Musika da Bavshvebi.indd - Ganatleba
Musika da Bavshvebi.indd - Ganatleba
Musika da Bavshvebi.indd - Ganatleba
- TAGS
- musika
- ganatleba
- ganatleba.org
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
maia oTiaSvili nana valiSvili<br />
musika <strong>da</strong> bavSvebi<br />
I I klasis klasis musikis musikis maswavleblis maswavleblis wigni wigni<br />
pirveli gamocema<br />
�������������� �������������� �������� �������� �������� �������� ��������� ��������� �� �� ��������� ��������� ������� ������� ����. ����.<br />
���������� ���������� ������������� ������������� ����������� ����������� �������� �������� ���������� ���������� �������� �������� ������ ������<br />
”���� ”���� ����������” ����������” ��������� ��������� 2005-06 �������� �������� ���� ����<br />
`wyarosTvali~<br />
Tbilisi, 2006 weli<br />
1
musika a<strong>da</strong>mianis sulieri enaa. bavSvs pataraobi<strong>da</strong>nve<br />
esmis musika, Taviseburad intonirebs, mReris, cekvavs,<br />
TamaSobs... magram ramdena<strong>da</strong>c sufTa, faqizi <strong>da</strong> laRia<br />
bavSvis buneba, imdenad mniSvnelovania, rogor musikas<br />
ismens is. xSirad masobrivi sainformacio saSualebebiT<br />
maRalmxatvrulis, Rirebulis nacvlad, ugemovno,<br />
m<strong>da</strong>re musika JRers. amitom didi mniSvneloba eniWeba<br />
skolebSi musikis swavlebas, gansakuTrebiT, <strong>da</strong>wyebiT<br />
etapze. ganaTlebis axali erovnuli programiT SemoTavazebuli<br />
stan<strong>da</strong>rti sruliad axali etapia am<br />
sagnis swavlebaSi. mravalmxrivi midgomiT, gamoxatvis<br />
mravalsaxovnebiT <strong>da</strong> SemoqmedebiTi TavisuflebiT igi<br />
kargad esa<strong>da</strong>geba Tanamedrove bavSvis fsiqo-fiziologiur<br />
Taviseburebebs <strong>da</strong> sworad warmarTavs momavali<br />
Taobis harmoniul aRzr<strong>da</strong>s.<br />
bavSvi pirvel klasSi Tavisi zRapruli samyaroTi,<br />
ocnebebiT, miswrafebebiT modis. maswavlebeli movalea,<br />
ar <strong>da</strong>urRvios bavSvs es samyaro _ iseTive lamazi,<br />
mSvenieri, xalisiani garemo Seuqmnas, es ki TamaSis<br />
procesSia SesaZlebeli. musikis gakveTilebze bavSvSi<br />
un<strong>da</strong> ganvaviTaroT SemoqmedebiTi niWi, fantazia, interesi,<br />
gemovneba, amave dros mivaniWoT Tavisufleba.<br />
saxelmZRvaneloze muSaobisas, erTi mxriv, veyrdnobodiT<br />
im mravalwlian nayofier pra q tikul gamocdilebas,<br />
romelic me-6 saavtoro germanul skolaSi Cveni<br />
muSa obisas <strong>da</strong>gvigrov<strong>da</strong> (direqtorebi: mixeil min<strong>da</strong>Ze<br />
_ 1987-1991 <strong>da</strong> nino ramiSvili _ 1998-2002 wlebi),<br />
meore mxriv _ erovnuli saswavlo programis stan<strong>da</strong>rtebs.<br />
saxelmZRvanelo, sabavSvo wignis Sesaferisad, martivi,<br />
gasagebi <strong>da</strong> feradovania, raTa maswavlebels<br />
gauadvildes bav Svis samyaroSi SeRweva <strong>da</strong> srulfasovani<br />
gakveTilis Catareba.<br />
mTeli wlis masala gakveTilebad nawildeba. Ti-<br />
Toeuli gakveTili ramdenime aqtivobas moicavs:<br />
1. mxiaruli notebi (gamRereba) _ 5 wuTi;<br />
2.<br />
wuTi;<br />
ritmul-intonaciuri savarjiSoebi _ 3-5<br />
3. gantvirTva-TamaSi _ 3-5 wuTi;<br />
4. simReris Seswavla (xalxuri an Tanamedrove<br />
4<br />
winaTqma<br />
sabavSvo) _ 5-10 wuTi;<br />
5. musikaluri gantvirTva _ 10-15 wuTi.<br />
pirveli aqtivoba _ `mxiaruli notebi~: musikaluri<br />
<strong>da</strong> aramusikaluri bgerebis amocnoba; xmamaRla <strong>da</strong><br />
xma<strong>da</strong>bla, ga<strong>da</strong>bmulad <strong>da</strong> mowyvetiT gamisa <strong>da</strong> martivi<br />
intonaciuri savarjiSoebis gamRereba, bgeraTsimaRlis<br />
cvla...<br />
meore aqtivoba _ `ritmul-intonaciuri savarji-<br />
Soebi~: martivi ritmebis gameoreba taSiT, kakuniT, erT<br />
tonze (`ta-ta-ta~-ze) simReriT; intonaciuri savarjiSos<br />
gamRerebisas orwiladi <strong>da</strong> samwiladi ritmebis<br />
gamosaxva _ Zlieri drois gamoyofa taSiT, fexis an<br />
xelis <strong>da</strong>rtymiT...<br />
mesame aqtivoba _ `gantvirTva-TamaSi~: relaqsaciuri<br />
varjiSebis <strong>da</strong>xmarebiT bavSvis fsiqikur-emociuri<br />
gantvirTva, axali Zalebis stimulacia <strong>da</strong> gakveTilis<br />
Semdegi etapisaTvis momzadeba.<br />
meoTxe aqtivoba _ `simReris Seswavla~ _ marto<br />
<strong>da</strong> sxvebTan erTad (gundSi, akompanementiT) simRera;<br />
integrirebuli mecadineobis saSualebiT (mSobliuri<br />
ena, istoria, buneba, geografia, maTematika, xatva, aplikacia,<br />
cekva, TamaSi, zRapari) kognituri procesebis<br />
(interesi, nebisyofa, logikuri azrovneba, mexsiereba,<br />
metyveleba) gamowveva-gaaqtiureba.<br />
mexuTe aqtivoba _ `musikaluri gantvirTva~: musikis<br />
mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva (Tama-<br />
Si, saferxulo qmedeba, cekva, xatva, aplikacia); zRapris<br />
Terapia, artTerapia, avtorelaqsacia...<br />
aseTi struqtura maswavlebels mravalferovani,<br />
improvizebuli, saintereso <strong>da</strong> xalisiani gakveTilebis<br />
CatarebaSi exmareba, bavSvs _ SemoqmedebiT TviTgamovlenaSi.<br />
wigns <strong>da</strong>erTvis audio kaseta, romelzec, gakveTilebis<br />
mixedviT, mTeli wlis Sesaswavli <strong>da</strong> mosasmeni<br />
musika lu ri masalaa Cawerili.<br />
wigns aseve <strong>da</strong>erTvis `saTamaSo rveuli~ bavSvebisa-<br />
Tvis. rveuli Tanmimdevrulad misdevs wignis Sinaarss,<br />
SemecnebiTia (sakravebis fotoebi, saqarTvelos ruka<br />
<strong>da</strong> droSa) <strong>da</strong> moicavs xatvis, aplikaciis, konturis<br />
gaferadebis <strong>da</strong> sxva SemoqmedebiT aqtivobebs; maswav
lebels exmareba gakveTilis interaqtiuri procesis<br />
Sinaarsianad <strong>da</strong> sainteresod warmarTvaSi, bavSvebs _<br />
wignis `gmirebis~ axlo gacnobaSi, masalis ukeT aRqmagacnobierebaSi,<br />
SemoqmedebiTi niWis ganviTarebasa <strong>da</strong><br />
mxatvruli gemovnebis CamoyalibebaSi... rveuli bavSvebisaTvis<br />
`sayvareli saTamaSo~ gaxdeba.<br />
sabavSvo simRerebis umetesoba avtorisaa (maia<br />
oTiaSvili): jer erTi, moverideT uneburad sxvaTa<br />
saavtoro uflebebis <strong>da</strong>rRvevas, <strong>da</strong> meorec: es simRerebi<br />
Tavis droze ganaTlebis saministros mier umcrosi<br />
asakis bavSvTa saswavlo programebSia <strong>da</strong>mtkicebuli<br />
<strong>da</strong> mravali welia, maT patarebi siamovnebiT mRerian.<br />
rubrikebi `miTiTeba~, `informacia~, `leqsikoni~,<br />
`siaxle~ maswavlebels gakveTilis irgvliv <strong>da</strong>matebiT<br />
informacias awvdis. Tumca, maswavlebels SeuZlia, bavSvebis<br />
interesebisa <strong>da</strong> aRqmis unaris gaTvaliswinebiT,<br />
rasac saWirod CaTvlis, gamartivebulad miawodos.<br />
`fortesa~ <strong>da</strong> `pianos~ viyenebT mxolod rogorc<br />
Sesrulebis xerxs, maT simboloebs ( (��� ��� �) �)<br />
bavSvebs ar<br />
vacnobT, radgan patarebma wera-kiTxva jer kidev ar<br />
ician.<br />
ritmuli savarjiSoebis grafikuli Canaweric mxolod<br />
maswavleblebisTvisaa gankuTvnili. notebis<br />
grafikul gamosaxvasa <strong>da</strong> Caweras I klasis stan<strong>da</strong>rti<br />
ar iTvaliswinebs, amitom <strong>da</strong>uSvebelia am savarjiSoebis<br />
<strong>da</strong>faze <strong>da</strong>wera <strong>da</strong> am xerxiT bavSvebisaTvis gacnoba.<br />
ritmul savarjiSoebs mxolod zepirad vameorebinebT<br />
<strong>da</strong> smeniT vamaxsovrebinebT!<br />
periodulad, aTi-Tormeti gakveTilis Semdeg, Tama-<br />
Sis an dResaswaulis (Semodgomis, Sobis, gazafxulis...)<br />
saxiT, Sejamdeba <strong>da</strong> Sefasdeba SeZenili codna. bavSvebi<br />
imsaxureben maswavleblis Seqebas. es SeiZleba iyos<br />
sityvieri <strong>da</strong> gamoixatos erTgvari `wamaxalisebeli~<br />
niSnebiTac (ga<strong>da</strong>satani suraTebi: mze, mTvare, varskvlavi,<br />
yvavili...). gar<strong>da</strong> amisa, bavSvebi Tava<strong>da</strong>c afaseben<br />
erTmaneTis codnas, Semoqmedebas, yofa-qcevas (sxvisi<br />
azrisa <strong>da</strong> Semoqmedebis pativiscema).<br />
musikis gakveTilze Zalze mniSvnelovania gaocebisa<br />
<strong>da</strong> gakvirvebis momenti: romelime kompozitorisa Tu<br />
nawarmoebis Sesaxeb bavSvebs vuambobT zRapris formiT,<br />
ubralod, martivi <strong>da</strong> gasagebi eniT.<br />
wignSi, klasikur musikasa <strong>da</strong> sabavSvo simRerebTan<br />
erTad, xalxur simRerasac mniSvnelovani adgili<br />
uWiravs. albaT <strong>da</strong>gveTanxmebiT: iakob gogebaSvilis<br />
pe<strong>da</strong>gogiuri naazrevi `ar sdevs JamTa cvlas~<br />
_ Tan<strong>da</strong>Tan ufro aqtualuri <strong>da</strong> Tanaedrove xdeba.<br />
`de<strong>da</strong> enaSi~ xalxuri simRerebis CarTviT gogebaSvilma,<br />
faqtobrivad, udidesi problema ga<strong>da</strong>Wra: bavSvebi,<br />
mSobliur enasTan erTad, mSobliur intonaciasac<br />
aziara. dRes ki, samwuxarod, Cvens samusiko skolebSi<br />
qarTveli bavSvebi solfejios gakveTilebze musikis<br />
ana-banas jer kidev mxolod rusuli xalxuri simRerebis<br />
magaliTze swavloben!.. es alogikuroba, ra Tqma<br />
un<strong>da</strong>, Tavisebur stress iwvevs patarebis fsiqikaSi <strong>da</strong><br />
adreul asakSive musikis Seswavlas xSirad swored<br />
am mizeziT anebeben Tavs. es maSin, roca qarTuli<br />
xalxuri simRera msoflio aramaterialuri kulturis<br />
Zegla<strong>da</strong>a aRiarebuli!.. samwuxarod, dRemde aravin<br />
fiqrobs samusiko skolebis reformaze. erovnuli saswavlo<br />
gegmis stan<strong>da</strong>rtebis gaTvaliswinebiTa <strong>da</strong> Cvens<br />
praqtikul gamocdilebaze <strong>da</strong>yrdnobiT, Cveni koncefcia<br />
myaria: qarTuli intonacia, Serwymuli msoflio<br />
musikalur monapovarTan _ mxolod am gziT mivaRwevT<br />
ganaTlebuli, niWieri, gemovnebiani momavali Taobis,<br />
msoflio moqalaqeTa aRzr<strong>da</strong>s.<br />
maia oTiaSvili<br />
nana valiSvili<br />
5
#<br />
gakveTili mizani aqtivoba stan<strong>da</strong>rti<br />
1 mxiaruli notebi<br />
2-3 TeTri CoCori<br />
4<br />
mze Sina <strong>da</strong><br />
mze gareTa<br />
5 wiko-wiko<br />
6 musikaluri kibe<br />
7 patara amadeusi<br />
8-9 mamli muxasa<br />
10<br />
Conguri Tu<br />
fanduri?<br />
11 nana, Svilo, nanina<br />
12<br />
Semodgomis<br />
dResaswauli<br />
13 welo, welo, axalo<br />
14-15 ia-batonebi<br />
16<br />
mwyemsi biWis<br />
salamuri<br />
Sinaarsisa <strong>da</strong> miznebis ruka<br />
musikaluri gacnoba~ _ wignis mTavar<br />
gmirebTan Sexvedra; sxvebTan er-<br />
Tad simReris unar-Cvevis ganviTareba;<br />
musikis mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gamoxatva<br />
sxvebTan erTad simReris, sakuTari ganwyobis<br />
gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad simReris unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; musikis mosmena <strong>da</strong> saku-<br />
Tari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris,<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sakravis<br />
gacnoba; musikis mosmenisas ganwyobis<br />
plastikiT gamoxatva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
swori intonirebis _ bgeraTsimaRlis<br />
cvlis _ unar-Cvevebis ganviTareba<br />
sxvebTan erTad simReris, ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa<br />
<strong>da</strong> gamoxatvis unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; sakravis gacnoba; musikis<br />
mosmena <strong>da</strong> sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gadmocema<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad simReris unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; simReris Sesrulebisas<br />
ganwyobis moZraobiT gadmocema<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris,<br />
ritmis SegrZnebisa <strong>da</strong> gamoxatvis<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sakravis<br />
gacnoba; musikis mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gamoxatva<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevis ganviTareba; musikis mosmenisas<br />
sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gamoxatva; sxvisi azrisa <strong>da</strong> Semoqmedebis<br />
mimarT pativiscema; codnis<br />
Sejameba<br />
klasis zeimSi monawileoba: marto <strong>da</strong><br />
sxvebTan erTad simReris, cekvis, auditoriis<br />
winaSe wardgenis unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; sxvisi Semoqmedebis mimarT<br />
pativiscema; codnis Sefaseba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad simReris, plastikiT<br />
ganwyobis gadmocemis unar-Cvevebis ganviTareba;<br />
musikis mosmenisas sakuTari<br />
<strong>da</strong>mokidebulebis naxatiT gadmocema<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad (gundSi) simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; axali terminis<br />
gacnoba; xmis JReradobis xangrZlivobis<br />
gansazRvra; siuJetis<br />
<strong>da</strong>x marebiT xalxuri simRerisadmi<br />
interesisa <strong>da</strong> siyvarulis gamowveva;<br />
musikis mosmena<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis<br />
unar-Cvevis ganviTareba; siuJetis<br />
<strong>da</strong>xmarebiT sakravis gacnoba; musikis<br />
mosmenisas ganwyobis plastikiT gamoxatva<br />
maswavlebelTan erTad mReris martiv<br />
erTxmian simReras; musikis mosmeniT<br />
gamowveul ganwyobas gamoxatavs taSiT,<br />
plastikiT<br />
mReris erTxmian simReras akompanementis<br />
(fonogramis) TanxlebiT; ganwyobas gamoxatavs<br />
plastikiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris unison-<br />
Si bavSvebTan <strong>da</strong> maswavlebelTan erTad;<br />
musikis mosmeniT gamowveul ganwyobas<br />
akavSirebs naxatTan<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi<br />
martiv erTxmian simReras; ecnoba sakravis<br />
formasa <strong>da</strong> JReradobas, taSiT, cekviT ahyveba<br />
Canawers<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; savarjiSos intonirebisas<br />
cvlis bgeraTsimaRles<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi;<br />
ecnoba sakravis formasa <strong>da</strong> JReradobas;<br />
musikis mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems<br />
naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi <strong>da</strong><br />
imeorebs cekvis (ferxulis) martiv ileTebs<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi;<br />
ecnoba sakravis formasa <strong>da</strong> JReradobas,<br />
taSiT, cekviT ahyveba Canawers<br />
mReris akompanementis TanxlebiT <strong>da</strong> gund-<br />
Tan erTad; musikis mosmenisas mimikiT,<br />
saqcieliT gamoxatavs ganwyobas; icavs<br />
qcevis normebs sxvisi simReris, saubris<br />
dros, ufrTxildeba sxvis Semoqmedebas<br />
(naxats)<br />
monawileobs klasis RonisZiebaSi; mReris<br />
akompanementis TanxlebiT <strong>da</strong> gundTan er-<br />
Tad; icavs qcevis normebs sxvisi simReris,<br />
saubris dros, ufrTxildeba sxvis Semoqmedebas<br />
(naxats);<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi <strong>da</strong><br />
akompanementis TanxlebiT; Jestis, moZraobis<br />
saSualebiT gamoxatavs ganwyobas; xatavs<br />
STabeWdilebiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi;<br />
gansazRvravs xmis JReradobis xangrZlivobas;<br />
sworad warmoTqvams naswavl termins;<br />
musikis mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems<br />
naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; savarjiSos intonirebisas<br />
cvlis bgeraTsimaRles; ecnoba<br />
xalxuri sakravis formasa <strong>da</strong> JReradobas;<br />
taSiT, cekviT ahyveba Canawers<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.10<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.8<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.7<br />
mus.I.8<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.6<br />
mus.I.11<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.10<br />
9
10<br />
17 CiCilaki<br />
18 alilo<br />
19 jadosnuri fleita<br />
20 mxiaruli zamTari<br />
21<br />
simfoniuri<br />
orkestri<br />
22 Wi<strong>da</strong>obas ra un<strong>da</strong><br />
23 Sobis dResaswauli<br />
24 maknatuna<br />
25 ai ia<br />
26-27 mai lamazi baCaCebi<br />
28 gu<strong>da</strong>stviri<br />
29-30<br />
Cemi xatia<br />
samSoblo<br />
31 Sen xar venaxi<br />
zRapris <strong>da</strong>xmarebiT bavSvebSi musikisadmi<br />
interesisa <strong>da</strong> siyvarulis<br />
gamowveva; sxvebTan erTad simRera<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad (gundSi) simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; siuJetis<br />
<strong>da</strong>xmarebiT xalxuri simRerisadmi<br />
interesisa <strong>da</strong> siyvarulis gamowveva;<br />
musikis mosmena<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad simReris unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; xmis JReradobis<br />
xangrZlivobis gansazRvra; siuJetis<br />
<strong>da</strong>xmarebiT axali sakravis gacnoba;<br />
musikis mosmena<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad simReris unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; axali terminis gacnoba;<br />
musikis mosmena<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sxvisi Semoqmedebis<br />
mimarT pativiscemis gamoxatva;<br />
axali terminis gacnoba; TamaSis<br />
gziT codnis Sejameba; musikis mosmena<br />
klasis zeimSi monawileoba: marto <strong>da</strong><br />
sxvebTan erTad simReris, cekvis, inscenirebis,<br />
auditoriis winaSe wardgenis<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sxvisi Semoqmedebis<br />
mimarT pativiscema; codnis<br />
Sefaseba<br />
siuJetisa <strong>da</strong> mosmenili nawarmoebis<br />
yoveldRiurobasTan <strong>da</strong>kavSireba; axali<br />
terminis gacnoba; musikis mosmena<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
ritmis SegrZneba <strong>da</strong> gamoxatva; marto<br />
<strong>da</strong> sxvebTan erTad simRera; musikaluri<br />
smenis ganviTareba _ swori intonireba;<br />
musikis mosmena <strong>da</strong> <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gamoxatva<br />
ritmis SegrZnebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; simReris<br />
Sesrulebisas gamoxatvis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
formebis, cekvis umartivesi ileTebis<br />
gamoyeneba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; xalxuri<br />
sakravis gacnoba; mosmenili nawarmoebis<br />
yoveldRiurobasTan <strong>da</strong>kavSireba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; axali terminis<br />
gacnoba; bavSvebSi samSoblos<br />
siyvarulis gamowveva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; siuJetis<br />
<strong>da</strong>xmarebiT bavSvebSi samSoblosadmi,<br />
musikisadmi interesisa <strong>da</strong> siyvarulis<br />
gamowveva; musikis mosmena<br />
ixsenebs <strong>da</strong> mReris nacnob simRerebs; akav-<br />
Sirebs zRaprisa <strong>da</strong> simRerebis persona-<br />
Jebs<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris unisonSi<br />
maswavlebelTan <strong>da</strong> bavSvebTan; musikis<br />
mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems<br />
naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; gansazRvravs xmis<br />
JReradobis xangrZlivobas; ecnoba sakravis<br />
formasa <strong>da</strong> JReradobas; sworad warmoTqvams<br />
naswavl termins; musikis mosmenisas<br />
<strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi;<br />
sworad warmosTqvams naswavl termins;<br />
musikis mosmenisas `diriJorobs~<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto;<br />
icavs qcevis normebs sxvisi simReris<br />
dros; sworad warmoTqvams naswavl termins;<br />
musikis mosmenisas ganwyobas gamoxatavs<br />
moZraobiT<br />
monawileobs klasis RonisZiebaSi; mReris<br />
<strong>da</strong> cekvavs; icavs qcevis normebs sxvisi<br />
simReris, saubris dros, ufrTxildeba<br />
sxvis Semoqmedebas (naxats)<br />
svams kiTxvebs nawarmoebis Sesaxeb; sworad<br />
warmoTqvams naswavl termins; musikis<br />
mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas naxatiT<br />
gadmoscems<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; maswavlebelTan<br />
erTad gaimRerebs axal intonaciur savarjiSos;<br />
musikis mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
plastikiT gadmoscems<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundTan monacvleobiT; gaiTamaSebs inscenirebas;<br />
simReris Sesrulebisas iyenebs<br />
cekvis (ferxulis) umartives ileTebs<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; ecnoba sakravis<br />
formasa <strong>da</strong> JReradobas; amoicnobs adre<br />
mosmenil musikalur nawarmoebs<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
unisonSi gundTan; sworad warmoTqvams naswavl<br />
termins; musikis mosmeniT gamowveul<br />
STabeWdilebas akavSirebs naxatTan<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto<br />
<strong>da</strong> gundTan unisonSi; musikis mosmenisas<br />
gadmoscems sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas naxatiT<br />
mus.I.2<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.6<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.6<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.6<br />
mus.I.8<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.7<br />
mus.I.8<br />
mus.I.5<br />
mus.I.6<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.9<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.6<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.6
32 doli<br />
33<br />
patara gedebis<br />
cekva<br />
34 fifqis gacileba<br />
35<br />
`iavnana~ Tu<br />
`arabuli cekva~?<br />
36 Citi <strong>da</strong> mefe<br />
37 mZinare mzeTunaxavi<br />
38 Wrelo pepela<br />
39 Cemi lamazi pepela<br />
40 <strong>da</strong>ira<br />
41<br />
musikaluri<br />
imitacia: `bziki~<br />
42 es akvani xaratuli<br />
43 Cemi Tbilisi<br />
44 kaxuri Sairebi<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; xalxuri<br />
sakravis gacnoba; yoveldRiurobasTan<br />
mosmenili nawarmoebis <strong>da</strong>kavSireba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; musikis<br />
mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gadmocema<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris,<br />
cekvis, auditoriis winaSe wardgenis<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sxvisi Semoqmedebis<br />
mimarT pativiscema; codnis<br />
Sefaseba<br />
siuJetisa <strong>da</strong> mosmenili nawarmoebis<br />
yoveldRiurobasTan <strong>da</strong>kavSireba; marto<br />
<strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris, inscenirebis<br />
unar-Cvevebis ganviTareba;<br />
musikis mosmena<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; naxatiT<br />
STabeWdilebis gadmocema; zRapris inscenireba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; siuJetisa<br />
<strong>da</strong> mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba; musikis mosmenisas<br />
<strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; musikis<br />
mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gadmocema<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
sxvebTan erTad simReris unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; musikis mosmenisas saku-<br />
Tari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; xalxuri<br />
sakravis gacnoba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; axali<br />
terminis gacnoba; musikis mosmeniT<br />
gamowveuli ganwyobis naxatTan <strong>da</strong>kav-<br />
Sireba; garemoSi xmebis garCeva-mibaZva<br />
ritmis SegrZnebisa <strong>da</strong> gamoxatvis, marto<br />
<strong>da</strong> sxvebTan erTad _ monacvleobiT<br />
simReris unar-Cvevebis ganviTareba;<br />
simReris Sesrulebisas gamoxatvis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
formebis, cekvis umartivesi<br />
ileTebis gamoyeneba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; siuJetisa<br />
<strong>da</strong> mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba; musikisadmi<br />
sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxtva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sakravis<br />
JReradobis amocnoba; musikis mosmenisas<br />
<strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundTan unisonSi; ecnoba sakravis formasa<br />
<strong>da</strong> JReradobas; amoicnobs adre mosmenil<br />
nawarmoebs; musikis mosmenisas `cekvavs~<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; gaimRerebs musikalur<br />
frazebs; mReris marto <strong>da</strong> gundSi;<br />
musikis mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
gadmoscems naxatiTa <strong>da</strong> plastikiT<br />
mReris <strong>da</strong> cekvavs sxvebTan erTad; icavs<br />
qcevis normebs sxvisi simReris, saubris<br />
dros, gamoTqvams sakuTar azrs (`afasebs~)<br />
<strong>da</strong> ufrTxildeba sxvis Semoqmedebas (naxats)<br />
svams kiTxvebs mosmenili (Seswavlili)<br />
simReris Sesaxeb; mReris unisonSi maswavlebelTan;<br />
gaiTamaSebs `musikalur<br />
etiuds~; musikis mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
gadmoscems naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; monawileobs intonirebul Tama-<br />
SSi; STabeWdilebas gadmoscems naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; svams kiTxvebs mosmenili nawarmoebis<br />
Sesaxeb; musikis mosmenisas sakuTar<br />
<strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; martivi samwiladi<br />
ritmis gaoxatvas Seusabamebs melodias;<br />
musikis mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
gadmoscems plastikiT (`cekvavs~)<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; musikis mosmenisas xatavs STabe-<br />
WdilebiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris gundSi;<br />
CamoTvlis nacnob sakravebs, ecnoba axali<br />
sakravis formasa <strong>da</strong> JReradobas; taSiTa<br />
<strong>da</strong> plastikiT ahyveba musikas<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; sworad iyenebs<br />
axal termins; akavSirebs garemo xmebsa <strong>da</strong><br />
musikas, musikis mosmeniT gamowveuli ganwyobasa<br />
<strong>da</strong> naxats<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
sxvebTan monacvleobiT; simReras asrulebs<br />
cekviT (ferxuliT)<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
sxvebTan erTad; icnobs musikalur nawarmoebTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebul vizualur masalas;<br />
musikisadmi sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems<br />
plastikiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; amoicnobs naswavl sakravs formi-<br />
Ta <strong>da</strong> JReradobiT; mosmenisas musikas ahyveba<br />
taSiT<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.9<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.7<br />
mus.I.8<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.5<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.11<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.4<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.10<br />
11
12<br />
45<br />
variaciebi `ai ias~<br />
Temaze<br />
46 beThoveni<br />
47 JuJuna wvima<br />
48 Wona<br />
49-50 ori rezo<br />
51<br />
spilo cekvavs<br />
valss<br />
52-53 cangala <strong>da</strong> gogona<br />
54 diplipito<br />
55 Citis nali mipovnia<br />
56 a, e, i, o, u<br />
57 skolobana<br />
58-59 noe babus kidobani<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovreba <strong>da</strong> gamoxatva;<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simRera;<br />
musikis mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gamoxatva; avtorelaqsacia<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; avtorelaqsacia<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; musikis mimarT<br />
sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gadmocema.<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; siuJetisa<br />
<strong>da</strong> mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba; musikis mosmena<br />
_ avtorelaqsacia<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
swori intonirebis, marto <strong>da</strong> sxvebTan<br />
erTad simReris unar-Cvevebis ganvi-<br />
Tareba; simReris Sesrulebisas gamoxatvis<br />
sxva<strong>da</strong>sxva formis gamoyeneba;<br />
musikis mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gadmocema<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad<br />
simReris unar-Cvevebis ganviTareba;<br />
garemoSi xmebis garCeva-mibaZva;<br />
musikis mosmeniT gamowveuli ganwyobis<br />
naxatTan <strong>da</strong>kavSireba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris,<br />
cekvis unar-Cvevebis ganviTareba; siu-<br />
Jetisa <strong>da</strong> Seswavlili simReris yoveldRiurobasTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba; musikis<br />
mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; xalxuri<br />
sakravis gacnoba; musikis mosmenisas<br />
sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
siuJetisa <strong>da</strong> Seswavlili simReris<br />
yoveldRiurobasTan <strong>da</strong>kavSireba; ritmis<br />
<strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis, TanatolebTan<br />
erTad simReris moZraobiT<br />
Sesrulebis unar-Cvevebis ganviTareba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; musikaluri<br />
<strong>da</strong> aramusikaluri bgerebis gansxvaveba<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris,<br />
cekvis, auditoriis winaSe wardgenis<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sxvisi Semoqmedebis<br />
mimarT pativiscema; musikis<br />
mosmena <strong>da</strong> <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva;<br />
codnis Sefaseba<br />
TanatolebTan erTad simReris, saku-<br />
Tari ganwyobis gamoxatvis unar-Cvevis<br />
ganviTareba; siuJetis <strong>da</strong>xmarebiT<br />
musikisadmi interesisa <strong>da</strong> siyvarulis<br />
gamowveva; garemoSi xmebis garCevamibaZva;<br />
naxatiTa <strong>da</strong> plastikiT musikis<br />
mimarT <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; gaimRerebs axal<br />
intonaciur savarjiSos; musikis mosmenisas<br />
sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems<br />
qmedebiT, naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; musikis mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
gadmoscems qmedebiT, naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; musikis mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
gadmoscems plastikiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mosmenil nawarmoebsa<br />
<strong>da</strong> ambavs akavSirebs yoveldRiurobasTan;<br />
musikis mosmenisas sakuTar<br />
<strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems konkretuli<br />
qmedebiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; gaimRerebs musikalur<br />
frazebs; mRris marto <strong>da</strong> unisonSi<br />
TanatolebTan; mimikiT, JestiT, qmedebiT<br />
gaiTamaSebs simReris siuJets; musikis<br />
mosmenisas `diriJorobs~<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto<br />
<strong>da</strong> unisonSi; akavSirebs garemo xmebsa <strong>da</strong><br />
musikas, musikis mosmeniT gamowveuli ganwyobasa<br />
<strong>da</strong> naxats<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; svams kiTxvebs simRerasa <strong>da</strong> siu-<br />
JetTan <strong>da</strong>kavSirebiT; simReras asrulebs<br />
cekviT; musikis mosmenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
gadmoscems naxatiT<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; musikis mismenisas sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
gamoxatavs plastikiT (`diri-<br />
Joroba~)<br />
mosmenil zRaparsa <strong>da</strong> simReras akavSirebs<br />
yoveldRiurobasTan; taSiT, kakuniT, erT<br />
tonze simReriT imeorebs martiv ritmebs;<br />
mReris marto <strong>da</strong> gundTan monacvleobiT;<br />
simReras asrulebs cekviT (ferxuliT)<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; gaimRerebs axal<br />
intonaciur savarjiSos; ganasxvavebs aramusikalur<br />
<strong>da</strong> musikalur bgerebs<br />
monawileobs `musikalur TamaSSi~, inscenirebaSi;<br />
pativs scems sxvis azrs, afasebs<br />
TanatolTa Semoqmedebas; musikis mosmenisas<br />
sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas gadmoscems<br />
plastikiT (`diriJorobs~)<br />
mReris marto <strong>da</strong> akomponementis (fonogramis)<br />
TanxlebiT; svams kiTxvebs siu-<br />
Jetisa <strong>da</strong> Seswavlili simReris irgvliv;<br />
akavSirebs garemo xmebsa <strong>da</strong> musikas;<br />
plastikiT gadmoscems simReris Sinaarss;<br />
musikiT gamowveul ganwyobas akavSirebs<br />
naxatTan<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.11<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.4<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.11<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.4<br />
mus.I.5<br />
mus.I.8<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.4<br />
mus.I.5<br />
mus.I.9<br />
mus.I.11
60<br />
61<br />
pianino Tu<br />
fortepiano<br />
musikaluri<br />
imitacia: `viri~<br />
62 Tamar mefis ambavi<br />
63-64<br />
ferxuli CavabaT,<br />
biWo<br />
65 ai Cemi saqarTvelo<br />
66 inolas gitara<br />
67 jadosnuri qveyana<br />
68<br />
69<br />
musikaluri<br />
gaseirneba<br />
gazafxulis<br />
dResaswauli<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; sakravis<br />
gacnoba; naxatis meSveobiT musikis mimarT<br />
interesis gamowveva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; musikis mosmena<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva;<br />
garemoSi xmebis garCeva-mibaZva; mosmenili<br />
nawarmoebis yoveldRiurobasTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba<br />
siuJetis meSveobiT interesisa <strong>da</strong><br />
siyvarulis gaRviveba; simReris Sesrulebis<br />
procesSi gamoxatvis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
formebis gamoyeneba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
TanatolebTan erTad simReris moZraobiT<br />
Sesrulebis unar-Cvevis ganvi-<br />
Tareba; inscenireba<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; musikis mosmenisas<br />
<strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; siuJetis<br />
<strong>da</strong>xmarebiT axali sakravis gacnoba;<br />
musikis mosmenias <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gamoxatva<br />
siuJetis <strong>da</strong>xmarebiT bavSvebSi SemoqmedebiTi<br />
fantaziis gaRviveba, musikisadmi,<br />
Tavisi qveynisa <strong>da</strong> kuTxisadmi<br />
interesisa <strong>da</strong> siyvarulis gamowveva;<br />
musikis mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
sxva<strong>da</strong>sxva formiT gamoxatva<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis,<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris<br />
unar-Cvevebis ganviTareba; musikis mosmena<br />
_ avtorelaqsacia; codnis Sejameba<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simRera,<br />
cekva, inscenireba, auditoriis winaSe<br />
wardgena; sxvisi Semoqmedebis mimarT<br />
pativiscema; codnis Sejameba-Sefaseba<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
akomponementis TanxlebiT; CamoTvlis <strong>da</strong><br />
ganarCevs nacnob sakravebs, ecnoba axal<br />
sakravs; musikiT gamowveul ganwyobas akav-<br />
Sirebs naxatTan<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris martiv sim-<br />
Rerebs marto an unisonur gundSi; akav-<br />
Sirebs garemo xmebsa <strong>da</strong> musikas, musikis<br />
mosmeniT gamowveuli ganwyobasa <strong>da</strong> naxats<br />
monawileobs inscenirebaSi _ sxvebTan er-<br />
Tad gaiTamaSebs Teatralur etiuds; sim-<br />
Reris Sesrulebisas asrulebs martiv<br />
moZraobebs<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mReris marto <strong>da</strong><br />
gundSi; simReras asrulebs cekviT (ferxuli)<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; gaimRerebs axal intonaciur<br />
savarjiSos; musikiT gamowveul<br />
ganwyobas akavSirebs naxatTan<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; ecnoba sakravis<br />
formasa <strong>da</strong> JReradobas; amoicnibs naswavli<br />
sakravebis JReradobas; mosmenisas<br />
taSiTa <strong>da</strong> plastikiT gamoxatavs <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
mosmenil nawarmoebsa <strong>da</strong> ambavs akavSirebs<br />
yoveldRiurobasTan; mimikis, xmis, moZraobis<br />
saSualebiT gamoxatavs <strong>da</strong>mokidebulebas;<br />
monawileobs inscenirebaSi<br />
taSiT, kakuniT, erT tonze simReriT imeorebs<br />
martiv ritmebs; mosmenisas gamoxatavs<br />
<strong>da</strong>mokidebulebas qmedebiT; amoicnobs<br />
<strong>da</strong> yoveldRiurobasTan akavSirebs<br />
sayvarel simRerebs<br />
monawileobs klasis RonisZiebaSi; mReris<br />
<strong>da</strong> cekvavs sxvebTan erTad; icavs qcevis<br />
normebs sxvisi simReris, saubris dros,<br />
ufrTxildeba sxvis Semoqmedebas (naxats)<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.9<br />
mus.I.10<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.9<br />
mus.I.11<br />
mus.I.3<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.5<br />
mus.I.3<br />
mus.I.9<br />
mus.I.1<br />
mus.I.2<br />
mus.I.5<br />
mus.I.2<br />
mus.I.3<br />
mus.I.4<br />
mus.I.7<br />
mus.I.8<br />
13
16<br />
gamarjoba, bavSvebo! me, patara diriJori,<br />
viqnebi Tqveni megzuri musikis saocar samyaroSi...<br />
mxiaruli notebi<br />
mizani: `musikaluri gacnoba~ _ wignis mTavar gmirebTan Sexvedra; sxvebTan erTad simReris unar-Cvevis<br />
ganviTareba; musikis mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva; musikaluri terminebis<br />
gacnoba.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
mxiaruli notebis gacnoba – do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT<br />
miTiTeba: maswavleblis TxovniT, bavSvebi ga<strong>da</strong>Slian `saTamaSo rveuls~ <strong>da</strong> ecnobian mTavar gmirs _<br />
diriJors, romelic maT musikis saocar samyaroSi gauZRveba. Semdeg maswavlebeli <strong>da</strong>faze xatavs `mxiarul<br />
notebs~ _ musikalur gmirebs _ <strong>da</strong> bavSvebs simReriT acnobs maTs saxelwodebebs.<br />
maswavlebeli `mxiaruli notebs~ ar acalkevebs <strong>da</strong> bavSvebs awvdis<br />
rogorc erT patara lamaz simReras. stan<strong>da</strong>rtis Tanaxmad, pirvel<br />
klasSi notebi ar iswavleba. am meTodiT bavSvebi notebs ecnobian<br />
rogorc `musikalur gmirebs~ <strong>da</strong> maTTan erTad `TamaSoben~:<br />
`saTamaSo rveulSi~ aferadeben <strong>da</strong> Tan mRerian. naxatebi exmareba<br />
maT `mxiaruli notebis~ advilad aRqmasa <strong>da</strong> <strong>da</strong>maxsovrebaSi.<br />
umcrosi Zamiko<br />
yvelaze Wkviani, ufrosi Zamiko<br />
patara princesa<br />
patara sofleli biWi<br />
meocnebe mTvare<br />
yvelaze lamazi, kaSkaSa, mze<br />
<strong>da</strong> bolos:<br />
yvelaze<br />
umcrosi Zamiko<br />
patara kudiani varskvlavi<br />
_ `patara eSmakuna~<br />
_ bavSvebo, musikaSi gvaqvs Svidi mxiaruli<br />
noti. xelebiT maCveneT, ramdenia<br />
Svidi?<br />
bavSvebi aCveneben, Tan iTvlian. Semdeg<br />
maswavlebelTan erTad ramdenjerme gaim-<br />
Rereben gamas (do maJori).
simReris Seswavla: qarTuli xalxuri simRera `lale~.<br />
_ bavSvebo, ra hqvia Cvens samSoblos?<br />
_ saqarTvelo, saqarTvelo!<br />
maswavlebeli mReris:<br />
lale, lale,<br />
divli-<strong>da</strong>lalale,<br />
Cemo lamazo samSoblo,<br />
Sen ki genacvale.<br />
miTiTeba: maswavlebeli orjer mReris, meored _ erTi toniT maRla, modulaciiT, rogorc notebSia.<br />
modulacia niSnavs erTi tonalobi<strong>da</strong>n meoreSi ga<strong>da</strong>svlas, sayrdeni tonis Secvlas. modulacia<br />
bavSvebisTvis SeumCnevlad xdeba _ yuradRebis gamaxvilebis gareSe. msgavsi xerxi Semdeg mraval<br />
simReraSi gamoiyeneba. es avarjiSebs bavSvis mexsierebas, xels uwyobs musikaluri smenisa <strong>da</strong> tonalobis<br />
SegrZnebis ganviTarebas, diapazonis gazr<strong>da</strong>s. ramdenime gakveTilis Semdeg bavSvebi TviTonve aRi qvamen<br />
cvli lebas _ simReram `feri icvala~.<br />
musikaluri gantvirTva: maswavlebeli uxsnis bavSvebs: a<strong>da</strong>mians, romelic mxiaruli notebis<br />
saSualebiT igonebs, wers musikas, kompozitori hqvia. Semdeg bavSvebs asmeninebs Strausis<br />
`radecki marSs~ (Canaweri #1): bavSvebi wamodgebian, musikas taSs ayoleben, adgilze moZraoben,<br />
cekvaven, laRoben.<br />
miTiTeba: pirvelive gakveTilze maswavlebeli Sedis mxiaruli, SemarTuli ganwyobiT. bavSvebi amas<br />
mSvenivrad amCneven <strong>da</strong> es ganwyoba maTac ga<strong>da</strong>edebaT. pirvel klasSi bavSvi Tavisi zRapruli samyaroTi,<br />
ocnebebiT, miswrafebebiT modis, rac TamaSis procesSi vlindeba. maswavlebeli movalea, ar <strong>da</strong>urRvios<br />
es samyaro <strong>da</strong> bavSvs lamazi, xalisiani garemo Seuqmnas. musikis gakveTilebze bavSvebs un<strong>da</strong> ganuvi-<br />
TaroT SemoqmedebiTi niWi, fantazia, interesi, gemovneba, amave dros mivaniWoT Sinagani Tavisufleba.<br />
maT un<strong>da</strong> igrZnon, rom maswavlebels Zalian uyvars musika, simRera <strong>da</strong> bavSvebi...<br />
siaxle: `mxiaruli notebi;~ kompozitori; simRera `lale”.<br />
<strong>da</strong>amuSava maia oTiaSvilma<br />
17
TeTri CoCori<br />
mizani: sxvebTan erTad simReris, plastikiT ganwyobis gamoxatvis unar-Cvevebis<br />
ganviTareba.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 70 wuTi.<br />
mxiaruli notebi: do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT, xan xmamaRla,<br />
xan xma<strong>da</strong>bla.<br />
simReris ganmeoreba: xalxuri simRera `lale~.<br />
simReris Seswavla _ `TeTri CoCori~.<br />
maswavlebeli <strong>da</strong>faze xatavs CoCors _ bakunas. bavSvebi eZaxian:<br />
_ bakuna, bakuna!<br />
maswavlebeli ekiTxeba bavSvebs:<br />
_ bavSvebo, risi Svilia CoCori?<br />
_ viris! _ upasuxeben bavSvebi.<br />
_ es CoCori yvelasagan gamorCeuli <strong>da</strong> zRaprulia, radgan TeTria!..<br />
mReris TeTri CoCori:<br />
`plus~ fonogramaze (#2) maswavlebeli ramdenjerme mReris, Semdeg bavSvebic ahyvebian.<br />
ase teqsti <strong>da</strong> melodia erTdroulad iswavleba. instrumentul epizodebSi bavSvebi fexze<br />
dgebian <strong>da</strong> doinjSemoyrilni, CoCoris mibaZviT, xan erT fexs abakuneben, xan _ meores. SeiZleba<br />
sxva saxis msubuqi moZraobebis Sesrulebac. bavSvebi bakunas _ TeTr CoCors _ `saTamaSo<br />
rveulebSic~ pouloben <strong>da</strong> `eTamaSebian~.<br />
miTiTeba: sasurvelia, maswavlebelma isaubros frinvelebisa <strong>da</strong> cxovelebis naSierze _ Svilebze: kata _<br />
knuti, ZaRli _ lekvi, cxvari _ batkani, Zroxa _ xbo, cxeni _ kvici, kameCi _ zaqi, aqlemi _ kozaki, spilo<br />
_ spliyvi, lomi _ bokveri, mtredi _ xundi (lapi), bati _ Wuki, arwivi _ marTve, Sveli _ nukri...<br />
siaxle: simRera `TeTri CoCori~.<br />
me var TeTri CoCori,<br />
fexebbakuna,<br />
erTi ci<strong>da</strong> qoCoriT,<br />
yurebpartyuna.<br />
misamReri: bakuna, bakuna, bakuna,<br />
yurebpartyuna,<br />
Cveni TeTri CoCori,<br />
fexebbakuna.<br />
bakibukiT <strong>da</strong>vxtivar<br />
<strong>da</strong> mixaria,<br />
yvavilebi, peplebi<br />
CemTan arian.<br />
(misamReri)<br />
male didi gavxdebi,<br />
TeTri, xatula,<br />
CemisTana lamazi<br />
ar <strong>da</strong>xatula.<br />
(misamReri)<br />
19
20<br />
teqsti <strong>da</strong> musika maia oTiaSvilisa
mze Sina <strong>da</strong> mze gareTa<br />
mizani: ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis, sxvebTan erTad (gundSi) simReris unar-Cvevebis ganviTareba;<br />
siuJetis <strong>da</strong>xmarebiT bavSvebSi xalxuri musikisadmi interesisa <strong>da</strong> siyvarulis<br />
gamowveva; musikis mosmeniT gamowveuli ganwyobis naxatTan <strong>da</strong>kavSireba.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
mxiaruli notebi: do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT, xmamaRla<br />
<strong>da</strong> xma<strong>da</strong>bla.<br />
ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: maswavlebeli taSiT, fanqris <strong>da</strong>kakunebiT <strong>da</strong> simReriT<br />
uCvenebs martiv ritmul-intonaciur savarjiSoebs. bavSvebi maswavlebelTan erTad imaves<br />
imeoreben.<br />
miTiTeba: xuTi-eqvsi wlis asakSi grZliobebis gacnobiereba bavSvisTvis rTulia <strong>da</strong> arc stan<strong>da</strong>rtiTaa<br />
gaTvaliswinebuli. amitom ritmul-intonaciur savarjiSoebs zepirad vaswavliT <strong>da</strong> smeniT vamaxsovrebinebT.<br />
wignSi mocemuli ritmuli savarjiSoebis grafikuli Canawerebi mxolod maswavleblebisTvisaa<br />
gankuTvnili.<br />
simRerebis ganmeoreba: `lale~, `TeTri CoCori~.<br />
gantvirTva-TamaSi: bavSvebi wamodgebian <strong>da</strong> maswavleblis miTiTebiT, ori-sami wuTi, sxva<strong>da</strong>sxva<br />
imitaciur moZraobas asruleben: adgilze xtunaven, curaven...<br />
miTiTeba: es procesi exmareba maswavlebels bavSvebis ukeT mobilizebaSi. bavSvebsac Zalian moswonT<br />
aseTi TamaSi. gakveTilis amgvari struqtura Sinagan Tavisuflebas aZlevs maswavlebelsac<br />
<strong>da</strong> bavSvebsac, gakveTils ki mravalferovansa <strong>da</strong> SemoqmedebiTs xdis.<br />
axali simReris Seswavla: qarTuli xalxuri simRera `mze Sina <strong>da</strong> mze gareTa~.<br />
maswavlebeli bavSvebs uxsnis, rom qarTvelebi uxsovari droi<strong>da</strong>n WirSic, lxinSic <strong>da</strong><br />
brZolaSic mravalxmian simRerebs mRerodnen. vaJis <strong>da</strong>badebisas `mze Sina~ imRerebo<strong>da</strong>.<br />
maswavlebeli ramdenjerme mReris `mze Sinas~ <strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>Tan bavSvebic ahyvebian.<br />
mze Sina <strong>da</strong> mze gareTa,<br />
mzev, Sin Semodio,<br />
uyivlia mamalsao,<br />
mzev, Sin Semodio.<br />
mze Sina <strong>da</strong> mze gareTa,<br />
mzev, Sin Semodio,<br />
Cven vaJi <strong>da</strong>gvbadebia,<br />
mzev, Sin Semodio.<br />
mze Sina <strong>da</strong> mze gareTa,<br />
mzev, Sin Semodio,<br />
mze <strong>da</strong>wva <strong>da</strong> mTvare Soba,<br />
mzev, Sin Semodio.<br />
Semdeg maswavlebeli bavSvebs asmeninebs sulxan cincaZis II simebiani kvartetis III<br />
nawils (#3), romelSic kompozitorma gamoiyena `mze Sinas~ ulamazesi melodia. Se<strong>da</strong>rebisTvis,<br />
gakveTilis bolos, bavSvebi `mze Sinas~ kompozitor nika memaniSviliseul versiasac<br />
usmenen (#4), Tan saTamaSo rveulSi mzes aferadeben.<br />
miTiTeba: SeiZleba, maswavlebelma <strong>da</strong>asaxelos sakravi violino, romelic `mze Sinas~ melodias asrulebs<br />
<strong>da</strong> `saTamaSo rveulSi~ aCvenos violinos foto. am sakravs bavSvebi mogvianebiT gaecnobian.<br />
21
22<br />
informacia: unikaluri qarTuli xalxuri musika msoflio kulturis monapovaria. berZeni mogzauris<br />
qsenofontes cnobiT (qristeSobamde IV saukune), qarTvelebi brZolas simRera-cekviT iwyebdnen. Cven<br />
winaprebs odiTganve hqoniaT brZolis, Sromis, glovis, lxinis simRerebi, mzis, mTvaris, bunebis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
movlenisadmi miZRvnili himnebi <strong>da</strong> sagaloblebi. dRes qarTuli simRera mTel msoflioSia<br />
popularuli. `Cakrulo~, rogorc msoflio civilizaciis erT-erTi nimuSi, kosmosSi gauSves... qar-<br />
Tuli simReris mecnieruli kvleviTa <strong>da</strong> Seswavla-SesrulebiT msoflios mraval qveyanaSi <strong>da</strong>interesdnen<br />
(aSS, iaponia, kana<strong>da</strong>, avstralia, germania, Sveicaria, inglisi, safrangeTi, <strong>da</strong>nia, fineTi, belgia,<br />
holandia, norvegia...). iaponiaSi Znelad aRsazrdel bavSvebs qarTul xalxur simReras asmenineben.<br />
siaxle: ritmuli savarjiSo; xalxuri simRera `mze Sina~.<br />
wiko-wiko<br />
mizani: marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris, ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong><br />
gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; sakravis gacnoba; musikis<br />
mosmenisas ganwyobis plastikiT gamosaxva.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
xalxuri<br />
xalxuri<br />
mxiaruli notebi: do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT, xmamaRla<br />
<strong>da</strong> xma<strong>da</strong>bla.<br />
ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris <strong>da</strong>kakunebiT,<br />
erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT <strong>da</strong> taSis ayolebiT.
simRerebis ganmeoreba: bavSvebi, maswavlebelTan erTad, imeoreben naswavl simRerebs: `mze<br />
Sina,~ `lale~, `TeTri CoCori~.<br />
qarTuli xalxuri sakravi `wiko-wiko~: maswavlebeli bavSvebs `saTamaSo rveulSi~ uCvenebs<br />
patara garmonis fotos, asmeninebs Canawers _ `sacekvaos~ (#5), urigebs oTxkuTxed qaRaldebs<br />
<strong>da</strong> sTxovs, masTan erTad gaakeTon qaRaldis `wiko-wiko~. gakveTilis bolos bavSvebi<br />
`sacekvaos~ TanxlebiT cekvaven.<br />
miTiTeba: maswavlebeli sTxovs bavSvebs, klasSi <strong>da</strong>wyebuli qaRaldis `wiko-wikos~ keTeba saxlSi<br />
<strong>da</strong>asrulon, gaukeTon saxelurebi <strong>da</strong> feradi fanqrebiT moxaton.<br />
siaxle: xalxuri sakravi `wiko-wiko~.<br />
musikaluri kibe<br />
mizani: musikaluri smenisa <strong>da</strong> yuradRebis mobilizeba _ bgeraTsimaRlis cvlis unar-Cvevis gamomuSaveba;<br />
ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis (Zlieri <strong>da</strong> susti dro) unar-Cvevis ganviTareba.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
mxiaruli notebi: do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT, xmamaRla<br />
<strong>da</strong> xma<strong>da</strong>bla.<br />
ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris <strong>da</strong>kakunebiT,<br />
erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT <strong>da</strong> taSis ayolebiT.<br />
musikaluri kibe: maswavlebeli bavSvebs umReris sam bgeras _ `do~, `mi~, `sol~. Semdeg<br />
klass gayofs sam mwkrivad: erTi mReris `dos~, meore – `mis~, mesame – `sols~, magram, ise, rom<br />
Yyvelas mouwios samive bgeris cal-calke mRera.<br />
23
avSvebi, maswavlebelTan erTad, <strong>da</strong>marcvliT mRerian: `<strong>da</strong>-Tvi-<strong>da</strong>-Tu-na“, `fi-so-fi-su-na”,<br />
`Ta-gvi-Ta-gu-na~ <strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>Tan amaRleben tons _ `kibeze adi-Cadian~.<br />
mxiaruli notebi: do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT, xmamaRla<br />
<strong>da</strong> xma<strong>da</strong>bla.<br />
musikaluri kibe: bavSvebi, maswavlebelTan erTad, simReriT `adi-Cadian kibeze~.<br />
ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris <strong>da</strong>kakunebiT,<br />
erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT <strong>da</strong> taSis ayolebiT.<br />
24<br />
miTiTeba: maswavlebeli <strong>da</strong>faze xatavs `musikalur kibes~ <strong>da</strong> yovel safexurze im<br />
cxovels, romlis saxelic imRereba. bavSvebi `saTamaSo rveulSi~ TiTs ayoleben `kibes~ <strong>da</strong> maswavlebelTan<br />
erTad mRerian. maswavlebeli TiToeul `safexurze~ maxviliT, xazgasmiT gamohyofs Zlier dros<br />
<strong>da</strong> sayrden bgeras.<br />
musikaluri gantvirTva: bavSvebi ismenen `TeTri CoCoris~ fonogramas <strong>da</strong> adgilze<br />
`cekvaven~.<br />
siaxle: intonaciuri savarjiSo `musikaluri kibe~.<br />
patara amadeusi<br />
mizani: sxvebTan erTad simReris, ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; sakravis<br />
gacnoba; musikis mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis naxatiT gadmocema.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
simRerebis ganmeoreba: bavSvebi maswavlebelTan erTad imeoreben naswavl<br />
simRerebs: `mze Sina~, `lale~, `TeTri CoCori~.<br />
gantvirTva-TamaSi varjiSiT: bavSvebi wamodgebian <strong>da</strong> maswavleblis<br />
miTiTebiT asruleben sxva<strong>da</strong>sxva imitaciur moZraobas (adgilze xtunaven,<br />
curaven, frenen...).<br />
`patara amadeusi~: maswavlebeli bavSvebs uambobs saocar biWze, amadeusze,<br />
romelmac sami wlisam TviTon iswavla fortepianoze <strong>da</strong>kvra, Svidi wlisa ki<br />
<strong>da</strong>sTan _ ana-mariasTan _ erTad mTel evropaSi koncertebs marTav<strong>da</strong> <strong>da</strong> yvelas<br />
akvirveb<strong>da</strong>. es iyo genialuri avstrieli kompozitori volfgang amadeus<br />
mocarti. maswavlebeli Seaxsenebs bavSvebs kompozitoris mniSvnelobas. Semdeg<br />
esaubreba klasikuri simebiani sakravis _ violinos _ Sesaxeb, uCvenebs sakravis<br />
fotos an sakravs <strong>da</strong> asmeninebs mocartis `Ramis patara serenadis~ I nawils (#6). bavSvebi<br />
usmenen am haerovan, gamWvirvale musikas <strong>da</strong> STabeWdilebebs xataven (Tavisufali xatva).<br />
leqsikoni: `kompozicia~ niSnavs Txzvas, erTad aRebas, erTad <strong>da</strong>dgmas.<br />
siaxle: violino.
mamli muxasa<br />
mizani: ritmis SegrZnebisa <strong>da</strong> gamoxatvis, TanatolebTan erTad simReris moZraobiT (ferxuliT) Sesrulebis<br />
unar-Cvevebis ganviTareba.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 70 wuTi.<br />
mxiaruli notebi: do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT, xmamaRla<br />
<strong>da</strong> xma<strong>da</strong>bla.<br />
musikaluri kibe: bavSvebi, maswavlebelTan erTad, simReriT `adi-Cadian kibeze~.<br />
ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris <strong>da</strong>kakunebiT,<br />
erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT <strong>da</strong> taSis ayolebiT.<br />
simRerebis ganmeoreba: `lale~, `mze Sina~, `TeTri CoCori~.<br />
gantvirTva-TamaSi: bavSvebi wamodgebian <strong>da</strong> maswavleblis miTiTebiT adgilze asruleben<br />
imitaciur moZraobebs: <strong>da</strong>cunculeben, xtunaven, varjiSoben, frenen, curaven....<br />
axali simReris Seswavla: `mamli muxasa~ _ xalxuri saferxulo simRera.<br />
muxa wonwilebs, wonwilebs,<br />
mamli muxasao,<br />
wonwilebs <strong>da</strong> waiqceva,<br />
mamli muxasao.<br />
harale <strong>da</strong>, mamli muxasao,<br />
harale <strong>da</strong>, mamli muxasao.<br />
muxis nadgomsa, Sen biWo,<br />
mamli muxasao,<br />
wyali dgebo<strong>da</strong>, Sen biWo,<br />
mamli muxasao.<br />
harale <strong>da</strong>, mamli muxasao,<br />
harale <strong>da</strong>, mamli muxasao.<br />
bavSvebi xelixelCakidebuli dgebian wreSi, moZraoben <strong>da</strong> maswavleblis <strong>da</strong>xmarebiT mRerian.<br />
wris SuagulSi dgas bavSvi an maswavlebeli. misamRerze Cerdebian, `haraleze~ aweven gaSlil<br />
xelebs, majaSi ritmulad atrialeben <strong>da</strong> cekviT centrisken, `muxasTan~ midian, `mamli muxasao~<br />
_ taSs ukraven. gameorebisas _ `harale <strong>da</strong> mamli muxasao~ _ cekva-cekviT ukan brundebian<br />
<strong>da</strong> imave moZraobebs akeTeben. cekva-TamaSi orive strofze meordeba.<br />
25
26<br />
miTiTeba: amjerad simReris mxolod or strofs vaswavliT. simReris Seswavlas or gakveTils vuTmobT:<br />
pirvelze vaswavliT teqstsa <strong>da</strong> melodias, meoreze ki simReras `ferxuliT~ vasrulebT.<br />
leqsikoni: ferxuli _ xelixelga<strong>da</strong>xveuli an xelixelCakidebuli erTdrouli simRera <strong>da</strong> cekva. arsebobs<br />
wriuli, naxevarwriuli an sworxazovani ferxulebi.<br />
wonwilebs _ qanaobs, irxeva.<br />
siaxle: simRera `mamli muxasa~.<br />
mesxuri<br />
<strong>da</strong>amuSava maia oTiaSvilma
Conguri Tu fanduri?<br />
mizani: marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris, ritmis SegrZnebisa <strong>da</strong> gamoxatvis unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; sakravis gacnoba; musikis mosmenisas <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
mxiaruli notebi: do maJoris gamRereba aRmavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rmavali mimarTulebiT,<br />
xma<strong>da</strong>bla <strong>da</strong> xmamaRla.<br />
musikaluri kibe: bavSvebi, maswavlebelTan erTad, simReriT `adi-Cadian kibeze~<br />
(`<strong>da</strong>-Tvi-<strong>da</strong>-Tu-na~ <strong>da</strong> a. S.).<br />
ritmul-intonaciuri savarjiSoebi: ritmuli naxazis gameoreba taSiT, fanqris<br />
<strong>da</strong>kakunebiT, erT tonze (`ta-ta-ta~) simReriT <strong>da</strong> taSis ayolebiT.<br />
simRerebis ganmeoreba: `mamli muxasa~, `mze Sina~, `lale~, `TeTri CoCori~.<br />
gantvirTva-TamaSi: bavSvebi wamodgebian <strong>da</strong> maswavleblis miTiTebiT, adgilze,<br />
asruleben imitaciur moZraobebs: <strong>da</strong>bajbajeben, <strong>da</strong>cunculeben, xtunaven, varjiSoben,<br />
frenen, curaven....<br />
`Conguri Tu fanduri?~ am gakveTilze maswavlebeli bavSvebs erTdroulad<br />
acnobs qarTul xalxur simebian sakravebs _ Congursa <strong>da</strong> fandurs, radgan<br />
saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva kuTxeSi zogan fanduria gavrcelebuli, zogan _ Conguri.<br />
maswavlebeli bavSvebs martivad esaubreba maTs msgavsebasa <strong>da</strong> gansxvavebaze:<br />
fanduri samsimiania, Conguri _ oTxsimiani. Conguri zomiT fandurze didia.<br />
bavSvebi `saTamaSo rveulSi~ naxuloben sakravebis fotos. maswavlebeli<br />
asmeninebs Canawerebs: saConguro `gan<strong>da</strong>ganas~ (#7) <strong>da</strong> `safanduro melodiebs~<br />
(#8). bavSvebi taSs ayoleben.<br />
miTiTeba: sasurvelia, maswavlebelma bavSvebs aCvenos, xelSi <strong>da</strong>aWerinos, aaJRerebinos<br />
orive Tu ara, erT-erTi sakravi mainc. es ganuzomel sixaruls aniWebT<br />
maT.<br />
siaxle: fanduri <strong>da</strong> Conguri.<br />
27
Semodgomis dResaswaulisaTvis mzadeba: bavSvebi, maswavleblis <strong>da</strong>xmarebiT,<br />
TavianTi naxatebiT saklaso oTaxSi gamofenas awyoben.<br />
repeticia: maswavlebeli ajamebs ganvlil masalas. bavSvebi imeoreben<br />
simRerebs: `lale~, `mze Sina~, `TeTri CoCori~, `mamli muxasa~, cekvaven, Tama-<br />
Soben... maswavlebeli bavSvebs ganumartavs: `repeticia~ ganmeorebas niSnavs.<br />
musikaluri gantvirTva _ `nana, Svilo, nanina~: gakveTilis <strong>da</strong>sasruls, maswavlebeli<br />
bavSvebs eubneba: `gatyobT, <strong>da</strong>iRaleT; axla <strong>da</strong>vsxdeT, xelisgulebi<br />
erTmaneTs <strong>da</strong>vadoT, TavqveS amovidoT <strong>da</strong> Tvalebi <strong>da</strong>vxuWoT~... ismenen jansuR kaxiZis `iavnanas~<br />
(#9) Tamar WoxoneliZis SesrulebiT.<br />
28<br />
nana, Svilo, nanina<br />
mizani: marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris unar-Cvevis ganviTareba;<br />
mos menisas Tavisi <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva; musikaluri ter<br />
minebis sworad gamoyeneba; sxvisi azrisa <strong>da</strong> Semoqmedebis mi<br />
marT pativiscema; codnis Sejameba.<br />
resursi: audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
miTiTeba: am gakveTilze `iavnanas~ mosmeniT moxdeba avtorelaqsaciis cnobili meTodis gamoyeneba _<br />
bavSvis TviTmoduneba, fsiqoemociuri <strong>da</strong>Zabulobis moxsna.<br />
<strong>da</strong>valeba: maswavlebeli bavSvebs sTxovs, Tu SesaZlebelia, Semodgomis dResaswaulisaTvis moitanon<br />
nigvzis, Txilis, Ciris an qiSmiSis acmebi CurCxelebis amosavlebad.<br />
siaxle: sityva `repeticia~; `iavnanas~ mosmena.<br />
Semodgomis dResaswauli<br />
mizani: klasis zeimSi monawileoba: marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris, cekvis, auditoriis winaSe<br />
wardgenis unar-Cvevebis ganviTareba; sxvisi Semoqmedebis mimarT pativiscema; codnis Sefaseba.<br />
resursi: audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
garemos aRwera: Semodgomis dResaswauli SeiZleba moewyos<br />
saklaso oTaxSic <strong>da</strong> bunebis wiaRSic.<br />
saklaso oTaxi carielia. kedlebze bavSvebis mier musikis<br />
gakveTilebze an Tavisufal dros Sesrulebuli naxatebia<br />
gamofenili. mSoblebi exmarebian maswavlebels dResaswaulis<br />
lamazad <strong>da</strong> organizebulad warmarTvaSi, aqeben <strong>da</strong><br />
axaliseben bavSvebs.<br />
Semodgomis dResaswauli: bavSvebi dganan wreSi, mRerian<br />
naswavl simRerebs, _ `lale~, `mze Sina~, `TeTri CoCori~,<br />
`mamli muxasa~, _ survilisamebr amboben leqsebs <strong>da</strong><br />
`wiko-wikos~ xmaze cekvaven...<br />
sasurvelia, dResaswaulis bolos maswavlebelma<br />
winaswar gamzadebuli TaTara (felamuSi) Semoitanos<br />
<strong>da</strong> bavSvebs aCvenos, rogor ivleba CurCxela. sulxan<br />
cincaZis `sofluri sacekvaos~ (#10) fonze cekvaven<br />
<strong>da</strong> mxiaruloben.<br />
miTiTeba: maswavlebeli Seafaebs moswavleebs: SeqebiT,<br />
waxalisebiT, saCuqrebiT. mSoblebic `mxars aubamen~<br />
mas...
maknatuna<br />
mizani: zRapris <strong>da</strong>xmarebiT bavSvebSi musikisadmi interesisa <strong>da</strong> siyvarulis gamowveva; axali<br />
terminis gacnoba; musikis mosmenisas sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis naxatiT gadmocema.<br />
resursi: `saTamaSo rveuli~; audioCanaweri. xangrZlivoba: 35 wuTi.<br />
saSobao zRapari.<br />
iyo <strong>da</strong> ara iyo ra... erT lamaz qalaqSi Stalbaumebis bednieri ojaxi cxovrob<strong>da</strong>.<br />
maTTan xSirad ikribebodnen <strong>da</strong> ilxendnen megobrebi. maTTvis Soba gansakuTrebuli<br />
dResaswauli iyo _ lamazi, mxiaruli, moulodnelobiT aRsavse.<br />
<strong>da</strong>dga zamTari <strong>da</strong> male Sobis dResaswaulic movi<strong>da</strong>... patara marisa <strong>da</strong> fric<br />
i s ojaxSic saSobaod emzadebodnen: Tan<strong>da</strong>Tan modiodnen stumrebi <strong>da</strong> bavSvebisaTvis<br />
nairnairi saCuqrebi mohqon<strong>da</strong>T. naTliam maris Tojinebi <strong>da</strong> sasacilo arseba _ jariskacis<br />
samosiani Txilis satexi _ `maknatuna~ aCuqa. mari Zalian gaaxara am ucnaurma saCuqarma <strong>da</strong><br />
wuTiTac ar iSoreb<strong>da</strong>.<br />
<strong>da</strong>Ram<strong>da</strong>... oTaxi mTvaris Suqma gaanaTa. maris naZvis xesTan CaeZina <strong>da</strong> <strong>da</strong>esizmra: varskvlavebiani<br />
cis qveS, zRaprul naZvis xesTan idga. Tavisi saTamaSoebic gazrdiliyvnen, gacocxlebuliyvnen<br />
<strong>da</strong> aq mosuliyvnen. maknatunac maris Tvalwin mSvenier ufliswulad ga<strong>da</strong>iqca...<br />
Tovlis fifqebis ferxulSi varskvlavebi, Tojinebi, feriebi Cabmuliyvnen... uecrad Tagvebis<br />
laSqari SemoiWra. ufliswulma iolad <strong>da</strong>amarcxa isini. marisa <strong>da</strong> ufliswuls, sxvebTan er-<br />
Tad, feria draJemac miuloca gamarjveba. isev lxini gaCaR<strong>da</strong>.<br />
gogonam am saocnebo samefoSi Sobis mTeli Rame gaatara... diliT maris gaeRviZa <strong>da</strong> Tavis<br />
Tojinebs miualersa.<br />
ra aris baleti? `maknatunas~ zRapris gacnobis Semdeg maswavlebeli bavSvebs martivad,<br />
gasagebad uxsnis baletis raobas.<br />
rusma kompozitorma petre Caikovskim am zRapris mixedviT musika <strong>da</strong>wera. zRapris moqmedi<br />
gmirebi mis Sinaarss cekviT gadmoscemen (ganasaxiereben) <strong>da</strong> aseT warmodgenas baleti<br />
ewodeba. baletis mocekvave gogonebs `balerinebi~ hqviaT. baletisaTvis mxatvari xatavs<br />
<strong>da</strong> amzadebs scenas (dekoraciebs), ikereba ferad-feradi kostiumebi (tansacmeli persona-<br />
JebisTvis), orkestri, diriJoris xelmZRvanelobiT, asrulebs kompozitoris mier Seqmnil<br />
musikas... ai, aseTia baleti.<br />
musikis mosmena: zRapris ganwyoba musikiTac grZeldeba _ bavSvebi ismenen `feria draJes<br />
cekvas~ (#23) `maknatuna<strong>da</strong>n~ <strong>da</strong> `saTamaSo<br />
rveulSi~ feria draJes konturs aferadeben...<br />
maswavlebeli sTxovs bavSvebs, `<strong>da</strong>Slili maknatuna~<br />
saxlSi gamoWran, aawyon <strong>da</strong> Tavisufal<br />
furcelze Caawebon.<br />
scena baleti<strong>da</strong>n `maknatuna~<br />
informacia: baleti musikalur-dramatuli xelovnebis<br />
Janria, romelSic gaerTianebulia literatura (siuJeturi<br />
pirvelwyaro), mxatvroba, scenografia <strong>da</strong>, rac mTavaria,<br />
musika <strong>da</strong> cekva. baletis gmirebi TavianT gancdebsa<br />
<strong>da</strong> qmedebebs musikisa <strong>da</strong> cekvis saSualebiT gamoxataven.<br />
`maknatuna~ rusi kompozitoris petre ilias Ze Caikovskis<br />
baletia. mas safuZvlad <strong>da</strong>edo germaneli mwerlis<br />
ernst hofmanis zRapari Txilis satex patara Tojinajariskacze.<br />
aseve zRapris Temazea Seqmnili Caikovskis<br />
sxva baletebi: `konkia~, `mZinare mzeTunaxavi~, `gedis<br />
tba~.<br />
siaxle: baleti.<br />
45