Monday, May 30, 2011

ტროპკული ტყეები

ტროპიკული ტყეები
ეკვატორს გარს აკრავს ტროპიკული ტყეების ვიწრო სარტყელი. მიუხედავად ამისა, რომ ტროპიკული  ტყეების მწვანე საფარი დედამიწის მხოლოდ 20% შეადგენს,ცხოველთა და მცენარეთა სახეობების ნახევარზე მეტი აქ ბინადრობს.ტროპიკულ ტყეებს განადგურება ემუქრება,რადგან ადამიანები ტყეებს მიწათმოქმედებისთვის, მაღაროებისთვის და ტყის მასალის მოსაპოვებლად ჭრიან.ყოველ წელს ტროპიკული ტყის 100 000 კმ/სთ ნადგურდება,ანუ წამში 1 ფეხბურთის მოედნის ხელა ტერიტორია.
დედამიწის ფილტვები
ტროპიკული ტყეები დედამიწის მხოლოდ მცირე პროცენტს შეადგენენ,მაგრამ ჟანგბადის 40% გამოიმუშავებენ და დიდი ოდენობით ნახშიროჟანგს შთანთქავენ.1945 წლის შემდეგ ტროპიკული ტყეების ნახევარი განადგურდა.მეცნიერები შიშობენ, რომ თუ  ჟანგბადის და ნახშიროჟანგის ბალანსი დაირღვა,დედამიწაზე კლიმატი  შეიცვლება.
უფესვო მცენარეები
ეპიფიტებს მიწაში ფესვები არ აქვთ გადგმული.ამ ხეს ფესვები ტოტებივით ზევით  აქვს აშვერილი და სხვა ხეების ტოტებს ეჭიდება.წყალს ჰაერიდან ან წვიმის დროს ისრუტავს.
მსოფლიოს ცხოველთა და მცენარეთა სახეობების ნახევარიხშირფოთლოვანი ტროპიკული ტყეები მცენარეთა და ყვავილთა გასაოცარი მრავალფეროვნებით გამოირჩევა.300 სახეობა ერთ ჰა-ზე,ეს გაცილებით მეტია ვიდრე მსოფლიოს ნებისმიერ კუთხეში.მცენარეთა 70% ხეებია.თანამედროვე მედიცინა მასალის  25% ტროპიკული ტყეებიდან იღებს,მათ შორის,ქინა-ქინას რომელიც მალარიის სამკურნალოდ გამოიყენება.დედამიწის ფლორისა და ფაუნის ნახევარს სწორედ ტროპიკებში შეხვდებით.იმის გამო,რომ ეს ტერიტორიები ჯერ კარგად არ არის შესწავლილი,მეცნიერების ვარაუდით,სახეობათა ერთ ნაწილს კაცობრიობა არც იცნობს.ისეთი ფრინველი,როგორიცაა ტუკანი,სამოთხის ჩიტები,ობობა მაიმუნები,გიბონები,ხალიანი იაგუარი,ზარმაცუნები,ხეზე მცოცავი გველები,ულამაზესი პეპლები არც ისე დიდი ხნის წინ აღმოაჩინეს.
ტყის წითელი ადამიანებიორანგუტანები სუმატრის და ბორნეოს ტყეებში თანაარსებობენ, გრძელ ხეებს 2 მეტრზე აწვდიან და ხეებზე ისე გადაადგილდებიან. სახელი „ორანგუტანი'' მალაიურიდან მომდინარეობს და „ტყის ადამიანს'' ნიშნავს. როგორც სხვა დიდი მაიმუნები, ორანგუტანებიც გადაშენების პირას არიან. მხოლოდ ორი სახეობაა შემორჩენილი,  თითოეული სახეობიდან  რამდენიმე ათასი ეგზემპლარი დარჩა. ორანგუტანებს ხის ტოტებზე აშენებულ ნაგებობებში სძინავთ და მშობიარობენ. ხილით იკვებებიან და მთელ დღეს ხიდან ხეზე ხტუნვაში ატარებენ.
როდის წვიმს?თითქმის ყოველდღე. ტროპიკულ ტყეები ყველაზე ნესტიანი ადგილებია მსოფლიოში. საშუალო წლიური ნალექი 1500 მმ-დან 4000 მმ-მდეა. ჰარი მუდმივად თბილია. ცდომილება პატარაა ან საერთოდ არ არის.

No comments:

Post a Comment