuradRebis<br />
obieqti gaxda. am paeqrobaSi<br />
imarjves Cinelebma da lhasaSi mcire<br />
garnizoni Caayenes, amasTan dalailamas<br />
SeunarCunes suverenoba Siga<br />
saqmeebSi. 1904 tibetSi Seyvanil iqna<br />
ingliselTa jarebi ruseTis zegavle-<br />
nisagan dacvis sababiT. 1910 wels Cine-<br />
Ti emzadeboda tibetSi SesaWrelad,<br />
magram revoluciam CaSala maTi gegmebi.<br />
CineTSi komunisturi reJimis damyarebis<br />
Semdeg, 1950 wels tibeti okupirebul<br />
iqna. winaaRmdegobis moZraobas<br />
saTaveSi Caudga dalai-lama XIV,<br />
daiwyo partizanuli brZola, romelic<br />
1959 wels CaaxSves. dalai-lamam indoeTs<br />
Seafara Tavi. 1965 wels Seiqmna<br />
avtonomiuri raioni. gaerom araerTi<br />
rezolucia miiRo tibetSi adamianTa<br />
uflebebis darRvevis faqtebis Sesaxeb.
4 poezia<br />
saniSne<br />
roca korpusebi fanjrebs moxuWaven<br />
da mTvareebi ayvavdebian gubeebSi<br />
da mdinareebi talRebs daikapiweben<br />
da Cveni gulebi, rogorc ZaRlebi,<br />
jaWvebs aiwyveten<br />
da yvela Seyvarebulis gulebad danawildebian,<br />
maSin minda iyo aq.<br />
roca sinaTleebi Caqrebian<br />
da sibneleebi aenTebian<br />
da sizmrebi gamaldebian da gamaRldebian da<br />
ganaRddebian<br />
da xeebi Citebs moisxamen<br />
da kalaTebs mwife beRurebiT gavavsebT<br />
da vityviT: “gvSia”,<br />
maSin minda iyo aq.<br />
roca qaris uricxvi moZraoba<br />
SeiZens uricxv mniSvnelobas<br />
da Cemi sixaruli<br />
daemTxveva qarebs da qarebs...<br />
da qarTagan erT-erTs, rogorc dasaklav cxvars,<br />
qamarze gamovibam,<br />
maSin minda iyo aq.<br />
roca qvebis acdenas viswavli<br />
da Cemken nasroli “lodebisgan taZars avageb”,<br />
sadac Semovlen RmerTebi da<br />
Cumad mTxoven beds da imedebs,<br />
romlebic CemTvis erTxelac ar gamoimetes,<br />
da viqnebi SesaZlebeli, rogorc droSa<br />
mTvaris zedapirze darWobili<br />
da mosalodneli,<br />
rogorc cvalebadi moRrubluloba<br />
da cvalebadi,<br />
rogorc mosalodneli siyvaruli,<br />
maSin minda iyo aq.<br />
***<br />
araferi Seicvleba. yvelaferi, rac iyo, kidev<br />
iqneba.<br />
gadamfreni sizmrebi Zilebze Semogvisxdebian<br />
da gvimRereben warsuls da trotuarebs,<br />
qarebi antenebze gadaivarcxnian Tmebs,<br />
mkvlelebi itireben moklulTa gvamebze<br />
da araferi Seicvleba.<br />
Cven kidev mraval oms da cremls da siZulvils da<br />
TviTmkvlelobas gavugebT gemos<br />
da vicekvebT sakuTari sxeulis CrdilqveS<br />
da vicekvebT Caqolili poetebis CrdilqveS<br />
da vicekvebT da vicekvebT da vicekvebT da<br />
vicekvebT<br />
da araferi Seicvleba,<br />
yvelaferi rac iyo, kidev iqneba.<br />
isev gaTendeba da SegSurdeba,<br />
rom Senma megobarma colad xelovnebis nimuSi<br />
moiyvana,<br />
Sen ki uazrod atareb dros da<br />
kargav megobrebs, kargav mamas da kargav dedas<br />
da kargav rwmenas da, cxadia, kargav uflebas,<br />
iyo mkvdari<br />
da ar gesmodes mamis sayvedurebi<br />
ardawyebul samsaxurze, armoyvanil colze,<br />
araRebul nobelze...<br />
aki giTxari, araferi Seicvleba...<br />
***<br />
xeebze maRla, caze maRla da qarze maRla<br />
yvelaze maRla mimomfrinav Citebze maRla<br />
SeuZlebel da SesaZlebel sibrZneze maRla,<br />
sadac Citebi frTebs ver awvdenen<br />
da arcerTi bgera ukan ar brundeba,<br />
sadac yoveli ZuZusTavi<br />
momarTulia Cveni tuCisken<br />
da yoveli kravi Cveni mglisaken.<br />
sadac siyvaruli iseTive saxifaToa, rogorc<br />
kontrabanda<br />
da Rimili pirdapiri, rogorc vardna.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
paata Samugia<br />
sikvdilis metafizika<br />
sabolood davrwmundi, rom sikvdili ar arsebobs<br />
da is borotma lingvistebma gamoigones.<br />
sinamdvileSi, adamiani Rrma Zils roca miecema,<br />
mas kosmonavtebi iparaven<br />
da mihyavT maRla, Zalian maRla,<br />
sadac haeri imdenad feradia,<br />
rom Tvalebi giWreldeba,<br />
sadac sxedan adremotacebuli adamianebi<br />
da msjeloben kirkegoris metapoetur<br />
Teoriebze...<br />
kosmonavtebi ki isev miqrian<br />
Semdegi CaZinebuli adamianebis mosaparavad.<br />
simbolisturi balada<br />
me aq var, magram meZebe sxvagan,<br />
me mjera, rom sxvagan viqnebi,<br />
ufro sxvagan, ufro Sors da ufro sufTa,<br />
vidre axla var.<br />
diliT Tu RamiT,<br />
Tu ufro RamiT,<br />
meZebe sxvagan.<br />
gadaSale wigni da<br />
meZebe Signidan.<br />
da ufro Signidan.<br />
gaaRviZe yvela mkvdari,<br />
postmodernistul sizmrebs rom xedavs,<br />
gaaRviZe mama, postmodernistul sizmrebs rom<br />
xedavs,<br />
da gagvaRviZe Cven, postmodernistul sizmrebs<br />
rom vxedavT.<br />
nu meZeb, roca qvecnobieri<br />
sakuTar Tavs acnobierebs<br />
da Cveni sunTqvebi galoben<br />
argardacvlil gmirebze ardaweril miTebs,<br />
sadac sxeuli dagveRala da kalTaSi gvidevs<br />
da ase vasvenebT.<br />
sadac vcocxldebiT<br />
da Tbil sizmrebs Semogvikecavs<br />
deda da deda dagveZebs sadRac,<br />
oRond ara aq.<br />
nu meZeb iq, sadac iqceva iqsadac<br />
suyvela igreki.<br />
meZebe sxvagan!<br />
nu meZeb iq, sadac sxvaa da zRvaa da<br />
nu meZeb iq, sadac meTevzes talRidan<br />
amoaqvs mkvdari Tevzi<br />
da<br />
martoobis aTasi weli<br />
da kidev ufro aTasi weli<br />
da kidev ufro aTasi weli<br />
da markesis WaRara Tavi<br />
da daberebul adamis nekni<br />
da hamburgeris namcecebi.<br />
nu meZeb iq, sadac zRvis talRebs gamoaqvT<br />
mkvdari meTevze da<br />
Seyvarebul qristes cremlebi,<br />
sadac Ramea da meZavi xdeba wmindani,<br />
an wmindani xdeba piriqiT,<br />
sadac Camodis ufali da<br />
sakuTar Tavs mSvidad gvirigebs.<br />
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
meTerTmete mcneba<br />
mokali, vinc ginda, Caqole pirwmindad,<br />
magram ara RmerT kla.<br />
mokali xuro da mamidis kuro da<br />
mokali poeturad, mokali esTeturad,<br />
magram ara RmerT kla.<br />
aafeTqe pentagoni, mokali buSi,<br />
mokali dRes da mokali guSin,<br />
magram ara RmerT kla.<br />
mokali sivrce, mokali instalacia,<br />
mokali politika, mokali izolacia,<br />
mokali abstraqcia, mokali konvencia,<br />
mokali recefcia, mokali kondicia.<br />
mokali siyvaruli, SenSi ro molekila,<br />
mokali atomi da mokali molekula,<br />
mokali momavali,<br />
magram ara RmerT kla.<br />
yvelaferi, rac Senia, amavdroulad Senicaa da<br />
ara RmerT kla.<br />
es ca Senia da Seni caa da Senicaa da<br />
ara RmerT kla.<br />
mokali ambicia, SenSi rom molekila,<br />
mokali atomi da mokali molekula,<br />
mokali trotuarze, mokali sanagveze,<br />
mokali kafeebSi leqsebi danakvesi,<br />
mokali momavali, icxovre or droSi da<br />
mokali quCaSi da mokali metroSi da<br />
mokali lideri da mefe da medroSe da<br />
ara RmerT kla!<br />
amin!<br />
Citebi<br />
Cemi sxeuli qaria,<br />
romelsac xelSi Citebi uWiravs<br />
da afrialebs droSasaviT<br />
da es qari gamudmebiT SublTan mogidis,<br />
rom gamowvrTnas Seni sizmrebi,<br />
rogorc erTguli jariskacebi,<br />
rom SeeZloT nebismier ritmis moyola<br />
da arc cxovrebas CamourCnen,<br />
romelic, gavrcelebuli TvalsazrisiT,<br />
Cqaria da moxelTebas saWiroebs.<br />
Cemi sxeuli qaria<br />
da miTumetes qaria, Tuki<br />
viwevi maRla, warmosaxviT TiTiswverebze<br />
da am dros yvela Semxvedri Citi<br />
gansazRvravs Cemi sizmrebis ferebs<br />
da Cemi sunTqvis traeqtorias.<br />
da sanam vikvlev mimarTulebebs,<br />
mkvdari Citebis wvima wamova<br />
da, CitebSi amolumpuli,<br />
xis ZirSi zantad wamovwvebi<br />
da koRoebi damikbenen<br />
saguldagulod nagroveb sizmrebs,<br />
maiZuleben, gamoviRviZo,<br />
maiZuleben, viyo araaq da araqari,<br />
roca viRviZeb,<br />
yvelaferi isev isea,<br />
Cemi sxeuli grili qaria,<br />
svel tansacmels vkideb sawolTan,<br />
moxerxebulad vjdebi buxarTan...<br />
iatakze Citebi moJonaven.<br />
menssi<br />
nebismieri Rimili usasrulo TviTgadarCenaa,<br />
roca araferi dagrCenia, garda imisa, rom<br />
gadarCe da<br />
nebismieri TviTgadarCena<br />
usasrulo moZraobaa sakuTari Tavis garSemo,<br />
roca xvdebi, rom erT dRes yvelaferi<br />
daimsxvreva:<br />
ca, gaurecxavi WurWeli,<br />
da farda<br />
da geometriuli figurebi<br />
da mizidulobis Teoria...<br />
nebismieri sizmari usasrulo TviTgadarCenaa,<br />
roca xvdebi, rom yvelaferi SeiZleba moxdes:<br />
Sen mokvde an ar mokvde,<br />
an RmerTs Rrubelze moucurdes fexi da<br />
Sen win Camovardnilma uxerxuli RimiliT<br />
gkiTxos:<br />
_xvdebi?! xvdebi?! xvdebi?!<br />
da Sen upasuxo:<br />
_vxvdebi... vxvdebi... vxvdebi..
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
SiSini<br />
(sareklamo parodia)<br />
minda saxli<br />
minda Cai<br />
minda yava<br />
minda fuli<br />
minda seqsi<br />
minda seqsi kleopatras abazanaSi<br />
minda sareklamo pauza<br />
minda froidis fsiqoanalizis meore tomi<br />
da froidis fsiqoanalizis mesame tomi<br />
da froidis fsiqoanalizis meoTxe tomi<br />
minda evolucia<br />
minda fsiqikuri mutacia<br />
minda me uot uitmeni viyo<br />
da Tqven iyoT teroristebi<br />
minda dada<br />
minda deda<br />
minda evrokavSiri da evroremonti<br />
minda SiSini<br />
Savi SaSvi<br />
Sio Sorapani<br />
Soria gurjistanamde<br />
Savsa kacsa Savqudosansa<br />
minda asfalti<br />
minda linda<br />
minda panda<br />
minda inkluziuri angelozebi<br />
da eqskluziuri gadacemebi `bi-bi-si-“ze<br />
minda pirad angariSze 100 milioni mejdes<br />
da kalTaSi `mis amerika” mejdes<br />
minda yava<br />
minda yava<br />
minda yava da ukacrieli kunZulebi<br />
minda asimetriuli RmerTebi<br />
da simetriuli megobrebi<br />
minda ekonomikuri kolafsis formula<br />
da adamianuri bednierebis formula<br />
minda iaffasiani arayi<br />
da iaxta dardanelis sruteSi<br />
da iaxta wynar okeaneSi<br />
minda gonkurebis premia<br />
mere bukeris premia<br />
mere nobelis premia<br />
rom viyido saxli<br />
rom viyido Tojinebi Cemi colisTvis<br />
rom viyido mSvidi sikvdili<br />
rom viyido samoTxeSi patara farTi<br />
sadac kargad gamoviZineb.<br />
irma beriZe<br />
* * *<br />
moulodneli sixaruliviT<br />
movida marti da mzis arSia,<br />
nazamTrevs ise mogesalbuna,<br />
rom marti lamaz aprils arCie. . .<br />
gaiaprilebs albaT maisic,<br />
ivniss SeakrTobs vardebis Cero,<br />
mere ivlisi Cadgeba mkaSi,<br />
mzeSi galRveba Sua agvisto.<br />
seqtembris qari noembris qarebs<br />
sasiyvarulos miswers baraTebs<br />
da RvinobisTve eWvisgan mTvrali<br />
im Rames saxlSi aRar gaaTevs. . .<br />
mere beRurebs, uflis erTgulebs<br />
Sobis lodinSi daelandebaT -<br />
rogor axloa Semodgomamde<br />
da Tebervali rogor Tavdeba. . .<br />
* * *<br />
yvelaze mTavars, yvelaze uRrmess,<br />
Turme Cems gulSi hqvia – xaSuri,<br />
iq pirvelyofis naz sisaTuTes<br />
ealerseba yofa bavSvuri. . .<br />
rogorc taZarTan mival im saxlTan,<br />
fexze vemTxvevi ezos dardians,<br />
iq Cemi papa dadis Svilmkvdari<br />
da baboCemi sanTlad anTia. . .<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
momxdarTa locva<br />
(nagleji poemidan)<br />
`uecrad moxda Semodgoma”<br />
z. ratiani<br />
erTxelac movxdeT,<br />
ai, ase, erTbaSad movxdeT<br />
da movaxdinoT yvela Cvengani<br />
ise, rogorc iesom moaxdina TiToeuli wami<br />
da ar gamoacalkeva isini<br />
drois manqanidan.<br />
ubralod, movxdeT<br />
rogorc yovel<strong>dRiuri</strong> ritualebi,<br />
rogorc dilis meniu<br />
da Ramis meniu,<br />
an samadaSvilis Tavis qalaze<br />
mimxmari xvlikis Tavis qala<br />
da Seni Tavis qalaze<br />
miyrdnobili Cemi Tavis qala<br />
da muzeumSi dayudebuli<br />
pirveli evropelis Tavis qala.<br />
ubralod movxdeT,<br />
rogorc Cai da Caidani,<br />
rogorc burTi da moedani,<br />
rogorc boni da klaidi,<br />
rogorc boni da berlini,<br />
rogorc leonardo da keit mosi,<br />
rogorc leonardo da vinCi.<br />
ubralod movxdeT,<br />
rogorc xdeba cremli _ ganSorebisas,<br />
rogorc xdeba cremli _ sinanulisas,<br />
rogorc xdeba cremli _ siyvarulisas,<br />
rogorc siyvaruli _ siyvarulisas.<br />
de, sxvebi moxvdnen samoTxeSi,<br />
da askezas mindobilebma<br />
zilon sivrciTi warmosaxvebi,<br />
sxvebma agrovon balaxis foTlebi<br />
da SeuerTdnen eTerul simSvides,<br />
Cven ki visxdeT yviTel skverSi da<br />
xangamoSvebiT movxdeT xolme.<br />
isedac moxda mosaxdeni:<br />
yvela sityva daubrunda mniSvnelobas,<br />
yvela sunTqva daubrunda nestoebs,<br />
yvela gmiri daubrunda istorias,<br />
yvela cremli daubrunda gugebs,<br />
yvela jvari daubrunda qristes<br />
da yvela qriste daubrunda jvars.<br />
ai, Senc moxdi da axla ukve<br />
Sen miwyob RamiT sasTumalze legalur sizmrebs,<br />
Sen mCuqni Rames varskvlavians<br />
da foTlebakapiwebul Semodgomas,<br />
iq gadmodian karadebidan<br />
da kedlebidan Zveli SiSebi,<br />
rom Cems dazafrul yofierebas<br />
mimoafinon Rimili Svebis . . .<br />
yovel maisSi gulaTrTolebiT<br />
vkiTxulob ambavs Cemi balisas,<br />
xom ar gatexa didma zamTarma,<br />
xom iyvavilebs kidev gaissac,<br />
iq dRemde cremlebs miSrobs, mifarebs,<br />
usurnelesi kalTa mamidis,<br />
bavSvobas ratom hqvia warsuli,<br />
Tuki bavSvoba arsad ar midis?<br />
is miwa gulSi mamas minaxavs,<br />
oblobac albaT sadme mTavrdeba. . .<br />
da gza WiSkridan sasaflaomde,<br />
ufro da ufro pataravdeba.!!!<br />
nuSi<br />
daTba, ca daiwia, tyes miekra loyiT,<br />
moTovs! – muxam siCume xmiT gabzara boxiT,<br />
kabis Rilis amara darCenili nuSi<br />
isev aprils mistiris - naRdi baiyuSi,<br />
ra icis, rom fifqebiT cam gaivso upe,<br />
xval TeTr mantos moasxams dekemberi ukve.<br />
poezia<br />
Sen mCuqni nebas, rom gavuRo maT, vinc karebze,<br />
didi xania, uimedod akakuneben.<br />
Sen miCen imeds, rom urcxvad ar gaiweleba<br />
quTuToebze gakiduli molodinebi.<br />
Sen maZlev niSans, rom usaTuod<br />
movxdebiT, Tuki SeiZleba, rom<br />
iTqvas da albaT SeiZleba, rom<br />
iTqvas da Tanac, ise ubralod,<br />
rogorc - `ufali”,<br />
romelic moxda.<br />
lingvistikis wre<br />
gamudmebiT asea:<br />
vxdebi is sityva, romelic me momemarTeba<br />
da yvela sityva, romelic me momemarTeba,<br />
da maxsenebs sivrcis simyares,<br />
cdilobs, momces Tavisi saxe,<br />
Tavisi garsi da survilTa myife logika,<br />
ai, vTqvaT, “rame”,<br />
an iseTi martivi rame:<br />
rogoricaa “prezidenti”<br />
an “jeims bondi”.<br />
warmoTqmas verc ki davasruleb, vxdebi me TviTon<br />
da brifingebis paralelurad<br />
vigerieb sabWoTa agentebs.<br />
da me _ poeti,<br />
me _ meZavi,<br />
me _ patriarqi,<br />
me _ teroristi,<br />
liberali,<br />
avtomrboleli,<br />
me _ cirkis muSa,<br />
geniosi da RvTismSobeli,<br />
vzivar da vufrTxi mniSvnelobebs, romlebic ukve<br />
meqcnen sxeulis damatebiT organoebad<br />
da Zilis win ukve imdeni var,<br />
yvelafers azri ekargeba,<br />
Tvlas _ miTumetes,<br />
da mofrinaven Tbili qveynidan<br />
gauqmebuli sityvebi da frTebs aceceben<br />
da yvela Cemgans Sewuxebul saxiT nomraven,<br />
aRmricxaven, msinjaven da markas makraven<br />
da maqceven saimijo produqtad da<br />
brendad da feisad<br />
da porno-starad<br />
da spilbergad da farajanovad<br />
da lud “hainekenad”<br />
da modis ukanasknel wivil-kivilad<br />
da “vindous vistad” da galaktionad<br />
da vzivar qarSi<br />
da vkerav sizmrebs gadamfreni sityvebisgan.<br />
* * *<br />
sad qrebiT, xaxmatis Rameeboo???<br />
bisos varskvlavebo, saocaro,<br />
gverdi xom moridebiT agiare,<br />
rad gawyri, gudanis salocao?<br />
sad gkarge, xevsur biWis siyvarulo,<br />
gulo, rad gamixdi mgloviare,<br />
unda mapatio, aseTi var,<br />
ver mogefere, ver mogiare. . ..<br />
mzeo, obolisTvis amosulo,<br />
veRar daamwife puris yana,<br />
veRar daapure sefiskveriT<br />
Cemi sibere da bavSvobana . . .<br />
morCa! imedebic daiRalnen,<br />
aprils saaqaos aRar veli,<br />
radgan tyuilia, rac arsebobs,<br />
radgan ar arsebobs araferi!!!<br />
5
6 proza<br />
dasawyisi # 9-19 aka morCilaZe<br />
biWiko manTaSovis da<br />
ori fumfalis ambavi<br />
xoda, maSin moyva gvritisa am biWiko<br />
manTaSovis ambebs. kai xnis mkvdari<br />
iyo ukve es biWiko. Zaan Zvel ambebs moyva<br />
da kai magari mosasmenic iyo eg Zveli<br />
cxovreba da rogor iyo da ranairaT<br />
cxovrobden, adrindeli gagonilebic<br />
mqonda aqa-iqas, mara rato<br />
yveboda ver gavige. TiTon ukve sul<br />
sxvanairebi iyvnen, rac me eg saqmeebi<br />
vicodi da is Zvelebi kide samagali-<br />
ToT moyavdaT.<br />
dabrecilma icis xolme Tqma, ro telagreikiani<br />
qurdebio. pirvelaT ro<br />
gavigone imisgan mag naTqvami, egreve<br />
mivxvdi, ro Zvel qurdebze ambobda.<br />
bevri ki ver igebs, axlandelebi biWebi.<br />
erTs vexmarebodi, saTamaSos xsniden da<br />
axloblis xalxi iyo da mTxova miexmareo.<br />
eg axlobeli rogoria ici, vafSe ar<br />
mazavs, prosto kazinos igrokia, Zveli<br />
igroki, yvela ro icnobs da erTxel<br />
damireka, naxva minda Senio da kazinosTan<br />
Sevxvdi da meuneba ucbaT, maSin<br />
intertotooba iyo da zafxulia iasnia<br />
da intertotos TamaSs meuneba, albaneTis<br />
raRaca gundi da raRaca,<br />
aRarc maxsovs da uyure ras meuneba, ra<br />
sityvebs _ Jenevidan damirekeso, ro<br />
oTxi goli naRdaT gava mag TamaSSio<br />
da me magis azrze ara varo, prosto<br />
Jenevidan damirekeso da magis gamazva<br />
rogor undao, zaadno, Senc gaZlev mag<br />
mazso. ai, egeTi axlobeli. ai, azze ro<br />
iyo. exla Jenevidan damirekes rogori<br />
pontia ici, eg meJdunarodni igrokia<br />
da viRacam gamazuli TamaSis ambavSi<br />
pativi sca. viwro wreSi. ar gamigia<br />
merec, ro mag TamaSi didad dagruzuli<br />
yofiliyo. me maSin samgan aTasaasi<br />
Sevagde qviTarze da movige. iman xuTxuTi<br />
Seagdo organ, ar vici es mazebio.<br />
metze mainc ar miiRebden. mokled, mag<br />
axlobelma mTxova, patara biWebi arian,<br />
saTamaSos gaxsna undaT da egeba<br />
miexmaroo da mivexmare. kai biWebi<br />
iyvnen samive da sworaTac akeTebden<br />
yvelafers, prosto erTxel raRacaze<br />
laparaki Camovarda da egre vaxsene<br />
dabrecilis naTqvami telagreikiani<br />
qurdebio da imaT kide ver gaiges,<br />
riani qurdebio. vafSe telagreikac ar<br />
icoden ra iyo. patarebi arian da im<br />
pontSi. exla moyevi, Tan Cemi enis<br />
laparakiT, ro telagreika ra ari jer,<br />
mere rato ecva xalxs da vafSe, ra pontSi<br />
iTqva, ro telagreikiani qurdebio.<br />
xoda, iq ro laparaki wavida, vdrug<br />
am laparakSi gvritisam telagreika ax-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
legendaruli qemeras piradi<br />
da sazogadoebrivi cxovreba<br />
sena. erTi telagreika mqondao, veCnaia<br />
merzlataSi vijeqi paCtio da gamecina.<br />
da mamaCemma miTxra, ra gacinebs,<br />
ici vafSe eg ra ario, kacs mament yinvaSi<br />
TiTebi sul daZvrebao. meTqi, eg<br />
leningradSic daZvreba, Caurtyi, da<br />
ara, telagreikaze gamecinaTqo, Cemi<br />
axlobeliTqo Zvel qurdebs telagreikian<br />
qurdebs eZaxisTqo da es<br />
naTliaCemi gvritisa ki mixvda, raca<br />
vTqvi, kakraz biWiko manTaSovze vlaparakobdiT<br />
da oRond ra ifiqra, ar<br />
vici da TqmiT kide marto ega Tqva, ro<br />
biWikos droSi iyo telagreikebio da<br />
me minaxia xalxio, srokidan srokze ro<br />
inaxavden telagreikaso da magari<br />
miCveuli iyo egeni mag Casacmelso da<br />
svabodazec ro telagreikiT dadiodeno.<br />
xoda, meTqi, kakraz ega Tqva, ro<br />
nanaxi yavs mag drois qurdebi da momparavebiTqo,<br />
gaxunebul telagreikaSi.<br />
lurjebi ro iyo xolme, lurjebi da<br />
vafSe gaxunebulebi, ukve paSti TeTraT.<br />
is biWiko manTaSovi iyo Zveli<br />
drois Tbiliseli qurdi da didi<br />
srokebi qonda moxdili. bolo srokze<br />
ro Sevidao, gvritisam Tqva, uJe dambla<br />
qonda dacemulio da laparaki<br />
uWirdao da ori padelniki vinc yavda,<br />
isini im dResve srokze Sevideno,Seyveno<br />
ra, imito, ro imaT esmodaT<br />
magisi znakebi da laparakio da<br />
karoCe imis ena iyo ego.<br />
karoCe kide, pirvelaT ro vnaxeo,<br />
da ro gvelaparakao, vafSe biWi viyavio<br />
d amovida zemoT skverSi raRaca<br />
saqmezeo, vicodiT, ro raRaca saqmeze<br />
iyoo salaparakoTo da egeTi gamxdari<br />
iyo, seri kastumi ecva zemodan da Signi<br />
didi jempreo da kepkac exura Zveleburi<br />
didi kepkao, karoCe eg iyo pirveli<br />
qurdi, me ro vnaxeo da rogor vnaxe<br />
exlao. gavigeTo, ro raRaca saqmeze<br />
skverSi amovao. maSin didad egre ar<br />
iyo, ro qurdTan avideTo da egeTebi.<br />
vin icoda qurdi sada cxovrobdao.<br />
maSin qurdTan asvla ki iyo, mara ufro<br />
Camovao, ityoden, mara egec redki<br />
yofila, imito, ro iolaT iyo yvelaferi.<br />
eseni ki iparavden ukve cotacotas,<br />
mara jer ise ara, ro qurdamde<br />
misuliyven anda rame egeTio. xoda, gavigeTo,<br />
ro skverSi amovao da davaio,<br />
egre uTqviaT, avideT da Soriaxlodan<br />
SevxedoT, davinaxoT rogoriao. erTs<br />
yolia nanaxi adre da imas uTqvia me<br />
vcnobo. is skverSi sul sxva rameze<br />
yofila, viRaca vzroslebis saqmeze,<br />
erT imis Zvel Zmakacs Sari SemTxvevia<br />
da dasalaparakeblad wamouyvania,<br />
Tore maSin egre ar iyo, ro qurdi modis,<br />
vaimeo. Cven naxalovkeli biWebi<br />
viyaviTo da, iasnia, isedac su CavidodiT<br />
naxalovkis klubSio da prosto<br />
viTom exlac iq CavdivarT iqiTkeno,<br />
skameikebi ro iyo im adgilebSi da<br />
waveliT da daveyudeT iqao.<br />
egre unaxavT mokleT. imis yvela<br />
moZraobas ukvirdebodi egre oci<br />
nabijidano, gvritisam Tqva. laparaki<br />
ar gvesmoda da bevri arc ulaparakia.<br />
ra qurdis saqmea bevri laparaki, prosto<br />
exla, ese axloblebSi Tu davjdebiT<br />
da tkbilad gavixsenebT, Tore bevris<br />
molaparake qurdi me saidan minaxiao,<br />
naTliaCemi ambobs.<br />
xoda, aqeT videqiTo da imas angariSi<br />
ar miucia. arc ufiqria egeni vin<br />
arian, mand ro dayudebulan da iyurebian<br />
aqeTo. qurdi iyo, imas xalxis ar<br />
eSinodao, egre Tqva gvritisam. gamxdari-gamxdari,<br />
srokebidan axali mosulio<br />
da ro morCa iq laparaki,<br />
rogorc aqedan uyurebdiT, vizec iyo<br />
amoyolili, imas gauyara padruCkio,<br />
kepka gaisworao da wamovida pirdapir<br />
sadacas Cven videqiTo. Cvenc veRar<br />
gavinZeriTo. Tan ro fiqrof, ro gzac<br />
aqeT aaq, ro quCaze gavideso, mara Tan<br />
mivxdio, ro Cvenken wamovidao. da ro<br />
Camogviares, gaCerda, gamaixeda da ambobso:<br />
ra iyo, cirkiao?<br />
egreve dagvajaxao da vsio, me Cemi<br />
Tavi ar daminaxiao, mara iasnia gavSavdio.<br />
gamwvanda ra, me ro vityvi xolme.<br />
da sxvebic xoo, oTxi-xuTi biWi varTo<br />
da ver vaZlevT pasuxso da movida<br />
ufro axloso da kiTxvas pasuxi undao,<br />
Tu kaci xar, egreao da Tu kideo...<br />
karoCe ra.Tan ise gviTxrao, ro braziT<br />
da rame ki arao, mara arc prosto gacinebiTo.<br />
karoCe, seriozulSi da cirkiao?<br />
araTqo, amaT uTqviaT. biWiko man-<br />
TaSovs kide uTqvia, kaia Tu cirki ar<br />
ario, aba ra ario.<br />
exla gvritisa mamaCems eubneboda,<br />
im dRes naswavli bazariT mere kola ro<br />
bazarSi gavaCere, Tu gaxsovso. im kolasac,<br />
Turme, roca ubanSi TamaSobda<br />
da iq zedmet xalxs dainaxavda ro<br />
uyurebden, eg sityva qonda. ro gamoixedavda<br />
da ra ari, biWo, cirkiao, ityoda<br />
brazianaT da daiferTxeboden eseni<br />
sanam patarebi iyven. Tu vinme etyoda,<br />
cirki ar ario, es kola kide gaug-<br />
Zelebda, aba Tu cirki ar ari, ras<br />
uyurebTo. xodao, eg ro gviTxra biWiko<br />
manTaSovma, cirkiao, da arao, ro<br />
uTxariTo, vifiqreo, ro egec egre<br />
gvetyviso, mara sul sxva rame gviTxrao<br />
_ kaia Tu cirki ar ario.<br />
exla rato. xo iciT magaTi bazari.<br />
gvritisam Tqva, maSin bazars ukve cot-<br />
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
cotas vamuRamebdiTo da oRond ki<br />
kolas gagdebebi yvelas gulSi gvqonda<br />
CarCenilio da mere ukve mivxvdio,<br />
ro namdvili mobazreo arasdros ar<br />
ityoda, Tu cirki ar ari, ras uyurefo,<br />
imito, ro magaze ukve kiTxva ki ari,<br />
mara kiTxviTve Segilia upasuxo. karo-<br />
Ceo, ponti egreao, eg kiTxva _ cirki<br />
xo ar ario, mag Cven biWobaSi xSiraT<br />
iyoo da ro gvkiTxa qurdma, imis gag-<br />
Zeleba mere sxvanairaT Tqvao, oCin<br />
xaraSo Tu cirki ar ario da aba ra<br />
ario? karoCe. ise gvkiTxa biWiko man-<br />
TaSovmao, ro unda gveTqva an marTalio,<br />
an ravi, ise unda gveTqva, ro Cvenc<br />
gvekiTxao, imito, ro aba ra ari ar vici,<br />
ver upasuxebdiTo, imito, ro dagvtuqsavda<br />
mereo, Tu ar ici, ras iyurebi<br />
aba, ori kaci erTmaneTSi ro laparakobdes<br />
ar ginaxavso? yovel SemTxveva-<br />
Si, Cven egre gvegona, ro egre gamovidodao,<br />
amito pirdapirve uTxariTo,<br />
ro gavigeT ubanSio, ro aq biWiko man-<br />
TaSovi iyo mosulio da gamovixedeT es<br />
xo ar ario da raxanc abao, egre upasuxeTo<br />
da gaicinao, dapustim da eg<br />
ario, mere rao. araferio, Cven uTxariTTqo,<br />
pativsa vcemT da danaxva<br />
gvindodao da ras akeTebT vJiznio,<br />
leninis oTaxSi dadixarTo? ar davdivarTo,<br />
amaT uTqviaT. aba, sad dadixarTo<br />
da saqmeebze davdivarTo, Cven<br />
uTxariTo. aba, ra saqmebiao, da ravio,<br />
viparavTo da me uTxari, moqalaqis<br />
jibeze davdivarTo, gvritisam.<br />
egreo da aq ukiTxia biWiko manTaSovs,<br />
visa paravTo, sad dadixarTo da<br />
amaT uTqviaT, ubans gare viparavTo,<br />
Cven ubanSi xo ar moviparavTo. da aq<br />
kide ukiTxia uJe saxelebi, vina xarT,<br />
ki ambobT, iparavTo da me kide ar gamigia<br />
Zmaoo da mec momiparia raRacebio<br />
da Tqven gagigiaT, me ra momipariao?<br />
karoCe, gauSva dialogi amaTTan.<br />
mere Caikuncxao, cali fexi Seikeca da<br />
egre ijdao da Cvenc CavikuzeTo da es<br />
pirveli Cakuzva iyo, ro egre qurdTan<br />
CavikuzeTo. vinc axlda, is iyo magis<br />
Zveli Zmakaci, ar iparavda da rameebi,<br />
mara Zveli amxanagi iyo, erTaT gamoetarebinaT<br />
cxovreba da imito, imas<br />
moyolia sxvebTan saqmeze, exla rogorc<br />
vxvdebio, gvritisam Tqva.<br />
fiqrobda, eseni patarebi arian da jobia,<br />
rameebi Tavidanve icoden da Tu<br />
wamoizarden kargaT, egeba padelnikaTac<br />
gamomadges romelimeo. maSin,<br />
aba, ras mixvdeboda, marao mTavars mivxvdi,<br />
qurdoba ra bazariao, ufro ki ar<br />
mivxvdi, vigrZeni, ro amxela Zalis kaci<br />
iyo, egre ubraloT Cacmuli kacio.<br />
Cacma ra, me ro mkiTxo.<br />
bolos wamodgao da egre Tqvao,<br />
yovelTvis saqmeze ro midixarT, Tqveni<br />
sroki icodeTo. eg maSin kargaT ver<br />
gavigeT, mara kiTxvas vin gaubedavdao.<br />
karoCe, azri kide eg iyo, ro patarebi<br />
xarT da gastranomidan ro kalbasebi<br />
moiparoT, eg saxemwifo qonebis qurdobaa<br />
da Seileba didi sroki moyves da<br />
kargaT gamoTvaleTo. aRar uTqvia, me<br />
qurdi varo da Tu saqmeze movlen, ro,<br />
ai, saqme gvaq, me unda wayve da Cem sroks<br />
ar daviTvlio, mara Tqven daiTvaleT<br />
Tqveni srokio. vafSe giRirT Tu ara<br />
egeTi cxovrebao.<br />
mTel Rames Tvalwin medga iq ro CavikuzeT<br />
da imis sityvebs xan ase vatrialebdi,<br />
xan iseo. didi opiti iyo da<br />
mivxvdi namdvili cxovreba raSic<br />
ario.<br />
aba, egeTebi gauSva naTliaCemma<br />
gvritisam.<br />
yvela usmenda mowonebiT da mec ro<br />
giTxra, Cemzec imoqmeda ise kargaT<br />
moyva, mara Cemi tvini xo ici, me Cemi<br />
vaprosebi maq yovelTvis. ar vici mazaviki<br />
var da magito, ar vici egre maq<br />
mowyobili.<br />
ukve erTxel iTqvao, mamaCemma, mara<br />
am gaxsenebebSi varTo da Cvengan wasul<br />
qurdebs gaumarjoso da eg davlieT da<br />
meTqi, kolam raRa qna, kolam.<br />
da gvritisa ambobs, ai, toCni kacio,<br />
ai qurdulis mcodne kacio, vaprosi ar<br />
datova Cem monayolSio. es daainteresa,<br />
rac ar davamTavreo. egreo, qurduls<br />
damTavrebuli uyvarso da
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
mamaCems ki autyda sicili, kolas mandauSka<br />
kargic iqao.<br />
xoda, getyvi rac qnao, gvritisam.<br />
ukve vicodi biWiko manTaSovis laparakebis<br />
mere, ro kola ki nacixari iyo,<br />
mara bazari miSvebuli hqonda, egona<br />
svabodaze biW-buWebs eyofaTo da mand<br />
moeTxova pasuxio.<br />
erTic ari da viRaceebi Camoviden<br />
xudadovidan kolasTan saTamaSoT. gadmoabrunes<br />
iaSiki mexmanas saraiis ukan<br />
da wavida sekas yomarobao da viRaceebi<br />
uyurebdeno da mec ro gavige, mivedio.<br />
Tan ori patara biWi waviyvaneo.<br />
mivediT, davdeqiT, uyurebTo da kolam<br />
erTi gamogvxeda, agebda da ver iyo xasiaTze,<br />
is xudadovelic igroki iyo,<br />
karti icodao da kola kide burd-<br />
Runebs _ viTarsebi, viTarsebio da es<br />
ori patara biWic ro dainaxa, ra ari<br />
biWo, cirkia, moaSoreT iqiT Tvalebio.<br />
ro giTxra simarTle, CemTvis ar uTqvia,<br />
im patarebs ufro uTxra, mara me<br />
xo gangeb waviyvane egenio.<br />
xodi naxe, ra.<br />
ai, egrea cxovreba.<br />
da eg ro Tqvao, me uTxari, ara kolajan,<br />
cirki ar ario. da iman egreve moayola<br />
Tavisi araswore naTqvami _ aba,<br />
ras uyurebT pirdaRebulebio.<br />
meTqi, ra, yureba marto cirkis<br />
Seileba?<br />
da gamomxeda egreveo. mixvda, ro<br />
Zneli vaprosi mivecio.<br />
da meuneba, Sen ar geunebi da rato<br />
laparakof sxvis magivraTo.<br />
meTqi, aba, vis meunebi. am xudadovels<br />
kide karti xelSi uWiravs, unda<br />
daarigos, mara gaCerda. mixvda, bazaria.<br />
Sen ar geunebio, am lawirakebs veunebio.<br />
meTqi, maSin Tqvi, imito, ro amaTTan<br />
erTaT movedi, Cvensken iyurebi<br />
da ambof. Tu yureba ar Seileba, Tqvi,<br />
ro nu miyurebT, Tu ar ambof, me gekiTxebi,<br />
yureba marto cirkis Seileba?<br />
gaCumda da yurebao yvelafris Seileba,<br />
prosto me ar momwons, ro miyureben<br />
esenio.<br />
va, meTqi, aba, rato ambob, ro cirkia?<br />
kola kide zis, fiqrobs. avdge, ukve<br />
sxva bazaria. iaSikze zis da miyurebs<br />
da ra ginda Senao? me uTxari, meTqi,<br />
cirkia, Tqvi? vTqvio. gipasuxe, cirki<br />
ar ari. kio. miTxari, aba, ras uyuref?<br />
kio. xoda, me gekiTxebi, yureba marto<br />
cirkis Seileba? miyurebs.<br />
meTqi, xo miTxari, ro yvelafris<br />
Seileba, rasac dainaxav. kio.<br />
xoda, znaCiT, imiswin araswore mipasuxe.<br />
egrea? da wamodga.<br />
exla ra ario, gvritisa ambobs, eg<br />
kola tupoiao. ar icis, ra mipasuxoso.<br />
Cveulebrivi ro mipasuxos, isev iqiT<br />
miviyvan, ro bazarSi Caiwvao. magas<br />
xvdeba, mara sxva ra mipasuxos, ar iciso.<br />
meuneba, me SenTvis ar miTqviao. veunebi,<br />
aba, ras uyuref, me miTxari Tu am<br />
bavSvebs? eg Sen giTxario. Tan mivtrialdi<br />
da xudadovels da imis mayurebels<br />
veunebi, Tvali xarT am bazar-<br />
Si, Zmao, da imaTac Tvali varTo.<br />
karoCe, Tavidan SenTvis ar miTqviao.<br />
meTqi, me miyurebdi da me Cemze miviRe,<br />
win xo saxeli ar giTqvams. Seno, biWo,<br />
rame kastorka xo ar dagileviao, meuneba,<br />
ras abiJnikof aqao, vTamaSobT,<br />
SenTvis ara mcaliao. wamoyves Tavebi<br />
aqao, ukve sxvaSi gadayavs, ra, quCurSi.<br />
da meTqi, mipasuxe, marto cirkis yureba<br />
Seileba? da ara, Zmao, arao, vina xar<br />
Seno. meTqi, vina var da geunebi, araswores<br />
laparakof da vafSe arasworeT<br />
iqcevi da vinc arasworeT iqceva, meTqi,<br />
xeli moxvdeba da gavaqane da davartyi<br />
da egre wavida Cxubio.<br />
kaneSna is moeria. sanam gaSveleba<br />
iqneboda, meti momxvdao, naTliaCemma,<br />
mara eg egrec vicodio. meTqi, es saqme<br />
qurdTan gairCevaTqo, uTxariTqo da<br />
ki Tqva sadac ginda iq gairCeso, mara<br />
ukve etyoboda, magra ar evasa eg ambavio.<br />
im saRamosave karga naqoTi ki viyavio<br />
da me da mamaSenio biWiko manTaSovis<br />
im axlobelTan mivediT, visac<br />
Camoyva amwineebzeo da uTxariT egeTi<br />
ambavia, xeli mogvxvda marTal saqmeze<br />
da biWikos sityvis mosmena gvindao.<br />
gaxsovso? da mamaCemma, kaneSnaT maxsovso.<br />
karoCe, exla me xo aRar movyvebi,<br />
rogor gaurCia amaT saqme biWikom.<br />
erTi eg ari, ro eseni mere dauaxlovden<br />
da sadRacas vakeSi baiTze wayvnen. ra<br />
koxtaT gavasufTaeTo, egre Tqva gvritisam<br />
da maleve mere srokebic miiRes.<br />
me kide ama ambavSi isev damrCa SekiTxvebi.<br />
prosto, erTi rame ar momewona<br />
da SekiTxva ise unda damesva, ro<br />
amaTTvis iasni yofiliyo, ra ar momwons<br />
da meorec kide, arc ise yofiliyo,<br />
ro es exla mawveba raRacaso Cemze<br />
ro efiqraT. raT minda magisi miwola,<br />
prosto, Tavidanve vicodi, ro eg SekiTxvebi<br />
meqneboda.<br />
meTqi, xo gasagebia, daiStrafa is<br />
kola Tu vinc ari, mara manamde ro gegonaT,<br />
ro magari roJa iyo, biWiko man-<br />
TaSovi ro ar genaxaT isev kola gegonebodaT<br />
magari roJa da ramdensac ar<br />
ityoda, cirki xo ar ario, verafers<br />
ver upasuxebdiT?<br />
mamaCemma, raebs laparakofo. bavSvs<br />
raRaca megona, mere gavizarde da<br />
aRar megonao. meTqi, exla erT rames<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
getyvi, ro Cven dros rogor iyo skolaSi<br />
da Tqven dros ki ar vici rogor<br />
iyo, vafSe ar vici. Cven dros kide egre<br />
iyo, ro skolaSi rame ro SeeSleboda<br />
vinmes, an CauSvebda maswavlebelTan an<br />
rame vafSe SeeSleboda, prosto galaxva<br />
ki ar iyo, iq iyo trakaT dasma. da<br />
eg saidan modis erTi miTxari. amas imito<br />
vekiTxebi, ro Semyavs. bazari Semyavs.<br />
Cem SekiTxvamde unda mivide. imito,<br />
ro magra maxsovs, ro vafSe Tormet-cameti<br />
wlis viyaviT da garSemo<br />
sul trakaT dasma iyo. karoCe, es mimqaravi<br />
vinc iyo, Caiyenebden SuaSi da<br />
vinme erTi vinc iyo viTom vaJaki iqa,<br />
daifurTxebda xelze, fexze gaisvamda<br />
tuflis Zirze da aiRebda da am xels<br />
Caartyamda TavSi imas da etyoda, Cem<br />
TvalSi traki xaro. da mere sxvebic<br />
Camouvliden saTiTaoT. daJe, Sors Tu<br />
iyavi, getyoden, davaio, modio, Sen<br />
TvalSi ra traki ar ario, yvelas Tval-<br />
Si trakiao. egre iyo Cven dros skola-<br />
Si da me egeTi azri mqonda, ro eg iyo<br />
motanili cixidan, Seileba iq sxvanairaT<br />
iyo, magis gazomva ar damiwyia, mara<br />
iq ro gafuWeba da Tavisi rameebia, eg<br />
maxsovsmeTqi da iyo egeTi rameebi? da<br />
kide, Tu iyo egeTi rameebi, kide romeTqi<br />
Wrelis Cacma ar iyo kai rame, imito,<br />
ro getyoden, Wreli ro gacvia, fuflo<br />
xo ara xaro. fuflo Wreliao da<br />
imitoo. meTqi, eg raRa iyo da vafSe,<br />
bevr rameze ambobden, ro grexia, grexia.<br />
da egec xo iasnia, ro zonidan iyo<br />
da meTqi, ai, Tqven ro iwyebdiT, eg iyo<br />
skolaSi da quCaSi? da egreve miTxres<br />
amaT orivem da im magas moyolilebidan<br />
erTma arao, vafSe Cven droso, qurdi<br />
su motexilSi iyoo, egre sad iyo, ro<br />
qurdi genaxao, da egeni, kide trakaT<br />
dasma da rame skolaSi naRdaT ar iyoo.<br />
am gvritisam Tqva Wkvianuri rame.<br />
mgonia vafSeo, Cveni pakalenia ro pirveli<br />
srokebidan gamovida da quCaSi bi-<br />
Webi daxvden, im biWebis Setanilia skolaSio.<br />
da magar rames moyva, ro erTic<br />
ario da karoCe, dampatiJes imereTSio.<br />
erTi kai biWi iyo da dampatiJa qorwil-<br />
Si, kai xnis ambaviao da svabodaze varo<br />
da meTqi wavideT, rato ara, imis Zma<br />
irTavs colso da waveliTo. exla iq<br />
rogor yofila, ro sanam qorwilia,<br />
TamaSi midis ra, ezoSi, vzrosli kacebi<br />
nards TamaSoben da es maladoebi<br />
vinc ari kide karts da igrokoben ra<br />
sofluraT, ician TamaSi. fulze mosula<br />
ra, prosto tipebic TamaSoben qorwilSi,<br />
mosuli pontia. exla iq TamaSs<br />
xo ar daviwyebdiTo da davdeqi, uyurefo<br />
da es Cemi Zmakaci kide midi-modis,<br />
rogorc ari Tavis saxSio da erTic,<br />
TamaSoben da waago erTma da adgao da<br />
viRaca dajda da es igroki euneba, Sen<br />
ar geTamaSebi davai aqedano, is kide euneba,<br />
ar meTamaSebi da nu meTamaSebio,<br />
sxva meTamaSebao. adeqi, dasvi sxvao. es<br />
proza<br />
7<br />
kide rato adgeba, uyurebs, mosdis da<br />
Sen adeqio. glexuri bazari ra. isic ara<br />
dgeba. da spori wavida. imis mosmenas<br />
aba ra jobdao, gvritisa ambobs, movkvdi<br />
siciliTo. da ro deetaken erTmaneTso,<br />
xalxi Cadga SuaSio da movida<br />
es Cemi Zmakacic da aSvelebso da ro<br />
gaaSveles, iman dauZaxa, dajdoma ro<br />
undodao, ro mag saqmeze qurdTan mogiwevs<br />
laparakio da aman kide dauZaxa,<br />
Sen romeli qurdi mogismenso da exla<br />
amaT ki ar ician, es Cemi Zmakaci xo ar<br />
ityvis imden xalxSi, qurdi aq ario. ra<br />
ici, vin xalxia iqa, raionia, ZaRlebic<br />
arian dapatiJebuli, mere damanaxa,<br />
iqiT ijden da meTqi, rato ggonia, ro<br />
ar daelaparakeba? magaso, vin daelaparakebao,<br />
ego fumfaliao. meTqi ra<br />
ari? fumfalia, fumfalio.<br />
exlao, gvritisa ambobs, vafSe ar<br />
vici, eg fumfali ras niSnavso. iZaxis,<br />
fumfali, fumfalio, exla xo ar vkiTxav,<br />
fumfali ra ario da gavCerdi, imas<br />
uyurefo da iman iqedan dauZaxa, Cven<br />
Soris meti fumfalis dedao. pirdapir<br />
deda. meTqi, dedas nu iginebi, apravdanias<br />
veRar aiReb da is pirveli fumfali<br />
iZaxis, magasTan apravdania raT<br />
mindao, eg arakaciao da, aba, ra Sevaginoo.<br />
es ro gaigo am meore fumfalmao,<br />
vafSe gadairiao da ari karoCe ezos<br />
boloSi Cxubi da isev erTmaneTze gineba,<br />
mara ro uyuref, arcerTs Zmakaci<br />
ar udgas da arc rame, ro an imis magier<br />
daartyaso, an egreo. uWiravs xalxs<br />
da agineben erTmaneTso, gvritisa ambobs<br />
da es Cemi Zmakacic veRara Sveba<br />
verafers da bodiSi, gvritiso, ufleba<br />
momeci, ro davawynaroo da meTqi,<br />
daawynare da mivida da jer erTs uTxra<br />
yurSi raRaca da mere _ meores. kaneSna,<br />
uTxra qurdi aq ari da nu amoidgiT<br />
enao da gacucunden iqedano. romeli<br />
sad wavida aRarc daminaxia qorwil-<br />
Sio. karoCe, mere am maspinZels mouyolia,<br />
ro egenio aq qorwilis igrokebi<br />
ariano da qorwilSi fuli egreve ixdeba,<br />
boCkazeve def, ro TamaSofo da<br />
qorwilSi Tu waageben, xo gadaxdili<br />
aqTo da Tu ise waage, iparebian da<br />
imalebiano. xuT Tumanze da egeTebzea<br />
laparaki da exla erTmaneTis ambebi<br />
iciano da auSardeno. egre qorwilidan<br />
qorwilamde kide sad naxaven erTmaneTso.<br />
eg fumfali kide iqaurulaT fuflo<br />
yofilao, gvritisa ambobs. mamaCemma,<br />
ra gadarCenili xar, ro dauwyebdi<br />
saqmis garCevas da ar icodi, ro fufloebi<br />
yofilano da daiwyes sicili.<br />
metyoda, too, gvritisam, metyoda<br />
is Cemi Zmakaci manamdeo.<br />
me kide, Cemi SekiTxva gaugZele.<br />
gagrZeleba Semdeg nomerSi
8<br />
Canawerebi<br />
01.03.1993. sadRac wamikiTxavs (yvelaferi<br />
zustad unda aRnusxos da<br />
miuTiTos kacma, mexsierebis ndoba ar<br />
SeiZleba) aseTi, sakmaod gonivruli,<br />
gamosadegi da gasaTvaliswinebeli<br />
azri - araa sakmarisi, mxatvari, xelovani<br />
Tundac romelime elitaruli<br />
jgufis gemovnebas Seesabamebodes. es<br />
ver mogcems damSvidebis sababs. aucilebelia,<br />
Semoqmedma drois CarCoebi,<br />
sa<strong>mani</strong> gaarRvios da mTeli arsebiT<br />
momavlisken iyos mimarTuli, amasTanave,<br />
mdgradobas, waruvalobis niSans<br />
unda inarCunebdes, rac, albaT, yvelaze<br />
arsebiTi pirobaa. aseTi ram,<br />
vfiqrob, yvela namdvil xelovans moeTxoveba.<br />
uniWoebi saamisod ar gamodgebian<br />
da maTi garja, rac ar unda<br />
ecadon, aTeulobiT tomebi rom daawyon,<br />
sasurvel nayofs ver gamoiRebs,<br />
drois da qaRaldis fuWi xarjva iqneba.<br />
mTavaria, TavisTavadoba Seinar-<br />
Cuno, mouaro imas, rac bunebam mogmadla<br />
da Tanac mxolod amis imedad ar<br />
darCe, unda ecado, gaaRrmavo, gaamdidro<br />
Seni xedva, rac uTuod raRac<br />
kanonzomierebas emyareba. SenSi fesvgadgmuli<br />
niWisa da unaris ramdenadme<br />
srulyofil gamovlenas dro sWirdeba.<br />
savalalo is ari, rom sicocxlis<br />
manZilze (gulsaklavad moklea igi)<br />
ver aswreb SesaZleblobebis Tundac<br />
sanaxevrod gamomJRavnebas.<br />
ras izam, unda dasjerde wlebis im<br />
SezRudul raodenobas, rac uzenaesma<br />
giwyaloba. vin ar icis - adamiani ise-<br />
Ti amouyoravi WurWelia, samasi welic<br />
rom hqondes ganaRdebuli, icotavebs,<br />
ar imyofinebs.<br />
erTic saTqmelia: rac adamianTa<br />
modgmis istoria, civilizacia arsebobs,<br />
imdeni didebuli ramea Seqmnili<br />
(dakarguls da gamqrals Tavi gavaneboT),<br />
meaTasedis wakiTxvasac ver<br />
vaswrebT da TiTqos arc aris aucilebeli,<br />
dagrovils, dawerils raime mivamatoT,<br />
magram erT adgilze gayinva,<br />
mxolod Zvelis CiCqna da ReWva, SemoqmedebiTi<br />
procesis SeCereba, momakvdinebeli<br />
iqneba - yovelgvar cnobiswadilsa<br />
da TviT sicocxlesac Caklavs.<br />
06.08.1989. xSirad memarTeba ase -<br />
gonebas bindi efareba. viRacis dasaflavebas<br />
vnanob. ver vixseneb, visas.<br />
zustadac rom Camewera, araferi Seicvleboda.<br />
imisi gvar-saxeli aravis<br />
arafers etyoda. ramdeni vinme qreba<br />
ase ukvalod da daviwyebis SemCerebeli<br />
ar Cans.<br />
ra dila iyo, ra mze, ra haeri!.. im<br />
sacodavs kukiaze, lodebsa da goraxebSi,<br />
Tavdaxuful kuboSi CaWedils, ra<br />
unda esunTqa?! suli SemexuTa, gavtrialdi,<br />
CamovSordi samgloviaro procesias.<br />
dazafruls, aTasi sikvdilis<br />
piridan gasxletils, mowyenam damria<br />
xeli, magram male (zafxulis brali Tu<br />
iyo), sxvagan gameqca fiqri, ocdaaT<br />
welze metis miRma. msgav rameebs<br />
SeCveuli var.<br />
studentobisas, navTluRis mxares,<br />
samxedro banakis yazarmaSi yofnis<br />
dros, Cvenze momagrebulma erT-erTma<br />
leitenantma (ukraineli iyo, tanmorCili,<br />
Savgvre<strong>mani</strong>, gamxdari kaci,<br />
gvarad balvanko, leitenant glans<br />
verafriT Sevadarebdi), mecadineobis<br />
Casatareblad, romeliRac mTaze<br />
agviyvana. gzaze kai mindori da civi<br />
wyaro Segvxvda. molsac sxvanairi,<br />
Tvalis maamebeli simwvane dahkravda.<br />
mcire xniT SevisveneT. moCqriale wyalTan<br />
didi, xavsgadakruli brtyeli<br />
qva ido. zed gavweqi. xuTiode wuTs Tu<br />
viqnebodi ase (mets vin gamaCerebda!).<br />
lurj caze TeTri Rrublis qulebi<br />
aqafebuliyo. neta sul ase mamyofameTqi,<br />
vnatrobdi. ucnauri ZaliT SevigrZeni<br />
qarTlis silamaze. yvelafers<br />
zRapris ieri hqonda. salamuris Ru-<br />
Runi rom gamegona, namdvili samoTxe<br />
iqneboda. aseTi wuTebi bevri araa adamianis<br />
cxovrebaSi.<br />
balvanko, sabWoTa oficris pirobaze,<br />
sakmaod ganaTlebuli Canda,<br />
hqonda iumoris grZnoba. ramdenjerme<br />
axsena Cexovi da zoSCenko. erTxel<br />
emzar kvitaiSvili<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
literaturuli gazeTi 19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
<strong>dRiuri</strong><br />
wignidan _ `rqawiTelis mtevani~<br />
guli gagvixsna - 9 marts mec gamiyvanes<br />
rusTavelze, SeiaraRebuli, saSineli<br />
qaosi iyo, magram Cems oceuls<br />
erTi tyviac ar gausvriao. ramdenime<br />
dRis mere romeliRac Cvengani tutucurad<br />
moiqca da balvankom yvelani<br />
dagvsaja. ormoc gradus sicxeSi, gagania<br />
mzeSi, gagviyvana uCrdilo moedanze,<br />
placze. airwinaRebi gagvakeTebina<br />
da asfaltze, im jojoxeTur buRSi,<br />
karga xans gvarbenina. ar megona, Tu<br />
guli ar gamiCerdeboda. ofli Rvarad<br />
Camdioda kiserSi da mTeli tani<br />
gawebili mqonda. Zlivs gavuZeliT im<br />
wamebas.<br />
erT saRamos me da rezo WeiSvili<br />
(warmoudgeneli Zalis setyvam dascxo,<br />
muxlamde gvwvdeboda yinulis<br />
marcvlebi, mTeli banaki panikam moicva)<br />
Robeze gadavxtiT da qalaqSi gamovipareT.<br />
is Rame CemTan gavaTieT. dedaCemi<br />
gagiJda, ar dagsajono. Tan uxaroda<br />
Cveni danaxva murabiani Cai vigemeT.<br />
adre diliT banakis meserze Cumad<br />
gadavZveriT da is ganavardeba xaxviviT<br />
SegvrCa.<br />
is wyaro da xavsiani, veeberTela<br />
qva arasodes damaviwydeba da meeWveba,<br />
rodisme ganmeordes. maSindeli<br />
siTbo axlac midgas sxeulSi.<br />
23.09.1989. ranairi azri aRar momdis<br />
TavSi, aTasi ramiT gatanjuls.<br />
TiTo dRe rom vicxovro dedamiwis<br />
yvela qalaqSi, meyofa Tu ara darCenili<br />
sicocxle? ufro safiqrebelia,<br />
rom ara. Zalze saeWvoa meyos, Tumca<br />
ra madli eqneba ase aRasferiviT wanwals?<br />
Tuki ar davZabundi da siarulis<br />
Tavi meqna, maradiul arsebobaze uars<br />
ar vityodi, magram axloblebis gareSe<br />
gaZleba gamiWirdeba. neta rogori<br />
gamova, aseT aburdul, daulagebel<br />
survilebs <strong>leqsis</strong> saxe da forma rom<br />
mieces. aq meti sifrTxile, zomiereba<br />
da sinatife iqneba saWiro. aRar maxsovs,<br />
aseTi rame davwere Tu awi momiwevs<br />
am saCoTiro TemasTan Sebma!..<br />
* * *<br />
amgvari gancda Cemamde mravals<br />
hqonia da es arcaa gasakviri. xSirad<br />
vyofilvar moSxamuli, daTrgunuli,<br />
magram aseTi mdgomareoba didxans ar<br />
grZeldeba, sasowarkveTas vZlev xolme.<br />
Cveulebriv, dilaa Cemi Semwe da mSveleli,<br />
mkvdreTiT aRmdgeni mziani<br />
dila mayenebs weris gunebaze, maSin mebadeba<br />
da Camoiqneba striqonebi, mTeli<br />
Rame rom mitrialebda TavSi. Tumca<br />
amas gansakuTrebuli mniSvneloba<br />
arc unda hqodes. umetesoba imisa, rac<br />
Camiweria, gverdzea gadasadebi, rogorc<br />
literaturul Rirebulebas moklebuli.<br />
erTi ram gamixarda - didad<br />
niWieri ingliseli dramaturgi tom<br />
stopardi Tavis sakvirvel piesaSi (`arkadia~)<br />
wers dilis aRmdgenel, STamagonebel,<br />
gamaxalisebel Zalaze. Cveni<br />
genialuri poetis, nikoloz baraTaSvilis<br />
striqonic ar unda daviviwyoT:<br />
`rom gaTendeba dila mziani da yovels<br />
bindsa is gananaTlebs!~<br />
araerTi, SemTxveviT nanaxi suraTi,<br />
rasac mZafri zemoqmedeba mouxdenia,<br />
dro rom gadis, TandaTanobiT maviwydeba,<br />
mkrTaldeba. zogi ki, erTi SexedviT<br />
yovlad Cveulebrivi, samudamod<br />
mebeWdeba mexsierebaSi. Cvens quCaze,<br />
gverdiTa ezoSi (11), SarSan am dros,<br />
Semodgomaze, neSoSi sanaxevrod iyo<br />
Cafluli da gamalebiT iqeqeboda ori<br />
ulamazesi, Jangisferi varia. SevkrTi,<br />
guli SemekumSa. imaT didxans aravin<br />
datovebda cocxals, kisers waawyvetavdnen<br />
da mduRareSi gafufqavdnen.<br />
erTob sazizRari vinmea adamiani, sastiki,<br />
daundobeli. yvelaferma mis gaumaZRar,<br />
amouyorav kuWSi unda gaiaros.<br />
07.08.1992. tragikuli da mouSorebelia<br />
amis SegrZeba, gancda. didi fantazia<br />
ar gWirdeba, TvalnaTliv xedav:<br />
drois uzarmazari talRa TandaTan<br />
farTovdeba, Senken moiwevs, rom sili-<br />
ani zedapiridan gadagrecxos, gagriyos,<br />
mogiSoros.<br />
maxsovs, kubaSi, wynar okeanis napirze<br />
gasuli, moqcevisgan gamoriyul da<br />
silaSi CarCenil, nairgvari formis<br />
niJarebs vagrovebdi, droisave patara,<br />
SekumSul metaforebs. Znelia<br />
Tqma, sanamde gastans Cemi uwyveti xsovna,<br />
rodis Camoicleba gamWvirvale<br />
WurWlidan Cemi arsebobis Sriala,<br />
didi xnidan daZruli sila.<br />
iq, okeanis gaSlil sanapiroze, sxvebTan<br />
erTad, ramdenime suraTi gadaviRe.<br />
varaderoSi, ramdenime dRe mefurad<br />
davisveneT. dekemberi idga da,<br />
Cvenda gasakvirad, mze daundoblad<br />
acxunebda, trusebis amara davrbodiT.<br />
saerTod, kubaSi ramden xansac ar unda<br />
woliliyavi sicxisgan daxeTqil miwaze,<br />
gindac CagZineboda, nesti ar<br />
agyveboda da gacivebis magvars verafers<br />
igrZnobdi.<br />
guram fanjikiZe Ce gevaraze iyo<br />
Seyvarebuli. ramdenjerme viskiT dalia<br />
misi mosagonari. sadRac iyo dabarebuli<br />
hamlet WipaSvilTan erTad<br />
da mSvenieri, didi foto usaxsovres<br />
kubeli revolucionerisa. sul ar<br />
ukvirda Ce gevaras mouTokavi azarti,<br />
gadatrialebis mosaxdenad, Tanamzraxvelebis<br />
gundiT boliviaSi rom<br />
Cavida da iq erT SenobaSi daCexes, mokles.<br />
havanaSi bankis mmarTvelad, Cinovnikad<br />
muSaoba gauWirda. wakiTxuli<br />
maqvs misi ambebi, magram wvrilmanebi<br />
gadamaviwyda. mxolod majaSi gada-<br />
Wrili xelebi Camoitanes kubaSi am Seudrekeli<br />
vaJkacisa. spirtian qilaSi<br />
inaxaven, niSnad dafasebisa da pativiscemisa.<br />
fidel kastros, miuxedavad aSkara<br />
siRaribisa, ubralo xalxi mxars uWers.<br />
televiziiT aCvenebdnen sagangebo<br />
Sekrebas, did darbazSi gamarTuls.<br />
fideli uecrad wyvetda Tavis cecxlovan<br />
gamosvlas. xan romelime kacs<br />
gamoixmobda siRrmidan, xan - qals,<br />
eubneboda, rom misi sityva ganegrZoT.<br />
isinic or-sam wuTs ilaparakebdnen<br />
imave Temaze da TavianT adgils ubrundebodnen.<br />
kubelebis lideri ki acaxcaxebuli,<br />
saxeaTrTolebuli, nerviulad<br />
agrZelebda Tavis mravalsaaTian<br />
moxsenebas. ar iyo cudi mosasmeni da<br />
samzeri.<br />
Zalian momewona iqauri ludi, patar-patara,<br />
muq boTlebSi rom asxia.<br />
gansacvifreblad musikaluri da xalisiani<br />
xalxia. STabeWdileba grCeba,<br />
dilidan saRamomde mRerian da cekvaven,<br />
seqsualuri TavaSvebiTac gamoirCevian.,<br />
Tanac pataraobidanve.<br />
dasanani kia - imodena manZili gaviareT<br />
da marto kuba vnaxeT. erTxel<br />
ki mindoda amerikisTvis momevlo Tvali,<br />
Tumca iq cxovrebas arasodes visurvebdi,<br />
verc gavZlebdi.<br />
is daundobeli, zemoT naxsenebi<br />
talRa ki albaT ukve ayalyulia da<br />
jiqur moiwevs; vin icis, rodis da sad<br />
damacxreba, damatrialebs da ugrZnobel,<br />
civ qviSaSi Cammarxavs.<br />
08.08.1992. amdeni xania gasuli da<br />
axlac Tvalwin midgas es suraTi - mamidaCemis<br />
oTaxSi, sadac fexiani sakeravi<br />
manqana idga, mamaCemis nayidi `zingeri~,<br />
mzis iribad, damrecad SemoWril<br />
sxivze oqrosfrad brWyvialebs<br />
abreSumis sifrifana qsoviliviT gakiduli<br />
mtveri. maSin iyo, dedaCemma<br />
Tbilisidan samborbliani velosipedi<br />
rom Camogvitana, patara da dabali.<br />
imdeni vajiriTeT aRma da daRma (avixunZlebodiT<br />
zed, xan - sami, xan - oTxi),<br />
rom aseT datvirTvas veRar gauZlo<br />
da foladis RerZi SabiviT gadautyda,<br />
daiSala, gadasagdebi Seiqna. aseve<br />
davamtvrieT me da Cemma Zmam komodze<br />
Semodebuli bambukis ori momsxo vaza,<br />
albaT baTumSi an qobuleTSi nayidi.<br />
zed zRvis peizaJebi iyo Savad amomwvari.<br />
palmebis fonze frTebgaSlili<br />
didi frinvelebi miirweodnen. is va-<br />
zebi imdeni vagorialeT da vaxaTquneT<br />
Saraze, qvebSi, sanam ar daskda. am<br />
velurobaze sayveduri aravis uTqvams.<br />
zafxulobiT Zalian miyvarda Relis<br />
wyalSi, wisqvilis qveS, Wavlisgan<br />
dabzrialebuli borblis axlos, banaoba.<br />
iq sakmaod Rrma, sufTa morevi<br />
dgeboda da gulaRma gawolili vWyumpalaobdi,<br />
zantad mocurave Tevzebiskenac<br />
vaparebdi Tvals. uCveulod<br />
lamazi iyo brtyeli, mogrZno, Ria mwvane<br />
feris Tevzi, romelsac ucnaur<br />
saxels - `guwus~ - eZaxdnen. zomiT mtkavlisodenac<br />
ar izrdeboda, magram<br />
qvis kecze Semwvars kalmaxze aranaklebi<br />
gemo hqonda. maxsovs Savzurga da<br />
vercxlisferi. aseve gemrieli momcro<br />
Tevzebi - Warfala, TavSaqara...<br />
wverac saukeTeso Tevzad iTvleba. ar<br />
momwonda silisferi, farTolayuCebiani<br />
Rorjo, romelic Relis fskerze<br />
cocavda da ioli dasaWeri iyo.<br />
erT dResac ReleSi veeberTela<br />
rkinis milebi moitanes da gzis gaswvriv,<br />
xeobis siRrmemde dayares. mere<br />
is milebi erTmaneTs miaduRes da Cveni<br />
Relis wyali raionis centrSi gaiyvanes,<br />
Sadrevani rom moewyoT. ReleSi<br />
Cadgmuli wisqvilebi gauqmda, Tanda-<br />
Tan daSales, daarRvies da wisqvileb-<br />
Si dabudebuli Tagvebi da virTxebi<br />
mosaxleebs Seesivnen. virTxebma wiwilebs<br />
musri gaavles. yelSi wvdebodnen<br />
da sisxls wovdnen, iqve agdebdnen.<br />
sazareli sanaxavi iyo. Relis daSrobam<br />
Cveni sofeli daauSnova, gaaudabura.<br />
gaxedvac aRar mindoda iqeTken.<br />
13.03.1991. es ucnauri SegrZneba,<br />
romlis gadmocemasac mokled Sevecdebi,<br />
erT Tavisufal leqsSi maqvs<br />
gamoxatuli. is leqsi bevriT verafriT<br />
gamoirCeva, magram risi Tqmac mindoda,<br />
ar SevuzRudivar.<br />
ConCxi Tu safaneli aseTia: saZinebeli<br />
oTaxis naxevrad Cabnelebuli<br />
kedeli. ruxi Spaleris miRma, Sav, rgolebad<br />
Semovlebul tuCebs swrafad<br />
acmacuneben mklavissigrZe, muqi nacrisfei<br />
Tevzebi, zRvis talRebs moyolilni<br />
da sadacaa, sisvele gamoJonavs,<br />
garedan moizlazneba, TandaTan<br />
Camoyveba kuTxes moyviTalo zolad,<br />
atalaxdeba wylis binadarTagan mokbeCili<br />
da ugemurad gaReWili gaji.<br />
ase mgonia, mec usiamod misveldeba<br />
beWebi, weli da male yinuliviT gam-<br />
ToSvel tborSi CaviZirebi.<br />
vfiqrob, igive gancda, riTmian<br />
leqsSi gadatanili, Tanazomier ritmul<br />
monakveTebSi Casmuli, Sesaferisad<br />
ver gaiSleboda, suraTebis mxriv,<br />
gaRaribdeboda, zemoqmedebac naklebi<br />
an sulac ar eqneboda. gonebis, gansjis<br />
garda, sxeuliTac vgrZnob amdagvar<br />
rameebs da iSviaTad Tu Sevcdebi.<br />
aqve erT sapirispiro magaliTsac moviSvelieb.<br />
karga xnis win davwere da gamovaqveyne<br />
kidec mozrdili riTmiani leqsi<br />
(erTmaneTs enacvleba rva da Svidi<br />
marcvali), romelSic Sevecade warmomesaxa<br />
mimozas adreuli, yviTeli<br />
yvavili da bgerebiT gamomexata is gam-<br />
Woli wuili Tu wivili, rasac gamoscems<br />
guliswamRebi sakravis, gitaris<br />
pirveli ori simi. ganwyobileba sevdiania,<br />
aTasi gansacdelis mnaxveli, gza-<br />
Caketili kacisa (`arsad ar mimesvleba~),<br />
magram tonaloba araa dune, moSvebuli.<br />
ganzraxuli mqonda amave mo-
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
tivze (saxeebi mTlianad unda Semenar-<br />
Cunebina) damewera Tavisufali leqsi,<br />
romelSic meti tragizmi iqneboda da<br />
metadac SesZravda wamkiTxvels, magram<br />
rogorc xSirad memarTeba, ganzraxva<br />
ganzraxvad damrCa. yvelaferi bolomde<br />
mqonda gaTvlili, magram gadavde<br />
da gadavde. awi meeWveba, mivubrunde.<br />
Cemi cxovreba wrialsa da raRacis<br />
dasawerad mzadebaSi gadis.<br />
10.06.1998. xeebs, xe-xils roca vuyureb,<br />
fiqri mudam Soreul warsul-<br />
Si, bavSvobaSi gadamisvris da Tvalwin<br />
midgas Cveni ezo, guriaSi, romlisganac<br />
gansakuTrebuli madli gamomyva.<br />
axlac ase damemarTa - vards vuyureb<br />
da xsovnaSi sul sxva rame iWreba. es<br />
imdenad bunebrivad xdeba, droTa monacvleobas<br />
verc vgrZnob, miTumetes,<br />
Tqven ver igrZnobT.<br />
fanjridan gadavcqeri: ezoSi, dabla,<br />
cxeli qari awvalebs leRvis Cvil,<br />
jiSiani lekvis yurebiviT CamogrZelebul<br />
foTlebs, blis foTlebSi areuls.<br />
ase Tu gagrZelda, es nedli, xaoiani<br />
foTlebi TandaTan moiCvareba.<br />
ucnauri mcenarea leRvi - arasodes<br />
yvavilobs - pirdapir nayofi gamoaqvs.<br />
zogierTi ormosavlianic aris. Tu<br />
ivarga nayofma, Signidan ar gamoSra,<br />
icocxle, gemrielia. mowyveta ar unda<br />
dagigviandes, Torem moiflaSeba,<br />
amZaRdeba. pirTan, nasvretSi, cremliviT<br />
Caudgeba lurji, motkbo wveTi,<br />
sinaTleze ucimcimebs. leRvmac, Tu ar<br />
gadaaxalise, garSemo ar Semoubare<br />
(aRar maxsovs, zed raimes amynian Tu<br />
ara) atamiviT icis daglaxeba. ugemrielesi<br />
iyo didi, yviTeli nayofiT daxunZluli<br />
atmis xe, sofelSi, Wis gverdiT<br />
rom gvedga, trifoliatis RobesTan,<br />
magram or-sam weliwadSi dako-<br />
Rinda. dapataravda. gemoc Seecvala,<br />
veRar vcnobdi. gamocdilma meurnem<br />
miTxra, rom damyna Wirdeboda da gaixarebda,<br />
aRorZindeboda. im Cvens ezo-<br />
Si, ukana mxares (bebiaCemis gardacvalebis<br />
mere pirvelad is nawili CamogvarTves),<br />
veeba alvis xis maxloblad,<br />
idga TafliviT leRvi, TeTri, wvniani,<br />
simwifeSi kani esereboda, TeTri zolebi<br />
aCnda sigrZeze, gaswvriv. imisi<br />
Wama namdvili netareba iyo, enaze dneboda.<br />
bebiaCemi, ratomRac, `TaTrulas~<br />
eZaxda. albaT, sadme iqneba Senaxuli<br />
is jiSi. aseve miyvarda dekoratiuli<br />
Sesaxedaobis didi, qisasaviT<br />
CamogrZelebuli, Rvinisferi (izabelas<br />
felamuSi gaixseneT) leRvi, aranakleb<br />
gemrieli. sqeli da rbili kani<br />
hqonda, iolad ifcqvneboda, ori-sami<br />
cali amogyoravda.<br />
20.06.1998. sursaT-sanovagis SesaZenad,<br />
me miwevs xolme siaruli. es kidevac<br />
mexaliseba. adrianad, sigrileSi<br />
mirCevnia saxlidan gasvla. miyvars siuxve<br />
- xiliTa da xoragiT dazvinuli<br />
daxlebis Tvaliereba (sezoni ukve<br />
dawyebulia), aTasnairi Seferilobisa<br />
da moxazulobis suraTebi mrCeba Tav-<br />
Si, valageb, viniSnav. esaa Cemi mousvenari<br />
warmosaxvis erT-erTi yvelaze<br />
mZlavri mkvebavi, biZgis momcemi. bevri<br />
rame damawerina ase quCa-quCa da<br />
bazar-bazar xetialma (vasili rozanovi<br />
mudam miawerda xolme, romeli<br />
azri sad mouvida). amitomac jibeSi<br />
sul midevs pasta, furceli, raTa gaelvebuli<br />
suraTi Tu fraza ar gadamaviwydes<br />
- erTi STabeWdileba meores<br />
aZevebs.<br />
wina mxares laRad movivli, xalxs<br />
iolad vuqcev gverds. aq, SedarebiT,<br />
sisufTavea Tvalis maamebeli, moubezrebeli<br />
silamazec igrZnoba. sxva gunebaze<br />
vdgebi, roca ukana mxares gavdivar.<br />
gaxsenebaze axlac suli mexuTeba.<br />
dezertirebis bazris gaqonil, gazintlul<br />
gvirabSi autanelma Smorma<br />
karga manZilze gaiyola kudi - saSineli<br />
gulis amrevi, mJave. cxvirze vitace<br />
xeli, is murdali simZaRe rom ar<br />
SemesunTqa. alag-alag, amotexil<br />
RrmulebSi mRvried Canda damwnilebuli<br />
jonjolisa da kitris kasrebSi<br />
nayeni da dayiravebuli, wurwuriT gadaRvrili<br />
wvire. sxva amazrzen sisaZagleebTan<br />
erTad, esec sicocxlis saxea,<br />
adamianTa yofis da sacxovrisis<br />
myrali da ganuyreli Tanamdevi... rogor<br />
ginda aicdino, Tvali aarido?!<br />
09.09.1992. xSirad mifiqria: vin momca<br />
imdeni Wkua, sxva davarigo da mec<br />
damrCes. ise, Tuki SemeZleba, damadlebiT,<br />
aravis arafers davamadleb.<br />
codna sxva Rirebulebaa, magram didad<br />
verc amiT davikvexni. yvelas gvaxsovs<br />
guramiSvilis Segoneba, moqnil striqonad<br />
Camosxmuli: `codna Tan axlavs<br />
mcodnelsa, razomca daetarebis...~ anda:<br />
`mas gecilebis veravin, ar aris wasarTmeveli...~<br />
rac ara maqvs, vin wamarTmevs<br />
an ra unda maxldes, garda mouSorebeli<br />
xelmokleobisa da ugunebobisa.<br />
weliwadi weliwads cvlis, mi-<br />
Wenaobs dro da sadardebeli ar makldeba,<br />
piriqiT, memateba, miaskecdeba.<br />
vin aRnusxavs, ramdenjer mimiqaravs<br />
da davsjilvar; sul mgonia, awi<br />
mainc viswavli Wkuas. meti ar iyos Cemi<br />
mteri, mudam erTsa da imave bedovla-<br />
Tobaze wavimtvrev xolme fexs,<br />
uTavbolo mideb-modebaSi. leqsebis,<br />
werilebis da kidev zogi rameebis wera<br />
ar meSleba, magram es didi veraferi<br />
nugeSia. davberdi da rac SemZina gamocdilebam,<br />
ostatobam, kargad Cans,<br />
sxvaTa xelis Semyure var. miamitoba,<br />
gulubryvilobac ver moviSale - nametani<br />
iolia Cemi gacureba. darwmunebuli<br />
var, sarfis moyvarulni kidev<br />
mravalgzis gamomiyeneben, Zal-Rones<br />
gamomaclian da carielze damsvamen,<br />
magram es ver Semicvlis xasiaTs; kvlav<br />
viRac-viRaceebis iolad dasayolielebeli<br />
msxverpli gavxdebi. amas winaswar<br />
unda Sevurigde.<br />
13.08.1992. otia paWkoria, visTan er-<br />
Tadac, garemoebaTa gamo, davamTavre<br />
universiteti, friad impulsuri pirovneba<br />
iyo, xelad aRegzneboda xolme.<br />
iolad ahyveboda kacs, asakisTvis<br />
Seuferebeli bavSvuri aRtaceba eZaleboda.<br />
is da givi maRularia, gadasaxlebidan<br />
dabrunebulebi, Cvens kursze<br />
dasves. otia da me male davaxlovdiT,<br />
albaT ufro imitom, rom mamaCemic<br />
represirebuli iyo. otias nakiTxobaze,<br />
literaturasa da istoriaSi<br />
mis ganswavlulobaze bevrjer Tqmula.<br />
wignebis kiTxvas da muSaobas kai<br />
gvarian smas uTavsebda. vicodi, prozas<br />
werda. erTxel saxlSi amiyvana, petriaSvilis<br />
quCaze da didxans mikiTxa<br />
Tavisi nawerebi. kargi Tvali Canda,<br />
magram cotaTi amorfuli meCvena, arc<br />
movismine. vuTxari, rom misi manera<br />
pSibiSevskis magonebda. gamomityda,<br />
pSibiSevski Cemi sayvareli mweraliao.<br />
Zalze marjved hqonda aRwerili gadasaxlebis<br />
adgilebi. rva weli moixada.<br />
erTgan (es ukve Tbilisuri epizodebi<br />
iyo) karlo qilarjiani hyavda<br />
gamoyvanili, Staineris moZRvrebi-<br />
Ta da induri filosofiiT gatacebuli<br />
ucnauri, garemosTan SeuTavsebeli<br />
arseba, romelic uecrad, monologis<br />
warmoTqmisas, TovlSi Cajdeba,<br />
nirvanaSi danTqmuliviT gairindeba.<br />
roca karuCi qilarjiani vicani da<br />
personaJis prototipad davasaxele,<br />
gaexarda da kidevac gaukvirda, sxvebsac<br />
wavukiTxe da ver mixvdneno.<br />
maSin vkiTxe, samyaros rogor uyureb-meTqi.<br />
me da Cems garSemo usasrulobaa,<br />
egocentrikosi varo, daufaravad<br />
mipasuxa. mere is Tavisi nawerebi<br />
(samas gverdze meti iqneboda) daundoblad,<br />
yovelgvari yoy<strong>mani</strong>s gareSe dafxriwa<br />
da gadayara, gaanadgura. roca<br />
amis gamo sinanuli gamovTqvi, xeli<br />
Caiqnia, me kritikosi varo. saukeTesoa<br />
misi werili stendalze, rasac didi<br />
dro da energia Sealia. dawerils gulmodgined<br />
xvewda, ar enaneboda mTeli<br />
gverdebis gadaxazva, gadakeTeba.<br />
yvela, SemoqmedebiTi cecxliT an-<br />
Tebuli adamianebis msgavsad, hqonda<br />
sisusteebi. poetiviT iolad mowyvladi<br />
iyo. nawerebSi Tavisi `me~ pirvel<br />
planze gamohqonda, magram amas pozad<br />
ar aRviqvamdi da arc mainteresebda.<br />
mTavari misi xalasi niWi iyo. erTxel<br />
ramdenime mcire daxasiaTeba maCvena<br />
Tavisi Tanatolebisa. zedmiwevniT zusti,<br />
moxdenili Strixebi hqonda daZebnili.<br />
givi ZnelaZis gverdnaxevriani<br />
portreti maleve gamoaqveyna da yvelas<br />
moewona. muxran maWavarianzec<br />
hqonda amxelave dakvirveba. is ar daubeWdavs.<br />
maxsovs, ediSer yifianis romanze<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
(`caSi asrolili qudebi~) werili dawera.<br />
Sefasebisas keTil ganwyobilebas<br />
iCenda (es otias mxridan didi pativi<br />
iyo), oRond bolosken cota mCxvletavi<br />
SeniSvna hqonda; kobo abes erTi<br />
gamonaTqvami moitana - me fostalioni<br />
ara var, nacnob misamarTebze viaroo;<br />
ediSers siaxlis grZnobis nakleboba<br />
usayvedura. masala awyobili iyo,<br />
roca ediSeri `ciskris~ redaqciaSi<br />
movida da anabeWdebi waikiTxa. Sevatyve,<br />
rogor apilpilda, wamouwiTlda<br />
Rawvebi da otias uTxra - mirCevnia<br />
Cems romanze iman daweros rame, visac<br />
moewonebao. amaze otia gacecxlda da<br />
Tavisi werili maSinve gadaxaza, nomridan<br />
amoiRo.<br />
meore dRes ediSerma bodiSi SemouTvala.<br />
gavcxardi da mapatie, werili<br />
iseve gamoaqveyne, rogorc ariso. otiam<br />
ukan aRar daixia da mgoni im werilis<br />
dedanic mospo. damdurebiT ar damdurebian<br />
erTmaneTs, megobruli urTierToba<br />
SeinarCunes.<br />
erTxel, universitetis pirveli<br />
korpusis meore sarTulze (zamTari<br />
iyo, palto mecva, magram garderobSi<br />
ar Camibarebia), kibis axlos otia Semxvda.<br />
dainaxa, jibeSi wigni medo da ras<br />
kiTxulobo, mkiTxa. patara formatis<br />
prusti iyo, frankovsis Targ<strong>mani</strong>. amoviRe<br />
da vaCvene. saxe gaebadra, kargi<br />
biWi xaro, miTxra, mxarze xeli momi-<br />
TaTuna.<br />
sufraze, studentobis drosac,<br />
xSirad viyaviT erTad. rezo WeiSvili<br />
da me TiTqmis ar vSordebodiT erTmaneTs.<br />
danarCeni Cveni amxanagebic - Temur<br />
maRlaferiZe, rezo siraZe, griver<br />
farulava, pavle Carkviani, kako<br />
bregaZe, Tamaz mamulaiSvili, boris<br />
darCia, gigi xornauli da sxvebi, roca<br />
stipendias aviRebdiT, an cotaoden<br />
fuls CavigdebdiT, dros vatarebdiT.<br />
iyo erTi xorxoci, aTasnairi improvizaciebi,<br />
vmasxrobdiT, ras aRar vyvebodiT.<br />
otia gaxarebuli da gaocebuli<br />
gviyurebda, rogor mSurs Tqveni,<br />
ase laRad rom iqceviT, yvelaferze<br />
getyobaT, reJimis xeli rom ar gigrZvniaTo.<br />
otiasTan erTad gadanasaxlebi da<br />
CvenTan mesame kursze dasmuli givi<br />
maRulariac aseve Zalian ganaTlebuli<br />
da niWieri, magram metismetad moridebuli,<br />
Cumi kaci iyo, ufro koniaks<br />
etaneboda. mogvianebiT saucxoo<br />
esseebi da uaRresad mniSvnelovani<br />
ro<strong>mani</strong> dawera - `gaqceva~, sxvadasxva<br />
erovnebis ucnauri tipebi hyavda daxatuli,<br />
patimrebi. givi gegeWkors da me<br />
gagvendo, wagvakiTxa. orivem gamov-<br />
TqviT Cveni aRtaceba. magram verafers<br />
gadavwyvetdiT (givi da me `ciskarSi~<br />
vmuSaobdiT), TviTonac Seguebuli<br />
iyo azrs, rom imxanad misi disidenturi<br />
ro<strong>mani</strong>s dabeWdva ar moxerxdeboda.<br />
givi maRularias prozaSi,<br />
ramdenadme, sityvamravloba SeiniSneboda,<br />
magram misTana didi kulturis<br />
adamiani ufro metad dasafasebelia.<br />
sawyali kibom imsxverpla. darCa qvrivi<br />
meuRle, mravali sikeTiT Semkuli<br />
adamiani mzia yuraSvili da erTi gogona.<br />
otias saxeze ar edo maincdamainc<br />
janmrTelis feri. sigarets bevrs eweoda.<br />
roca raime sawyens, gasabrazebels<br />
gaigebda, feri mTlad ekargeboda,<br />
fiTrdeboda, nestoebi ucaxcaxebda,<br />
ebereboda. nametani gulkeTili<br />
iyo, uyvarda kacis gaxareba. studentobis<br />
dros (Tanakursel Jurnalistebs<br />
vejibrebodiT, armaz sanebliZisa<br />
da zaal Jvanias gunds) fexburTic<br />
ki uTamaSnia CvenTan. erTxel penaltis<br />
ufleba movipoveT da gvTxova - biWebo,<br />
am bebruli, jalaTebisgan daCexili<br />
fexiT (marTlac, dakiTxvis dros,<br />
ewamebinaT da fexebi daserili hqonda)<br />
damartymevineTo. daartya da aacdina<br />
kars. ar dagviyvedrebia. TviTon<br />
simwrisgan gaeRima.<br />
mudam guldamZimebuli vigoneb im<br />
dros, rodesac `ciskris~ redaqciaSi<br />
Zireuli cvlilebebi moxda da, gadaadgilebaTa<br />
gamo, redaqtorad saziz-<br />
Rari arseba, pirwavardnili karieristi<br />
da provokatori x.b. daniSnes. gagonili<br />
mqonda, rom simon Ciqovani am<br />
moCekisto funqcioners `mikrobe-<br />
Canawerebi<br />
9<br />
rias~ eZaxda da es Sefaseba odnavadac<br />
ar aris gadaWarbebuli. albaT vinme<br />
Seiswavlis mis `saqmianobas~, aTas saCo-<br />
Tiro rameebTan dakavSirebuls da bevri<br />
rame gamovlindeba.<br />
redaqcia male datoves namdvilma<br />
mwerlebma (Zvelebidan bolos marto<br />
otia paWkoria darCa da imasac suli<br />
exuTeboda, lamis kacoba daakargvina<br />
gaiZvera da damsmenma x.b.-m) da maTi<br />
adgili surogatebma daikaves, savalalo<br />
mdgomareoba Seiqmna. erTxel, roca<br />
mweralTa kavSirSi `mnaTobisa~ da<br />
`ciskris~ nomrebis ganxilva iyo (me ar<br />
davswrebivar, mZime avadmyofi viyavi,<br />
filtvis infarqti mqonda), erTi oratori<br />
gamosula da `ciskarSi~ Seqmnil<br />
arasaxarbielo mdgomareobaze ulaparaknia,<br />
mere sia waukiTxavs imaTi,<br />
vinc iZulebuli gaxda iqauroba daetovebina<br />
da imJamad vin muSaobda wasulebis<br />
adgilas. komikuri suraTi<br />
daxatula da darbazSi, SeZaxilebis<br />
fonze, sicil-xarxari amtydara. amis<br />
Semxedvare da gamgone x.b.-s Tavzari<br />
dascemia da Tavisi Statianad ganxilva<br />
miutovebia, marjaniSvilis moedanze,<br />
redaqciaSi gaqceula, sagangebo<br />
TaTbiris Casatareblad da `zomebis<br />
misaRebad~. kabinetSi Sesuls, daZabulobisa<br />
da nerviulobisgan, Savi mongreuli<br />
yba kidev ufro mongrevia,<br />
TvalT dabnelebia, aTiode wuTis ganmavlobaSi<br />
sinaTle daukargavs, kedels<br />
mihyveboda Turme da Wkuidan gadasuls,<br />
bRavili autexia: - lamara, Cito,<br />
naTela, ioram! sada xar, vercerTs<br />
ver gxedavT, ra memarTeba! - iZaxda<br />
da Tan Turme xelebs afaTurebda<br />
(es ambavi mogviyva yvelafris Semswre<br />
otia paWkoriam, romelsac Sinaganad<br />
ezizReboda x.b., magram, iZulebis gamo,<br />
bevr rames iTmenda).<br />
lado gudiaSvils aqvs erTi Semzaravi<br />
STabeWdilebis momxdeni sura-<br />
Ti `boroti ojaxi~. yvelaze sazarelia<br />
im paTologiuri `ojaxis~ mamakaci<br />
wevri, yovelgvari siavis Camdeni<br />
(amaze galesili, nikapqveS mixatuli<br />
sisxliani danac migvaniSnebs), visac<br />
awrialebuli, ucnaurad wamaxuli Tvalebi<br />
wacvenaze aqvs. albaT imas gavda<br />
droebiT SuqdaSretili x.b. da warmosaxviT<br />
vxedav - aCqarebul eleqtromricxveliviT<br />
rogor atrialebda<br />
budeebidan amovardnil qvewarmavlis<br />
Tvalebs. sinaTle TandaTanobiT dabrunebia,<br />
erTgul TanamSromlebsac<br />
mousulierebiaT, magram saxeldaxelo<br />
TaTbiris Catarebis Tavi sadRa eqneboda,<br />
aseT panikaSi Cavardnils da nirwamdars?!<br />
male kidevac daiTxoves redaqtorobidan<br />
es urCxuli da `ciskars~ saTaveSi<br />
jansuR Carkviani Caudga. rogorc<br />
ityvian samarTlianobam izeima. es<br />
iyo redaqcis cxovrebaSi yvelaze na-<br />
Teli da nayofieri periodi, roca<br />
mTlianad aRdga vaxtang WeliZis saukeTeso<br />
tradiciebi. jansuRi aT welze<br />
metxans redaqtorobda `ciskars~<br />
da am drois ganmavlobaSi araerTi<br />
umniSvnelovanesi nawarmoebi gamoqveynda<br />
qarTuli literaturisa.<br />
otia paWkoriasTan urTierTobidan<br />
mravali ramis gaxseneba SemiZlia (zogierTi<br />
epizodi kidevac gamovaqveyne<br />
dasasruli me-13 gverdze
10 poezia<br />
gerda<br />
mivcuravT. mxolod motivtive yinulebi Cans, -<br />
brolis burTebi, Tundac Saqris didi natexi.<br />
droc aRar maxsovs...<br />
es xangZlivi mogzauroba me movigone,<br />
Sen arcerTi sityva ar giTqvams.<br />
sqeli xeebic me davCexe, navad mWirdeba,<br />
kunZulebamde mzis Casvlisas rom CavaRwio.<br />
gza damRlelia... qariSxlebi Zvrebian ZilSi<br />
da qsovilebSi saxldebian infeqciebad.<br />
Sen SegiZlia ar gamomyve,<br />
es viwro navic saguldagulod SegiZlia damalo<br />
Cemgan,<br />
Sen SegiZlia ar gamiSva,<br />
dagafrTxos ferma wylis zedapirze,<br />
an polarulma naTebam RamiT.<br />
Sen ukve ici,<br />
es umizno mogzauroba Cemi bralia,<br />
erTi var(T) TiTqmis,<br />
(uCveulod fiTrdeba kani),<br />
mitovebuli freziebiT ferad qoTnebSi,<br />
samxreTis mxares,<br />
uzarmazar mzian fanjrebTan.<br />
mivcuravT...<br />
mxolod motivtive yinulebi Cans, -<br />
brolis burTebi,<br />
Tundac Saqris didi natexi,<br />
swored iseTi, Cais smisas pirSi rom dneba<br />
da sitkboebas enidan rom minawilebdi.<br />
civa... gekrobi... wamwamebiT vesobi haers.<br />
Cemi saxelis Tanxmovnebi ZaliT Segabi,<br />
mxolod samia – ar agereva.<br />
xmovnebs TviTonve (uCemodac), kanqveS damalav,<br />
sxvis dialeqtze saubrisas dagWirdes iqneb,<br />
iqneb sxvis enas gaurio bolo xmovani –<br />
sxvisi anbanic iq iwyeba,<br />
me rom vmTavrdebi.<br />
an iqneb ZilSi sxvisi xilva Semomaparo,<br />
aswleulia yovel RamiT erT rames vxedav –<br />
ori fanjara...<br />
girliandebi...<br />
kopenhageni...<br />
romelic axla Sors, uTovlo zamTars isizmrebs<br />
da Zvel mTvareze saSobaod Cven ors gvnatrulobs.<br />
* * *<br />
ai, aq vdgavarT, mdinaresTan<br />
da gvamebs viTvliT.<br />
damxrCval qalebs ki morevisken Tmebi miaTrevs,<br />
fskers exebian fexis TiTebiT,<br />
aTiveSi ukve Zala gamoecalaT.<br />
Cven aqeT vdgavarT, sul sxva mxares<br />
da xeebs Soris kenWebs vagrovebT, kaJis kenWebs -<br />
usicocxlos da Waobisfers.<br />
sqel merqans webo wyaliviT mosdis,<br />
wels albaT nayofs verc gamoisxams.<br />
Turme metyeve, CrdiloeTis qoxSi rom cxovrobs,<br />
mova da moWris. iqneb hgonia,<br />
momakvdav cols amiT gankurnavs.<br />
Cven aq davrCebiT mdinareSi welamde mdgomni,<br />
nayofs verc am wels gamovisxamT,<br />
Semodgomazec cariel tyes ver moveswrebiT.<br />
iqneb foTlebma ise dagvfaros,<br />
sxeulebsac veRar miagnon Camosulebma...<br />
Sen Tu darCena moindome,<br />
veRarc me waval. gaunZrevlad CavdgebiT wreSi,<br />
xolo balaxs TiTze davixvev erTgulebisTvis,<br />
ase amboben, am sezonze metyeveebi tyis axlosac<br />
veRar modian.<br />
mdinare ufro metad diddeba<br />
* * *<br />
givi CiRvinaZe<br />
mSobeli mTebi migzavnian Tovlis baraTebs,<br />
guli ivseba monatrebiT, rogorc am diliT<br />
ivseba zeca fifqebiT da TeTri mandiliT<br />
faravs Soreul mwvervalebs da SeSlil qalaqebs.<br />
gadaviviwyeb grZel Rameebs, TeTrad ganaTevs,<br />
sizmarTa landebs moicilebs yofa namdvili,<br />
mere lamazad movirTvebi, viT avTandili,<br />
da Sens fiqrebSi elvasaviT SemovanaTeb.<br />
rodesac Tvalebs mofarfate fifqebs mivandob,<br />
maSin bavSvoba magondeba _ netav ima dros! _<br />
da Cems sarkmelTan dafifquli mTebi movlian.<br />
gaikvaleba momavlisken axali gzebi,<br />
isev ocneba mibrundeba, gavxalisdebi<br />
da imedebiT gavuyvebi dReebs Tovlians...<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
qeTi TuTberiZe<br />
da napirebTan mogrovil Cvilebs Tan gaiyolebs.<br />
Cven ki aq vdgavarT,<br />
SiSvel bavSvebs kenWebiT viTvliT,<br />
lifsitebiviT rom curaven Ramis muq wylebSi.<br />
greteli<br />
am adgilidan yvela saxli wertilad moCans.<br />
sakvamuridan sitkboeba kvamlad amodis.<br />
xels Tu Seaxeb, Senc agyveba namcxvrebis suni –<br />
TiTisodena marcipanis TeTri saxlebis...<br />
saRamoobiT im nivTebs vrwyav, Sen rom datove,<br />
mcenaresaviT avayvavo zamTramde unda.<br />
kedlis RriWodan martooba wyaliviT wveTavs –<br />
megapolisis virusia...<br />
rac ginda is Tqvi –<br />
damTxvevaa Cveni sizmrebic,<br />
rac ginda is Tqvi,<br />
msgavsebaa am bgerebs Soris.<br />
verafers metyvi, mwyurvaliviT gaaxel Tvalebs,<br />
sawvimar arxSi sityvebs vaxrCob,<br />
radgan tba daSra da tyeebi SeWama cecxlma,<br />
radgan tyeebi ar arsebobs, xeebic gaqra,<br />
da asanTis Rers xelSi vmalav,<br />
rogorc sinaTles uRran tyeSi kudianisgan.<br />
rac ginda is Tqvi,<br />
sanaxevrod gagigeb mxolod,<br />
da Senc naxevrad ityvi rames SenTvis, CurCuliT.<br />
Semodgomaze naxevrad Cans kenWebis saxlic,<br />
sadac Sen unda dageZina tyis suniT Tmaze,<br />
sadac me unda momeZebne xorblis marcvlebiT.<br />
* * *<br />
Cven Soris mxolod Senobebi dgas Cagubebuli<br />
SigniT sulebiT.<br />
sul ramdenime xids Tu daiTvli da oriode<br />
damSral wyalsacavs.<br />
rodesac Cemi ufragmento mexsiereba welSi<br />
moxrilma vzide karamde,<br />
Seni oTaxis aRmosavleTiT zurgSeqceuli yvela<br />
kedeli CamoiSala,<br />
adre Citebi ar frinavdnen fanjrebTan axlos.<br />
frenac Cvevaa,<br />
* * *<br />
Tovlis sonetebi<br />
xeebi fifqebs umSvidesi TrTolviT xvdebian,<br />
qedebze wveba zamTris Rame civad mdumari,<br />
Rrubeli _ Sori mwvervalebis Tavsaburavi _<br />
bnel xeobebSi eSveba da iwyebs xetials.<br />
Camomefara sevdiani nislebis farda _<br />
gardasul ferebs Zveleburad veRar vexebi.<br />
daveZeb, magram vis vipovi, viRas Sevxvdebi<br />
am Tovlisa da mofarfate fifqebis garda?<br />
Senc martoobas gaurbixar da sevdas iTmen,<br />
Senc sinanuliT moinatreb im dros da im mTebs<br />
da sanugeSod mogexveva Tovlis bindebi.<br />
daRlili qari miyuCdeba mTebis ubeSi<br />
da zamTris Ramis gadanislul civ siCumeSi<br />
daififqeba Soreuli tye da mindvrebi.<br />
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
romelsac ukve gadaveCvie.<br />
mavne Cvevebsac ZaliT maglejdnen Tavis qalidan.<br />
yvela Tviseba gamoviSigne<br />
da ase gavxdi Cveulebrivi.<br />
(xandaxan mainc mesizmreba<br />
yviTel tylapoSi moTamaSe patara spilo).<br />
TiTqos sizmrebi Camovamwkrive mWidrod,<br />
gverdi-gverd da mozaika erTad avawyeT.<br />
Tvalis feridan amogwove yvela SegrZneba,<br />
rom siyvaruli SemZleboda mavne CvevebiT.<br />
da Senobebi, am manZils rom amoezarda sokoebiviT,<br />
qalaq-aCrdils gavs, rodesac yvela gamqralia<br />
andac sulerTi.<br />
axla ki Cemi areuli mexsiereba<br />
welSi moxrilma unda vzido Sens TiTebamde,<br />
rom saTiTaod damacalo Tmis Rerebidan<br />
sxvisi mtveri,<br />
sxvisi haeri.<br />
roca midian<br />
tansacmliT vwvebiT –<br />
Ceqmebi, kaba, yvelaferi tanze macvia.<br />
veRaraferi ver gaaTbobs gayinul kedlebs,<br />
ZvelisZvel nivTebs mtvrad daedo sxvebis cxovreba.<br />
TiTebiT geZeb, sibnelea.<br />
qrebian gzebi fanjrebs miRma,<br />
Sors ki tba moCans gvamebiT fskerze,<br />
ufro Sors saxli,<br />
imis iqiT nisli Camowva,<br />
albaT dilamde ase iqneba...<br />
tansacmliT vwevarT –<br />
ferad Citebs Tmaze mamagreb,<br />
mkvdari peplebiT vaWrelebT zewars.<br />
es Zveli taxtic sakmarisia siyvarulisTvis.<br />
cecxls vanTebT TovlSi –<br />
gavyriT aCrdilebs,<br />
dRes es sxeuli liTonia, ar daviwvebi,<br />
kudianiviT xis Zelzec rom mimakra ZuiT,<br />
kans Tu momafcqvni, mxolod wyali gadmoiRvreba,<br />
davitborebiT.<br />
tansacmliT vwevarT...<br />
am oTaxSi cxovroben sxvebic,<br />
gviTvalTvaleben.<br />
ra xmauria!<br />
mourideblad saxuravze daabijeben,<br />
irxeva Weri...<br />
lamisaa miwisqveSeTs gadaveylapoT.<br />
TiTqmis CurCuliT geubnebi: "minda giyvarde..."<br />
CurCuliT... TiTqmis...<br />
gveleSapiviT cecxls afrqveven Seni beWebi,<br />
Sen aRar gesmis Cemi ena,<br />
gegoneba, emigranti var sxvis samSobloSi,<br />
gaTenebasac aRar vucdiT, gareT gavdivarT.<br />
sisxli mTlianad mag civ oTaxs miveci vaxSmad,<br />
kedlis RrmulebSi Cavuwure broweuliviT,<br />
"geyoT? gaZexiT?" – gekiTxebiT,<br />
fexisgulebze nemsebs marWob... –<br />
Terapiaa albaT erTgvari,<br />
iqneb Tqvens mxares ase ician,<br />
iqneb wesia, ritualia winaprebisgan.<br />
ra msubuqia satareblad sircxvilis grZnoba,<br />
franiviT mimaqvs,<br />
sakmarisia xeli gavuSva, nisli Caylapavs.<br />
ra advilia mTeli weli ataro SenTvis,<br />
mainc aravin migixvdeba, aravin gkiTxavs,<br />
risi bralia kans silurje Tu Seepara,<br />
balas tilos gavs,<br />
xis cxeniviT usargebloa.<br />
neta icode, ra mCatea es siyvaruli,<br />
rogorc zamTarSi gadamfreni Citebis fiqri<br />
samxreTul caze.<br />
* * *<br />
mTebis siCumiT moxibluli viyaviT im dRes,<br />
zamTars qedebi moeqarga yinvis mZivebiT,<br />
mivdiodiT da gavcqerodiT daxril sxivebiT<br />
aciagebul mwvervalebs da Tovlian mindvrebs.<br />
ferdobze nelad monadeni niavi qroda,<br />
mTaTa Crdilebi SeumCnevlad wvebodnen xevSi,<br />
sxivebSi Tovli ise TrToda, rogorc Cems xelSi<br />
Seni saTuTi, Tovlisferi TiTebi TrToda.<br />
dRes menatreba is zamTari da TeTri mTebi,<br />
dRes areuli da SeSlili cxovrebiT vTvrebi<br />
da roca sxiviT gabrwyinebul TvalebSi gicqer,<br />
Sori mTebidan is xilvebi wamova qrolviT<br />
da mzis sxivebSi mociage, mocisfro TovliT<br />
daifareba wamierad Cvens irgvliv sivrce.
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
mwerali<br />
guram odiSaria:<br />
<strong>`wels</strong> <strong>leqsis</strong> dawera mominda~<br />
guram odiSarias Semoqmedebas kargad icnobs qarTveli mkiTxveli.<br />
misi Semoqmedeba Janrobrivad mravalferovania. igi asparezze gamovida rogorc poeti da gamosca ramdenime<br />
poeturi krebuli.<br />
calke unda gamovyoT devnilobis xana mis cxovrebaSi, radgan am periodSi daiwera mxatvrul-dokumenturi<br />
Janris proza, romelic mTlianad moicavs devnilTa tragizmiT aRsavse cxovrebas, maT imedebsa da ocnebebs,<br />
umwares realobas. ukeTesi dReebis molodini ar neldeba, igi mudam cocxalia nebismieri qarTvelis gulSi.<br />
devnilTa cxovrebis JamTaaRmwereli dRemde dauRalavad agrZelebs naRvliani, magram imediT aRsavse ambebis<br />
Txrobas da mkiTxvelic interesiT moelis da misi wignebis axal-axal gamocemebs.<br />
_ Tqven gamoiareT saken-Wuberis<br />
tragizmiT aRsavse gza. Tavad aRmoCndiT<br />
monawile da TviTmxilveli im<br />
Semzaravi da sastiki movlenebisa,<br />
devnilebma rom gadaitanes am uReltexilze.<br />
Tqveni pirveli mxatvruldokumenturi<br />
proza _ "devnilTa<br />
uReltexili" maleve daiwera.<br />
- rodesac saken-Wuberis uReltexilze<br />
gadmovdiodi, megona, romeliRac<br />
uZveles wignSi movxvdi, sadac<br />
aRwerili iyo Cemi ambavica da isic,<br />
rogor gaurbodnen adamianebi oms saken-Wuberis<br />
uReltexiliT, rogor ixocebodnen<br />
gzadagza. bevri sikvdili<br />
vnaxe maSin, gansakuTrebiT, uReltexilis<br />
alpur zonaSi, sadac buCqic ar<br />
xarobda da SeuZlebeli iyo cecxlis<br />
danTebac. jer wvimda, Semdeg daTova<br />
kidec. adamianebi ixocebodnen sicivis,<br />
tvirTis simZimis, sasowarkve-<br />
Tis, erTmaneTis gawirvis, uimedobis<br />
gamo. manamde Cems mSobliur qalaqSi<br />
_ soxumSi mTeli omis ganmavlobaSi<br />
sikvdili iyo gabatonebuli, magram<br />
uReltexili sxva iyo, iq adamianis sulis<br />
simdablec da misi simaRlec sxvagvarad<br />
gamoCnda. movdiodi da vfiqrobdi<br />
_ Tu gadavrCi, yvelafers aRvwer-meTqi.<br />
asec moxda. megobrebmac<br />
damaCqares da "devnilTa uReltexili"<br />
jer kidev 1993 wlis noemberSi calke<br />
wignad gamomices, omis dasrulebidan<br />
sul oriode Tvis Semdeg.<br />
afxazeTis omma da uReltexilma<br />
Cemi cxovreba gayves da Secvales. omamde<br />
leqsebs vwerdi, Semdeg mxolod _<br />
moTxrobebsa da romanebs. mis mere<br />
leqsebi ar damiweria, survilic ar<br />
mqonia, mxolod CanawerebSi maqvs ramdenime<br />
saleqso striqoni CaniSnuli.<br />
arasodes damaviwydeba is xari,<br />
romelic uReltexilis alpur zona-<br />
Si Semogvxvda _ Cvenze aranakleb<br />
SeZrwunebuli, gaognebuli da gafar-<br />
Toebuli TvalebiT Sescqeroda gaubedurebul,<br />
cocxal-mkvdari adamianebis<br />
usasrulo mwkrivs. im xaris mzeram<br />
magrZnobina mTeli Cemi tragedia da<br />
bevr rameze Tvalebi amixila. uReltexiliT<br />
ramdenime aTeul aTasma mosaxlem<br />
datova soxumi, soxumis raioni<br />
da gulrifSi, kidev _ jarma.<br />
- mas Semdeg, ramdenime prozauli<br />
nawarmoebi dabeWdeT, erT-erTi "soxumSi<br />
dabruneba" iyo. bunebrivia, albaT,<br />
drodadro ixsenebT da warmoidgenT<br />
Tqvens saxl-kars, mTeli cxovreba<br />
rom gakavSirebT. ucnauria,<br />
magram mogecaT saSualeba, mogenaxulebinaT<br />
Tqveni saxli, sadac axla<br />
sxvebi cxovroben. ra gancda dageuflaT,<br />
roca amdeni xnis Semdeg<br />
moaxerxeT da "Sin dabrundiT"?<br />
- "devnilTa uReltexilis" Semdeg<br />
megobarma Jurnalistebma _ bondo<br />
qurdaZem da gigla gobeCiam mTxoves,<br />
omis Temaze wera gamegrZelebina. sa-<br />
Tqmeli bevri mqonda _ maxrCobda wyena,<br />
tkivili, sinanuli... davwere novelebi,<br />
moTxrobebi, Canaxatebi omze,<br />
imaze, rac Cemi TvaliT vnaxe, rac ganvicade.<br />
ase daiwera da 1994-95 wlebSi<br />
mTlianad daibeWda gazeT "SansSi" axali<br />
wigni "soxumSi dabruneba", romel-<br />
Sic "devnilTa uReltexilis" ganaxlebuli<br />
variantic Sevida. "soxumSi<br />
dabruneba" 1995 wels gamoica, Semdeg<br />
kidev samjer gamoica, rusuladac daibeWda<br />
calke wignad, misi Tavebi sxva<br />
enebzec iTargmna. axla rom vixseneb,<br />
Zalze aRgznebuli vwerdi "soxumSi<br />
dabrunebas", rom ar damewera, ar SemeZlo,<br />
Zalian cudad gavxdebodi. is<br />
wigni CemTvis sul sxvaa. megobrebis TanadgomiT<br />
sul 9.000 egzemplari daibe-<br />
Wda, mxolod erTaderTi cali SemomrCa.<br />
siamovnebiT gamovcemdi isev, sa-<br />
Sualeba rom iyos, bevri mTxovs.<br />
rodesac wignis weras vamTavrebdi,<br />
saTauris SerCeva gamiWirda. maSin er-<br />
Ti soxumeli kaci Semxvda, miTxra _<br />
omis Semdeg avad viyavi, mTeli weli ver<br />
viZinebdi, bolos, aseT rames mivakvlie<br />
_ Zilis win warmovidgen, rom soxumSi<br />
var, gamovdivar "brexalovkaSi", yavas<br />
vsvam, megobrebTan vsaubrob, vxumrob,<br />
mere "amraSi" avdivar, Sampanurs vwrupavT,<br />
gavxedav qalaqs _ lamazia! zRva<br />
mSvidia... da balRiviT meZinebao. es<br />
miTxra da imave wuTs mec saTauri Ser-<br />
Ceuli mqonda _ "soxumSi dabruneba".<br />
bednieri var imiT, rom "soxumSi<br />
dabrunebas" Cems mSobliur qalaqSic<br />
kiTxuloben. soxumSi omis Semdeg orjer<br />
viyavi _ pirvelad eqvsi wlis<br />
winaT da meored _ SarSan, maisSi. iq<br />
ramdenime ojaxSi vnaxe Cemi wignebi. ra<br />
Tqma unda, es Sexvedrebi mZime iyo<br />
CemTvis _ amdeni wlis, aseTi omis Semdeg<br />
moiaro bavSvobisa da ymawvilkacobis<br />
adgilebi, ar aris Cveulebrivi<br />
saqme, yvela ver gauZlebs. ase megona,<br />
erTdroulad or qalaqSi davdiodi _<br />
kargad nacnobSic da ucxoSic. soxumelma<br />
megobrebma roca mkiTxes _ xom<br />
ar gagiWirdeba Sens saxlTan gavlao?!<br />
vuTxari _ ukanasknel wlebSi kavkasia<br />
moviare _ samxreTic, CrdiloeTic,<br />
naomar adgilebSic viyavi, bevri gaubedurebuli<br />
adamiani vnaxe, axla CemTvis<br />
mTavaria, vicode, SevrigdebiT Tu ara<br />
qarTvelebi da afxazebi, mainteresebs<br />
_ rogor xarT Tqven, ra giWirT, ra<br />
gilxinT, ras fiqrobT; Cemi saxli ki<br />
uCemod idga amdeni wlis ganmavloba-<br />
Si, Cven Tu gamosavali ar gamovnaxeT,<br />
kvlav uCemod iqneba-meTqi, Cemi saxli.<br />
saxli ar aris-meTqi axla mTavari.<br />
soxumSi, pirvel rigSi, mamaCemis,<br />
Cemi winaprebis saflavebs vakiTxavdi,<br />
Tbilisidan wamoRebul sanTlebs van-<br />
Tebdi. erT-erT sanTels im micvalebulebis<br />
saxelze vanTebdi, romelTa<br />
Wirisuflebic maT saflavze ver midian.<br />
- bolo wlebSi dawereT axali romanebi:<br />
"Savi zRvis okeane", "prezidentis<br />
kata", "saTvaliani bombi". am wignebsac,<br />
rogorc sxvebs, didi gamoxmaureba<br />
mohyva. Tqven nawarmoebebSi<br />
ZiriTadad asaxavT afxazeTs da iqaurebs<br />
omamde da omis Semdgom periodSi.<br />
- rogorc nebismieri mwerali, mec<br />
Cems TiToeul wignTan im droiTa var<br />
dakavSirebuli, roca wigni iwereboda.<br />
"Savi zRvis okeane"-s roca vwerdi, mindoda,<br />
gamexangrZlivebina soxumisa da<br />
Cemi usayvarlesi qalaqis _ gagris<br />
aRwera, raRacnairad vnebivrobdi<br />
kidec, amitomac bevri vwere da ro<strong>mani</strong>c<br />
moculobiT didi gamomivida. axlaxan<br />
rom gadavxede, bevr adgils Sevamcirebdi.<br />
ara mgonia, awi am moculobis<br />
ro<strong>mani</strong> davwero. "prezidentis<br />
kata" mTlianad omamdel soxumzea.<br />
ro<strong>mani</strong>s mTavari gmiri erTi metad<br />
saintereso kaci _ mixeil bRaJbaa. is<br />
rusuladac iTargmna. dRes bRaJbas<br />
bevri nacnobi mikavSirdeba da miyveba,<br />
telefoniTac meubneba bRaJbas soxumur,<br />
metad egzotikur istoriebs,<br />
axal gamocemas daamateo. Tuki SevZeli<br />
"prezidentis katis" kvlav gamocema,<br />
zogi ram aucileblad unda Cavamato.<br />
rac Seexeba "saTvalian bombs", is<br />
ufro politikuri ro<strong>mani</strong>a, afxazeTs<br />
naklebad exeba, iq meti kavkasiaa, teleoperatorebs<br />
vuZRveni, telescenaris<br />
stiliTaa dawerili. SesaZloa,<br />
wels "saTvaliani bombi" sxva enazec<br />
gamosces mweralTa da publicistTa<br />
saerTaSoriso aociaciam (I), romlis<br />
centri londonSi imyofeba...<br />
mapatieT, meuxerxuleba amdens rom<br />
vsaubrob Cems wignebze.<br />
- Tqveni wignebi iTargmneba rusu-<br />
lad da xelmisawvdomia afxazi<br />
mkiTxvelisTvis. sainteresoa, ratom<br />
ar Targmnian wignebs afxazurad?<br />
axla, rogorc vici, erTi afxazi mwerlis<br />
romans TargmniT qarTulad.<br />
- am ramdenime wlis winaT erTma<br />
afxazma mweralma wignidan "soxumSi<br />
mosalodnelia wvima" afxazur enaze<br />
Targmna Cemi vrceli moTxroba "ZmisSvili",<br />
magram ver moxerxda misi calke<br />
wignad gamocema.<br />
Cven da afxaz mwerlebs ar gvaqvs<br />
ufleba erTmaneTisagan zurgSeqceviT<br />
visxdeT, Tanac - amdeni xnis ganmavlobaSi.<br />
literatura, kultura, xelovneba<br />
wmidaTawmindaa. mamaCemi samxedro<br />
oficeri iyo, meubneboda _ meore<br />
msoflio omis dros, frontze, Setakebebs<br />
Soris, xandaxan sabWoTa radios<br />
vusmendiT, rogorc ki levitani axal<br />
ambebs gvacnobda, mere klasikur musikas<br />
CarTavdnen, umetesad, germanuls<br />
_ baxs, beThovens, mocarts... amiT germanelebs<br />
eubnebodnen _ TqvenTan vomobT,<br />
magram musikam ra daaSava, is yvelaze<br />
maRlaao.<br />
axla vzivar da erTi afxazi mwerlis<br />
romans vTargmni. didi da rTuli<br />
ro<strong>mani</strong>a, Zneli saTargmneli, magram<br />
Zalian minda, qarTvelma mkiTxvelma<br />
waikiTxos. is, faqtobrivad, pirveli<br />
postmodernistuli afxazuri ro<strong>mani</strong>a<br />
omze. im mwerlis saxels jer ar<br />
vacxadeb, mxolod imas vityvi, rom<br />
wignis redaqtori batoni zaza abzianiZe<br />
iqneba. imedi maqvs, ro<strong>mani</strong> maisamde<br />
gamoicema.<br />
- 2005 wels Tqveni piesa "zRva,<br />
romelic Soria" reJisorma Temur CxeiZem<br />
dadga soxumis TeatrSi. rogor<br />
daiwera es piesa?<br />
- CemTvis pativi da bedniereba iyo<br />
iseT did SemoqmedTan da SesaniSnav<br />
adamianTan muSaoba, rogoric batoni<br />
Temur CxeiZea. speqtaklis dadgmis<br />
idea dima jaianisa gaxldaT. misi iniciativiT<br />
SevikribeT, viTaTbireT, da<br />
Semdeg, mTeli Tvis ganmavlobaSi, vxvdebodi<br />
baton Temurs, vsaubrobdiT<br />
qarTul-afxazur urTierTobaze,<br />
omze, warsulze, momavalze... bolos,<br />
gadavwyviteT, dagvedga speqtakli or<br />
megobarze _ qarTvelsa da afxazze.<br />
gamoviyene Cemi soxumSi pirveli Casvlis<br />
STabeWdilebebi. piesis werisas<br />
gamomadga ukanaskneli 12 wlis ganmavlobaSi<br />
afxazebTan Sexvedrebisas miRebuli<br />
gamocdileba, dRevandeli vi-<br />
Tarebis codna, omis istoriebi da a.S.<br />
piesa realurad momxdar ambebs eyrdnoba,<br />
TiToeul gmirs hyavs Tavisi prototipi.<br />
SesaniSnavad TamaSoben dima<br />
da misi dasis wevrebi. Tavidanve vicodiT,<br />
rom meyureblisTvis speqtakli<br />
mZime sanaxavi iqneboda. piesa<br />
qarTulad daiwera. magram batonma<br />
Temurma mkiTxa _ ra enaze elaparake<br />
soxumSi afxazebso. rusulad-meTqi.<br />
meti realobisTvis piesa rusulad<br />
iTargmna da daidga.<br />
speqtakls, ukve mexuTe welia, mayurebeli<br />
ar aklia. SeiZleba imitomac,<br />
rom SevecadeT, siyalbisa da paTosisTvis<br />
maqsimalurad agveridebina<br />
Tavi. batonma tariel Wanturiam generaluri<br />
repeticiis Semdeg gviTxra<br />
_ am speqtaklma galaktioni momanatrao.<br />
gadavwyviteT, speqtklisTvis<br />
saxelad galaktionis romelime <strong>leqsis</strong><br />
striqoni SegverCia. qalbatonma<br />
nani CiqviniZem gvirCia _ "zRva, romelic<br />
Soria". ase moinaTla speqtakli,<br />
romelic ukve Zalian bevrma qarTvelma<br />
da ucxoelma naxa. speqtakli DVDiT<br />
afxazeTSi gavrcelda, is maT-<br />
Tvisac mZime sayurebeli aRmoCnda, magram<br />
iqac bevrma naxa, dResac<br />
aCveneben universitetSi da Cvenebis<br />
Semdeg diskusiebs awyoben. aseve, Tbi-<br />
interviu<br />
11<br />
lisSi Catarebuli konferenciebis Tu<br />
somxur-azerbaijanuli molaparakebebis<br />
monawileebi speqtaklis xSiri<br />
stumrebi arian.<br />
- amas winaT "mSvidobis elCis"<br />
statusi mogeniWaT...<br />
- es iyo samxreT koreaSi, ori wlis<br />
winaT. iq, saerTaSoriso konferenciaze<br />
"globaluri mSvidobis federaciam"<br />
mimipatiJa, romelic gaeros<br />
erT-erTi ganyofilebaa. seulSi gadmomeca<br />
"mSvidobis elCis" damadasturebeli<br />
dokumenti, rac CemTvis moulodneli<br />
iyo. maT icodnen, rom sxvadasxva<br />
qveyanaSic xSirad vxvdebi afxazebs,<br />
osebs da ara marto maT _ xSirad<br />
var sxva konfliqtur zonebSic.<br />
saxalxo diplomatias dRevandel<br />
viTarebaSi didi sikeTis motana Seu-<br />
Zlia. am bilikze fexSedgmul arc erT<br />
kacs ara aqvs iluzia, rom konfliqtebs<br />
mxolod isini moagvareben, magram,<br />
maT, Tu gamocdileba, niWi da intuicia<br />
eyoT, SeuZliaT adamianebs Soris<br />
gaaban dawyvetili Zafebi, yovelgvari<br />
politikuri qveteqstebis<br />
gareSe aRadginon gadamwvari xidebi.<br />
mokled, SuZliaT gaakeTon is, rac ar<br />
SeuZliaT politikosebs. am saqmeSi, CemTvisac<br />
moulodnelad, Cemma wignebma<br />
gadamadgmevines nabiji: Tavdapirvelad<br />
Cemi mcire proza Targmnes da<br />
dabeWdes afxazeTSi, Tavisufal gazeTebSi,<br />
mere me vTargmne afxazi megobrebis<br />
moTxrobebi. am ramdenime wlis<br />
winaT moTxrobebis erToblivi wigni<br />
"Jami sicocxlisa" gamoveciT rusulad,<br />
sadac samxreT kavkasiis konfliqturi<br />
zonebis mwerlebi movipati-<br />
JeT. yvelafers erTad da SeTanxmebulad<br />
vakeTebdiT. wigni warmatebuli<br />
gamovida, yvelgan kargad Caiara wignis<br />
wardgenam; im wignidan bevri moTxroba<br />
erovnul enebze iTargmna.<br />
afxazma mwerlebma afxazeTidan<br />
ramdenime devnili mxatvris tilo Camoitanes;<br />
mxatvrebs egonaT, isini samudamod<br />
dagvekargao. SevaxvedreT awgardacvlili<br />
mxatvari levarsa buTba<br />
da soxumidan devnili, niWieri mxatvari<br />
lado foCxua. maT erTad gaaformes<br />
ramdenime wigni da a.S. da a.S.<br />
ra Tqma unda, ruseT-saqarTvelos<br />
2008 wlis omma viTareba Secvala, magram<br />
adamianebi kvlav ganagrZoben<br />
urTieTobas. amas winaT zugdidSi galidan<br />
devnilebs Sevxvdi, maTTan saubrisas<br />
gavarkvie, rom ruseTTan omis<br />
Semdeg imata qarTul-afxazurma qorwilebma,<br />
Sereuli ojaxebis ricxvma. es<br />
yvelaferi kargadaa gasaanalizebeli<br />
da gadasadgmelia swori politikuri<br />
nabijebi. am Temaze Zalian didxans SemiZlia<br />
visaubro, magram, upriani iqneba,<br />
mkiTxveli ar gadavRaloT.<br />
- leqsebs Tu werT drodadro? an<br />
iqneb apirebT kidec axali poeturi<br />
krebulis gamocemas?<br />
- wels, omis Semdeg pirvelad,<br />
leqsebis dawera mominda. garda amisa,<br />
ukve meramdened mirCevs Cemi megobari,<br />
SesaniSnavi poeti Salva bakuraZe, rom<br />
leqsebis saerTo krebuli gamovce.<br />
marTlac, Cemi poemebisa da leqsebis<br />
umravlesoba soxumSi daibeWda. Sevecdebi,<br />
erT wignad Sevkra isini da Tu<br />
vinme RvTisnierma Tanadgoma gamiwia,<br />
welsve gamovce.<br />
esaubra xaTuna alxaziSvili
12 interviu<br />
gamomcemeli rusudan mosiZe:<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
`vcdilobT bavSvebs mcire<br />
asakidanve SevayvaroT kiTxva~<br />
wlevandeli weli gamomcemlobisTvis `bakmi” saiubileoa. ukve aTi welia, rac gamomcemlobis damfuZneblebi –<br />
direqtori bondo macaberiZe da mTavari redaqtori rusudan mosiZe cdiloben mkiTxveli kargi qarTuli wigniT<br />
gaanebivron. maT gamocemebs erTguli momxmarebeli hyavs.<br />
dRes wignis bazari myidvels mravalferovan arCevans sTavazobs, gamomcemlebi Sromoben, rom maRali xarisxis<br />
produqciiT iyvnen warmodgenilni, yvelas Tavisi `xelwera” da Tavisi niSi aqvs... `bakmis” wignebi, gamomcemlobis<br />
daarsebis dRidan, maRali poligrafiuli xarisxiT gamoirCeva. maTi gamocemebi gansakuTrebulad mimzidvelia,<br />
Tumca mkiTxvels arc wignis gadafurcvlis Semdeg ucruvdeba imedi, radgan garekans miRma mas kargi qarTuli<br />
literatura `elis”.<br />
`bakmis” direqtori, batoni bondo sabavSvo mweralia, gamomcemlobis Seqmnis idea swored mas ekuTvnis. qalbatoni<br />
rusudani filologia da literaturasTan, garda siyvarulisa, profesiuli urTierTobac akavSirebs, amitom,<br />
gamomcemlobis Seqmnis ideam imTaviTve daainteresa da mas Semdeg, sagamomcemlo sferoSi erTad iRwvian. `bakmis”<br />
saqmianobis aTwlian istoriaze qalbaton rusudan mosiZes vesaubrebiT:<br />
_ sagamomcemlo sivrceSi `bakmis”<br />
pirveli nabijebis Sesaxeb miambeT...<br />
_ saqmianoba sabavSvo da saymawvilo<br />
literaturis gamocemiT daviwyeT.<br />
dRemde, es Cvens mTavar mimar-<br />
Tulebad rCeba.<br />
_ xSirad msmenia sxvadasxva gamomcemlisgan,<br />
rom saqmianobis<br />
dasawyisSi, ucxouridan Targmnili<br />
sabavSvo wignebis gamocemas amjobinebdnen.<br />
ramdenadac vici, Tqven<br />
qarTveli avtorebis mier Seqmnili<br />
sabavSvo wignebi arCieT...<br />
_ diax, qarTuli nawarmoebebiT<br />
daviwyeT. saerTod, qarTuli literaturis<br />
propaganda, popularizacia<br />
gamomcemlobis prioritetad davitoveT.<br />
im dros, roca Cven saqmianobas<br />
SevudeqiT, saqarTveloSi kargi poligrafiuli<br />
wigni TiTqmis ar arsebobda.<br />
seria `literaturuli zRaprebi”<br />
`bakmis” pirveli gamocema gaxldaT, is<br />
cxra wignad gamovida. sagamomcemlo<br />
sivrceSi, SeiZleba iTqvas, es pirveli<br />
maRalxarisxiani poligrafiuli gamocema<br />
iyo. Tumca vityvi, rom `literaturuli<br />
zRaprebi” aramarto beWdvis<br />
xarisxiT gamoirCeoda, aramed mxatvruli<br />
TvasazrisiTac Rirebuli<br />
iyo. Sinaarsobriv mxares dRemde did<br />
mniSvnelobas vaniWebT.<br />
_ romeli avtorebi iyvnen warmodgenili<br />
cxratomeulSi?<br />
_ daviwyeT klasikuri nawarmoebebiT.<br />
davbeWdeT akaki wereTlis, aleqsandre<br />
yazbegis, vaJa fSavelas, aseve<br />
sxva klasikosTa zRaprebi. amasTan<br />
vcdilobdiT, rom Tanamedrove mwerlobac<br />
warmogveCina, axalgazrda avtorTa<br />
nawarmoebebi Segvetana, amitom<br />
sistematurad Ziebis procesSi viyaviT...<br />
sakmaod kargi gamocema gamovida.<br />
SevecadeT kargad dabeWili wignebi<br />
dagvebeWda da bavSvebs avtorebic<br />
moswonebodaT. ai, aseTi dasawyisi<br />
gvqonda. survili gvaqvs da vfiqrobT,<br />
samomavlod, literaturuli, anu<br />
avtoriseuli zRaprebi erT wignad<br />
gamovceT.<br />
_xalxuri zRaprebic araerTxel<br />
gamogiciaT...<br />
_ diax, ramdenjerme gamoveciT.<br />
erT-erTi iyo seria `kidobani”, romelic<br />
or wignad gamovida.<br />
_ Tanamedrove avtorebze saub-<br />
risas brZaneT, mudmivad Ziebis procesSi<br />
viyaviTo, vin iyvnen is mwerlebi,<br />
romlebsac maSin miakvlieT?<br />
_ amaTgan zogierTi Zalian axalgazrdaa,<br />
eseni gaxlavT qeTi doliZe,<br />
qeTi Sengelia; `literaturuli zRaprebis”<br />
erT-erTi avtori iyo, aseve,<br />
mariam wiklauri...<br />
_ es imitom gkiTxeT, rom minda<br />
visaubroT Temaze – gamomcemlebi<br />
da axalgazrda avtorebi. Tanamedrove<br />
qarTuli literaturis ganvi-<br />
Tarebis saqmeSi, vfiqrob, gamomcemlebis<br />
roli mniSvnelovania. isini<br />
gafacicebulni unda iyvnen axali<br />
saxelebis aRmosaCenad da axalbeda<br />
mwerlebs maqsimalurad exmarebodnen.<br />
_ gamomcemloba `bakms” araerTi<br />
axalgazrda avtorisTvis Seuwyvia xeli.<br />
yovelTvis vcdilobT maT daxmarebas.<br />
roca niWier, axalbeda mwerals<br />
sakuTari nawarmoebebis dabeWdvis<br />
saSualeba ar aqvs, xSirad saCuqars<br />
vukeTebT – mis wigns ufasod gamovcemT.<br />
gvyavs aseTi avtorebi, dasaxelebisgan<br />
Tavs Sevikaveb. iseTi droa,<br />
axalgazrda mwerlebs didi yuradReba<br />
sWirdebaT.<br />
iyo periodi, roca aqtiurad vTanamSromlobdiT<br />
gazeTTan `Tormeti<br />
mtredi”. iq norCi avtorebis leqsebi,<br />
moTxrobebi ibeWdeboda. Cven saukeTeso<br />
nawarmoebebis konkursi gamovacxadeT,<br />
gamarjvebulebs wignebiT vasa-<br />
CuqrebdiT.<br />
_ prioritetebze vsaubrobdiT.<br />
sabavSvo da saymawvilo literatura<br />
sakmaod farTo arealia, is mravali<br />
Janrisa Tu mimarTulebis momcvelia.<br />
`literaturul zRaprebs”<br />
ra wignebi mohyva?<br />
_ Semdeg, saymawvilo SemecnebiTi<br />
mimarTulebiT vimuSaveT da gamoveciT<br />
samtomeuli `miTologiuri enciklopedia”.<br />
am proeqtma Zalian kargad<br />
imuSava. es warmateba gamocemis<br />
avtorebis, qalbatoni nana toniasa da<br />
batoni zurab kiknaZis damsaxurebaa.<br />
samtomeuli Tbilisis saxelmwifo<br />
universtetis klasikuri filologiis<br />
kaTedraze momzadda. kaTedras,<br />
mogexsenebaT, batoni rismag gordeziani<br />
xelmZRvanelobs. es pirveli mi-<br />
Tologiuri enciklopedia gaxlavT,<br />
Semdgenlebma didi Sroma gawies da<br />
zRva masalas mouyares Tavi. wigni sakmaod<br />
male movamzadeT – samive tomi<br />
sam weliwadSi gamoveciT. 2003 wels,<br />
gamomcemloba `bakms” miTologiuri<br />
enciklopediisTvis saxelmwifo premia<br />
mieniWa.<br />
_ SemecnebiTi mimarTulebiT<br />
`bakmma” sakmaod seriozulad da nayofierad<br />
imuSava. vgulisxmob `simboloebis<br />
ilustrirebul enciklopediasac”,<br />
romelic `miTologiuris”<br />
Semdeg gamovida.<br />
_ es gamocemac ymawvilTaTvisaa<br />
gankuTvnili. `simboloebis enciklopedia”<br />
zaza abzianiZisa da qeTevan<br />
eloSvilis avtorobiT Seiqmna. wignSi<br />
Tavmoyrili masala imdenad mravalferovani<br />
da sainteresoa, rom aramxolod<br />
bavSvebsa da mozardebs, aramed<br />
ufrosebsac ki miizidavs. aseTi enciklopediac<br />
pirvelia saqarTveloSi.<br />
orive gamocema, garda imisa, rom<br />
uxvad ilustrirebuli da vizualu-<br />
rad Zalian STambeWdavi wignebia, imiTac<br />
aris mniSvnelovani, rom teqsti qarTveli<br />
avtorebis mieraa dawerili da Cveni<br />
mkiTvelisTvis, gacilebiT iolad aRsaqmeli<br />
da sainteresoa. principic<br />
swored esaa. aseTi qarTuli gamocemis<br />
momzadeba gacilebiT Sromatevadi<br />
saqmea, vidre Targmnili literaturis<br />
dabeWdva, finansebsac bevrad mets<br />
moiTxovs, droSic iweleba... magali-<br />
Tad, `simboloebis enciklopediaze”<br />
muSaobas oTxi weli movandomeT. misi<br />
pirveli varianti daaxlovebiT aTjer<br />
mainc iqna wakiTxuli, bevri viSromeT,<br />
sanam saboloo saxes mivcemdiT. miuxedavad<br />
amisa, Sedegi amad Rirda. es wignebi<br />
qarTul enaze, qarTveli bavSvebisTvis,<br />
mozardebisTvis Seiqmna. esaa mTavari.<br />
SemecnebiTi literaturis ganxriT,<br />
muSaoba ar Segviwyvetia. qalbatonma<br />
nana toniam masala gadaamuSava, kidev<br />
ufro gaamdidra da amjerad, `miTologiur<br />
leqsikons” amzadebs.<br />
_ rogorc vici, Tqveni gamocemebidan<br />
erT-erTi yvelaze masStaburi da<br />
amave dros, warmatebulia mravaltomeuli<br />
`saskolo biblioTeka”.<br />
_ `saskolo biblioTeka” erT-erTi<br />
ZiriTadi proeqtia. Tavidan Cafiqrebuli<br />
gvqonda misi ocdaaT tomad gamocema.<br />
sami wlis ganmavlobaSi oci<br />
tomi gamoveciT. vfiqrobT, am seriis<br />
wignebis raodenoba ocdaaTs gacdeba.<br />
es saxelmZRvanelo literatura ar gaxlavT.<br />
Tumca masSi warmodgenilia yvela<br />
is avtori, yvela is nawarmoebi (poezia,<br />
proza, publicistika), skolaSi rom<br />
iswavleba. TiToeuli avtoris Semoqmedebas<br />
TiTo tomi eTmoba. Tumca, garda<br />
saskolo programiT gaTvaliswinebuli<br />
nawarmoebebisa, aq Sesulia, magaliTad,<br />
iakob gogebaSvilis `saRvTo istoria”.<br />
CavTvaleT, rom bavSvebisaTvis<br />
gogebaSvilis mier moTxrobili bibliuri<br />
ambebi Zalian advilad wasakiTxi da<br />
aRsaqmeli iqneboda. wignze muSaobis<br />
dros, saqarTvelos sapatriarqos mivmarTeT<br />
da xatmwerTa daxmareba viTxoveT.<br />
Sedga sagangebo jgufi,, romelmac<br />
kanonikis sruli dacviT moxata<br />
wigni, siuJeturad daalaga.<br />
_ roca aseT literaturas gamoscem,<br />
misi sworad gaformeba, albaT,<br />
sakmaod mniSvnelovania.<br />
_ diax. sanam wignis mxatvrobaze<br />
diwyeboda muSaoba, konkursic ki gaimarTa,<br />
zogierTi namuSevari daiwunes.<br />
sabolood, `saRvTo istoria” xatweris<br />
principiT Sesrulebuli ormocda-<br />
ToTxmeti naxatiT dasuraTda.<br />
_ saSualo skolebis saswavlo<br />
programa moswavleebs arc qarTvel<br />
wmindanTa cxovrebis Seswavlas avaldebulebs.<br />
Tumca, Tqvens mravaltomeulSi,<br />
Tanamedrove sasuliero piris<br />
mier, SesaniSnavad daweril `cxovrebebs”<br />
vxvdebiT.<br />
_ `qarTvel wmindanTa cxovreba” dekanozma<br />
zaqaria maCitaZem dawera. igi,<br />
yvelaferTan erTad, Semoqmedi adamianic<br />
brZandeba da ramdenime wignis avtoria.<br />
rac Seexeba wigns, romelic erTerT<br />
tomad gamoveciT, saeklesio kalendris<br />
mixedviT Sedgenili `cxovrebebia”.<br />
masSi yvela qarTvel wmindanzea<br />
moTxrobili. wigni Zalian sainteresoa<br />
da kargad ikiTxeba.<br />
axla mzaddeba Semdegi tomebi,<br />
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
romelSic Tanamedrove qarTuli mwerloba<br />
iqneba warmodgenili. vcdilobT,<br />
`saskolo biblioTekam”<br />
qarTveli avtorebi maqsimalurad<br />
moicvas da mozards iseTi literatura<br />
miawodos, romelic aucilebelia<br />
misi ganaTlebisTvis.<br />
_ samomavlod, kidev ra gamocemebs<br />
gvpirdebiT?<br />
_ axla gamosacemad mzaddeba<br />
`vefxistyaosani”. es CvenTvis Zalian<br />
mniSvnelovani proeqtia. masze<br />
muSaobas sakmaod didi dro movandomeT.<br />
es gaxlavT `wereTliseuli<br />
vefxistyaosani”, romelsac xelnawerTa<br />
erovnul fondSi mivakvlieT da<br />
SeviZineT. mefisadmi miZRvnili<br />
wignia, saucxoodaa moxatuli. Tvis<br />
bolos, albaT, daistambeba. gvinda<br />
Zalian lamazi sasaCuqre wigni gamovides.<br />
_ sasaCuqre wignebs gamoscemT?<br />
_ sasaCuqre wignebic gvaqvs. am<br />
mimarTulebiT, Cveni saamayo gamocemaa<br />
Seqspiris `sonetebis”, TabukaSviliseuli<br />
Targ<strong>mani</strong>. am wignze eqskluziuri<br />
ufleba batonma laSam da misma<br />
ojaxma gadmogvca. wignma Zalian<br />
didi mowoneba daimsaxura da axlaxan<br />
ukve meored gamoveciT. am Targmans<br />
aseTi istoria aqvs: igi mxolod<br />
erTxel, 1979 wels, arcTu didi tiraJiT<br />
daibeWda, mas Semdeg oci weli<br />
gavida da wigni aRar gamocemula. mogexsenebaT,<br />
qarTveli kaci kargi mki-<br />
Txvelia, xarisxiani literatura uyvars<br />
da afasebs mas. ar vici, albaT<br />
amitom, am Targmanze garkveuli nostalgia<br />
arsebobda. miuxedavad imisa,<br />
rom `bakmis” mier gamocemuli Seqspiris<br />
`sonetebi” sasaCuqre wignia<br />
da aqedan gamomdinare, iafi ar Rirs,<br />
masze Zalian didi moTxovnaa.<br />
_ roca drois mcire monakveTSi<br />
wigns orjer gamoscem, es marTlac<br />
mis warmatebaze miuTiTebs... qalbatono<br />
rusudan, radgan Seqspiri axseneT,<br />
minda gkiTxoT - prioritetebis<br />
miuxedavad, `bakmi” ucxour literaturasac<br />
gamoscems?<br />
_ mxolod ori wigni gvaqvs gamocemuli,<br />
es erTgvari gamonaklisia.<br />
rasakvirvelia, Seqspirs udides<br />
pativs vcemT, magram aranaklebad<br />
gviyvars TabukaSvili, misi Targ<strong>mani</strong><br />
Zalian maRali donisaa. swored Targ<strong>mani</strong>s<br />
xarisxi iyo erT-erTi mTavari<br />
mizezi, ramac am wignis gamocema gadagvawyvetina.<br />
meore wigni ki, aRmosavluri zRaprebia.<br />
esec Zalian lamazi sasaCuqre<br />
wigni gaxlavT, rusudan fetviaSvilis<br />
mieraa moxatuli. ratom aRmosavluri<br />
zRaprebi? _amasac Tavisi<br />
mizezi aqvs; roca rusikos TanamSromloba<br />
SevTavazeT, gviTxra, rom Tavisi<br />
xelweridan gamomdinare, aRmosavluri<br />
literaturis gaformebas amjobinebda.<br />
ar minda ifiqroT, rom ucxour<br />
literaturas ar vafasebT da amitom<br />
varidebT Tavs mis gamocemas. piriqiT<br />
- Zalian gviyvars, xolo im adamianebs,<br />
romlebic xarisxiani Targ<strong>mani</strong>s<br />
ganxorcielebas axerxeben, udides<br />
pativs vcemT, magram vTvliT, rom<br />
Tuki ucxoeli mwerlis gamocemas<br />
gadawyvet, Targ<strong>mani</strong> srulyofili<br />
unda iyos. garda amisa, migvaCnia, rom
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
Cvens literaturasa da karg qarTvel<br />
mwerlebs aranaklebi yuradReba<br />
sWirdeba. Tu ara Cven, sxva vin gaakeTebs<br />
amas?<br />
_ qalbatono rusudan, wignebis<br />
vizualur mxareze vin zrunavs?<br />
_ gvyavs Cveni ilustratorebi da<br />
mxatvrebi, maTTan ase vmuSaobT: veubnebiT<br />
ra gvinda, romeli siuJeti<br />
unda daixatos. rac Seexeba wignis<br />
dizains, amas me da batoni bondo erToblivad<br />
vqmniT. patara eSmakobasac<br />
mivmarTavT – garekans Zalian did<br />
yuradRebas vaqcevT, radgan vTvliT,<br />
rom wignma adamiani danaxvisTanave<br />
unda miizidos. bavSvi - ar aqvs mniSvneloba<br />
xuTi wlisa iqneba, Tu TxuTmetis<br />
- wigns rom xelSi aiRebs, misi<br />
gadafurcvla unda moundes. Tumca<br />
ara mgonia imedi gaucruvdeT, roca<br />
kargad gaformebuli wignis kiTxvas<br />
Seudgebian. rezo inaniSvilis, goderZi<br />
Coxelis, miTufro ilia WavWavaZis<br />
Semoqmedeba, marTalia bevrjeraa<br />
gamocemuli, magram isini mainc<br />
ikiTxeba, da radgan asea, ise igi mkiTxvels<br />
moswons.<br />
_ mkiTxvels xSirad sTavazobT<br />
yvelasaTvis sayvarel avtorebs,<br />
cnobil nawarmoebebs, magram am literaturas<br />
yovelTvis axleburad<br />
awvdiT...<br />
_ yovelTvis vcdilobT sazogadoebas<br />
poligrafiuli siaxleebic<br />
SevTavazoT. pirvelad, musikaluri<br />
wigni gavakeTeT. es iyo bondo macaberiZis<br />
`Zilis win sakiTxavi zRaprebi”.<br />
Semdeg, aseTi wignebi bevrma gamomcemlobam<br />
dabeWda, bazarze erTdroulad<br />
ramdenime gamoCnda, magram<br />
`Zilis win sakiTxavi zRaprebis” gansakuTrebuloba<br />
is iyo, rom musikaluri<br />
modulis saSualebiT, bavSvebi<br />
kiTxvisas qarTul iavnanas ismendnen.<br />
iavnanas aranJireba, ormocdaSvidwamiani<br />
qronometraJiT, erTma kompozitorma<br />
gaakeTa.<br />
getyviT, aseve, rom meore musikaluri<br />
wignic mzadaa gamosacemad. avtori<br />
kvlav bondo macaberiZea, wigns<br />
`zRapari beqna biWze” hqvia. gamocema<br />
araCveulebrivad ilustirebuli iqneba.<br />
axalgazrda mxatvars vTxoveT,<br />
zRapris mTavari gmiris saxeze emuSava,<br />
bolomde mivandeT mas es saqme da<br />
saocrad saintereso personaJi Seqmna.<br />
ase rom, qarTvel bavSvebs, daaxloebiT<br />
erT TveSi saucxood gaformebuli<br />
zRaprebis wigni eqnebaT. wigns<br />
Tan erTvis audio Canaweri, sadac yvela<br />
zRapars marlen egutia kiTxulobs.<br />
_ CemTvis cnobilia, rom `bakmi”<br />
`uqarqaSo xmlebis” gamocemazec<br />
muSaobs. vfiqrob, levan sanikiZis<br />
mkiTxvelisaTvis es sasiamovno siaxlea.<br />
_ darwmunebiT SemiZlia giTxraT,<br />
rom levan sanikiZe erT-erTi yvelaze<br />
kiTxvadi avtoria, misi wignebi qarTvelebs<br />
Zalian uyvarT. `uqarqaSo<br />
xmlebi” absoluturad gansxvavebuli<br />
da saintereso sasaCuqre gamocema<br />
iqneba. sagangebod am wignisTvis Seqmnili<br />
ruka da uxvi ilustraciebi mkiTxvels<br />
erTgvar istoriul eqskurss<br />
`Cautarebs”. vcdilobT amgvari poligrafiuli<br />
efeqtebiT wigni ufro mimzidveli<br />
gavxadoT. siaxle ar aris, rom<br />
dRes, aramarto saqarTveloSi, aramed<br />
mTels msoflioSi internet-saSualbebma<br />
adamiani, miTufro axalgazrda<br />
Taoba, beWdviT gamocemebs sakmaod<br />
daaSora. albaT, gamomcemlebma Zalian<br />
unda movindomoT, rom wigns mkiTxveli<br />
hyavdes.<br />
_ am TvalsazrisiT, gamomcemlebs,<br />
romlebic sabavSvo da saymawvilo<br />
literaturaze arian orientirebulni,<br />
albaT gansakuTrebuli pasuxismgebloba<br />
akisriaT - bavSvebs, romlebic<br />
momavali mkiTxvelebi arian,<br />
wignis gemo unda gaagebinon.<br />
_ swored amitom vcdilobT asakobrivi<br />
wyveta ar gvqondes da mcirewlovani<br />
bavSvebidan ymawvilebamde, uklebliv<br />
yvela, Sesabamisi literaturiT<br />
uzrunvelvyoT. momaval Taobas mcire<br />
asakidan SevayvaroT kiTxva, lamazad<br />
gaformebuli da kargad Sedgenili<br />
literatura mivawodoT. Cveni mTavari<br />
mizani swored esaa. qarTvel klasikosebs<br />
amitomac vubrundebiT xolme...<br />
Cvens saqmianobas gamarTlebulad miviCnevT,<br />
roca mkiTxveli gvirekavs da<br />
sakuTar azrs gviziarebs, gveubneba: `ra<br />
kargad Sedgenili gamocemaa, rogori<br />
lamazi wignia”...<br />
_ wignebs sad beWdavT?<br />
_ wignebs mxolod ucxoeTSi vbeWdavT.<br />
Tavidanve ase daviwyeT. amisTvis<br />
araerTi mizezi gvqonda. Tumca, pirveli,<br />
mainc maRali poligrafiuli xarisxi<br />
iyo. warmoidgineT, im dros, viqtor<br />
hiugos aTasgverdiani wigni, Zveli gamocema,<br />
ormocdaaTi TeTri Rirda da<br />
mainc Znelad iyideboda, xolo ormocdaaTgverdiani<br />
`literaturuli<br />
zRaprebi” gacilebiT ZviradRirebuli<br />
wignebi iyo, magram myidveli mainc hyavda.<br />
amiT imis Tqma minda, rom sazogadoebis<br />
damokidebuleba avtorebis,<br />
nawarmoebebis mimarT ki ar Secvlila,<br />
aramed moTxovnebi Seicvala, wignis<br />
mimarT axleburi damokidebuleba Camoyalibda.<br />
dRes arCevani Zalian didia. qarTvel<br />
gamomcemels, swored axla marTebs<br />
iseTive wignebi gamosces, romelic<br />
ucxours arafriT Camouvardeba. unda<br />
vecadoT, rom vizualuri Tu beWdvis<br />
xarisxiTac da Sinaarsobrivadac maRali<br />
rangis gamocemebi SevqmnaT. vfiqrob,<br />
mTavari amocana esaa.<br />
_ bazarze arsebuli konkurencia<br />
wignis xarisxs Sesabamisad zrdis.<br />
albaT konkurenciis pirobebSi warmatebis<br />
SesanarCuneblad swori menejmentic<br />
aucilebelia.<br />
_ am TvalsazrisiT, aTi wlis ganmavlobaSi<br />
ar gagvWirvebia. gvyavs Cveni<br />
xelmomwerebi, gvyavs Cveni mkiTxveli...<br />
gvixaria wignis maRaziebSi Sesvla,<br />
gveubnebian: `bakmis” wignebs kiTxuloben”,<br />
“ainteresebT Semdegi tomi<br />
rodis gamova”... vfiqrobT, es warmatebis<br />
niSania. ar vcdilobT vinmes gavejibroT,<br />
Cveni prioritetebi gvaqvs,<br />
Cveni principebis erTguli varT, wign-<br />
Tan urTierToba gviyvars da vcdilobT<br />
Cveni saqme vakeToT. es sixarulis<br />
momtani saqmea.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
esaubra Tamar Juruli<br />
misi gardacvalebis mere). gansakuTrebulad<br />
uyvarda Zveli memuaruli<br />
literatura. erTxel erTad viyideT<br />
meCvidmete saukunis frangi avtoris<br />
taliman de reos `saxaliso istoriebi~,<br />
sadac samefo karis anegdoturi<br />
ambebi da didgvarovanTa galanturi<br />
Tavgadasavlebi moxdenilad aris<br />
moTxrobili. otia mTel kviras karg<br />
xasiaTze iyo, moxibla am wignma. maxsovs,<br />
didxans melaparaka andersenis<br />
zRaprebis ganumeorebel samyaroze,<br />
yvelasagan gamorCeul poeturobasa<br />
da idumalebaze. raRacis dawerasac<br />
apirebda da ar dascalda. maxsendeba,<br />
rogor uyvarda redaqciis did, SuSis<br />
kedelTan midgoma da garindeba, ocnebaSi<br />
gadasvla. am dros xeli ar unda<br />
SegeSala. mis uecar gardacvalebaze,<br />
Sin dabrunebulma raRac Caviwere. ar<br />
mSordeboda otias erTaderTi qaliSvilis,<br />
TaTias, sasowarkveTili saxe,<br />
arafriT ar undoda daejerebina mis<br />
Tavs datexili ubedureba: `es ar Sei-<br />
Zleboda momxdaiyo! es ar aris marTali!~<br />
- gaognebuli imeorebda.<br />
15.08.1992. Cems mwuxarebaTa Jams<br />
(romeli erTi CamovTvalo) yvelaze<br />
metad ori kaci damamaxsovrda. erTi<br />
poeti mixeil qvliviZe iyo. mamaCemi<br />
bevrjer hyavda wayvanili, rogorc<br />
eqimi, jer Tavisi gerisa da mere Svilis<br />
gamo daumegobrda. 60 wlisa roca<br />
xdeboda, mivida mamaCemTan da sTxova,<br />
emzarma Cemze werili daweros, `mna-<br />
TobSi~ elodebian, misTvis adgilia<br />
Senaxulio. mamaCemma mokled momwera<br />
(sadRac Sevinaxe is qaRaldi) da Tavisi<br />
mxridan SemomiTvala, aseT patiosan<br />
adamians nu gaawbilebo. davwere<br />
aTiode gverdi, ramdenadac SemeZlo<br />
Tbilad da `mnaTobSi~ gamovaqveyne.<br />
manamde, coli rom dameRupa imxanad,<br />
miSa qvliviZem aRfrTovanebuli, caSi<br />
amyvani recenzia dabeWda Cems wignze<br />
- `xe cxovrebisa~ - Cemi falavani xaro,<br />
werda. Sevwuxdi, dantes madarebda.<br />
arc maSin mjeroda misi gadametebuli<br />
aRtacebisa da arc mere. gulwrfelobas<br />
mxolod garkveul momenteb-<br />
Si iCenda. miSasTan, SeiZleba iTqvas,<br />
megobruli urTierToba mqonda, leqsebic<br />
aqvs Cemdami moZRvnili, magram<br />
keTilganwyobasa da gulwrfelobas,<br />
rogorc aRvniSne, didxans ver inarCunebda,<br />
sul axal-axali `varskvlavebis~<br />
Ziebasa da waxalisebaSi iyo, Tavi<br />
metrad miaCnda. ras izam, es misi xasiaTi<br />
gaxldaT da, drodadro, Taviseburad<br />
avlenda.<br />
erTxel nametani ukadrisad moiqca.<br />
TbilisSi sakmaod cnobilma pirovnebam,<br />
gedi Wyoniam wagviyvana dasalevad<br />
- rezo WeiSvili, isa da me.<br />
sololakis myudro duqanSi arays vsvamdiT.<br />
alkoholi rom moekida, Cvenma<br />
Zvirfasma mixom boTaobas umata. me<br />
momibrunda da viTom gacinebulma,<br />
miTxra: daka xeli, rom givi gegeWkori<br />
Senze ukeTesi poetia! amaze, Semcbarma,<br />
vupasuxe, SeiZleba bevri sxvac<br />
mjobia, magram Sen amis ganmsjelad ar<br />
gamodgebi-meTqi. usiamod gaiRrija -<br />
misi gamoSverili xelisTvis xeli ar<br />
damikarebia. kargad icoda, givi Cemi<br />
uaxloesi megobari rom iyo da ratom<br />
ikisra aseTi gvelaZuoba, ver Cavxvdi.<br />
me, saerTod, arasodes aravis gavjibrebivar<br />
da vin ra gaakeTa, vfiqrob,<br />
cota mogvianebiT gairkveva. jobnebaze<br />
ramdenadme gansxvavebuli azrisa<br />
var. roca vinmes jobixar, es Sinaganad<br />
kidevac unda gawuxebdes, gbo-<br />
Wavdes da yelyelaoba, Tavmowoneba<br />
sulac ar gaxlavT adamianis, Semoqmedis<br />
saukeTeso Tviseba.<br />
im saRamos Semdeg ori kvirac ar<br />
iyo gasuli, igive miSa Semxvda maCabelze<br />
da miseburad `damipadxoda~ -<br />
saiubileo TariRi misruldeba da Sengan<br />
werili mindao. ramdenadac Sev-<br />
Zeli, delikaturad, TavSekavebulad<br />
Canawerebi 13<br />
emzar kvitaiSvili<br />
<strong>dRiuri</strong><br />
wignidan _ `rqawiTelis mtevani~<br />
dasawyisi me-8-9 gverdebze<br />
vuTxari - rac adre, aTi wlis win dagiwere,<br />
Senze imave azrisa var da axals<br />
verafers getyvi-meTqi. ixtibari<br />
ar gaitexa, gaibrZola - ar gaCqareb,<br />
sakmaris dros mogcemo. ramdenic ar<br />
unda madrovo, sulerTia-meTqi, vupasuxe.<br />
sxva albaT miaxlida - Cemze<br />
ukeTesma poetebma dagiwerono, magram<br />
amdeni veRar vakadre, moveride. civad<br />
gamSorda.<br />
ai, es kaci movida samZimarze, roca<br />
mamaCemi esvena did oTaxSi, gulze Te-<br />
Tri vardebis Taiguli daado da xelebi<br />
daukocna. am dros namdvilad<br />
gulwrfeli iyo. merec bevrjer uTqvams<br />
- unda davwero, rom sadme aqve, veraze,<br />
Cvenma qalaqma baton daviTs Zegli<br />
daudgaso. me mudam im azrisa viyavi,<br />
rom mamaCems arc Zegli da arc memorialuri<br />
dafa daWirdeboda, mis xsovnas<br />
isedac Seinaxavda xalxi da misganve<br />
daTesili sikeTe.<br />
meore pirovneba, visma gamoCenamac<br />
isedac dafleTili guli Camglija,<br />
istorikosi da mwerali levan sanikiZe<br />
iyo.... oRond es Cemi daTunas panaSvidis<br />
dRes moxda. Semovida acremlebuli,<br />
iebis didi kona mohqonda - faqizad,<br />
frTxilad. momeCvena - xelis<br />
gulebSi momwyvdeuli ulurjesi ali<br />
eWira da SiSobda, qarma ar Camiqroso.<br />
mere daixara da cremlmoreulma,<br />
aravisTvis rom ar Seuxedavs, ise, iebis<br />
veeba Sekvra Cems biWs sudaraze daado...<br />
welSi moxrilma Semouara kubos.<br />
mas gancdili hqonda da im wuTebSic<br />
RrRnida Svilis daRupvis mounelebeli<br />
mwuxareba.<br />
ori kacisgan sxvadasxva dros<br />
gamoxatuli samZimari, aq rom gavixsene,<br />
albaT sicocxlis bolomde mexsomeba.<br />
gviandeli minaweri:<br />
es naCqarevi, vnebamouTokavi striqonebi<br />
mixeil qvliviZis sicocxleSi<br />
daiwera da bodiSi unda movixado -<br />
alag-alag toni mTlad delikaturi<br />
ver aris; etyoba utaqtobis, utifrobis,<br />
daumsaxurebeli gulistkenis<br />
gadaxarSva miWirs da nervebi veRar<br />
davimorCile. (20.07.2009).<br />
15.09.1992. mudam sinanuliT vigoneb<br />
Cavlil gamsxltar zafxuls da sul<br />
mgonia, bolomde ver SevigrZeni igi. ra<br />
samwuxaroa agvistos damdegs, moedanze,<br />
lampionebis ZirSi, koplebiani Ramis<br />
peplebis gauTavebeli cvena. amave<br />
dros, mimzidvelic aris maTi sayvareli,<br />
Savi, bususa, pawawina, mokle-mokle<br />
fexebis cqera. Znelia mixvedra, am<br />
ucnaur arsebebs Tu aqvT jer sicocxlis<br />
SegrZneba da mere - daxocvisa.<br />
yvelaferi SefardebiTia, Torem<br />
Cvenc albaT mwerebad movCanvarT<br />
gulgrili, Tvalaxveuli kameCiviT<br />
mcoxneli maradisobis TvalSi, pepelas<br />
frTebiviT, namcecebad brwyinavs da<br />
qreba is ubadruki wlebi, rac CvenTvis<br />
gangebam Tu bunebam gamoimeta. mudmiv<br />
oromtrialSi gaxveulebs dafiqrebis,<br />
sinanulis droc aRar gvrCeba.<br />
peplebzedac vapirebdi wignis daweras<br />
(leqsad da prozad), magram amden<br />
survils erTi kacis cxovreba verasgziT<br />
ver gaswvdeba da, amdenad, Tavs vityueb.<br />
peplebi, albaT priala frTebis gamo,<br />
magonebs gzispirad, mcxeTis misadgomebTan<br />
Carigebul oqrococxas<br />
yvavilebs, Tumca oqrococxa yviTelia,<br />
is frTebawinwkluli farvanebi ki<br />
WiqaSi CarCenili Cais ferisani arian<br />
umetesad. sxva ferebic gamoerevaT<br />
xolme. Tu SiSvel sxeulze gagedo<br />
Rameuli, mozrdili peplebi, Sindis<br />
foTlebiviT dagSuSxaven da koRos nakbenze<br />
aranaklebad agitydeba qavili,<br />
xorcs Semoiglej. Tavad rom ixocebian,<br />
es srulebiT ar adardebT.
14 Targ<strong>mani</strong><br />
eni dilari<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
sityviT gamoxatvis Sesaxeb<br />
amerikeli mwerali eni dilari 1945 wlis 30 aprils pensilvaniis qalaq pitsburgSi daibada. enim saxeli samecniero<br />
xasiaTis literaturuli Txzulebebis SeqmniT gaiTqva, ramac mas puliceris premiac ki moapovebina. dilari aris<br />
ori ro<strong>mani</strong>s, leqsebis krebulebis, eseebis, kritikuli werilebis avtori da ramdenime mwerlis biografi. 1971<br />
wels janmrTelobis gauaresebis gamo eni dilari 8 Tvis ganmavlobaSi samyaros mowyda da es dro bunebis wiaRSi<br />
gaatara. am rvaTvianma gandegilobam Sedegi gamoiRo. mas Semdeg, rac enim Tavis dRiurebs wignis saxe misca, 1974<br />
wels literaturul wreebSi 29 wlis gogonas saxeli xmamaRla gaisma. swored am wignis (`ilgrim at Tinker Creek~)<br />
wyalobiT eni dilari puliceris premiis mflobeli gaxda. sxvaTa Soris, 1985 da 1991 wels eni Tavad iyo puliceris<br />
premiis Jiuris wevri. dilari cnobili amerikeli biografis robert riCardsonis meuRlea, hyavs erTi qaliSvili<br />
da eweva pedagogiur saqmianobas samxreT karolinasa da virjiniis universitetebSi.<br />
me vwer wigns, romelic formiT<br />
Zalze waagavs memuarebs: igi iRebs<br />
CanawerTa saxes, dawerils pirvel<br />
pirSi da aRwers gardasul movlenebs.<br />
Tumca es wigni avtobiografia ar<br />
aris, arc memuarebia. CemTvis memuar-<br />
Ta wera jer adrea: me xom mxolod<br />
ormoci wlis var. es rom avtobiografia<br />
yofiliyo, maSin Cemi cxovrebis<br />
dawvrilebiT aRwera mxolod mTqnarebas<br />
Tu mogvrida mkiTxvels, radgan<br />
mTeli ocdaaTi weli wignisa da saweri<br />
magidis miRma arc gamixedavs. me<br />
aRvwer gogonas bavSvobas, romelic<br />
pitsburgSi cxovrobda, sadac vizrdebodi<br />
mec.<br />
memuarTagan saukeTesoni, ase mgonia,<br />
Tavad hpoveben Tavis formas. nebismieri<br />
nawarmoebis avtorma, gansakuTrebiT<br />
nawarmoebisa, romelic ar<br />
moicavs gamogonil ambebs, unda gadawyvitos<br />
ori umniSvnelovanisi sakiTxi:<br />
ra CarTos TxzulebaSi da ra –<br />
gamotovos.<br />
`risi aRwera SeiZleba am wignSi?~ –<br />
vekiTxebodi sakuTar Tavs. `Cemi<br />
amerikuli bavSvoba~ esaa wigni bavSvobis<br />
mZafri gancdebis Sesaxeb, misi sicocxliT<br />
tkbobis, TviTmyofadobis,<br />
cnobismoyvareobis Sesaxeb.<br />
esaa wigni sicocxlisaTvis gaRvi-<br />
Zebis Sesaxeb. gogona iRviZebs, kidev da<br />
kidev, da icnobierebs, rom is cocxalia.<br />
igi ocnebobs, axarebs Tavis SegrZnebaTa<br />
sicxovele, TavdaviwyebiT<br />
uyvardeba silamaze, da uecrad – xelaxla<br />
iRviZebs da axali ZaliT<br />
SeigrZnobs sakuTar TavSi sicocxlis<br />
Cqrolvas. da igi acnobierebs Tavis am<br />
SegrZnebas, xvdeba, rom Seyvanilia –<br />
raRac idumali Zalis mier – mis movlinebamde<br />
ukve arsebul samyaroSi. es<br />
samyaro aRsavsea warmtaci sagnebiT da<br />
cnobebiT – aTasgvari informaciiT,<br />
romliTac mas SeuZlia gamdidrdes da<br />
aRfrTovandes. garda amisa, am samyaroSivea<br />
adamianTa sazogadoebac,<br />
romelic arsebobs istoriis kanonTa<br />
Sesabamisad da adgens eTikur faseulobebs.<br />
amgvarad, wigni moZraobs ori<br />
xaziT: pirveli – esaa Sinagani cxovreba<br />
gogonasi, naTeli, mocaxcaxe<br />
droisa da sivrcis gareSe mimdinare,<br />
meore ki – garemomcveli samyaros<br />
gonismieri gacnobiereba. wignis arqiteqtonika<br />
mimarTulia Sinagani<br />
landSaftidan – gulisa da gonebismieri<br />
individualuri aRqmidan zogadamerikuli<br />
landSaftisaken – Cveni<br />
saerTo istoriis realuri suraTebisaken.<br />
patara gogo, sakuTar xelze rom<br />
iCqmets, TvalnaTliv xedavs, RmerTma<br />
rogor Seqmna adami miwisagan. xolo<br />
roca wamoizrdeba, iwyebs quCebSi xetials<br />
da fiqrs Tavis momavalze: sakuTar<br />
Tavs xan gamomZieblad warmoidgens,<br />
xan – epidemiologad, xan – mxatvrad.<br />
xolo ufro didi rom xdeba,<br />
igi mRelvarebiT dadis qalaqSi, xididan<br />
xidze, da Zveli aRTqmisa da<br />
frang simbolistTa poeziaSi poulobs<br />
misive damatyvevebel bgeraTSexamebebs.<br />
Sinagani cxovreba yovelTvis vertikalurad<br />
moZraobs: xan maRlaa, xan<br />
– dabla, TiTqos trombonis moZravi<br />
nawiliao. qvemoT is ocnebebSi inTqmeba,<br />
zemoT – icnobierebs garemomcvelobas<br />
da, TviTSemecnebad rom<br />
iqceva, – sakuTar Tavsac. mec swored<br />
es mitacebs – vertikaluri sriali<br />
cnobierebisa, mimarTuli qvemodan<br />
zemoT da zemodan – qvemoT.<br />
gogonas Sinagani cxovrebis aRsawerad<br />
me amovarCie – TiTqmis SemTxveviT<br />
– Cemi sakuTari cxovreba. aqve unda<br />
iTqvas, es arCevani arcTu ise udavoa,<br />
rogorc erTi SexedviT SeiZleba moeCvenos<br />
kacs.<br />
Tormeti wlis win akademiaSi – menis<br />
Statis nacionalur parkSi xetialisas<br />
ganvizraxe damewera<br />
narkvevi. erTi kviris fiqris Semdeg<br />
gadavwyvite, ZiriTadad bunebaze mewera,<br />
raki megona, rom ase Tavs ufro<br />
laRad vigrZnobdi. moqmedebis adgilad<br />
menis sanapiro avirCie. jer vifiqre,<br />
metafizikosi rom eTqmis, ise-<br />
Ti ormocdaaTs mitanebuli<br />
filosofiurad moazrovne mamakaci<br />
aRmewera, magram erTi Tvis Semdeg,<br />
raki am Stats ukeT vicnob, mTeli es<br />
ambavi virjiniaSi gadmovitane.<br />
Semdgom mesame piri pirveliT<br />
Sevcvale, magram gmiri mamakacad davtove.<br />
da mxolod pirveli Tavis gasrulebis<br />
Semdeg, romelsac hqvia `piligrimi<br />
mdinare tinker-krikze~, uari<br />
vTqvi mewera mamakacis saxeliT.<br />
amitom wignSi saqmis gaiolebis<br />
mizniT mkiTxvels Cemi sakuTari Sinagani<br />
cxovrebis Sesaxeb movuTxrob. me<br />
aRvwere is, rac ase maRelvebda –<br />
drois SegrZneba: TiTqos dro mcems<br />
mTel sxeulze CanCqeris nakadebad. me<br />
miyvarda SegrZneba Cemi garemomcveli<br />
sicocxlis Zalisa. me miyvarda misi<br />
TiToeuli detalis SegrZneba mTeli<br />
misi daZabulobiT. me aRvwere, ra<br />
grZnobiT vexebodi dedis xels. me<br />
aRvwere, rogor visrodi beisbolis<br />
burTs – mTeli sxeuliT miznisaken<br />
rogor xar mipyrobili da xedav,<br />
rogor gwydeba burTi da mifrinavs,<br />
TiTqos Senive waglejili Taviao. me<br />
aRvwere, rogor vxatavdi beisbolis<br />
xelTaTmans, rogor vagrovebdi mwerebs...<br />
Cem kabinetSi, keip-kodSi, masa-<br />
Cusetsis StatSi saweri magidis zemoT<br />
CanCqeris qveS mdgari amazoneli biWis<br />
didi fotosuraTi davkide. qvemimswrafi<br />
wylis nakadSi mxolod misi<br />
Tavi Cans. qafiani wyali gvirgvinisebrad<br />
gars ecleba mis Tavs, magram saxe<br />
sruliad mSvidi aqvs da Savi Tvalebic<br />
meocnebed miupyria SoreTisaken. es<br />
arsebobis saidumloTi garemoculi<br />
biWi sicocxliTaa aRsavse. igi<br />
SeigrZnobs Tavis bavSvobas da, ase mgonia,<br />
esmis kidec es. vfiqrob CanCqeridan<br />
igi ganmtkicebuli da sikeTisaTvis<br />
SemarTuli gamova. ai, am fotosuraTs<br />
vawydebi xolme, roca Cemi kompiuteris<br />
ekrans Tvals vaSoreb da<br />
zemoT vixedebi.<br />
da me CavrTe `bavSvobaSi~ es wuTi<br />
sicocxlisaTvis gaRviZebisa, gacnobiereba<br />
imisa, rom Sen moxvdi am samyaroSi,<br />
ukve arsebulSi, ukve moZrav-<br />
Si. Sen gaRviZebs Sen miRma mimswrafi<br />
dro. Sen samzareulos iatakze zixar<br />
da TamaSob, fiqrisa da drois gareSe,<br />
xolo drois nakadi iqve, Sen gverdiT<br />
miCuxCuxebs. is Sen miRma miedineba<br />
swrafad, wyaluxvad da roca sicocxlisaTvis<br />
gaRviZebs, Sen uecrad masSi<br />
vardebi.<br />
sicocxlisaTvis gaRviZebuli Sen<br />
sadRac poulob sakuTar Tavs.<br />
Cem SemTxvevaSi sadRac niSnavda<br />
pitsburgs. me aRvwere sami mdinare, aq<br />
rom miedineba: alegeini Crdilo-<br />
eTidan da monongahila – samxreTidan<br />
erTimeores ohaioSi, misisipis mTavar<br />
marcxena SenakadSi rom uerTdebian,<br />
romelic Tavis mxriv misurisTan er-<br />
Tad – saTaves kldovan mTebSi rom<br />
iRebs – miaqvs wylebi kontinentis aRmosavleT<br />
nawilisa. aleganis mTebi<br />
akavebdnen axalmosaxleebs pitsburgis<br />
raionSi SeRwevisagan, sadamdec mxolod<br />
1760 wlisaTvis moaRwies - jeimstaunis<br />
– amerikaSi ingliselebis<br />
pirveli mudmivi dasaxlebis dafuZnebidan<br />
150 wlis Semdeg.<br />
me aRvwere aqauri tyiani mTebi da<br />
borcvebi, xeobebSi mdored mimavali<br />
mdinareebi da Tavad tyiT dafaruli<br />
xeobebic da napirebis zemoT dakiduli<br />
frialoebic.<br />
me aRvwere eris tba da damsveneblebi,<br />
mis napirebze rom irujebodnen. da<br />
jazis samSoblo – axali orleani, sadac<br />
erTxel naviT gaemarTa mamaCemi –<br />
dinebas Tavqve dauyva hek finiviT.<br />
me aRvwere pirvelmosaxlenic, ucnob<br />
mxares rom imorCilebdnen da<br />
fortebis – dukenisa da pitis raionebSi<br />
frangebTan da indielebTan omis<br />
romantikac. aRvwere mdinaris mSfoTvare<br />
xalxic – metiveebi, memarkeebi da<br />
sxva danarCenic.<br />
TxrobaSi CavrTe Zveli Sotlandiur-irlandiuri<br />
ojaxebis aRwerac,<br />
yovelTvis TvalsaCino adgili rom<br />
eWiraT pitsburgis sazogadoebaSi.<br />
swored maT ekuTvnodnen endriu melonic,<br />
vaSingtonSi xelovnebaTa nacionaluri<br />
galereis damaarsebeli, da<br />
endriu karnegic, romelmac niuiorkis<br />
sakoncerto darbazi `karnegiholi~<br />
da qveynis sxvadasxva adgilas<br />
3000-mde biblioTeka aago; henri klei<br />
frikic, niu-iorks Tavisi mSvenieri<br />
mxatvruli koleqcia rom uanderZa.<br />
yvela isini presviterianelebi iyvnen.<br />
swored am samyaroSi gavizarde, mis<br />
metad eqscentrul warmomadgenlebs<br />
Soris da misiT aRfrTovanebuli var.<br />
is asrulebda da axlac asrulebs umniSvnelovanes<br />
rols qveynis cxovrebaSi.<br />
is warmoadgens amerikisaTvis<br />
niSandobliv RvTismoSiSobis, Sromismoyvareobisa<br />
da simdidrisaken<br />
ltolvis Serwyma-Sexamebas.<br />
axla ukve imasac vTvli, rom<br />
amerikuli azrovnebis wesze Sotlandiur-irlandiuri<br />
warmoSobis presviterianelebma<br />
ufro didi gavlena<br />
moaxdines, vidre puritanebma. bolos<br />
da bolos qveyanaSi isini puritanebze<br />
gacilebiT metni iyvnen! isini yvela<br />
koloniaSi ikidebdnen fexs da yvelgan<br />
avrcelebdnen demokratiisa da<br />
pragmatizmis suls.<br />
pitsburgSi Sotlandiur-irlandiuri<br />
ojaxebi imTaviTve mWidrod<br />
iyvnen erTmaneTTan dakavSirebulni.<br />
maTi winaprebi kargad icnobdnen erTmaneTs.<br />
yvelani afasebdnen erTimeoris<br />
TavSekavebas da unars, dajerebiT<br />
daekavebinaT sazogadoebaSi maT-<br />
Tvis Sesaferisi adgili. am wris mamakacebi<br />
sityvaZunwni arian, qalebi ki –<br />
ironiulni. maT uyvarT Tavisi samyaro,<br />
swamT misi da pitsburgidan arsad<br />
midian. mSoblebis darad iqve rCebian<br />
maTi Svilebic. mxolod me erTi gamovusxlti<br />
am sivrces, raTa mis Sesaxeb<br />
momeTxro mkiTxvelisTvis. me da mwerali<br />
deivid makkala, Cvengan or<br />
nabijze rom edga saxli da kidev gamomcemeli<br />
jeims loflini...<br />
me da Cemi debi am samyaroSi<br />
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
gavizardeT da swored mas aRvwer `Cem<br />
amerikul bavSvobaSi~. am wignSi vuambe<br />
mkiTxvels kerZo skolis, kerZo<br />
klubisa da SiferiT gadaxuruli qvissaxlebiani<br />
qalaqis wynari raionis<br />
Sesaxeb. aRvwere, rogor vcekvavdi bi-<br />
WebTan erTad cekvis skolaSi da vaTvalierebdi<br />
zogierTi maTganis saintereso<br />
kefas presviterianul eklesiaSi.<br />
am wignSi fulTan dakavSirebuli<br />
wvril-wvrili ambebic CavrTe, ise,<br />
ubralod, ancobisaTvis. bebias<br />
araerTxel gavufrTxilebivar, xelTaT<strong>mani</strong>s<br />
gareSe xelis WuWys nu Seexebio.<br />
vaxsene Cemi kiTxvisadmi siyvarulic,<br />
imitom, rom `bavSvobis~ wera arsebiTad<br />
daviwye Cemi aseTi wignis kiTxvis<br />
Sesaxeb, romelic Jurnalma `niuiork<br />
taims magazinma~ SemikveTa. TiTqmis<br />
yvela Cemi interesi da SexedulebaTa<br />
cvaleba wignis kiTxvasTan iyo<br />
dakavSirebuli. wignis wakiTxvis Semdeg<br />
araerTxel damidvia raime aRTqma.<br />
dokumenturi wignebi realur samyaros<br />
mwyvetdnen da me vocnebobdi,<br />
gamovsuliyavi skotland-iardis gamomZiebeli<br />
an hidrologi an udabno-<br />
Si dasaxlebuli mineralebis koleqcioneri<br />
an mxatvari, romelic pariz-<br />
Si daidebs binas.<br />
xolo beletristika realur samyaroSi<br />
mabrunebda, radgan vkiTxulobdi<br />
yvelafers, rac ki xelSi mxvdeboda,<br />
xolo xelSi imxanad yvelaze<br />
xSirad meore msoflio omis amsaxveli<br />
wignebi mxvdeboda. omis Sesaxeb imdeni<br />
wigni wavikiTxe, rom SemeZlo naRmis<br />
traleris mTeli jgufi CamomeTvala<br />
manam, sanam maRal quslebze<br />
siaruls viswavlidi. da, ra Tqma unda,<br />
omis Sesaxeb daweril wignTa kiTxvam<br />
Zalze male mamcno, rom samyaro<br />
sulieri faseulobebisaTvis brZolis<br />
asparezia, sadac adamians simtkice da<br />
gamZleoba sWirdeba.<br />
im xanad vTvlidi, rom nebismieri<br />
saqme sainteresoa, Tuki Zirfesvianad<br />
Seiswavli mas. da axla, roca raime saganze<br />
vwer, am sagnis kidev erTxel gacnoba<br />
siamovnebas <strong>mani</strong>Webs. am wignSi<br />
daviwye Cemi sakuTari da mkiTxvelTa<br />
codnis gafarToeba iseT iSviaT saqmianobaze,<br />
rogoricaa mineralTa<br />
koleqcioneroba, rasac sul cota<br />
ocdaaTi wlis win davanebe Tavi.<br />
Tormeti wlisam megazeTe biWisagan<br />
ori tomara qva miviRe saCuqrad. mTeli<br />
wlis manZilze varCevdi da vaxarisxebdi<br />
am qvebs. mineralogiur<br />
muzeumSi baraTebi viyide erTi bewo<br />
nimuSebiTa da aRwerilobebiT. da<br />
vkiTxulobdi wignebs axirebuli xalxis<br />
Sesaxeb, `qvismaZieblebs~ rom<br />
uwodebdnen Tavs da saxlSi kirqvuli<br />
tufis dekoratiul filebs xerxavdnen,<br />
mere kedelze rom daekidaT.<br />
Cem wignSi vixseneb riT mxiblavda<br />
qvaTa koleqcioneroba: Cemi azriT es<br />
koleqcia ukavSirdeboda kristalTa<br />
warmoSobis adgils, pitsburgisa da
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
misi mosawyeni avtostradebis qvemoT<br />
rom meguleboda. is iyo organuli nawili<br />
im saunjeTa, miwis wiaRSi rom moipoveboda.<br />
wignebSi moTxrobili iyo<br />
imis Sesaxeb, maZieblebi rogor<br />
amtvrevdnen granitis lodebs, rogor<br />
poulobdnen maTSi Casmul wiTel Zows,<br />
topazs, qrizoberils, Tur<strong>mani</strong>ls,<br />
zurmuxts. maT xelSi eWiraT Zvirfaseuloba,<br />
miwis qveS gamoqvabulis wyviadSi<br />
miliardi weli rom gaatara! es<br />
azri aRfrTovanebas mgvrida. mec<br />
msurda marjvniv da marcxniv metrialebina<br />
CaquCi, kaklis naWuWiviT<br />
memtvria miwis qerqi da feradi Tvalebi<br />
dRis sinaTleze gamometana. ai, ra<br />
msurda mekeTebina. da es CavrTe wign-<br />
Si.<br />
didi siamovnebiT aRvwer Cem<br />
mSoblebsac – mamac da dedac iumoris<br />
grZnobiT dajildoebuli mSvenieri<br />
mTxrobelebi iyvnen da mec xalisiT<br />
vyvebi maT mier naambob SesaniSnav istoriebs.<br />
CvenTan, saxlSi yvelani axalgazrdebi<br />
viyaviT da siamtkbiloba-<br />
Si vatarebdiT wuTisofels.<br />
mama meocnebe iyo da sxvebisagan<br />
gansaxvavebulad cxovrobda. erT mSvenier<br />
dRes man Tavi daaneba ojaxur<br />
firmas – maSin aTi wlis viqnebodi, –<br />
da martodmarto gaemarTa naviT –<br />
mdinare ohaioTi – axali orleanisaken,<br />
raTa amerikuli jazis saTaveebisaTvis<br />
miekvlia. igi ramdenime Tvis<br />
Semdeg dabrunda Sin da axla ukve samudamod<br />
gamoeTxova firmas.<br />
man icoda Zalze bevri ram da Cven-<br />
Sic aRvivebda interess imiT, rom<br />
mogviTxrobda, magaliTad, rogor<br />
amagreben ximinjebs Sua mdinareTSi,<br />
rogor auyva jazi aRma mdinares, raTa<br />
CikagoSi srulyofilebisaTvis mieRwia,<br />
axalmosaxleni rogor miiwevdnen<br />
dasavleTisaken – ohaioze barjebiT<br />
rom eSvebodnen da gembanebze simRerebs<br />
agugunebdnen.<br />
xolo deda filosofiuri<br />
azrovnebiT gamoirCeoda da, rogorc<br />
ityvian, ucnaurobebi qveyanas erCivna.<br />
ase, magaliTad, Tu plaJze iwva megobrebTan<br />
erTad da saubriT Tavs ver<br />
iqcevda, dahkravda qviSas qusls da<br />
Cagordeboda wylisaken. yvela gaocebiT<br />
miaCerdeboda, rogor migoravda<br />
xelfexgaWimuli, seriozuli saxiT<br />
zed wylamde. mere iq rCeboda kidec –<br />
Sors SekrebilTa xmebisagan – da sxeulze<br />
talRebi gadasdioda. mas xaliss<br />
matebda ara marto ubralo oini,<br />
aramed cxovrebaSi uwesrigobis Setanac.<br />
yrmebsac ise mimarTavda,<br />
rogorc mozrdilebs da uyvarda,<br />
roca pataras, romelic iatakze mixoxavda,<br />
fexs daadgamda kabaze ise, rom<br />
rogorc ar unda cdiliyo, sabralo<br />
veRarsad gaxoxebuliyo.<br />
enaSi mis yuradRebas moulodneli<br />
SeTanxmebani iqcevda. erTxel me da<br />
mama samzareuloSi beisbolis matCis<br />
reportaJs vismendiT radioTi – pitsburgeli<br />
`mekobreebi~ niu-iorkel `gigantebs~<br />
eTamaSebodnen. niu-iorkelebs<br />
hyavdaT moTamaSe uein tervilingeri.<br />
dedam rom gamoiara samzareuloSi,<br />
diqtorma swored im dros<br />
Tqva: `tervilingeri uberavs!~ deda<br />
adgilze gaSeSda da ikiTxa: `ra Tqva?<br />
ra enaze laparakobs?~ mamam auxsna:<br />
`tervilingeri moTamaSis gvaria. is<br />
kargad TamaSobs – uberavs.~ deda<br />
aRfrTovanda. mas Semdeg igi aTi wlis<br />
manZilze mainc sargeblobda am<br />
bgeradTSexamebiT. Tuki mas surda, mikrofonis<br />
muSaoba Seemowmebina an ise<br />
daeWira Tavi, viTom raRac saidumlos<br />
meubneba yurSi, ambobda: `tervilingeri<br />
uberavs!~ mas rom saSualeba<br />
miscemoda karnegiviT devizi aer-<br />
Cia gerbisaTvis, albaT am frazas –<br />
`tervilingeri uberavs!~ – gamoiyenebda.<br />
xolo karnegim devizad airCia<br />
`sikvdili privilegiebs!~<br />
ai, aseTi SesaniSnavi mSoblebi gvaswavlidnen<br />
me da Cems debs zneobriv simamaces,<br />
sxvisi azris Sewynarebas, mTeli<br />
Rame cekvas ise, rom partniors mxarze<br />
ar CamovkidebodiT da xumrobas<br />
– Tavis droze da Tavis adgilze.<br />
wignSi aRvwere mrewvelobis ganvi-<br />
Tarebis dasawyisic, radgan is saintereso<br />
aRmoCnda. sanam foladi gaCndeboda,<br />
yvelaferi rkinisagan iWedeboda,<br />
da es yovelTvis mancvifrebda.<br />
naWedi rkinisagan relsebic ki ise keTdeboda,<br />
TiTqos Sandaliao. aseT<br />
relsebs mTel qveyanaSi avrcelebdnen.<br />
rbil, Wedad rkinas gansakuTrebul<br />
pudlingur RumelSi amzadebdnen,<br />
muSebic mepudlingeTa – `vulkanis va-<br />
JTa~ profkavSirSi eTiandebodnen.<br />
me bevri ram Sevityve im periodis<br />
Sesaxeb, roca msxvili mewarmeni gaCndnen.<br />
gavecani endriu karnegis figuras,<br />
erTaderT amerikel magnats, romelic<br />
ara marto kiTxulobda, aramed werda<br />
kidec wignebs. erT maTgans man wminda<br />
amerikulad `simdidris evangelie~<br />
daarqva. swored man mihyida metalurgiuli<br />
firma `i. s. stili~ j.p. morgans<br />
492 milion dolarad. da masve<br />
ekuTvnis gamonaTqvami, `is, vinc kvdeba<br />
rogorc mdidari, kvdeba samarcxvinod~.<br />
Tavisi sicocxlis miwuruls<br />
man sxvadasxva mizniT Tavisi qonebis<br />
oTxmocdaaTi procenti gasca.<br />
da raRa unda gamotovos TxzulebaSi?<br />
me Cemi drois istorikosi ar var.<br />
Cemi wigni ar miekuTvneba im wignTa<br />
ricxvs, romlebSic avtorebi Tavisi<br />
drois poetTa leqsebis citirebas<br />
axdenen, SlagerTa saxelebs axseneben,<br />
da radiogadacemebs, telespeqtaklebs,<br />
sareklamo gancxadebebs da modis<br />
siaxleebs CamoTvlian. me es ar mizidavs.<br />
msurs, mkiTxvelis yuradReba or<br />
rames mivapyro: Tavad teqsts, mis mxatvrul<br />
Rirsebebs da im samyaros –<br />
erTob, erTob saintereso adgils –<br />
romelSic Cven, sicocxlisaTvis<br />
gaRviZebulni vpoulobT sakuTar<br />
Tavs.<br />
swored amitom me vtoveb sakuTar<br />
Tavs, anu vcdilob, naklebi vwero sakuTari<br />
Tavis Sesaxeb. avtors SeuZlia<br />
Seasrulos qvemdebaris roli – `me<br />
vnaxe esa da es, me gavakeTe esa da es.~<br />
magram igi ar unda gadaiqces Tavisi<br />
moqmedebis obieqtad; `me vaanalizeb<br />
sakuTar Tavs, me aRvwer sakuTar Tavs,<br />
me sakuTari Tavis citirebas vaxden.~<br />
wignze muSaobis procesSi bevri ram<br />
gavixsene, gavaanalize, bevri ram aRmovaCine<br />
sakuTar TavSi, Cem damokidebulebaSi<br />
sagnebisa da adamianebis mimarT,<br />
zogjer sruliad moulodnelic.<br />
magram wignisTvis es aRmoCenani<br />
saintereso ar aris da amitom didi<br />
awon-dawonis gareSec gamovtove. raki<br />
sakuTar Tavze ar vwer, bevr rames<br />
vtoveb kidec. me gverds vuqcev bevr<br />
iseT rames, mniSvnelovani roli rom<br />
Seasrula Cem cxovrebaSi, magram am<br />
wignTan kavSiri ar aqvs. magaliTad,<br />
zafxuls, romelic vaiomingSi gavatare,<br />
roca TxuTmeti wlis viyavi. wignis<br />
moqmedeba pitsburgSi mimdinareobs<br />
da ver vxedav mizezs, ris gamoc<br />
mkiTxvels vaiomingSi waviyvan da iq<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
gatarebul ardadegebze vuambob.<br />
Tval-yuri unda adevno sakuTar Tavs,<br />
raTa Seni monaTxrobiT mkiTxvels<br />
Tavi ar moabezro mTvrali kaciviT:<br />
`mere ki esa da es gavakeTe, da es Zalze<br />
saintereso aRmoCnda!~<br />
meore mxriv, me vxapav – vin uwyis<br />
ramdens! - bavSvis aRfrTovanebuli<br />
sulidan da mozardis daudgromeli,<br />
mSfoTvare sulidan, – xolo es bavSvi<br />
da es mozardi xom me viyavi!<br />
Cem pirad urTierTobebs axalgazrda<br />
kacebTan ar vexebi, radgan ar<br />
vapireb sakuTar patar-patara saidumloTa<br />
gamJRavnebas. Tumca or-sam adgilas<br />
biWebisa da maTi mimzidvelobis<br />
Sesaxeb mainc vwer. erTi xanoba koxtapruwa<br />
Wabukebis kampanias davuaxlovdi.<br />
isini ise SesCveodnen `maRal sazogadoebaSi~<br />
trials, rom zogierTi<br />
maTgani Sveicarul danasac atarebda,<br />
xolo erTs mastika dahqonda Tan im<br />
SemTxvevisTvis, cekva Tu mouxdeboda<br />
sadme. Tuki aseTi SemTxveva miecemoda,<br />
mimoaSxefebda mastikas iatakze da<br />
mieqaneboda SenTan erTad cekvaSi. ai,<br />
visTan vmegobrobdi erTi xanoba. is<br />
vaJebi halstuxiT dadiodnen im<br />
droidan, rac maTma dedebma kiseri<br />
aRmouCines.<br />
me vcdilobdi, gamometova yvelaferi,<br />
rac SeiZleba ar moswonebodaT<br />
Cem naTesavebs. Cemi mSoblebi jer<br />
kidev axalgazrdebi arian. debi Tvalyurs<br />
adevneben Cem yovel sityvas. Cem<br />
mier naxsenebi xalxi jer kidev cocxalia,<br />
isini srul Wkuaze arian da kargi<br />
mexsierebac aqvT da Tuki saWiro<br />
iqneba, ganmsjian kidec pirovnebis<br />
SeuracxyofisaTvis.<br />
avtori, romelsac pirvel pirSi<br />
mihyavs Txroba, SeiZleba daemorCilos<br />
cdunebas da Zvel wyenaze Civils<br />
mohyves. leqciebs rom vkiTxulob samwerlo<br />
ostatobis Sesaxeb, vcdilob,<br />
Cavunergo damwyeb mwerlebs, rom literatura<br />
xelovnebaa, romelic ar Sei-<br />
Zleba farikaobaSi aurio. ro<strong>mani</strong>s<br />
gverdebi is adgili araa, sadac Sei-<br />
Zleba areklo namdvili Tu warmosaxviTi<br />
Tavdasxmebi an Tavad daece Tavs<br />
sxvebs, miTumetes im adamianebs, romlebmac<br />
didi garjis fasad aseT Wkuis<br />
kolofad gamogzardes.<br />
me Civils ar vapireb. kacma rom Tqvas,<br />
dasaCivlic araferi maqvs. samwuxarod,<br />
rogorc Cans, ise damajereblad<br />
avsaxe Cemi yrmobisdroindeli mgznebare<br />
gancdebi, rom mSoblebma,<br />
roca wignis im nawilis kiTxva gaasrules,<br />
daaskvnes, rom axlac im gancdaTa<br />
tyveobaSi var. me amasac vuwev<br />
angariSs. garda amisa, am delikatur<br />
sferoSi sxva problemebic arsebobs.<br />
mSoblebi da umcrosi da winandeburad<br />
pitsburgSi cxovroben, amitom wignSi<br />
ukiduresi sifrTxilis gamoCena<br />
mmarTebs.<br />
me davpirdi yvela Cem naTesavs, rom<br />
saSualebas mivcemdi, dastambvamde<br />
gascnobodnen am Txzulebas. piroba<br />
Targ<strong>mani</strong> 15<br />
miveci maT, rom amovagdebdi nebismier<br />
pasaJs, romelsac romelime maTgani<br />
daiwunebda. Cem ymawvilqalobaSi, simarTle<br />
giTxraT, gulze ar mexateboda<br />
pitsburgis sazogadoeba, ris gamoc<br />
sixaruliT Sevdiodi ucxo wreSi, magram,<br />
vfiqrob, arc amaSi gamotydoma<br />
SeiZleba, radgan naTesavebi axla imas<br />
ifiqreben, rom maT ormocdaaTiani<br />
wlebis rigiT pitsburgelebSi vurev.<br />
me vicnob erT mwerals, romelic<br />
Tavis moTxrobebSi aRwers misi<br />
mSoblebis arcTu sasiamovno portretebs.<br />
magram miuxedavad amisa,<br />
orives axarebs, radgan deda siamovnebiT<br />
kiTxulobs mamis naklovaneba-<br />
Ta Sesaxeb, mama ki – dedis naklovanebebze.<br />
ase mgonia, kargis garda arafers<br />
vambob im xalxze, Cem wignSi rom vaxseneb.<br />
ufro metic; vcdilob, isini<br />
ukeTac gamoviyvano, radgan vTvli,<br />
rom saWiro ar aris, mweralma akritikos<br />
adamianebi, romlebsac sabeWd mowyobilobebTan<br />
misvlis saSualeba ar<br />
aqvT da Tavis dacva ar SeuZliaT.<br />
me vurCev yvela mwerals, wignisTvis<br />
memuarebis formas Tu airCeven, ise<br />
moeqcnen mas, rogorc nebismier sxva<br />
formas. imuSaon teqstze, daxvewon<br />
fraza.<br />
imedi nu geqnebaT, rom wigni dagexmarebaT,<br />
ganimtkicoT mogonebebi. Tu<br />
es mogonebebi Zvirfasni arian<br />
TqvenTvis, ecadeT, Tavidan aiciloT<br />
maTi qaRaldze gadatana, radgan es<br />
maTi dakargvis ueWveli gzaa. Tqven ver<br />
dawerT memuarebs ise, msxverplad ar<br />
gaiRoT sakuTari mogonebani. memuarebi<br />
mogonebebiT ikvebebian da bolos da<br />
bolos nTqaven kidec maT.<br />
saqme imaSia, rom mwerals sinaTlisa<br />
da feradovnebis gancda aqvs mogonebis<br />
sityvad qcevis procesSi. Tuki orisami<br />
dRe migdiT rTuli abzacis daxvewaze<br />
an mTeli kvira – movlenis aRweraze,<br />
es imas niSnavs, rom mwerali<br />
ufro met dros xarjavs movlenis aRweraze,<br />
vidre am movlenam cxovrebaSi<br />
moiTxova. garda amisa, es dro aRwerisas<br />
ufro daZabulad miedineba.<br />
amitom weras rom amTavrebT,<br />
aRaraferi gaxsovT, garda sakuTari<br />
aRwerisa. ra simarTliTac ar unda<br />
gadmosceT movlena, Tqven SeqmeniT<br />
monstri, romelic nTqavs mas. es bevrjer<br />
gamomicdia, radgan xalisiT vaqcev<br />
movlenebs qaRaldis furclebad.<br />
roca aRvwer movlenas, mogonebani am<br />
movlenaze, es mofarfate, mouxelTebeli<br />
nafleTebi ferebisa da SegrZnebebisa,<br />
ifantebian. maT cvlis Seqmnili<br />
Txzuleba. igi iqceva Tqveni<br />
saxlis parmaRze migdebul, Tqveni<br />
Svilisagan gansxvavebul ucxo bavSvad,<br />
xolo Tqveni sakuTari Svili<br />
ikargeba.<br />
mexsiereba arasagnobrivia. sagnebi<br />
niadag aviwroeben mas. fotosuraTebis<br />
albomi erTsa da imave dros ganamtkicebs<br />
da arRvevs kidec Tqven mogonebebs<br />
mogzaurobis, sakuTari bavSvobis<br />
Tu Svilebis bavSvobis Sesaxeb.<br />
Tqven ukve aRaraferi gaxsovT Tqven<br />
mogzaurobaze am oriode ubralo<br />
fotosuraTis garda. Tqven saRebavebiT<br />
asaxeT Suqis TamaSi wyalze da amis<br />
Semdeg ukve veRarasodes SeZlebT<br />
dainaxoT es TamaSi sxvagvarad. igive<br />
xdeba flamandielTa tiloebis gacnobis<br />
Semdegac...<br />
wignis wera igivea, rac bavSvis kveba.<br />
nebisyofa aq TiTqmis arafer Sua-<br />
Sia. Tu yrma RamiT itirebs da Tqven<br />
mxolod sakuTari nebisyofis imediT<br />
adgebiT sawolidan da aWmevT mas, ma-<br />
Sin yrma mSieri darCeba. Tqven fexze<br />
gayenebT siyvaruli. nebisyofa sustia,<br />
siyvaruli – Zlieri. bavSvisTvis rom<br />
adge, saWiro ar aris, sakuTar Tavs<br />
maTraxi mouRero. Tqven dgebiT imitom,<br />
rom giyvarT is. imave mizeziT midixarT<br />
sawer magidasTan. amaSi araferia<br />
arabunebrivi. risime mgznebare<br />
siyvaruli ar ewinaaRmdegeba bunebas,<br />
miTumetes – adamianur bunebas. Cven am<br />
qveyanaze siyvarulisTvis varsebobT.<br />
Targmna TinaTin cankaSvilma
16 iumori<br />
qristine bebia<br />
stumarTmoyvare<br />
qarTveli<br />
Rarib qarTvels ewvia stumari.<br />
_ colo, gamogvitane pur-marili.<br />
sircxvili ara vWamoT.<br />
_ ki, batono! stumari RmerTma<br />
gvimravlos, adRegrZelos da adidos!<br />
dafacurda, datrialda coli,<br />
Tumc ki saxlSi saWmeli ar ido. stumars<br />
arara movakloT. stumari RvTisa<br />
ariso.<br />
neknebi amoiRo, erTmaneTs daawyo.<br />
Zvlebi axaxuna da cecxli daanTo.<br />
barklebidan xorci moiglija. sisxliani<br />
mwvadebi dabrawa.<br />
sisxli gamoidina. damaTrobeli<br />
siTxe kokaSi Caasxa.<br />
ZuZudan rZe gamoiwvela da TasSi<br />
CaRvara. nawili mawvnad Seadeda.<br />
nawiliT yveli daayena. sulgunic gadazila.<br />
kbilebi daimtvria da dafqva. naxevari<br />
_ msxvilad, RerRilad, naxevari<br />
wvrilad gacra, fqvilad.<br />
simwris cremlebi waskda. cremliT<br />
fqvili mozila da mWadebi daakra.<br />
fqvilSi yveli Cado. xaWapuri gamoacxo.<br />
Romi daago. sulguni CaarWo.<br />
Roms yveli CaaWylita. elarji<br />
amozila.<br />
Tmebi daiglija da Zafi dagrixa.<br />
Tavi gaipo, tvini amoiRo, Zafze aan-<br />
_ megobrebo, gSiaT?<br />
_ au, magra, to!<br />
_ mSia kubSi! cotac da, kuboSi<br />
viqnebi Casawveni. SimSilisagan vkvdebi!<br />
_ axla kai imeruli xaWapuri maWama,<br />
yveli rom gadmoyrili aqvs, ai, ager,<br />
margos ZuZuebiviT.<br />
_ yveli rom Cemi ZuZuebiviT aqvs<br />
da comi Seni yveriviT.<br />
_ axla SimSilisgan ar mqondes<br />
goneba gadaketili, kai raRacas getyodi.<br />
bedi gaqvs!<br />
_ Sen rom giyureb, Tan mSiers, Tan<br />
mSieri, es bedia?!<br />
_ arc ki vici, ra giTxra! ara, ra,<br />
marTla Zaan mSia. sul mTlad<br />
gamoborebuli var.<br />
co. sisxls fqvili Seazila. CurCxela<br />
amoavlo.<br />
felamuSic daago.<br />
gul-RviZli amoiglija da kuWmaWi<br />
Seamzada.<br />
nawlavebi gamoiSigna da datena. kupati<br />
dakida.<br />
aqiT qababi.<br />
iqiT ocdaerTnaoWiani xinkali.<br />
ra ar gaakeTa, nair-nairi kerZi<br />
noyieri. Tavi ar dazoga, stumari rom<br />
gaeSva madlieri.<br />
sufra gaSala. kerZebi daalaga. yvela<br />
daagemovna stumarma. TiTebi<br />
Caikvnita. msgavsi manam araferi gaesinja.<br />
gaifiqra: ,,ai, kerZi _ gemrieli,<br />
naturaluri. sCans, rom maspinZelma<br />
Sig Cado alali guli da suli.”<br />
colma Tmebi daiputa. leibi da saban-baliSi<br />
dabumbla. stumari moasvena.<br />
stumars mSvidad eZina, TiTqos<br />
RrublebSi efrina.<br />
colma Zvali, xorci da tyavi rZeSi<br />
moxarSa. madasaRmZvreli suni auSva<br />
xaSma. gamoRviZebul stumars gamoutana<br />
da miarTva. stumars oflma dauwyo<br />
dena. nabaxusevma igrZno Sveba.<br />
qmarma cols diasaxlisoba uqo da<br />
stumarma kidev ufro.<br />
kmayofili wavida stumari. adida<br />
ufali.<br />
Wames<br />
_ eg iseTi simarTlea, rogorc...<br />
_ ra rogorc?<br />
_ Tundac is rogorc, me rogorc<br />
mSia axla.<br />
_ ar gSiebia Sen da tyuilad nu gvacodeb<br />
Tavs!<br />
_ vai, Se sacodao!<br />
_ kargi, ra, erTmaneTTan kinklaobaSi<br />
nu xarjavT kinkila energias!<br />
_ fenovanze ras ityodiT?<br />
_ kargia, magram 1<br />
marto fenovani xaWapuri dasaplomb<br />
kbilSi CamrCeba. fenovani sufra<br />
minda axla me, Torem fena-fena Camkeca<br />
SimSilma.<br />
_ kargi lobianic magrad gamiswordeboda.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
gamodis saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa<br />
da sportis saministros finansuri mxardaWeriT<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
_ Sen gaisworo da Cven gagvasworo?!<br />
_ ara, ras ambob! me ,,vafSe” ar mberavs<br />
lobiani.<br />
_ gagberavs da Cvenc<br />
dagimatebT_cemiT gagberavT.<br />
_ axla gripian qaTams da Rorsac<br />
daufiqreblad SevWamdi.<br />
_ nato gviSveliso, raRac did imeds<br />
amyareben, nato, Senze da aba, Sen<br />
ici, gaamarTle imedebi _ gviSvele<br />
rame!<br />
_ me ra giSveloT?!<br />
_ ra ra gviSvelo! mTel saqarTvelos<br />
Seni imedi aqvs, nato!<br />
_ imedi bolos kvdeba!<br />
_ damrCes oxrad imedi! mominela<br />
SimSilma! xaWapuri da lobiani misca<br />
axla Cems kuWs mosaneleblad?!<br />
_ yvela gza romSi ki ara, kuWSi midis<br />
da mere _ sxvagan. kuWze gverdis<br />
avliT Sors versadac ver waxval. kuWi<br />
samyaros centria!<br />
_ xinkal-centrSi dagvsva?! cxelcxel<br />
xinkalze ra azri gaqvT?<br />
_ gvevaseba. magari kacia.<br />
_ auuu, nerwyvi momadga.<br />
_ Tu RmerTi gwams, ar gadmoafurTxo,<br />
Caylape.<br />
_ sxva ra gza maqvs! ise mSia, saku-<br />
Tar nerwyvs ki ara, quCaSi gadmofurTxebul<br />
nerwyvebsac xinklis<br />
wveniviT Sevxvripavdi.<br />
_ fuuuu...<br />
_ fuuze fuli gamaxsenda da<br />
wertili daesva Cems SimSilisagan<br />
gafuWebul xasiaTs. fuli rom<br />
gvqondes axla, sxvanair fuuus daviZaxebdiT<br />
cxeli xinklebis gasacieblad.<br />
_ vWame, vWamo, maWama, gaWame... nu<br />
SeWameT, ra, tvini!<br />
_ gindaT, gaWamoT?<br />
_ gvaWamo?!<br />
_ ho, gaWamoT.<br />
_ gvinda?! Tundac Tavi dagvidevi<br />
SesaWmelad.<br />
_ goWis Tavi ufro mogewonebaT da<br />
wavediT restoranSi!<br />
19 Tebervali - 4 marti 2010<br />
_ ar mjera, ra! SimSilisgan melandeba<br />
Tu RmerTma gadmogvxeda?<br />
_ RmerTma ki ara, giom gadmogvxeda.<br />
_ amieridan Senze vilocebT: mamao<br />
Cveno gio, romeli xar caTa Sina, wmida<br />
iyavn saxeli Seni, movedin sufeva Seni,<br />
iyavn neba Seni viTarca caTa Sina, egreca<br />
qveyanasa zeda, puri Cveni arsobisa<br />
momec Cven dRes...<br />
_ wamo, ra, droze, Torem aman sul<br />
mTlad gareka.<br />
_ gagrekav me Sen kai adgilas!<br />
_ cota moicade. axla gio<br />
migverekeba restoranSi.<br />
magidas miusxdnen restoranSi.<br />
xaWapurebic SeukveTes, lobianebic,<br />
xinklebic... goWis Tavic... Rvinoc, gios<br />
dasalocad.<br />
_ ooo! ai, cxoneba! samoTxe me ukve<br />
vnaxe, megobrebo.<br />
_ jer sada xar!eg samoTxis Sesasvlelia.<br />
saWmelebi mogvitanon da mere<br />
naxe Sen samoTxe.<br />
_ es restorani samoTxea, da gio _<br />
RmerTi.<br />
_ da Cven angelozebi, ara?!<br />
_ aba?!<br />
_ aba, da... aba, angelozebo, me unda<br />
dagtovoT.<br />
_ sad midixar, gio?<br />
_ jojoxeTSi.<br />
_ samoTxidan jojoxeTSi midixar?<br />
_ eSmakisTvis samoTxe jojoxeTia<br />
da jojoxeTi samoTxea.<br />
_ Cven xom angelozebi varT?<br />
_ mSieri angelozebi ar arseboben!<br />
_ hoda, cotac da, gavxdebiT angelozebi.<br />
_ ase iolia angelozad gaxdoma?<br />
_ ra ioli! lamisaa davixoceT, magram<br />
Sen gvixsen da Segviyvane samoTxe-<br />
Si.<br />
_ misia Sesrulebulia da wavedi.<br />
_ ki, magram fuli?!<br />
_ ra fuli?!<br />
_ aba, gaWmevTo?!<br />
_ mereda, ar gaWameT?!<br />
redaqtori irakli javaxaZe<br />
redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />
Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />
tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com