„ლიტერატურული გაზეთი“ N 266
29 მაისი - 4 ივნისი. 2020
29 მაისი - 4 ივნისი. 2020
- TAGS
- georgia
- literature
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
literaturuli gazeTi
#10 (266)
29 maisi - 4 ivnisi 2020
gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT
fasi 80 TeTri
paata nacvliSvili
vefxvistyaosani
fragmenti pirveli: keniis kenweroebi
Tuca qals vityviT xelmwifed, dia RvTis qveSevrdomisa,
ar gaTnevT, icis mefoba, Semobruneba omisa,
mzisaebr gazafxuleba zamTris da Semodgomisa.
oriv erTia, Zu iyos, Tund xvadi lekvi lomisa.
vefxistyaosnis ucnobi xelnaweri. Cv. w. a. XXI s.
imis miuxedavad, rom im weliwads iseTi xalxi moevlina qveyanas,
rogornic arian, vTqvaT, mefe fuadi, Teofilo stivensoni, stiven
sigali, vladislav tretiaki, roJe mila, petar stoianovi, bronislav
komorovski, orhan famuki, izabela roselini, jimi konorsi, osvaldo
ardilesi, gilermo vilasi, nelson pike, riSi kapuri, miki rurki,
silvia kristeli, emomali raxmoni, vladimir putini, ludmila
turiSCeva, nikolai andrianovi, frensis fukuiama, oleg bloxini da
sxvebi, 1952 wlis mTavari movlena, am konkretul SemTxvevaSi, ra Tqma
unda, mainc Cemi dabadeba iyo saqarTvelos dedaqalaq TbilisSi 16 oqtombris
saRamos, xolo mTavari iyo im martivi mizezis gamo, rom uamisod
is yvelaferi, rasac qvemoT waikiTxavs Tavdadebuli da dauZinebeli
mkiTxveli, an rac aqamde waukiTxavs Cemi, ubralod ver daiwereboda,
magram am mTavari movlenis garda, rogorc Cemi davaJkacebisa
da ganswavlis Semdeg Sevityve, im weliwads dedamiwaze sxvac araerTi
mniSvnelovani ram momxdara, romelTa CamoTvla adgilsa da dros ki
waiRebs, Tumca ara mgonia, saintereso ar iyos, vTqvaT, Tundac is ambavi,
rom Cemi dabadebidan mesame dRes, 19 oqtombers, daiwyo Tavisi
65-dRiani mogzauroba frangma eqimma da mere politikosmac alan bombarma,
romelmac patara ialqniani gasaberi naviT martodmartom gadacura
atlantis okeane sursaTisa da wylis yovelgvari maragis
gareSe, ris Sedegadac daamtkica, rom adamiani amgvar urTules
pirobebSic SeiZleba gadarCes da ris Semdegac dawera Cemi siymawvilis
erT-erTi usayvarlesi wigni „borts miRma sakuTari nebiT~, xolo
Cemi kidev erTi usayvarlesi wignis avtorma tur heierdalma 1952 wels
„oskari~ daimsaxura 1947 wels warmatebiT ganxorcielebuli misi
araCveulebrivi eqspediciis Sesaxeb gadaRebuli dokumenturi filmisaTvis
„kon-tiki~, da esenic rom ara, gana SeiZleba imis araRniSvna,
rom swored 1952 wels, 19 ivlisidan 3 agvistomde helsinkSi gaimarTa
XV olimpiada, romelic pirveli iyo sabWoTa kavSirisaTvis da romlis
Semdeg, oTxi aTeuli wlis ganmavlobaSi, olimpiuri TamaSebi ori
sportuli gigantis, sabWoTa kavSirisa da amerikis SeerTebuli Statebis
metoqeobis niSniT iqneba aRbeWdili da oTx weliwadSi erTxel civi
omis yvelaze cxel wertilad moevlineba msoflios, romelic ukve
1952 wels gaakvirves Tavisi miRwevebiT sabWoTa olimpielebma, romel-
Ta Soris qarTvelebic iyvnen da swored qarTvelma nino dumbaZem moipova
pirveli sabWoTa olimpiuri medali, roca mesame adgili daikava
diskobol qalTa SejibrebaSi, xolo sxva qarTvelebma kidev rva
olimpiuri jildo daimsaxures, romelTagan erTi oqros medali
pirdapir moskovSi waiRo stalinis piradi dacvis wevrma, im droindeli
msoflios uZlieresma mZimewonosanma falavanma arsen mekokiSvilma,
vinc sabWoTa nakrebSi moskovis saxeliT Seiyvanes, xolo danarCeni
jildoebi, romelTa Soris sami oqros, sami vercxlisa da erTi brinjaos
medalia, isev moskovis gavliT saqarTveloSi Camoitanes olimpiurma
Cempionebma daviT cimakuriZem, mzia juRelma da rafael CimiSkianma
da agreTve olimpiadis priziorebma levan sanaZem, oTar qorqiam,
nodar jorjikiam da nadeJda xnikina-dvaliSvilma, riTac maT safuZveli
daudes saqarTvelos olimpiur istorias, Tumca ki im TamaSebSi
sabWoTa kavSirs warmoadgendnen, da barem aqve unda gavixsenoT isic,
rom sabWoTa kavSiris garda is olimpiada sadebiuto iyo israelisTvisac,
romelic manamde sami wliT adre Seiqmna, rogorc saxelmwifo
da olimpiuri Tu sportuli warmatebebiT maSin ki ara, dResac
didad verafriT daikvexnis, sxva mxriv ki, olimpiadidan sami Tvec ar
iyo gasuli, rom israelis pirvelma premier-ministrma david ben-gurionma
qveynis pirveli prezidentis xaim vaicmanis gardacvalebidan
erTi kviris Semdeg, gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri
asambleis vice-prezidentis aba ebanis meSveobiT, prinstonis universitetis
fizikis profesors, 1921 wlis nobelis premiis laureats albert
ainStains israelis prezidentis posti SesTavaza, razec man Tavaziani
uari ganucxada israelis axali saxelmwifos damfuZnebel mamas
da aqve maxsendeba kidev erTi imwlevandeli mama, klivlendis radios
disk-Jokei alan fridi, romlis TaosnobiTac 1952 wlis 21 marts
klivlendSi gaimarTa istoriaSi pirveli rok-n-rolis koncerti da
romelic Tavad termin „rok-n-rol~is mamad iTvleba da es termini
msoflioSi didi britaneTis premier-ministris uinston CerCilis
imave periodSi warmoTqmuli im cnobili sityvebis paralelurad gavrcelda,
romlebSic man kapitalizmis Tandayolil mankad simdidris
araTanabari ganawileba, xolo socializmis Tandayolil Rirsebad
siRaribis Tanabari ganawileba miiCnia da misi es frTiani sityvebi imdroindeli
beWduri mediis erT-erTma liderma, amerikulma Jurnalma
„laif~mac aitaca, mgoni, sulac imave, anu 1952 wlis 1 seqtembris
nomerSi, roca dabeWda ernest hemingueis „moxuci da zRva~, romelic
erTi kviris Semdeg, 8 seqtembers ukve calke wignadac gamoica,
II-III
Semdegi nomeri gamova
erT kviraSi _ 5 ivniss
2 literaturuli gazeTi
proza 29 maisi - 4 ivnisi 2020
dasawyisi pirvel gverdze
Tumca yvelaze saintereso aq albaT is
aris, rom es Jurnali sazogadod gulgrili
iyo mxatvruli literaturisadmi
da kidev is, rom Jurnalis wina
nomerSi, sadac redaqciam hemingueis
moTxroba daaanonsa, gamoqveynda mwerlis
baraTi „laif~is redaqtorebs,
romelTac is im werilSi biWebad moixseniebs
da romelTac swers, rom Zalian
ganicdis am moTxrobis beds da misi
„laif~Si gamoqveyneba misTvis ufro
did bednierebad miaCnia, vidre nobelis
premia iqneboda da TiTqos misi
sityvebis gamoZaxiliao, heminguei
swored am moTxrobaSi miiRebs nobelis
premias ori wlis Semdeg, xolo 1952
wlis nobelis premia literaturaSi
frang fransua moriaks mieniWa Tavis
romanebSi „adamianuri dramis maRalmxatvruli
asaxvisa da Rrma sulieri
ganWvretisaTvis~, xolo fizikaSi im
wlis nobeli miiRes birTvul-magnitur-rezonansuli
tomografiis mamebma,
Sveicarielma feliqs bloxma da
amerikelma eduard parselma, nobelis
mSvidobis premiis laureati ki frangi
da germaneli eqimi, filosofosi,
RvTismetyveli da musikosi alber(t)
Svaiceri gaxda im gamorCeuli misioneruli
moRvaweobisaTvis, rasac igi
mravali wlis ganmavlobaSi eweoda franguli
ekvatoruli afrikis anu dRevandeli
gabonis patara sofel lambareneSi,
sadac man jer kidev 1905 wels
aaSena Tavisi pirveli hospitali,
romelic, sxvaTa Soris, dRemde emsaxureba
pacientebs im meore hospital-
Tan erTad, keTrovanTaTvis rom aaSena
lambaranes Soriaxlos nobelis
premiis TanxiT, romelic 1953 wels
miuTvales, xolo 1952-Si, im CvenTvis
saintereso wels, alber(t) Svaiceri
meaTed Cavida afrikaSi, romelic Cem
mier aRweril ambebamde maincdamainc
didad ar yofila gadatvirTuli
msoflio mniSvnelobis Tundac imgvari
istoriuli movlenebiT, rogoric
iyo, vTqvaT, socialisturi internacionalis
sabWos sxdoma, romelic
milanSi gamarTula Cemi dabadebis
meore dRes, roca me jer isev samSobiaroSi
viyavi da es iyo sul-sul pirveli
mniSvnelovani movlena saerTa-
Soriso cxovrebaSi Cemi dabadebis Semdeg,
xolo mas mere da manamdec, bunebrivia,
mravali RirsSesaniSnavi ram
moxda qveyanaze, Zveli egviptidan moyolebuli,
vidre, vTqvaT, keniaSi Cem
mogzaurobamde, magram vinaidan axla
1952 wlis erTi yvelaze gamorCeuli
ambavi unda movyve, misTvis erTgvar
niadags Sevamzadeb da zemoT ukve
CamoTvlilTan erTad sxva imwlevandel
ambebsac gavixseneb, raTa maT fonze
ufro reliefurad gamoCndes
calke es movlena da calke masTan uSualod
gadajaWvuli is ambavi, ramac
2019 wels keniaSi Cagviyvana me Cemi nino-
Ti, erTi mxriv, da, meore mxriv, Cemi
Zveli megobari, avstralieli jozef
jordania Tavisi ninoTi, romlebic
albaT xSirad damogzauroben im TavianTi
melburnidan adelaidamde koxta
da komfortuli matarebliT, magram
albaT ar ician, rom es rkinigza zustad
1952 wels gaixsna, iseve rogorc
ar ician, rom im wels, Cems dabadebamde
sami dRiT adre, egviptem da sudanma
sagangebo xelSekrulebiT gaiyves
mdinare nilosi, romelic saTaves
iRebs swored am Cveni keniis mezobel
eTiopiaSi, romlis imperatorma haile
selasiem Cem dabadebamde erTi TviTa
da xuTi dRiT adre, gaerTianebuli
erebis organizaciis gegmis Sesabamisad,
saSinao sakiTxebSi sruli avtonomia
mianiWa eritreas da eTiopia federaciul
saxelmwifod aqcia, magram es
yvelaferi ukana planze gadava, roca
CamovTvliT 1952 wlis sxva ufro mniSvnelovan
da saintereso movlenebs,
romelTac dastur meti kavSiri aqvT
Cems mTavar saTqmelTan, rac, aki vTqvi,
vefxvistyaosnis Sesavali („yvebis dasawyisi”)
gamoqveynda „literaturuli gazeTis” 2019 wlis
bolo nomerSi.
paata nacvliSvili
vefxvistyaosani
fragmenti pirveli: keniis kenweroebi
ufro reliefurad gamoikveTeba, Tu am
movlenebs(ac) gavixsenebT da, modi, am
yvelafers Cemi dabadebis TariRidan
ukuqronologiiT wamovyvebi da bolos,
ra Tqma unda, mivalT 1952 wlis 5-
6 Tebervlis Ramemde, roca londonSi
daiZina da aRar gaiRviZa didi britaneTis
fizikurad ukve dauZlurebulma,
magram sxva mxriv Zlevamosilma
mefem jorj meeqvsem, vinac sxva araerT
koloniasTan erTad flobda maSin keniasac,
sadac, kidev vimeoreb, Cemi dabadebidan
67 wlis Semdeg me da avstralieli
eTnomusikologi, profesori
jozef jordania, romelic wina
cxovrebaSi Tbiliseli soso Jordania
iyo, Cven-Cvens meuRleebTan erTad
britaneTis imperiis qveSevrdomis jim
korbetis kvalma Cagviyvana, magram sityva
im mTavari saTqmelisken Cafiqrebulze
droze adre rom ar gameqces,
zedapirulad CamovTvli Sepirebul
movlenebs da daviwyeb imiT, rom 1952
wlis 5 oqtombers moskovSi vano muradelisa
da sergei mixalkovis mier
specialurad Seqmnili im cnobili
partiuli himniT gaixsna sabWoTa bolSevikebis
XIX yriloba, romelic pirveli
iyo 1939 wlis Semdeg da romelic
bolo gaxda stalinisaTvis, vinc 14
oqtombers yrilobaze mokle daskvni-
Ti sityviT gamovida da es iyo misi bolo
sajaro gamosvla, xolo misi sulsul
bolo gamosvla Sedga ori dRis
Semdeg, swored Cemi dabadebis dRes,
roca gaimarTa im yrilobaze komunistebad
gadanaTluli sabWoTa bolSevikebis
partiis, mixalkovma rom mesaWed
monaTla, swored im partiis, centraluri
komitetis daxuruli plenumi,
sadac skkp cekas prezidiumis Semadgenloba
dadginda da sadac stalinma
saaTnaxevriani sityva warmoTqva, ufro
vrceli da ufro mniSvnelovani,
vidre sakuTriv yrilobaze, da misi es
sityva, romelSic man karga gvarianad
Sejora molotovi da miqoiani, da romelSic
Zveli gvardiis axalgazrdebiT
Canacvlebaze ilaparaka, stalinis
erTgvar anderZad aris miCneuli, radgan
yrilobis gaxsnidan zustad mexuTe
Tvis Tavze igi gardaicvala da es gardacvaleba
aranakleb mniSvnelovani
msoflio movlena iyo, vidre is, romelmac
erTi wliT daaswro amas da romelsac,
aki vambob, qvemoT ufro vrclad
Sevexebi, magram manamde, raki 16
oqtombridan ukuTanmimdevrobiT
mivyvebiT istoriul movlenebs, unda
gavixsenoT, rom XIX yrilobis gaxsnamde
ori dRiT adre sabWoTa kavSirma kategoriulad
mosTxova amerikis Seer-
Tebul Statebs, moskovidan gaewvia Tavisi
elCi jorj kenani, visac manamde
berlinSi yofnisas sxvaTa Soris uTqvams,
rom moskovSi akreditebuli yvela
dasavleli diplomati yinulis
kedliT aris izolirebulio da Tumca
amerikelebma uaryves sabWoTa mxaris
braldebebi, cota xnis Semdeg
elCi mainc gamocvales, radgan sruliad
samarTlianad CaTvales, rom mas
mere, rac lavrenti beriam yrilobis
delegatebs da piradad stalins sab-
WoTa atomuri proeqtis warmatebiT
dasruleba upataka, koreis omis fonze
sabWoelebi sababs eZebdnen amerikasTan
viTarebis gasamwvaveblad da atomuri
iaraRis saqmeSi gamosacdelad, risic,
bevri sxva qveynisagan gansxavavebiT,
teritoriuli siaxlovisa Tu informaciis
naklebobis gamo sulac ar eSinoda,
magaliTad, fineTs, romelmac
18 seqtembers daasrula reparaciis
gadaxda sabWoTa kavSirisaTvis da
erTgvarad ganerida saerTaSoriso
cxovrebas, msoflio omis Semdgomi periodis
kvalobaze sakmaod mdored
rom mimdinareobda da movlenaTa umetesobis
mniSvneloba erTi qveynis an
erTi regionis farglebs ar scildeboda,
magram Tu am movlenaTagan
mainc SeiZleba ramdenimes gamoyofa,
zemoT CamoTvlilTa garda es gaxldaT,
vTqvaT, is faqti, rom 4 seqtembers
Ciles prezidentad airCies generali
karlos ibaniesi, romelsac, vgoneb,
kargad icnobda kidev erTi vefxvistyaosani,
rusTavelis poemis espanurad
Targmnis Taosani da gamomcemeli
avTandil merabaSvili, vinc calke
failad gamoyofas imsaxurebs da aucileblad
gamovyof kidec sxva dros, aq
ki gavagrZeleb imwlevandeli movlenebis
CamoTvlas da vityvi, rom 17 agvistos
moskovSi stalinTan mosalaparakeblad
Cavida CineTis cametkaciani
delegacia CineTis premierisa da sagareo
saqmeTa ministris jou enlais
meTaurobiT, da rom sami dRiT adre,
14 agvistos ungreTis premier-ministrad
dainiSna ungreTis muSaTa partiis
lideri, „stalinis saukeTeso mowafed~
wodebuli, matiaS rakoSi, xolo
11 agvistos iordaniis saxalxo krebam
gadaayena mefe talali qronikuli Sizofreniis
gamo da taxti gadaabara mis
Svils huseins, romelic, jer kidev
arasrulwlovani, im dros jorj VI-is
inglisSi swavlobda, 26 ivliss ki Tavisi
mcirewlovani Svilis, eqvsi Tvis
fuadis sasargeblod gadadga egviptis
mefe faruki, xolo imave dRes gardaicvala
upopularesi evita, maria eva
duarte, igive eva peroni, argentinis
prezidentis xuan peronis meuRle, 22
ivniss ki muhamed mosadegi eqvsi TviT
dainiSna iranis premier-ministrad
gansakuTrebuli uflebebiT, xolo 6
ivliss adolfo ruis kortinesi air-
Cies meqsikis prezidentad, 23 ivniss ki
amerikis aviacia bombavs hidroeleqtrosadgurebs
CrdiloeT koreaSi,
xolo 1 ivniss ceilonis saparlamento
arCevnebSi gamarjvebas zeimobs
gaerTianebuli nacionaluri partia,
romelsac saTaveSi qveynis premier-ministri
dadli Selton senanaiake udgas,
manamde xuTi dRis adre ki, 26 maiss
amerikis SeerTebuli Statebi, didi
britaneTi da safrangeTi, erTi mxriv,
da germaniis federaciuli respublika,
meore mxriv, separatuli molaparakebis
Sedegad xels aweren egreTwodebul
„bonis xelSekrulebas~, 28 aprils
ki evropaSi mokavSireTa Zalebis mTavarsardlis
posts sakuTari nebiT tovebs
ufro did posts damiznebuli duait
aizenhaueri, romelic ramdenime
TveSi amerikis SeerTebuli Statebis
34-e prezidenti gaxdeba, xolo misi
winamorbedi, 33-e prezidenti hari
trumeni 29 marts acxadebs, rom ar
apirebs momaval saprezidento
arCevnebSi monawileobas, 26 marts ki
ceilonis premier-ministris postze
dadli senanaiake cvlis mamamiss, don
stiven senanaiakes, romelic manamde
xuTi dRiT adre uxerxulad Camovarda
cxenidan da meore dRes gardaicvala
kidec da raki gardacvaleba vaxsene,
sanam im mTavar gardacvalebamde
mivalT, aqve vityvi, rom im weliwads,
10 maiss TbilisSi gardaicvala didi
qarTveli mxatvari daviT kakabaZe,
xolo 19 Tebervals, im mTavari sikvdilidan
ori kviris Semdeg, grimstadSi
93 wlisa miicvala didi norvegieli
mwerali knut hamsuni, romelmac nobelis
premia ainStainamde erTi wliT adre
miiRo da romelmac wlebis Semdeg
nobeliantis medali mesame raixis propagandis
ministrs iozef gebelss ufe-
SqaSa da romelic meore msoflio omis
mere im Tavisi kolaboracionistobisaTvis
norvegielebma gaasamarTles,
TumcaRa asakis gamo daindes da mxolod
jarima akmares, xolo misi gardacvalebidan
40 dRis Semdeg, 10 marts,
kubis yofili prezidenti fulxensio
batista gadatrialebas awyobs da 8-
wliani „Sesvenebis~ Semdeg Tavs kvlav
prezidentad acxadebs, xolo 1 marts
indoeTis pirvel saparlamento arCevnebSi
imarjvebs indoeTis nacionaluri
kongresi javaharlal nerus me-
TaurobiT, 26 Tebervals ki uinston
CerCili akeTebs gancxadebas, rom did
britaneTSic Seiqmna atomuri bombi,
xolo, _ da aq dgeba im wlis is mTava-
literaturuli gazeTi
29 maisi - 4 ivnisi 2020 proza
3
ri sikvdili, _ 6 Tebervals, diliT sandringemSi,
didi britaneTis monarq-
Ta sazamTro rezidenciaSi, pirad fareSs
sakuTar sawolSi mkvdari daxvdeba
didi britaneTis mefe jorj VI, romelic
ZilSi gardacvlila koronaluri
trombozis Sedegad 56 wlisa da
romelsac sikvdilamde erTi wliT
adre marcxena filtvi amoaWres, magram
amis miuxedavad arc mowevas uklo
da arc eqimebis rCeva Seismina, roca im
bolo Zilamde ramdenime dRiT adre,
31 ianvris qarsa da yinvaSi hiTrous aeroportSi
wavida da aerodromzec
gavida, raTa xuTTvian mogzaurobaSi
gaecilebina keniaSi, ceilonze, avstraliasa
da axalzelandiaSi samefo vizitad
amgzavrebuli Tavisi ufrosi
qaliSvili elizabeTi, romelic mamis
avadmyofobis gamo bolo dros xSirad
exmareboda da enacvleboda mas saxelmwifo
saqmeebSi, oficialuri stumrebis
maspinZloba iqneboda es Tu samxedro
aRlumebis miReba, da im dResac
swored saxelmwifo saqmeebze miemgzavreboda
Tavis meuRlesTan, saberZne-
Tisa da daniis yofil princTan, edinburgis
hercog filip mauntbatenTan
erTad, romelic, rogorc werdnen, mefes
didad ar exateboda gulze da
qaliSvilsac masze gaTxovebis neba Tavis
droze uxalisod darTo, da raki
im dRes misi lilibeTi esoden xangr-
Zlivad pirvelad tovebda qveyanas,
mefe gansakuTrebiT Relavda da aerodromze,
elizabeTis gamdels, margaret
makdonalds, imave bobos, romelic
princesas sefeqalTan, filip mauntbatenis
biZaSvil ledi pamela mauntbatenTan
erTad Tan mihyveboda wyvils
mogzaurobaSi, da romelic erTader-
Ti iyo, ojaxis wevrTa garda, vinc mis
xelSi gazrdil princesas lilibeTs
eZaxda, Seevedra, RvTis gulisaTvis,
lilibeTs mimixedeTo, da misi es Relva
ar iyo mxolod mamobrivi mzrunvelobiT
gamowveuli, radgan keniaSi
bolo dros viTareba seriozulad gamwvavebuliyo
da SemdgomSi mau-maus saxeliT
cnobili ajanyeba ukve farTod
mosdeboda qveyanas, da Tu amis gamo,
erTi mxriv, sasurveli iyo monarqis
Casvla keniaSi da situaciis adgilze
gacnoba-daregulireba, rac filtvis
kiboTi mZimed daavadebul mefes ar See-
Zlo, ris gamoc es misia memkvidre ufliswuls
gadaabara, meore mxriv, keniaSi
elizabeTis Casvla garkveul risk-
Tan iyo dakavSirebuli, miT ufro, rom
samefo wyvilis dacvaze pasuxismgebelma
samsaxurebma Tavi Seikaves keniaSi
misi dacvis garantiis gacemisagan,
da Tu keniaSi viziti ar gaauqmes, erTi
imitom, rom saxelmwifos saWiroeba
iTxovda amas, da es saWiroeba kargadac
iyo SefuTuli, radgan winaswari
gancxadebis Tanaxmad, samefo wyvili iq
saqorwino saCuqris misaRebad unda
Casuliyo, romelic Tu yvelaze Zvirfasi
ara, erT-erTi yvelaze originaluri
iyo maTTvis 1947 wlis 20 noembers,
qorwilis dRes boZebul 2500
saCuqars Soris da meorec, axla am
winaswar gancxadebaze uaris Tqma samefo
kars, da qveyanas zogadad, simxdaled
Tu ara, ajanyebulTa winaSe saTakilo
SiSad mainc CaeTvleboda, da, rac
mTavaria, Tavad elizabeTs ar uyoymania,
rodesac mamisgan es davaleba miiRo
da oficialuri garantiebis uqonlobis
miuxedavad, misi usafrTxoebac
sakmaod maRal doneze iyo uzrunvelyofili
da lilibeTs yuradReba da
zrunva ar mohklebia im mogzaurobaSi
da Tanac ara mxolod imisagan, vinc
sagangebod amisaTvis gahyva wyvils an
visac mefem hiTrouSi gamomSvidobebisas
misi Tavi Caabara, aramed sxvebisganac,
romelTa Soris iyo gadamdgari
koloneli, Zveli da saxelovani
monadire jim korbetic, sul ramdenime
wlis gadmocxovrebuli keniaSi,
sadac mas yavis plantaciebi hqonda da
bevri TeTrkanianisgan gansxvavebiT,
naklebad gauWirda samSoblos mitoveba
indoeTis mier damoukideblobis
gamocxadebis Semdeg, rasac, meore
msoflio omis dros londonis dabombvasTan
erTad jorj VI-is janmrTelobis
bolomde Seryevis erT-erT mTavar
mizezadac asaxelebdnen da rasac indoeTidan
TeTrkanianTa masobrivi
ltolviloba mohyva sxvadasxva qveyanaSi,
romelTa Soris gamorCeuli adgili
ekava kenias, sadac indoeTidan gadmosaxlebulebs
myudro TavSesafari
egulebodaT ZiriTadad patara qalaq
nieris saxiT, romelSic da romlis
garSemoc ukve manamde mravali indoeli
iyo dasaxlebuli, aqauri rkinigzis
mSeneblobaze rom CamoeyvanaT jer kidev
1896 wels da mas mere nieriSi, keniis
am uZveles qalaqSi damkvidrebuliyvnen
da daojaxebuliyvnen da gamravlebuliyvnen
da aqaurobas dahpatronebodnen,
maSin, roca aqedan 93 milis
manZilze mdebare nairobi dedaqalaqi
ki arada, mxolod patara sarkinigzo
sadguri iyo, meti araferi, da
is maSindeli rkinigzis sadguri dResac
nairobis erTi mTavari RirsSesaniSnaobaa
da swored mis win mdgari
kinaRam policiaSi wamaTria kbilebamde
SeiaraRebulma axmaxma keniaSi yofnis
bolo dRes, aqaoda, suraTs ratom
uReb sadguris Senobas, gana ar ici, rom
ar SeiZlebao da saidan unda mcodnoda
rom ar SeiZleboda da axlave waSale
yvelaferio da ra yvelaferi, aTasobiT
kadri mqonda gadaRebuli Tu
nieriSi, Tu tritopsSi, Tu masai-mara-
Si, Tu imave nairobiSi da aq miSvela
ninom, Cemma meuRlem, gamomarTva kamera,
raRac gadaw-gadmowia da im axmax
policiels anTebuli, magram carieli
ekrani miuSvira, aha, damSviddi, yvelaferi
wavSaleo da isic buzRuniT damexsna,
me ki fotokamera zurgCanTaSi
Cavagde da sastumromde aRar amomiRia,
emand kidev rame ar iyos akrZaluli
an is policieli ar amedevnos-meTqi
da erTi suli mqonda, sastumroSi
mivsuliyavi da davrwmunebuliyavi,
rom ninom im stresul situaciaSi yvelaferi
sworad gaakeTa, mxolod policielis
mosaCveneblad, da marTla ar
waeSala yvela kadri da SvebiT amovisunTqe,
roca davrwmundi, rom adgilze
iyo yvela da yvelaferi, rom adgilze
iyvnen masaebic da lomebic,
Jirafebic da spiloebic, rom adgilze
iyo tritopsic, sent-piteris anglikanuri
eklesiac, „autspan~ic,
korbetis saflavic da nieric im Tavisi
daTarsuli sastumroTi, romelsac
„grin hils~ erqva da romlis holSi
ramdenime saaTi mogvixda yuryuti da
sadac bukingkomis Tu sastumros administraciis
daudevrobiT gamowveuli
gaugebrobis mogvarebis molodin-
Si kidev erTxel wavikiTxe jim korbetis
pawawa broSura „xis kenweroebi~
(Tree Tops), romlic oqsfordis universitetis
gamomcemlobas ager, ukve ocdameored
gamoucia daweridan, anu 1955
wlidan moyolebuli, da romelSic avtori
dawvrilebiT aRwers 1952 wlis 5-
6 Tebervlis Rames, roca man princesa
elizabeTi leRvis veeba xeze mowyobil
originalur sastumro qoxSi aiyvana da
meore dilas iqidan ukve dedoflad
Camoiyvana da romelSic ixsenebs imasac,
Tu rogor daiwyo es yvelaferi da
rogori iyo misi gaogneba, rodesac 5
Tebervals diliT telefoniT gamoi-
Zaxes da uTxres, rom misi samefo umaRlesoba
bodigardad iwvevda mas tritopsSi
da rodesac man, ukve wvergaparsulma,
meored daiwyo wveris parsva,
rogorc amas gaakeTebs jorj unbesito
mravali wlis Semdeg im Tavis onlainromanSi,
Tbilisis forumze rom
iwereboda iuzerebis SeZaxilebis TanxlebiT
da maTive monawileobiT da romlis
realuri avtori dRemde idumalebiT
aris moculi, Tumca me maSinve
gavSifre da cxel kvalze gamoqveynebul
erT Cems recenziaSi, literaturul
samyaroSi moquCebuli Wor-mar-
Tlis safuZvelze, vivaraude kidec
misi vinaoba da raki bolomde darwmunebuli
ar viyavi, ubralod misi cnobili
gvariskacis citata movitane,
raTa misi gvari SefarviT mainc mexsenebina
teqstSi da mere es unbesito kai
bobola funqcioneri gaxda ivaniSvilis
saqarTveloSi da ufro mere anakliur
kazantipTan dakavSirebul magar
SarSic gaexvia, daaxloebiT iseTSi,
Tavad rom aqvs aRwerili im Tavis romanSi
da mere sulac datyda da
rogorc forumze dawera, diax, vadasturebo,
davtydio, indoeTSi varo,
rajas unda Sevxvdeo, da rajasi ra
mogaxsenoT da es Cveni orjer wvergaparsuli
korbeti ki, aki zemoTac iTqva,
swored indoeTidan Camovida am
Cvens keniaSi, roca indoeTis damoukideblobiT
damfrTxalma britanelebma
Tu indo-britanelebma fexebi
iRliaSi amoides da uTavbolod Tu
Tavboloianad mohkurcxles sxvadasxva
mimarTulebiT, xolo msoflios
erTi yvelaze mTavari, ufro sworad
meore umniSvnelovanesi britaneli,
romelsac mama lilibeTs eZaxda, Tavis
jer berZen-daniel da mere gabritanelebul
meulesTan da ramdenimekacian
amalasTan erTad, londonidan 15-
saaTiani frenis Semdeg, 1952 wlis 1
Tebervals Cavida keniaSi da nairobis
aeroportSi, romelic maSin gacilebiT
patara iyo, vidre dResaa, mas didis
ambiT da saTanado pativiT daxvda
keniis kargad napatiebi gubernatori,
ser filip miCeli Tavis faSfaSa kneinasTan
erTad da erT-erT imdRevandel
fotoze es faSfaSa gubernatorSa ukana
planze dgas, win ki princesaa, romelic
TeTrkoplebian kabaSi, grZel
TeTr TaTmanebsa da TeTr fexsacmelebSi
gamowyobili, TeTri redikuliT,
TeTri kolieTi da farTofarflebiani
kabisferi SliapiT Zalian
hgavs odri hepbernis princesa anas
uiliam uaileris „romauli ardadegebidan~,
iqneb ufro metadac, vidre manamde
vaSingtonSi amerikis prezident-
Tan erTad gadaRebul fotoze, magram
amgvari Sedareba arc nairobis da arc
vaSingtonis SemTxvevaSi maSin aravis
mouvidoda TavSi, radgan Cemi usayvarlesi
da didwilad Cemi profesiuli
arCevanis ganmsazRvreli es ukvdavi
filmi ekranebze mxolod Semdeg wels
unda gamosuliyo, roca, princesa anasi
ra giTxraT da, princesa elizabeTi
ukve dedofali iyo, xolo im dRes
nairobis aerodromze masac SeemTxva
im filmSi rom aris, mTlad iseTi ara,
magram erTi salaRobo ambavi, roca
masTan Sesaxvedrad specialurad Ser-
Ceulma da momzadebulma kenielma bi-
Wunam, romelic 1948 wlis 14 noembers
iyo dabadebuli, anu swored im dRes,
ra dResac princesas pirveli Svili,
Carlz-filip-artur-jorji SeeZina,
princesasTan SiSveli fexebiT mityapunebulma,
vera da ver gaixsena, ra da
rogor unda gaekeTebina an kidev usaSvelod
daibna da princesasTvis misarTmevi
mindvris yvavilebis Taiguli
im Tavisi patara takos ukan gadamala,
romelic, fexebisgan gansxvavebiT,
madloba RmerTs, SiSveli ar hqonia da
raki maspinZelTagan am fexSiSvela da
tirilamde Secbunebuli biWunas Semxedvare,
yvela daibnasaviT, princesam
Caimuxla, albaT raRac mosaferebulic
uTxra pataras da Taiguli frTxilad
CamoarTva, magram am sifrTxilis
miuxedavad, aSkara iyo, biWunam kidev
ufro daircxvina da, mgoni, daswyda
kidec guli, rom Taiguli ase wahgvares
da pirvelad rom vnaxe es epizodi
im vizitis amsaxvel oficialur kinoqronikaSi,
mas mere veZeb am biWis
mogonebas maSindel ambebze, radgan
darwmunebuli var, rom Tu bavSvobaSive
ar imsxverpla rame senma an SemTxvevam,
princesasTan is Tavisi Sexvedra raRac
formiT sadme aucileblad unda gaexsenebina,
Tundac sxvaTa monayolis,
kinoqronikis kadrebisa da pol poperis
fotoebis meSveobiT, radgan, da
amaSic darwmunebuli var, is Sexvedra,
Tumca ukana ricxviT, magram misi cxovrebis
erTi yvelaze mniSvnelovani
movlena iqneboda da vin icis, rogor
amayobda da amayobs kidec, Tu cocxalia,
im kinokadrebiTa Tu im fotoebiT,
romlebic oriode kviris Semdeg
Jurnal „laifS~ic daibeWda, saidanac
gavige me es yvelaferi, magram am fotoebisa
da kinoqronikis kadrebis garda
sxvas verafers mivakvlie da verc
keniaSi yofnisas gavige veraferi axali,
arada, wesiT, keniaSi TiTqos bevrs
unda scodnoda maTi Tanamemamule bi-
Wis ambavi, romelic zustad uelsis
princis kbilaa da romelsac aseTi
saintereso ambavi ukavSirdeba, arafriT
rom ar unda miscemoda daviwyebas
da arc aris dasaviwyebeli, miT umetes,
rom imave dRes mas lamazi gagrZelebac
mohyva princesas vizitis saxiT
nairobis samSobiaroSi, sadac im biWunas
dedas wina dReebSi kidev erTi bavSvi
gaeCina da SemorCenil fotoze kargad
Cans misi daRlili, magram gabadruli
saxe, roca princesa masTan Sevida
palataSi da ufro didi da ufro lamazi
Taiguli miarTva, vidre Tavad
miiRo aeroportSi misi ufrosi biWisgan,
Tumca fotoze ar Cans im biWis saxe,
romelic iqve yofila da princesis
danaxvaze is saxe Turme Zalian gverdze
miabruna da kidev ufro metad
daircxvina, vidre aeroportSi, sadac
is sul-sul pirveli kenieli iyo, vinc
princesas miegeba, magram, raRa Tqma
unda, ara ukanaskneli da samSobiaro-
Si am yovelmxriv emociuri da marTla
dasamaxsovrebeli Sexvedris garda,
rogorc didi britaneTis mefis oficialurma
warmomadgenelma da taxtis
memkvidrem, princesam nairobiSi ramdenime
oficialuri Sexvedrac gamar-
Ta, romelTa Soris iyo Sexvedra gubernatoris
rezidenciaSi, sadac mas
misi saqorwino saCuqris, saganis lojiis
gasaRebi gadasces da sadac igi keniis
polkis oficrebs Sexvda, romlebic
mas polkis meTaurma leintenant-kolonelma
sesil valentinma
warudgina, rasac mohyva princesis
vizitebi pamvanis afrikul hospital-
Si, jorj meeqvsis hospitalSi, princesa
elizabeTis hospitalSi, garda amisa,
Casvlis meore da mesame dRes, SabaTkviras
iyo Sexvedrebi mombasis episkoposTan
rejinald pirsi krabTan, sxva
sasuliero pirebTan da misionerebTan
yvela wmindaTa da wminda endrius
eklesiebSi, indoel moswavle gogonebTan
xalsas skolaSi, rasac mohyva
STabeWdilebebis datvirTuli turi
nairobis nacionalur parkSi da yvelaferi
dagvirgvinda sazeimo miRebiT
Ria cis qveS, sadac namcxvris 12 aTasi
naWeri SeiWama da 200 galoni Cai dailia
da am miRebas sxvebTan erTad eswrebodnen
turkanebisa da kikuius tomebis
beladebi, warCinebuli masaebi, lomebze
gamarjvebis aRsaniSnavi maRali
qudebiT, da keniaSi mcxovreb indoel-
Ta Temis Tavkacebi, romlebic, yvelani
erTad, damxvdurTa samiaTaskaciani
armiis avangardSi mdgarni, manamde
princesas aerodromzec Seegebnen TavianT
erovnul sazeimo samosSi gamowyobilebi
da im daxvedras iseTi feradovani
egzotikuri foni Seuqmnes, rom
mTavari oficialuri maspinZlis, keniis
gubernatoris sruli saaRlumo
forma sacodav yoveldRiur flasebad
gamoCnda da albaT amis gamoc iyo, rom
gubernatorma amis Semdeg Cveulebrivi
civiluri samosi gadaicva da mTeli
mogzaurobis manZilze ase aranakleb
oficialurad, magram mainc SedarebiT
msubuqad gamowyobili dahyveboda
princesas, romelic orSabaT dilas
Tavis meuRlesTan da mcirericxovan
amalasTan erTad hamber-pulmanis
limuziniT CrdiloeTisaken gaemgzavra
da qalaq nieridan 20-ode milSi,
mwverval keniis misadgomebTan, mdinare
saganas napirze mdebare lojiaSi
dabinavda, romelic kenielebma Tavis
droze specialurad aages elizabeTisa
da edinburgis hercogis saqorwino
saCuqrad da swored es saqorwino saCuqari
iyo, ris gamoc avstraliasa da
axalzelandiaSi oficialur vizitad
mimavali samefo wyvilisTvis saSualedo
punqtad imTaviTve kenia SeirCa da
swored es lojia iyo, saidanac im dilas
daurekes tritopsis rezident
monadires jim korbets, romelic,
gagrZeleba iqneba
4 literaturuli gazeTi
poezia 29 maisi - 4 ivnisi 2020
zogjer asea _ dajereba giWirs ambebis,
romlebic ase ubraloa, magram namdvili,
rogorc ucnobi qalaqi, an is grZeli quCa,
viwro ezo da gafenili Tokze sarecxi _
sando da Zveli,
rogorc fraza _
„me Sin movedi~.
PERFICE SE
(Quibiscumque via)
srulyavi Tavi
(nebismieri gziT)
SCIO NESCIO
vici, rom araferi vici
sokrate
me imas mivxvdi, araferi rom ar mcodnia _
Tqva erTma kacma
da gavida saqadageblad.
arafers werda _
mxolod azrebs aZlevda formas,
saubrobda da axal sivrces ase agebda.
sityvis yalibSi isxmeboda
Zveli ambebic,
yvela varauds rom itevda,
rac ki arsebobs,
da sul axali SegrZnebebic _ jerargancdili,
yvela Wrilobas edeboda,
rogorc placebo.
WeSmaritebas eZiebda samyaroSi da
simarTlis pirze dadioda,
danis piriviT.
icoda _
Tavis Semecnebas ase SeZlebda _
Tuki samyaros Seicnobda, anda _ piriqiT.
imeorebda,
rom rasac Cven codnas vuwodebT,
zRvisfer WalebSi
zeTisxilis sul erTi rtoa,
rac ufro met xans gaatareb sakuTar TavTan,
mTeli samyaros Sesacnobad
rom meti dro gaqvs.
is mainc vici,
araferi rom ar mcodnia _
imeorebda, qadagebda fiqris xmaze da
azrebs aZlevda uzado da
STambeWdav formebs
da samyarosTvis axal biliks ase xazavda.
VERBA VOLANT, SCRIPTA MANENT
sityvebi gafrindeba, nawerebi rCeba
umisamarTo werilebi frontis xazidan
gansxvavebulad ikiTxeba didi xnis Semdeg,
rodesac saxlis aivanze, sarwevelaSi
pledmoxveuli,
saqmianad mokalaTdebi
da warmoidgen,
rom sangarSi oTxmoci wlis win _
xeliT gaTxril da
sisxliT moTxvril wylian ormoSi
iwereboda es sityvebi.
irgvliv tyviebi
ise daqroda, TiTqos viRac suls uberavda
babuawveras,
is ki irgvliv tyviebs afrqvevda,
ise skdeboda yumbarebi sangrebis Tavze,
rogorc skdeboda guli yovel monatrebaze.
nacrisfer cis qveS, talaxian ormoSi iwva
kaci da werda
cols da dedas,
da-Zmas da Svilebs
da ar egona, rom odesme gamoaRwevda
jojoxeTs, rasac „samSoblosTvis~ erqva saxelad.
gamoaRwia.
gadarCa da didxans icocxla.
bevri moaswro da bevri ram Senc gagigia _
rom gaurkvevel,
dabneul da mZime wuTebSi
meaTasejer kiTxulobda swored am werils _
rogorc saswauls,
rogorc sabuTs da imis dasturs,
rom xsna maSinac ki arsebobs,
rodesac wevxar
talaxiT savse ormoSi da ggonia, bolo
werils swer ojaxs, eTxovebi ucxo miwidan
Sens Zvel cxovrebas,
Sens samSoblos
da yvela imeds.
Sen ki samkuTxa werils gaxsni didi xnis mere
da im dReebis sunTqvas igrZnob
ise axlodan,
da ise mZafrad,
rom Tavadve gagikvirdeba
dokumenturad aRwerili omis qronika.
DEUS EX MACHINA
RmerTi manqanidan
qeTi niJaraZe
zogjer asea _
dedamiwis sul sxva kuTxeSi,
Sors saxlidan da adgilidan, sadac iSvi da
izrdebodi da seirnobdi,
sadac giyvarda,
im adgilidan Sors _
aTasi sicocxlis iqiT
TiTqos pirvelad gaxvedi da
ezo gamoCnda.
xedav ezoSi mTel sigrZeze gafenil sarecxs,
rogorc
speqtaklze gamoCenil RmerTs manqanidan _
sarecxs,
romelsac formas ucvlis, arxevs qari da
uceb xvdebi, rom ukve Sin xar,
midixar arsad.
an Tu midixar _ mxolod fiqriT, ise ar ZalgiZs
datovo ucxo qalaqi da es grZeli quCa,
gamoaRwio fexakrefiT viwro ezodan,
radgan Sin xar da
es ucnobi sarecxi gnusxavs,
erTaderT Tokze moqanave _
odnav, taatiT,
TiTqos gafine didi xnis win
da axla gicdis,
rogorc saRebavSeSrobili Zveli naxati,
rom Camoxsna da Tqva _
davbrundi, mivdivar arsad.
srulyavi Tavi _
ar Cagigdon xelSi codvebma,
iare mxolod datkepnili, umtvero gziT da
iyavi frTxili, momTmeni da yovlis mcodne da
ise icxovre,
rom samyarom martivad gzidos.
sul saTiTaod gamoZveri yvela SiSidan,
Seubraleblad gauswordi dards da sisustes,
CamoiSore gzidan yvela, vinc xels giSlis da
ibrZole,
oRond gaiazre kargad _ vis utev.
srulyavi Tavi _
iSimSile da ivarjiSe,
sul misxal-misxal gamoZerwe Seni sxeuli,
droebiT mainc
yvela nakli gadaajiSe,
bevrjer daase mters laxvari gulsa xeuli.
Tu saWiroa,
dauweqi qururgis danas,
gadaiWime
yvela nakvTi, yvela naoWi,
icode _
Tuki moindomeb, sruliad axal,
TiTqmis srulyofil sakuTar Tavs ase gamoWri.
yvela tkivili gulgrilobiT ise aavse,
rogorc buStebi _ heliumiT.
ferad-feradi
kabebiT morTe gamocvlili Seni sxeuli
da arseboba _
natanjfurclebamoxeuli.
moarge Sens suls
moxdenili Seni sxeuli,
gaakontrole emocia, yvela sityva da
Tu warmatebas dasWirdeba, gzis gasaxsnelad,
mxolod maSin Tqvi
jadosnuri sityva „miyvarxar~.
gadaabije
sentimentebs, sakuTar Tavs da
ar SeuSinde
moulodnel qarbuqs da Tavsxmas,
gadaabije
yvela princips
da yvela sircxvils _
ar Seamciro warmatebis arcerTi ricxvi.
VIS VITALIS
sicocxlis Zala
ambob _ damTavrda.
ambob _ aRar maforiaqebs
aw ukve warsuls darCenili cxeli dReebi.
da es frazebi
ekideba Cven Soris mSralad,
gabmul mavTulze mobuzuli beRurebiviT.
damTavrda _
Cumad vimeoreb, TiTqmis uxmod da
beRurebs Soris diapazons ase vamcireb,
mainc vamJRavneb Zvel firebs da
vbeWdav kadrebad,
vkinZav da fonad im ganwyobas vadeb, rodesac
is usinaTlo beRurebi totebqveSidan
imzirebodnen,
Tavissave mzeebs xedavdnen
da xelovnuri yvavilebi, sul mindor-mindor
gafantulebi,
cocxldebodnen, mere yvaodnen.
Wknebodnen bolos,
magram mainc am gziT, amgvarad
sicocxlis Zalas gvaZlevdnen da
mzes gviaxlebdnen _
im mzes,
romelmac Cveni awmyo maSin danaRma,
im mzes,
romelic orivesi iyo Tanabrad.
OMNIA FLUUNT
yvelaferi miedineba
heraklite
Cemi zafxuliviT Semodgoma
dgas da
29 maisi - 4 ivnisi 2020
ar apirebs fexis mocvlas,
veCvevi uqaro amindebs da
mziani dReebis garemocvas.
msurda,
Semenaxa matiane
da ar miscemoda daviwyebas
mZafri Segebeba ganTiadis
da mzis cecxlovani damiweba.
magram umzeoba damisusxavs
siTbos,
rac aqamde Semohqonda
Tavis ukanasknel amosunTqviT
Cemi zafxuliviT Semodgomas.
PERICULUM IN MORA
safrTxe dayovnebaSia
Cven ki gadavrCiT,
magram gvidgas Jami sastiki _
gadaxsnilia axla Cveni susti majebi
da velodebiT mSvelels, roca Tavadve viciT _
Cven unda gavxdeT Semoqmedi am gamarjvebis.
Tu ver SevZeliT,
SevebrZoloT gadaSenebas,
Cven verasodes aRmovCndebiT sxvaTa msajebi,
Tu ver SevZeliT,
aRma avyveT Zlier dinebebs,
Cven veRarasdros
ver movirgebT rols gamarjvebis.
virgebT alikaps,
virgebT dumils,
niRbebs arcodnis,
da verasodes gavakeTebT albaT arCevans,
Tu ar davdgebiT droSasaviT galavnis koSkze
da samudamod msxverplis rolSi Tuki davrCebiT.
miwaze vdgavarT,
magram gvidgas Jami mZime da
unda SevikraT daserili Cveni majebi,
ver davayovnebT gamogonil gmirTa imedad,
Cven unda gavxdeT Semoqmedi am gamarjvebis.
TESTES MUTI
munji mowmeebi
valageb saxls da
vyri yvelafers daufiqreblad _
vcdilob, Tavidan moviSoro, rac ar mWirdeba,
da winaprebis naqon nivTebs _ gavlil cxovrebas
mwyobrad valageb
nagvis parkSi
vaznis mWidebad.
vaznis, romelic aRarasdros aRar gaisvris,
rac axla xsovnis kafsulaa da qimerebi,
mSvidad viSoreb
da guldagul, auCqareblad
vaxSob yvela kars da yvela xmas mexsierebis.
velevi samoss,
zogs _ Caucmels,
zogs ki _ gacrecils,
cxovrebasaviT dadebuli sakereblebiT,
velevi mZivebs,
halstuxebs da
bewvis sayelos,
da erT patara, gayviTlebul sarkes vnebdebi.
sarkes, romelic
ireklavda yvela gazafxuls,
yvela mzeras da yvela naoWs, axladaCenils,
sarkes vitoveb,
rogorc wignad akinZul ambebs,
rogorc zardaxSas imedebis da gadarCenis.
kidev vitoveb sanTlis mozrdil,
oTxkuTxed naWers,
bebiaCemi omis dros rom sanTlavda Zafs da
ise kemsavda windebs,
rogorc kemsavda dReebs,
rom veRar egrZno tkivilebi
cxadad da mZafrad.
ase vinaxav mis gasanTlul ZafiT gakeril
sawyiss da sasruls _ alfasa da omegasaviT,
moTminebas da
molodins da
im erT sixaruls,
qmris dabrunebam rom mohgvara omebgadavlils.
valageb saxls da
vadagasul nivTebs velevi,
magram zogjer vgrZnob maTTan kavSirs,
axalgaCenils _
yviTel sarkes da
sanTlis naWers ukan vabruneb,
rogorc mowmeebs imedebis da gadarCenis.
literaturuli gazeTi
lali gulisaSvili
bebiaCemi
jer brinjs gaarCevda saTiTaod
(neta sad hqonda amdeni dro?),
mere mosaxarSad dadgamda
(„fantela brinjio~ _ ase eZaxda),
mere alublis murabas gadaasxamda
da dagviZaxebda...
Cemo...
Cemo sayvarelo riwav,
Cemo sevdisfero miwav,
Cemo sanatrelo cao,
rogor unda iyo marto?!
rogor unda iyo marto,
martooba romc gindodes?!
Cemo sayvarelo miwav,
Cemo sevdisfero riwav...
mecxramete saukunis poeti qali (anu me)
poeti iyo. ijda da werda,
fiqrobda. fiqrSi sevdas urevda,
ver daamSvida wynarma saRamom,
verc moWikWike molaRurebma.
igi arasdros ara yofila
aseTi kuSti, aseTi gulqva,
Cveulebrivi moxda ambavi:
vinac uyvarda, uari uTxra!
damTavrda. ukve dakeca frTebi
CitiviT mfrTxalma yvela ocnebam,
icis, rom misi susti majebi
aRaravisgan daikocneba...
radgan qalia, cremli ereva,
radgan martoa, miT ufro uWirs,
Calis fasi aqvs ukve cxovrebas,
uidealos, uferuls, duxWirs...
aRaraferi ar gaaCnia,
rac hqonda, isic nel-nela cvdeba,
mainc raRacas uRimis ZilSi,
eZaxis... uyvars... axlaRa xvdeba...
da grZnobs, gardasul siyvarulTagan
sisxliani da gadalewili
rCeba samSoblo _ maradi satrfo _
saqarTvelodan gadaxvewili...
suraTi: meoce saukunis dasawyisi
veris xidze idga
da Tvalebi hqonda sveli,
veris xidze wvimda...
kankalebda nerviuli xeli.
fiqri iyo mZime
da imedi _ mxolod Rame,
dahkargvoda sixaruli,
sawuxari hqonda bevri rame...
veris xidze idga,
yvelaferi daemarxa,
xmamaRali iwyo fiqri,
Tavisi xmis gagoneba gaexarda...
CurCulebda: SiSi... Zili...
yvavilebi... Toki... serafita...
veris xidze wvimda...
veris xidze aRaravin idga...
* * *
artistuli yvavilebiT xelSi
cis da miwis gasayarTan idga,
aris raRac Cauqroblad didi,
aris raRac dauwvelad wminda...
gulTan migaqvs jadosnuri xeli,
TiTqos sulSi aTasi mze iwvis,
artistuli yvavilebis baRebs
sxva ver dargavs, saqarTvelom icis...
* * *
iyo bavSvoba, deda da mama,
sofeli, saxli, movlili baRi,
feradydiani wignebis Taro
da simartove _ cxovrebis daRi...
iyo simSvide (deda da mama,
axla isini sxvagan arian...),
monazoniviT vzivar oTaxSi
da veRar vuZleb Rames mTvarians...
* * *
bavSvobaSi iyo:
dedaberi kudiani,
xolo kaci _ gudiani...
bavSvobaSi iyo:
niSxa-niSxa,
balbaluka...
saiT?
ukan, ukan...
bavSvobaSi iyo:
alaTasa, balaTasa,
kalaTasa...
bavSvobaSi iyo...
* * *
uflis saxlTan kuneli da
bardebi da eklebia,
Soriaxlo mowyenili,
mtredisferi ekvderia...
ise tkbilad galobs SaSvi,
TiTqos yvela locva icis,
zeciT mixmobs ufali da
SenTan mtovebs madli miwis...
poezia 5
Cemi saxli marto dgas giorgiwmindaSi
da micdis
saxlo, gilocav axal wels,
mravals dagaswros ufalma,
xvavi, baraqa gqondes da
kidev... Cemi Tavi!
saxlo, netavi ar mqonde,
saxurav-Robiana,
sul Jriamuli gqondes da
kidev... Cemi Tavi!
saxlo, iseTi kargi xar,
mravals dagaswros RmerTma,
mowyenili xar zamTarSi,
zafxulSi mxiarulob...
mowyenili xar zamTarSi...
zafxulSi mxiarulob...
fostalioni
Cvens fostalions erqva aleqsa,
iyo ojaxis namdvili wevri,
papasTan ijda, Tan cotas svamda,
aTas rameze laparakobdnen...
...axla arc fostis yuTebia,
aRarc fostalioni.
maxsovs, sofelSi, karTan gaWrili iyo,
rom gazeTebi SemoecurebinaT
im SemTxvevaSi,
Tu Sin ar viqnebodiT...
pensia pirdapir saxlSi mohqondaT
(ra baraTi... ris baraTi...),
papa yovelTvis maneTs Cuqnida fostalions
da me vangariSobdi,
asi pensioneri Tu eyoleboda
Cvens fostalions,
e. i. as maneTs aiRebda
(maSin ramdeni iyo pensia, aRar maxsovs)...
maro bebias ki leninis ordeni hqonda da
gansakuTrebul pensias iRebda...
6 literaturuli gazeTi
proza 29 maisi - 4 ivnisi 2020
dasasruli
dasawyisi N265
4
firo qalaqSi ramdenjerac Camovida,
yovel Camosvlaze ori dRiT mainc
rCeboda, Tan sagangebod gamoewyoboda
xolme, vaiTu moulodnelad eles
gadavawydeo. morig Camosvlaze jer
san-zonas miadga, mere naZaladevSi gadainacvla,
gvariani teritoria moixila.
binebi bevri qiravdeboda da oriode
groSiT Ramis gaTeva SeiZleboda.
erTgan Senoba SeniSna Camuqebuli SuSebiT.
farmacevtuli qarxana yofila.
margalitas Sesaxeb iqac gaikiTxa. ezo-
Si veeba cilindrebi ganelagebinaT,
TiTqos goliaTebis Slapebi ewyo. sazRvari
ar hqonda adamianTa fantazias.
xmauriani alagi ki iyo. danadgarebi
dgandgarebda, dguSebi qSinavda, urikebi
raxraxebda. maSinve igrZnobdi,
saqmian TemaSi rom aRmoCndi. iqve sasadilos
Senobas gadaawyda, CaxuTuli
derefnebi rom hqonda. xandazmul mepatrones
puri da makaroni SeukveTa. mada
mainc dakargvoda da gemos veRarafers
atanda, mxolod imisTvis ikvebeboda,
Zala rom ar gamocloda, radgan
isev qalaqis mtverSi da oxrobaSi
unda edurTa Tavi. TiTqos valdebuli
iyo, qvanaxSiris gamonabolqvi esunTqa
da sqeli ZafiT naqsovi maisuri cmoda.
uTenia isev Zebnas iwyebda. aivnebze
Tuki vinme gamoCndeboda, rCevas hkiTxavda,
Tumca winaswar grZnobda, rasac
upasuxebdnen, aqeT egeTi aravin cxovrobso.
irgvliv xaraCoebi eyara da
daSlili xarixebi mimoefantaT. etyoba
mSeneblobas morCnen da amasac male
waiRebdnen. zogan cicaboebi CamoSlil
kibeebs hgavda. viwro safexurebi
kldeze sagangebod gamoeCorknaT. iq
mcxovrebni xtunva-xtunviT eSvebodnen,
gegoneboda frTebi gamosxmodaT.
firom gamvleli gogona eles miamsgavsa,
Tumca sxva aRmoCnda. mere verafriT
aRidgina eles saxe. TiTqos mexsiereba
ise dahkargvoda. eWvmitanilis
amomcnobadac ver ivargebda, magram
Tavi daimSvida, rom davinaxav, imwamsve
vicnobo. monatreba tanjavda, Sexorcebuli
Wrilobebi tkivils ver uamebda
da mwveli SegrZnebebi sadRac SigniT
ganagrZobda arsebobas. realoba
raRacnairi amorfuli gamxdariyo, simkvrive
dahkargvoda da imdenad futurod
qceuliyo, xelis erTi SexebiT
ifSvneboda. firo SesaZloa fuWad irjeboda,
magram cxovreba Tavisas agr-
Zelebda, mis Sesaxeb ra daskvnac ar
unda gamoetana. netav ele Tu grZnobda,
firo ganuwyvetliv rom daeZebda.
an iqneb es axireba sulac xibli iyo,
TiTqos ararsebuli Crdilis moxel-
Tebas cdilobso. iqneb sxvagan unda
eZebna, qalaqis meore sanapiroze, magram
xom aSkarad Tqva, rkinigzasTan
axlo vcxovrobo. iqneb ukve ojaxic
Seqmna, iseTi lamazi iyo, vin gaaCerebda,
mTxovnelebi qveynis eyoleboda,
iqneb bina gadacvales an sulac sazRvargareT
gadavidnen sacxovreblad.
es yvelaferi guls uklavda. Tanac verafers
aswrebda, Tvalis daxamxameba-
Si kapikebic saxvewari uxdeboda. verc
ki moefiqrebina, ra gzas dadgomoda.
mxolod imis imedad iyo, rom yvelaferi
xanmoklea _ simdidrec da xelmokleobac
_ da saboloo jamSi
TviT sicocxlec ki. igi warmodgenebiT
ufro cxovrobda, vidre realuri yofiT,
albaT amitomac aRmoCnda am dRe-
Si. xarjebis Semcirebasac cdilobda,
radgan adreve daaskvna, rom fuli mxolod
im SemTxvevaSi eyofoda, Tuki
araferi endomeboda. samsaxuris Sovnac
scada, magram qalaqSi Cawerili ar
iyo da uariT istumrebdnen, Tumca didad
arc wuxda amaze. romc eSova, vi-
Racas daaTmobinebdnen. yvelaferi xom
CanacvlebaSi mdgomareobda. mere amas
ufro idardebda. administratorebs
iseTi mkacri saxeebi hqondaT, TiTqos
SeSlilTa TavSesafars ganagebeno. sazogadoebaSi
gavlenebi imis mixedviT
nawildeboda, raodeni qonebis mflobelic
iyo esa Tu is piri. saqme, romelsac
Tavi uZRvna, uperspeqtivo aRmoCnda.
xSirad romeliRac Cabnelebuli
Senobis wiaRSi Seikargeboda xolme,
sadarbazos karebi dafCenil xaxas rom
ugavda, xolo derefnis gayolebaze
yovel oTaxSi turistuli saagentoebi
gaexsnaT, aq macxovreblebs yoveli
kvadratuli metri gaeqiravebinaT,
TviTon ki sxvagan gadasuliyvnen droebiT,
romelic didxans gastanda da Zebnas
esec aZnelebda.
erTgan ulamazes adgils gadaawyda.
ele aq unda cxovrobdeso, gaifiqra.
moednis koSks gluvi da SeRebili
saxuravi amSvenebda. mis sikaSkaSes zogan
CaSavebuli adgilebi aCnda, xanZris
nakvalevi. firos iseTi xanZrebic enaxa,
casaviT lurji ali rom hqonda. mere
Senobaze warwera SeniSna _ „samxareo
muzeumi~. irgvliv bindi ifanteboda
da ganTiadis daklaknili naTeli
erTianad asxivosnebda Semogarens,
romelic morig gaugebrobaSi gaxvevda
firos.
erT maRaziaSi kamaTic mouvida. ma-
Raziis mepatrone col-qmars amuSavebda
TavisTan. coli daxlSi vaWrobda,
dimitri wiklauri
Seyvarebuli
qmars ki saqoneli mohqonda xolme Zveli,
dafxavebuli motocikliT. im dRes
sastiki Selaparakeba mosvliaT. sad-
Rac yofilan wasasvlelebi da mZRols
colze uTxovia, dRes iqneb gauSvao.
mepatrones hgonebia, rom im dRes mitanil
saqonelze elaparakeboda da
damajereblad upasuxia, gavaformeb
da gavuSvebo. ras hqvia, gaaformebo,
aRrenila qmari da lamis iqauroba daulewia.
mere sxvebi Semocvenilan da
Zlivs gauSvelebiaT. bedis sastiki nebieri
firo ki swored im dros Seexeta
maRaziaSi saxeze daRlili RimiliT.
mepatronem SeubRvira, Sen raRa Wiri
gindao. adamians veZebo, mSvidobian Rimils
ganagrZobda firo. mere ras mom-
Sterebixar, ver xedav, rom aq mxolod
produqtebs vyidiTo, javriT gasZaxa
da gaavebulma karebi braziT gaijaxuna,
derefanSi ki movarayebul yuTs wamoedo
da aayirava. iqidan gadmocvenili
yinulebi nafSvenebad iqca. aq es
romelma WkuaTmyofelma dadgao, mohyva
ginebas. wamiT am yinulebma zRvisdabis
kafe gaaxsena firos. Zalian bevri
dro davkargeo fuWad, gaifiqra.
mere yvelaferze xeli Caiqnia da qalaqis
gareubnisken gaswia. iq ZeZvebiT mosil
xriok borcvze Sedga, daZenZili
da qancgawyvetili da ukanasknelad gaxeda
ulmobel qalaqs, romelmac arafriT
gaikara da umaduri sityvebi warmoTqva
im mimarTulebiT, xolo qanci
rom gauwyda, laslasiT mibancalda sadgurSi,
dabisken mimaval Ramis matarebels
rom gahyoloda.
5
firo baqnidan marto Camovida, iqneb
swored daZvris win. fiqrebma Tu
firo
waiRo. CaRrmavebuli mzera sadRac
fskeris realobisken mieSvira. etyoba,
mgzavrTagan bolo iyo. igi sabolood
daubrunda mSobliur mxares, ganvlili
cxovrebis aqtiv-pasivi rom Seafasa,
sxva gza aRarc darCenoda. ase
alalbedad aRar ivlida, eles daiviwyebda
da yvelafris siyvaruls Tavidan
iswavlida. gzaze yovel wvrilmans akvirdeboda,
TiTqos pirvelad SeniSna
gaCaCxuli xidi, konwialas rom eZaxdnen.
zed rom Sedga, yanyali iwyo. ubanic
iseTi mivardnili iyo, erT mdidarsac
rom ar ecxovra da Tu vinme gamdidrebula,
aqedan samudamod wasula.
fuli romc epova, umniSvnelo moneta
iqneboda da imasac moagarake Tu dakargavda.
man mdinares Caxeda. Wavlebis
licliciT rwmundeboda, wyalic rom
cocxali iyo. igi sarkesaviT ireklavda
garemos, romelic aseve cocxali
iyo da sicocxleTa es erToblioba
Tumca usazRvroebas moicavda, erTmaneTis
mainc ar esmodaT. motitvlebuli
gorakebis danaxva firos nugeSs
ver hgvrida. uRrani tye sWirdeboda,
usier wiaRSi mimalva, saidanac yvelaferi
xelisgulze gamoCndeboda,
TviTon ki farulSi darCeboda. momcro
Cirgvebis gakafvisas xelebs daikawravda,
romeli meurneobis mimxedavi
firo iyo. bevri ram ki eqneboda
mosagvarebeli, magram es mainc misi cxovreba
iqneboda. am gziT unda eara da
uqnarobas ver daswamebdnen. am fiqreb-
Si skolis Senobas miadga. gamWolad gamavali
derefniT gzas gacilebiT Seimoklebda,
magram SesaZloa ukana karebi
Caketili yofiliyo da gamobruneba
mouwevda. amitomac arCia Semovla. ma-
Sin miadga axal darbazs. es mniSvnelovani
nageboba dabelebs wvrilmani danazogebiT
aegoT, mas ki monawileobac
ar miuRia, TiTqos aq arc ecxovros. aqaurebi
SromiT daZabundnen, lamis meqanikur
arsebebad qceuliyvnen, sanaxebidan
roca brundebodnen, Ceqmebi lafSi
da talaxSi eflobodaT, dasvenebis
dReebSi sawolze mieyrebodnen da
wamsve iZinebdnen, skamze Camojdomisas
Tvlemdnen, arsebobisTvis brZolaSi
samefo xilis mopovebas ki ar cdilobdnen,
aramed rasac moixelTebdnen,
magram gulwrfel sixaruls gamoxatavdnen
da umniSvnelo saqmis gaCarxvac
ise abednierebdaT, rogorc gamozam-
Treba, an raime simZimis gadagoreba.
mere Camsxvreulminebian qarxanas
Cauara. gamoSignul SenobaSi orpiri
qari zuzunebda. patara saamqroebi mainc
ganagrZobdnen muSaobas. ra eqnaT,
puris fuli xom undodaT. aSmorebul
mdinareSi namwvi mazuTiviT laplapebda.
es Savi siTxe, meti iyo, vidre wyali
da mdored da zlazvniT miedineboda.
SigniT Tevzebi daosebuli dacuravdnen.
maT xelSi Cagdebas bade arc ki dasWirdeboda,
TviTonve gamodiodnen
napirTan mosasuliereblad. erT dros
priala fasadebi siZveles moecva, kedlebs
baTqaSi Camocvenoda. Webic iqve
iyo, xelis gawvdenaze. firom wyali Sesva
da moSorebiT Sekrebil mezobleb-
Si gaeria, iqneb raime mniSvnelovans
hyvebodnen da oriode sityvas masac Seewia.
Tumca arc arafers hkiTxavdnen,
sanam TviTon ambavi ar miadgeboda im
moments, saidanac Txroba mas unda gaegrZelebina,
radgan raRacis dazustebas
ukeT SeZlebda. magida, romelzec
dominos TamaSobdnen, pavles ezoSi
idga. kidev kargi wvimam droze momiswro,
Torem oriode dRis win mTeli
ezo ZmariviT yardao, yveboda pavle.
igi grZel moSenebas saTavsod iyenebda
da Rvinos da arays iq xdida. firos
uyvarda dabis mcxovrebni, magidasTan
rom isxdnen da dominos qvebs uWaxunebdnen.
axlac pavlem is iyo duSaSi
daaxeTqa, rom sarkmlidan sawyalobeli
SeZaxili moisma:
_ wyali, RvTis gulisaTvis!
_ rac me wyali vuzide, xanZrebs Caaqrobda.
mas ki isev swyuria! _ aRmoxda
aRSfoTebul pavles, fexze wamoi-
Wra da iqve mdgom aylayuda kacs gasZaxa,
_ modi, sigrZe, gaagrZele Cems magivrad!
_ gatanja dedis sneulebam! _ sevdianad
Cailaparaka sigrZem, sixarulsac
oxvriT rom gamoxatavda da mis adgils
miaSura. sigrZe is gaxldaT, kapasi
coli rom hyavda. am metsaxelsac
simaRlis gamo eZaxdnen. viriviT mSromeli
kaci iyo. daeCemebina, Cemianebi
zRvaSic ki myavso, virTevzebs Tu gulisxmobda,
magram Turme Soreul naosnobaSi
gadaxvewili Soreuli naTesavebi
hyolia mxedvelobaSi. sigrZes sjeroda,
kaci rom ibadeba, goliaTebi gigantur
qviSis saaTs amoabruneben xolmeo,
WurWels uwvrilesi yeli aqvs,
marcvlebi erTmaneTs efineba da kacma
ar icis, rodis Camoiclebao bolomde,
amitomac gvipyrobso sevda da mowyeniloba.
es marcvlebi Cveni sicocxlis
wuTebs gamoxatavso. firos undoda
mxurvaled gadaxveoda guliTadi
laparakis gamo. ojaxs aRar unda moekido?
meramdened sayvedurobda sigrZe.
mere imdenxans elaparaka, TiTqos
ormxrivi TanamSromlobis kontraqts
aformebeno. firo usmenda, magram Zveleburi
SemarTebis mgznebare cecxli
minavleboda. mizezad ras moideb, ratom
ar mogyavso, ganagrZobda dakiTxvas
daJinebiT. qalebis atana ara maqvso,
Tavi imarTla firom, roca enebs
atartareben cecxlis tkrciala alebs
magonebeno. simarTles xom ar gaumxelda.
mis naTqvamze sigrZes sicili auvarda,
erTi mxriv marTali xaro, kveri
daukra, magram sxva gza mainc ara gaqvso.
firos deidas adre udReuri kameCi
hyolia, romelic xorcad gaeyida da
gvarianad ezarala. Turme amas didad
ganicdida. magram firos finansuri
mxare arasodes aRelvebda. ujobda,
saxelze ezruna. fiqrobda, saxels Tu
gaviTqvam, fulic gamiCndeba da yuradRebac
ar momakldebao, Tumca es ioli
saqme sulac ar yofila. Secdomebi
Tavidanve hqonda daSvebuli da bevrs
veRarafers Secvlida. cxovreba
rogorc ar unda ganegrZo, mainc Cixs
miadgeboda. iqneb rasac gulisxmobda,
arc hqonda safuZveli egulisxma, magram
is ki esmoda, Tuki aq fesvis gadgmas
moiwadinebda, bednierebaze mouwevda
uaris Tqma. cxovreba cudad ma-
Sin gepyroba, roca Tavisianad ar miaCnixar,
anda iqneb sulac am meTodiT
gwvrTnis. erTi kia, dro uazrod aRar
unda eflanga. es xom igive iqneboda,
oqros monetebiT savse skivri Suagul
mdinareSi Caepirqvavebina.
deidis gardacvaleba Zalian ganicada.
im Rames iseTi kunapeti Camowva,
qurdsac rom ar endomeboda. rac miwas
miabara, aTasSi erTxel Tu gamovidoda
gareT, magram erTxelac sigrZem
uxmo da kvlav Zvel Temas miubrunda.
_ droa, daojaxde, firuz!
pirvelad maSin mimarTes sruli
saxeliT, romelic firos Zalian eu-
29 maisi - 4 ivnisi 2020
cxova, daviwyeboda kidec. sigrZes
ubadruki argumentebi mohyavda,
cdilobda gamWriaxad emsjela, Tumca
am mcdelobiT firos TvalSi miniaturul
figuras emsgavseboda, saku-
Tari goliaToba wuTisofels rom
SeacviTa. adamiani xom isea mowyobili,
rasac Tvals ver Seawvdens, warmoidgens.
firo ki Tavis Sesaxeb aravis
arafers uambobda, gana sxvebisTvis
sulerTi ar iyo misi sadardebeli?
rom gaegoT, dascinebdnen kidec, gamasxaravebas
dauwyebdnen, SedarebiT
guliTadi, rogoric sigrZe iyo, ur-
Cevda, daiviwyeo, magram maSin gasamxneveblad
sad ecala omSi Cabmuls. veravin
gaugebda, sulis siRrmeSi ras ganicdida.
cxovreba mZimed daZrul Semadgenlobas
hgavda, fuWad iRwvoda
liandagebze amosuli enZelebis gadasarCenad,
sigrZe ki aqtiurobda,
eqTani gogo muSaobso poliklinikaSi,
Sen unda gagirigoo. firos ukvirda, es
mSvidobiani kaci karis mezobelTan
ubrad rom iyo. mezoblad mdebare orsarTulian
saxls sigrZes kapasi coli
pirad Seuracxyofad aRiqvamda da
qmars mis winaaRmdeg aqezebda. imitomac
aaSverina Rumlis mili im simaRleze,
mezoblis saxuravs rom acdenoda.
sigrZe imdenad alali da briyvi
iyo, raime sakiTxis gadasaWrelad Suamavlebs
erCivnaT saqmeze telefoniT
gasaubrebodnen da maSinac erTi suli
hqondaT, salaparako dro gauqmebodaT
Tanxis amowurvis gamo an sxva raime
mizeziT. sigrZeze ambobdnen, Wkviani
mama hyavdao, simdidres peSvebiT
xapavdao. bankis angariSebi ar gaaCnda,
magram jibeebi mudam Zvirfasi qvebiT
hqondao gamotenili. sadRac mTebSi
TviTnabad oqros gadaawyda da niCbiT
xvetavso. erTi periodi sigrZec daajeres.
man gadawyvita, Cumad avedevnebi,
gavigeb sad dadiso mamaCemi, magram
es simdidre fantaziis nayofi aRmoCnda.
niCbiT igi mxolod beltebs afxvierebda
da mosavali mohyavda. momcro
mdeloebsac iyenebda dasaTesad.
uqmad mocdenil miwas ver hguobda. is
Zvirfasi qvebi ki mineraluri kristalebis
natexebi aRmoCnda, mTis mdinaris
fskerze rom poulobda. sigrZem
aRniSna, mamaCems didi fuli rom hqonoda,
gana meore sarTuls ar wamoWimavdao?!
dominos yoveli partiis Semdeg
wagebul wyvils axlebi cvlidnen. firosac
SesTavazes, magram aiCema, mir-
Cevnia ase giyuroTo. netav yurebaSi ra
eyara? sigrZe ki marjved TamaSobda,
radgan sul magidasTan rCeboda. misi
cxovrebiseuli ucnauroba imaSi mdgomareobda,
rom erTTavad eZina. mxolod
diadi saqmeebis Casadenad aRvi-
Zebdnen. amis mizezi Tu maRviZaras wkriali
iyo, maS samsaxurSi wasvlis dro
damdgara. Tu Zmakacebis yiJina, ese igi
saqeifod epatiJebodnen, Tu coli
aRviZebda, siyvaruls eZleoda, xolo
Tu mezoblebi, domino unda eTamaSa da
amas yvelafers fxizlad, usityvod da
gmiruli gamometyvelebiT sCadioda,
TiTqos dakisrebul movaleobas mTeli
pasuxismgeblobiT ekidebao, mere
isev tkbilad da damsaxurebulad rom
CasZineboda. erTxelac firom masTan
saubrisas Tavisi mosazreba mkafiod
Camoayaliba:
_ cxovreba Tavidanve unda wagivides,
Torem SemdgomSi, gadakeTebas
rom Seecdebi, aTasi Seusabamoba iCens
Tavs. nebismieri wnexi sazogadoebrivi
SeTanxmebis Semadgeneli nawilia. oflis
Rvras yoveli saqme moiTxovs, idumali
qmedeba ki, rogoric Soreuli
Cqami an fardis umizezo Serxevaa, samyaros
sifaqizeze metyvelebs. Cven ki
rasac vakeTebT _ vSromobT, xarixebs
vamagrebT, Sreebs Soris gamyof sivrces
muyaos gadanaWrebiT vavsebT, Wyetela
feris saban-gobans vaniavebT, zewars
da baliSispirs vcvliT, Tu Citebis
JRurtuls vusmenT _ amiT cxovrebis
gaumjobesebas vcdilobT!
firos amdeni misdRemSi ar ulaparakia.
yovel SemTxvevaSi, sigrZem aseTi
ver gaixsena, yuradRebiT usmenda da
im dRidan Wkvian kacad miiCnia. samezobloSi
raime sakiTxs Tu ver wyvetdnen,
xSirad uTqvams, firos vkiTxoTo.
deidis wlisTavis mere firo kidev
ufro seriozuli gaxda, TiTqos arCevani
unda gaekeTebina warsulsa da momavals
Soris, arc erTis daTmoba rom
ar surda da aqamde ase gulsgareT cxovrobda.
erT dResac poliklinikas miadga.
is eqTani monaxa, sigrZe rom urCevda
da sakaceze Camomjdarma xeli Txova.
eqTanma upasuxa, mosafiqreblad dro
mWirdebao, pacienti moimizeza, romelsac
inhalacias ukeTebda, magram
rogorc ki proceduras morCa, Tanxmoba
ganucxada. Turme sigrZe masac
CasCiCinebda, im biWze uars nu ityvi,
Tuki karze mogadgebao. masze kargs veravis
naxavo. male daqorwindnen. dasaxlebaSi
firos yvela uwonebda arCevans,
sanimuSo ojaxi Seqmnao. xolo
SemdgomSi mTeli cxovreba banalurad
gagrZelda. daojaxebuli firo samuSaod
moewyo. dResaswaulebze restoranSi
ukravda xolme damatebiTi
SemosavlisTvis. male Svilic SeeZinaT,
mere meorec mohyva. mova dro da gitaris
dakvras vaswavlio, ganacxada firom.
marTlac, roca wamoizardnen,
yru kedlebis miRma erTTavad simebis
JRriali gaismoda. mere ki wlebi ise
gavida, erTi dRis aRwerac sakmarisi
rom iqneboda mTliani suraTis warmosadgenad.
erTxelac Tanamdebobis piris
qorwilSi daukra da gvarianad
dasaCuqrda. jibeebi fuliT gamoutenes
da Sin misvlisas gadaTvla daiwyo.
Tumca didi enTuziazmiT ar iTvlida,
radgan TviTon fuli iTvlida ukanasknel
dReebs, Zalas kargavda. sadacaa
wyobileba daemxoboda da pirvel
rigSi fulis niSnebs Secvlidnen. Cinovnikebic
imitom gamxdariyvnen xelgaSlilni,
atyobdnen fuli fuWdeboda da
xalxs Tavs mainc davamaxsovrebTo, da
raodeni iyo firos gakvirveba, roca
erT-erT sammaneTianze eles gauferulebuli
minaweri amoikiTxa:
„gorakebiani dasaxleba. dramis
Cixi 5.~
magram iqneb es minaweri eles sulac
ar ekuTvnoda, darwmunebuli verafer-
Si iqneboda. ocdaaTi weli mainc iyo
gasuli.
6
im dRes firo adrianad Cavida qalaqSi.
SuadRisas ukve gorakebian dasaxlebaSi
imyofeboda. moeCvena, rom
iqauroba ecno, TiTqos erTxel ukve
Caevlos.
dramis Cixi 5. „koleneli~ _ didi
asoebiT ewera mwvaned SeRebil WiSkarze.
koleneli etyoba eles gvari iyo.
_ ele koleneli! _ orjer gaimeora
firom, rogorc maSin gadaixada
madloba orjer, TiTqos simebis JReradobas
amowmebso. mis guls bagabugi
gahqonda. nuTu sworad movida da
aq, am myudro ezoSi cxovrobda mzisa
da varskvlavebis unazesi pirmSo,
pirmSvenieri gogona, romelzec albaT
yovelTvis didi taceba iqneboda gamarTuli,
siberis miuxedavad eWvebs verafers
uxerxebda firo.
_ vinmes eZebT? _ gamosZaxa winsafrianma
qalma, grZeli cocxi rom CaebRauja
da ezos hgvida, mosamsaxured
idgeboda ojaxSi.
_ qalbaton eles! _ xma ar gamebzaroso,
rixiT warmoTqva firom.
_ SviliSvils aseirnebs iq, mwerlis
skverSi! _ xeli daRmarTisken gaiSvira.
maS ukve dabadebula momavali gul-
Taganmgmiravi, gaifiqra firom da qvafenils
dauyva. sakmaod damreci quCa
iyo. Soriaxlo rkinigza gamoCnda, wyvili
relsi mravali ganivi ganZeliT.
zed elmavalma Caiara mcire SemadgenlobiT.
gugunis xmac gaigona, roca sadgurs
miayvira. skverSi verxvebis xeivani
Srialebda, Sadrevnis Sxefebi mowiTalo
qviSas efrqveoda, SuagulSi ki
mwerlis qandakeba idga, romlis kvarcxlbekTan
baTqaSi eyara da haeri
mtvriT iyo gaJRenTili. dabzarul
literaturuli gazeTi
filebsac etyoba eqspluataciis vada
gasvloda. albaT aRarc mkiTxveli swyalobda
didad am mwerlis wignebs. sa-
Cuqars gadavcem da wamoval, Tavs imxnevebda
firo, saCuqari krezsac ki gaaxarebda,
magram xvdeboda, rom am qmedebasac
gabeduleba sWirdeboda.
_ ele! Sors ar waxvide! _ gaigona
man. es xom margalita bebos xma iyo. firo
iqiTken mitrialda da im qalSi, margalita
bebo rom egona, ele amoicno.
TiTqos ZvelisZveli kadri meordeboda,
oRondac Secvlili rolebiT.
mas Salis mosasxami moexura, ucxo varcxnilobis
Tma wablisfrad hqonda Se-
Rebili, asakis miuxedavad modurad
ecva da arc pewi da eSxi aklda.
firo merxze Camojda. mwerlis Zegli
gamvlelebs ise cnobismoyvared dasCereboda,
gegoneboda, sadacaa gadayiravdebao.
qandakebas lamis Zaxili
moerTo, firo ki dumda.
_ gamarjoba, ele! _ gabzaruli
xmiT warmoTqva bolos, romelic ise
ucxod gaisma, TiTqos Tanxmovnebs damtvreuli
minis JReradoba SesZenoda.
mis xmas cecxli aklda, sityvebi damajereblad
rom gaJRerebuliyo, simxnevis
cecxli, simartovis wlebma rom
gaanela. maT erTmaneTs Sexedes Seberebuli
saxeebiT, Tumca asaki qals mainc
naklebad etyoboda kanis movlis, pudrisa
da ferumarilis gamo.
_ firo?! _ gaocebiT aRmoxda eles.
mas gaukvirda, rom icnes, mokiTxvis
Semdeg ki enad gaikrifa. aTas rames
gadaswvda da mikib-mokiba, eles gavamxiarulebo,
ifiqra. Cemi ambavi, ici, ras
hgavso, Tqva, daZrul matarebels ukanasknel
wams Zlivs rom miuswreb da
daxSuli karis saxelurze Camoekidebi,
bolo safexurze fexs rogorRac
moikideb da mere ki gaqvavebuli mgzavrob.
es matarebeli Cqari da komfortulia,
vrcel gzaze mxolod oriode
sadgurSi Tu aCerebs da ramdeni nacnobic
Tvals mogkravs, imdeni azri Cndeba
_ pirveli klasis matarebliT mgzavrobdao,
saukeTeso kupe eqnebodao
aRebuli, magram haerze yofna erCivnao,
Cvenze arc ki ufiqria, CvenTvisac
rom aeRo bileTio, mxolod Tavis Tavi
anaRvlebso, etyoba, roca pirveli klasis
matarebliT mgzavrob, sxvebi gaviwydebao...
arada erTi suli maqvs, matarebeli
gaCerdes da fexiT ganvagr-
Zo gza! _ firom moyola ise gaasrula,
rom TviTonac ar icoda, risi Tqma
undoda. araferi iyo saambobi da mainc
yveboda, magram sityvebi male ise
gamoelia, rogorc udabnoebi Sva dam-
Sralma mdinareebma.
_ ai, es mogitane! _ samkaulTan er-
Tad gauwoda eles. TiTqos mTeli cxovreba
mxolod imitom daeZebda, amdeni
tarebiT gaZenZili TavSali rom daebrunebina.
elem mxrebi aiCeCa, rogorc
odesRac sCveoda, bavSvobaSi, _ gaxsovs,
maSin sadgurSi rom dakarge!
_ margalita bebos TavSali! _ Tqva
elem sevdiani mxiarulebiT, _ samkaulic
ra mSvenieria! nuTu me mekuTvnis?
_ TavSali Seni megona! _ Tema gadaitana
firom.
_ maSin naZvnarSi rom viyaviT, mxrebze
momaxvia, ar gacivdeo! _ elesac
yoveli detali axsovda.
_ margalita bebo sad aris?
_ raxania mSoblebis gverdiT ganisvenebs
Zvel sasaflaoze!
firom wamiT warmoidgina, rogor
mihqonda xolme sevdiani yvavilebi
eles mis saflavze. erTxel iqac aval,
gaifiqra man, Zebna xom misi cxovrebis
mTavar saqmed iyo qceuli, miuxedavad
imisa, rom verafers agnebda. uceb saSinlad
dawyda guli, eles cxovrebaSi,
visTvisac mTeli Tavisi cxovrebis miZ-
Rvna surda, yvelaferi umisod rom Catarda.
_ ele koloneli! _ gaimeora damarcvliT
da aTasi sityvis warmoTqmis
nacvlad esRa amoRerRa, _ zanzalakebiviT
JRers!
_ sxva, rogor xar, firo? _ gaeRima
eles.
proza 7
_ aba, ra giTxra! vinc Sen colad
ar mogiyvana, sevdis meti araferi dar-
Cenia, radgan drois msvlelobaSi mSvenieri
gogonebi sabediswero qalebad
iqcevian xolme!
_ nu abuqeb, firo, erTi Cveulebrivi
qali var! _ Tqva elem.
_ verasodes vwvdebodi paraleluri
samyaroebis arss, iqneb aseT mdgomareobas
gulisxmoben, rogorc Cven
vicxovreT?! _ Tqva firom.
_ ratom ar mnaxe! _ sayveduriT gaawyvetina
elem.
zRvasaviT idumali mzera rom hqonda,
romelSic mravali sevda CaZiruliyo
Zveli orCxomelebis msgavsad, drodadro
talRebi rom riyaven xolme
napirze, firos ki TvalebSi Semzaravi
martooba edga, romelSic mTeli cxovreba
gaatara. iqneb raxan yvelaferi
Cavlili iyo, elec imitom moecva sevdas.
iqneb is gaifiqra, rom firosTan
SesaZloa sul sxvanairad warmarTuliyo
cxovreba, maSin xom Tavidan unda
dawyebuliyo da jerac axalgazrdebi
iqnebodnen. marto amis gulisTvisac ki
Rirda. ver ijerebda, rom rogorc ar
unda momxdariyo, yovelive amaod Caivlida,
radgan cecxlis maradiuli Tvisebaa
ferflad da nacrad iqces. zogadad
Seyvarebulebis mzeras mwveli
mze asxivosnebs xolme, magram rZisferi
riJraJis mgznebare naperwklebi
imaT TvalebSi didi xania Camqraliyo.
xeli visac Caeqnia, gamoxedvac sevdiani
hqonda, mTvariT ganaTebul mdelos
miugavda, an im kelaptars, sadacaa
rom miileoda. axalgazrdoba abrialebuli
cecxlia, sibere minavlebuli
nakverCxali. adamianebs CveviaT fuW
ambebze mocdena, TiTqos es sicocxles
uxangrZlivebdeT, xolo yvelaze mTavars
ki xelidan uSveben. erTaderTi
esRa rCebodaT, baRis grZel merxze
Camomsxdarebs warsuli moegonebinaT,
magram roca cxovreba adamianze Zlieria,
mosayolsac arafers tovebs. maT
win axalgazrdebma Caiares transparantebiT,
axal droebas mouZRodnen.
winamZRoli mWeqare sityviT gamodioda,
gaqvavebulebiviT vcxovrobT da
samSobloc gamoqvabulad vaqcieTo.
firos ki TiTqos mosafiqrebeli dro
miscemoda, magram xmas ver iRebda. is
kafec ar gaxsenebia, sadac Sexvedris
SemTxvevaSi eles dapatiJebas apirebda,
gitaris wamoRebac daviwyeboda,
azrebi efanteboda da maSinRa gamoerkva,
eles SviliSvilma rom dauZaxa.
_ wasasvleli var! _ Tqva elem, magram
sanam verxvebis wamlekav CrdilSi
erTmaneTs sabolood daSordebodnen,
firom is Zveli da sevdiani simRera wamoiwyo,
orivesTvis Zalian mniSvnelovani
teqstiT. mReroda mTeli arsebiT,
oRond xmadabla da auCqareblad:
kenweroTa SerxeviT
CurCuleben verxvebi:
_ Cven mSvenivrad verkveviT,
grZnoba gaxlavT mefuri...
erTurTs kvlav rom SexvdebiT
Zveli Seyvarebulni...
wamiT moeCvena, rom elec ahyva. nu-
Tu sityvebi da melodia masac axsovda.
arada ramdeni dro iyo gasuli. er-
TmaneTs Tavdaxrilni daeSvidobnen da
ori mSvenieri ele, erTi sevdiani da
meore mxiaruli, saxlis aRmarTs nelnela
Seuyva. martod darCenil firos
maTxovari miuaxlovda:
_ cotaodens ver miwyalobebdiT?
maTxovars ratomRac egona, rom mis
mudaras amjeradac wauyruebdnen, magram
firom sammaneTiani rom gauwoda,
Tvalebs ar ujerebda:
_ nuTu mTlianad maZlevT? _ fuli
xelSi CaebRuja da xma ukankalebda.
_ aba, xurda gamogarTvaT?
_ am qaRalds xom didi fasi aqvs?
_ didi fasi? _ mgznebared aRmoxda
firos, _ didi fasi maSin hqonda,
ocdaaTi wlis win!
firo sapirispiro mimarTulebiT
gaemarTa, xolo roca mwerlis qandakebas
Cauara, igi iseTi Cafiqrebuli eCvena,
TiTqos axali moTxrobis siuJets
igonebso.
8 literaturuli gazeTi
poezia 29 maisi - 4 ivnisi 2020
* * *
mec Semomadna xelze myvirala buki,
modis sibere _ xeze Semxmari fiTri,
erTi eqvsi ca amovaTave ukve,
bolo caze var, bolo sivrceebs viTvli.
frutunebs qari _ gauxednavi kvici,
nazad irxeva caze varskvlavTa ZeZvi,
undod gavxedav mTvaris iribul cimcims
da qurd Zma-biWebs _ zodiaqoebs vebrZvi.
sofelSi gagonili...
kvlebze mze laRobs uCumrad,
kvlebSi _ qinZi da kama,
aiSlebian Rrublebi
dasalieris karad.
cecxlze Sedgmuli WaWa duRs,
SeSa ver hguobs wkvarams,
modis arayi wkip-wkipad,
kamar, kamar da kamar...
iwvimos, Tundac iTovos,
arad miiCnevs, arad,
mTebze jer isev Tovli devs,
ia yvavilobs barad.
isic mzes eCuxCuxeba
TvisTa winaparT darad,
zarfuSs dro da dro orTqli sdis,
SemorRvevia kala.
erTi orisa Cvenca vTqvaT,
sxvis imedoba kmara,
maRla Txilnaris qedia,
imis iqiT ki _ Zama,
modi, Camojeq am lodze,
Cveni rigia, Zama!..
samSoblo _ xafangi
murad
mTvareliZe
visTvis sicocxle tkbili Zilia,
vin samSoblosTvis dResac suls Rafavs,
yvela xafangi sasikvdiloa,
nu miuaxlovdebi samSoblos _ xafangs...
vis suli Zvreba siciv-SimSiliT,
vinac qveyanas guldagul xafavs,
yvela xafangi aris SeSlili,
nu miuaxlovdebi samSoblos _ xafangs.
ar Seifarebs wlebi gulcivi,
vinc ver gauZlebs am drois Rvar-qafs,
yvela xafangi aris sikvdili...
vuaxlovdebi samSoblos _ xafangs!..
* * *
asea mudam, yoveli
ibadeba da kvdeba,
erTi lamazi yvavili
Cems gulzec ayvavdeba.
diliT cis WikWiks mousmens,
saRamos miwis zRaprebs
da Cems magivrad SehRimebs
gazafxulsa da aprils.
mas vuCurCuleb Cems saTqmels
da Rimilian sityvas,
Cem gulze rom ayvavdeba,
a, is yvavili miyvars!
vidre bavSvebi frTebs gaSlian...
vidre bavSvebi frTebs gaSlian da
saxuravebs miaSureben,
iqneb viRacam am cxovrebidan,
SeaCeron es mozardebi Tbili RimiliT
da hkiTxon Tu ra enatrebaT,
anda TvalebSi Caxedon da im sarkeebSi
dainaxon is janyi sulis,
ramac ase adrianad daafrTiana es ymawvilebi.
mere ki Tbilad moxvion xeli,
gulSi Caikran da uCurCulon siyvaruliT,
rom maTTvis frena jer aravis uswavlebia,
Torem mas Semdeg, ros haerSi SeifrTxialebs
romelime maTgani, mere
yvelaferi sul erTi xdeba!..
am qveyanaSi siyvaruli gadaiviwyes...
am qveyanaSi siZulvilis yvavilebs rgaven!..
yinwvisis mTavarangelozi
yvavilnars da vardTa furclebs
Tavad afen ezos,
firuzisfrad _ Jamsa ucvlel
mTavarangelozo!
aq Tamari taZris kedlebs
kvalad afens mzeso,
da RvTismSoblis fafuk kalTas
Svenis qriste egzom...
Cvenc surnelTa
gziT gvatare,
gagviyvane fonso,
yinwvisis da saqarTvelos
mTavarangelozo!
* * *
rom SemZleboda, mecxovra
mSvidad _ marxvidan marxvamdis,
mxolod Sen gagiRimebdi,
mxolod Sen daginaxavdi.
mxolod Sen dagitkbebodi,
sxvas arvis gavikarebdi,
mTvares Sevxsnidi miraJebs,
mzis sxivebs ar vikmarebdi.
vidre suls mivabarebdi
ufals, getyodi: _ naxvamdis,
mere Cemive xelebiT
zed gulzed dagimarxavdi!
momavlis gaxseneba
mze iyav Tu mTvare iyav
caze oblad marebeli,
vin iyavi? dali iyav
trfobagaukarebeli?!
varskvlavebis WuWrutanebs
ginaTebdi sanTel-sanTel,
mere iyo ganSoreba,
mere erTmaneTi davTmeT.
axla, roca dro da xani
gardasulTan abams qselebs,
vdgavarT ori bebruxana
da erTmaneTs Zlivs vixsenebT!
Cemi sofeli
jejilis Rerebs jer SehRuRunebs
mze, miutkbeba mere am Rerebs
da yayaCoebs _ mindvris bulbulebs
yanis ubidan amoamRerebs...
aq wuxel mTvaris enTo koconi,
aq Rrubels qari muxlze ejina,
aq yovel diliT laJvards kocnian
qarTlis velebi _ zurmuxtjejila.
aq yoranqedis mwvane varclebi
cis siyvaruliT ivercxlebian,
aq TrialeTispiris namcvrevni
mzes ugaloben tuCmercxlebians.
aq xciula xsnis talRebs dakumSuls,
zamTris nakvalevs Slis bardebians
da wisqvilebis rakun-rakunSi
gazafxulebi ibadebian.
igav-arakTa sibrZne
minaweri
giorgi lobJaniZis mier Targmnil wignze
`wigni qililasi da dimnasi~
amden mglebsa da virebs,
amden turas da melas,
yurs miugdebde vinem,
kargad Sexede yvelas.
zogs mzis TavTavi mosavs,
arada, aris bilwi,
zogi xmiT baZavs frTosans,
zogs garevia xrinwi.
zRaprebs simarTle tkivaT,
sibrZne sicrues zaravs,
ieso
gTxov, nu Sexedav civad
amden codvils da zvaraks.
hgavs sibrZniT savse WurWels,
hgavs gazafxulis dilas,
samyaro yelze uWerT
qililasa da dimnas.
* * *
siberisTvis vemzadebi,
siberisTvis vjaxirob,
gamarjoba, soflis baRo,
orRobev da naxiro,
gamarjoba, papis waldo
da didedis saTonev,
yavars ayolilo vardo,
ar SeakrTo ca Torem
mTvare CamoqveiTdeba,
kocniT loyebs agiwvavs,
zeca nu gsurs, ugalobe
am ezos da am miwas.
qari ustvens, gancvifrdeba
gaacocxlo baxi rom,
siberisTvis vemzadebi da
siberisTvis vjaxirob.
* * *
naTlismcemlis ferdobze,
vxedav Cemi fanjridan,
wuxel frTamoelvare
angelozi dafrinda.
mere uceb gaisma
zeciuri dafi da,
mTvarem gamoixeda
mere Rrublis qafidan.
mas ki arc Sexebia
dedamiwis lafi da
frTa frTas uxmod Semohkra
da cecxlisfrad afrinda.
qari zecis naJurebs
svamda Rrublis tafidan,
wuxel, gaTenebisas,
naTlismcemlis kalTidan,
cecxlisferi frTeebiT
angelozi afrinda.
paseqis zeimze gamohyavT ieso,
gamohyavT barabac _ cnobili avazaki,
da radgan xalxs ZaluZs daixsnas erT-erTi,
pirdapir moiTxovos, pirdapir, ara zakviT.
`xalxi brZeniao~, _ petre gaifiqrebs,
(am erTxel ar Secdes da mere jandabas!)
_ aba, vis daixsniT? _ kiTxulobs mTavari,
da xalxi ixuvlebs: _ barabas!
xalxi brZeniao, _ vina Tqva netavi,
petres gaaJrJolebs:
_ fu, amaT, avsulebs,
_ xalxma ukeT icis, _ CurCulebs ieso, _
xalxma ukeT icis, rom neba mamisa,
rom neba uflisa dRes unda aRsruldes!
* * *
gazafxulia, aprilis bambebs
qari da wvima casac ver andobs,
vixseneb Zvel da sevdian ambebs,
pirvel siyvaruls da pirvel ambors.
im gasaocar, daTaflul wuTebs,
gulSi uTqmeli naRveliT vadnob,
aprilis Rames cremlebiT vuTev
da siyvarulis abzacebs vdardob!
dis xsovnas
aRar Sevxedav-meTqi mis saxls,
gulSi gavivle,
da gulma miTxra:
_ amas ver SeZleb...
aRar Sevxedav-meTqi mis baRs,
gulSi gavivle
da gulma miTxra:
_ amas ver SeZleb...
arasdros mival mis saflavze,
ar davinaxav saflavis qvaze
Seyinul sevdas misi Tvalebis
da gulma miTxra:
_ amas ver SeZleb...
radgan im saxlsac,
radgan im baRsac,
saflavis qvasac
_ samives erTad,
swored Seni dis saxeli hqvia...
literaturuli gazeTi
29 maisi - 4 ivnisi 2020
badri sulaZe
Tumca frTadaWril mamaliviT
orTqliT nayivlebs,
Tujis qvabidan amosuli
mwveli mzec mstumrobs,
Rrublis aivnis mobinadre
qoTnis yvavilebs,
umjobesia, wvimisferi
rwmeniT vepkuro...
iqneb, Sav-TeTri fotoebi
mec gavamJRavno
da es Widilic Tund imisTvis
mepatieba,
bevrjer gancdili siyvarulis
tyec da maJaloc
dros ar SemorCes gayviTlebul
negativebad...
isev vatareb gulis jibiT
foTols naparavs,
nedli miwisgan samemkvidrod
rac gadmomeca,
xelSi vimarjveb zecas, rogorc
fotoaparats
da kadrSi vatev im civsisxla
saRamoebsac..
didebulia yvelaferi,
rac ganmicdia,
Tumc, ar mTavazobs dro yovelTvis
naTel berketebs,
me dedamiwa mwevariviT
ar gamicvlia, _
mxolod cota xniT, sul cota xniT,
cas Sevekedle...
poezia 9
* * *
dekembris Ramem cidan mTvare isev Camoxsna
da CamoSala yvela sxivi _ kldesmiWedili,
magram sicivis umTvareo qimzec gamoCnda,
TeTri gumbaTi, _ aRerili Seni yeliviT...
megona TmeniT, CemTvis ucxo gzebs gavivlidi,
Tundac molodins Sens fiqrebSi ubrad eTova...
mere ki, Tovlma gadafara yvela biliki,
roca me Seni martooba unda mepova...
naqandakari TeTri mxrebis rbili konturi,
mixmobda Cumi monatrebis mtkice wadiliT,
da nekerCxalsac, ori toti, yinviT morTuli,
darCa mlocvelis xelebiviT cisken gawvdili...
megona, TmeniT, CemTvis ucxo gzebs gavivlidi,
Tundac molodins Sens fiqrebSi ubrad eTova...
mere ki, Tovlma gadafara yvela biliki,
roca me Seni martooba unda mepova...
* * *
Tumca Zewnebi wlebis sazidad
fSanis pirebze jer ar moxrilan,
rogorc nislebSi mTebis azidva, _
mZimed amomdis bgera xorxidan...
SemRvreul fiqrebs veRar vamSvideb,
kani sxeulze ise amewva,
veRarc survilebs vRebav saSinded,
dilac bilikebs iqnevs damrecad...
miwis satkivars ciT ver viazreb,
gzas vtanjav, Crdilad zed darCenili, _
da veRarc fiqri, civ keriaze,
veRar fusfusebs
dedaCemiviT, _
kartofilebiT savse ormodan
rom amohqonda niWic moTmenis
da mere, mec rom ar meTmoboda
siTbo _ kangaTlil civi bolqvebis...
rakiRa Tivad mainc ivargebs,
kvlavac vixseneb srulad _ im ambavs, _
rom gadavurCe Jamis siavmgles,
suli bagaze unda mivaba...
miwis satkivars ciT ver viazreb,
gzas vtanjav, Crdilad zed darCenili, _
da veRarc fiqri, civ keriaze,
veRar fusfusebs
dedaCemiviT...
* * *
gamoisaxa monatreba
caze tolferdad
da gzis yoveli monakveTi
gamarTlda kvirtiT...
Tumca ar icis, sizmris karTan,
ra elodeba,
faqti erTia, cecxlisaken
farvanac iltvis, _
(mere rom, viRac ucxo mxatvarma
cas miaxatos ugrZnobi funjiT
Seucnoblobis
Camwvari frTebi...)
da radgan wlebi isariviT,
gascda lelians,
radganac mzesTan qaris flirtic
mware Woria,
mova da Ramis SeumSrali
wamwamebidan
mTvare moxazavs siyvarulis
traeqtorias, _
(mere rom, viRac ucxo poetma
drois manqaniT gadakveTos
wonasworobis
RerZula xazi...).
* * *
mosawyenia,
yovel saRamos,
avtobusis bolo skamidan
jiutad cqera,
mgzavrebs rom zverav
da geCveneba,
TiTqos, Sens aCrdils
Senive dardi daaxures
bonapartes qudiviT, cerad,
da gaxrCobs sevda,
laifcigTan omis wagebis...
mosawyenia,
magram ar iSli
avtobusis bolo skamidan
jiutad cqeras,
mgzavrebs rom zverav, _
da geCveneba, rom kidev gaqvs
mogebis Sansi...
* * *
msurda, samyaro ise Semecno,
arsTagamrigem rac Caifiqra...
TiTqos gafrena mzisken SemeZlo,
anda mTvarisken...varskvlavs iqiTac...
veRarc sindisma veRar moToka
es siTamame, TagviviT mxdali _
da umweod rom vwevar sorosTan,
mainc daRlili xariviT vbRavi...
aprili dadis mwvane samosiT,
sanTlebs rom sevdis nacvlad arigebs,
Tumca sinaTles, Zalagamoclils,
ukan ubrunebs arsTagamriges...
ar vici, saiT meweva uRvTod
yelze mobmuli Tmenis bawari...
an, sinanulsac rogorRa uxmobs
azri _ gveliviT xvrelSi CamZvrali...
me sicruesTan jer kidev vdaob,
sulSi rom samtrod Semomesia...
da warTmeuli simarTlis gamo
dardobs aprilic da eklesiac.
* * *
saRamoebi ver mwyaloben
radgan verc qercliT
da Tevzis fxebze amfibiis
civ sisxls axmoben, _
me dedamiwas sul cota xniT
gamoveqeci,
myudro oTaxi rom mqonoda
cis siaxloves...
* * *
ver veguebi usasrulo dardis maraTons,
surodqceuli mRelvarebiT vkvebav Zirxvenebs,
magram drodadro sakuTar Tavs mainc vRalatob
da Cemi nebis sazianod, bedsac vimxedreb!..
veRar vixseneb, gazafxulze rac vTqvi ficiviT
da ver vkiTxulob qarebisgan waSlil qaragmebs...
wkavwkavebs fiqri, gaToSili zamTris siciviT,
fiqri _ dasjili ZaRliviT rom, karSi gavagde...
* * *
lega RrublebiT
SemoRobil gzebs
roca aRelvebT bedi qaravnis,
bolo foTols ki, Semodgomis mzec,
hgavs, viT mbJutavi
oqros fanari, _
roca Rameebs,
feraven vercxliT, _
mefanreebi kefis cxelebiT,
ukve verafers, verafers ver vcvli, _
zamTars Seubams
etlSi cxenebi...
* * *
sinorCis fesvi Tuki kldeSic xarobs nayofiT
da ar eleva sasicocxlo obertonebi,
es dardisxela dedamiwa ratom ar gvyofnis, _
miwamde daxril alvis xesac rom vetolebiT...
sibneles ver vTmobT, sinaTlisgan Tanxmobis
nacvlad,
Tumca sicocxle metismetad myife birTvia, _
arc siminds yofnis dedamiwa, arc xorblis
marcvals,
magram isini usasrulod cisken iltvian...
maTi sicocxle sinanulsac daemgvaneba,
roca siCumec siwmindea TviT RvTismosavis, _
mzisgan damwvari Reroebic ar enanebaT,
silaJvardeze rom gaakran iesosaviT...
sinorCis fesvi Tuki kldeSic xarobs nayofiT
da ar eleva sasicocxlo obertonebi,
es dardisxela dedamiwa ratom ar gvyofnis, _
miwamde daxril alvis xesac rom vetolebiT...
* * *
me gaviqcevi
da gTxov, mwevars nu damadevneb, _
Seni yinulis
sasaxlidan mTaSi gavrbivar...
umjobesia,
grZneul Rames umal davnebde,
vidre kvlav davrCe,
ZvelisZveli dardis sakidrad...
sanam mTvareul
varskvlavebze cecxls moikidebs,
albaT, cis TaRi _
kvlav gaxdeba mosakiTxavi...
mere, me TviTon
gagikvalav Cemsken bilikebs,
mTaSi gaxiznul
uCemobas roca iswavli...
10 literaturuli gazeTi
proza 29 maisi - 4 ivnisi 2020
modi, ginda, viTamaSoT?!
me rom TamaSi ar vici?!
ra codna unda, me gaswavli. xeli momeci.
arada, TamaSi TavisTavad gamovida.
kraviviT sxarti gogona mdinaris piras
mirboda, ciyviviT swrafi biWuna
ki ukan misdevda.
viwro biliki qviSiT iyo savse, morbenals
drodadro fexi usxlteboda,
magram TmaxuWuWa biWs mainc sjobda.
gogona mirboda da Cemi Tvalebic
mis xuWuWa qera Tmebs gahyva. im wams am
Tmebma warsuli gaaRviZa CemSi. gza Sori
aRmoCnda, gogona daiRala, kiskiss
uklo, an misi xma me aRar mesmoda, Cems
gulSi axla sul sxva dro aRmocenda,
dro, romelsac bavSvobis xanas eZaxian.
eh, RmerTo Cemo, igive mdinare, gza,
dRe, xeebi _ sxvaoba arafers etyoboda,
mxolod Rrmad moxuci kaklis xe
ufro daberebuliyo da TiTqos cali
gverdi dawvoda.
yvelaferi igive iyo droisa da
qal-vaJis garda, adre aq sxva qal-vaJi
darboda, axla sxvani darbian da albaT
ase gairbenen sxvani da sxvani gzas,
romelsac me maSin siyvarulis biliki
davarqvi. ratom biliki da ara gza?! es
xom gza aris didi da mtkivneuli, sasiamovno
mogonebebiT savse, Tumca im
wuTs CemTvis biliki iyo, Semdeg iqca
gzad, roca ukve im garemosgan moSorebiT
mivxvdi, rom is dro, iq moSriale
gogonas Tmebi menatreboda, magram Semdeg
misi monatrebac drom gadamaviwya.
im wuTs megona, rom meZina da sizmarSi
vxedavdi yovelives, TiTqos mindoda
da arc mindoda, rom TamaSi bolomde
damTavrebuliyo, meSinoda kidec,
esec ise dasrulebuliyo, rogorc
winandeli.
TamaSis dasasruli ki iq, beber kaklis
xesTan, mTavrdeboda. kaklamde yana
iyo, manamde ki maRali xis WiSkari unda
gagevloT. damwvar kaklamde jer kidev
didi gza gaxldaT gasarbeni, Tumca axla
meCveneba Sori, maSin ki, bavSvis pawawina
TvaliT, sul Zalian axlos iyo.
megona, suraTis bolo iq, WiSkarTan,
damTavrdeboda, magram ara, gogonam
WiSkari gaaRo, siswrafisgan dabneuli
biWuna yanaSi Caketa, TviTon ki mdinareSi
sabanaod gadaeSva. dasawyisis dasasruli
sxva aRmoCnda, es TamaSi curviT
dasrulda, Cveni ki ficiT _ gulubryvilo
bavSvuri, magram wrfeli
ficiT _ iq, kaklis xesTan.
gogona mardad gadaeSva did da ma-
Ral WiSkarze, me ki Zlivs, daTviviT,
gadavbobRdi. kravi ukve kakalTan isvenebda.
gavwiTldi, Semrcxva. megobrebs
rom gaegoT, damcinebdnen, feriasaviT
gazrdilma gogom gajobao. me
darcxvenili videqi, gogona ki kmayofili
saxiT xmamaRla kiskisebda, TamaSi
aRar minda, gajobeo. mec araferi mipasuxia.
sircxvili sakmaod vigeme, vikmare,
damwvar kaklis xesTan mivedi da
madona gvexiZe
TamaSi
xelSi naxSiri avaTamaSe.
aki TamaSi ar vicio?! gogona isev
akiskisda. mogatyueo, mipasuxa. gavbrazdi
da mec vicrue, gogos yovelTvis
vagebineb-meTqi.
mere sul sxva mzeriT Semomxeda,
TiTqos is patara, eqvsi wlis gogona
uceb gazrdiliyo. mokle, Txel kabaze
TiTebi CaebRuja da qvemoT swevda. undoda,
muxlebi daefara, magram uSedegod
_ kaba Zalian mokle iyo.
_ gogonebi mokle kabas ratom icvamT?!
araferi mipasuxa. didi cisferi Tvalebi
momanaTa da mere TiTqos rcxveniao,
zRarbiviT Sav xuWuW TmebSi Semala.
_ biWebs rom moewonoT, imitom, _
Tavadve vupasuxe Cems dasmul kiTxvas.
_ ara, _ mkvaxed mipasuxa, _ ubralod
lamazia. Sen ra ginda?
_ saSinlad ar gixdeba. maxinji xar!
gogonam tirili morTo. Semecoda.
TmebSi nazad movwewe:
_ mogatyue, Zalian gixdeba, magram
roca didi gaizrdebi, aRar Cagacvam.
maxsovs, aq avReldi, Cems cols gr-
Zeli kaba unda ecvas-meTqi.
_ marTla aRar Camacmev! _ butbutiT
mipasuxa. kabas daaSterda, TiTqos
didi iyo da sabolood eTxoveboda,
_ marTla unda damniSno, _ mipasuxa
da TiTebiT putkuna saxe damala.
_ marTla? _ da dafSvnili naxSiri
Savgvreman saxeze movusvi, niSnad
daniSvnisa. mere Cemi Tavic daviniSne,
Semdeg, Semdeg ki ukve Zaxilma gamogvarkvia
da oriveni Sinisken gaviqeciT.
aq damTavrda yovelive. im welsve
Caiferfla is fici, roca ukve sxva gogos
vuTxari, miyvarxar-meTqi. dam-
Tavrda. TiTqos es ambavi drom moitacao,
aRarasdros gamxsenebia.
da uceb nawyenma warsulma Tavisken
gadamagdo. gons movege da monatrebul
gzas neli svliT gavudeqi.
nuTu amdeni wlis Semdeg versad
vnaxe?! arsad Semxvedria?! iqneb Semxvda
da ver SevamCnie, albaT sadRac TmaSecvlili
wvril-wvrili naoWebiT
momxvda TvalSi, magram ver Sevicani.
ra daSavdeba, rom vikiTxo misi ambavi?!
_ vTqvi da mdinares kenWi vesrole,
manac TiTqos Tanxmoba momcao,
ufro axmaurda. eh, giJo mdinarev, albaT
ver grZnob, im dRis Semdeg ramdenma
Tovlma damaTova?! raRa dros Cemi
bavSvuri grZnobis qeqvaa axla?! da romc
viqeqo, momcems ki dro amis uflebas...
eh, dro midis, magram me ver mivyvebi,
sarkeSi vicqirebi, magram Cemi Severcxlili
Tmis magivrad Cems sicocxliT
savse, axalgazrdul, jer kidev
bavSvur Tvalebs veyrebi. dro ucnauria,
ucnauri da ulmobeli, cifrebs
maRla swevs ise, rom arc ki gvekiTxeba,
gvinda Tu ara. anda, ra misi bralia, me
Tu siyvaruls ver gavufrTxildi.
mdinaridan gzamde TiTqos manZili
gaiwela, TiTqos marto fiqris saSualebas
maZlevda bilikic.
eh, netav sad iqneba warsuli wlebis
aq, am mdinareze, motitine lamazi gogona?!
is ukve didia, albaT hyavs Tavisi
msgavsi lamazi Svili, ukve SviliSvilic,
albaT zis sadme kaklis Crdil-
Si da pataras ealerseba, pataras gverdiT
moTamaSe bavSvebis CurCuli xmama-
Ral titinSi gadaizrdeba. TmaSevercxlili,
albaT ukve welSi moxrili,
koxtad daberebuli bebia ufros SviliSvilebs
tuqsavs da dedisken miarbeninebs.
isev Cvilis akvans ubrundeba,
pataras isev RviZavs, magram tirilis
magier sasiamovnod ugunurad iRimeba,
bebiasac amis Semyure SviliSvilebisgan
gabrazeba maleve aviwydeba. pataras
isev tkbili moalerse xmiT gaubams
simReras.
vin icis, iqneb bednieri qalia, iqneb
ubeduric, srulyofili bedniereba
xom arsad araa.
fiqrebSi garTuls dro male gamepara,
ukve bindi iyo, me ki isev im mindorze,
mdinaris piras, vseirnobdi warsulTan
erTad. mindori maleve gavaTave
da orRobeSi sirbiliT daveSvi.
ukve karga bindi iyo, saxls rom mivadeqi.
kari nela mivxure, Rrmad moxuc
naTliaCems tkbilad eZina. oTaxebi gaviare
da saxlis ukan aivanze gavedi da
Tvalebi gameyina. iq aravin iyo. maSin
erTmaneTis cqeraSi viZinebdiT, axla
ki martoobas SeCveul aivanze sadRac
kunWulSi erTaderTi naTura enTo.
winaT yvelaferi sxvagvarad iyo...
fiqri momwyinda, TiTqos daviRale
kidec. Tvali miyruebul aivans Sevavle
da mzera samgzavro Cemodanze SevaCere.
naTliaCems Cemi erTdRiani xetialis
ganmavlobaSi yvelaferi gaemzadebina
da diliT ZilquSi rom ar
momreoda, dasaZineblad gaveSure.
gaTenda. RamiT moRrublul cas
wvima ar daeSurebia, gawvimebuliyo,
crida axlac. Ria sarkmlidan wvimis
wveTebi sawolze ecemoda. sarkmeli
mivxure. didi siyvaruliT naTlias
davemSvidobe da ramdenime wuTis Semdeg
ukve Rrmad moxuci akaciis qveS
mosacdelSi videqi. wvimas ukve gadaeRo,
bunebis Tbili niavi saxeze sasiamovnod
mealerseboda. axlad nayid maisurze
ki cacxvis yvavili mefineboda.
sxvagan rom vyofiliyavi, ar vici, albaT
am yvavilebs moviSorebdi, magram
axla maTi mocileba mxrebidan ar mindoda.
es surneli, niavi, sasiamovno
sigrile, Citebis gansxvavebuli Jriamuli,
iseTi saocari siamis momgvreli
iyo, rom megona, axlaxans gavCndi am
TvesTan erTad, TiTqos es yovelive
pirvelad menaxos, gons ver movdiodi
da albaT mTlad am yvavilebis surnelsa
da futkrebis fusfusSi davikargebodi,
avtobuss rom ar Camoevlo.
TiTqos Tvalma sazogadoeba icno, ma-
Trobela surnelebidan gamovedi da
isev is mkacri, odnav jmuxi advokati
gavxdi, iseTi, rogoric naTlias ar
moswonda, mkacri gamometyveleba mqonda,
magram Cems mxrebze dayrili akaciis
cicqna yvavilebi Cems simkacres
mTlianad Slida. saTvale ufro moxerxebulad
movirge, mxrebidan umweo
cicqna yvavilebi frTxilad moviSore,
SeumCnevlad mxrebs vimsubuqebdi, am
dros ki Turme TeTr feriasaviT
lamaz, cicqna gogonas Tmebs vamZimebdi.
gogonam morcxvad amomxeda, yvavilebi
Tmidan amoiRo, xelisgulze
gaeSala, TiTqos daTvlas upirebso.
amis Semyurem kidev erTxel davarRvie
mkacri ieri, saTvalis qvemoT sxvebisTvis
SeumCnevlad Tvalebi siyvaruliT
gamibrwyinda.
ratomRac yovelTvis did siyvaruls
vgrZnobdi bavSvebisagan, mec gansakuTrebulad
miyvarda es patara, yvela
enis mcodne titina arsebebi. albaT
imitom, rom sadRac gulis kun-
WulSi Camalulia marad bavSvuri, magram
amayi Cemi suli.
bavSvma nazad amomxeda, Tbili mzeriT
Semomcicina da xelisgulze dayrili
yvavilebi nela aaTamaSa, TiTqos
Tavisi lamazi bageebiT butbutebda,
ras erCodio. transporti gaCerda,
xalxi Cavida, adgili ganTavisuflda
da mec davjeqi. mxolod erTi qalbatoniRa
iyo fexze. is Cemgan odnav mo-
SorebiT zurgiT idga. wamsve avdeqi,
adgili SevTavaze ise, rom saxeze arc
ki Semixedavs.
qali uyoymanod dajda.
_ gvanca, modi, dediko... _ Zlivs
gasagonad wailuRluRa da mxolod
amis mere Sevxede qals, Sevxede da Ti-
Tqos Cemi Tvalebi mis gansxvavebul
unaklo saxes daewebao, misi saxidan
Cemi Tvalebi veRar aviRe.
maRali sifrifana leCaqmoxveuli,
odnav TeTri pirisaxiT cisferi TvalebiT,
sevdianad iyureboda da drodadro
bavSvis gauTavebel titins odnav
RimiliT pasuxobda.
_ dedi, es gza didia?!
_ ara, male CavalT.
_ rodis CavalT?
qali dumda.
mec bavSvis titins cali yuriT vusmendi,
axla ukve mis axlos, odnav viRimodi.
mxolod erTma damainteresa
bavSvis kiTxvebidan.
_ dedi, im xesTan, im mindorze ar
TamaSobdi? ici, me guSin viTamaSe, vibanave
kidec.
qalma TiTqos axlaxans gaiRviZao,
gamococxlda.
_ aba, romel xesTan, dedi?
_ ai, iq, damwvar kaklis xesTan.
_ ki, Svilo, didi xnis win miTama-
Sia.
_ marto, dedi?
_ ara, _ deda Cafiqrda, TiTqosda
zedmet kiTxvebs Tavs aridebso, sarkmlisken
daiwyo cqera.
_ Senc lamaz biWunasTan TamaSobdi,
dedi?! albaT mamiko iyo, ara?!
deda-Svili aq TiTqos CurCulebdnen,
magram maTi xma mainc ismoda...
_ ara, Svilo, sxva iyo. Cemi megobari.
_ axla sadaa Seni megobari, dedi?!
_ ar vici, dedi, ar vici.
_ ra erqva?
_ kargi, Svilo, nu damRale!
bavSvma igive kiTxva gaimeora da me
gavigone Cemi saxeli _ nikolozi.
_ Cemi patara ZmasaviT nikolozi
ara, dedi?!
_ xo, Svilo, xo, _ imave xmiT gaimeora
qalma.
_ sadaa, dedi, axla is nikolozi?!
im adgilas aRar dadis?! Zalian lamazi
adgilia. ici, dedi, guSin, guSin... _ da
bavSvis Tvalebma daimorcxva, romelsac
TiTqos ar undoda, raRac gaemxila.
qali dumda da isev sarkmlisken
iyureboda.
_ ra, dedi, ra. mipasuxe, Svilo.
patara bavSvma morcxvad Tvalebi
mianaTa, mere gaiRima da:
_ me im xesTan... damwvar xesTan vi-
TamaSe... iq patara biWi iyo, dedi, guSin
gamecno.
_ ici, ra erqva?!
_ vai, _ Caibutbuta pataram.
_ mgoni, giorgi erqva, dedi. mere,
dedi, viRac kaci iyo iq, Cven gviyurebda.
gvindoda, gveTqva, CvenTan erTad
iTamaSe-Tqo, magram mowyenili iyo, dedi.
mgoni, tiroda.
_ vin kaci, Svilo?!
_ ar vici, _ gulubryvilod Caibutbuta
pataram.
amis gagonebaze Sevxede bavSvs da me
masSi is gogona amovicani, romelic
oqrosTmian biWunasTan nacnob mindorze
danavardobda.
gaocebisgan wavbarbacdi, magram
jer yvelaferi ar dasrulebuliyo,
sruli ganadgureba maSin vigrZeni, roca
mas movkari Tvali, vis kalTaSic is
patara gogona ijda da mxolod axla
Sevicani igi.
oh, es dro! ise xom ar gaivlis, rom
warsuls, Cven bavSvobas, ar Segvaxvedros.
Cems gverdiT Savi dedofali ijda,
erT dros qera dalalebi Sav TavSal-
Si daumalavs, TiTqos gamoCenisa rcxveniao.
maRal gul-mkerdze patara ef-
29 maisi - 4 ivnisi 2020
areboda, TiTebi isev iseTi patara da
nazi hqonda, Tvalebic iseTi SerCenoda
_ bavSvuri umankoebiTa da siwmindiT
savse. Cems mxarTan Sav samosSi
gamowyobili TeTri angelozi ijda.
mindoda, mivsuliyavi, gulSi Camekra es
isev bavSvi Cemi arseba, magram im wyeul
boZs ise viyavi mijaWvuli, fexis gadadgmac
da albaT iqve davenarcxebodi.
asec rom ar yofiliyo, mqonda ki amis
ufleba?!
uceb Tavazianma xmam gamomarkvia,
dabrZandiT, adgili Tavisufalia.
albaT micnes, gamielva TavSi. gogonas
naZaladevad gavuRime da cariel
adgils Tvali gadavavle. Tavisufali
adgili mis gverdiT iyo. sxvebis yuradReba
rom ar megrZno, davjeqi. Tavi
ise daviWire, TiTqos aqamde arc minaxavs.
davjeqi. odnav Cavaxvele da, ai,
monatrebuli Tvalebi erTmaneTs Sexvda.
_ nuTu?! _ waibutbuta qalma.
_ gamarjoba, mariam, _ aRmomxda
Zlivs.
qalma araferi mipasuxa, Tavi daxara
da uceb vigrZeni, rom misi cremlebi
patara gogonas Tmebs asvelebda.
bavSvi atirda, dedam orive xeli swrafad
moxvia da tirilic Sewyda.
_ dedi, ratom tiri?! _ ganagrZo
bavSvma.
_ TvalSi raRac Camivarda, Svilo,
_ miualersa dedam.
gza iyo ulevi. iq jdoma ki, mgoni,
jojoxeTis cecxlze mtanjveli.
_ sad midixarT, mariam? _ amoviluRluRe
Zlivs.
gogonam bavSvuri Tvalebi SemomanaTa.
uadgilo kiTxva upasuxod damitova
da Tavisas mohyva.
_ nuTu, nuTu es Sena xar?! nuTu,
amdeni xnis Semdeg... _ veRar daamTavra.
Cveni saubari raRac incidentma
SeaCera, transportSi CoCqoli atyda,
magram arc me da arc Cems mosaubres es
ar gvadardebda, Cveni gulebi axla verafers
grZnobdnen garda erTmaneTisa.
erTmaneTs vuyurebdiT da vxvdebodiT,
rom sakmaod didi dro iyo
gasuli. yvelaferi drom waiRo,
TiTqos adidebuli Savi mdinare Cems
gulSi SemoiWra da yvelaferi, rac am
gogonasTan makavSirebda, sadRac waritaca
_ yvelaferi, garda siyvarulisa.
axla ki vdgavar gaZarcvuli da
imis dabrunebas vcdilob, rac me ukve
aRar mekuTvnis.
is qalia _ ori Svilis deda da
coli. TumcaRa... da uceb damebada ki-
Txva Savebis Sesaxeb.
qali daibna da sarkmlisken daiwyo
cqera. TiTqos rame rom Tqvas, guli
auCuydebao. vamCnevdi, rom pasuxis gacemas
ar cdilobda, aRar damiZalebia,
vigrZeni, raSic iqneboda saqme. qvriv
qals TvalmouSoreblad Sevcqerodi,
bolos ki ise moxda, rom fiqrebSi gar-
Tuli gaCerebas sakmaod gavcdenodi.
Tumca ra mniSvneloba aqvs, Cemi cxovrebis
moRuSul mzes marto ar davtovebdi,
mec masTan erTad unda wavsuliyavi.
Tumca ra unda meTqva mis-
Tvis?! ras viTxovdi misgan?! mqonda ki
ufleba mis cxovrebaSi qeqvisa?! ar
vici.
avtobusi gaCerda, qali mZinare bavSviT
dabla Cavida da mec aCrdiliviT
ukan davedevne. qalma Semomxeda da nabijs
moumata. rogorc Cans, CemTan
saubars gaurboda, siarulSi bavSvsac
gaeRviZa da Zirs Camosva. mas ver gavubede,
pataras CavWide xeli. qalma
bavSvurad Semomxeda da Cems win amayad
TiTqosda wlebis win dagrovili braziT
aRmoxda.
_ ra gnebavT Cemgan? yvelaferi drom
waiRo, gamousadegari TojinasaviT
kuTxeSi momisroleT, axla ki cdilobT,
im Savad naweri qaRaldisgan siyvarulis
feria gamoZerwoT, romelsac
Tundac erTi vardis furcels miarTmevT
da ukan dagedevnebaT? nu, nu eZebT
Tovlze vardebs. vardebi gaiyina. Tovli
_ is dro iyo, vardebi ki Cven viyaviT,
romlebic gaiyinnen, uguloni gaxdnen.
atirda. didxans videqiT ubrad. bolos
Tavi daxara da wasvla daapira. Semrcxva,
upatrono ZaRliviT ukan avkidebodi,
aqac siamayem damRupa. iqve
axlos meezove vipove, jibeSi fuli Cavude,
adgilsamyoflis gasagebad gavayole.
me ki iq davrCi da sulmouTmenlad
velodi meezoves. dro ise gaiwela,
mTlad avirie, adgili veRarsad
vipove da wasvlas vapirebdi, meezovec
rom dabrunda. patara furceli gadmomca
da misamarTic miTxra. baraTi
gadavSale da nacnob xelweras wavawydi
_ nu momZebniT, gTxovT da Tu Cems
Txovnas ar daiSliT, miguleT rogorc
da. sasowarkveTilebis wuTebSic rom
odnav xelCasaWidic ki sadRac gulis
siRrmeSi imeds gisaxavs... me misamarTi
vicodi misi, rogorc meezovem miTxra,
maRal mTebSi monasterSi cxovrobda.
monasterze adrec msmenia, magram
bevri araferi da isic vicodi mxolod
bavSvobaSi gadamxdari ambidan.
sofelSi maRali mTis wverze vxedavdi
taZars, romelsac me im dros koSks
veZaxdi. yovel diliT ki am koSkTan
mofusfuse xalxs vaTvalierebdi, Sav
fataSi SemosilT. babuas TqmiT, iq monasteri
iyo _ dedebi cxovrobeno,
metyoda xolme, didi dedebio da mec
camde xels avawvdendi _ amxelebimeTqi.
babua Tavze xels gadamisvamda
naRvlianad, gaicinebda da isev monastrisken
daiwyebda yurebas. SeCveul
fiqrebSi Caefloboda, romelsac me
ver vgebulobdi.
cxovreba iq aris Tu ariso, butbutebda
TavisTvis. me babuas butbuti raxan
ar mesmoda, veclebodi da gasar-
Tobad miviwevdi, xolo roca zaris xma
momesmeboda, isev babuasken mivaSurebdi...
zaris Semdeg locvas iwyebeno,
metyoda da TviTonac loculobda, me
ki isev ar mesmoda misi butbuti da isev
gavrbodi. babua sul iq iyo, ar vici, ra
hqonda im koSkTan aseTi saerTo. sul
im monasters gahyurebda. es iyo Cemi
mcire codna monastersa da mis binadar
Saosan dedebze.
kidev maxsovs, bevr kiTxvas vsvamdi
koSkzec, dedebzec, magram babua yovelTvis
Tavs aridebda iseve, rogorc
Txovnas im koSkSi wayvanaze. nakverCxaldadebuliviT
wamoiWreboda, ar Sei-
Zlebao, metyoda da saxlSi Sevidoda.
ratom ar SeiZleboda, isic mikvirda,
mainteresebda, magram kiTxvebi bundovnad
mrCeboda. vfiqrobdi, gavizrdebi
da gavigeb-meTqi. gavizarde da gadamaviwyda
sofelic, is koSkic, babuis
interesic... magram bavSvobis survilma
isev gaiRviZa CemSi da gamiCnda survili
iq, maRal mTebSi, myofi monastris
xilvisa, ufro swored, Cemi Saosani
feriisa, da mzad viyavi misi naxviT Sepyrobils,
Tundac muxlis CoqviT gadamevlo
mTebi. didxans aRar mifiqria...
marTalia, yovel wams mitrialebda
literaturuli gazeTi
azri TavSi, rom is morCilia da aRarasodes
damibrundeba. vin gacvlis vards
iaze. amaze vfiqrobdi maSinac ki,
roca monastris aRmarTs mivuyvebodi,
magram ar vici, meyofoda ki imis gambedaoba,
rom monastris daxSul karSi
Sevsuliyavi. ar vici... gza iyo Sori,
mtvriani da uswormasworo, TeTri perangi
mTlad damisvelda, mtvrisagan
gaSavda kidec, magram amisTvis yuradReba
ar mimiqcevia, nabijebs avuCqare
da monastris kars mivadeqi. Sevyovndi,
uceb TiTqos raRacam wamabarbaca,
mTeli sxeuli momidunda, karamde Zlivs
mivaRwie. xeli odnav Sevaxe saxelurs,
naxevrad daketili kari uceb
gaiRo, jer kidev sustad myofi karis
moZraobas davmorCildi da monastris
SigniT aRmovCndi. im wams vigrZeni, rom
gardacvalebamde arsebobs miwieri
samoTxe. iseTi siCume arsad migrZvnia,
uamrav yvavilSi ekali viyavi, wminda
adgilas amosuli da TiTqos fexebi
wamerTvao, iqve yvavilebSi Cavikece. SesvlisTanave
Tvali movkari axal saflavebs,
ufro swored, erTi iyo mxolod
axali, magram umalve Tvali avaride,
ratom unda mecqira maTTvis,
roca win saocari suraTi mqonda _ mindvris
SuaSi didi taZari, taZris marjvniv
ki patara Senoba iyo, Soridan SeumCneveli
sarkmlebiT. patara Senobamde
ki mwvane xasxasa balaxi, balaxSi
amosuli pawawina, Cemi siyvaruliviT
pawawina, umweo yvavilebi. yvavilsa
da mis Soris gansxvaveba erTi iyo mxolod,
CitisTvalisodena yvavilebi
kargad ar Candnen, Cemi patara ia ki
yovelTvis ise brwyinavda, rogorc
mze. ver aRwers Cemi umweo, Rataki buneba
im saocrebas, rac iq vnaxe. moulodnelad
Tvali isev sasaflaosken gameqca,
sadac pirvelad davtove mzera,
magram umalve avaride, saflavidan martosuli
sio uberavda. uceb Cumi
nabijiT monastris karisken mimaval
SavebSi Caflul monazons Sevxede, Sevatyve,
manac SemniSna... Cemken gamobrunda
da maniSna, taZari Riaao. Tavi
davukari. mindoda, xelze vmTxveodi,
magram ar vicodi, es ramdenad miRebuli
iyo. monazons adre pirispir arasdros
Sevxvedrilvar, arc iseTi siTboTi
da siyvaruliT mbrwyinavi Tvalebi
minaxavs arsad, Tu ar CavTvliT im
ferias, romelsac Cemi amRvreuli TvalebiT
veZebdi.
dedaom damloca da taZrisken gamiZRva.
iq Sesuls ucnauri SiSi dameufla,
TiTqos fexebi momaWres da sxva
gza aRar mqonda, uflis saxlSi daveci
ugonod, Cemi dakarguli feria damibrune-meTqi.
im wuTSi vocnebobdi, Cemi
feria Semosuliyo da iatakze usuldgmulod
danarcxebuli aveyenebine. im
wuTs da axlac yvelafers gaviRebdi,
rom es momxdariyo, magram me sabralom
ra vicodi, rom Cemi feria aRar iyo.
proza 11
misi sxeuli im patara saflavs STaenTqa,
romelzec samorCile ewera, suli
ki, rogorc miTxres, angelozebs zeca-
Si aetacaT da albaT didebuli uflis
mere mowiwebiT eTayvanebodnen. me ki
pirqve damxobili mis dabrunebas velodebodi.
ar maxsovs, rogor davtove monasteri,
mxolod is maxsovs, rom dedao
maSinac da axlac amaze saubars Tavs
aridebda. rogorc Cans, man icoda yovelive.
mxolod sizmrad vxedav saflavze
damxobil Cems moqviTine sxeuls
da albaT swored is iyo im Savbneli
dRis erT-erTi scena. naTlad
maxsovs is motitine da-Zmac, Tu rogor
darbodnen mindorSi peplebis dasaWerad
da azradac ar mosvliaT, rom dedis
saflavs uvlidnen kiskisiT.
im dRis ambavi bundovnad maxsovs,
naTlad mxolod meore dRe damamaxsovrda,
roca naxevrad ZilburanSi myofi
bavSvis titinma gamomaRviZa. Zia,
wagviyvane im adgilas saTamaSod. gavogndi,
balaxSi Cavikece, vigrZeni, Ti-
Tqos bavSvi ki ara, Cemi feria amomCur-
Culebda saflavidan, wamiyvane, wamiyvaneo,
magram vmeryeobdi. vgrZnobdi,
mindoda, Tan gameyola isini, magram me-
Sinoda, rom gavidoda dReebi da isini
isev monasterSi dabrunebas moisurvebdnen.
ra unda meTqva dedis alerss moklebuli
bavSvebisTvis, isic ar vicodi.
kari nela gaiRo da qurdiviT gaparva
davapire, rom xelze patara TaTi
Semexo, nacnobi bavSvi iyo, nacnob bavSvs
ki gverdiT xelCaWidebuli patara
hyavda. gavgiJdi, guli veRar davimor-
Cile, miwaze davemxe da oriveni gulSi
Cavikari. am dros TiTqos saflavze mofarfate
suli xarobda, TiTqos man
STaagona bavSvebs, rom viparebodi, moulodnelma
sityvebma aTrTolebuli
gamomarkvia:
_ Zia, wagviyvan SenTan?
me davTanxmdi, TiTqos Tavidanve
mindoda es, magram erTaderTi, rac mabrkolebda
iyo deda, rogor Sexvdeboda
maT, yovelive rogor amexsna mis-
Tvis.
win kidev Sori gza iyo. ukan monasteri
aRar Canda, karga manZili gamogvevlo,
mivdiodi da meSinoda, axloblebisgan
miviwyebuli bavSvebi aravis
moekiTxa da bavSvebsac maTken ar gaewiaT,
ar mivetovebine maT, vinc me ukve
SvilebiviT miyvarda.
male SiSic gaqra, samanqano gzaze
taqsi gavaCere da daTqmul adgilze
wayvana vTxove. mZinare patara frTxilad
daviwvine, gogona ki daukiTxavad
muxlebze momikalaTda. maocebda es
gogona, TiTqos yvelafers xvdeboda,
da bundovnad gamaxsenda im Rames saflavs
drodadro rogor anaTebda senakidan
gamosuli Suqi. rogor iweoda
da ifareboda sarkmlis farda.
12 literaturuli gazeTi
Targmani 29 maisi - 4 ivnisi 2020
xorxe luis borxesi
iudas sami versia
There seemed a certainity in degradation.
T. E. Lawrence: Seven Pillars of Wisdom 1
mcire aziasa Tu aleqsandriaSi,
Cveni rwmenis meore saukuneSi, rodesac
basilidesi werda, kosmosi naklovani
angelozebis saxifaTo da ukeTuri
improvizaciaao, nils runebergi gansakuTrebuli
inteleqtualuri mgznebarebiT
uwinamZRvrebda romelime
gnostikur erTobas. dante albaT geenas
saflavSi gaamwesebda; misi saxeli
umcrosi eretikosebis katalogs Seemateboda
satornilesa da karpokrates
Soris; misi qadagebis romelime,
ciliswamebisgan Tavisufali
fragmenti didxans icocxlebda
apokriful teqstSi _ Liber adversus omnes
haereses, an im samonastro biblioTekis
xanZari STanTqavda, romelmac Sintagma-s
ukanaskneli xelnaweri gaanadgura.
amis nacvlad, RmerTma meoce saukune
da lundis sauniversiteto qalaqi
arguna. iq gamoqveynda 1904 wels Kristus
och Judas pirveli versia; iq daiwera
1909 wels misi mTavari wigni _ Dem hemlige
Fralsaren (am ukanasknelis germanuli
gamocema 1912 wels Targmna emil Seringma
saxelwodebiT _ Der heimliche Hailand).
vidre zemoxsenebuli naSromebis Seswavlas
SevudgebiT, usaTuod unda gavimeoroT,
rom nils runebergi nacionaluri
evangeluri sazogadoebis wevri
da Rrmad religiuri pirovneba gaxldaT;
parizis romelime salonSi an
Tundac buenos airesSi, vinme literators
mSvenivrad SeeZlo, xelaxla aRmoeCina
runebergis Tezisebi; Tumca, iq
ganxiluli da warmoCenili mxolod
daudevrobisa da RvTisgmobis msubuq
da usargeblo varjiSs emgvaneboda.
runebergisTvis es Tezisebi mTavari
gasaRebi iyo Teologiis centraluri
misteriis gasaSifrad; es iyo masala
meditaciisa da analizisa, istoriuli
da filologiuri winaaRmdegobisa, ampartavnebis,
aRtacebis da terorisa.
gaamarTla da gaanadgura misi cxovreba.
vinc am werils Tvals adevnebs, unda
icodes, rom masSi mxolod runebergis
daskvnebia warmodgenili da ara
misi dialeqtika da mtkicebulebebi.
mavani imasac SeniSnavs, rom daskvnebs
ueWvelad `mtkicebulebebi~ uZRoda
win. vin Seudgeba imis Zebnas, risic Tavadac
ar sjera da visi winaswarmetyvelebac
arafrad anaRvlebs?
Kristus och Judas pirvel gamocemas
kategoriuli epigrafi axlavs, romlis
Sinaarsic wlebis Semdeg saSinlad
amxels nils runebergs: `erTi ram ki
ara, yvelaferi, rac tradiciiT iuda
iskariotels miewereba, siyalbea~ (de
quinsi, 1857). romeliRac winamorbedi
germanelis Semdgom de quinsma gamoTqva
mosazreba, rom iudam ieso qriste
imitom gasca, raTa misTvis RvTaebrivi
bunebis gacxadeba eiZulebina da romis
uRlis winaaRmdeg amboxi gaeRvivebina;
runebergi iudas metafizikur gamarTlebas
gvTavazobs. dasawyisSi ostaturad
warmoaCens iudas qmedebis
zedmetobas. SeniSnavs (robertsonis
msgavsad), rom im maswavleblis identifikacia,
vinc yoveldRiurad qadagebda
sinagogaSi da aTasobiT adamianis
Tvalwin saswaulebs sCadioda, mociqulisgan
gacemas ar saWiroebda. amis
miuxedavad, es mainc moxda. wminda werilSi
Secdomis albaToba Seuwynarebelia.
aranakleb Seuwynarebelia SemTxveviTi
qmedebis daSveba kacobriobis
istoriis yvelaze mSvenier movlenaSi.
Ergo iudas Ralati SemTxveviTi ar yofila;
winaswargansazRvruli qmedeba iyo
da Tavisi misteriuli adgili aqvs gamosyidvis
ekonomiaSi. runebergi ganagrZobs:
rodesac sityva xorciT Seimosa,
yvelganmyofobidan sivrceSi
gadmoinacvla, maradisobidan _ istoriaSi,
saukuno sixarulidan _ saxecvlilebasa
da xorcielebaSi; aseTi msxverplis
sapasuxod, aucilebeli iyo
adamians _ yvela adamianis saxeliT _
macxovris sakadrisi msxverpli gaeRo.
iuda iskarioteli iyo is kaci. iuda
erTaderTi iyo mociqulebs Soris,
vinc igrZno RvTaebriobis idumaleba
da iesos saSineli ganzraxva. sityva mokvdavamde
damdablda; iuda _ sityvis
mociquli _ moRalatemde unda damdablebuliyo
(yvelaze uaresi dana-
Sauli, rasac uRirsoba itevs) da uSreti
cecxlis stumari gamxdariyo. qvenaari
wesrigi zenaari wesrigis sarkea:
dedamiwis formebi cis formebs Seesabameba;
kanis laqebi cis uzado TanavarskvlavedTa
rukaa; iuda, garkveulwilad,
qristes anareklia. aqedan modis
ocdaaTi vercxli da ambori; aqedan
modis nebiT sikvdili, raTa dagmoba
daimsaxuro. ase ganmarta nils runebergma
iudas enigma.
runebergi yvela konfesiis Teologebma
uaryves. lars peter engstromma
is umecrebasa Tu hipostasuri er-
Tianobis ugulebelyofaSi daadana-
Saula; aqsel boreliusma _ doketebis
eresis ganaxlebaSi, romelic iesos
adamianurobas uaryofda; lundis
foladis episkoposs wminda lukas saxarebis
22-e Tavis mesame muxlis uaryofaSi
dasdes brali.
mravalgvarma anaTemam runebergze
gavlena iqonia. Serisxuli wigni nawilobriv
gadawera da Tavis doqtrinas
saxe ucvala. metoqeebi Teologiuri
brZolis velze miatova da moraluri
rigis iribi debulebebi warmoadgina.
aRiara, rom iesos, `romelic yvela im
RirsSesaniSnav saSualebas flobda,
rac yovlismpyrobels SeuZlia, SemogvTavazos,~
erTi adamiani ar sWirdeboda
yvela sxva adamianis gamosaxsnelad.
Semdeg imaT SeekamaTa, vinc amtkicebda,
amouxsnel moRalateze
araferi viciTo; viciT, Tqva
runebergma, erT-erTi mowafe iyo,
erTi rCeulTagani _ zeciuri samefos
gasacxadeblad, sneulTa gansakurnad,
keTrovanTa gansawmendad, micvalebulTa
aRsadgenad da eSmakTa gansadevnad
(maTe 10: 7-8; luka 9:1). im kacis
saqcieli, vinc macxovarma ase gamoarCia,
saukeTeso interpretacias
imsaxurebs Cvengan. iudas danaSaulis
sixarbiT axsna (rogorc zogierTebi
akeTeben ioanes saxarebis 12: 6-ze
dayrdnobiT) yvelaze ugunur motivTan
Seguebas niSnavs. nils
runebergi sruliad sawinaaRmdego
motivs asaxelebs: hiperbolur da lamis
usazRvro asketizms. asketi, uflis
sadideblad, xorcs akninebs da
akvdinebs; iudam igive damarTa Tavis
suls. uaryo Rirseba, sikeTe, mSvidoba,
zeciuri samefo, rogorc sxvebma
uaryves _ nakleb gmirulad _ siamovneba
2 . man saSineli sicxadiT gaiazra
Tavisi danaSauli. adiulterSi sinazesa
da Tavganwirvas aqvs wili; mkvlelobaSi
_ Seupovrobas; profanaciasa
da RvTisgmobaSi _ Tavisebur satanur
mgznebarebas. iudam is danaSauli
airCia, romelsac araviTari siqvele
ar axlda: ndobis borotad gamoyeneba
(ioane 12:6) da gacema. Caidina
udidesi TavmdablobiT, radgan karg
adamianad yofnis Rirsad Tavi ar miaCnda:
`romeli-igi iqadodis, uflisa
mier iqadodis~ ( I korinTelTa 1:3); iudam
jojoxeTi moZebna, radgan misTvis
uflis sixarulic sakmarisi iyo. fiqrobda,
rom bedniereba, iseve rogorc
sikeTe, RvTaebrivis atributia da adamianebma
ar unda daisakuTron 3 .
bevrma post factum aRmoaCina, rom runebergis
savsebiT gamarTlebuli dasawyisi
mis eqstravagantur dasasrulsac
moicavs da Den hemlige Frälsaren _ martooden
Kristus och Judas gaukuRmarTebuli
da gamZafrebuli versiaa. 1907 wlis
miwuruls runebergma teqstis xelnaweri
daasrula da Seaswora; TiTqmis ori
weli gavida, sanam dasastambad gagzavna.
1909 wlis oqtomberSi wigni danieli
ebraistis, erik erfiordis Tbili da
lamis enigmaturi prologiT gamoica,
romelsac epigrafad es veraguli sityvebi
uZRoda: „sofelsa Sina iyo, da
sofeli mis mier Seiqmna, da sofelma igi
ver icna~ (ioane 1:10). mTavari argumenti
rTuli ar aris, TumcaRa, daskvna
saSinelia. RmerTi, askvnis runebergi,
kacamde damdablda, raTa adamianTa
gvari gamoesyida; SeiZleba, vivaraudoT,
rom mis mier gaRebuli msxverpli srulyofili
iyo, ugulebelyofiT arc
gauqmebula da arc dakninebula. misi
tanjvis SemosazRvra jvarcmulis
mwuxris agoniiT RvTis gmobaa 4 , mtkiceba
imisa, rom adamiani iyo da codvis unari
ar hqonda _ winaaRmdegobrivi.
kemnici aRiarebs, rom macxovars SeeZlo,
egrZno daRliloba, sicive, Zrwola,
SimSili da wyurvili; aseve SesaZlebelia,
codvaSi Cavardniliyo da Tavi
daekarga. cnobili teqsti ambobs: `aRmocenda
rogorc morCi mis winaSe da
rogorc fesvi urwyuli miwidan; arc
Rirseba hqonia da arc mSveneba, rom zed
Segvexeda, arc ieri, rom mivezideT. sa-
Zulveli iyo, kacTagan aTvalwunebuli,
gatanjuli da dasneulebuli, erTi
imaTgani, visac pirs arideben. saZulveli
iyo da arad vagdebdiT~ (esaia 53:2-3).
bevrisTvis es sityvebi jvarcmulis aRsasrulis
winaswarmetyveleba iyo; zogisTvis
_ (magaliTad, hans lasen martensenisTvis)
im mSvenierebis uaryofa,
rac vulgaruli TanxmobiT qristes
miewereba; runebergisTvis _ ara mxolod
erTi momentis zusti
winaswarmetyveleba, aramed drosa da
maradisobaSi gankacebuli sityvis mTeli
sazareli momavlis ganWvreta. Rmer-
Ti srulad gankacda uRirsobamde,
gankacda dagmobamde, ufskrulamde. istoriis
bundovan qselSi mas SeeZlo, nebismieri
gza aerCia Cvens dasaxsnelad;
SeeZlo, yofiliyo aleqsandre an piTagora,
ruriki an ieso; magram ukninesi bediswera
airCia: iuda iyo.
amaod sTavazobdnen am aRmoCenebs
stokholmisa da lundis biblioTekebi:
urwmunoebma a priori miiCnies Teologiis
Sromatevad da ugemovno TamaSad;
Teologebma amreziT Sexedes. runebergma
es ekumenisturi gulgriloba
saswaulebriv mtkicebad aRiqva. Tavad
RmerTi brZanebda am gulgrilobas;
ufals ar surda, misi sazareli saidumlo
dedamiwaze gavrcelebuliyo.
runebergi mixvda, rom Jami jer ar damdgariyo:
igrZno, yvela Zveli RvTiuri
wyevla rom daatyda Tavs: gaixsena
elia da mose, romlebmac saxeze xeli
aifares, raTa RmerTi ar exilaT; esaia,
romelsac Tavzari dasca imis xilvam,
visi didebac samyaros avsebs; savle,
romelic damaskos gzaze dabrmavda;
rabini simeon ben-azai, romelmac ixila
samoTxe da aResrula; cnobili jadoqari,
ioane viterboeli, Wkuidan
rom Secda samebis gamocxadebaze; midraSebi,
romlebsac sZulT urwmunoni,
uflis saidumlo saxels _ Shem Hamephorash
_ rom warmosTqvamen. mas xom
ar miuZRoda brali am bnel danaSaul-
Si? es xom ar iyo suliwmindis gmoba,
romelsac Sendoba ar eqneba (maTe 12:-
31)? amitom geubnebiT Tqven: yoveli
codva da gmoba mieteveba adamianebs,
magram sulis gmoba ar mieteveba maT.
valerius soranusi gardaicvala, radgan
romis saidumlo saxeli gaamJRavna;
rogoria imis saukuno sasjeli, vinc
RvTis saSineli saxeli aRmoaCina da gaavrcela?
uZilobiTa da Tavbrudamxvevi dialeqtikiT
gaTanguli nils runebergi
malmos quCebSi daexeteboda da xmamaRla
iTxovda mowyalebas, rom macxovarTan
jojoxeTi gaeziarebina.
anevrizma gauskda 1912 wlis pirvel
marts. eresiologebma SesaZloa,
gaixsenon; Ze RmerTis gacveTil koncefcias
ukeTurebisa da uiRblobis sir-
Tuleebi SesZina.
1
`degradacia erTgvarad damaimedebelia~ _ T.
e. lourensi, sibrZnis Svidi burji.
2
boreliusi damcinavad iZiebs: `ratom ar uaryo
uaryofa? ratom ar uaryo uaryofis uaryofa?~
3
evklides da kuna runebergisTvis ucnob wign-
Si aRniSnavs, rom kanudoseli eresiarqis antoniu
kenseileirusaTvis qvelmoqmedi `TiTqmis Seubralebeli~
iyo. argentinel mkiTxvels emaxsovreba
analogiuri pasaJi almafuertes nawarmoebidan.
runebergma simbolur JurnalSi Sju insegal gamoaqveyna
aRwerilobiTi naSromi El agua secreta. pirveli
strofebi mRelvare dRis ambebze mogviTxrobs;
ukanaskneli _ SemTxveviT aRmoCenil yinulovan
tborze; poeti migvaniSnebs, rom am mdumare wylis
xangrZlivoba amarTlebs Cvens amao risxvas da
garkveulwilad, mis uflebasac gvaZlevs da Segvindobs.
poema amgvarad sruldeba: `selvas wyali bednieria;
SegviZlia, viyoT borotebi da tanjulebi~.
4
moris abramovici aRniSnavs: `am skandinavielis
mixedviT, ieso yovelTvis momgebian rolSia; misi
faTerakiani Tavgadasavali, tipografiuli xelovnebis
Tanaxmad, mravalenovani didebiT sargeblobs.
erTi sityviT, 33 wlis ganmavlobaSi, misi
samyofeli kacTa Soris sxva araferi iyo, Tu ara agarakze
dasveneba~ erfiordi Christelige Dogmatik-is mesame
danarTSi uaryofs am pasaJs. aRniSnavs, rom uflis
jvarcma ar Semwydara, rameTu erTxel droSi
ganxorcielebuli mudmivad meordeba maradisoba-
Si. iuda kvlav iRebs vercxlis monetebs; kvlav eamboreba
ieso qristes; kvlav vercxlis monetebs yris
taZarSi; kvlav Tokis maryuJs naskvavs sisxlian
mdeloze (am mtkicebis gasamarTleblad erfiordi
iaromir hladikis `maradisobis gamarTlebis~ pirveli
tomis bolo Tavs imowmebs).
Targmna lana kalandiam
29 maisi - 4 ivnisi 2020
Tanamedrove sparsul mwerlobas araerTi gamorCeuli Semoqmedis saxeli
amSvenebs. maT Soris Zalze mniSvnelovani adgili uWiravs feridun Tonqabonis.
XX saukunis 60-iani wlebidan literaturul asparezze gamosulma
axalgazrdma mweralma Tavisi Taobis sxva niWier warmomadgenlebTan erTad
mniSvnelovani wvlili Seitana sparsuli prozis Semdgom ganviTarebaSi.
feridun Tonqaboni daibada TeiranSi 1937 wels. momavali mwerlis mama
pedagogi da skolis direqtori gaxldaT, deda _ maswavlebeli. Teiranis
universitetis literaturis fakultetis damTavrebis Semdeg Tonqaboni
erTxans maswavleblobda. mogvianebiT ki mTavar profesiad mwerloba air-
Cia. misi debiuti Sedga 1961 wels TxzulebiT „kaci galiaSi~, romelsac
maincdamainc didi gamoxmaureba ar mohyolia. namdvili aJiotaJi mohyva wigns
„xmauriani qalaqis Canawerebi~, romelic 1971 wels gamoica. Tonqabonim satirisa
da susxiani ironiis gza airCia. aRniSnuli nawarmoebis gamo mwerali
Sahis uSiSroebis samsaxurma _ „savaqma~ _ daapatimra. mas pirvel jerze
eqvsTviani patimroba akmares, magram mogvianebiT, wignisTvis „naRveli siberwis
gamo~, cixeSi isev moxvda, amjerad 2 wlis vadiT. cxadia, mZime politikuri
reJimis pirobebSi sazogado moRvaweTa da mweralTa saqmianoba
SezRuduli iyo. Sahis mrisxane Jandarmuli sistema gansxvavebuli azris
mqoneebs mkacrad uswordeboda. mwerali mudmivi kontrolisa da cenzuris
wnexis qveS iyo.
Tonqaboni monawileobda iranis mweralTa kavSiris SeqmnaSi da misi
mmarTveli organis wevric iyo, saidanac mogvianebiT ramdenime mweralTan
erTad daiTxoves.
islamuri revoluciis periodSi Tonqaboni aqtiurad monawileobda qveynis
sazogadoebriv da politikur cxovrebaSi. Tumca, revoluciis gamarjvebis
Semdeg (1979w), rogorc Tavisuflad moazrovne Semoqmedi, axali reJimisTvisac
miuRebeli aRmoCnda. mweralma araerTxel iwvnia devna-Seviwroeba.
1983 wels ki samSoblo datova da evropaSi gadasaxlda. man samwerlo moRvaweoba
ucxoeTSic ganagrZo. amJamad 83 wlis feridun Tonqaboni cxovrobs
germaniis qalaq kiolnSi.
Tavad mwerali BBC-Persian-isTvis micemul interviuSi aRniSnavs, rom
adreuli satiruli nawarmoebebis Seqmnisken swored imJamindeli iranis
paradoqsulma realobam ubiZga. evropaSi gadasvlis Semdegac, cenzuris
ararsebobis pirobebSi, mainc Zveli formis erTguli darCa: „bevris azriT,
radgan aq cenzura araa, es saqmes erTi-orad aiolebs, sinamdvileSi ki, raRac
TvalsazrisiT, sirTulesac qmnis. Tuki mavani moiwadinebs, saTqmeli pirdapir
da daufaravad gamoxatos, amiT SesaZloa satiris specifikas daSordes
da sagazeTo statiis stils dauaxlovdes. me ki vecade, ucxoeTSi gamocemul
wignebSic satiris Taviseburebani SemenarCunebina~.
feridun Tonqaboni
wera-kiTxvis
ucodinrobasTan
brZolis
manqana
1385 1 weli idga. wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZola dRiTidRe swrafad
ikrebda Zalas. mTavrobas mTeli
samxedro da arasamxedro, sajaro
da faruli biujeti wera-kiTxvis ucidinrobasTan
brZolisTvis gamoeyo. policielebs,
xelketis nacvlad, welze
uSvelebeli fanqrebi ekidaT da sazogadoebrivi
wesrigis damrRvevebs amiT
uswordebodnen. jariskacTa SubisTavebi
kaligrafiis kalmebis gaTlaSi cvdeboda.
jarima, garozgva, datusaReba da
sikvdiliT dasja gauqmebuliyo. Tuki
romelime mZRoli wiTelze gaivlida,
aiZulebdnen, sagzao policiis pirvelive
ganyofilebis magidas misjdomoda
da xuTasjer Camoewera: „amieridan
wiTel SuqniSanze aRar gavivli!~ xolo
Tuki bavSvs gaitanda, maSin aTi aTasjer
unda daewera: „amieridan bavSvs aRar
davejaxebi!~ sayasbo, saxabazo da sabaylo
duqnebze didi abrebi gamoekraT,
romlebic iuwyebodnen: „wera-kiTxvis
ucodinrebs saqoneli ar mieyidebaT!~
fotografebi wera-kiTxvis ucodinrebs
fotosuraTs ar uRebdnen da
statistikis sammarTvelo maT piradobis
mowmobis aslebsac ar aZlevda
(arada, wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZolis klasebSi registraciisTvis
oTx fotosuraTs da piradobis mowmobis
asls iTxovdnen).
xalxi avtobusisa da taqsis rigeb-
Si iaffasian, sqel da Txeltanian wignebs
kiTxulobda, romlebic „werakiTxvis
ucodinarTaTvis sakiTxav wignTa
gamocemis centrs~ daebeWda. sadalaqo
da samewaReo jixurebsa da eqim-
Ta mosacdel oTaxebSi aseT wignebs
blomad waawydebodiT. saxelmwifo moxeleebi,
kmayofilebiTa da mgznebarebiT,
erTis nacvlad ocdaaTi dRis xe-
lfass wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZolis wminda saqmes axmardnen da Semdeg
SimSilisagan jguf-jgufad, col-
Svilianad fexebs Wimavdnen. mTavrobac,
madlobis niSnad, maTTvis dakrZalvis
oficialur ceremonias awyobda.
Tavisufali profesiis mqoneni ki mTel
qonebas anaRdebdnen da sagangebo „7-
7-w~ angariSze (wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZolis meSvide Svidwledis
programa) SehqondaT. isinic saTiTaod
Wimavdnen fexebs. amis sanacvlod,
erTbaSad mogebuli samocdaaTi manqana
maT cxedrebs miasvenebda. oficialur
jildod miRebuli Svidasi mani oqroTi
da Svidi tona vercxliT ki grandiozul
mavzoleums ugebdnen, raTa
maTi saflavi, rogorc Tavdadebisa da
uangarobis nimuSi, momavali TaobebisTvis
mosaloci adgili yofiliyo.
leqsze, romelic wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZolis sazogadoebis
devizi unda gamxdariyo, konkursi gamocxadda.
bolos am leqsma gaimarjva:
„gauZel SimSils,
aRikveTe veragi mada,
raTa codnis da ganaTlebis
naTeli Wvrito.~
amis mere es striqonebi yvela markirebul
dokumentsa da saswavlo wignze
daibeWda. kedlebzec miaweres da,
raTa wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZola qveynis istoriaSi samudamod
aRbeWdiliyo, uSvelebeli asoebiT,
romelic dedaqalaqidanac ki iolad
waikiTxeboda, damavandis mTis kal-
Tazec amotvifres. aseTi umowyalo
brZolis Sedegad, rogorc varaudobdnen,
wera-kiTxvis ucodinari kaci
aRar unda darCeniliyo, magram gamravlebis
Cqari tempebis gamo (rac, Tavis
mxriv, saxelmwifos yoveldRiurad
mzardi ganviTarebis, xalxis yofiTi
literaturuli gazeTi
Targmani 13
da higienuri pirobebis gaumjobesebis,
umuSevrobis da gansaxlebis problemebis
aRmofxvris Sedegi iyo) qveyanaSi
jerac ramdenime milioni werakiTxvis
ucodinari rCeboda (mosaxleobis
ukanaskneli aRweris mixedviT
maTi raodenoba oras milions sWarbobda).
radgan gaerTianebuli erebis
organizacias wera-kiTxvis
ucodinrobasTan brZola msoflio
masStabiTac Cveni qveynisTvis miendo,
pasuxismgebeli pirebi dRes da Rames
asworebdnen, raTa, rac SeiZleba male,
es darCenili jgufic gaenaTlebinaT
da Semdeg msoflios sxva qveynebisTvis
miexedaT. amdenad, raRac drois mere,
didi fiqrisa da TaTbiris Sedegad, gamosavali
gamonaxes da im pirebisTvis,
romlebic wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZolis saqmeSi daxmarebas
kisrulobdnen, uzarmazari jildo
daaweses. jildoebi, romlis winaSec
samocdaaTi avtomobili da Svidasi
mani oqro masxaraobad Canda.
eqvsi Tvis mere am originalurma ideam
Sedegi gamoiRo da erTma axalgazrda
gamomgonebelma, romelic profesiuli
skolis kursdamTavrebuli
gaxldaT, wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZolis manqana gamoigona. es
manqana, sxvadasxva zomisa _ erTi-ori
kacisTvis an mTeli jgufisTvis _ iqmneboda
da misi umciresi nimuSi erTi
satelefono jixuris tola iyo. xelsawyos
konstruqciis Sesaxeb informacia
ar mogvepoveba (axalgazrda gamomgonebelma
es yvelaferi saidumlod
Seinaxa da manqana sakuTar saxelze
daaregistrira), magram misi muSaobis
sqema Zalze martivi iyo: wera-kiTxvis
ucodinar adamians mowyobilobaSi
aTavsebdnen, manqanas rTavdnen (is oras
oc voltze muSaobda) da erTi wuTis
Semdeg ukve wera-kiTxvis mcodne pirovneba
mowyobilobidan gamohyavdaT.
amdenad, erTi Tvis an erTi wlis nacvlad
wera-kiTxvis ucodinarTaTvis
wera-kiTxvis saswavleblad mxolod
erTi wuTi ixarjeboda da drois aseT
mogebas udidesi mniSvneloba hqonda.
mas Semdeg, rac manqanis eqspertebma
nimuSi gamoscades, igi mowonebuli da
damtkicebuli iqna, xolo axalgazrda
gamomgonebelma jildoc miiRo. ZiriTadi
didi manqana daamontaJes da
muSaobas Seudgnen. danadgars gverdiT
saWe hqonda, romelzec cifrebi ewera.
macivris msgavsad, romelsac zomieri,
civi da Zalian civi danayofebi aqvs,
am danadgarsac cifrebi da danayofebi
hqonda. Tuki berkets pirvel nomer-
Tan daayenebdnen, erTi wuTis Semdeg
manqana wera-kiTxvis mcones gamouSvebda,
Tu eqvsianze daayenebdnen, gareT
gamosul adamians eqvs wuTSi dawyebi-
Ti ganaTleba gavlili eqneboda. mecxre
danayofi saSualo skolis zeda
safexurisTvis iyo, meTormete-atestatisTvis,
meTeqvsmete danayofi ki
bakalavriatisTvis. bakalavriats zemoT
saWiro iyo gadabruneba. anu manqanaSi
moTavsebuli piri sagangebo energiaze
gadahyavdaT da ori an oTxi wu-
TiT temperaturas umatebdnen. pirvel
SemTxvevaSi gareT magistri, meore SemTxvevaSi
ki doqtori gamodioda.
roca manqana Tavisi saqmis keTebas
Seudga, ymawvili gamomgoneblis saxeli
mTel msoflios moedo. jildoebs,
medlebs, premiebsa da oficialur miwvevebs
xom Tvla aRar hqonda. axalgazrda
gamomgonebels yvela qveynidan SekveTebi
mosdioda da xalxi manqanis
damzadebas da gamogzavnas eqvsi Tvis
Tu erTi wlis ganmavlobaSi ucdida.
iaponiidan iseTi mowyobiloba SeukveTes,
romelic denis nacvlad transistoriT
an batareiT imuSavebda. es
manqana maleve damzadda, romelmac
mcire xanSi ganaTlebulTa araerTi
jgufi gamouSva. isini iaponeli an transistoruli
ganaTlebulebis saxeliT
gaxdnen cnobilni.
erT-erTma sanavTobo kompaniam aziisa
da afrikis udabnoebisTvis iseTi
mowyobiloba SeukveTa, romelic
navTze imuSavebda, radgan iq eleqtroenergia
ar iyo, an Zviri Rirda, samagierod
navTobi iyo bevri da iafadac
fasobda. manqana meTeqvsmete donis
gaaqtiurebiT navTis specialistebsa
da inJinrebs uSvebda. magram erT dRes
manqanis meTvalyuris daudevrobis
gamo fiTili Zalian gaxurda da aalda,
ris Sedegadac gareT gamuruli da
gaWvartluli xalxi gamovida. kompania
maT inJinrebad da specialistebad
miRebas ar daTanxmda da aiZula, rigiT
muSebad emuSavaT.
amasobaSi ZiriTadi manqana kargad
muSaobda. wera-kiTxvis ucodinarTa
jgufebi kuTxe-kunWul SeekribaT. sabargo
avtomobiliT mohyavdaT da sacavSi
clidnen, xolo mowyobilobis
meore mxridan mza, koxtad SefuTul
wera-kiTxvis mcodneebs (muSaxelis
gareSe) iRebdnen. iseTi piri uCanda,
rom wera-kiTxvis ucodinrobasTan
brZola unda dagvirgvinebuliyo, magram
denis moxelis daudevrobis gamo
ori usiamovno ambavi moxda. pirveli
ambavi is iyo, rom denis moxelem, romelic
uZilobis da sxva aTasi saqmis
gamo daRlili da misavaTebuli gaxldaT,
CaTvlima da manqanis kontroli
dakarga. arasakmarisi Zabvis gamo,
eleqtroenergia uceb davarda da ganaxevrda.
sanam moxele gaiRviZebda da
ambavs Seityobda, manqanam ramdenime
aTasi atestatiani da bakalavris diplomiani
gamouSva, romlebic, samwuxarod,
arasaTanado temperaturis gamo
kargad ver daibrawnen da gamocxvnen.
yvela maTgani gamouSuSebel, gamoumcxvar
coms hgavda. Tumca, saxelmZRvaneloebis
yvela Tema kargad daezuTxaT
da wauborZikeblad imeorebdnen,
mainc uvicebad darCnen.
meore ambavi momdevno Rames moxda.
denis moxelem saqmis daCqarebisTvis
Zabvas moumata. Sedegad, manqanis produqtebma
zedmeti simxurvale miiRes
da zomaze metad daibrawnen.
roca manqanis sarqveli gaxsnes, RmerTma
Tqven avi sanaxavi gaSoroT! gamxdari,
danaoWebuli da gaZvaltyavebuli
profesorebi, romelTac dafxavebuli
tansacmeli emosaT, Tvalebze ki
axlomxedveli saTvaleebi daekosebinaT,
mowyobilobidan erTimeoris miyolebiT
gadmocvivdnen. eniT uTqmeli
mgznebarebiT kamaTobdnen qvis xanis
mecnierebasa da literaturaze, im epoqis
enebze, sityvaTa fuZeebsa da etimologiaze,
am enebis gramatikul specifikaze
da maT ganStoebebze. verc
daRlas grZnobdnen da verc SimSils.
yuradRebas araferi ufantavdaT. maT
Tvalwin kacic rom moeklaT, arc Tavs
miabrunebdnen da arc diskusias Sewyvetdnen.
es upatronoebi TiTqos am
planetis Svilebi arc iyvnen.
1
iranuli mzis kalendris 1385 weli Seesabameba
qristianuli welTaRricxvis 2007 wels. novela daiwera
naxevari saukunis win, roca 2007 weli jerac
momavalSi iyo.
Targmna giorgi xulordavam
14 literaturuli gazeTi
recenzia 29 maisi - 4 ivnisi 2020
iseT adamianze, rogoric iyo niko
firosmani, dRes wera advilicaa da
Znelic. advilia Tu kaci morCilad
gaimeorebs gasul saukuneSi mxatvris
pirovnebasa da mis Semoqmedebaze qar-
Tveli inteligenciis wiaRSi SemuSavebul
da dakanonebul stereotipur warmodgenebs.
firosmanis uxeSad ideologizirebuli
saxis, ufro sworad, sqemis Tanaxmad,
is iyo daCagruli Rarib glexTa
klasidan gamosuli Semoqmedi, romelic
umReroda mSromeli xalxis bednierebas
da samSoblos istoriul warsuls,
romelsac sZulda vaWrebi da
meduqneebi da Tavis SemoqmedebaSi dascinoda
mdidrebsa da burJuebs. es sqema
misi Semqmneli komunisturi reJimis
ideologebiviT waiRo daviwyebis mdinarem,
ase rom, kulturis istorikosebis
garda male, albaT, aRaravis emaxsovreba.
samagierod, gacilebiT sicocxlisunariani
aRmoCnda firosmanis
meore, umowyalod romantizebuli,
saxe _ es aris poeturi fantazia uiRblo
da bohemuri cxovrebis motrfiale
Semoqmedis landze, romelic `Wiqa
arayiT gaixsnis madas, mere SekrTeba,
viT mTvareuli da orTaWalis lamazebs
xatavs~.
gansxvavebiT zemoT xsenebuli sqemisgan,
iqneb es arc aris cudi fantazia,
im TvalsazrisiT, rom igi maincdamainc
Sors ar unda iyos realobisgan,
magram es fantazia gacilebiT uke-
Tesi iqneboda im SemTxvevaSi, Tu isic
gvecodineboda, rogor cxovrobda
firosmani maSin, roca arc arays svamda
da arc orTaWalel lamazmanebs xatavda.
nebismieri adamianis cxovreba-
Si poeziaze gacilebiT meti yoveld-
Riurobis yofiTi prozaa da am wesidan,
ra Tqma unda, verc firosmani iqneboda
gamonaklisi. is, rasac fantazia
gvTavazobs, mxolod poeturi landia
da ara cocxali adamianis xati. cxadia,
pirvel rigSi, saintereso is aris,
sinamdvileSi rogori iyo niko firosmanaSvili,
rogorc xorcieli adamiani,
rogorc kaci, romelic konkretul
istoriul epoqaSi, konkretul
qalaqSi yoveldRiuri cxovrebiT cxovrobda,
urTierToba hqonda konkretul
adamianebTan, viRac uyvarda, vi-
Rac sZulda, raRac awuxebda, raRac
stkioda, raRac uxaroda, raRacas fiqrobda,
raRacas kiTxulobda... erTi
sityviT, pirvel rigSi, sainteresoa
misi SeZlebisdagvarad zustad aRdgenili
biografia. magram aseTi wignis
dawera Znelia.
giorgi kakabaZem Tavis dokumentur
romanSi `niko firosmani~ swored es
Zneli gza airCia. igi Seecada, Seulamazeblad
aRedgina mxatvris cxovreba,
magram CvenSi es ioli arasodes iyo.
principi _ `me adamiani var da araferi
adamianuri CemTvis ucxo ar aris~ _
gasuli saukunis Cvenebur biografos-
Ta wreebSi popularuli ar iyo. arsebobda
tradicia, romlis ZaliTac yvela
gamoCenili pirovneba, mefe iqneboda
es, mxedarTmTavari, mwerali, re-
Jisori Tu msaxiobi, biografs daaxnugzar
muzaSvili
`auxsneli legenda~
loebiT ise unda daexata, rogorc Sua
saukuneebSi hagiografosebi xatavdnen
qristianuli religiisTvis Tavdadebul
wmindanebs, romelTaTvisac bavSvobidanve
ucxo iyo yovelgvari adamianuri
vnebani da Sinagani winaaRmdegobani,
romelnic lamis dabadebidan
sikvdilamde ase umowyalod gvtanjaven
ubralo mokvdavT.
es dReisaTvis ukve sakmaod moryeuli
tradicia aq imitom gamaxsenda, rom
ideologizaciasTan erTad firosmans,
ra Tqma unda, arc `poetizaciis~ prokrustes
sareceli ascdeboda. giorgi
kakabaZe Tavisi wignis SesavalSive ixsenebs
1938 wels lado gudiaSvilis
mier gamxelil informacias (romelic
maSinve saguldagulod mifuCeCda),
romlis Tanaxmadac niko firosmans
sayvareli hyavda:
`ase, Zmao lado! xo, imaze mogaxseneb.
erTi qali iyo, erT padvalSi emsaxureboda,
WurWels recxamda, saxeze
kargi iyo, ramdenjerac Cavidodi, sul
micinoda, Turme, ra vici, `znakomeca~
undoda CemTan, me ki arSiyoba ar mexerxeba.
rusis qali iyo, saxelad maruska
erqva, mec TvalSi momivida da erTxel
rom Cavedi, muStris TvaliT Sevxede.
manac igrZno es da erT dRes SevxvdiT
kidec erTmaneTs. wavediT muStaidis
baRSi, mtkvris piras. iq me RmerTgamwyralma
bevri vearSiye da Cem vremennoi
sayvarlad gavixade, saxelic
gamovucvale _ margarita davarqvi,
misi suraTic davxate...~
idealur RmerTkacTa amaRlebuli,
magram sqematuri, usicocxlo monumentebis
Seqmnas, pirvel rigSi, swored
aseTi uaRresad adamianuri, sicocxliT
savse detalebi ewireboda msxverplad.
mxolod erTma RmerTma icis,
ramdeni aseTi detali iqneboda gabneuli
giorgi leoniZis mier mTeli
ocdarva wlis manZilze niko firosmanze
nagroveb sakmaod vrcel informaciaSi,
romelic erT CanTaSi Tavmoyrili,
1966 wels sanayineSi darCa(!)
da samudamod daikarga. giorgi kakaba-
ZesTan erTad Cvenc SegviZlia davsvaT
savsebiT logikuri kiTxva: ratom gaaWianura
poetma am dokumentebis gamoqveyneba,
ratom ar dabeWda ocdarva
wlis manZilze firosmanis Sesaxeb Segrovebuli
axali da ucnobi teqstebi?
pasuxi aseTi gaxlavT: iqneb mar-
Tlac imitom, rom gamouqveynebel masalaSi
iseTi firosmani Canda, romelic
ar Seesabameboda mxatvris ukve kanonizirebul
saxes?
amgvari pasuxi mxolod imas gaakvirvebs,
vinc ar icis, sul raRac ocdaaTi
wlis win ra fxizlad darajobdnen
kanonizirebul saxeTa usicocxlo
sidiades da ra Zalis risxvisa da wyevla-krulvisTvis
iyo ganwiruli nebismieri,
vinc windauxedavad Seecdeboda
romelime `saxis~ piedestalidan miwaze
Camoyvanas da mis gacocxlebas.
magram mas Semdeg ocdaaTi weli gavida.
ratom ar SeiZleba aryiTa da or-
TaWaleli lamazmanebis silamaziT mTvrali
firosmanis bundovani landi,
romelic milion vards uZRvnis aqtrisa
margaritas, dRes mainc davayenoT
mkvidrad miwaze?
samwuxarod, ukve aRar SeiZleba.
giorgi kakabaZe wers:
`winamdebare naSromSi mxatvris
biografiis yvela is pirvelwyaroa gamoyenebuli,
romelic sxvadasxva avtoris
mier aqamde uyuradRebod iyo
datovebuli, magram miuxedavad yvelafrisa,
niko firosmanaSvili mainc
am istoriis yvelaze idumali da gamoucnobi
personaJia, romlis biografiaSic
mudam moiZebneba adgili sityvebisTvis:
`albaT~, `SesaZlebelia~, `savaraudod...~
es imas niSnavs, rom aq ukve saqme gvaqvs
specifikurad qarTul paradoqsTan:
kacze, romelsac mTel msoflioSi
cnobadobiT qarTvelTagan, albaT,
mxolod ioseb stalini uswrebs,
sinamdvileSi aRaraferi an TiTqmis
aRaraferi viciT. maS, erTi saukunis
win TbilisSi mcxovrebi mxatvari Tu
ise Tvalsa da xels Sua gagviqra, rom
misi aryiT mTvrali landis garda
TiTqmis aRaraferi dagvrCa, maT Soris,
aRarc saflavi, gana gasakviria, rom
rva saukunis winandel rusTavelze
saxelis garda bukvalurad aRaraferi
viciT? mwiri, zogadi, bundovani, daudasturebeli,
xSirad saeWvo biografiuli
monacemebis garda firosmanze
aRaraferia cnobili. Zalian sawyenia,
magram Tuki dRes mxolod miaxloebi-
TRa SegviZlia warmovidginoT, rogor
uRamdeboda da uTendeboda am kacs am
qalaqSi, raRa unda iTqvas mis Sinagan,
uxilav samyaroze, romelic, ueWvelia,
gansakuTrebiT Rrma, Taviseburi da
saintereso unda yofiliyo? es yvelaferi
samudamod daikarga. albaT, amitom
Seecada giorgi kakabaZe niko firosmanze
daweril wignSi imdroindeli
Tbilisi da misi mkvidrni mainc gaecocxlebina,
raTa maT gverdiTa da
maT Soris firosmanic warmogvedgina.
unda iTqvas, rom am amocanas man Sesani-
Snavad gaarTva Tavi. golovinis prospeqti,
es evropis namsxvrevi aziaSi,
ramdenime nabijSi Zveli, viwro, daklaknili
quCebi da moednebi Tavisi
aivniani saxlebiT, sardafebiT, duqnebiT,
samikitnoebiTa da bazrebiT,
romlebic didi xania ukvalod gaqrnen,
is adgilebi iyo, sadac odesRac
`maliari nikala~ dadioda; wignis furclebze
gacocxlebuli vaWrebi, Cinovnikebi,
TbilisSi savaWrod Camosuli
glexebi, meduqneebi, mikitnebi, mearRneebi,
ustabaSebi, dardimandi yaraCoxelebi,
daRlara kintoebi, malaknebi,
didubeli germanelebi, medrogeebi,
meezoveebi, meTevzeebi da meTuluxCeebi
is adamianebi iyvnen, visTanac
firosmans hqonda urTierToba da visganac
garegnulad arafriT gansxvavdeboda.
danarCeni Cvenzea damokidebuli.
meti gza aRar aris, danarCeni
Cven unda warmovidginoT. da am saqme-
Si giorgi kakabaZis dokumentur romans
SeuZlia fasdaudebeli daxmareba
gagviwios.
*
Tuki dRes giorgi kakabaZe iZulebulia
Tqvas, rom miuxedavad yvela
mcdelobisa, niko firosmanaSvili missave
cxovrebaze dawerili wignis mainc
yvelaze idumal da gamoucnob personaJad
darCa, maSin igive unda gavimeoroT
mis Semoqmedebazec. ufro metic,
SeiZleba Tamamad iTqvas, rom niko
firosmanis Semoqmedeba namdvili saidumloa.
rogorc mxatvari, is 1912 wels evropuli
modernistuli kulturiT gatacebulma
Zmebma ilia da kirile zdaneviCebma
da maTma rusma megobrebma
aRmoaCines. saukuno dideba da pativi
maT amisTvis, magram akademiuri mxatvrobisa
da mis mesveurTa winaaRmdeg
gamarTul brZolebSi axalgazrda rusma
(da ara marto rusma) mxatvrebma
firosmanis tiloebi modernistuli
mxatvrobis principebis xorcSesxmad
aRiqves da sazogadoebasac aseTi interpretaciiT
warudgines. firosmanis,
rogorc `civilizaciiT daRlili~
primitivistis warmodgenas, im
droidan Caeyara safuZveli. magram
marTla SesaZlebelia Tu ara evropul
modernizmTan firosmanis raime realur
kavSirze laparaki?
giorgi kakabaZe wers:
`saqarTveloSi arasodes yofila
ufro Tavisufali Semoqmedi, vidre
firosmania. igi nebismieri mxatvruli
skolisgan Tavisufalia da ar SeiZleba
romelime mimdinareobas ekuTvnodes,
radganac mxatvrobaSi sruliad
damoukidebeli, sakuTari mimdinareoba
aqvs, romelsac me firosmanizms vuwodebdi~.
miuxedavad imisa, rom es azri wign-
Si kargadaa argumentirebuli, savaraudod,
is mainc ar daemTxveva im adamianTa
Tvalsazriss, romelTac uyvarT
xolme iseT fantasmagoriul Temebze
paTetikuri da vrceli msjelobani,
rogoric gaxlavT `qarTuli modernizmis
saganZuri~. evropuli `izmebis~
elementebi ZiriTadad rusuli
transkrifciiTa da erTgvari inteleqtualuri
modis saxiT aRwevda CvenSi
da samwuxarod Tu sabednierod, araviTari
realuri, adgilobrivi safuZveli
maT ar hqoniaT. aq SeiZleba gavixsenoT
karl gustav iungis ori ese,
romlebic man dasavluri modernizmis
or yvelaze TvalsaCino warmomadgenels
_ joissa da pikasos miuZRvna.
mogexsenebaT, am orma adamianma, erTma
literaturaSi, meorem saxviT xelovnebaSi,
SeZlo yvelaze STambeWdavad
gamoexata is uaRresad specifikuri,
umZimesi Sinagani krizisi, romelSic
dasavluri kacobrioba XIX da XX saukuneebis
gasayarze imyofeboda da romelic
sinamdvileSi jerac ar dasrulebula,
ubralod, forma Seicvala. miuxedavad
imisa, rom firosmanze bevri
araferi viciT, mainc, wesiT, TviT yvelaze
mouTokavi fantaziis mqone adamiansac
ki unda gauWirdes imis Tqma,
rom mZime sulier gancdebze is Sizofreniuli
simptomebis kompleqsiT reagirebda;
iungis TqmiT, pikasosTan Warbobs
lurji tonebi: Rames, mTvaris Suqsa
da wyals lilisferi adevs, egvipturi
qvesknelis silurje. is kvdeba da
misi suli cxens miRmur samyaroSi mia-
Wenebs. wyvdiadi, romelic Sobs paTologiur
midrekilebebs, lurj bindbundSi
ganabula da elodeba. garemos
anaTebs sikvdili, romelic gamoixateba
tuberkuliozuri da sifilitikuri
mozardi meZavis ostaturad Sesrulebuli
figuriT... mxatvars wilad xvda
Tavi egrZno qvesknelSi, is aris adamiani,
romelic gangebis nebiT misdevs
silamazisa da sikeTis ara sayovelTaod
miRebul idealebs, aramed siZulvilisa
da borotebis demonurad mimzidvel
Zalas, romelic mis Tanamedrove
adamians antiqristesa da luiciferisken
izidavs da, rac msoflio
dacemis STabeWdilebas qmnis. yoveld-
Riurobis naTel samyaros jojoxeTis
Rrublebi STanTqaven, erTianad xrwnian
mas, dabolos, rogorc niadagi
miwisZvris dros, yvelafri qucmacdeba,
xazebi imtvreva; yvelgan mxolod
naglejebi, nagavi da araorganuli elementebis
namsxvrevebi yria...
firosmans sakuTari qveskneli da
samoTxe hqonda.
arc sul sxva tipis problemebSi gaxveul,
jer kidev Rrmad patriarqalur
qarTul sazogadoebas ar ganucdia
antiqristesa da luiciferis
demonurad mimzidveli Zala da arc am
sazogadoebis Svili niko firosmanaSvili
CaSvebula aracnobieris koSmarul
wyvdiadSi. arc icis, es ra aris;
arc sWirdeba, radgan mas, rogorc erT
uCinar da ubralo qarTvel kacs, Zalian
saocari da moulodnelia, magram
Tavisi sakuTari demoni hyavs (romelsac
cota xnis win baraTaSvili jer `xma
idumals~ uwodebda, xolo sikvdilis
win _ `borot suls~), da, romelic
uflebas ar aZlevs ise `keTilgonivrulad~
icxovros, rogorc mis garSemo
cxovroben danarCeni uCinarni da ubraloni:
SeirTos coli, gaaCinos Svilebi
da mTeli darCenili cxovreba
maT gazrdasa da lukma-puris Sovnas
Seswiros. scada, magram ar gamouvida,
demonma ar daaneba. giorgi kakabaZis
wignSi kargad Cans is momenti, roca
firosmani sabolood danebda demons.
magram risTvis? mxolod imisTvis, rom
ufulos, ubinaos, yovelgvar elementarul
komfortsa da mxardaWeras
moklebuls exata is samyaro, romelsac
marto TviTon xedavda. mas marTlac
SeeZlo eTqva: `aRmovaCine mTeli
samyaro, qveynisTvis jerac miukvlev-
literaturuli gazeTi
29 maisi - 4 ivnisi 2020
eli~. da kacma, romelsac, albaT, Zalze
bundovani warmodgena hqonda, parizsa
da berlinSi atexil dekadentur
godebaze; romelsac ar miuRia aravi-
Tari ganaTleba, `ar gauvlia arc erTi
samxatvro skola; romlisTvisac ucnobi
iyo xatvis akademiuri meTodebi:
perspeqtivis kanonebi, adamianis sxeulis
proporciebi, misi anatomiuri Taviseburebebi,
damatebiTi ferebis
kanonebi, sagnebis urTierTmimarTeba,
CaRrmaveba, plastika, Suq-Crdilis efeqtebi;
kacma, romlisTvisac aseve ucxo
iyo xalxuri SemoqmedebisaTvis damaxasiaTebeli
ornamentuloba, ferebis
siuxve da pirobiToba, SeZlo TviTon
Seeqmna Tavisi ferwera~ (g. kakabaZe).
niko firosmani marTlac `auxsneli
legendaa~, rogorc mas dimitri SevardnaZem
uwoda.
*
artur Sopenhaueri erTgan wers:
niWier adamians SeuZlia Seqmnas iseTi
ram, rac aRemateba sxvaTa qmnadobis,
magram ara aRqmis unars, amitom is male
poulobs damfaseblebs. magram geniosis
qmnileba aRemateba danarCenebis
ara marto Seqmnis, aramed aRqmis unarsac,
amitom misi ar esmiT. niWieri
kaci hgavs msrolels, romelic esvris
da axvedrebs sxvebisTvis miuwvdomel
samiznes, xolo geniosi axvedrebs iseT
samiznes, romelsac danarCenebi verc
ki xedaven, amitom isini amis Sesaxeb mxolod
sxvaTagan igeben da maSinac iZulebulni
arian es ambavi mxolod sityvaze
daijeron.
kidev erTi, noe ZiZiSvilis, mogoneba
giorgi kakabaZis wignidan:
`1915 wels, Tve ar maxsovs, CemTan gimnaziaSi,
puSkinis quCaze, Zveli seminariis
SenobaSi, movidnen nikitini publicisti,
Cemi piradi nacnobi da mas
moyva ucnobi niko firosmanaSvili,
rogorc niWieri mxatvari, magram yovel
cxovrebas moklebuli. garegnuli
Sexeduleba nikosi ver iyo damakmayofilebeli.
fexze daglejili fexsacmeli
ecva, tanze ar iyo Cacmuli sezonis
mixedviT. zamTari iyo da paltoc
ar ecva. niko xmas ar iRebda, ijda darcxvenili.
es pirveli gagoneba iyo Cemi
niko firosmanaSvilis arsebobis Sesaxeb.
bolos nikitinma mTxova, gamewia misTvis
materialuri daxmareba. me piradaT
nikitins davujere da gulSi gadavwyvite
asi maneTis micema, rom tansacmeli
mainc SeeZina. iqve miveci 25 mane-
Ti da vsTxove meore dRes Semosuliyo:
fuls kidev mogcem-Tqva, _ uTxari.
didi madloba miZRvna da orive gamomeTxovnen
sruliad kmayofilni.
mesame dRes mewvia TviTon niko firosmanaSvili.
miveci mas 50 maneTi. mas
ise gaexarda, dampirda kargi suraTis
daxatva da CemTvis moZRvna. me madloba
gadavuxade suraTisTvis winaTve da
vsTxove Tavi ar Seewuxebina. firosmanaSvili
didis kmayofilebiT gamomeTxova
da wavida. etyoboda, ase
mcire daxmarebasac moklebuli iyo.
meore dRes Cemma mosamsaxureebma
miTxres, rom Tqveni fuli im ucnobma
nikitinTan erTad aqve datova `padvalSio~
da erTi meores ayenebda, ise
mTvralebi iyvneno. msaxurebi nikitins
icnobdnen da ara nikos. Zalian mewyina
es ambavi da gadavwyvite Semdeg aRar
mimeca maTTvis fuli. amis Semdeg niko
CemTan aRar mosula. TiTqmis Tveze
meti gavida.
erT dRes is moulodnelad gaCnda
CemTan da dapirebuli suraTic xelSi
eWira. nikom mommarTa: miiReT dapirebuli
suraTio da gadamiSala magidaze.
suraTi iyo TeTr tiloze qaRald
gadakrulze Sesrulebuli. simaRliT
1,5 metri da gani 1 metri. warmoadgenda
naZvis tyes, SuaSi patara mindori,
iqve idva didi qva Zeglis mzgavsi, zed
ijda beri, grZel TeTrwvera lamazi
moxuci. moSorebiT cxvris fara, SuaSi
axalgazrda mwyemsi. suraTi iyo zeTis
saRebavebiT Sedgenili.
garegnulad ver axdenda karg STabeWdilebas,
metadre am suraTebSi
gaurkveveli adamianisaTvis.
am suraTis motanis Semdeg me Cavardi
uxerxul mdgomareobaSi. davapire
suraTis dabruneba, magram uceb es gadawyvetileba
Sevcvale. suraTi davitove
da mas miveci 125 maneTi. nikos saxes
uceb didi kmayofileba daetyo. ramdenjerme
gaimeora Tavisi uRrmesi madloba
da gamomeTxova. amis Semdeg is
CemTan or-samjer yofila, magram me ar
viyavi TbilisSi da roca davbrundi
eqvsi Tvis Semdeg, me is aRar minaxavs...
axla sainteresoa, ra bedi ewia niko
firosmanaSvilis suraTs. ra gasakviria,
rom me ver davafase nikos suraTi,
roca mis sicocxleSi aravis daufasebia.
nikos moZRvnili suraTi mivitane
saxlSi. Cemma ojaxobam ver gamoiCina
mxatvruli niWi da uari gamicxada
zalaSi sxva suraTebTan samasxaraoT
misi Camokideba. ase mtrulad Sexvdnen
sxva nacnobebic da megobrebic. es suraTi
egdo uyuradReboT koridorSi.
bavSvebs kidec daexiaT. es suraTi Cemma
ojaxobam momitana gimnaziaSi da dastova
iq. vin waiRo amis Semdeg gimnaziidan,
an sad aris axla is, ar vici. me
TviTon veZeb da vnanob, rom davkarge.
saWiroa miviRoT yovelive RonisZieba,
raTa vipovoT...~
rogorc amboben, TbilisSi mtkvris
marcxena sanapiros duqnebis, sardafebis,
samikitnoebisa da restornebis
kedlebze niko firosmanaSvilis auaracxeli
raodenobis tiloebi ekida.
gadarCa mxolod oras oci naxati...
dabolos, erTi kiTxva: SegiZliaT
warmoidginoT, ra moxdeboda, Zmebi
zdaneviCebi da maTi megobrebi evropuli
modernizmiT rom ar yofiliyvnen
gatacebulni da Tbilisis duqnebis
kedlebze Camokidebuli ucnauri naxatebisTvis
iseTive mimtevebluri RimiliT
rom SeexedaT, rogorc, eWvi ar
aris, duqanSi Sesuli sxva inteligentebi
uyurebdnen?
da kidev erTi ram: niko firosmanis
gardacvalebidan as welze meti gavida,
magram viTom dRes SegviZlia vTqvaT,
rom davinaxeT misi samizne? viTom
aixsna legenda?
rTulia zogadad klasikosebis
Targmna da, miT umetes, Tu mwerali
Tanamedrove ar aris. warsuli dro
enazec aisaxeba da man TargmanSic unda
iCinos Tavi.
jorj gordon baironis Targmna qarTul
enaze me-19 saukuneSive daiwyes.
man mraval msoflios poetze moaxdina
sakmaod didi zegavlena da, maT Soris,
qarTvel poet nikoloz baraTaSvilze.
pirveli cnobebi baironis Sesaxeb
saqarTveloSi aleqsandre griboedovsa
da rus poets vilgelm kiuxelbekers
SemoaqvT. isini kavkasiaSi gadmoasaxles,
rogorc urCi da arasando axalgazrda
inteleqtualebi. SemTxvevi-
Ti ar aris, rom baironze pirveli cnobebis
Semomtani swored griboedovia.
poema „vai Wkuisagan~ minimodelia imisa,
rac baironma Tavis samSobloSi ganicada.
griboedovi aris pirveli gzamkvlevi
baironisa saqarTveloSi...
Tamar SarabiZe
recenzia 15
marad Tanamedrove
rogorc Cans, misi simamri, poeti
aleqsandre WavWavaZec, swored misi wyalobiT
moeqca baironis zegavlenis
qveS. aleqsandre WavWavaZis „gogCa~ savaraudod
baironis „ebrauli melodiebis~
STagonebiT aris Seqmnili. TavianT
nawarmoebebSi bairons moixseniebdnen
me-19 saukunis qarTveli mwerlebi:
giorgi erisTavi, grigol da aleqsandre
orbelianebi, ilia WavWavaZe da
sxvebi. mis gansakuTrebul gavlenas nikoloz
baraTaSvili ganicdis, razec
araerTxel aRuniSnavT samecniero
literaturaSi.
1832 wlis SeTqmulebis damarcxebis
Semdgom saqarTveloSi 8 wlis ganmavlobaSi
akrZaluli yofila baironis
Semoqmedebis publikacia, magram mwerlis
ideebi salonidan salonSi gadadioda
da popularuli xdeboda. swored
am faqtebis Sedegia, rom bairons
saqarTveloSi kargad icnoben da Targmnian
mis Semoqmedebas. me-19 saukunis
erovnul-ganmaTavisuflebeli brZolis
lideri, mwerali ilia WavWavaZe
mdinare Tergs _ moZraobis simbolos
_ swored bairons adarebs, xolo myinvars
_ amaRlebulsa da Soreuls _
goeTes. me-19 saukuneSive iTargmna ioseb
baqraZis mier baironis „don Juani~
(nawarmoebi daibeWda 1872 wlis „mnaTobis~
me-8 da me-9 nomrebSi), romelsac
didi gamoxmaureba mohyva qarTul saliteraturo
kritikaSi da naTargmni
obieqturadac Sefasda. Semfasebeli
iyo cnobili qarTveli kritikosi da
sazogado moRvawe niko nikolaZe. mTargmnelTaTvis
uaRresad mniSvnelovani
unda iyos niko nikolaZis azri,
rom maT Zalis mosinjva didi mwerlis
cnobili nawarmoebiT ar unda daiwyon,
aseve kargad unda icodnen is ena,
romlidanac Targmnian.
unda aRiniSnos, rom saqarTveloSi
baironis poezias Targmnidnen dednidanac
da aseve rusul enaze Sesrulebuli
Targmanebidanac, rasac, ra Tqma
unda, Tavisi nakli gaaCnda da warmoadgenda
Targmanis Targmans. masSi dakarguli
iyo is niuansebi, romlis gadmoReba
rusma mTargmnelma ver SeZlo
da aqedan gamomdinare, qarTul TargmanSic
TavisTavad ver aisaxa.
niko nikolaZe statiaSi „Cveni mwerloba~
erTmaneTs adarebs „don Juanis~
pirvelive strofis inglisur teqsts
da „mnaTobSi~ dabeWdil mis qarTulenovan
Targmans, romelic sityva-sityviT
aris gadmotanili, ris gamoc
dakargulia dednis azri, masSi gaJRerebuli
ironia da kilo.
„an ra unda gamosuliyo am Targmnidan?~
_ kiTxulobs nikolaZe, _ „vin
„mnaTobi~ da vin baironis „don-Juani~?
is samarTebelsaviT mWreli ironia, is
mduRare grZnoba da braziani siZulvili,
romliTac savsea es poema, dauWmuWnelaT
aba rogor Caiketeboda „mna-
Tobis~ TavSi?~ (Targmanni saamo sakiTxavTa
TxzulebaTa, gamocemuli qarTvel
qalebisagan, w. I, 1872 w.).
uTuod mniSvnelovani faqtia, rom
zemoaRniSnuli damokidebuleba Targmanisadmi
_ „dids nu SeeWidebi, roca
amis Zala ar gagaCnia~ _ daiZlia profesionalTa
mier Sesrulebuli baironis
„don-Juanis~ axali TargmaniT. 2016
wels ingliseli geniosis Semoqmedebis
erTi mniSvnelovani Targmani Seemata
qarTul literaturas. es aris paata
da rostom CxeiZeebis mier prozaulad
Targmnili „don-Juani~.
msoflio rangis eposTagan aqamde
ara leqsad, aramed prozaul versiad,
orad ori nimuSi iyo Targmnili qarTulad:
ucnobi mTargmnelis mier gadmoRebuli
faxr ed-din gorganis „visramiani~
da zurab kiknaZisa da Tamaz Cxenkelis
mier Targmnili homerosis „odisea~.
da ai, am Targmanebs paata da rostom
CxeiZeebis „don Juanic~ Seemata.
Tavis droze am literatorebma leqsad
gadmoiRes anglosaqsuri sagmiro
eposi „beovulfi~ da arc „don Juanis~
leqsad Targmna unda gasWirvebodaT,
magram Segnebulad amjobines qarTuli
„visramianiTa~ da „odiseaTi~ gakvaluli,
prozauli, gza. mizezi iyo Semdegi:
lord baironis es Txzuleba maT
Tanamedrove romanad miaCniaT.
qarTul literaturaTmcodneoba-
Si am Targmanis Sesaxeb arsebobs ori
mosazreba. kritikosTa nawili Tvlis,
rom „Cvens droSi Tavad baironic ki
prozad amjobinebda mis Seqmnaso~; nawili
miiCnevs, rom mizanSeuwonelia poeturi
qmnilebis prozaulad Targmna,
is amaxinjebs nawarmoebis aRqmas, rac
leqsis formaSi, ritmulobasa da simsubuqeSi
mJRavndeba.
Cven, piriqiT, mivesalmebiT am Targmans,
radgan vTvliT, rom Tanamedrove
mkiTxveli (ara gvaqvs saubari literatorze)
Znelad aRiqvams didtanian nawarmoebs,
leqsad dawerils; mTargmnelsac
uWirs zustad gadmoitanos is moqmedeba
Tu gancdebi, romelTa gariTmvaze
calke unda ifiqros; Tanac mTeli
didtaniani nawarmoebi erT forma-
Si Casvas.
Tavis droze me-20 saukunis cnobili
qarTveli mwerali oTar CxeiZe apirebda
„don Juanis~ TeTr leqsad Targmnas
da nimuSad gadmoiRo „miZRvna~, romelic
Semdgom CarTo biografiul roman-
Si „italiuri dRiurebi baironisa~.
mwerali mixvda, rom eposis gadmoReba
udides drosa da energias moiTxovda
misgan da, rac mTavaria, individualur
Semoqmedebaze uaris Tqmas, rasac sabolood
ver Seelia da isev sakuTari
romanis dawera amjobina; samagierod
saTargmnelad Seaguliana sxvebi, romlebic
misma biografiulma romanma baironis
samyaroSi Seiyvana da „don Juanis~
mxatvruli siZlierec ganacdevina.
16 literaturuli gazeTi
recenzia 29 maisi - 4 ivnisi 2020
Tamar SarabiZe
marad Tanamedrove
dasasruli
cnobilia, rom lord baironi am eposs
homerosis kvalobaze qmnida, Cafiqrebuli
hqonda misi 24 qebad dawera,
Tumca es ver moaxerxa naadrevi aRsasrulis
gamo da me-17 simReramde SeZlo
nawarmoebis dawera. don Juanis mRelvare
Tavgadasavali metad mZafr epizodSi
wydeba, magram daumTavrebloba
verafers aklebs am didebul nawarmoebs.
virjinia vulfi, modernistuli
prozis erT-erTi TvalsaCino warmomadgeneli,
Tavis dRiurebSi „don Juans~
moixseniebs erT-erT yvelaze sakiTxav
poemad. mkvlevarebs uWirT
nawarmoebis Janrobrivi Taviseburebis
gansazRvra. zogs eposad miaCnia, zogs
_ satirul eposad da zogsac _
antieposad. mTargmnelebisTvis gansakuTrebiT
sagulisxmo yofila en meloris
mier misi epikur romanad, xolo
elizabeT boilis mier galeqsil pikareskul
romanad moxsenieba. am garemoebam
mTargmnelebi nawarmoebis prozad
gadmoRebis SesaZleblobaSi daarwmuna.
amas daemata is faqtic, rom aleqsandre
puSkinis „evgeni onegins~, romelic
uSualod lord baironis am
eposis gavleniT Seiqmna (iseve rogorc
misi dramatuli poema „don Juani anu
qvis stumari~), amgvari minaweri axlavs:
„romani leqsad~.
jorj gordon baironi Zalze didi
saxelia msoflio literaturaSi, gansakuTrebiT
modernul epoqasTan mimarTebiT,
rodesac globaluri kulturuli
procesebi da maTi mimocvla evropul
qveynebs Soris metad aqtualur
saxes iRebs. Sesabamisad es Txzuleba ar
aRiqmeba rogorc mxolod saTavgadasavlo
teqsti: don Juanis Tavs gadamxdari
ambebi baironis mier kacobriobis
im ambiciis deklarirebaa, ukve me-
19 saukunis dasawyisSi rom iCens Tavs.
rogorc cnobilia, baironi TviTonac
mniSvnelovan rols asrulebda imdroindel
movlenebSi. igi ara mxolod kulturuli,
aramed politikuri figurac
gaxldaT. misi politikuri saqmianoba,
saberZneTis erovnul-ganmaTavisuflebel
moZraobaSi CarTva, dausrulebeli
mogzaurobebi migviTiTebs im
faqtze, rom baironi iyo diplomatic,
evropis yvelaze gamorCeuli figura,
romelsac msoflmxedvelobrivi cvlilebebi
Sehqonda Zalze mniSvnelovani
qveynebis sazogadoebriv-politikur
cxovrebasa da cnobierebaSi.
interviuSi rostom CxeiZem xazi gausva
im garemoebas, rom lord baironi
Tavisi „Caild haroldis mogzaurobi-
Ta~ da „don JuaniT~ XX saukunis modernistul
prozasac gansazRvravs, araTu
poezias; tipologiuri mimarTebebis
daZebna SesaZlebelia massa da jeimz
joiss Soriss. arc isaa SemTxvevi-
Ti, rom „ulisec~ homerosis gavleniT
Seiqmna da Tavdapirvelad irlandiel
mweralsac romanis struqtura 24 Tavad
hqonda ganzraxuli.
qarTulad Targmnili „don Juani~
sasiamovno wasakiTxia, pirdapir miuyveba
dednis teqsts da cdilobs ar
gadauxvios misgan arc erT detalSi.
erTi sityviT, wigni ar warmoadgens
Tavisufal Targmans. masSi kargad gamoikveTa
baironis mTavari stiluri
Taviseburebebi: ormagi dro _ personaJisa
da avtoris, mwerlis mZafri ironia
TiTqmis yvela movlenisa da grZnobisadmi,
sakuTari Tavisadmic ki, romlis
wyalobiTac baironi Tavisufldeba
yovelgvari literaturuli CarCoebisagan;
is TviT romantikul grZnobas
dascinis poema „don JuanSi~ da utilitarul
moTxovnilebamde dahyavs.
romantikuli da realisturi tendenciebis
Serwyma _ sinamdvilis realisturi
asaxva da masTan erTad movlena-
Ta zemoqmedebiT miRebuli gancdebis
aRwera damaxasiaTebelia baironis SemoqmedebisaTvis.
germanuli romantizmisagan gansxvavebiT,
inglisur romantizmSi didia
swrafva realizmisaken. es procesi literaturaSi
me-18 saukunidan xdeba
TvalsaCino. poeziis maradiuli Tema
inglisur romantizmSic adamianis sulis
cxovrebaa, romelic yoveldRiurobaSi,
yofiTobaSi vlindeba. mwerlis
amocanaa, mkiTxvelis azrsa da gr-
Znobaze swori zemoqmedebiT aamoqmedos
igi. albaT amitomac inglisuri romantizmis
yvelaze didebuli warmomadgenlis,
baironis, SemoqmedebaSi
Zalze Zlieria realisturi tendenciebi.
poeti imdenad detalurad gamoxatavs
garemomcvel samyaros, rom
erTi SexedviT realistadac ki Segvi-
Zlia miviCnioT, rom ara asaxvis TaviseburebaSi
gamomJRavnebuli uaRresad
moWarbebuli subieqtivizmi. baironis
epikur nawarmoebSi ise uxvadaa Setanili
avtobiografiuli masala, rom misi
„don Juani~ avtobiografiul romanadac
ki warmogvidgeba.
bairons mxolod gare samyaro ar ainteresebs,
is did yuradRebas uTmobs
am samyaros zemoqmedebas masze, Tavis
subieqtur Sefasebas da ironias, romelic
garkveul Tavisuflebas aniWebs
poets da aTavisuflebs sazogadoebrivi
moralisagan. swored es Tavisuflebaa
TvalsaCino qarTul Targman-
Sic, rac pirvel rigSi realizmisaken
mwerlis gadaxraSi mJRavndeba da rac
gansakuTrebiT TvalsaCino xdeba poemebSi.
baironi zustad asaxavs sinamdviles,
magram amave dros ufro met yuradRebas
uTmobs ama Tu im movlenis
zemoqmedebiT miRebuli gancdebis ironiul
aRweras.
aRsaniSnavia, rom poemaSi „don Juani~
gadmocemulia ara mxolod mTavari
personaJis istoria, aramed upirvelesad
mwerlisdroindeli sinamdvile
(Tundac, baironis mimarTebebi istoriuli
da mimdinare movlenebisadmi,
Sexedulebebi Tanamedrove mwerlebsa
da moRvaweebze, romelTa Soris arian:
uiliam bleiki, Tomas muri, semuel teilor
kolriji, uiliam uordsuorTi,
uolter skoti, Tomas kempbeli, semuel
rojersi, jorj qrabi da sxvebi;
maTTan urTierTobis niuansebi da a.S.).
ori dro Tanabar kalapotSi miedineba,
Tumca siuJetis ganviTareba mxolod
erT droSi xdeba. or droSi lavireba,
personaJisa da avtoris droisa
da garemos gaerTianeba baironis poemaTa
stilis Taviseburebaa, rac TargmanSic
zedmiwevniTa da simkveTriT aisaxeba.
baironis mier poemaTa dasaTaureba
ki, Tundac, „don Juani~, „manfredi~,
`Cail haroldis mogzauroba~, ufro
xSirad mxolod personaJis droze migvaniSnebs,
rasac ver vityviT poemaze
„kaeni~. Tanamedroveobis amgvari win
wamoweva subieqtivizmis erT-erTi ni-
Sania, Tumca TiToeuli romantikosi
subieqtivizms sxvagvaradac amJRavnebs:
rogorc calkeul personaJTa individualizmis
win wamoweviT, aseve avtoris
subieqturi SexedulebebiT.
SeiZleba asec vTqvaT, „don JuanSi~
moCans baironis SemoqmedebiTi meTodis
ganviTareba romantizmidan realizmisaken
da es tendencia TargmanSic
gamokveTilia.
rogorc viciT, baironis poeziaSi
poetis sulieri mdgomareoba mravalferovnad
warmoCndeba: mZime naRveli
ganuSorebelia simSvidedakarguli
sulisTvis, romelic mudmivad miqris
da adamiani erTi napiridan meoreze
gadahyavs („ukve gavrbivar, es napiric
davtovo barem~ /baironi); baironis
poeziaSi figurirebs sulieri konceftebi
_ trfobis taZari, rwmenis
koSki, xomaldi, „mTvare lurji Suqis
modebiT~. baironis suli ar nebdeba
qarsa da namqers da isris siswrafiT
miqris nebismieri siZnelis gadasalaxad.
xandaxan poetis suli sasaflaosken
mieqaneba imqveyniuris Sesamecneblad.
baironisTvis lurji poeturis
gamoxatulebaa: enslis mTis lurj mwvervalebs
axsovT poeti baironi, romelsac
oblad xetiali uyvarda. baironis
mTvare lurj SuqSi hfens garemos
da „qars sZinavs lurj saqanelaze~.
zemoTCamoTvlili konceftebi qmnis
poetis ideologias, poetur azrovnebas,
rac „don Juanis~ prozaul
TargmanSic TvalsaCinoa. yvelaze metad
mniSvnelovani koncefti mis SemoqmedebaSi,
Cveni azriT, maradiuli swrafvaa,
mudmivi ltolva („sirbili~) miuRwevlisaken.
baironis mTel SemoqmedebaSi
TvalsaCinoa swrafvisa da
moZraobis Sinagani ritmi: „ukve gavrbivar,
es napiric davtovo barem~ (es
striqonebi moxmobilia baironis lirikis
krebulidan, dona kolxma da
daviT gabuniam rom Targmnes).
amitom „don Juanze~ muSaobisas
mTargmnelebs _ paata da rostom CxeiZeebs
_ sakmaod didxans mouwiaT
fiqri Txrobis yvelaze Sesaferisi
ritmis misagnebad; amisaTvis maT sxvadasxva
stilis mosinjva mouxdaT.
baironis „don Juanis~ qarTul Targmans
erTvis mTargmnelTa winasityvaoba,
romelSic asaxulia, Tu rogor
cdilobdnen isini moeZebnaT zusti Sesatyvisi
forma am rTuli poeturi qmnilebisaTvis.
maT namuSevars SeiZleba
poeturi prozac vuwodoT, romelsac,
marTalia, riTma ara aqvs, magram inar-
Cunebs Tavisebur ritms. es ritmi enobriv
masalasTan erTad gansazRvravs
kidec Targmanis poetur struqturas.
ritmiT, refrenebiT, aliteraciebiT,
leqsikuri TaviseburebebiTac teqsti
swored poeturi Txzulebis Tvisebebs
avlens.
mTargmnelebma SesaniSnavad gaarTves
Tavi mizans _ SenarCunebuliyo kavSiri
romantikul epoqasTan, me-19 saukuneSi
romantikosTa mier damkvidrebul
leqsikur tradiciebTan da amave
dros es yvelaferi Tanamedrove elferiTac
aRbeWdiliyo. arqauli enisa
da skabrezuli pasaJebis monacvleobiT
maT SeZles ori saukunis winandeli
epoqis faqtebiT gajerebuli teqsti
marad Tanamedrove yofiliyo. teqstisadmi
amgvari midgoma, Cveni azriT, ganapirobebs
wignis warmatebasac da Targmanis
popularobasac.
Semdegi nomeri gamova 5 ivniss
literaturuli gazeTi
saqarTvelos ganaTlebis, mecnierebis,
kulturisa da sportis saministro
saqarTvelos mweralTa saxli
redaqtori irakli javaxaZe
redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili
Jurnalisti Tamar Juruli
mob. tel.: (577)742277; (599)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com